MITIGATIE FLORA- EN FAUNAWET 1E FASE CONSOLIDATIE LAGE FRONTEN Gemeente Maastricht / WOM Belvedere 29 MAART 2016

Transcriptie

1 MITIGATIE FLORA- EN FAUNAWET 1E FASE CONSOLIDATIE LAGE FRONTEN Gemeente Maastricht / WOM Belvedere 29 MAART 2016

2 Contactpersonen MAX KLASBERG Sr. adviseur ecologie en natuurwetgeving T +31(0) M +31(0) E max.klasberg@arcadis.com Arcadis Nederland B.V. Postbus BP Maastricht Nederland 2

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING Aanleiding en doel Relatie met andere documenten Nut en noodzaak mitigatiemaatregelen Mitigatie effecten consolidatie Mitigatie ruimtelijke ingrepen Belvédère 5 Extra leefgebied muurhagedis 5 Duurzame verblijfplaatsen voor vleermuizen Consolidatie Lage Fronten 1 e fase Plangebied Ingrepen en planning per fase Gehanteerde uitgangspunten 7 2 TOETSING AAN FLORA- EN FAUNAWET Inleiding Beschermde muurflora Overige muurvegetatie Muurhagedis Hazelworm Vleermuizen 16 3 OMSCHRIJVING MITIGATIEMAATREGELEN Voorbereidingsfase Consolidatiefase 18 3

4 1 INLEIDING 1.1 Aanleiding en doel De gemeente Maastricht / WOM Belvédère gaat in juli 2016 starten met de 1e fase consolidatie van de vestingwerken Lage Fronten. De consolidatie heeft tot doel om de historische vestingwerkzaamheden voor de toekomst te behouden en voor het publiek beter zichtbaar en beleefbaar te maken. Het accent ligt daarbij op de consolidatie van muren, dus het gaat om een relatief beperkte ingreep. Grondige restauratie en herstel zijn niet aan de orde. Voor onderhavig consolidatieplan is reeds een ontheffing Flora- en faunawet verleend in het kader van ontwikkelingen binnen het Belvedere-gebied. In onderhavig rapport worden de consolidatieplannen getoetst aan de Flora- en faunawet en worden mitigatiemaatregelen voorgeschreven om wettelijke en zoveel mogelijk te voorkomen. Dit document zal alleen ter informatie en ter verantwoording moeten worden opgestuurd naar RVO (bevoegd gezag Flora- en faunawet). Verder dient dit document ter informatie voor de Omgevingsvergunning. Aangezien de Flora- en faunawet niet aanhaakt in de WABO-procedure, is een verklaring van geen bedenkingen vanuit RVO niet nodig. 1.2 Relatie met andere documenten Naast het onderhavige mitigatieplan zijn onder meer de volgende documenten relevant in het kader van Flora- en faunawet: Het ecologisch werkprotocol waarin voor de aannemer en de directievoerder een beknopte beschrijving wordt gegeven van de wijze waarop tijdens de consolidatie rekening moet worden gehouden met de beschermde flora en fauna die in en rondom het plangebied aanwezig zijn. De Technische Omschrijving vestingmuren restauratie vestingmuren Lage Fronten te Maastricht (Satijnplus, 17 maart 2016) en bijbehorende werktekeningen. Hierin wordt concreet omschreven waar welke fysieke maatregelen en voorzieningen moeten worden getroffen vanuit de Flora- en faunawet. Het Soortmanagementplan reptielen en amfibieen Belvedere (Arcadis, 23 maart 2016) en Soortmanagementplan vleermuizen Belvedere (Arcadis, 24 maart 2016). Hierin wordt nader omschreven en verantwoord op welke wijze de gunstige staat van instandhouding van reptielen, amfibieen en vleermuizen wordt gewaarborgd binnen de ruimtelijke ontwikkelingen in het Belvedere-gebied. Om een volledig beeld te krijgen van het dossier zal ook kennis moeten worden genomen van deze documenten. Onderhavig rapport is echter ook zelfstandig leesbaar en in principe voldoende ter verantwoording van de mitigatieplannen voor het bevoegd gezag en de aannemer. 1.3 Nut en noodzaak mitigatiemaatregelen Mitigatie effecten consolidatie Het is bekend dat de vestingwerken een hoge ecologische waarde hebben gelet op de aanwezigheid van kenmerkende muurflora en reptielen (muurhagedis en hazelworm). Een deel van deze flora en fauna is zwaar beschermd in het kader van Flora- en faunawet. Bij de consolidatiewerkzaamheden zal dan ook rekening moeten worden gehouden met de aanwezige beschermde flora en fauna. Vanuit de Flora- en faunawet geldt het uitgangspunt dat en zoveel mogelijk moeten worden voorkomen en geminimaliseerd (gemitigeerd). En waar dat niet mogelijk is, kan gebruik worden gemaakt van de generieke ontheffing Flora- en faunawet voor het Belvédère-gebied. 4

