BELEIDSPLAN ECONOMIE VOOR DE GEMEENTE DEERLIJK DEEL 1: DOORLICHTING VAN DE HUIDIGE TOESTAND JUNI 2009

Transcriptie

1 BELEIDSPLAN ECONOMIE VOOR DE GEMEENTE DEERLIJK DEEL 1: DOORLICHTING VAN DE HUIDIGE TOESTAND JUNI 2009 STUDIE UITGEVOERD IN OPDRACHT VAN DE GEMEENTE DEERLIJK

2

3

4 INHOUDSTAFEL INLEIDING 3 DEEL 1: DOORLICHTING VAN DE HUIDIGE TOESTAND 5 HOOFDSTUK 1: SOCIAALECONOMISCHE ANALYSE 5 1. Kenmerken van de bevolking Bevolking Gezinnen Bodembezetting en woningbestand Bodembezetting Woningbestand Werkgelegenheid Zelfstandigen Bezoldigde werkgelegenheid en de economische structuur Werkgelegenheidsgraad Pendel Werkloosheid Detailhandel Zelfstandigen Bezoldigde werkgelegenheid Tewerkstelling detailhandel Detailhandelszaken Landbouw Economische dynamiek Verdeling van het aantal bedrijven Groei ondernemingen Oprichting ondernemingen Welvaart Bedrijfs(onthaal)infrastructuur Economische activiteiten op bedrijventerreinen Economische activiteiten buiten bedrijventerreinen 54 Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 1

5 10. Verkeers- en vervoersinfrastructuur Wegeninfrastructuur Spoorinfrastructuur Waterwegen 57 HOOFDSTUK 2: RUIMTELIJK-ECONOMISCHE ANALYSE Planningscontext Deerlijk Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen Regionaalstedelijk gebied Kortrijk Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Deerlijk Macroschaal: situering van Deerlijk Mesoschaal: bestaande ruimtelijke structuur van het handelscentrum van Deerlijk Microschaal: ruimtelijke structuur en beeldkwaliteit van de winkelstraten in het handelscentrum van Deerlijk en in het centrum van Sint-Lodewijk Analyse van het winkelaanbod Aantal winkels en branchemix Ruimtelijke spreiding van het winkelaanbod Leegstand in de gemeente Deerlijk 79 HOOFDSTUK 3: DOELGROEPENENQUETE Inwoners en bezoekers Methodologie Resultaten 82 HOOFDSTUK 4: SWOT-ANALYSE 145 Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 2

6 INLEIDING De gemeente Deerlijk wil zich bedrijfsvriendelijker opstellen en de handelskern klantvriendelijker uitbouwen. Hierbij wordt onder meer gedacht aan de (her)aanleg van het openbaar domein, het aanduiden van een aanspreekpunt lokale economie binnen de gemeentelijke administratie, het oprichten van een adviesraad lokale economie en het opmaken van een beleidsplan lokale economie. Deze studie heeft tot doel de gemeente Deerlijk te ondersteunen bij het opmaken van dit beleidsplan lokale economie. Het is de bedoeling om de beleidsverantwoordelijken op een objectieve manier te adviseren omtrent de gewenste toekomstige economische en ruimtelijke ontwikkeling van het economisch gebeuren in Deerlijk. Hierbij wordt een objectiverende situatieschets uitgevoerd en is er een inhoudelijke en methodologische begeleiding in de visievorming. Belangrijke elementen in dit proces zijn het participatorische aspect (draagvlakvorming) en de samenwerking met een stuurgroep, bestaande uit het Deerlijkse bedrijfsleven, de vrije beroepen, handelaars, landbouwers en de Deerlijkse politiek. Het onderzoek is opgevat in drie stappen. De eerste stap behelst een doorlichting van de bestaande situatie. Enkele typische onderdelen van deze objectiverende situatieschets zijn het sociaaleconomisch profiel, een ruimtelijk-economische analyse en een bevolkings- of doelgroepenenquête. Deze analyse mondt uit in een synthese van de situatie in de vorm van een analyse van de sterkten en zwakten van de gemeente Deerlijk in relatie met de opportuniteiten en bedreigingen (SWOT-analyse). Daarna wordt, in eerste instantie met de stuurgroep en vervolgens met een verruimde stuurgroep, een plan opgemaakt met de strategische acties die de lokale economie van Deerlijk kunnen versterken. Dit gebeurt onder meer aan de hand van een aantal SWOT-workshops. Deze workshops bevorderen tevens de communicatie met de relevante belanghebbenden. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 3

7 Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 4

8 DEEL 1: DOORLICHTING VAN DE HUIDIGE TOESTAND In dit eerste deel onderzoeken we een aantal belangrijke parameters die de bestaande lokale economie in Deerlijk kenmerken. Enkele typische onderdelen van deze objectiverende situatieschets zijn het sociaaleconomisch profiel (hoofdstuk 1), een ruimtelijkeconomische situatieschets (hoofdstuk 2) en een bevolkings- of doelgroepenenquête (hoofdstuk 3). De analyse gebeurt op basis van bestaand cijfermateriaal, observaties op het terrein en enquêtering van ondernemers in de gemeente Deerlijk. Dit eerste deel mondt uit in een sterkte-zwakteanalyse (hoofdstuk 4). HOOFDSTUK 1: SOCIAALECONOMISCHE ANALYSE De voornaamste sociaaleconomische kenmerken die in dit hoofdstuk aan bod komen, zijn: de bevolkingsstructuur, de bodembezetting, de werkgelegenheid, de werkloosheid, de detailhandel, de landbouw, de economische dynamiek, de welvaart, de bedrijfs(onthaal)infrastructuur en tot slot de verkeersinfrastructuur. Voor de beschrijving van deze parameters leggen we in de eerste plaats de nadruk op de cijfergegevens van de gemeente Deerlijk. Daarnaast maken we een vergelijkende analyse met de gemeente Kuurne. De keuze voor de gemeente Kuurne is er gekomen in samenspraak met de ambtelijke werkgroep. Waar mogelijk wordt de analyse ook doorgetrokken naar het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest. 1. Kenmerken van de bevolking In dit hoofdstuk bespreken we enkele demografische aspecten van de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest. De inwoners van een gemeente zijn de basis van het sociaaleconomisch potentieel binnen de gemeente. Verder geven ook de leeftijdsopbouw en de prognoses van de bevolking een aanduiding van het aantal arbeidskrachten dat in de toekomst kan worden ingezet. Tot slot wordt er aandacht besteed aan de toestand en de evolutie van het aantal private gezinnen. Zij zijn bepalend voor de vraag naar wooneenheden Bevolking Tabel 1 geeft een overzicht van het aantal inwoners in de bestudeerde gebieden en de leeftijdsopbouw op 1 januari Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 5

9 Tabel 1 Leeftijdsstructuur van de bevolking in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest op 1 januari 2007 (in %) Leeftijd Deerlijk Kuurne Arrondissement West-Vlaanderen Vlaamse Gewest Kortrijk 0-19 jaar 22,9 22,2 22,4 21,6 22, jaar 18,6 17,0 18,2 17,5 18, jaar 34,6 36,0 35,1 35,2 36, jaar 19,4 20,5 19,4 20,6 18,8 80 jaar en ouder 4,5 4,3 4,9 5,2 4,5 Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Absoluut aantal BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, verwerking WES. Op 1 januari 2007 telde de gemeente Deerlijk inwoners. Iets meer dan de helft (53,2%) is tussen 20 en 59 jaar oud en bevindt zich dus in de beroepsactieve leeftijdsklassen. Bijna een vierde van de bevolking van Deerlijk (22,9%) bestaat uit kinderen en opgroeiende tieners. Daarnaast is bijna 20% van de inwoners tussen 60 en 79 jaar oud en is net geen 5% van de bevolking van Deerlijk 80 jaar of ouder. Voor de gemeente Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest kunnen we ongeveer dezelfde conclusies trekken (tabel 1 en grafiek 1). Uit de cijfers blijkt wel dat de gemeente Deerlijk een relatief jonge gemeente is. Het aandeel inwoners dat jonger is dan 35 jaar, is er groter dan in Kuurne, het arrondissement Kortrijk, West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest. Grafiek 1 Leeftijdsstructuur van de bevolking in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest op 1 januari 2007 Vlaamse Gewest West-Vlaanderen Arr. Kortrijk Kuurne 0-19 jaar jaar jaar jaar 80 jaar en ouder Deerlijk 0% 20% 40% 60% 80% 100% De resultaten in tabel 2 laten zien dat het aantal inwoners van Deerlijk tussen 1997 en 2007 zo goed als gelijk is gebleven. Deze bevinding geldt ook voor de deelperioden en We zien wel een verandering in de leeftijdsopbouw. Terwijl het aantal inwoners jonger dan 20 jaar en tussen de 20 en 34 jaar over de periode met respectievelijk 7,5% en 18,8% daalt, kent het aantal 60-plussers een sterke stijging. Deerlijk heeft dus duidelijk te maken met een veroudering van de bevolking. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 6

10 Tabel 2 Evolutie van de bevolking in de gemeente Deerlijk over de periode , naar leeftijdsklasse Leeftijd Evolutie (in %) Evolutie (in %) Evolutie (in %) Aantal In % Aantal In % Aantal In % jaar , , ,9-7,5-5,6-2, jaar , , ,6-18,8-10,9-8, jaar , , ,6 6,4 6,0 0, jaar , , ,4 17,5 9,7 7,1 80 jaar en ouder 407 3, , ,5 26,5 0,7 25,6 Totaal , , ,0-0,2-0,3 0,1 BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, verwerking WES. 7

11 In tabel 3 wordt de bevolkingsevolutie van Deerlijk vergeleken met deze in de gemeente Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest. Net als in Deerlijk, verandert ook het inwonersaantal in het arrondissement Kortrijk nagenoeg niet tussen 1997 en 2007 (-0,1%). In de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest neemt de bevolking daarentegen toe met respectievelijk 2% en 3,7%, terwijl het aantal inwoners in Kuurne daalt met 2,2%. Zowel in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, als in het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest neemt het aantal inwoners jonger dan 35 jaar af, terwijl de bevolking ouder dan 34 jaar toeneemt. Alle gebieden uit de studie krijgen dus te maken met een ontgroening van hun bevolking. In verhouding tot de andere leeftijdscategorieën kent Deerlijk de kleinste stijging van het aantal ouderen boven de 80 jaar (26,5%), maar wel de sterkste toename van de inwoners tussen 60 en 79 jaar (17,5%). Grafiek 2 illustreert grafisch de evolutie van de bevolking in de onderzochte gebieden. Grafiek 2 Evolutie van de bevolking in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest tussen 1997 en 2007 (index 1997 = 100) Deerlijk Kuurne Arr. Kortrijk West-Vlaanderen Vlaamse Gewest Om een gepast beleid te kunnen voeren, heeft men nood aan prognoses omtrent de evolutie en de structuur van de bevolking. Het formuleren van bevolkingsvooruitzichten is gebaseerd op een aantal hypothesen betreffende geboorten, sterften en migraties. In navolging van de methodiek die werd gehanteerd bij het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, werd hier gebruikgemaakt van de techniek van de gesloten bevolkingsprognose. De essentie van de gesloten bevolkingsprognose is dat ze geen rekening houdt met de migraties, maar enkel met de natuurlijke component, zijnde het aantal geboorten en sterften. Tabel 4 en grafiek 3 nemen de gegevens omtrent de gesloten bevolkingsprognoses voor de jaren 2007, 2012, 2017 en 2022 op. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 8

12 Tabel 3 Evolutie van de bevolking in de gemeente Deerlijk in vergelijking met de gemeente Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest over de periode , naar leeftijdsklasse, in % Leeftijd Deerlijk Kuurne Arrondissement Kortrijk West-Vlaanderen Vlaamse Gewest jaar -7,5-5,6-2,0-11,1-8,2-3,1-8,7-5,5-3,4-7,2-4,1-3,3-2,5-2,8 0, jaar -18,8-10,9-8,9-26,7-15,1-13,6-15,3-9,8-6,1-14,9-9,3-6,2-11,1-7,7-3, jaar 6,4 6,0 0,4 5,1 4,8 0,3 7,6 5,9 1,6 10,1 6,7 3,2 11,7 7,2 4, jaar 17,5 9,7 7,1 23,9 11,2 11,4 8,9 6,4 2,3 11,8 7,2 4,3 9,2 5,3 3,7 80 jaar en ouder 26,5 0,7 25,6 31,0 0,7 30,0 33,7 4,1 28,5 31,9 3,1 27,9 30,4 4,9 24,2 Totaal -0,2-0,3 0,1-2,2-2,0-0,2-0,1-0,2 0,1 2,0 0,8 1,2 3,7 1,3 2,4 BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, verwerking WES. 9

13 Tabel 4 Gesloten bevolkingsprognose voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne over de periode , naar leeftijdsklasse (in %) Leeftijd gezinshoofd Deerlijk Kuurne jaar 22,9 22, jaar 53,2 53, jaar 19,4 20,5 80 jaar en ouder 4,5 4,3 Totaal 100,0 100,0 Absoluut totaal jaar 21,6 20, jaar 52,7 52, jaar 20,3 21,6 80 jaar en ouder 5,4 5,5 Totaal 100,0 100,0 Absoluut totaal jaar 20,1 18, jaar 52,2 52, jaar 21,5 23,0 80 jaar en ouder 6,2 6,5 Totaal 100,0 100,0 Absoluut totaal jaar 19,1 17, jaar 51,2 50, jaar 22,8 24,7 80 jaar en ouder 7,0 7,4 Totaal 100,0 100,0 Absoluut totaal BRON: berekeningen WES op basis van cijfers FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie. Grafiek 3 Gesloten bevolkingsprognose voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne over de periode inwoners Deerlijk Kuurne Þ Opmaak beleidsplan lokale voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 10

