Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Wachtgeldontwikkeling sector onderwijs Nr. 19 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAPPEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Zoetermeer, 22 juni 1999 Tijdens het algemeen overleg op 17 december 1998 met de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen over de SBK-HBO mobiliteitspool (25 644, nrs. 7, 9, 10, 12 en 14) is door mij een aantal toezeggingen gedaan, waaronder dat ik mij zou inspannen de toezeggingen van mijn ambtsvoorganger gedaan tijdens het algemeen overleg van 7 april 1998 over de herinschakeling van HBO-SBK ers binnen een jaar gestand te doen. In bijgaand verslag wil ik u rapporteren over mijn bevindingen ter zake. Vooruitlopend daarop stel ik het op prijs u mede te delen dat ik, zoals eveneens op 17 december door mij toegezegd, bij de verdere vormgeving van het project de werkgroep 50/55+ heb betrokken. Bijgaand verslag heb ik voor verzending voorgelegd aan de werkgroep, teneinde misverstanden en feitelijke onjuistheden te voorkomen. Met behoud van eigen verantwoordelijkheid kan de werkgroep instemmen met de weergave van de bevindingen zoals neergelegd in het verslag. Tot slot kan ik u in vervolg op mijn brief van 14 april jongstleden (25 644, nr. 17) mededelen dat de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep inzake het toepassen vanaf 1996 van de anti-cumulatieregeling op de HBO-SBK ers er niet toe leidt dat ik mijn toezeggingen ten aanzien van betrokkenen niet zal nakomen. Dit betekent dat ik mij zal blijven inspannen om betrokkenen die zulks wensen weer in het arbeidsproces in te schakelen teneinde de situatie te herstellen waarin zij zich in 1989 bevonden toen zij hun keuze maakten om aan de 50/55+regeling deel te nemen. Wel heeft de uitspraak van de Centrale Raad tot gevolg dat een aantal betrokkenen zich thans beraadt op de vraag of zij weer volledig aan het werk willen gaan, hetgeen gevolgen heeft voor hun deelname aan het project. Het betreft met name personen met aangehouden inkomsten waarbij het financiële belang bij reïntegratie gezien de uitspraak van de Centrale Raad is vervallen. KST36032 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 1999 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 1

2 Ik heb USZO inmiddels verzocht voor degenen die door de Centrale Raad in het gelijk zijn gesteld de anti-cumulatieregeling vanaf 1996 niet langer toe te passen en zo snel als mogelijk betrokkenen het teveel gekorte inkomen te vergoeden. Dit betekent dat zo snel als mogelijk de oude regeling op nieuwe inkomsten wordt toegepast; het berekenen van de in het verleden teveel gekorte inkomsten zal naar verwachting nog enige tijd nemen. Om die reden heb ik USZO verzocht de «schrijnende gevallen» met voorrang te behandelen. Voor wat betreft degenen die geen bezwaar of beroep hebben aangetekend dan wel hebben berust in het uitspraak die ter zake is gedaan ben ik in overleg met de werkgevers en bonden in het wo en hbo. Ik zal u na de zomer op de hoogte stellen van het verdere verloop van het project en zal in de tussenliggende periode met dezelfde inzet als het afgelopen kwartaal mijn inspanningen ter zake blijven vervullen. De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, L. M. L. H. A. Hermans Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 2