5 In het kader van de voorbereidingen van de consolidatie is het plangebied reeds natuurvrij gemaakt. Bij het verwijderen van bosopslag en struiken kwamen geheel onverwacht muurhagedissen tevoorschijn. Om deze dieren te vangen en hervestiging te voorkomen, zijn in 2013 reptielenrasters geplaatst en dieren weggevangen en uitgezet binnen het Groene raamwerk Belvedere. Zie voor de verdere verantwoording het Soortmanagementplan reptielen en amfibieen Belvedere (Arcadis, 23 maart 2016) Mitigatie ruimtelijke ingrepen Belvédère Extra leefgebied muurhagedis Een groot deel van de vestingmuren was door begroeiing door struiken en bomen overwoekerd en beschaduwd. Daardoor is de functie voor de muurhagedis op verschillende locaties bij overgroeide delen niet duurzaam aanwezig. Met de voorgenomen consolidatie wordt dan ook niet alleen ingezet op het behouden van de aanwezige natuurwaarden, maar nadrukkelijk ook om het vergroten van de ecologische waarde. Zo wordt extra leefgebied voor de muurhagedis gecreëerd en vestigingsmogelijkheden voor muurplanten bevorderd. In de toekomst zal de functie van deze natuurkern voor soorten van schrale en stenige biotopen versterkt worden. De consolidatiewerkzaamheden vormen daarmee een substantieel plus voor het groene raamwerk Belvédère waar de Lage Fronten een belangrijk onderdeel van vormen. Dit groene raamwerk is overigens niet vrijblijvend, maar heeft ook wettelijke status (Flora- en faunawet en bestemmingsplan). Duurzame verblijfplaatsen voor vleermuizen Voor het verlies van verblijfplaatsen van vleermuizen (gewone dwergvleermuis) dienen alternatieve verblijfplaatsen aangeboden te worden. Er is voor gekozen om eerst tijdelijke voorzieningen te treffen. Deze zijn reeds gerealiseerd. Binnen 5 jaar zullen ook permanente vleermuisverblijven moeten worden aangelegd. Een van de locaties is het havenmeesterkantoor die in de 1 e fase consolidatie wordt gerestaureerd en geschikt wordt gemaakt als winter- en zomerverblijf voor vleermuizen. Qua aantal gaat het daarbij om 10 zomerverblijven en 1 groot winterverblijf Consolidatie Lage Fronten 1 e fase Plangebied Voor de aanbesteding is een kaart gemaakt met het plangebied en de ligging van de te behouden en nieuw te plaatsen reptielenschermen. Het gaat om het document Werkterrein restauratie Lage Fronten (gemeente Maastricht, 24 februari 2016). De hierop aangegeven begrenzing en maatregelen dient strikt opgevolgd te worden, om van de Flora- en faunawet te voorkomen. Binnen het ecologisch werkprotocol zijn de volgende randvoorwaarden meegegeven aan de aannemer: Binnen de no go area mag geen enkele betreding of berijding door materieel plaatsvinden. Het gaat hierbij om beschermd leefgebied van de muurhagedis. Om fouten te vermijden dienen bouwhekken geplaatst te worden door de aannemer. 1 Het gaat hierbij om het aantal vleermuisverblijven die met dit plan gemitigeerd worden. Daarbij dient bedacht te worden dat het verlies van 1 verblijf met een factor 4 gemitigeerd moet worden (afhankelijk van de maatvoering). Dit verklaart dat het aantal vleermuisverblijven in het havenmeesterkantoor groter is dan het aantal van 10 zomerverblijven en 1 winterverblijf. 5

