Rapport over de solvabiliteit en de financiële toestand

Transcriptie

1 Rapport over de solvabiliteit en de financiële toestand Boekjaar 2016 Document bestemd voor het publiek

2 2 INHOUDSOPGAVE EXECUTIVE SUMMARY Bedrijf en resultaten Bedrijf Betekenisvolle aandeelhouders Groepsstructuur Resultaten Financiële resultaten Spaar- en beleggingsproducten Hypothecaire kredieten Beleggingsportefeuille van Credimo Governanesysteem Vennootschapsorganen Raad van bestuur Directiecomité Directie Auditcomité Risk & capital comité Benoemings- en remuneratiecomité Beloning Identified Staff Beloningsbeleid Leningen of borgstellingen en verzekeringsovereenkomsten voor leiders Fit & proper Vereisten deskundigheid en professionele betrouwbaarheid Beoordelings- en benoemingsprocedure Risicobeheersysteem Beschrijving van het risicobeheersysteem Integratie van het risicobeheersysteem in organisatiestructuur Beoordeling van het eigen risico en solvabiliteit ORSA proces Frequentie van de ORSA Bepaling van normsolvabiliteit Risicobeheerfunctie Internecontrolesysteem Algemeen Toezicht op het internecontrolesysteem Maatregelen van interne controle Compliancefunctie Interne auditfunctie Taken en verantwoordelijkheden Onafhankelijkheid Actuariële functie Uitbesteding Risicoprofiel Levensverzekeringstechnisch risico Renterisico Aandelenrisico Obligatierisico Kredietrisico...35

3 Vastgoedrisico Wisselkoersrisico Liquiditeitsrisico Operationeel risico Strategisch en business risico Wetgevend risico Reputatierisico Key person risico Concentratierisico Waardering van de solvabiliteitsdoeleinden Activa Aandelen Participaties Vastgoed Obligaties Cash en korte termijnbeleggingen Hypotheken Vorderingen en aandeel herverzekeraar in technische voorzieningen Deferred tax asset Overige activa Passiva Technische voorzieningen Schulden uit hoofde van (her)verzekeringsverrichtingen Schulden ten aanzien van kredietinstelligen Obligaties en kasbons Reconstitutiefonds Overige schulden Overige passiva Kapitaalbeheer Eigen vermogen MCR en SCR Onderschrijvingsrisico leven Marktrisico Tegenpartijrisico Operationeel risico Adjustment for deferred taxes and loss absorbing capacity...42 of technincal provisions Solvency capital requirement en SCR-ratio...42

4 4 Executive summary Voorliggend verslag over de solvabiliteit en de financiële toestand met betrekking tot het boekjaar 2016 maakt onderdeel uit van een vierluik dat kadert binnen de rapportering inzake governance. In tegenstelling tot de drie andere onderdelen het governancememorandum, de beoordeling van de doeltreffendheid van het governancesysteem en de periodieke toezichtrapportage kent het verslag over de solvabiliteit en de financiële toestand een publiek karakter. Het verslag over de solvabiliteit en de financiële toestand, ook wel gekend als het Solvency and Financial Condition Report (SFCR), stelt de resultaten van het voorgaande boekjaar voor aan het publiek. De jaarrekening van Credimo NV sloot het boekjaar 2016 af met een balanstotaal van ,45 EUR en een resultaat van ,49 EUR. Credimo NV is in hoofdzaak actief op drie vlakken. De gelden die worden aangetrokken aan de hand van spaar- en beleggingsproducten worden hoofdzakelijk herbelegd enerzijds via de toekenning van hypothecaire kredieten aan particulieren en zelfstandigen én anderzijds via obligaties. Wat de spaar- en beleggingsproducten betreft, werd (ondanks een historisch aantal vervaldagen) de doelstelling om de totale beleggingsreserve in 2016 te consolideren ruimschoots gehaald, er werd zelfs een mooie netto aangroei van de reserves gerealiseerd. De totale beleggingsreserves (technische voorzieningen Tak 21 en Tak 26 + geldbeleggingen) per 31/12/2016 bedroegen ,06 EUR. Voor wat betreft de hypothecaire kredieten hield Credimo NV, mede dankzij het nieuwe PRIME -tarief, zich meer dan staande in de ware rente-oorlog die 2016 kenmerkte. Eind 2016 werd afgeklokt op een zeer verdienstelijk productiecijfer van net geen EUR. De totale portefeuille hypothecaire kredieten steeg verder tot ,51 EUR. In voorliggend verslag wordt eveneens toelichting verschaft bij het door Credimo NV gehanteerd governancesysteem. Speciale aandacht gaat daarbij naar de vennootschapsorganen, het beloningsbeleid, het uitbestedingsbeleid, de fit & proper vereisten, de onafhankelijke controlefuncties, de beoordeling van het eigen risico en de solvabiliteit, het interne controlesysteem en het risicobeheersysteem. Wat deze twee laatsten betreft, vormt de risk assessment tool het kloppend hart. Deze tool identificeert, beoordeelt, beheert en monitort alle (potentiële) risico s. Verder is het incidentenbeheersysteem dat Credimo NV hanteert een zeer nuttige aanvulling van de risk assessment tool. De risk assessment tool speelt een belangrijke rol binnen het bepalen en vastleggen van het risicoprofiel van Credimo NV. Voor het bepalen van het risicoprofiel is het deskundig in kaart brengen van alle mogelijke risico s van primordiaal belang. Vooral het levensverzekeringstechnisch risico, het renterisico, het aandelen- en obligatierisico, het kredietrisico (tegenpartijrisico) en het operationeel risico geven het risicoprofiel van Credimo NV vorm. Teneinde de risico s onder controle te houden werd een beleid uitgestippeld met allerhande begrenzings- (t.o.v. volledige beleggingsportefeuille) en risicotolerantielimieten. Verder werd er met het oog op het monitoren van het levensverzekeringstechnisch risico een toereikendheidstoets (liability adequacy test) uitgewerkt. Het vierde hoofdstuk handelt over de waardering van de solvabiliteitsdoeleinden, zowel voor wat betreft activa als passiva. Voor elke klasse wordt de boekhoudkundige waarde vergeleken met de marktwaarde. Tot slot maakt ook het kapitaalbeheer onderdeel uit van het verslag over de solvabiliteit en de financiële toestand. Aan de voornaamste risico s wordt een bedrag gekoppeld dat de omvang van elk risico afzonderlijk weerspiegelt. Op 31/12/2016 bedroeg de SCR-ratio 122,64 % en de MCR ratio 241,30 %.

