Wanneer het anders loopt...

Transcriptie

1 Wanneer het anders loopt... Versie oktober objectid vzw Jessa Ziekenhuis Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt,

2 Persoonlijke notities Welkom Beste ouders Het verlies van een zwangerschap is een erg ingrijpende gebeurtenis. Wij bieden u dan ook ons medeleven aan en doen ons best om u in deze moeilijke omstandigheden zo goed mogelijk bij te staan. Naast alle persoonlijke emoties heeft u waarschijnlijk ook nog vragen over allerhande praktische zaken. Met deze brochure willen wij u hierbij een steuntje in de rug geven. Indien u na het lezen van de brochure nog vragen heeft of bijkomende informatie wenst, kan u steeds terecht bij de sociale dienst, de kraamafdeling of de begeleidende vroedvrouw. We wensen u heel veel sterkte. 12 1

3 Liefste kind, eendagsbloem in onze handen, wij zullen je telkens herkennen, in elke ontluikende knop, in elke druppel die glinstert, in de zon die verwarmt. Websites En als de avond valt, dan zal je bij ons zijn. Soms even, hoorbaar als adem. Onvindbaar. Tussen tedere dingen. Behoedzaam geschreven op een kwetsbare plek in de schoot van ons hart. 2 11

4 4.3. Rouwzorg Iedereen ervaart de emoties van pijn en verdriet op zijn eigen manier. Toch kan een goede luisteraar u helpen bij de rouwverwerking. U kan hiervoor contact opnemen met één van de rouwconsulenten op de website Literatuurlijst Voor kinderen Als je dood bent, word je dan nooit meer beter?, P. Breebaart, Lemniscaat Rotterdam Mijn zusje is een engel, U. Stark, Querido Jef de muis is nooit kwaad, G. Uleners, Bakermat Benjamin, E. Nijssen, Clavis Voor ouders rond perinatale sterfte Oerverdriet in tekst en verhaal, Greet Raeymaekers & Patrick Somers, NDC horizon (Van Teierstraat 18, 2018 Antwerpen) Stille baby s, Christine Geerinck-Vercammen, De arbeiderspers Voor ouders naar de andere kinderen toe De meest gestelde vragen over kinderen en de dood, R. Fiddelaers, In de wolken Inhoud 1. De eerste dagen na het verlies van uw zwangerschap p Gevoelens p Lichamelijke reacties p Oorzaak van overlijden opsporen p Contact met uw kindje p Herinneringen verzamelen p Afscheid nemen p Formaliteiten p Thuiskomen met lege handen p Thuiskomen bij elkaar p Thuiskomen bij de andere kinderen p Thuiskomen bij de anderen p Thuiskomen en verder gaan p Voor meer informatie p Overkoepelende diensten p Zelfhulpgroep p Rouwzorg p Literatuurlijst p