6 De te handhaven reptielenschermen mogen niet verwijderd worden om hervestiging van muurhagedissen te voorkomen. Bij beschadiging dient dit direct gemeld te worden aan de ecologisch begeleider en het scherm hersteld te worden. Voor het verwijderen van de aangegeven schermen gelden geen bijzondere voorwaarden vanuit ecologie. De metalen schermen kunnen hergebruikt worden, zie Technische omschrijving. De nieuw te plaatsen reptielenschermen dienen direct voorafgaand aan de consolidatie geplaatst te worden onder instructie van de ecologisch begeleider. Aandachtspunt is dat: de schermen los komen te staan van de bouwhekken (voor zover relevant) om herkolonisatie van muurhagedis te voorkomen (bouwhek is een klimmenrek); de paaltjes naar de binnenzijde van het plangebied komen te staan zodat muurhagedissen niet naar binnen kunnen klimmen. 6

7 1.4.2 Ingrepen en planning per fase Voor de consolidatie van de Lage fronten hanteren we drie fasen, namelijk voorbereidingsfase, consolidatiefase en beheerfase. In onderstaande tabel zijn de ruimtelijke ingrepen per fase omschreven inclusief de betrokken actoren. Daarnaast zijn deze fasen en werkstappen nader gepland. Alleen de voorbereidingsfase en consolidatiefase is onderdeel van de aanbesteding en de Wabo-procedure. Fasering Relevante ingreep Actoren Voorbereiding Verwijderen ruigte en struiken (2 e keer) Verwijderen teelaarde en boomwortels Consoldiatie vestingmuur Gemeente / aannemer Aannemer Aannemer Eind april / begin mei 2016 Consolidatie Aanbrengen ecologisch voorzieningen op muur Inzaaien schrale grond met glanshaverhooiland Aannemer / ecoloog Aannemer Juni t/m december 2016 Realisatie vleermuisvoorzieningen havenmeestergebouw Aannemer / ecoloog Beheer Ecologisch beheer voet en kop van de muur Gemeente Vanaf 2017 Ecologische monitoring Ecoloog Na 3 jaar De beheerfase valt buiten bestek van dit mitigatieplan. 1.5 Gehanteerde uitgangspunten Voor het opstellen van het mitigatieplan zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Het mitigatieplan heeft betrekking op 1e fase consolidatie Lage Fronten. De huidige regelgeving vanuit Flora- en faunawet is gehanteerd. Waar mogelijk en relevant zijn de ecologische werkprotocollen van de generieke ontheffing Flora- en faunawet Belvédère gehanteerd. Het gaat daarbij om de praktische uitvoering van ruimtelijke ingrepen, zoals het kappen van bomen. Voor de soorten die zijn opgenomen in tabel 1 van de Flora- en faunawet geldt een algemene vrijstelling voor ruimtelijke ontwikkelingen. Voor de betreffende soorten geldt alleen de algemene zorgplicht (artikel 2 Flora- en faunawet). In dit kader dienen alle maatregelen te worden getroffen om schade aan deze soorten te voorkomen, zoveel als redelijkerwijs mogelijk. Het gaat daarbij om een aanbeveling en niet om een strikte wettelijke eis gelet op de genoemde vrijstelling. Er is gebruik gemaakt van de beschikbare informatie en uitgebreide terreinkennis bij de betrokken ecologen (ARCADIS, CNME en Bert Kruyntjens). Indien een soort niet is aangetroffen, maar wel valt te verwachten gelet op de specifieke terreinomstandigheden, is er van uit gegaan dat de betreffende soort aanwezig is (worst case scenario). Overtreding van verbodsbepalingen en daarmee een ontheffingsprocedure - van de Flora- en faunawet met betrekking tot zwaarder beschermde soorten (soorten van tabel 2 en 3 en broedvogels met jaarrond beschermde nesten) wordt 7