14 De bevolking van Deerlijk neemt de eerstkomende vijftien jaar op natuurlijke wijze af met in totaal 73 personen, zijnde -0,6%. Het bevolkingscijfer op 1 januari 2022 zou aldus bedragen. Ook de gemeente Kuurne kent een daling van de bevolking (-2,2%). Indien meer in detail wordt gekeken, valt de verdere vergrijzing van de bevolking op. Het belang van de 60-plussers neemt voor de periode in beide beschouwde gemeenten toe. Deerlijk kent, met een toename van het aandeel van de bevolkingsgroep van 60 tot 79 jaar met 3,4 procentpunt en van de groep 80-plussers met 2,5 procentpunt, een kleinere toename van het aantal bewoners ouder dan 60 jaar in vergelijking met Kuurne. De prognose stelt voor 2022 ook een ontgroening in het vooruitzicht. Dit wordt weerspiegeld in de resultaten in tabel 4. Er is een dalende trend waarneembaar in het aandeel van de jongste leeftijdsgroep tussen 0 en 19 jaar bij de gemeenten Deerlijk en Kuurne met respectievelijk 3,8 procentpunt en 4,4 procentpunt. Voor de leeftijdsgroep tussen 20 en 59 jaar zijn de vooruitzichten ook negatief. Het verlies in aandeel van deze leeftijdsgroep is voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne respectievelijk gelijk aan 2 procentpunt en 2,9 procentpunt. Met betrekking tot deze studie opteren we ervoor om de open prognoses omtrent de bevolking buiten beschouwing te laten. Om toch een idee te krijgen van het belang van de migratiebewegingen die zich bij de gemeenten Deerlijk en Kuurne voordoen, besteden we er hieronder kort aandacht aan. Grafiek 4 brengt het gemiddelde migratiesaldo van Deerlijk en Kuurne opgedeeld in leeftijdscategorieën voor de periode in beeld. Onmiddellijk vallen de positieve migratiesaldo s op in de twee gemeenten in de leeftijdscategorieën -20-jarigen en 80-plussers, wat betekent dat voor deze groepen meer personen ingeweken zijn dan uitgeweken. Zowel Deerlijk als Kuurne trok minder 20- tot 34-jarigen aan dan dat er mensen uit deze leeftijdscategorie deze gemeenten verlieten, waardoor ze met een braindrain worden geconfronteerd. In het algemeen is de uitstroom in Deerlijk groter dan de instroom, maar is de situatie minder erg dan in Kuurne. Grafiek 4 Migratiesaldo van de gemeenten Deerlijk en Kuurne opgesplitst naar leeftijdsklasse, gemiddelden over de periode BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, verwerking dienst Economie, provincie West-Vlaanderen en WES. Þ Opmaak beleidsplan lokale voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 11

15 Ten slotte kunnen we met betrekking tot de bevolking van Deerlijk het volgende besluiten: de leeftijdsklasse van 35 tot 59 jaar is relatief het sterkst vertegenwoordigd en de bevolkingsstructuur is vrij gelijklopend met het algemene demografische profiel van Vlaanderen; het bevolkingsaantal is in de voorbije decennia gelijk gebleven en zal naar verwachting in de toekomst lichtjes afnemen; het gemiddelde migratiesaldo is over het algemeen negatief Gezinnen In dit tweede hoofdstuk besteden we aandacht aan het aantal gezinnen in Deerlijk, de evolutie en de toekomstverwachtingen. Tabel 5 geeft een globaal beeld van het aantal private gezinnen in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk en de provincie West-Vlaanderen. Tabel 5 Aantal private gezinnen in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk en de provincie West-Vlaanderen op 1 januari 2007, naar leeftijdsklasse van het gezinshoofd (in %) Deerlijk Kuurne Arrondissement West-Vlaanderen Kortrijk 39 jaar 25,3 23,3 24,5 23, jaar 37,6 39,8 38,9 38,4 60 jaar en ouder 37,1 36,9 36,6 38,4 Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 Absoluut aantal BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, verwerking WES. Op 1 januari 2007 telde Deerlijk private huishoudens, tegenover in Kuurne. Wanneer we de samenstelling van de huishoudens naar leeftijd analyseren, stellen we vast dat plusminus 25% van de huishoudens een gezinshoofd heeft dat jonger is dan 40 jaar. Ongeveer 37% van de gezinshoofden is ofwel tussen de 40 en 59 jaar en nog eens 37% is ouder dan 60 jaar. Deze conclusies gelden ook voor de andere gebieden die opgenomen zijn in deze analyse. Het valt op dat het aandeel gezinnen met een gezinshoofd jonger dan 40 jaar in Deerlijk hoger ligt dan bij Kuurne (23,3%), het arrondissement Kortrijk (24,5%) en de provincie West-Vlaanderen (23,2%). Deerlijk telt dus een relatief hoog aantal jonge gezinnen. Tabel 6 geeft inzicht in de evolutie van het aantal private gezinnen in de gemeente Deerlijk over de periode Het aantal gezinnen in Deerlijk is over een periode van tien jaar toegenomen met 7%. Deze trend is heel wat groter dan de bevolkingsevolutie (-0,2%). Dit duidt het verschijnsel van de gezinsverdunning aan. De gemiddelde gezinsgrootte daalde in Deerlijk de voorbije decennia van 2,7 naar 2,5 personen per gezin. Þ Opmaak beleidsplan lokale voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 12

16 Tabel 6 Evolutie van het aantal private gezinnen in de gemeente Deerlijk over de periode , naar leeftijdsklasse van het gezinshoofd Leeftijd gezinshoofd Evolutie (in %) Evolutie (in %) Evolutie (in %) Aantal In % Aantal In % Aantal In % jaar , , ,3-11,0-5,3-6, jaar , , ,6 11,3 3,6 7,4 60 jaar en ouder , , ,1 18,7 9,7 8,2 Absoluut aantal , , ,0 7,0 3,0 3,9 BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, verwerking WES. 13

17 De positieve ontwikkelingen in het totale aantal gezinnen hebben zich bij de gezinnen met een gezinshoofd tussen de 40 jaar en 59 jaar of ouder dan 60 jaar voorgedaan. Enkel bij de groep private gezinnen met een gezinshoofd jonger dan 40 jaar valt er een achteruitgang op (-11,0%). Vervolgens staan we in tabel 7 kort stil bij de evolutie van het aantal private gezinnen in Deerlijk in vergelijking met Kuurne, het arrondissement Kortrijk en de provincie West- Vlaanderen. Opmerkelijk is dat de groep van gezinnen waarbij het gezinshoofd ten hoogste 39 jaar oud is overal aan belang heeft ingeboet. Kuurne kende de sterkste daling (-20,7%), gevolgd door het arrondissement Kortrijk (-13,1%). West-Vlaanderen komt op de voorlaatste plaats te staan met een negatieve trend van 12,6%. De toename van het aantal gezinnen met een gezinshoofd tussen 40 en 59 jaar doet zich voornamelijk voor in het arrondissement Kortrijk (17,1%) en de provincie West- Vlaanderen (19,6%). Kuurne is koploper inzake de toename van de gezinnen waarbij het gezinshoofd minstens 60 jaar oud is (26,8%). Grafiek 5 toont een grafische weergave van de evolutie van het aantal private gezinnen voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk en de provincie West-Vlaanderen voor de periode Grafiek 5 Evolutie van het aantal private gezinnen voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk en de provincie West-Vlaanderen tussen 1997 en 2007 (index 1997= 100) Deerlijk Kuurne Arr. Kortrijk West-Vlaanderen In tabel 8 en grafiek 6 worden de prognoses gegeven omtrent het aantal private gezinnen in de gemeenten Deerlijk en Kuurne. Uit deze tabel kan worden afgeleid dat het aantal private gezinnen te Deerlijk over de periode zal toenemen van tot (9,3%). In vergelijking met de bevolkingsprognose voor Deerlijk (-0,6%) zal het aantal gezinnen dus relatief vlugger stijgen dan het aantal inwoners. Dit wijst wederom op een tendens van gezinsverdunning. Voor Kuurne ligt de groei van het aantal private gezinnen rond 5%. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 14

18 Tabel 7 Evolutie van het aantal private gezinnen voor de gemeente Deerlijk in vergelijking met de gemeente Kuurne, het arrondissement Kortrijk en de provincie West- Vlaanderen over de periode , naar leeftijdsklasse van het gezinshoofd (in %) Leeftijd gezinshoofd Deerlijk Kuurne Arrondissement Kortrijk West-Vlaanderen jaar -11,0-5,3-6,0-20,7-8,3-13,6-13,1-5,9-7,6-12,6-5,4-7, jaar 11,3 3,6 7,4 11,5 4,9 6,3 17,1 8,7 7,8 19,6 9,9 8,8 60 jaar en ouder 18,7 9,7 8,2 26,8 10,1 15,2 13,0 5,7 6,9 16,5 6,9 9,0 Totaal 7,0 3,0 3,9 6,2 2,4 3,7 6,6 3,3 3,2 9,2 4,4 4,6 BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, verwerking WES. 15

19 Tabel 8 Gesloten gezinsprognose voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne over de periode , naar leeftijdsklasse van het gezinshoofd (in %) Leeftijd gezinshoofd Deerlijk Kuurne jaar 25,3 23, jaar 37,6 39, jaar 29,8 31,1 80 jaar en ouder 7,3 5,9 Totaal 100,0 100,0 Absoluut totaal jaar 22,9 21, jaar 38,3 40, jaar 30,0 31,3 80 jaar en ouder 8,8 7,5 Totaal 100,0 100,0 Absoluut totaal jaar 22,1 21, jaar 37,1 37, jaar 30,5 32,2 80 jaar en ouder 10,3 8,6 Totaal 100,0 100,0 Absoluut totaal jaar 21,2 21, jaar 35,9 35, jaar 31,3 33,6 80 jaar en ouder 11,6 9,3 Totaal 100,0 100,0 Absoluut totaal BRON: berekeningen WES op basis van cijfers FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie. Grafiek 6 Gesloten gezinsprognose voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne over de periode gezinnen Deerlijk Kuurne Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 16

20 Het valt op dat de gezinnen met een gezinshoofd dat jonger is dan 40 jaar een achteruitgang kennen. Het aandeel van dit segment voor de gezinnen zal in Deerlijk en Kuurne de volgende vijftien jaar dalen met respectievelijk 4,1 procentpunt en 1,7 procentpunt. Ook het aandeel van de gezinnen met een gezinshoofd tussen 40 en 59 jaar in de gezinspopulatie daalt in de toekomst. Deze groep gezinnen zal tussen 2007 en 2022 in Deerlijk afnemen met 1,7 procentpunt en in Kuurne met 4,1 procentpunt. De gezinnen met een gezinshoofd dat ouder is dan 60 jaar, zullen in de toekomst naar alle waarschijnlijkheid een groter aandeel binnen het totale aantal gezinnen naar zich toetrekken. Ten aanzien van de gezinspopulatie van Deerlijk kunnen we vervolgens besluiten dat: er de voorbije decennia een vooruitgang te noteren valt van het aantal huishoudens; de gezinnen met een gezinshoofd van minstens 60 jaar hun aandeel sterk hebben verstevigd en in 2007 relatief sterk vertegenwoordigd zijn; er zijn steeds minder gezinnen met een gezinshoofd jonger dan 40 jaar; het aantal private gezinnen de volgende vijftien jaar naar verwachting aan een hoger tempo zal aangroeien dan de voorbije tien jaar; de gezinnen steeds kleiner worden (gezinsverdunning). 2. Bodembezetting en woningbestand In punt 2.1. wordt het gebruik van de bodem in Deerlijk, Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest uitgebreid besproken. Punt 2.2. handelt over het huidige woningbestand in Deerlijk op basis van de bestaande gegevens Bodembezetting Dit punt geeft een toelichting omtrent de structuur en de evolutie van de bebouwde oppervlakte voor de perioden , en De weerhouden bestemmingen van de bebouwde oppervlakte die aan bod zullen komen, zijn: appartementen en buildings, huizen (inclusief hoeven en bijgebouwen), industriegebouwen, kantoren, handelsgebouwen, openbare gebouwen en tot slot gebouwen voor nutsvoorzieningen, voor sociale zorg en ziekenzorg, voor onderwijs, voor onderzoek en cultuur, voor erediensten en voor sport en ontspanning. In tabel 9 worden de structuur en de evolutie van de totale bodembezetting (onbebouwd en bebouwd) in Deerlijk voor de vernoemde periodes onder de loep genomen. De totale oppervlakte van de gemeente Deerlijk bedraagt ha. In 2007 was 58,6% hiervan onbebouwd. De onbebouwde oppervlakte wordt voornamelijk ingenomen door akkerland en grasland. Het grootste deel van de 548 ha bebouwde oppervlakte wordt aangewend voor woningen (21,4%) en industriële beplantingen (8,7%). Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 17

21 Tabel 9 Evolutie van de bodembezetting in de gemeente Deerlijk voor de periode (in %) Bestemming Onbebouwde oppervlakte 61,7 59,7 58,6-5,1-3,2-1,9 Appartementen en buildings 0,10 0,12 0,16 62,2 28,3 26,4 Huizen, hoeven en bijgebouwen 19,34 20,71 21,39 10,6 7,1 3,3 Industriegebouwen en opslagruimten 7,70 8,27 8,70 13,1 7,5 5,2 Kantoorgebouwen 0,03 0,04 0,03 7,6 26,9-15,2 Handelsgebouwen 0,95 0,99 0,96 0,5 4,0-3,4 Openbare gebouwen 0,04 0,04 0,05 23,8 7,2 15,5 Gebouwen voor sociale zorg, ziekenzorg, onderwijs, cultuur, recreatie en sport 1,38 1,18 1,22-11,5-14,2 3,2 Gebouwen voor nutsvoorzieningen, erediensten en andere doeleinden 0,13 0,13 0,13-0,9-0,3-0,7 Totaal bebouwde oppervlakte 29,7 31,5 32,6 10,0 6,2 3,6 Gekadastreerde oppervlakte 91,4 91,3 91,3-0,2-0,2 0,0 Niet-gekadastreerde oppervlakte (a) 8,6 8,7 8,7 1,9 2,2-0,2 Totaal 100,0 100,0 100,0 Totale oppervlakte (in ha) BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, verwerking WES. (a) De niet-gekadastreerde oppervlakte omvat het openbaar wegennet, pleinen en grote rivieren. 18