5 5 1. Bedrijf en resultaten 1.1. Bedrijf Credimo NV werd in België opgericht op 5 augustus 1970 en is ingeschreven in het rechtspersonenregister BRUSSEL onder ondernemingsnummer en heeft haar maatschappelijke zetel gevestigd te 1730 Asse, Weverstraat Bij KB van 31/10/1975 heeft Credimo NV machtiging bekomen tot het stellen van kapitalisatieverrichtingen onder het regime van het KB nr. 43 van 15/12/1934 betreffende de kapitalisatieondernemingen. Het KB nr. 43 van 15/12/1934 en het KB van 12/05/1938 zijn opgeheven bij KB van 20/03/2007, met ingang van 31 december Bij wijze van overgang was het tot 31 december 2009 toegelaten verder kapitalisatiebons uit te geven. Aan deze emissie van kapitalisatiebons werd door Credimo NV een einde gesteld per 31 december Met ingang van 1 januari 2008 was het niet langer mogelijk in te schrijven op dit product. Wel wordt de lopende emissie verder afgehandeld, o.m. met inachtneming van de Wet Afschaffing Toondereffecten van 14/12/ Bij KB van 18/04/2002 werd aan Credimo NV de toelating verleend om aan verzekeringen te doen onder het nummer 1665 en om de takken 21 (KB van 18/04/2002 Belgisch Staatsblad van 03/05/2002 en 07/05/2002), 23 en 26 (Belgisch Staatsblad van 09/01/2004 en 09/02/2004) te beoefenen. Credimo NV is aldus thans een levensverzekeringsmaatschappij die tak 21 en tak 26 producten verkoopt. De toezichthouder is de Nationale Bank van België en de externe auditor is Callens, Pirenne, Theunissen &Co Betekenisvolle aandeelhouders Het maatschappelijk kapitaal van Credimo NV is gesplitst in aandelen op naam zonder nominale waarde. Het aandeelhouderschap doet zich voor als volgt: CREDIMO HOLDING NV 60,64 % met als referentieaandeelhouder FUTURA GCV holding van de familie Van Nieuwenhuysen AG INSURANCE 32,09 % DERDEN 7,27 % Er werden in het jaar 2016 geen materiële transacties verricht met aandeelhouders en met personen die invloed van betekenis op de onderneming uitoefenen.

6 6 De onderneming waakt erover dat aandeelhouders die een gekwalificeerde deelneming bezitten (hierna betekenisvolle aandeelhouders ) geschikt zijn om een gezond en voorzichtig beleid van de onderneming en een op haar continuïteit gerichte ontwikkeling te waarborgen. Ze moeten ook rekening houden met de prudentiële verwachtingen inzake deugdelijk bestuur die op de onderneming rusten Groepsstructuur De groepsstructuur ziet er schematisch als volgt uit: 1.4. Resultaten Credimo NV is in hoofdzaak op drie vlakken actief. De gelden die worden aangetrokken aan de hand van spaar- en beleggingsproducten worden hoofdzakelijk herbelegd enerzijds via de toekenning van hypothecaire kredieten aan particulieren en zelfstandigen én anderzijds via obligaties. Geografisch gezien is Credimo NV actief in Vlaanderen en Wallonië. Voor wat betreft hypothecaire kredieten is Credimo NV eveneens operationeel in het Groothertogdom Luxemburg.

7 Financiële resultaten Bruto premie TAK , ,23 Bruto premie TAK , ,29 Uitgaande herverzekeringspremie , ,68 Uitkeringen onder aftrek van herverzekering , ,30 Wijziging voorziening voor winstdeling , ,36 Wijzigingen in de technische voorzieningen , ,29 Opbrengsten uit vastrentende effecten , ,23 Opbrengsten uit niet vastrentende effecten 1.454, ,02 Opbrengsten uit leningen , ,10 Opbrengsten uit deposito's , ,07 Overige opbrengsten , ,39 Opbrengsten uit beleggingen in verbonden ondernemingen 0, ,30 Opbrengsten uit terreinen en gebouwen , ,43 Terugneming van waardecorrecties 0, ,22 Meerwaarde op realisatie , ,19 Bedrijfskosten , ,74 Beleggingslasten , ,09 Overige technische lasten , ,37 Resultaat van de technische rekening levensverzekering , ,64 Opbrengsten uit beleggingen (niet technisch) , ,05 Beleggingslasten (niet technisch) , ,20 Overige opbrengsten (niet technisch) , ,61 Overige kosten (niet technisch) , ,90 Uitzonderdelijk resultaat ,94-682,84 Resultaat van de niet technische rekening levensverzekering , ,28 Bruto resultaat van het boekjaar , ,36 Belastingen , ,00 Netto resultaat van het boekjaar , , Spaar- en beleggingsproducten Ondanks een historisch aantal vervaldagen werd de doelstelling om de totale beleggingsreserve (technische voorzieningen Tak 21 en Tak 26 + geldbeleggingen) in 2016 te consolideren ruimschoots behaald. Er werd zelfs een mooie netto aangroei van de reserves gerealiseerd, hetgeen de totale beleggingsreserves (technische voorzieningen Tak 21 en Tak 26 + geldbeleggingen) per 31/12/2016 op ,06 EUR bracht ten opzichte van ,98 EUR per Met een totale productie van ongeveer EUR (Tak 21, Tak 26 en geldbeleggingen), verdeeld over contracten, werd de productie van 2015 meer dan verdubbeld. De verdeling van de productie in 2016 is als volgt: 46 % Tak 21, 42 % Tak 26 en 12 % geldbeleggingen.