8 voorkomen indien dit technisch mogelijk is. Het voorkomen van negatieve effecten gaat daarbij voor op het mitigeren (verzachten) van effecten. Er wordt onderscheid gemaakt tussen wettelijke eisen (verplichte maatregelen) en aanvullende wensen (extra maatregelen) met betrekking tot het treffen van beschermende mitigatiemaatregelen, voor zover relevant. Inzet op behoud van leefgebied van de hazelworm, broedbiotoop van ijsvogel en foerageergebied / migratieroute voor vleermuizen. Voor de muurhagedis en muurplanten wordt de situatie verbeterd (extra leefgebied voor de muurhagedis en bevordering van de vestigingsmogelijkheden voor muurplanten). Naast het formuleren van inrichtingsmaatregelen worden ook eisen gesteld aan het toekomstige ecologisch beheer van de muren en de voet van de vestingmuren. Deze eisen en randvoorwaarden zijn reeds gehanteerd voor het bestek (technische werkomschrijving) en het ecologisch werkprotocol. 8

9 2 TOETSING AAN FLORA- EN FAUNAWET 2.1 Inleiding In het kader van de voorbereidingen van de consolidatie is het plangebied reeds natuurvrij gemaakt met uitzondering van bijzondere muurplanten. Bij het verwijderen van bosopslag en struiken kwamen geheel onverwacht muurhagedissen tevoorschijn. Om deze dieren te vangen en hervestiging te voorkomen, zijn in 2013 reptielenrasters geplaatst en dieren weggevangen en uitgezet binnen het Groene raamwerk Belvedere. Zie voor de verdere verantwoording het Soortmanagementplan reptielen en amfibieen Belvedere (Arcadis, 23 maart 2016). In dit hoofdstuk is de 1e fase van het consolidatieplan getoetst aan Flora- en faunawet en voor de relevante soorten een mitigatieplan uitgewerkt. Het gaat daarbij om de volgende soorten cq. soortengroep: Beschermde muurplanten (onbekend; was grotendeels overwoekerd); Overige muurvegetatie (kenmerkende, maar niet beschermde muurplanten, mossen en korstmossen); Muurhagedis (voormalig leefgebied; terrein is reeds reptielenvrij gemaakt); Hazelworm (voormalig leefgebied; terrein is reeds reptielenvrij gemaakt); Vleermuizen (foerageer- en migratiefunctie voor diverse vleermuizen, waaronder watervleermuis en gewone dwergvleermuis); Broedvogels en algemene diersoorten zijn niet meer van toepassing, omdat het terrein reeds natuurvrij is gemaakt met uitzondering van muurflora. De reptielen en vleermuizen wel, omdat voor deze soortgroepen nieuwe voorzieningen gemaakt moeten worden. Er is voor gekozen om per soort of soortengroep een factsheet te maken. Met dit overzicht is een eenvoudig inzicht te verkrijgen van de relatie tussen ingreep effect maatregel. Het gaat daarbij specifiek om 1e fase consolidatie van Lage Fronten. Per soort worden de volgende zaken op een rij gezet, voor zover relevant: De beschermingsstatus binnen de Flora- en faunawet; Het actuele voorkomen binnen het ingreepgebied; De relevante ingreep met de achterliggende doelstelling; Het (negatieve) effect van de betreffende ingreep op de beschreven soort en de verbodsbepalingen van de Flora- en faunawet die daarmee worden overtreden; Maatregelen ter voorkoming en/of mitigatie van de effecten. Daarnaast extra maatregelen als plus vanuit groene raamwerk, voor zover mogelijk en relevant. Beoordeling van de ingreep indien de voorgeschreven maatregelen worden getroffen. Het gaat daarbij onder meer om de vraag of sprake is van (negatieve) resteffecten. 9