22 De totale bebouwde oppervlakte in Deerlijk steeg tussen 1997 en 2007 met 10%. Wanneer meer in detail wordt gekeken, dan valt op dat voornamelijk woningen en industriegebouwen in aantal toegenomen zijn. De gegevens in tabel 10 geven een beeld van de structuur van de bebouwde oppervlakte voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest. Tabel 10 Structuur van de bebouwde oppervlakte voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest op 1 januari 2007 (in %) Bestemming Deerlijk Kuurne Arrondissement Kortrijk West- Vlaanderen Vlaamse Gewest Appartementen en buildings 0,2 1,1 0,5 0,4 0,4 Huizen, hoeven en bijgebouwen 21,4 24,2 17,4 11,3 12,6 Industriegebouwen en opslagruimten 8,7 12,8 5,3 2,2 2,2 Kantoorgebouwen 0,0 0,2 0,1 0,0 0,1 Handelsgebouwen 1,0 2,2 1,1 0,6 0,6 Openbare gebouwen 0,0 0,1 0,1 0,1 0,3 Andere gebouwen voor tertiaire en quartaire sector (a) 1,2 4,1 1,3 1,0 1,1 Andere gebouwen niet voor tertiaire en quartaire sector (b) 0,1 0,5 0,4 0,2 0,2 Totaal aandeel van de bebouwde oppervlakte 32,6 45,1 26,3 15,8 17,6 waarvan grondinname voor bewoning 21,5 25,3 17,9 11,6 13,1 waarvan grondinname voor secundaire sector 8,7 12,8 5,3 2,2 2,2 waarvan grondinname voor tertiaire en quartaire sector 2,3 6,5 2,7 1,8 2,1 Totale oppervlakte (in ha) BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, verwerking WES. a) Andere gebouwen voor de tertiaire en quartaire sector zijn gebouwen voor sociale zorg en ziekenzorg, gebouwen voor onderwijs, onderzoek en cultuur en gebouwen voor recreatie en sport. (b) Andere gebouwen die niet tot de tertiaire quartaire sector behoren, zijn gebouwen voor nutsvoorzieningen, gebouwen voor erediensten en andere. Deze tabel toont aan dat de gemeenten Deerlijk en Kuurne worden gekenmerkt door een sterk bebouwd landschap met een bebouwde oppervlakte van respectievelijk 32,6% en 45,1% ten opzichte van de totale oppervlakte. Het cijfer van de bebouwde oppervlakte in Deerlijk ligt ook meer dan 5% hoger dan voor het arrondissement Kortrijk (26,3%). In Deerlijk en bij alle andere gebieden opgenomen in deze analyse wordt de bebouwde oppervlakte hoofdzakelijk ingenomen door woningen, hoeven en bijgebouwen (van 11,3% tot 24,2%). Daarnaast gaat een substantieel aandeel naar industriegebouwen en opslagruimten en op de derde plaats komen de andere gebouwen voor de tertiaire en quartaire sector. Tabel 10 laat bovendien toe om meer aandacht te besteden aan de weerslag van de woonfunctie en de activiteiten in de secundaire, tertiaire en quartaire sector op de bodembezetting. Voor de woonfunctie gaat het om de appartementen, buildings, huizen en hoeven met bijgebouwen. Uit de bodembezettingsgegevens nemen we de industriegebouwen en opslagruimtes samen om de ruimtelijke impact van de secundaire sector af te zonderen. De gebouwen die ten dienste staan van de tertiaire en quartaire sector zijn de kantoorgebouwen, gebouwen met handelsbestemming, openbare gebouwen, gebouwen voor sociale zorg en ziekenzorg, gebouwen voor onderwijs, onderzoek en cultuur en gebouwen voor recreatie en sport. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 19

23 21,5% van het grondgebruik in Deerlijk wordt aangewend als woonfunctie. In het arrondissement Kortrijk (17,9%), de provincie West-Vlaanderen (11,6%) en het Vlaamse Gewest (13,1%) ligt het aandeel van de bewoning op de bodembezetting een stuk lager. In Kuurne ligt het aandeel dan weer hoger (25,3%). In Deerlijk wordt 8,7% van de gronden ingenomen door de secundaire sector. In Kuurne is dit aandeel gelijk aan 12,8%. De grondinname van deze sector in het arrondissement Kortrijk bedraagt 5,3%, in West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest 2,2%. Ten slotte bekijken we het aandeel van de totale oppervlakte voor de bebouwing in de tertiaire en quartaire sector. In verhouding tot de andere categorieën binnen de bebouwde oppervlakte neemt de tertiaire en quartaire sector de minste ruimte in beslag. De voornaamste conclusies omtrent het bodemgebruik zijn de volgende: iets minder dan twee derde van de totale oppervlakte in Deerlijk wordt ingenomen door onbebouwde percelen; Deerlijk kent een relatief hoge verstedelijkingsgraad. Bijna een derde van de totale oppervlakte is bebouwd; de twee belangrijkste bestemmingen van de bebouwde oppervlakte zijn bewoning en activiteiten uit de secundaire sector Woningbestand Hieronder wordt kort stilgestaan bij de huidige woonstructuur in Deerlijk. Tabel 11 toont aan dat het totale aantal woningen in Deerlijk op 1 januari 2007 gelijk was aan Sinds 1 januari 2000 kent Deerlijk een sterke groei in het aantal woningen met 225 eenheden of met 5%. De algemene bebouwingsvorm in het centrum van Deerlijk wordt gekenmerkt door aangesloten bebouwing. De voorbije tien jaar kent de vernieuwbouw een opmerkelijke groei, waarbij oude leegstaande fabriekspanden en kleine woningen worden omgebouwd tot grotere woonprojecten in combinatie met handelsvoorzieningen. Op dit moment wordt de kern van Deerlijk gekenmerkt door rijwoningen en burgerwoningen, afgewisseld met vernieuwbouw in de vorm van appartementsblokken en rijwoningen. Ook aan de rand van de dorpskern zijn er de voorbije decennia grote verkavelingen tot stand gekomen. Dit was vaak binnen de woonuitbreidingsgebieden voorzien op het gewestplan. Het zijn typische Vlaamse wijken, met traditionele (half)open eengezinswoningen, vaak vermengd met sociale aaneengesloten woongroepen. Grafiek 7 brengt grafisch de evolutie van het aantal zelfstandige woongelegenheden in de onderzochte gebieden in beeld. Het groeiritme van het aantal zelfstandige woongelegenheden in Deerlijk ligt veel hoger dan deze in Kuurne. Ook de groei van het aantal zelfstandige woongelegenheden in het volledige arrondissement Kortrijk ligt lager. West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest kennen eenzelfde niveau wat de groei van het aantal bijkomende zelfstandige woongelegenheden tussen 2000 en 2007 betreft, namelijk iets meer dan 6%. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 20

24 Tabel 11 Evolutie van het aantal zelfstandige woongelegenheden in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest voor de periode Gemeente Evolutie (in %) Evolutie (in %) Evolutie (in %) Deerlijk ,0 1,5 3,5 Kuurne ,5 0,5 2,0 Arrondissement Kortrijk ,4 1,1 3,3 West-Vlaanderen ,2 1,8 4,3 Vlaamse Gewest ,1 1,7 4,3 BRON: ministerie van Financiën, hoofdbestuur van het kadaster, verwerking dienst Economie, provincie West-Vlaanderen en WES. 21

25 Grafiek 7 Evolutie van het aantal zelfstandige woongelegenheden in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest tussen 2000 en 2007 (index 2000 = 100) Deerlijk Kuurne Arr. Kortrijk West-Vlaanderen Vlaamse Gewest 3. Werkgelegenheid In dit hoofdstuk wordt de vraag naar arbeid in Deerlijk geanalyseerd. Punt 3.1. besteedt aandacht aan de zelfstandige werkgelegenheid. In punt 3.2. komt de bezoldigde werkgelegenheid aan bod. Voor de zelfstandigen zijn momenteel cijfers tot en met december 2006 beschikbaar, voor de loontrekkenden beschikken we over cijfers van het jaar Vervolgens staan we in punt 3.3. kort stil bij de werkgelegenheidsgraad. Tot slot onderzoeken we de pendel van en naar Deerlijk Zelfstandigen Voor de cijfers omtrent de zelfstandige beroepsbevolking werd een beroep gedaan op de cijfers van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekering der Zelfstandigen (RSVZ) 1. Op 31 december 2006 telden Deerlijk en Kuurne bijna evenveel zelfstandigen en helpers 2, respectievelijk personen en personen (tabel 12). 1 De RSVZ hanteert twee verschillende sectorindelingen: - op basis van beroepscodes; - op basis van de nacebel-classificaties (zelfde sectorindeling als de RSZ). De resultaten op basis van beide indelingen kunnen soms ver uit elkaar liggen. In deze studie werken we op basis van de nacebel-nomenclatuur. 2 Het betreft hier het cijfer van het totale aantal zelfstandigen en helpers, exclusief zelfstandigen in bijberoep. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 22

26 Tabel 12 Evolutie van het aantal zelfstandigen en helpers in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest voor de periode Gemeente Evolutie (in %) Evolutie (in %) Evolutie (in %) Deerlijk ,7-0,8 5,5 Kuurne ,3-5,6 5,6 Arrondissement Kortrijk ,6-2,5 6,3 West-Vlaanderen ,1-1,6 10,8 Vlaamse Gewest ,3-1,3 10,8 BRON: RSVZ, verwerking WES. 23

27 Met uitzondering van de gemeente Kuurne kennen alle beschouwde gebieden een groei van de zelfstandige tewerkstelling over de periode (grafiek 8). In Deerlijk neemt het aantal zelfstandigen en helpers toe met 45 personen, wat overeenkomt met een toename van 4,7%. Ook het arrondissement Kortrijk kent een niet-onbelangrijke groei van het aantal zelfstandigen (+3,6%). Het Vlaamse Gewest noteert de grootste toename van de zelfstandige beroepsbevolking (+9,3%), op de voet gevolgd door de provincie West-Vlaanderen (+9,1%). Grafiek 8 Evolutie van het aantal zelfstandigen en helpers naar hoofdberoep in de gemeenten Deerlijk en Kuurne en het arrondissement Kortrijk tussen 1997 en 2006 (index 1997 = 100) Deerlijk Kuurne Arr. Kortrijk West-Vlaanderen Vlaamse Gewest Wanneer we de periode onder de loep nemen, valt de achteruitgang van het aantal zelfstandigen en helpers in alle beschouwde gebieden op. De gemeente Deerlijk wordt het minst geconfronteerd met de daling tussen 1997 en 2002 (-0,8%). Positief is wel dat de zelfstandige tewerkstelling tussen 2002 en 2006 overal stijgt. Van de zelfstandigen en helpers in Deerlijk, werken er 624 of 61,7% in de tertiaire sector (tabel 13). 124 zelfstandigen zijn actief in de primaire sector (12,3%), 108 zelfstandigen in de bouwsector (10,7%), 92 zelfstandigen in de industrie (9,1%) en 62 zelfstandigen in de quartaire sector (6,1%). Tabel 13 Aantal zelfstandigen en helpers in de gemeente Deerlijk op 31 december 2006, naar sector Absoluut aantal In % Primaire sector ,3 Industrie 92 9,1 Bouw ,7 Tertiaire sector ,7 Quartaire sector 62 6,1 Onbekend 2 0,2 Totaal ,0 Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 24

28 3.2. Bezoldigde werkgelegenheid en de economische structuur De structuur van de economie in een gegeven gebied wordt bepaald door de verdeling van de werkgelegenheid over de primaire, secundaire, tertiaire en quartaire sector. Voor de bespreking van de bezoldigde werkgelegenheid werd gebruikgemaakt van cijfermateriaal afkomstig van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). Zoals uit tabel 14 blijkt, stelde Deerlijk op 31 december bezoldigden (arbeiders en bedienden) tewerk. In Kuurne waren dat er bijna dubbel zoveel (6.908). De tabel geeft ook weer hoe de loontrekkende tewerkstelling verdeeld is over de verschillende sectoren. De primaire sector in Deerlijk (1,1%) is nadrukkelijker aanwezig dan in Kuurne (0,1%), het arrondissement Kortrijk (0,5%), de provincie West-Vlaanderen (0,9%) en het Vlaamse Gewest (0,8%). In Deerlijk blijkt de secundaire sector (55,8%) de belangrijkste verschaffer te zijn van de bezoldigde werkgelegenheid. Dit hoge aandeel wordt voor het grootste deel verklaard door de sterke aanwezigheid van de textielsector (24,5%). Nog een belangrijke werkgever in Deerlijk is de internationale groep van glasverwerkende en -bewerkende bedrijven (spiegelfabriek, kaderfabriek, lusterie), goed voor 5,2% van de bezoldigde werkplaatsen. De metaalsector en de sector vervaardiging niet-metaalhoudende producten, exclusief glas zijn in mindere mate aanwezig, respectievelijk 2,7% en 2,4%. Ook de bouwsector biedt werk aan heel wat mensen in Deerlijk: 14,7% van de bezoldigde tewerkstelling wordt ingevuld door de bouwbedrijven. Deze cijfers wijzen op een grote mate van industrialisering van Deerlijk. In 2005 situeerde 29,5% van de bezoldigde werkgelegenheid in Deerlijk zich in de tertiaire sector. Dit aandeel bedraagt voor Kuurne 27,5%, voor het arrondissement Kortrijk 31,3%, voor de provincie West-Vlaanderen 32,6% en voor het Vlaamse Gewest 38,5%. Net zoals in de andere onderzochte gebieden, zijn de sectoren groothandel en handelsbemiddeling (8,1%), kleinhandel (7,6%) en onroerende goederen, verhuur en diensten aan bedrijven (7%) relatief belangrijk voor Deerlijk. Het relatief grotere belang van de secundaire sector uit zich in een minder belangrijke plaats van de loontrekkende tewerkstelling in de quartaire sector. Deze sector is in Deerlijk goed voor een aandeel van 13,5%. Dit aandeel ligt veel lager dan het vastgestelde aandeel voor Kuurne (31,7%), het arrondissement Kortrijk (31,8%), de provincie West- Vlaanderen (35,9%) en het Vlaamse Gewest (34,3%). Als we de huidige stand van zaken vergelijken met de situatie van een tiental jaar geleden, dan stellen we vast dat de bezoldigde werkgelegenheid in Deerlijk daalt met 6,7%. Kuurne kent daarentegen in dezelfde periode een belangrijke groei van het aantal werknemers (8,2%). In het arrondissement Kortrijk valt een groei te noteren van 10,3%. De provincie West-Vlaanderen (12,5%) en het Vlaamse Gewest (13,9%) noteren tussen 1996 en 2005 een grotere groei in de loontrekkende tewerkstelling. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 25