5 1. De eerste dagen na het verlies van uw zwangerschap 1.1. Gevoelens U kan overspoeld worden door uiteenlopende gevoelens. De eerste reactie is er vaak een van ongeloof: Dat kan niet waar zijn!, Dat overkomt ons toch niet?. Sommige ouders voelen zich in een soort shocktoestand, alsof ze verdoofd of verlamd zijn. Anderen voelen zich misschien boos en opstandig, of schuldig tegenover het kind of hun partner. Het is ook mogelijk dat u woedend bent op anderen: de arts, de verpleegkundigen, uw geloof, Al die gevoelens kunnen ontzettend verwarrend zijn. Toch zijn ze onderdeel van een normaal rouwproces. Verdriet uit zich bij ieder mens verschillend. Er bestaat geen algemene manier van rouwen, en op verdriet staat geen maat. Probeer uw verdriet op uw persoonlijke manier te beleven. 1.2 Lichamelijke reacties Sommige ouders voelen zich moe en leeg (lege armen, lege buik), hebben angstgevoelens, slaap- en eetmoeilijkheden, nare dromen, 1.3. Oorzaak van overlijden opsporen De oorzaak van het overlijden kan opgespoord worden aan de hand van een autopsie. Dit is een gedetailleerd lichamelijk onderzoek van uw kindje of het vruchtje. De resultaten kunnen helpen bij het begrijpen van de oorzaak van het overlijden. Het onderzoek kan ook van belang zijn in verband met erfelijke aspecten, dit met het oog op een volgende zwangerschap. Het kan zijn dat u zelf de beslissing heeft genomen om de zwangerschap af te breken, nadat de arts een bepaalde aandoening heeft gevonden bij uw kindje. Ook dan is het belangrijk om te kijken of de aandoening erfelijk is of niet Overkoepelende diensten Indien u behoefte heeft aan meer informatie of aan verdere ondersteuning, kan u afhankelijk van uw behoefte een afspraak maken met de sociale dienst, de pastorale dienst of de morele dienst. Sociale dienst De sociale dienst neemt een belangrijke brugfunctie waar tussen de ziekenhuiswereld, het thuismilieu en de bestaande externe diensten. Indien u iemand van de sociale dienst wenst te spreken, kan u aan de verantwoordelijke vroedvrouw van de afdeling vragen tot wie u zich kan wenden. De sociaal werkers zijn iedere werkdag aanwezig tussen 09u00 en 12u00 en van 13u30 tot 16u30, en zijn bereikbaar op tel De hulpverlening van de sociale dienst is kosteloos. Verdere informatie vindt u ook op Zelfhulpgroep Het samenstellen van deze brochure is gebaseerd op het boekje Afscheid nemen van de zelfhulpgroep Met lege handen. Deze werkgroep is ontstaan uit de nood die ouders voelen om te praten met anderen die eveneens een baby verloren, tijdens of kort na de geboorte. U kan bij hen terecht voor o.a. literatuurlijsten, individueel contact, praatgroepen, Meer informatie vindt u op de website 4 9

6 4. Voor meer informatie Na het verlies van de zwangerschap als u naar huis gaat, kan u nog met vele vragen zitten, zowel medische als niet-medische. U heeft recht op een zelfstandige vroedvrouw die bij u aan huis komt. Indien u dit wenst, kan de vroedvrouw in het ziekenhuis reeds contact opnemen met een zelfstandige vroedvrouw bij u in de buurt. Hieronder staan telefoonnummers van enkele vroedvrouwen die bij u in de buurt werken: U kan ook altijd contact opnemen met de vroedvrouw die u begeleid heeft tijdens uw verblijf in het ziekenhuis. Uw begeleidende vroedvrouw was: Bevallingskamers, tel De gynaecoloog wil graag de bevalling, eventuele resultaten van de onderzoeken, vragen van uw kant bespreken met u enkele weken na de geboorte. Deze afspraak zal doorgaan op: Contact met uw kindje Kennismaken en tegelijkertijd afscheid nemen van uw kindje kan nu erg moeilijk lijken. Sommige ouders willen de het kindje of het vruchtje liever niet zien. Toch kan het zien en vasthouden van uw kindje erg belangrijk zijn. Het kan u troosten en verder helpen voor de toekomst. De hulpverleners in het ziekenhuis zullen u hierbij steunen. Voor een intenser contact met uw kindje kan u voor een knuffeltje zorgen. Het is belangrijk hierbij uw gevoel te volgen. Wanneer u echter beslist uw kindje niet meer te zien, wordt dit gerespecteerd Herinneringen verzamelen Er is maar weinig tijd om uw kindje te leren kennen. Toch kan u in deze korte periode een aantal tastbare herinneringen verzamelen. Die kunnen later helpen bij het verwerkingsproces. Uw kindje een naam geven helpt. Met een naam wordt het kind ook voor mensen uit uw omgeving echt uw zoontje of dochtertje. Een foto kan een kostbare herinnering zijn. Er is hiervoor een fototoestel aanwezig. Indien u de foto s niet onmiddellijk wil zien, zal de verpleging ze op CD-rom bewaren in het medisch dossier van de moeder. U kan ze steeds opvragen. Er kunnen ook hand- en/of voetafdrukjes worden gemaakt. Het kleine handje of voetje wordt gekleurd met vingerverf of een stempelkussen en dan op een kaartje gedrukt. Sommige ouders maken een herinneringsboek of een herinneringsdoos over hun kind. Hierin komen alle tastbare herinneringen zoals brieven of kaarten, een beertje, een lakentje, tekeningen van andere kinderen, Afscheid nemen Indien uw zwangerschap minder dan 26 weken was, bent u niet verplicht tot een begrafenis of een crematie. Een begrafenis of crematie is dan wel mogelijk, indien gewenst. De sociale dienst van het ziekenhuis zal u hierbij verder helpen. Indien u kiest voor een begrafenis, wordt het kindje begraven op de foetusweide in Hasselt of in uw eigen woonplaats. 8 5