10 2.2 Beschermde muurflora Voorkomen binnen plangebied Groeiplaats De muur van Ravelijn A is geschikt als groeiplaats voor de genoemde beschermde plantensoorten en komen ook voor in de Lage Fronten. Er is geen informatie beschikbaar over het actuele voorkomen van deze soorten. Doel Relevante ingreep (werkstappen) Effect Overtreding FFW Consolidatie vestingmuren Ravelijn A (Lage Fronten) Kruiden en bosopslag op de grond verwijderen. Een deel van de bomen wordt gespaard. Bij het verwijderen van de opgaande begroeiing kunnen groeiplaatsen van genoemde beschermde plantensoorten verloren gaan. Artikel 8 (verlies planten en groeiplaatsen beschermde soorten) Teelaarde en boomwortels verwijderen effect. De begroeiing op de voet van de muur is dan al verwijderd Consolidatie bovenzijde muur, muur en voet van de muur Bij het verwijderen van de muurplanten waar behoud niet mogelijk is vanwege de consolidatie, kunnen groeiplaatsen van genoemde beschermde plantensoorten verloren gaan. Artikel 8 (verlies planten en groeiplaatsen beschermde soorten) Behouden en versterken functie van muur voor kenmerkende flora en fauna Aanbrengen ecologische voorzieningen in muur en op voet muur Inzaaien van de voet van de muur met glanshaverhooiland Nieuwe vestigingsmogelijkheden voor kenmerkende muurflora Nieuwe vestigingsmogelijkheden voor kenmerkende muurflora Effect Artikel FFW Maatregelen ter voorkoming van effecten Maatregelen ter mitigatie van effecten Negatieve resteffecten Verlies mogelijke groeiplaatsen klein glaskruid, steenbreekvaren, stengelomvattend havikskruid, tongvaren, wilde marjolein 8 Behouden van belangrijke groeiplaatsen op aanwijzing van ecoloog (voorafgaand aan de consolidatie markeren met vetkrijt) Beschermde planten waarvan groeiplaats niet kan worden behouden in depot plaatsen en terugplaatsen door ecoloog. Negatieve effecten worden afdoende gemitigeerd. Daarbij dient ook bedacht te worden dat de situatie verbeterd voor de muurflora (meer zonlicht) Eindoordeel Flora- en faunawet Flora- en faunawet. 10

11 2.3 Overige muurvegetatie Beschermingsstatus Flora- en faunawet Voorkomen binnen plangebied Overige muurflora (hogere planten, mossen en korstmossen) Groeiplaats Niet beschermd in het kader van Flora- en faunawet De muur van Ravelijn A is op dit moment matig geschikt als groeiplaats voor kenmerkende muurvegetatie doordat de muur is overgroeid door ruigte en bosopslag. Er is geen informatie beschikbaar over het actuele voorkomen van deze soorten. Doel Relevante ingreep (werkstappen) Effect Overtreding FFW Consolidatie vestingmuren Ravelijn A (Lage Fronten) Kruiden en bosopslag op de grond verwijderen. Een deel van de bomen wordt gespaard. Bij het verwijderen van de opgaande begroeiing kunnen groeiplaatsen van kenmerkende muurflora verloren gaan. Artikel 2 (zorgplicht bij algemene soorten; in dit geval muurflora) Teelaarde en boomwortels verwijderen effect. De begroeiing op de voet van de muur is dan al verwijderd Consolidatie bovenzijde muur, muur en voet van de muur Bij het verwijderen van de muurplanten waar behoud niet mogelijk is vanwege de consolidatie, kunnen groeiplaatsen van kenmerkende muurflora verloren gaan. Artikel 2 (zorgplicht bij algemene soorten; in dit geval muurflora) Behouden en versterken functie van muur voor kenmerkende flora en fauna Aanbrengen ecologische voorzieningen in muur en op voet muur Inzaaien van de voet van de muur met glanshaverhooiland Nieuwe vestigingsmogelijkheden voor kenmerkende muurflora Nieuwe vestigingsmogelijkheden voor kenmerkende muurflora Effect Artikel FFW Maatregelen ter voorkoming van effecten Maatregelen ter mitigatie van effecten Negatieve resteffecten Verlies kenmerkende muurflora (hogere planten, mossen en korstmossen) 2 Behouden van locaties met kenmerkende muurvegetatie op aanwijzing van ecoloog (voorafgaand aan de consolidatie markeren met vetkrijt) Aanbrengen van nieuwe vestigingsmogelijkheden voor planten op de muur in de vorm van gaten en richels afgesmeerd met grond Er wordt voldoende invulling gegeven aan zorgplicht artikel 2 Flora- en faunawet Eindoordeel Flora- en faunawet Er wordt voldoende invulling gegeven aan zorgplicht artikel 2 Flora- en faunawet. 11