29 Tabel 14 De totale bezoldigde werkgelegenheid voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest op 31 december 2005, naar de belangrijkste sectoren (in %) Sector Deerlijk Kuurne Arrondissement Kortrijk West- Vlaanderen Vlaamse Gewest Primaire sector 1,1 0,1 0,5 0,9 0,8 Metaal 2,7 16,5 9,2 8,3 8,0 Textiel 24,5 8,0 8,4 4,1 1,3 Hout 1,1 0,0 1,0 1,0 0,4 Confectie en bont 0,0 0,4 0,6 0,4 0,3 Leder 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Schoenen 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Voeding 1,4 4,0 2,5 3,8 2,8 Drank 0,0 0,0 0,2 0,2 0,3 Tabak 0,0 0,0 0,1 0,1 0,1 Vervaardiging niet-metaalhoudende producten, exclusief glas 2,4 0,0 0,8 0,7 0,7 Glas 5,2 1,3 0,6 0,3 0,2 Uitgeverijen, drukkerijen 0,2 1,4 0,7 1,0 0,9 Papier en karton 0,4 0,3 0,4 0,2 0,5 Chemische nijverheid (inclusief vervaardiging van synthetische en kunstmatige vezels) 0,3 3,2 0,9 0,8 2,3 Vervaardiging van cokes, geraffineerde aardolieproducten en splijt- en kweekstoffen 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 Rubber- en kunststofnijverheid 0,0 0,4 1,2 1,1 0,9 Winning van energiehoudende delfstoffen 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Winning van niet-energiehoudende delfstoffen 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Recuperatie en recycling 1,5 0,0 0,1 0,1 0,1 Elektriciteit, gas, water 0,0 0,0 0,5 0,4 0,6 Vervaardiging van meubelen - overige industrie 1,4 1,1 1,9 1,6 0,8 Industrie 41,1 36,6 29,2 24,2 20,6 Bouw 14,7 4,2 7,2 6,5 5,9 Secundaire sector 55,8 40,7 36,4 30,7 26,4 Verkoop en reparatie van auto's en motorrijwielen, kleinhandel in motorbrandstoffen 0,7 2,0 1,5 1,5 1,7 Groothandel en handelsbemiddeling 8,1 6,2 6,0 4,4 5,9 Kleinhandel 7,6 7,2 5,2 6,1 6,3 Hotels en restaurants 2,2 6,5 2,5 4,1 3,2 Vervoer, opslag en communicatie 2,5 1,4 4,3 5,8 7,3 Financiële instellingen 1,1 0,5 1,2 1,2 1,4 Verzekeringswezen 0,0 0,0 0,1 0,0 0,4 Hulpbedrijven in verband met financiële instellingen 0,2 0,2 0,4 0,3 0,4 Onroerende goederen, verhuur en diensten aan bedrijven 7,0 3,5 10,1 9,1 11,8 Particuliere huishoudens met werknemers, overige diensten 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 Tertiaire sector 29,5 27,5 31,3 32,6 38,5 Openbaar bestuur 2,6 2,0 4,9 7,5 7,4 Onderwijs 5,5 3,5 9,5 9,3 9,9 Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening 3,6 25,1 14,6 15,8 13,7 Gemeenschapsvoorzieningen, sociaal-culturele en persoonlijke diensten 1,7 1,1 2,8 3,3 3,3 Quartaire sector 13,5 31,7 31,8 35,9 34,3 Handel en diensten 43,1 59,2 63,1 68,5 72,8 Algemeen totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Absoluut aantal BRON: RSZ, verwerking WES. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 26

30 De resultaten in de tabel tonen aan dat de bezoldigde werkgelegenheid in de primaire sector in het algemeen is gedaald tussen De gemeenten Deerlijk en Kuurne vormen hierop een uitzondering. Deze twee gemeenten kennen op het gebied van de bezoldigde werkgelegenheid in de primaire sector een sterke groei van respectievelijk 46,4% en 33,3%. Van alle beschouwde gebieden waar de werkgelegenheid in de secundaire sector daalt, is de achteruitgang in Deerlijk het grootst (-24%). De sterke afname in Deerlijk heeft voornamelijk te maken met het verlies aan arbeidsplaatsen in de textielsector (-33,2%). We merken op dat de bouwsector in de periode in Deerlijk een belangrijke groeier is (50,3%). In Deerlijk vindt binnen het economisch systeem een belangrijke verschuiving plaats in de richting van de tertiaire sector. Dit blijkt uit de groei in de procentuele cijfers van de bezoldigde werkgelegenheid in de tertiaire sector. Deze is in de periode gelijk aan 36,1%. We stellen vast dat er in Kuurne in deze sector een stijging is van 10,4%. De toename van het aantal jobs in de tertiaire sector geldt ook voor het arrondissement Kortrijk (6,8%), de provincie West-Vlaanderen (12,4%) en het Vlaamse Gewest (22,7%). De aangroei van de loontrekkende tewerkstelling tussen 1996 en 2005 in de quartaire sector in Deerlijk is gelijk aan 20,3%. Deze evolutie is lager in vergelijking met de gemeente Kuurne (24,6%), het arrondissement Kortrijk (32,5%), de provincie West- Vlaanderen (23,1%) en het Vlaamse Gewest (24,3%). Tabel 15 biedt inzicht in de evolutie van de bezoldigde tewerkstelling in de diverse sectoren tussen 1996 en Werkgelegenheidsgraad In wat volgt, bespreken we de evolutie van de werkgelegenheidsgraden voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest. De werkgelegenheidsgraad drukt de verhouding uit tussen het aantal arbeidsplaatsen en de bevolking op beroepsactieve leeftijd (18-64 jaar). Tabel 16 geeft de werkgelegenheidsgraden voor de beschouwde gebieden voor de jaren 2000, 2002, 2004 en 2006 weer. Een eerste observatie is dat er voor Deerlijk in ,5 jobs waren per 100 inwoners tussen 18 en 64 jaar. Deerlijk scoort op dit gebied opmerkelijk hoger dan Kuurne (71,4%), het arrondissement Kortrijk (70,9%), de provincie West-Vlaanderen (70,5%) en het Vlaamse Gewest (68,8%). Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 27

31 Tabel 15 De evolutie in de bezoldigde werkgelegenheid voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest voor de periode , naar de belangrijkste sectoren (in %) Sector Evolutie Deerlijk Kuurne Arrondissement Kortrijk West- Vlaanderen Vlaamse Gewest Primaire sector 46,4 33,3-5,6-22,6-37,9 Metaal 18,1-21,9-1,3-2,7-7,8 Textiel -33,2-4,8-22,2-17,1-29,7 Hout -77,1-85,7 3,0 8,0-12,2 Confectie en bont -100,0-40,0-53,3-40,9-60,7 Leder ,0-85,9-40,3 Schoenen ,7-81,9-66,1 Voeding -31,6 21,3 25,6 6,5 2,4 Drank ,0-12,4 17,0 4,0 Tabak ,9 37,0-15,1 Vervaardiging niet-metaalhoudende producten, exclusief glas 43,5-85,0-24,2-10,1-5,1 Glas -24,6 55,4-11,7-11,0-23,5 Uitgeverijen, drukkerijen -53,8-6,7-13,9-2,7-6,6 Papier en karton -59,0-8,0 21,8 5,6 1,6 Chemische nijverheid (inclusief vervaardiging van synthetische en kunstmatige vezels) -9,1 525,7 62,7 39,1-0,7 Vervaardiging van cokes, geraffineerde aardolieproducten en splijt- en kweekstoffen ,0 2,2 Rubber- en kunststofnijverheid - -42,2 42,2 28,9 13,3 Winning van energiehoudende delfstoffen ,6 Winning van niet-energiehoudende delfstoffen ,9 Recuperatie en recycling 161,9-100,0 5,9-3,4-14,5 Elektriciteit, gas, water -100,0-100,0-57,2-18,4-15,4 Vervaardiging van meubelen - overige industrie 2.450, ,0 615,7 638,9 204,2 Industrie -35,5-3,6-4,5 2,1-6,0 Bouw 50,3 2,5 16,3 8,6 4,1 Secundaire sector -24,0-3,0-1,0 3,4-4,0 Verkoop en reparatie van auto's en motorrijwielen, kleinhandel in motorbrandstoffen 18,2 16,4 21,1 18,2 16,8 Groothandel en handelsbemiddeling 30,0-5,5 20,8 15,5 14,9 Kleinhandel 49,7 22,0 23,4 24,1 30,3 Hotels en restaurants -23,1 3,9-18,5-8,7 1,7 Vervoer, opslag en communicatie -14,8-32,9-3,1-2,9 8,9 Financiële instellingen -10,6-12,8-32,0-26,8-18,1 Verzekeringswezen ,0-57,1-59,8 8,3 Hulpbedrijven in verband met financiële instellingen 100,0 71,4 30,2 42,2 30,3 Onroerende goederen, verhuur en diensten aan bedrijven 171,6 100,0 12,2 42,5 60,2 Particuliere huishoudens met werknemers, overige diensten 100, ,5-64,3-74,4 Tertiaire sector 36,1 10,4 6,8 12,4 22,7 Openbaar bestuur 2,1 46,9 20,0 10,4 12,6 Onderwijs 13,4 22,6 11,3 6,5 7,9 Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening 81,1 30,3 65,5 49,4 51,2 Gemeenschapsvoorzieningen, sociaal-culturele en persoonlijke diensten -3,1-44,8 9,0 7,8 17,8 Quartaire sector 20,3 24,6 32,5 23,1 24,3 Handel en diensten 30,7 17,6 18,3 17,8 23,4 Totale evolutie -6,7 8,2 10,3 12,5 13,9 BRON: RSZ, verwerking WES. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 28

32 Tabel 16 Werkgelegenheidsgraad voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest voor de jaren 2000, 2002, 2004 en 2006 (in %) Deerlijk 71,0 71,7 72,3 73,5 Kuurne 69,0 69,2 70,5 71,4 Arrondissement Kortrijk 68,8 69,3 70,3 70,9 West-Vlaanderen 67,7 68,5 70,1 70,5 Vlaamse Gewest 65,9 66,6 68,3 68,8 BRON: Steunpunt WSE, verwerking WES. Grafiek 9 illustreert de positieve tendens van de werkgelegenheidsgraad in alle onderzochte gebieden tussen 2000 en Opmerkelijk is dat Deerlijk de beste prestatie blijft neerzetten. Grafiek 9 Evolutie van de werkgelegenheidsgraad voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest, voor de periode procent Deerlijk Kuurne Arr. Kortrijk West-Vlaanderen Vlaamse Gewest 3.4. Pendel Tabel 17 toont ons dat in inwoners uit Deerlijk binnen de woongemeente werkten. Daarnaast pendelden 622 inwoners naar Waregem en werkten 530 mensen in Kortrijk. Verder hadden er 213 inwoners hun werkplaats in Harelbeke, 186 in Zwevegem, 158 in Anzegem, 103 in Kuurne, 55 in Wevelgem, 26 in Avelgem, 22 in Menen, 7 in Lendelede en 3 in Spiere-Helkijn. In totaal werkten dus Deerlijkse inwoners binnen het arrondissement Kortrijk (inclusief Deerlijk). Tot slot blijkt uit de tabel dat personen uit Deerlijk hun job uitoefenden in hun eigen provincie. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 29

33 Tabel 17 Inkomende en uitgaande pendel 2001 Inkomende pendel Plaats van tewerkstelling/woonplaats Deerlijk Anzegem Avelgem Harelbeke Kortrijk Kuurne Waregem Deerlijk Uitgaande pendel Woonplaats/plaats van tewerkstelling Deerlijk Anzegem Avelgem Harelbeke Kortrijk Kuurne Waregem Deerlijk Nettopendel Deerlijk Tabel 17 Inkomende en uitgaande pendel, 2001 (vervolg) Inkomende pendel Plaats van tewerkstelling/woonplaats Wevelgem Zwevegem Menen Lendelede Spiere-Helkijn Arrondissement Kortrijk West-Vlaanderen Deerlijk Uitgaande pendel Woonplaats/plaats van tewerkstelling Wevelgem Zwevegem Menen Lendelede Spiere-Helkijn Arrondissement West-Vlaanderen Kortrijk Deerlijk Nettopendel Deerlijk BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, verwerking WES. 30