7 2. Formaliteiten Als een kindje geboren wordt voor 180 dagen zwangerschap (=26 weken), moet er geen aangifte gebeuren op het gemeentehuis. Voor 26 weken zwangerschap is er geen recht op kraamgeld en zwangerschapsverlof. Er is geen erkenning van de vader mogelijk. 3. Thuiskomen met lege handen 3.1. Thuiskomen bij elkaar Ieder mens reageert op uiterst persoonlijke wijze op een verlieservaring. Het is mogelijk dat partners op een heel verschillende manier omgaan met het verlies van de zwangerschap. Zo kan bijvoorbeeld slechts één van de partners behoefte hebben aan contact met lotgenoten. Mannen en vrouwen rouwen anders. Vaders laten hun verdriet soms minder merken, omdat ze het gevoel hebben sterk te moeten zijn om hun partner te steunen en om de wereld verder te laten draaien. Hou rekening met het feit dat iedereen zijn eigen tempo en zijn eigen manier heeft om met verdriet om te gaan. Niemand kan vertellen hoe u zich moet voelen of gedragen. Probeer hierover met elkaar te praten Thuiskomen bij de anderen U verwacht terecht steun en troost. Toch is het mogelijk dat familieleden, vrienden en kennissen het soms moeilijk vinden om een gesprek te beginnen over het verlies. Misschien mijden zij u zelfs. Sommige uitspraken vanuit de omgeving kunnen ook kwetsend overkomen: Jullie kunnen er nog veel krijgen!, t Is misschien beter zo., Hou in uw achterhoofd dat mensen het waarschijnlijk goed bedoelen, maar niet weten hoe te reageren. Als u er behoefte aan heeft, kan u het onderwerp zelf ter sprake brengen. Een herinneringsprentje kan een gesprek openen Het is altijd goed om aan vertrouwde mensen uw gevoelens te tonen. Verdriet delen maakt het meestal gemakkelijker om ermee om te gaan Thuiskomen... en verder gaan Moeilijke momenten zijn vaak de eerste maandstonden, de eerste keer betrekkingen, de uitgerekende bevallingsdatum, de eerste werkdag van uw partner, Sommige vragen en onzekerheden kunnen steeds weer terugkomen. Aarzel daarom niet om, ook na maanden, weer contact op te nemen met hulpverleners binnen of buiten het ziekenhuis die bij het slechte nieuws en de bevalling betrokken waren. Het is altijd mogelijk om u in contact te brengen met lotgenoten via zelfhulpgroepen, of indien nodig de professionele hulp van een psycholoog of rouwconsulent in te schakelen Thuiskomen bij de andere kinderen Het is niet makkelijk een kind te vertellen dat het broertje of zusje in wording er niet meer is. Volwassenen en zeker ouders willen kinderen vaak sparen voor pijn en verdriet. Toch merken kinderen, hoe jong ze ook zijn, dat hun ouders verdriet hebben. Hen buiten het verlies houden kan onzekerheid en schuldgevoel veroorzaken: Heb ik misschien iets fout gedaan waardoor mama zo vaak huilt?. Probeer hen op een eenvoudige wijze te vertellen wat er juist gebeurd is en dat het kindje er niet meer is. 6 7