12 2.4 Muurhagedis Beschermingsstatus Flora- en faunawet Voorkomen binnen plangebied Muurhagedis Marginaal leefgebied Zwaar beschermd in het kader van Flora- en faunawet (soort van tabel 3 Flora- en faunawet) De muur van Ravelijn A is marginaal geschikt als leefgebied voor de muurhagedis doordat de muur volledig is overgroeid door ruigte en bosopslag. De inschatting was dat hier hooguit incidenteel foeragerende en zwervende dieren en/of een restpopulatie van dieren aanwezig was, die niet meer voortplanten. Uit de vanggegevens bleek het echter te gaan om 101 dieren. Doel Relevante ingreep (werkstappen) Effect Overtreding FFW Consolidatie vestingmuren Ravelijn A (Lage Fronten) Kruiden en bosopslag op de grond verwijderen. Alle dieren zijn inmiddels weggevangen en verplaatst naar nieuw / geoptimaliseerd leefgebied binnen het Belvedere-gebied. meer mogelijk Bij het verwijderen van de opgaande begroeiing krijgt de muur weer betekenis als leefgebied, dus geen aantasting van leefgebied. Teelaarde en boomwortels verwijderen effect. Het terrein is reeds reptielenvrij gemaakt Consolidatie bovenzijde muur, muur en voet van de muur De muur kan weer bevolkt worden nadat de begroeiing is verwijderd. Deze dieren kunnen bij de consolidatie verstoord en gedood worden. Mogelijk art 9 (doden) en 10 (verstoren) Behouden en versterken functie van muur voor kenmerkende flora en fauna Aanbrengen ecologische voorzieningen in muur en op voet muur Inzaaien van de voet van de muur met glanshaverhooiland Nieuwe vaste verblijfplaatsen om te schuilen, zonnen en overwinteren. Nieuwe foerageermogelijkheden mits voldoende schuilmogelijkheden aanwezig, ook op de grond Ecologisch beheer voet van de muur De muurhagedis is gebonden aan zonnige en open vegetatie. Ecologisch beheer van de voet van de muur is dan ook een voorwaarde voor behoud van het nieuwe leefgebied. Om de vegetatie voldoende open te houden en te voorkomen dat veelvuldig maai- en/of 12

13 begrazingsbeheer nodig is, is het noodzakelijk om schrale grond aan te brengen op de voet van de muur. Effect Artikel FFW Maatregelen ter voorkoming van effecten Maatregelen ter mitigatie van effecten Negatieve resteffecten Onopzettelijk doden van dieren 9 Behouden van reptielenschermen rondom plangebied om hervestiging tijdens consolidatie te voorkomen. Daarna direct verwijderen. Niet van toepassing resteffecten Verstoren van dieren Eindoordeel Flora- en faunawet 10 Idem Idem Idem Flora- en faunawet meer aangezien alle muurhagedissen reeds zijn weggevangen en verplaatst binnen het Groene raamwerk Belvedere. In dit kader is gebruik gemaakt van de generieke ontheffing flora- en faunawet voor dit gebied. Na consolidatie ontstaat ter plaase optimaal leefgebied. 13