34 Wat de inkomende pendel betreft, zien we dat in 2001 in totaal 401 personen uit Waregem in Deerlijk werkten. Vanuit Harelbeke en Zwevegem kwamen respectievelijk 291 personen en 256 personen in Deerlijk werken. Daarnaast is er ook inkomende pendel vanuit Anzegem (229), Kortrijk (214), Wevelgem (68), Avelgem (81), Kuurne (51), Menen (37), Lendelede (7) en Spiere-Helkijn (6). In totaal werkten mensen in Deerlijk die hun woonplaats in het arrondissement Kortrijk hebben (inclusief Deerlijk) en mensen die in West-Vlaanderen wonen. Wanneer we de uitgaande pendel van de inkomende pendel aftrekken, bekomen we het pendelsaldo. Wanneer dit saldo positief is, betekent dit dat het aantal personen dat de gemeente binnenkomt groter is dan het aantal dat de gemeente verlaat. De resultaten tonen aan dat er enerzijds meer personen naar Kortrijk (316), Waregem (221) en Kuurne (52) gingen werken dan dat er uit deze gemeenten naar Deerlijk kwamen. Anderzijds kwamen er meer personen uit Harelbeke (78), Anzegem (71), Zwevegem (70), Avelgem (55), Menen (15), Wevelgem (13) en Spiere-Helkijn (3) in Deerlijk werken dan dat er inwoners uit Deerlijk daar gingen werken. We kunnen dus besluiten dat Deerlijk een negatief pendelsaldo heeft. Uit het onderzoek naar de werkgelegenheid in Deerlijk kunnen volgende conclusies getrokken worden: de zelfstandige beroepsbevolking is aangegroeid over de periode ; ruim de helft van de bezoldigden is tewerkgesteld in de secundaire sector. Voornamelijk de textielindustrie, maar ook de bouwsector neemt een belangrijk deel van de bezoldigde tewerkstelling voor zijn rekening; in vergelijking met 1996 kent de loontrekkende tewerkstelling een daling van 6,7%. De oorzaak is een sterke inkrimping in de secundaire sector, hoofdzakelijk te wijten aan de achteruitgang van de textielindustrie; bijna een derde van de bezoldigden is tewerkgesteld in de tertiaire sector. Vooral de groot- en kleinhandel nemen een belangrijke plaats in; Deerlijk kent een negatief pendelsaldo. 4. Werkloosheid In dit hoofdstuk staan we stil bij de werkloosheidssituatie van 2007 en wordt de evolutie van de werkloosheid sinds 1997 onderzocht. Vervolgens komt de werkloosheidsgraad aan bod. Tot slot lichten we de werkloosheid naar leeftijdsklasse, werkloosheidsduur en studieniveau toe. Voor het samenstellen van de gegevens in de hiernavolgende tabellen werd gebruikgemaakt van de jaargemiddelden van de werkloosheidscijfers voor de jaren 1999, 2002, 2005 en 2007 en hebben de gegevens betrekking op het aantal niet-werkende werkzoekenden. Door met jaargemiddelden te werken in plaats van naar de werkloosheidssituatie op een bepaald tijdstip te kijken, kan voor seizoensinvloeden worden gecorrigeerd en kan aldus een correcter beeld van de werkloosheidssituatie worden gegeven. Tabel 18 laat toe om de evolutie van de werkloosheid in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest te analyseren. In Deerlijk werden in het jaar 2007 gemiddeld 196 werklozen geteld. De vrouwelijke werkloosheid (124 NWWZ) ligt op een hoger niveau dan de mannelijke werkloosheid (72 NWWZ). Het verschil tussen de geslachten is het kleinst in Kuurne. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 31

35 Tabel 18 Evolutie van de werkloosheid in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest, naar geslacht, voor de periode Deerlijk Kuurne Arrondissement Kortrijk West- Vlaanderen Vlaamse Gewest 1999 Mannen Vrouwen Totaal Mannen Vrouwen Totaal Mannen Vrouwen Totaal Mannen Vrouwen Totaal (in %) Mannen -6,5 45,4 18,9 0,3 5,5 Vrouwen -10,1-16,0-7,0-17,6-14,3 Totaal -8,4 5,9 2,9-10,4-6, (in %) Mannen 13,0 30,9 21,2 7,3 8,6 Vrouwen -14,5-2,3-8,4-10,5-10,6 Totaal -4,2 9,6 3,0-3,4-2, (in %) Mannen 13,8 33,9 27,3 24,4 25,8 Vrouwen 59,3 22,2 30,7 24,7 25,9 Totaal 40,0 27,2 29,2 24,6 25, (in %) Mannen -27,3-17,1-23,0-24,9-22,8 Vrouwen -34,0-29,7-22,3-26,1-23,8 Totaal -31,7-24,0-22,6-25,6-23,3 BRON: VDAB, verwerking WES. Tussen 1999 en 2007 wordt in Deerlijk een daling van de werkloosheid bij de mannen van 6,5% genoteerd, terwijl de vrouwelijke werkloosheid met 10,1% afneemt. Algemeen kent Deerlijk over deze periode een daling van de werkloosheid met 8,4%. Wat opvalt is de toename van de totale werkloosheid over de periode in de gemeente Kuurne (5,9%) en in het arrondissement Kortrijk (2,9%). Wat betreft de evolutie van het aantal mannelijke werklozen, is er enkel in Deerlijk een daling waarneembaar tussen 1999 en In Kuurne stijgt de mannelijke werkloosheid met 45,4%, in het arrondissement Kortrijk met 18,9%, in de provincie West- Vlaanderen met 0,3% en in het Vlaamse Gewest met 5,5%. De vrouwelijke werkloosheid daalt in alle bestudeerde gebieden. De grootste daling merken we op in West-Vlaanderen (-17,6%), gevolgd door Kuurne (-16%). De daling van de vrouwelijke werkloosheid tussen 1997 en 2007 in Deerlijk bedroeg -10,1%. Grafiek 10 geeft grafisch de evolutie weer van de werkloosheid voor de onderzochte gebieden tussen 1999 en Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 32

36 Grafiek 10 Evolutie van de werkloosheid in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest tussen 1999 en 2007 (index 1999 = 100) Deerlijk Kuurne Arr. Kortrijk West-Vlaanderen Vlaamse Gewest In tabel 19 kan de werkloosheidsgraad afgelezen worden. De werkloosheidsgraad wordt bepaald door de verhouding tussen het aantal nietwerkende werkzoekenden tussen 18 en 64 jaar en de beroepsbevolking tussen 18 en 64 jaar. Tabel 19 Werkloosheidsgraad voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest voor de jaren 2000, 2002, 2005 en 2007 (in %) Deerlijk Kuurne Arrondissement Kortrijk West- Vlaanderen Vlaamse Gewest 2000 Mannen 2,2 2,5 3,3 8,8 4,7 Vrouwen 5,3 5,9 6,8 7,5 8,8 Totaal 3,5 4,0 4,8 5,4 6, Mannen 2,8 3,7 4,4 4,6 5,7 Vrouwen 5,1 6,8 7,2 7,6 8,8 Totaal 3,8 5,0 5,6 5,9 7, Mannen 3,1 5,0 5,5 5,6 7,0 Vrouwen 7,8 8,0 9,0 9,1 10,5 Totaal 5,2 6,3 7,0 7,1 8, Mannen 2,4 4,1 4,3 4,2 5,4 Vrouwen 5,0 5,6 6,7 6,4 7,6 Totaal 3,6 4,8 5,4 5,2 6,4 BRON: VDAB, verwerking WES. Opmerking: gegevens voor 2000, 2002, 2005 en 2007 werden berekend op basis van jaargemiddelden. Deerlijk telde in 2007 het kleinste aantal werklozen in verhouding tot haar potentiële beroepsbevolking (3,6%) in vergelijking met Kuurne (4,8%), het arrondissement Kortrijk (5,4%), de provincie West-Vlaanderen (5,2%) en het Vlaamse Gewest (6,4%). Ook in 2000, 2002 en 2005 was dit zo. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 33

37 Tabel 19 laat zien dat de werkloosheidsgraad over de periode bij zowel de mannen als de vrouwen steeg in alle onderzochte gebieden, behalve in de provincie West-Vlaanderen waar de werkloosheidsgraad bij de mannen daalde. In grafiek 11 worden de totale werkloosheidsgraden van de onderzochte gebieden tussen 2000 en 2007 uit de tabel grafisch weergegeven, alsook de evolutie van de werkloosheidsgraden in deze periode. Dit laat toe om de cijfers beter te kunnen interpreteren en te vergelijken. Het valt op dat in alle gebieden opgenomen in de analyse de werkloosheidsgraad het hoogst was in Daarna wordt een gelijkmatige daling genoteerd. De werkloosheidsgraad lag in 2007 echter nog steeds hoger dan in Grafiek 11 Evolutie van de werkloosheidsgraad voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest, voor de periode procent Deerlijk Kuurne Arr. Kortrijk West-Vlaanderen Vlaamse Gewest Bij de bespreking van de werkloosheid is het nuttig om eens stil te staan bij de samenstelling ervan. Het is belangrijk om te weten aan welke groepen van werklozen de werkloosheid kan toegeschreven worden. In tabel 20 wordt de werkloosheid in 2007 meer in detail besproken en maken we de opsplitsing naar leeftijd, werkloosheidsduur en studieniveau. Opnieuw werken we met de groep van de niet-werkende werkzoekenden. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 34

38 Tabel 20 Werkloosheid in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest naar leeftijdsgroepen, naar werkloosheidsduur en naar studieniveau, jaargemiddelde 2007 (in %) Omschrijving Deerlijk Kuurne Arrondissement Kortrijk West- Vlaanderen Vlaamse Gewest LEEFTIJD <25 jaar 23,0 23,6 22,9 21,7 20, jaar 11,2 11,1 11,5 10,8 12, jaar 14,3 20,1 17,3 17,7 20, jaar 17,3 18,8 21,0 21,5 21,7 50 jaar en ouder 34,2 26,4 27,2 28,3 25,3 Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 WERKLOOSHEIDSDUUR Kort (< 1 jaar) 49,5 52,1 52,9 54,5 53,4 Lang (>= 1 jaar) 50,5 47,9 47,1 45,5 46,6 Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 STUDIENIVEAU Laaggeschoold 52,6 52,4 56,3 55,1 51,8 Middengeschoold 33,2 33,0 29,7 31,2 32,8 Hooggeschoold 14,3 14,6 14,0 13,7 15,4 Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Absoluut aantal BRON: VDAB, verwerking WES. De meeste werklozen in Deerlijk zijn 50-plussers (34,2%), gevolgd door de inwoners jonger dan 25 jaar (23,0%). Personen uit de leeftijdsklasse 30 tot 39 jaar hebben het minste kans om werkzoekend te blijven, op de voet gevolgd door mensen uit de leeftijdscategorie 40 tot 49 jaar. Als we de werkloosheid naar werkloosheidsduur beschouwen, stellen we vast dat het aantal werklozen in Deerlijk dat minder dan één jaar werkloos is (49,5%) iets lager ligt dan diegenen die meer dan één jaar werkloos zijn (50,5%). In de andere gebieden opgenomen in de analyse is de situatie omgekeerd en ook meer uitgesproken. Uit de cijfers opgesplitst naar studieniveau, blijkt dat de tewerkstelling globaal gezien stijgt, naarmate het studieniveau toeneemt. Het aandeel van de laaggeschoolden (geen 3 e graad secundair onderwijs behaald of niet-erkend diploma of getuigschrift) in de werkloosheid is groot. Voor Deerlijk bedraagt het aandeel laaggeschoolde werklozen 52,6%. Enige positieve noot is dat deze groep in vergelijking met het arrondissement Kortrijk en de provincie West-Vlaanderen minder omvangrijk is. Met een aandeel van 33,2% neemt de groep van middengeschoolde werklozen (3 e graad secundair onderwijs behaald, maar geen hoger onderwijs) de tweede plaats in, gevolgd door de hooggeschoolde werklozen (hoger onderwijs) (14,3%). Aangaande de werkloosheid in Deerlijk is duidelijk dat: in vergelijking met 1999 de werkloosheid bij zowel de mannen als bij de vrouwen gedaald is; de werkloosheidsgraad in Deerlijk relatief laag ligt in vergelijking met Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest; de werkloosheid bij de beroepsbevolking tussen 30 en 39 jaar het laagst is in vergelijking met de onderzochte gebieden; Deerlijk relatief gezien iets meer langdurige werklozen en relatief veel laaggeschoolde werklozen heeft. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 35

39 5. Detailhandel Aan de detailhandel wijden we een afzonderlijk hoofdstuk. Het economisch belang van de detailhandel kan het best worden ingeschat via het aantal personen dat in die bedrijfstak is tewerkgesteld. We maken een onderscheid tussen het aantal zelfstandigen en het aantal loontrekkenden (arbeiders en bedienden). Daarnaast besteden we aandacht aan het aantal detailhandelszaken in Deerlijk. De detailhandel staat voor het leveren van fysieke goederen voor persoonlijk gebruik aan de consument. Het is een sector die bestaat uit verschillende branches (zoals de levensmiddelenbranche, de modebranche, enz.). De detailhandel is de laatste schakel van de distributieketen die loopt van fabrikant tot consument Zelfstandigen De cijfers in tabel 21 geven aan dat er op 31 december 2006 in Deerlijk 206 zelfstandigen en helpers 1 in de detailhandel werkzaam waren. Het aandeel in het totale aantal zelfstandigen was 20,4%. Hiermee scoort Deerlijk hoog. Het aandeel van deze groep van zelfstandigen bij de andere onderzochte gebieden situeert zich namelijk tussen de 18% en 20%. Tabel 21 Evolutie van het aantal zelfstandigen en helpers, werkzaam in de detailhandel en hun aandeel in het totale aantal zelfstandigen en helpers voor de periode Gemeente Evolutie Absoluut Aandeel (in %) Absoluut Aandeel (in %) (in %) aantal aantal Deerlijk , ,4 2,5 Kuurne , ,2-3,7 Arrondissement Kortrijk , ,8 3,9 West-Vlaanderen , ,2 7,0 Vlaamse Gewest , ,9 8,7 BRON: RSVZ, verwerking WES. In vergelijking met 2002 is het aantal zelfstandigen in de detailhandel in Deerlijk lichtjes toegenomen (+2,5%). Het aandeel in het totale aantal zelfstandigen kent echter een negatieve trend met 0,6 procentpunt. Een procentuele vermeldenswaardige afname van het aantal zelfstandigen in de detailhandel valt aan te stippen te Kuurne (-3,7%). Grafiek 12 geeft de evolutie weer van het aantal zelfstandigen en helpers voor de gebieden opgenomen in de analyse voor de periode Het betreft hier het cijfer van het totale aantal zelfstandigen en helpers, exclusief zelfstandigen in bijberoep. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 36