3 Verslag van bevindingen herinschakeling HBO-SBK ers Tijdens het algemeen overleg van 7 april 1998 met de vaste commissie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen is door de leden van de commissie gevraagd of de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen bereid is om de groep van HBO-SBK ers die zich benadeelt acht door het op hen van toepassing worden van de anti-cumulatieregeling terug te brengen naar de situatie in 1989 toen de keuze tussen werk en uitkering voorlag. De minister zegde daarop toe zich voor de betrokken groep, bestaande uit HBO-SBK ers die bij het op hen van toepassing worden van de anti-cumulatieregeling nog werkzaam waren, te zullen inspannen. Door te bevorderen dat betrokkenen meer kunnen gaan werken kunnen zij zoveel mogelijk weer het oude inkomensniveau bereiken. Deze toezegging is nader uitgewerkt bij brief aan de Kamer van 14 april 1998 (25 644, nr. 7). Tijdens het Algemeen Overleg van 17 december 1998 heeft de vaste commissie gevraagd waarom de uitvoering van het project zoveel tijd nam. De minister heeft hierop geantwoord dat hij de toezeggingen van zijn ambtsvoorganger gestand zou doen en er naar zou streven een jaar nadat de inspanningsverplichting is aangegaan tot resultaten te komen. Dit heeft geleid tot de volgende acties en resultaten (zie ook de brieven aan de Kamer van 18 augustus 1998, , nr. 10 van 2 november 1998, , nr. 12 en van 10 februari 1998, , nr. 15) Aan het Sectorbestuur Onderwijs Arbeidsmarkt (hierna: SBO) was reeds de opdracht verleend om een mobiliteitspool op te zetten. Het SBO heeft deze opdracht ter uitvoering aan USZO gegund. De uitvoering van het project is na het algemeen overleg van 17 december 1998 met voortvarendheid voortgezet zodat sneller resultaten te verwachten zijn. In nauwe samenspraak tussen SBO, USZO en OCenW zijn extra voorzieningen getroffen die aan bedoelde versnelling kunnen bijdragen. OCenW heeft daarbij maandelijks overleg gevoerd met vertegenwoordigers van de werkgroep 50/55+ om te bezien op welke punten de direct betrokkenen kansen zien om het project succesvol te laten zijn. Door het SBO zijn middelen vrij gemaakt voor bemiddeling, scholing en begeleiding. Hierbij is rekening is gehouden met de complexiteit van de doelgroep, met name gezien hun leeftijd. Daarnaast is met de hogescholen afgesproken dat de besparing die herinschakeling voor het hbo-wachtgeldbudget oplevert, kan worden ingezet om loonkostensubsidies te verstrekken aan werkgevers die betrokkenen in dienst nemen. Deze maatregel is mede na overleg met de werkgroep 50/55+ tot stand gekomen. Bedoelde subsidie is voor werkgever en werknemer aantrekkelijk en neemt een belangrijke drempel bij herinschakeling weg, te weten (in vrijwel alle gevallen) het verschil in loonkosten van ouderen ten opzichte van jongeren. Alle hogescholen zijn door de minister aangeschreven om het project en de bijbehorende faciliteiten onder de aandacht te brengen. Deze brief is voorzien van een ondersteunend begeleidend schrijven van de HBO-Raad en, om de bekendheid te vergroten, gepubliceerd in Hogeschoolbericht. Tot slot hebben alle deelnemers aan het project op instigatie van de werkgroep 50/55+ een afschrift van de brief van de minister ontvangen zodat hun entree bij een hogeschool wordt vergemakkelijkt. Ter uitvoering van het project heeft het SBO aan USZO opdracht gegeven een bestandsanalyse uit te voeren naar alle HBO-SBK ers die in het jaar 1995 periodieke neveninkomsten aan USZO hebben gemeld. Dit leidde tot het uitnodigen van 140 potentiële gegadigden voor een individueel Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 3

4 gesprek met een reïntegratieconsulent van USZO. Hierbij is in het bijzonder de aandacht uitgegaan naar personen met een bijzondere verlenging. Van de 140 personen hebben 30 personen aangegeven een gesprek met een reïntegratieconsulent te willen voeren. Uiteindelijk bleken 18 personen daadwerkelijk voor herinschakeling in aanmerking te willen komen. Tijdens het Algemeen Overleg van 17 december 1998 is door de leden van de commissie gesignaleerd dat bepaalde personen uit de doelgroep geen uitnodiging voor een gesprek met een reïntegratieconsulent hadden ontvangen. Uit nader