14 2.5 Hazelworm Beschermingsstatus Flora- en faunawet Voorkomen binnen plangebied Hazelworm Suboptimaal leefgebied Zwaar beschermd in het kader van Floraen faunawet (soort van tabel 3 Flora- en faunawet) De muur van Ravelijn A is volledig overgroeid door ruigte en bosopslag en vrijwel ontoegankelijk. Het voorkomen van de hazelworm was hier niet goed bekend. Gelet op de habitatvoorkeur (zon beschenen bosranden, aanwezigheid van houtstapels) ging het om suboptimaal leefgebied. Dit strookt met het kleine aantal hazelwormen dat is weggevangen. Doel Relevante ingreep (werkstappen) Effect Overtreding FFW Consolidatie vestingmuren Ravelijn A (Lage Fronten) Kruiden en bosopslag op de grond verwijderen. Tijdelijk verlies van leefgebied. Alle dieren zijn inmiddels weggevangen en verplaatst naar nieuw / geoptimaliseerd leefgebied binnen het Belvedere-gebied. Overtreding art 11 (tijdelijke aantasting leefgebied) Bij het verwijderen van de opgaande begroeiing krijgt de muur weer betekenis als leefgebied, dus geen aantasting van leefgebied. Teelaarde en boomwortels verwijderen effect. Het terrein is reeds reptielenvrij gemaakt Consolidatie bovenzijde muur, muur en voet van de muur De muur kan weer bevolkt worden nadat de begroeiing is verwijderd. Deze dieren kunnen bij de consolidatie verstoord en gedood worden. Mogelijk art 9 (doden) en 10 (verstoren) Behouden en versterken functie van muur voor kenmerkende flora en fauna Aanbrengen ecologische voorzieningen in muur en op voet muur Inzaaien van de voet van de muur met glanshaverhooiland Nieuwe vaste verblijfplaatsen om te schuilen, zonnen en overwinteren. Nieuwe foerageermogelijkheden mits voldoende schuilmogelijkheden aanwezig, ook op de grond Ecologisch beheer voet van de muur De hazelworm is gebonden aan afwisseling van zonnige en open vegetatie met 14

15 bomen en struiken. Ecologisch beheer van de voet van de muur is dan ook een voorwaarde voor behoud van het nieuwe leefgebied. Effect Artikel FFW Maatregelen ter voorkoming van effecten Maatregelen ter mitigatie van effecten Negatieve resteffecten Onopzettelijk doden van dieren 9 Behouden van reptielenschermen rondom plangebied om hervestiging tijdens consolidatie te voorkomen. Daarna direct verwijderen. Niet van toepassing resteffecten Verstoren van dieren 10 Idem Idem Idem Verlies leefgebied 11 Sparen van een aantal bomen langs de muur. Tijdelijk verlies van leefgebied is verder niet te voorkomen. Het leefgebied is suboptimaal door afwezigheid van zonplekken. Na consolidatie ontstaan voldoende zonplekken, maar verdwijnen een groot aantal schuilplekken. Dit dient gemitigeerd te worden door een deel van de bomen te sparen en het neerleggen van baksteenresten. Per saldo zal geen leefgebied verloren gaan, mits gerichte mitigatie plaatsvindt. Eindoordeel Flora- en faunawet Flora- en faunawet meer aangezien alle hazelwormen reeds zijn weggevangen en verplaatst binnen het Groene raamwerk Belvedere. In dit kader is gebruik gemaakt van de generieke ontheffing flora- en faunawet voor dit gebied. Na consolidatie ontstaat ter plaase weer suboptimaal leefgebied. Het is daarbij wel van belang om detailmaatregelen te treffen, zoals het neerleggen van baksteenresten (van de consolidatie) op de muurvoet. 15

16 2.6 Vleermuizen Beschermingsstatus Flora- en faunawet Voorkomen binnen plangebied Diverse vleermuissoorten, waaronder gewone dwergvleermuis en watervleermuis Foerageergebied en migratieroute Zwaar beschermd in het kader van Flora- en faunawet (soort van tabel 3 Flora- en faunawet). Bij alle vleermuissoorten is niet alleen het dier, maar ook het leefgebied (verblijfplaatsen, foerageergebieden en migratieroutes) strikt beschermt. De muur van Ravelijn A ligt aan een gracht (Kleine bassin) en was volledig overgroeid door ruigte en bosopslag. Deze beschutte bosrand langs het water vormt een optimaal foerageergebied voor vleermuizen. Daarnaast vormen de Lage fronten een belangrijke migratieroute, zowel voor de landgebonden als watergebonden vleermuissoorten. Er zijn verder geen bomen vastgesteld met holten die geschikt zijn als vleermuisverblijf Doel Relevante ingreep (werkstappen) Effect Overtreding FFW Consolidatie vestingmuren Ravelijn A (Lage Fronten) Kruiden en bosopslag op de grond verwijderen. Een deel van de bomen wordt gespaard. Kwalitatief verlies van foerageergebied (tijdelijk effect). Indien enkele bomen worden gespaard, zal de migratiefunctie behouden blijven. Art 11 (kwalitatief verlies leefgebied) Teelaarde en boomwortels verwijderen effect Consolidatie bovenzijde muur, muur en voet van de muur effect Behouden en versterken functie van muur voor kenmerkende flora en fauna Aanbrengen ecologische voorzieningen in muur en op voet muur Inzaaien van de voet van de muur met glanshaverhooiland effect Herstel van de functie als foerageergebied vanwege de aantrekkingskracht van insecten. Ecologisch beheer voet van de muur Beheer gericht op afwisseling van vegetatiestructuur (open vegetatie en struiken/bomen) is gunstig voor de foerageer- en migratiefunctie. Effect Artikel FFW Maatregelen ter voorkoming van effecten Maatregelen ter mitigatie van effecten Negatieve resteffecten Verlies leefgebied 11 Sparen van een aantal bomen langs de muur zodat de functie van foerageergebied en migratie deels behouden blijft. Inzaaien van grasmengsel glanshaverhooiland zorgt voor snel herstel foerageerfunctie. Door behoud van enkele bomen en inzaaien grasmengsel geen Eindoordeel Flora- en faunawet Flora- en faunawet indien gerichte mitigatie plaatsvindt: behouden van enkele bomen langs de oever van de gracht (mag ook aan de zuidzijde) en het inzaaien van grasmengsel glanshaverhooiland 16