8 8 Productie Sparen & Beleggingen , , , , , ,00 0, Premies Tak 21 + Credo21bon - Premies Tak 26 - Geldbeleggingen Jaar na jaar zet Credimo sterk in op een gedifferentieerd aanbod aan Tak 21 en Tak 26 spaarverzekeringen. Credimo brengt op regelmatige basis nieuwe producten op de markt teneinde te kunnen blijven tegemoetkomen aan de behoeften van de klant, zowel particulieren als rechtspersonen. Zo werden in oktober 2015 de Credo21 Jump en de Credo26 Jump gelanceerd. De Jumpproducten zijn de uitgelezen producten voor zij die wensen recurrent te sparen. Daarenboven werd eind 2016 hard gewerkt aan een alternatief voor de klassieke spaarrekening. Begin 2017 zagen de Credo 26 Easy voor particulieren en de Credo 26 Easy Corp voor rechtspersonen het levenslicht. Desondanks de aanhoudende lage rente en hoewel verschillende maatschappijen afscheid hebben genomen van het Tak 21 gamma en inzetten op Tak 23 producten, blijft Credimo trouw aan haar filosofie: stabiliteit, voorzichtigheid en duidelijkheid. Rendement op lange termijn primeert op eventuele winst op korte termijn. De juiste keuze als we kijken naar de gerealiseerde productie in Hypothecaire kredieten Voor wat betreft hypothecaire kredieten werd 2016 gekenmerkt door een ware rente-oorlog. Het gevecht om de klant was bikkelhard en er werd gestrooid met historisch lage tarieven. Ondanks een valse start in 2016 kon Credimo zich dankzij de lancering van het PRIME - tarief herpositioneren binnen de markt. PRIME staat voor een intrestkorting voor klanten die aan bepaalde kwaliteitsnormen voldoen. Na de lancering van het PRIME -tarief in april 2016 ging de productie crescendo om uiteindelijk eind 2016 af te klokken op een productie van net geen EUR. Hoewel het recordjaar 2015 niet kon worden geëvenaard doen de laatste maanden van 2016 en het steeds maar toenemende succes van het PRIME -tarief het beste verhopen voor De totale portefeuille hypothecaire kredieten steeg verder tot ,51 EUR.

9 9 De in 2016 gerealiseerde productie hypothecaire kredieten was per type als volgt gespreid: Hypothecaire kredieten aan particulieren Investeringskredieten Kredieten Groot Hertogdom Luxemburg Andere ,00 Productie Kredieten , , , , ,00 0, Hypothecaire kredieten aan particulieren Investeringskredieten Andere Kredieten Groot Hertogdom Luxemburg Het gemiddeld gerealiseerde bedrag voor een krediet aan particulieren bedroeg ,00 EUR, voor een investeringskrediet ,00 EUR en voor een krediet gerealiseerd in het Groot Hertogdom Luxemburg ,00 EUR. Credimo zette in 2016 ook de eerste voorzichtige stappen op de markt van de kredieten aan verenigingen van mede-eigenaars (VME). Dergelijke kredieten worden afgesloten in naam van de VME om allerlei werken aan de gemeenschappelijke delen van het gebouw mogelijk te maken. Credimo wenst deze markt in 2017 verder te exploreren.

10 Beleggingsportefeuille van Credimo De beleggingsportefeuille van Credimo in 2016 is als volgt samengesteld: Beleggingen - Terreinen en gebouwen Verbonden ondernemingen Aandelen Obligaties Hypothecaire leningen Overige leningen Termijnrekeningen + beschikbare waarden In het boekjaar 2016 werd er op de portefeuille aandelen geen duurzame niet gerealiseerde waardevermindering geboekt. Ook in 2016 werd de volledige portefeuille obligaties door de Raad van Bestuur onderworpen aan een onderzoek naar en een beoordeling van de mogelijke oninbaarheid van de toekomstige kasstromen en rente. In dit onderzoek werden er geen waardeverminderingen met duurzaam karakter geconstateerd. In de portefeuille obligaties is de verhouding tussen staats- en bedrijfsobligaties nog steeds in het voordeel van bedrijfspapier.

11 11 Staats- Bedrijfspapier 31/12/2016 Bedrijfspapier; 65,03% Staatspapier; 34,97% De maatschappij heeft steeds een voorzichtige en niet speculatieve beleggingspolitiek gevoerd. 56,92 % van de totale portefeuille obligaties heeft de rating A of hoger. Rating 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% AAA AA A BBB Andere

12 12 2. Governancesysteem 2.1. Vennootschapsorganen De belangrijkste vennootschapsorganen van Credimo NV kunnen schematisch als volgt worden voorgesteld: In het vervolg van dit hoofdstuk zal elk vennootschapsorgaan nader besproken worden Raad van bestuur Naast het uitoefenen van de bevoegdheden verleend door de wet of de statuten, heeft de raad van bestuur tot taak: Het bepalen van het algemeen beleid en de ondernemingsstrategie; Het bewaken van de bedrijfspositie van de maatschappij; Het vastleggen van het risicobeleid: o Bepalen van de risicobereidheid en de algemene risicotolerantielimieten; o Goedkeuren van het algemeen risicobeheerbeleid en de voornaamste beleidslijnen inzake risicobeheer; o Nemen en opvolgen van strategische beslissingen op risicogebied; o Nauw toezien op (de ontwikkeling van) het risicoprofiel van de onderneming. Het monitoren van de activiteiten van de onderneming; Het uitoefenen van een daadwerkelijk toezicht op de het beheer door het Directiecomité; Minstens eenmaal per jaar beoordelen van de doeltreffendheid van het governancesysteem; Minstens eenmaal per jaar nagaan of de vier onafhankelijke controlefuncties correct worden uitgeoefend; Bepalen van de te nemen maatregelen n.a.v. bevindingen en aanbevelingen van de interne audit;