40 Grafiek 12 Evolutie van het aantal zelfstandigen en helpers, werkzaam in de detaihandel voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest tussen 2002 en 2006 (index 2002 = 100) Deerlijk Kuurne Arr. Kortrijk West-Vlaanderen Vlaamse Gewest 5.2. Bezoldigde werkgelegenheid De evolutie die wordt voorgesteld in tabel 22 heeft betrekking op het aantal arbeiders en bedienden in de detailhandel. Op 30 juni 2006 werden er in Deerlijk 283 loontrekkenden geteld die actief zijn in de detailhandel, wat overeenkomt met een aandeel van 7,6% in het totale aantal loontrekkenden op dat moment. In vergelijking met Kuurne (6,6%), het arrondissement Kortrijk (5%), de provincie West-Vlaanderen (5,9%) en het Vlaamse Gewest (6,2%) ligt dit aandeel vrij hoog. Het aantal loontrekkenden in de detailhandel is tussen 1997 en 2006 in alle gebieden gestegen. De toename is het grootst in Deerlijk (54,6%). In de gemeente Kuurne (16,6%), het arrondissement Kortrijk (20,7%), de provincie West-Vlaanderen (25,3%) en het Vlaamse Gewest (16,9%) is de positieve evolutie minder sterk. Grafiek 13 illustreert grafisch de evolutie van het aantal loontrekkenden in de detailhandel voor de onderzochte gebieden voor de periode Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 37

41 Tabel 22 Evolutie van het aantal loontrekkenden in de detailhandel en hun aandeel in het totale aantal loontrekkenden voor de periode Gemeente Absoluut aantal Aandeel (in %) Absoluut aantal Aandeel (in %) Absoluut aantal Aandeel (in %) Evolutie (in%) Evolutie (in%) Evolutie (in%) Deerlijk 183 4, , ,6 54,6 40,4 10,1 Kuurne 385 6, , ,6 16,6 26,8-8,0 Arrondissement Kortrijk , , ,0 20,7 9,6 10,1 West-Vlaanderen , , ,9 25,3 13,5 10,4 Vlaamse Gewest , , ,2 28,0 16,9 9,5 BRON: RSZ, verwerking WES. 38

42 Grafiek 13 Evolutie van het aantal loontrekkenden in de detailhandel voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest tussen 1997 en 2006 (index 1997 = 100) Deerlijk Kuurne Arr. Kortrijk West-Vlaanderen Vlaamse Gewest 5.3. Tewerkstelling detailhandel De tewerkstelling in de detailhandel is vanzelfsprekend gebonden aan de grootte van de stad of gemeente. Het is normaal dat een stad of een gemeente met meer inwoners ook een grotere tewerkstelling in de detailhandel heeft. Het aantal tewerkgestelden in de detailhandel gerelateerd aan het aantal inwoners van de betreffende stad of gemeente laat ons toe om de verschillende steden en gemeenten uit de analyse op dezelfde noemer te plaatsen. Hoe hoger de verhouding tussen het aantal tewerkgestelden in de detailhandel en de totale bevolking, des te groter is de uitstraling van de betreffende stad of gemeente. De resultaten zijn te zien in tabel 23. Tabel 23 De verhouding van het aantal tewerkgestelden in de detailhandel ten opzichte van de totale bevolking in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest in 2006 (in %) Aandeel van de zelfstandigde tewerkstelling in de detailhandel in de totale bevolking Aandeel van de loontrekkende tewerkstelling in de detailhandel in de totale bevolking Aandeel van de tewerkstelling in de detailhandel in de totale bevolking Deerlijk 1,8 2,5 4,3 Kuurne 1,5 3,6 5,0 Arrondissement Kortrijk 1,6 2,0 3,6 West-Vlaanderen 1,6 2,1 3,7 Vlaamse Gewest 1,4 2,1 3,5 De verhouding van het aantal tewerkgestelden in de detailhandel ten opzichte van de totale bevolking in Deerlijk bedraagt 4,3%. Deze verhouding ligt lager dan in Kuurne (5%), maar ligt boven het cijfer voor het arrondissement Kortrijk (3,6%), West- Vlaanderen (3,7%) en het Vlaamse Gewest (3,5%). Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 39

43 5.4. Detailhandelszaken Volgens de gegevens (tabel 24) uit de Spectron Databank, dd. januari 2008, telt Deerlijk 164 detailhandelszaken. Dit komt neer op 14,4 winkels per inwoners. Wanneer dit aantal meer in detail wordt bekeken, dan blijkt dat de handelszaken in de branches voeding (31,1%) en textiel (23,2%) het best vertegenwoordigd zijn. Deze bevindingen zijn vrij gelijklopend met de resultaten voor de andere bestudeerde gebieden in de tabel. De branche divers assortiment en overige kleinhandel is echter relatief minder vertegenwoordigd in Deerlijk (9,8%) ten opzichte van de andere beschouwde gebieden. De gebieden opgenomen in deze analyse hebben een min of meer gelijk aantal winkels per inwoners. De enige uitzondering is het Vlaamse Gewest met 10,6 winkels per inwoners. De gemeente Kuurne heeft het hoogste aantal winkels per inwoners (15,2). Tabel 24 Aantal detailhandelszaken naar branche voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest in 2007 (in %) Branche Deerlijk Kuurne Arrondissement Kortrijk West- Vlaanderen Vlaamse Gewest Voeding 31,1 32,8 32,6 33,7 32,7 Textiel 23,2 16,1 19,2 18,7 19,4 Leder 4,3 3,1 3,7 3,8 3,9 Meubelen, verlichting, wooninrichting 9,1 11,5 8,9 9,8 5,9 Elektrische artikelen 6,1 5,2 5,1 4,6 5,7 Benodigdheden voor dieren en planten 6,7 6,8 5,5 5,6 6,1 Hobby- en vrijetijdsartikelen 9,8 9,4 9,9 10,3 10,5 Divers assortiment en overige kleinhandel 9,8 15,1 15,2 13,5 15,8 Algemeen totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Absoluut aantal Aantal winkels per inwoners 14,4 15,2 13,4 14,3 10,6 BRON: dienst Economie, provincie West-Vlaanderen, verwerking WES. Uit voorgaande analyse blijkt aangaande de detailhandel in Deerlijk dat: de zelfstandigen in de detailhandel relatief sterk vertegenwoordigd zijn. Het aantal zelfstandigen in de detailhandel kent een relatief matige groei over de periode ; wat betreft de bezoldigden in de detailhandel, we een relatief hoog aandeel vaststellen. De groei in het aantal bezoldigden is over de periode sterk; er 14,4 detailhandelszaken per inwoners zijn; de handelszaken in de branches voeding en textiel het best vertegenwoordigd zijn. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 40

44 6. Landbouw In dit hoofdstuk wensen we een overzicht te geven van de belangrijkste aspecten aangaande de landbouw in Deerlijk 1. Allereerst bekijken we de productiestructuur, vervolgens onderzoeken we het teeltpatroon. In een laatste punt gaan we dieper in op de leeftijdsstructuur en bedrijfsopvolging Productiestructuur De land- en tuinbouwbedrijven palmden in 2005 samen 908 ha cultuurgrond (akkerland + grasland) in (tabel 25). Dit komt overeen met iets meer dan de helft (54%) van de totale oppervlakte in Deerlijk (1.682 ha). In Kuurne schommelt dit rond 36%, in het arrondissement Kortrijk rond 52% en in de provincie West-Vlaanderen rond 66%. Wat betreft het aantal land- en tuinbouwbedrijven, kan uit de tabel worden afgeleid dat Deerlijk 72 land- en tuinbouwbedrijven telt. Van deze 72 land- en tuinbouwbedrijven hebben 42 bedrijven minder dan 10 ha cultuurgrond. 22 bedrijven hebben meer dan 10 maar minder dan 30 ha cultuurgrond en zeven bedrijven beschikken over 30 tot 50 ha cultuurgrond. Eén land- en tuinbouwbedrijf bezit meer dan 50 ha cultuurgrond. Het aantal land- en tuinbouwbedrijven in Deerlijk is in de periode gedaald van 89 naar 81 bedrijven (grafiek 14). In 2005 telde Deerlijk nog 72 bedrijven. Overwegend land- en tuinbouwbedrijven met minder dan 10 ha cultuurgrond hebben hun activiteiten stopgezet. De gemiddelde oppervlakte cultuurgrond per bedrijf bedraagt voor Deerlijk 12,7 ha per bedrijf, wat duidt op een groot aandeel kleinere bedrijven waar intensief wordt geboerd. In het arrondissement Kortrijk bedraagt de gemiddelde bedrijfsoppervlakte in ,4 ha. De landbouwsector in Deerlijk bood in 2005 aan 171 personen werk. Tabel 25 Landbouwgegevens voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk en de provincie West-Vlaanderen in 2005 Deerlijk Kuurne Arrondissement Kortrijk West- Vlaanderen Oppervlakte cultuurgrond (ha) 908,0 383, , ,46 Aantal bedrijven met minder dan 10 ha cultuurgrond Aantal bedrijven met 10 tot minder dan 30 ha cultuurgrond Aantal bedrijven met 30 tot minder dan 50 ha cultuurgrond Aantal bedrijven met meer dan 50 ha cultuurgrond Aantal land- en tuinbouwbedrijven Aantal bedrijven met pluimvee Aantal bedrijven met runderen Aantal bedrijven met varkens Tewerkstelling (aantal personen) BRON: FOD Economie, Directie Statistiek en Economische Informatie, verwerking WES. 1 De cijfers zijn afkomstig van de land- en tuinbouwtelling die betrekking heeft op de land- en tuinbouwbedrijven gelegen in Deerlijk. Indien landbouwers ook gronden bezitten die gelegen zijn buiten de gemeente, dan worden ook deze gronden opgenomen in de inventaris. Gronden, gelegen in de gemeente Deerlijk, maar in het bezit van een landbouwer gevestigd buiten de gemeente, worden daarentegen niet opgenomen in de inventaris. De gegevens van de land- en tuinbouwtelling moeten dus met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 41

45 Grafiek 14 Evolutie van het aantal land- en tuinbouwbedrijven in Deerlijk voor de periode , opgesplitst naar grootte (ha cultuurgrond) landbouwbedrijven Aantal bedrijven met minder dan 10 ha cultuurgrond Aantal bedrijven met 10 tot minder dan 30 ha cultuurgrond Aantal bedrijven met 30 tot minder dan 50 ha cultuurgrond Aantal bedrijven met meer dan 50 ha cultuurgrond Aantal landbouwbedrijven 6.2. Teeltpatroon Tabel 26 toont de verdeling van de beteelde oppervlakte in Deerlijk, Kuurne, het arrondissement Kortrijk en de provincie West-Vlaanderen over de verschillende teelten. In 2007 doet 38,1% van de gebruikte oppervlakte cultuurgrond dienst als weiden en grasland. De teelten groenvoedergewassen (22,9%), graangewassen (14,9%), aardappelen inclusief pootgoed (8,7%) en nijverheidsgewassen inclusief landbouwzaden (6,5%) gebruiken ook heel wat oppervlakte in Deerlijk. In vergelijking met het arrondissement Kortrijk en de provincie West-Vlaanderen maken weiden en grasland en groenvoedergewassen een belangrijker aandeel uit in de teelten. De oppervlakte bestemd voor nijverheidsgewassen inclusief landbouwzaden is relatief belangrijker in het totaal van de teelten van het arrondissement Kortrijk en de provincie West-Vlaanderen dan in het cultuurareaal van Deerlijk Leeftijdsstructuur en bedrijfsopvolging De ontwikkeling in aantal en de structuur van de land- en tuinbouwbedrijven zullen in de nabije toekomst onder meer worden bepaald door de mate waarin er opvolging is voorzien in de huidige bedrijven. Het relatieve aantal zonder opvolger geeft een idee van het aantal bedrijven die in de eerstvolgende jaren zullen vrijkomen (tabel 27). In 2007 werd vastgesteld dat 34 land- en tuinbouwbedrijven in Deerlijk een bedrijfsleider hebben van 50 jaar of ouder. Dit is ongeveer de helft van het totale aantal land- en tuinbouwbedrijven. In Deerlijk had geen enkel land- en tuinbouwbedrijf met een bedrijfsleider van 50 jaar en ouder met zekerheid een opvolger, negen bedrijven wisten het nog niet en 25 bedrijven konden meedelen dat ze geen opvolger hebben. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 42