onderzoek bleek dat USZO de toezegging op een andere wijze dan door mij bedoeld heeft geïnterpreteerd. Om geen tijd te verliezen is er voor gekozen, met uitzondering van degenen die reeds de pensioengerechtigde leeftijd hadden bereikt, alle personen van de door de werkgroep 50/55+ overgelegde lijst aan te schrijven en uit te nodigen voor een gesprek. Dit heeft geleid tot het uitnodigen van 70 personen. Hierop hebben 26 personen gereageerd en hebben uiteindelijk 22 personen aangeven voor herinschakeling in aanmerking te willen komen. De totale doelgroep bestaat derhalve uit 40 (18+22) personen. Op 15 april jongstleden heeft USZO gerapporteerd dat met alle betrokkenen gesprekken zijn gevoerd en in kaart is gebracht welke werkzaamheden zij ambiëren en welke bemiddelings- of scholingstrajecten daarvoor nodig zijn. De activiteiten gericht op herinschakeling van de eerste groep zijn overigens gewoon doorgegaan toen de tweede groep werd benaderd. De aanpak van beide groepen is dezelfde maar het tijdpad verschilt. Vanwege het ervaringen met de mobiliteitspool van de NHL was de gedachte daarbij aan te haken en, met gebruikmaking van de daarbij opgedane ervaringen, deze mobiliteitspool met HBO-SBK ers uit te breiden. Uit de contacten met de NHL bleek dat aanhaken niet voor de hand lag omdat bedoelde mobiliteitspool per 1 augustus aanstaande wordt beëindigd. Tevens lopen de belangen van de NHL, betrokkene en de inlenende werkgever niet altijd parallel. Bij uitlening via een pool bestaat immers altijd een zekere vrijblijvendheid voor de inlenende werkgever. Betrokkene is in dit verband beter af als hij in dienst komt van de werkgever waarvoor hij ook feitelijk werkt, zeker als die daar ook belang bij heeft (win/win-situatie). Om die reden is er voor gekozen betrokkenen rechtstreeks en niet door tussenkomst van een pool te herplaatsen. Daarbij zijn er voorzieningen getroffen die werkgevers te stimuleren betrokkenen in dienst te nemen, zoals een substantiële loonkostensubsidie voor de werkgever indien hij betrokkene weer geheel in dienst neemt. Vanwege de landelijke spreiding van betrokkenen is het idee van een mobiliteitspool verlaten met behoud van het element van korte communicatielijnen met centraal aangestuurde bemiddeling. Vanuit USZO is een persoon belast met het voeren van de reïntegratiegesprekken en het onderhouden van contacten met de betrokkenen. Op deze wijze wordt een uniforme inschatting van de afstand tot de arbeidsmarkt bewerkstelligd en kan beter maatwerk worden geleverd. Het project richt zich op het volledig herinschakelen van betrokkenen tot aan hun pensioengerechtigde leeftijd. Duidelijk is dat de voorkeur van betrokkenen meestal zal liggen bij structurele werkzaamheden. Dit zal echter veelal niet (ineens) mogelijk zijn. In de praktijk zal herinschakeling veelal gerealiseerd moeten worden door tijdelijke werkzaamheden te verrichten. Bedoelde werkzaamheden kunnen dienen als opstapje naar werkzaamheden van meer structurele aard. Ook een aaneenschakeling van werkzaamheden kan leiden tot herinschakeling tot aan de pensioen- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 4

5 gerechtigde leeftijd. Tot slot behoort ook een combinatie van deeltijdbanen, bijvoorbeeld een aanvulling naast bestaande aangehouden werkzaamheden of verschillende werkzaamheden tot de mogelijkheden. Dit laat onverlet dat zoveel mogelijk rekening zal worden gehouden met de wensen van betrokkenen, met behoud van het uitgangspunt van volledige herinschakeling. De doelgroep die bemiddeld moet worden is vrij specifiek door zijn leeftijdsopbouw, de verschillen in werkervaring en verschillen in afstand tot de arbeidsmarkt. Toegezegd is voor deze groep actief op zoek te gaan naar werkzaamheden, onder meer bij hogescholen, het ministerie