13 13 Opvolgen en (minstens eenmaal per jaar) beoordelen van het beloningsbeleid; Dragen van eindverantwoordelijkheid omtrent rapportering en openbaarmaking van informatie én aangaande de integriteit van de boekhoud- en financiële verslaggevingssystemen; Minstens eenmaal per jaar de werking van de interne controle controleren; Minstens eenmaal per jaar controleren van de betrouwbaarheid van het verslaggevingsproces en de werking van de interne controle. De raad van bestuur heeft in zijn schoot een aantal comités opgericht die bevoegd zijn voor specifieke materies en die de raad van bestuur bijstaan in bovenstaand takenpakket : Het auditcomité Het benoeming- en remuneratiecomité Het risk & capital comité Verder kan de raad van bestuur zijn toezichtfunctie uitoefenen via de hem toegekende onderzoeksbevoegdheden, de rapportering door de onafhankelijke controlefuncties, de rapportering door het directiecomité en de toegang tot de notulen van het directiecomité Directiecomité De effectieve leiding van de onderneming valt onder de uitsluitende bevoegdheid van het directiecomité, zij het dan binnen de lijnen van het door de raad van bestuur uitgestippelde algemeen beleid. Meer concreet dient het directiecomité de volgende taken te behartigen: Tenuitvoerlegging van de door de raad van bestuur vastgelegde strategie en leiding van het bedrijf: o Door de raad van bestuur vastgelegde strategie en goedgekeurde beslissingen concretiseren in processen en procedures; o Leiden van de onderneming met inachtneming van de door de raad van bestuur vastgestelde strategische doelstellingen en risicotolerantielimieten; o Toezicht houden op de directie en het management én op de hen toegewezen bevoegdheden en verantwoordelijkheden; o Formuleren van voorstellen en verstrekken van advies aan de raad van bestuur aangaande de (verdere) uitstippeling van het algemeen beleid en strategie van de onderneming. Tenuitvoerlegging van het risicobeheersysteem: o Het door de raad van bestuur vastgelegde kader voor risicobereidheid en algemeen beleid inzake risicobeheer vertalen naar concrete processen en procedures; o Treffen van de nodige maatregelen om risico s te beheersen; o Zich er op grond van de verslagen van de onafhankelijke controlefuncties van vergewissen dat alle relevante risico s waaraan de onderneming is blootgesteld op passende wijze geïdentificeerd, gemeten, beheerd, gecontroleerd en gemeld worden; o Toezicht houden op de ontwikkeling van het risicoprofiel van de onderneming en het risicobeheersysteem controleren. Invoering, opvolging en beoordeling van de organisatie- en operationele structuur: o Opzetten van een gepaste organisatie- en operationele structuur ter ondersteuning van de strategische doelstellingen en ter vrijwaring van de door

14 14 o o o o o o de raad van bestuur bepaalde risicobereidheid, met name door bevoegdheden en verantwoordelijkheden te bepalen en door rapporteringsprocedures en -lijnen te preciseren; Opzetten en beoordelen van passende internecontrolemechanismen op alle niveaus van de onderneming; Zorgen voor een passend kader voor de organisatie en de goede werking van de onafhankelijke controlefuncties; Aan de hand van de werkzaamheden van de onafhankelijke controlefuncties de doelmatigheid en doeltreffendheid beoordelen van de door de onderneming vastgelegde regelingen inzake risicobeheer, interne controle en governance; Uitvoeren van de door raad van bestuur vastgelegde organisatorische beleidslijnen; Toezien op de correcte tenuitvoerlegging van het beloningsbeleid; Opzetten van een systeem van interne rapportering dat een redelijke mate van zekerheid biedt over de betrouwbaarheid van de financiële informatie en de prudentiële rapportering. Rapportering aan de raad van bestuur en aan de Bank: o Verschaffen van alle relevante informatie en gegevens aan de raad van bestuur (of zijn subcomités) om hen in staat te stellen de activiteiten van de onderneming te monitoren; o o Verstrekken van prudentiële rapporteringen aan de Bank (correcte en volledige weergave van de situatie van de onderneming, rekening houdend met haar risicoprofiel) conform de wettelijke voorschriften en instructies van de Bank; Minstens eenmaal per jaar aan de raad van bestuur, de erkend commissaris en de Bank een verslag bezorgen over de doeltreffendheid van het governancesysteem. Alle beslissingen van het directiecomité worden genomen als college waardoor de (eind)verantwoordelijkheid nooit uitsluitend komt te liggen bij slechts één lid van het directiecomité. Deze wijze van besluitvorming sluit elke vorm van onevenwicht tussen de verschillende leden van het directiecomité uit. Evenwel, voor de goede werking worden de verschillende taken onder de leden verdeeld. Deze taakverdeling doet geen afbreuk aan hun collegiale bevoegdheid Directie De directie situeert zich op hiërarchisch vlak net onder het directiecomité. De directie heeft een rechtstreekse en doorslaggevende invloed op de ontwikkeling van alle of bepaalde activiteiten van de maatschappij. De directie staat het directiecomité bij in (bepaalde van) haar taken, m.n. vormgeven aan het algemeen beleid, uitvoeren van de organisatorische en strategische beleidslijnen, bewaken en concretiseren van het risicobeheer, faciliteren van de interne controle en bijdragen aan adequate rapporteringen Auditcomité Het takenpakket van het auditcomité bestaat uit het monitoren van: Het financiële verslaggevingsproces; De doeltreffendheid van de systemen voor interne controle en risicobeheer;

15 15 (De activiteiten) van de interne audit; De wettelijke controle van de jaarrekening; De onafhankelijkheid van de erkend commissaris. Wat betreft de verhouding tussen de taak van het auditcomité om de doeltreffendheid van het risicobeheersysteem te beoordelen en de taken van het risk & capital comité, dient opgemerkt te worden dat dat deze twee comités vanuit een verschillende invalshoek werken en uitgaan van verschillende rapporteringen. Het auditcomité beoordeelt de passendheid van de internecontroleprocessen en -procedures, met name op grond van de verslagen van de interneauditfunctie en ziet er in dit verband op toe dat de internecontrolemaatregelen bijdragen tot een doeltreffend risicobeheer. Het risk & capital comité daarentegen is verantwoordelijk voor de beoordeling van de door de onderneming gehanteerde risicostrategie, de passendheid van het proces voor de opvolging van de risico s, de kwaliteit van de door de risicobeheerfunctie verstrekte rapporteringen, etc. De taken van het auditcomité en het risk- & capital comité die betrekking hebben op de beoordeling van het risicobeheersysteem, vullen elkaar dus aan: het risk & capital comité beoordeelt de risicostrategie van de onderneming en de goede werking van de risicobeheerfunctie, terwijl het auditcomité de doeltreffendheid beoordeelt van de internecontrolesystemen als onderdeel van het begrip risicobeheersysteem Risk & capital comité Het risk & capital comité geeft schriftelijk advies aan het directiecomité aangaande de te nemen strategische beslissingen binnen de door de raad van bestuur opgelegde begrenzingen. De controle van het risico in de beleggingsactiva, het ALM beleid, berust bij het risk & capital comité. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van een set van begrenzingslimieten per positie, per producttype en op portefeuilleniveau en op risicometingen. Teneinde het ALM beleid in goede banen te leiden, werd een beleidslijn Beleggingen, ALM en liquiditeit opgesteld. De laatste versie, werd op 28 april 2016 door de raad van bestuur goedgekeurd. Deze beleidslijn heeft als doel om het risico te beheersen dat gepaard gaat met de beleggingen van de financiële activa in het algemeen, hun wisselwerking met de aangegane verzekeringsverplichtingen en de liquiditeitspositie van Credimo NV. De investeringspolitiek en het ERM (Enterprise Risk Management) opgenomen in de beleidslijn Beleggingen, ALM en liquiditeit worden op de voet opgevolgd en trimestrieel stelt het risk & capital comité in dit kader een opvolgingsrapport op. Meer in detail bestaat de lijst van taken van het risk & capital comité uit: Wat de risicostrategie betreft: o Adviseren van de raad van bestuur aangaande de toereikendheid van de organisatie van de beschikbare middelen en bevoegdheden voor het detecteren, meten en beheren van significante risico s; o Informeren van de raad van bestuur omtrent de passendheid van de procedure voor de opvolging van risico s in het licht van de scheiding tussen uitvoerende en controlefuncties; o Verstrekken van advies aan de raad van bestuur over de huidige en toekomstige risicostrategie en risicotolerantie en de raad van bestuur bijstaan in het toezicht op de uitvoering van deze aspecten door het directiecomité; o Erop toezien dat de strategische beslissingen van de raad van bestuur rekening houden met het risicoprofiel van de onderneming;