46 Tabel 26 Teeltstructuur voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk en de provincie West-Vlaanderen, in 2007 Deerlijk Kuurne Arrondissement Kortrijk West-Vlaanderen In ha In % In ha In % In ha In % In ha In % Weiden en grasland , , , ,6 Wortel- en knolgewassen 11 1,1 2 0, , ,4 Groenvoedergewassen , , , ,9 Droog geoogste peulvruchten 10 1, , ,1 Graangewassen ,9 30 8, , ,3 Nijverheidsgewassen inclusief landbouwzaden 60 6,5 32 9, , ,9 Aardappelen inclusief pootgoed 80 8,7 35 9, , ,6 Groenteteelt in openlucht 39 4,2 31 8, , ,3 Fruitteelt in openlucht 1 0, , ,2 Sierteelten in openlucht , ,1 Boomkwekerijen in openlucht 17 1,9 6 1,7 89 0, ,2 Tuinbouwzaden en -planten in openlucht 1 0, ,0 43 0,0 Serreteelt 3 0, , ,2 Wijmenaanplantingen ,0 Niet eerder genoemde teelten TOTAAL , , , ,0 Braakland Tuinbouwteelten eigen gebruik Algemeen totaal , , , ,8 BRON: FOD Economie, Directie Statistiek en Economische Informatie, verwerking WES. Tabel 27 Opvolging van de bedrijfsleiders van 50 jaar en ouder in Deerlijk, in 2007 Absoluut aantal Land- en tuinbouwbedrijven met bedrijfsleider van 50 jaar en ouder 34 Met opvolger - Zonder opvolger 25 Weet het nog niet 9 Totaal aantal land- en tuinbouwbedrijven 68 BRON: FOD Economie, Directie Statistiek en Economische Informatie, verwerking WES. 7. Economische dynamiek Op basis van de beschikbare gegevens geven we vooreerst een overzicht van het aantal ondernemingen in Deerlijk. Vervolgens gaan we de groei van de Deerlijkse bedrijven onderzoeken. Tot slot gaan we na welke ondernemingen de voorbije vijf jaar in de gemeente zijn opgericht. De gegevens zijn afkomstig uit de Belfirst-databank. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 43

47 7.1. Verdeling van het aantal bedrijven Tabel 28 bevat gegevens over het aantal bedrijven met maatschappelijke zetel in Deerlijk. Volgens de gegevens van Belfirst telde Deerlijk in bedrijven 1. Als we de verdeling over de verschillende sectoren bekijken, dan stellen we vast dat in Deerlijk relatief veel bedrijven uit de bouwsector gevestigd zijn. 16,5% van het aantal bedrijven zijn bouwondernemingen. Ook de sectoren groothandel en handelsbemiddeling (12,9%), overige zakelijke dienstverlening (12,5%), textielsector (8,9%) en kleinhandel (8,4%) zijn relatief omvangrijk in Deerlijk. Tabel 28 Aantal ondernemingen in Deerlijk, naar sector (in %) NACE-indeling Absoluut Procentueel Landbouw, jacht en aanverwante diensten 10 1,5 Primaire sector 10 1,5 Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken 5 0,8 Vervaardiging van textiel 59 8,9 Vervaardiging van kleding en bontnijverheid 1 0,2 Houtindustrie en vervaardiging van artikelen van hout 6 0,9 Papier- en kartonnijverheid 3 0,5 Uitgeverijen, drukkerijen en reproductie van opgenomen media 6 0,9 Chemische nijverheid 4 0,6 Rubber- en kunststofnijverheid 2 0,3 Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende minerale producten 11 1,7 Vervaardiging van producten van metaal 8 1,2 Vervaardiging van machines, apparaten en werktuigen 7 1,1 Vervaardiging van elektrische machines en apparaten 2 0,3 Vervaardiging en assemblage van auto's, aanhangwagens en opleggers 3 0,5 Vervaardiging van meubels, overige industrie 5 0,8 Recuperatie van recycleerbaar afval 2 0,3 Bouwnijverheid ,5 Secundaire sector ,1 Verkoop en reparatie van auto's en motorrijwielen, kleinhandel in motorbrandstoffen 17 2,6 Groothandel en handelsbemiddeling, exclusief de handel in auto's en motorrijwielen 86 12,9 Kleinhandel, exclusief auto's en motorrijwielen, reparatie van consumentenartikelen 56 8,4 Hotels en restaurants 15 2,3 Vervoer te land 13 2,0 Vervoerondersteunende activiteiten 5 0,8 Post en telecommunicatie 1 0,2 Financiële instellingen 12 1,8 Hulpbedrijven in verband met financiële instellingen 10 1,5 Verhuur en handel in onroerende goederen 46 6,9 Verhuur zonder bedieningspersoneel 5 0,8 Informatica en aanverwante activiteiten 17 2,6 Overige zakelijke dienstverlening 83 12,5 Tertiaire sector ,0 Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening 10 1,5 Afvalwater- en afvalverzameling; straatverlichting 1 0,2 Diverse verenigingen 1 0,2 Recreatie, cultuur en sport 7 1,1 Overige diensten 5 0,8 Quartaire sector 24 3,6 Slecht gedefinieerde activiteiten + Nacebelcode ontbreekt 32 4,8 Totaal ,0 BRON: Belfirst, dienst Economie, provincie West-Vlaanderen, verwerking WES. 1 Voor een gedetailleerd overzicht verwijzen we naar de bijlage. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 44

48 7.2. Groei ondernemingen Om de groei van de ondernemingen te onderzoeken, werd een analyse gemaakt van de ondernemingen met meer dan vijf werknemers die hun personeelsbestand tussen 2002 en 2006 met minimaal 10% zagen toenemen. Tabel 29 geeft een cijfermatig overzicht van de vijftig bedrijven die in de periode van 2002 tot 2006 een verhoging kenden van hun gemiddeld personeelsbestand met minimaal 10%. Ongeveer een vijfde van de ondernemingen voert bouwgerelateerde activiteiten uit. Tabel 29 Groeibedrijven in Deerlijk Naam NACE-indeling Gemiddeld personeelsbestand 2006 Groei personeelsbestand (in %) VANDEPUTTE BOOMKWEKERIJ Bloementeelt ,3 MEGA FURNITURE Kleinhandel in meubels ,2 PREFABET Vervaardiging van artikelen van beton 8 300,0 voor de bouw HVP LIGHTING Groothandel in overige elektronische 7 250,0 delen en benodigdheden BLUE FOX NEDGRAPHICS Uitgeverijen van programmatuur ,3 FRAGINE Kleinhandel in bovenkleding voor dames ,0 BEYAERT CONSTRUCT Bouwen van individuele huizen ,0 CALLPLAST Schrijnwerk van hout of van kunststof 6 200,0 D.D.D. CONSULT Overige adviesbureaus op het gebied van 6 200,0 bedrijfsvoering en beheer EUROPAL LOGISTICS Overige opslag ,9 HOCA MEAT PRODUCTS Productie van verse vleeswaren en van ,0 vleesconserven DEVEBO Bouwen van individuele huizen 8 100,0 M & M CARS Vervaardiging van carrosserieën en aanhangwagens 6 100,0 CONXION Groothandel in overige kantoormachines 6 100,0 en kantoorbenodigdheden DEVANTEX Vervaardiging van zijden of zijdeachtige 42 90,9 weefsels BOUWWERKEN LEO DUJARDIN Bouwen van individuele huizen 7 75,0 WEST DECOR Vormen en bewerken van vlakglas 13 62,5 ABUTRIEK SERVICE Technische studiën en ingenieursactiviteiten 28 55,6 BUILDING & ENGINEERING Handel in onroerend goed voor eigen 60 53,8 rekening EUROPAL GROUP OF COMPANIES Managementactiviteiten van holdings 12 50,0 LAMOTEX Vervaardiging van diverse chemische 9 50,0 producten AMOTEC Vervaardiging van filtreertoestellen 6 50,0 D & D INTERIEUR Schrijnwerk van hout of van kunststof 6 50,0 PREFADIM BELGIUM Vervaardiging van artikelen van beton 76 49,0 voor de bouw VANOGROEP Elektrische installatie (onder meer bewakingssystemen, 10 42,9 alarminstallaties, blik- semafleiders, antennes,...) GAVERPATIO Fastfoodzaken, snackbar, frituren en 10 42,9 dergelijke (cafetaria's, crêperies, ijssalons, pizzeria's, warme wafels) ALGEMEEN BEHEER CASIER Managementactiviteiten van holdings 7 40,0 INVEST GROEP DEWAELE Managementactiviteiten van holdings 11 37,5 ROOBROUCK EN ZN Vervaardiging van meubels 20 33,3 DUTRY & CO Houwen, bewerken en afwerken van 12 33,3 bouw- en siersteen EUROGUNST Groothandel in groenten en fruit 16 33,3 Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 45

49 Tabel 29 Groeibedrijven in Deerlijk (vervolg) Naam NACE-indeling Gemiddeld personeelsbestand 2006 KARTONNAGE D. LAMBRECHT Vervaardiging van overige artikelen van papier en karton STEPHANE SAEY & WIM TAELMAN, Groei personeelsbestand (in %) 8 33,3 Notariskantoor 9 28,6 GEASSOCIEERDE NOTARISSEN TANSENS EN CASAERT Vervaardiging van vloerkleden en tapijt 33 26,9 BAJONG CARPETS Vervaardiging van vloerkleden en tapijt 25 25,0 INGA Marktonderzoekbureaus 20 25,0 ANGELINO VANEECKHOUTTE Dakbedekking en bouw van dakconstructies 15 25,0 TONY VERHAEGHE Groothandel in dranken 6 20,0 HELIO Confectie van overige textielartikelen 6 20,0 HD-CULINAIR Uitzendkoks en verzorgen van feesten en 6 20,0 recepties G.Z. - TRANS Goederenvervoer over de weg 43 19,4 JOYE KANTOORINRICHTING Diverse dienstverlening hoofdzakelijk aan 7 16,7 bedrijven LANNOO J. EN ZN Vervaardiging van golfkarton en van 7 16,7 verpakkingsmateriaal van papier en karton HOLCIS Financiële holdings 7 16,7 HORECA LOGISTIC SERVICES WEST Groothandel in dranken 22 15,8 BOUWONDERNEMING DAMMAN Bouwen van individuele huizen 92 15,0 RYSSAERT EN CO BELGIUM RYCOBEL DELECTRUM Groothandel in machines voor de textielindustrie en in naai- en breimachines Elektrische installatie (onder meer bewakingssystemen, alarminstallaties, bliksemafleiders, antennes,...) 17 13, ,0 BOVECO Schilderen 9 12,5 VERVOER THYS EUGENE EN ZONEN Goederenvervoer over de weg 11 10,0 BRON: Belfirst, dienst Economie, provincie West-Vlaanderen, verwerking WES Oprichting ondernemingen De resultaten in tabel 30 laten zien dat er sinds begin ondernemingen in Deerlijk werden opgericht. In 2004 werden drie bedrijven opgericht, in 2005 negen, in 2006 zeven en in 2007 drie. Tot slot gingen in de eerste maand van 2008 nog eens twee nieuwe bedrijven van start in Deerlijk. De belangrijkste conclusies met betrekking tot de economische dynamiek in Deerlijk zijn de volgende: 666 bedrijven hebben hun maatschappelijke zetel in Deerlijk; hiervan kenden vijftig ondernemingen een toename van hun personeelsbestand met minimaal 10% in de periode ; sinds begin 2004 zijn er 24 nieuwe ondernemingen gevestigd in Deerlijk. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 46

50 Tabel 30 Ondernemingen die sinds 2004 zijn opgericht in Deerlijk Naam NACE-indeling Datum van oprichting HAMERS PHILIPPE Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering 9/01/2008 en beheer TIMMERWERKEN CAVEYE PHILIP Schrijnwerk van hout of van kunststof 2/01/2008 B & V BUILDING Bouwen van individuele huizen 9/02/2007 P.DRAWING Vervaardiging van machines voor de metallurgie 4/12/2007 TIMMERWERKEN D'HAEVELOOSE & CO Schrijnwerk van hout of van kunststof 1/10/2007 B&J CONSTRUCT Overige werkzaamheden in de bouw 7/12/2006 KASITO Groothandel in meubels, niet-elektrische huishoudapparaten 7/12/2006 en vloerbekleding, inclusief tapijten MOLU Handel in onroerend goed voor eigen rekening 6/10/2006 WATER CARE Overige industrie, n.e.g. 5/12/2006 ZAKENKANTOOR LONCKE 5/09/2006 BALANCE Lichaamsverzorging 5/01/2006 DOKTER ERIC VANDEPUTTE Medische praktijken 3/04/2006 ELEKTRO ROTSAERT Elektrische installatie (onder meer bewakingssystemen, alarminstallaties, bliksemafleiders, antennes,...) 9/02/2005 LIGHT SOLUTIONS Groothandel in elektrische huishoudelijke apparaten en audio- en videoapparatuur 8/03/2005 VOEG- EN RESTAURATIEWERKEN VERHULST Overige werkzaamheden in de bouw 7/11/2005 INTERIEUR - CONCEPTS Schrijnwerk van hout of van kunststof 6/09/2005 DEVAN STEIGERBOUW Overige werkzaamheden in de bouw 6/04/2005 MIDDLEHOFF CONSORTIUM 2/06/2005 EDITORIAL MATCH MAKING Uitgeverijen van tijdschriften 2/05/2005 FORTUNA BELGIUM Groothandel in textiel 1/09/2005 WATERWALL Niet-gespecialiseerde handelsbemiddeling 1/09/2005 GEVELCONCEPT WAELKENS Isolatiewerkzaamheden 7/07/2004 INCOR Overige werkzaamheden in verband met de afwerking van gebouwen 2/04/2004 DENIS Overige adviesbureaus op het gebied van bedrijfsvoering en beheer 2/03/2004 BRON: Belfirst, dienst Economie, provincie West-Vlaanderen, verwerking WES. 8. Welvaart Als indicator voor het welvaartsniveau in de gemeente Deerlijk wordt het gemiddeld belastbaar inkomen per aangifte geanalyseerd. In dit punt kiezen we ervoor om eerst aandacht te besteden aan de gedetailleerde structuur van het aantal aangiften voor het inkomensjaar 2005 (of aanslagjaar 2006). Daarna komt de analyse van het gemiddeld belastbaar inkomen per aangifte aan bod. Tabel 31 toont dat er voor het aanslagjaar 2006 in totaal aangiften werden gedaan in Deerlijk. Met een aandeel van 31,5% in het totale aantal, vormt de inkomensklasse van tot EUR de belangrijkste groep. Op de tweede plaats komt de inkomensklasse van tot EUR, met aangiften (22,4%). 16,1% van de aangiften heeft betrekking op een inkomen minder dan EUR. Uit de tabel kunnen we concluderen dat alle bestudeerde gebieden een vrij gelijkaardige inkomensstructuur hebben. Deerlijk heeft procentueel gezien wel meer aangiften in de hogere inkomensklassen. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 47