of in het kader van projecten die vanuit het ministerie worden geëntameerd. Het dient hierbij overigens wel om bestaande werkzaamheden te gaan; er worden geen werkzaamheden gecreëerd. In de praktijk blijkt het moeilijk een brug te slaan tussen bedoelde werkzaamheden waarbij de werving veelal niet via de gebruikelijke media geschiedt en doelgroep omdat bij degenen die de werkzaamheden aanbieden onvoldoende inzicht bestaat in de kwaliteiten van betrokkenen. Het kost de nodige tijd om bedoeld inzicht te verwerven. Dit inzicht bestaat wel bij de werkgroep 50/55+. Om die reden is een van de werkgroepleden gevraagd om in dienst van het SBO bedoelde brug te slaan. Betrokkene is goed ingevoerd in de organisatie en het netwerk van hogescholen alsmede de organisaties die zich in hun periferie bevinden. Tevens heeft zij zicht heeft op de kwaliteiten van betrokkenen en hun specifieke wensen. Door haar inzet kan naar verwachting het project optimaal onder de aandacht van potentiële werkgevers worden gebracht. Per organisatie kunnen de mogelijkheden worden verkend om voor een van de betrokkenen zinvolle arbeid te vinden dan wel bij beschikbare werkzaamheden geschikte kandidaten uit de doelgroep te zoeken. De resultaten van het project waren op 20 april 1999 de volgende: Van de eerste groep van 18 personen: Hebben drie personen besloten zich terug te trekken (één persoon wegens het op korte termijn bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd, één persoon omdat hij niet wenst te voldoen aan de criteria en één persoon omdat in overleg met haar is vastgesteld dat haar reïntegratiewens niet realistisch moet worden geacht); Is van één persoon geconstateerd, dat deze niet langer aan het project wenst deel te nemen (betrokkene reageert niet op de uitnodiging voor een vervolggesprek zodat de wensen en mogelijkheden niet in kaart kunnen worden gebracht); Is één persoon voor de periode van één jaar in dienst getreden bij het SBO. Deze persoon verleent begeleiding en ondersteuning bij de reïntegratie van de HBO-SBK ers; Wordt één persoon direct bemiddeld op geschikte vacatures; Worden twee personen begeleid door een professioneel bureau op het terrein van werving en selectie; Twee personen worden eerst geschoold. Eén persoon is reeds gestart met scholing, de andere persoon begint binnenkort; Voor vier personen contact is gelegd met hogescholen om te bezien wat de concrete mogelijkheden zijn; Bij vier personen is de herinschakeling gericht op drie uur of minder. Op deze categorie wordt een aangepast traject gezet. Van de tweede groep, die in februari 1999 voor het eerst is aangeschreven: Kunnen zes personen met inzet van reguliere reïntegratieinstrumenten worden gereïntegreerd; Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 5

6 Kunnen acht personen met gebruikmaking van de beschikbare loonkostensubsidie volledig worden gereïntegreerd; Kunnen vier personen met een combinatie van reguliere reïntegratieinstrumenten en een loonkostensubsidie volledig worden gereïntegreerd; Willen vier personen niet volledig gereïntegreerd en derhalve niet teruggebracht worden in de uitgangssituatie. Voor deze personen staan de reguliere reïntegratie-instrumenten te beschikking. Na de uitspraak van de Centrale Raad hebben in ieder geval zes personen uit de tweede groep zich teruggetrokken uit het project. De overigen beraden zich in afwachting van de verdere afhandeling van de uitspraak van de Centrale Raad. Voor alle personen uit de eerste en de tweede groep geldt dat actief bemiddeld wordt indien en zolang zij dit wensen. De actieve bemiddeling stopt als werkzaamheden tot aan de pensioengerechtigde leeftijd worden gevonden dan wel de pensioengerechtigde leeftijd wordt bereikt. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 19 6