16 16 o Bepalen van de aard, omvang, vorm en frequentie van de informatie omtrent risico s die aan het comité moet worden overgemaakt; o In samenwerking met het benoemings- en remuneratiecomité erover waken dat de in het remuneratiebeleid opgenomen variabele beloningen en prestatiedoelstellingen verenigbaar zijn met het risicoprofiel van de onderneming. Wat de werking van de risicobeheerfunctie betreft: o Onderzoeken van de procedures die in de dekking voorzien van de risico s die verband houden het vermogen, de verrichtingen en de verantwoordelijkheden van de onderneming; o Opvragen van alle nodige informatie bij de risicobeheerfunctie en opvolgen van het actieplan en werkprogramma van de risicobeheerfunctie; o Indien nodig interpelleren van de risicobeheerfunctie; o Verstrekken van advies aan de raad van bestuur m.b.t. de organisatie van de risicobeheerfunctie en, indien nodig, de raad van bestuur verzoeken om extra taken op te leggen aan de risicobeheerfunctie. Zoals reeds aangehaald zijn de taken van het auditcomité en het risk & capital comité die kaderen binnen de beoordeling van het risicobeheersysteem complementair, zodoende dat de raad van bestuur een correct oordeel kan vellen aangaande het opgezette risicobeheersysteem. De raad van bestuur en het directiecomité kunnen tevens beroep doen op het risk & capital comité voor het verkrijgen van advies in een welbepaalde dossier of omtrent een specifieke materie Benoemings- en remuneratiecomité De voornaamste taak van het benoemings- en remuneratiecomité is het bijstaan van de raad van bestuur bij alle aangelegenheden verbonden aan de benoeming en bezoldiging van de leden van de raad van bestuur, de leden van het directiecomité, de personen van wie de functie zich hiërarchisch net onder het directiecomité situeert en de verantwoordelijken voor de onafhankelijke controlefuncties. Het benoemings- en remuneratiecomité geeft tevens advies aan de raad van bestuur over de algemene beginselen van het beloningsbeleid en ziet toe op de tenuitvoerlegging ervan. In die optiek waakt het benoemings- en remuneratiecomité erover dat de door het beloningsbeleid gecreëerde stimulansen niet van aard zijn om aan te sporen tot het nemen van buitensporige risico s. Eveneens bereidt het benoemings- en remuneratiecomité beslissingen voor over beloning, met name beslissingen die gevolgen hebben voor de risico s en het risicobeheer van de onderneming en waarover de raad van bestuur zich moet uitspreken. Tot slot heeft het benoemings- en remuneratiecomité ook een rol te spelen in de jaarlijkse beoordeling van de deskundigheids- en betrouwbaarheidsvereisten van de bestuurders, de leden van het directiecomité en de uitvoerders van de onafhankelijke controlefuncties Beloning Het beloningsbeleid heeft als hoger doel de persoonlijke doelstellingen van de personeelsleden af te stemmen op de langetermijnbelangen van de onderneming. De beloningspraktijken dienen tevens bij te dragen aan een doeltreffende risicobeheersing.

17 Identified Staff Op grond van de aard, de omvang en de complexiteit van de risico s inherent aan de onderneming werden de categorieën van personen die vallen onder het beloningsbeleid gedefinieerd, in zijn geheel omschreven als Identified Staff. De Identified Staff bestaat uit: De leden van de raad van bestuur; De leden van het directiecomité; De leden van het auditcomité; De leden van het risk & capital comité; De leden van het benoemings- en remuneratiecomité; De leden van de directie; De compliance officer; De risicobeheerfunctie; De actuariële functie; De interne audit functie; De personeelsleden van de onderneming waarvan de beroepswerkzaamheden een materiële invloed (zouden kunnen) hebben op het risicoprofiel van de verzekeringsonderneming ( Risk Takers ) Beloningsbeleid Het beloningsbeleid wordt vorm gegeven door het benoemings- en remuneratiecomité en goedgekeurd door de raad van bestuur. Het is de raad van bestuur die de algemene beginselen van het beloningsbeleid vaststelt en de categorieën van de Identified Staff definieert. Het uitgangspunt van het beloningsbeleid kadert binnen het nastreven van een passend en doeltreffend risicobeheer. Het beloningsbeleid mag niet aanzetten tot buitensporig risicogedrag waardoor de risicotolerantielimieten van de onderneming zouden kunnen worden overschreden. Het beloningsbeleid en de beloningspraktijken van de onderneming worden vastgesteld, geïmplementeerd en gehandhaafd in overeenstemming met de bedrijfs- en risicobeheerstrategie, het risicoprofiel, de doelstellingen, de risicobeheerpraktijken en de langetermijnbelangen en -prestaties van de onderneming als geheel, en omvatten maatregelen die erop gericht zijn belangenconflicten te vermijden. Het beloningsbeleid dient de onderneming te vrijwaren van de toekenning van beloningen die het vermogen van de onderneming om een toereikende kapitaalbasis in stand te houden in gevaar zouden kunnen brengen. Bovendien mogen beloningsovereenkomsten met dienstverleners het nemen van buitensporige risico s niet aanmoedigen. Het beloningsbeleid zorgt voor een duidelijke, transparante en doeltreffende governance ten aanzien van de beloningen. Het beloningsbeleid (van toepassing op de Identified Staff ) dient de volgende beginselen in acht te nemen: Indien beiden tegelijk van toepassing, een evenwichtige verdeling tussen de vaste en variabele verloningscomponent;