17 3 OMSCHRIJVING MITIGATIEMAATREGELEN 3.1 Voorbereidingsfase Werkstap Mitigatie FFW wat waar hoe Kruiden en nieuwe bosopslag verwijderen Verplanten van eventuele beschermde planten Op kop en voet van de vestingmuur Voorafgaand aan het verwijderen van het groen door ecoloog Consolidatie muur buiten bepalen van de te behouden gaten, holen en muurvegetatie Gehele vestingmuur 1 e fase consolidatie Direct voorafgaand aan start consolidatie samen met de aannemer, ecologisch begeleider, directievoerder en adviseur cultuurhistorie van de gemeente Maastricht buiten bepalen en aantekenen op de werktekeningen. 17

18 3.2 Consolidatiefase Werkstap Teelaarde en boomwortels verwijderen Consolidatie muur Mitigatie FFW wat waar hoe mitigatie n.v.t. n.v.t. Markeren van de te behouden gaten en spleten, bijvoorbeeld met dunne piketten. Markeren van de te behouden muurvegetatie aanbrengen van een lijst ter bescherming van vallend puin en stof conform Technische omschrijving. Indien behoud van muurplanten (kruiden en varens) niet mogelijk is, dan worden de beschermde en behoudenswaardige planten door de ecologisch begeleider in depot geplaatst. Na of tijdens de consolidatiewerkzaamheden terugplanten op aanwijzing van de ecologisch begeleider. Gehele vestingmuur 1 e fase consolidatie. Per steigerdeel Op aanwijzing van ecoloog Aanbrengen ecologische voorzieningen muur aanbrengen van voorzieningen voor muurhagedis in de muur (boorgaten, zonnebankjes etc.) conform Technische omschrijving Gehele vestingmuur 1 e fase consolidatie op de plaatsen waar onvoldoende gaten en speten worden behouden of aanwezig. Per steigerdeel Conform technische omschrijving en op aanwijzing ecoloog Aanbrengen vleermuis voorzieningen Realisatie zomer- en winterverblijf van vleermuis in raampartij en binnenruimte Havenmeester gebouw Conform technische omschrijving en op aanwijzing ecoloog Ecologische afwerking kop en voet muur Laten liggen van de mergelplinten en steenresten op voet van de muur. Hiervoor kunnen ook de (mergel)stenen gebruik worden die vrijkomen uit consolidatie Over gehele lengte van de muur Controle door ecoloog Aanbrengen schrale grond (zand en grind) op de voet en kop van de muur met een dikte van ongeveer 50 cm Inzaaien schrale grond met glanshaverhooiland Over gehele lengte van de muur Overal waar het plangebied met grond wordt afgewerkt Realisatie onder directe begeleiding van ecoloog Conform technische omschrijving 18

19 19

20 Arcadis Nederland B.V. Postbus BP Maastricht Nederland +31 (0) Projectnummer: C Onze referentie: 20