18 18 Indien de variabele beloning prestatiegerelateerd is, dan is het totale bedrag van de variabele beloning gebaseerd op een combinatie van de beoordeling van de prestaties van de betrokken persoon, het betrokken bedrijfsonderdeel en de totale resultaten van de onderneming; Een aanzienlijk deel van de variabele beloningscomponent omvat een flexibele en uitgestelde component; Bij de beoordeling van persoonlijke prestaties worden financiële en ook niet-financiële criteria gehanteerd; Bij de beoordeling van prestaties, als grondslag voor de variabele beloning, wordt een neerwaartse correctie aangebracht voor de blootstelling aan actuele en toekomstige risico s en wordt rekening gehouden met het risicoprofiel van de onderneming en de kapitaalkosten; Ontslagvergoedingen zijn zodanig vormgegeven dat falen niet wordt beloond; Van personen voor wie het beloningsbeleid geldt, wordt de toezegging verlangd dat geen gebruik zullen maken van persoonlijke hedgingstrategieën of een aan beloning of aansprakelijkheid gekoppelde verzekering die de risicobeheersingseffecten die in hun beloningsregelingen zijn ingebed, zouden ondermijnen; Het variabele deel van de beloning van medewerkers die bij de onafhankelijke controlefuncties betrokken zijn, staat los van de prestaties van de bedrijfsonderdelen en -gebieden waarop zij controle uitoefenen Leningen, kredieten of borgstellingen en Verzekeringsovereenkomsten voor leiders Noch aan leden van de raad van bestuur, het directiecomité of de directie, noch aan verbonden personen werden in 2016 leningen, kredieten of borgstellingen van meer dan EUR toegekend Fit & proper De geschiktheidsbeoordeling van de bestuurders, de leden van het directiecomité en de verantwoordelijken voor de onafhankelijke controlefuncties wordt doorgaans omschreven als de beoordeling van hun zogenaamde fit & proper -karakter. De onderneming waakt erover dat de leden van de raad van bestuur, het directiecomité en de verantwoordelijken voor de onafhankelijke controlefuncties voldoende deskundig zijn, en dat daarbij rekening wordt gehouden met de respectieve taken die aan individuele personen zijn toebedeeld, om passende diversiteit in kwalificaties, kennis en relevante ervaring te waarborgen, zodat de onderneming professioneel wordt bestuurd en er op professionele wijze toezicht op wordt gehouden. Naast de collectieve deskundigheid dient ook de individuele deskundigheid aan een grondige analyse te worden onderworpen. Hieronder wordt er dieper ingegaan op de vereisten inzake deskundigheid en professionele betrouwbaarheid (inclusief situaties die aanleiding geven tot een herbeoordeling), de benoemingsprocedure en de stopzettingsprocedure met betrekking tot de leden van raad van bestuur en het directiecomité en de verantwoordelijken voor de onafhankelijke controlefuncties.

19 Vereisten deskundigheid en professionele betrouwbaarheid Twee beoordelingsstandaarden staan centraal: deskundigheid en professionele betrouwbaarheid. Een persoon wordt voor een bepaalde functie als deskundig beschouwd wanneer hij beschikt over de voor de betrokken functie passende kennis en ervaring, vaardigheden en professionele gedrag. Professionele betrouwbaarheid houdt dan weer verband met de eerbaarheid en integriteit van een persoon. Een persoon wordt als professioneel betrouwbaar beschouwd wanneer geen elementen voorhanden zijn die duiden op het tegendeel en er evenmin enige reden is om redelijkerwijze de goede reputatie van de betrokkene in twijfel te trekken. Men kan ervan uitgaan dat de persoon de hem toevertrouwede taak op een eerlijke, ethische en integere wijze zal uitvoeren. Wat volgt is een toelichting bij de fit & proper -vereisten die Credimo NV hanteert. Raad van bestuur en directiecomité De (leden van de) raad van bestuur en het directiecomité dienen te beschikken over de volgende deskundigheidsvereisten: Alle leden van de raad van bestuur en het directiecomité hebben kennis en inzicht in de ondernemingsstrategie en het bedrijfsmodel; De voorzitters en de leden van de raad van bestuur en het directiecomité hebben allemaal kennis van en inzicht in de deskundigheidsgebieden die onderkend worden in de verzekeringssector; De voorzitters en in ieder geval minstens één lid van de raad van bestuur en het directiecomité hebben meerjarige ervaring op het gebied van het besturen van een organisatie en zijn in staat tot een adequate oordeelsvorming op dit terrein; Minstens één lid van de raad van bestuur en het directiecomité is in staat tot een adequate oordeelsvorming op het gebied van de verzekerings- en financiële markten; Minstens één lid van de raad van bestuur en het directiecomité is in staat tot een adequate oordeelsvorming waar het gaat om relevante wet- en regelgeving; Minstens één lid van de raad van bestuur en het directiecomité is in staat tot oordeelsvorming op het gebied van financieel technische en actuariële aspecten en analyses; Minstens één lid van de raad van bestuur en het directiecomité is in staat tot oordeelsvorming over de administratieve organisatie, het governancesysteem en interne controle. Kortom, de collectieve deskundigheid speelt een belangrijke rol. Bij het beoordelen van de individuele deskundigheid zal steeds worden afgewogen of de individuele deskundigheid een meerwaarde biedt voor de collectieve deskundigheid. Bovendien, teneinde de collectieve deskundigheid te optimaliseren, mogen de raad van bestuur en het directiecomité zich door bedienden van de onderneming, door comités, door medewerkers met een sleutelfunctie of door externe raadgevers laten bijstaan om te kunnen beschikken over de nodige kwalificaties. De vereisten qua professionele betrouwbaarheid zullen nader besproken worden bij de beoordelings- en benoemingsprocedure.

20 20 Onafhankelijke controlefuncties Om als compliance officer te worden aangesteld en om de aanstelling te kunnen behouden, moeten de kandidaten aan de volgende voorwaarden voldoen: Als compliance officer erkend zijn bij de FSMA; De benoeming moet door de Bank zijn goedgekeurd; Houder zijn van een masterdiploma in een economische, financiële of juridische richting; Beschikken over de nodige relevante werkervaring; Een grondige kennis hebben verworven van de inhoud en de toepassing van art. 54 en 55 van de toezichtswet en van circulaire NBB_212_14 over de compliancefunctie, alsook van alle regels die ertoe strekken de loyale, billijke en professionele behandeling van de belanghebbende partijen te bevorderen; Gedekt zijn door een rechtsbijstandsverzekerings; Doordrongen zijn van het belang aan ethisch en integer handelen; Blijk geven van de vereiste professionele betrouwbaarheid. De verantwoordelijke van de risicobeheerfunctie dient aan de volgende voorwaarden te voldoen: De benoeming moet door de Bank zijn goedgekeurd; Houder zijn van een masterdiploma in een economische, financiële of wiskundige richting; Beschikken over de nodige relevante werkervaring; Grondige kennis van alle facetten van risicobeheer en de Solvency II regelgeving; Cijfermatig, analytisch en kritisch zijn aangelegd; Blijk geven van de vereiste professionele betrouwbaarheid. De persoon (of personen) die de actuariële functie bekleedt (bekleden) dienen te beschikken over de vereiste actuariële kennis om verslag uit te brengen over de tarieven, de retrocessie en het bedrag van de reserves of technische voorzieningen. De interne audit van de onderneming dient te beschikken over voldoende bekwaamheid om de kernactiviteiten van de onderneming te onderzoeken en de goede werking, de doeltreffendheid en de efficiëntie van de daarop betrekking hebbende interne controle te beoordelen. De twee laatste controlefuncties (actuariële functie en interne audit) worden uitbesteed. Credimo NV dient er, in geval van uitbesteding van een controlefunctie, steeds over te waken dat er intern een persoon is aangesteld die verantwoordelijk is voor de uitbestede functie en dat die persoon beschikt over de vereiste professionele betrouwbaarheid en voldoende kennis heeft van en ervaring met de uitbestede functie om de prestaties en resultaten van de dienstverlener op de proef te kunnen stellen. In de paragraaf over de beoordelings- en benoemingsprocedure zal de nodige aandacht besteed worden aan de vereisten met betrekking tot de professionele betrouwbaarheid van de onafhankelijke controlefuncties Beoordelings- en benoemingsprocedure Op het moment dat Credimo NV een persoon wenst te benoemen, hetzij als lid van de raad van bestuur en/of als lid van het directiecomité hetzij als uitvoerder van een onafhankelijke

21 21 controlefunctie, dienen voorgaande vereisten inzake deskundigheid en professionele betrouwbaarheid te worden beoordeeld volgens een vaste procedure. De concrete benoemingsprocedure wordt aansluitend besproken. Vragenlijst Ter beoordeling van de deskundigheid en betrouwbaarheid van de kandidaat bestuurder, de kandidaat lid van het directiecomité en de kandidaat uitvoerder onafhankelijke controlefunctie wordt er, zowel bij de benoeming als de herbenoeming, aan de kandidaat gevraagd om een gedetailleerde vragenlijst in te vullen die is opgesteld conform circulaire NBB_2013_02. Interne evaluatie van de aanvraag tot benoeming De raad van bestuur legt zijn voorstellen tot (her)benoeming voor advies voor aan het benoemings- en remuneratiecomité. Na advies van het benoemings- en remuneratiecomité wordt er op basis van de door de kandidaat ingevulde vragenlijst door de raad van bestuur geëvalueerd of de kandidaat voldoet aan de deskundigheids- en betrouwbaarheidsvereisten. Verzoek tot benoeming gericht aan de Bank In geval van een positieve interne beoordeling dient een verzoek tot benoeming te worden gericht aan de Bank die op haar beurt een geschiktheidsbeoordeling zal doorvoeren, al dan niet op basis van een bijkomend interview met de betrokken persoon. De Bank zal dan binnen een redelijke termijn uitspraak doen omtrent haar bevindingen. In beginsel kan de benoeming niet plaatsvinden en niet openbaar gemaakt worden vóór uitspraak door de Bank. Benoeming door de algemene vergadering van aandeelhouders Voor wat betreft de benoeming van bestuurders dient na de goedkeuring van de Bank de benoeming nog te worden bekrachtigd op de algemene vergadering van aandeelhouders met een meerderheid van de uitgebrachte stemmen. De (her)benoemingen van bestuurders vinden plaats voor een termijn van ten hoogste zes jaar Risicobeheersysteem Beschrijving van het risicobeheersysteem De toezichtswet en de gedelegeerde verordening 2015/35 vereisen dat verzekeringsondernemingen een doeltreffend risicobeheersysteem uitwerken. Het risicobeheersysteem van Credimo NV bestaat uit vijf steunpilaren: de risicobeheerstrategie, het besluitvormingsproces, schriftelijk vastgelegde beleidslijnen, risk assessment en rapporteringsprocedures en -processen. Risicobeheerstrategie Credimo NV heeft als missie een stabiele partner te zijn in spaar- en beleggingsproducten en hypothecaire kredieten. Credimo NV wenst een rendabele onderneming te zijn die een gestage groei nastreeft. Credimo NV zet in op een lange termijnrelatie met zijn

22 22 bemiddelaars, klanten en werknemers. De drie kernwaarden van Credimo NV - te weten stabiliteit, voorzichtigheid en duidelijkheid - uiten zich in eerste instantie in conservatieve en voorzichtige beleidsbeslissingen: Wij doen waar wij goed in zijn en wensen geen avonturen aan te gaan is dan ook het credo. Kortom, (onnodige) risico s worden geschuwd. De filosofie van Credimo NV vertaalt zich in hypothecaire kredieten die een verhoging van de levenskwaliteit beogen en spaar- en verzekeringsproducten met een economisch gezonde structuur (lees: rendement op lange termijn primeert op eventuele winst op korte termijn). Besluitvormingsproces De definitieve besluitvorming aangaande het risicobeheersysteem ligt in handen van de raad van bestuur. De raad van bestuur legt het risicobeleid vast. In dit kader bepaalt de raad van bestuur de risicobereidheid en de algemene risicotolerantielimieten van de onderneming. Verder keurt de raad van bestuur de algemene strategie (en beleid) en de voornaamste beleidslijnen inzake risicobeheer goed. Eveneens worden de strategische beslissingen op risicogebied genomen door de raad van bestuur. Tot slot oefent de raad van bestuur toezicht uit op het risicoprofiel van de onderneming. Vanzelfsprekend doet de raad van bestuur voor zijn beslissingen inzake risicobeheer beroep op verslagen en adviezen van het directiecomité, de comités opgericht in de schoot van de raad van bestuur (voornamelijk risk & capital comité) en de onafhankelijke controlefuncties. In het bijzonder de risicobeheerfunctie is nauw betrokken bij de uitstippeling van de risicostrategie en bij alle beleidsbeslissingen die een significante invloed hebben op de risico s. In haar beslissingen laat de raad van bestuur zich vaak leiden door de tool risk assessment (zie infra). Verder heeft het door de raad van bestuur vastgelegd risicobeheerbeleid ook een niet te onderschatten invloed op het besluitvormingsproces van andere facetten van de strategie en beleid van de onderneming. Zo speelt het risicobeheer (lees: het identificeren, beoordelen, beheren en monitoren van de risico s) een aanzienlijke rol in o.a. het uitbestedings-, belonings-, integriteits, IT- en continuïteitsbeleid van de onderneming. Schriftelijk vastgelegde beleidslijnen Credimo NV beschikt voor een aantal domeinen over beleidslijnen die de materiële risico s waaraan de onderneming is blootgesteld, effectief omschrijven en de goedgekeurde risicotolerantielimieten vermelden. Binnen Credimo NV bestaan de volgende beleidslijnen inzake risicobeheer: Beleidslijn verzekeringstechnisch risico en reservering; Toereikendheidstoets; Beleidslijn herverzekering en risicolimiteringstechnieken; Beleidslijn beleggingen, ALM en liquiditeit; Governancememorandum dat tevens dienst doet als beleidslijn inzake deskundigheids- en betrouwbaarheidsvereisten. Deze beleidslijnen komen nog aan bod wanneer de verschillende onderkende risico s worden besproken (zie infra). Risk assessment Aan de grondslag van menige beleidsnota inzake risicobeheer ligt de tool risk assessment. Deze tool bepaalt ook grotendeels de strategie en het beleid aangaande risicobeheer. Het

23 23 risk assessment heeft als bestaansreden het in kaart brengen van alle risico s die de onderneming (zouden kunnen) bedreigen. De tool betreft een werkdocument en is sterk onderhevig aan continue verandering. De risk assessment tool is het voornaamste werkinstrument van de risicobeheerfunctie. Rapporteringsprocedures en -processen In eerste orde behoort de taak van het identificeren, beoordelen, beheren en monitoren van de risico s toe aan de risicobeheerfunctie, oftewel de risk officer. De risicobeheerfunctie rapporteert de raad van bestuur en het directiecomité omtrent risicoblootstellingen en opdoemende risico s, risicobeheerkwesties en de impact van risico s op strategische aangelegenheden. De basis voor deze rapportering vormt de risk assessment tool. Ook de andere onafhankelijke controlefuncties hebben een rol te spelen in de rapportering van (potentiële) risico s. Zo heeft de interne audit o.a. als taak om te rapporteren aan de raad van bestuur, het auditcomité en het directiecomité omtrent de beoordeling van risico s. De interne audit ziet er op toe dat risico s geïdentificeerd worden en adequaat worden opgevolgd. Ook bij het opstellen van auditaanbevelingen besteedt de interne audit veel aandacht aan het aspect risicobeheer. Dat ook de actuariële functie rapporteert in het kader van het risicobeheer moge blijken uit de adviezen m.b.t. de technische provisies BGAAP en Solvcency II, het onderschrijvings en tariferingsbeleid, het herverzekeringsbeleid en de ORSA. Als laatste onafhankelijke controlefunctie heeft ook de compliance officer een rapporteringsplicht aan de raad van bestuur voor wat betreft risico-ontwikkelingen die een negatieve invloed zouden kunnen hebben op de onderneming. Verder brengt de compliance officer het directiecomité regelmatig op de hoogte van belangrijke vastgestelde compliancerisico s, de genomen maatregelen en de voortgang van de werkzaamheden. Tot slot hebben ook de comités opgericht in de schoot van de raad van bestuur bepaalde taken die kaderen binnen de rapportering inzake risicobeheer. Zowel het audit- als het risk & capital comité leveren rapporteringen af aangaande risicobeheer. Het risk & capital comité rapporteert over de beoordeling van de internecontrolesystemen als onderdeel van het begrip risicobeheersysteem, terwijl het auditcomité in haar rapportage de risicostrategie van de onderneming en de goede werking van de risicobeheerfunctie beoordeelt. Daarenboven houdt het benoemings- en remuneratiecomité in haar rapportering aan de raad van bestuur eveneens rekening met aspecten van risicobeheer, m.n. de door het beloningsbeleid gecreëerde stimulansen mogen niet van die aard zijn dat zij aansporen tot het nemen van buitensporige risico s Integratie van het risicobeheersysteem in organisatiestructuur Uit hetgeen voorafgaat blijkt reeds duidelijk dat het risicobeheersysteem sterk geïntegreerd is in de organisatiestructuur van Credimo NV. De raad van bestuur bepaalt de strategie en het beleid met betrekking tot het risicobeheer. De onafhankelijke controlefuncties en de comités opgericht door de raad van bestuur bekleden een belangrijke rol in de besluitvorming en rapportering omtrent risicobeheer. De concrete tenuitvoerlegging van het risicobeheersysteem neemt het directiecomité voor haar rekening. Het directiecomité vertaalt het risicobeleid en de risicobereidheid naar concrete processen en procedures. Het directiecomité ziet er eveneens op toe dat de nodige maatregelen worden getroffen om de risico s te beheersen. De monitoring van het risicoprofiel van de onderneming is eveneens een taak dat door het directiecomité wordt behartigd. De directie staat het directiecomité bij in haar taak om het risicobeheer te concretiseren en bewaken.