51 Tabel 31 Structuur van het aantal aangiften in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest voor het inkomensjaar 2005 (aanslagjaar 2006) Minder dan EUR < EUR < EUR < EUR < EUR EUR en meer Totaal aantal aangiften Deerlijk Aantal Aandeel (in %) 16,1 31,5 22,4 11,4 8,4 10,1 100,0 Kuurne Aantal Aandeel (in %) 18,4 33,7 20,9 10,9 7,0 9,0 100,0 Arrondissement Kortrijk Aantal Aandeel (in %) 18,7 33,3 21,2 10,4 7,0 9,3 100,0 West-Vlaanderen Aantal Aandeel (in %) 19,9 33,6 20,6 10,3 6,7 8,8 100,0 Vlaamse Gewest Aantal Aandeel (in %) 19,1 32,1 21,2 10,4 6,6 10,5 100,0 BRON: NIS, verwerking WES. 48

52 Het gevolg van deze structuur van de aangiften is dat Deerlijk gekenmerkt wordt door een relatief hoog gemiddeld inkomen per aangifte, namelijk EUR (tabel 32). Het gemiddelde inkomen per aangifte ligt in Deerlijk EUR hoger dan in Kuurne, EUR hoger dan in het arrondissement Kortrijk, EUR hoger dan in de provincie West-Vlaanderen en 301 EUR hoger dan in het Vlaamse Gewest. Het gemiddelde inkomen per aangifte in Deerlijk heeft een relatief sterke groei gekend. De groei over de periode bedraagt 11,6% tegenover 9,1% in de gemeente Kuurne, 11,4% in het arrondissement Kortrijk, 10,3% in het Vlaamse Gewest. Door de sterke stijging van het gemiddeld belastbaar inkomen per aangifte in West- Vlaanderen (11,9%) is het verschil in gemiddeld inkomen per aangifte tussen Deerlijk en de provincie iets kleiner geworden. Opvallend is dat Kuurne en West-Vlaanderen dichter naar elkaar toegroeien qua welvaart. Tabel 32 Evolutie van het gemiddeld beschikbaar inkomen per aangifte voor de gemeenten Deerlijk en Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest voor de periode Inkomen 1997 Inkomen 2001 Inkomen 2005 Evolutie (in %) Evolutie (in %) Evolutie (in %) Deerlijk ,6 10,1 1,4 Kuurne ,1 12,9-3,4 Arrondissement Kortrijk ,4 10,3 1,0 Provincie West-Vlaanderen ,9 12,0-0,1 Vlaamse Gewest ,3 10,1 0,2 BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie,verwerking WES. Grafiek 15 Gemiddeld belastbaar inkomen per aangifte in de gemeenten Deerlijk en Kuurne, ten opzichte van dat in de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest Gemiddeld belastbaar inkomen in Deerlijk ten opzichte van de provincie West-Vlaanderen Gemiddeld belastbaar inkomen in Kuurne ten opzichte van de provincie West-Vlaanderen Gemiddeld belastbaar inkomen in het arrondissement Kortrijk ten opzichte van de provincie West- Vlaanderen Gemiddeld belastbaar inkomen in West-Vlaanderen (basis) Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 49

53 We beëindigen deze paragraaf met de belangrijkste resultaten met betrekking tot de welvaart: voor het aanslagjaar 2006 wordt een grote vertegenwoordiging van de inkomensklasse van tot EUR genoteerd; Deerlijk heeft procentueel meer aangiften in de hogere inkomensklassen dan de andere gebieden uit de studie; het gemiddeld belastbaar inkomen per aangifte in 2005 is hoger dan dit van Kuurne, het arrondissement Kortrijk, de provincie West-Vlaanderen en het Vlaamse Gewest. 9. Bedrijfs(onthaal)infrastructuur In een eerste luik van dit hoofdstuk bespreken we de economische activiteiten die geconcentreerd voorkomen op bedrijventerreinen. In het tweede luik komt de bedrijvigheid die verweven is met andere activiteiten aan bod. Ongeveer 180 ha van het grondgebied van Deerlijk is bestemd voor bedrijvigheid. Binnen de totale oppervlakte van Deerlijk (1.682 ha) is hiermee ongeveer 10% bestemd voor bedrijfsactiviteiten Economische activiteiten op bedrijventerreinen Een belangrijk aandeel van de economische activiteiten binnen de gemeente is gelegen op bedrijventerreinen. Er kan een opsplitsing gemaakt worden tussen enerzijds regionale bedrijventerreinen en anderzijds lokale bedrijventerreinen. Tabel 33 biedt inzicht in de structuur van de verschillende bedrijventerreinen in de gemeente Deerlijk. Deze tabel bevat gegevens over de vier regionale bedrijventerreinen en de ambachtelijke zone in Sint-Lodewijk Regionale bedrijventerreinen De gemeente Deerlijk beschikt over vier regionale bedrijventerreinen, allemaal gelegen langs de E17: Ter Donkt I, Ter Donkt II, industrieterrein Deerlijk-Waregem en industrieterrein Nijverheidslaan (kaart 1). Ter Donkt I situeert zich tussen de Ringlaan (N36) en de E17, waarbij de ontsluiting gebeurt langs de Ringlaan. Het 27 ha grote bedrijventerrein is voor 68% verkocht aan bedrijven die op deze site gevestigd zijn. De andere 30% is eigendom van private eigenaars. Meer dan 6 ha is in handen van een loonwerker die het hoevecomplex op Ter Donkt I bewoont. Hij gebruikt de hoevekavel voor zijn activiteiten. Hij is bereid om zijn gronden te verkopen voor de vestiging van nieuwe regionale bedrijven of de herlokalisatie van bestaande regionale bedrijven, mits hijzelf op de bestaande hoevesite zijn activiteiten kan blijven uitoefenen. Het bedrijf met de grootste ruimte-inname op Ter Donkt I is een houthandelaar die de gronden enkel gebruikt als stapelplaats. De tewerkstelling van deze bedrijvigheid is laag. Op de andere gronden van Ter Donkt I zijn een zestal kleinere bedrijven gevestigd. Op het terrein bevinden zich ook een autogarage, het verdeelcentrum van Gaverzicht en het containerpark van Deerlijk. Nog eens 1,5 ha is onbebouwd en ligt langs de Stationsstraat. Dit perceel komt in aanmerking voor de vestiging van een nieuw regionaal bedrijf. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 50

54 Tabel 33 Voorraad aan bedrijventerreinen in de gemeente Deerlijk in 2003 Bruto beschikbaar bouwrijp aanbod (ha) Nog uit te rusten aanbod bruto-oppervlakte) (ha) Niet in eigendom In eigendom van (aanpalend) bedrijf Aantal bedrijven aanwezig op het bedrijventerrein Voorbehouden uitbreiding aanpalend bedrijf (in eigendom) Reeds ingenomen oppervlakte (brutooppervlakte) Bedrijventerrein Brutooppervlakte (ha) Voor uitbreiding aanpalend bedrijf of oprichting nieuw bedrijf Ter Donkt I 27,0 17, ,7 1,5 (buffer) Ter Donkt II 12,5 3,6 1 (1,8 ha) 2, Bedrijventerrein Deerlijk-Waregem 25,0 21,5 19 1,8 1,7 - - Bedrijventerrein Nijverheidslaan 18,5 13,5 8 2,8 2,2 - - Bedrijventerrein Sint- Lodewijk 7,1 4,6 8 0,9-0,6 0,8 Totaal 90,1 59,7 44 7,8 4,7 8,8 8,9 BRON: Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Deerlijk. 51

55 Kaart 1 Situering van de bedrijventerreinen in Deerlijk BRON: Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Deerlijk. Momenteel wordt Ter Donkt II aangelegd en verkaveld. Een groot deel van de 12,5 ha grond werd opgekocht door een textielbedrijf dat reeds gevestigd is op deze site. Ook de andere percelen zijn in handen van regionale bedrijven die hier hun bedrijfszetel willen oprichten. De twee bestaande woningen, waaronder het restaurant t Schuurke, worden behouden. Het restaurant mag niet meer uitbreiden en bij stopzetting van de activiteiten krijgt het perceel de bestemming industriegebied. De bruto 6,6 ha van Ter Donkt II moet nog uitgerust worden. Hierbij zal 1,9 ha gespendeerd worden aan het openbaar domein, inclusief het waterbekken langs de E17. Omwille van het feit dat alle bedrijfspercelen reeds verkocht zijn, mag Ter Donkt II niet in rekening gebracht worden bij het aanbod aan regionale bedrijfsgronden dat nog voorhanden is. De industrieterreinen Deerlijk-Waregem en Nijverheidslaan worden als één geheel beschouwd en zijn gelegen op de grens Deerlijk-Waregem. Op het bedrijvengebied Deerlijk-Waregem, waarvan ongeveer 25 ha van de oppervlakte gelegen is in Deerlijk, en op het 18,5 ha grote bedrijventerrein Nijverheidslaan hebben zich een 30-tal bedrijven gevestigd. Beide bedrijventerreinen, die grotendeels ingericht werden voor regionale bedrijvigheid maar waar ook een aantal kleinere lokale bedrijfspercelen zijn geherbergd, zijn uitverkocht. Het nog beschikbare aanbod op de twee bedrijventerreinen wordt als bouwrijp beschouwd: 4,6 ha is voorbehouden als uitbreiding voor aanpalende bedrijven, 4,7 ha komt eventueel in aanmerking om een nieuwe bedrijfsvestiging op te richten. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 52

56 Bepaalde delen van bedrijventerreinen worden niet benut en doen enkel dienst als reservegronden, zonder garantie dat ze op korte termijn zullen benut worden voor (nieuwe) regionale bedrijven. Een aantal van de betreffende reserves situeren zich echter op achterliggende terreinen en zijn zeer moeilijk ontsluitbaar voor nieuwe bedrijvigheid. Deze gronden komen hierdoor enkel in aanmerking voor de interne groei van de bestaande bedrijven. Het bepalen van de behoefte aan locaties voor regionale bedrijvigheid behoort tot het takenpakket van het Vlaamse Gewest, meer specifiek worden bijkomende regionale bedrijventerreinen aangeduid in de afbakening van het regionaalstedelijk gebied Kortrijk. Vanuit het Vlaamse Gewest worden geen bijkomende hectares regionale bedrijventerreinen toegekend aan Deerlijk. Momenteel behoort de ontwikkeling van het regionale bedrijventerrein Ter Donkt II tot de economische taakstelling Lokale bedrijventerreinen Deerlijk kent één lokaal bedrijventerrein, namelijk Sint-Lodewijk. Het is een ambachtelijke bedrijvenzone waar acht bedrijven zijn gevestigd. De bruto-oppervlakte van het terrein bedraagt 7,1 ha, waarvan ongeveer 2 ha nog onbebouwd is. Ongeveer 0,9 ha komt, omwille van de ingesloten ligging, enkel in aanmerking voor uitbreiding van de aanpalende bedrijven. Van het nog uit te rusten aanbod is 0,8 ha reeds in eigendom van het aangrenzende bedrijf, dat voor de ontwikkeling van deze gronden reeds over een goedgekeurde stedenbouwkundige vergunning beschikt. Rest nog 0,6 ha langs de Kapelstraat. Het betreft een laaggelegen perceel (lager dan het straatniveau), wat de realisatie van een gebouw hier niet gemakkelijk maakt. Uitgaande van de behoefte voor lokale bedrijfspercelen, kan Deerlijk 4,1 ha lokale bedrijfsgronden ontwikkelen. Op dit moment worden acties ondernomen om een gedeelte van het woonuitbreidingsgebied tussen de Vichtesteenweg en de Hazewindstraat om te vormen tot een nieuw lokaal bedrijventerrein. Gezien de grote vraag naar bijkomende percelen werd beslist om een Bijzonder Plan van Aanleg (BPA) op te maken om de bestemmingswijziging van woonuitbreidingsgebied naar zone voor lokaal bedrijventerrein uit te voeren. Het terrein zal plaats bieden aan een 6 tot 8-tal lokale bedrijven, afhankelijk of de brandweer zich op deze percelen vestigt. Momenteel zijn in de omgeving van Evangelieboom (Molenhoek) een drietal grote (in oppervlakte) bedrijven en een aantal kleinschalige bedrijven gevestigd. Twee grote bedrijven verkregen reeds een uitbreiding via het sectoraal BPA zonevreemde bedrijven. De uitbreiding voor het derde bedrijf werd niet toegestaan. Op korte termijn wil de gemeente aan twee bedrijven bijkomende uitbreidingsmogelijkheden bieden. Op lange termijn wordt gedacht om op deze plek (Evangelieboom) ruimere mogelijkheden voor de bestaande lokale bedrijvigheid te creëren, na aanduiding van de behoefte. Deze specifieke bedrijfsvraag is momenteel strijdig met de ruimtelijke beleidsopties vooropgesteld door de hogere besturen. Deze langetermijnoptie van het gemeentebestuur wordt aldus louter als suggestie naar hogere beleidsniveaus voorgesteld. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 53

57 9.2. Economische activiteiten buiten bedrijventerreinen Kenmerkend voor Deerlijk is de sterke verweving van economische activiteiten met andere functies. Naast bedrijfsactiviteiten geconcentreerd op bedrijventerreinen situeren zich tal van (historisch gegroeide grootschalige) bedrijven zowel in het buitengebied als binnen het stedelijk gebied van Deerlijk. Binnen het stedelijk gebied wordt het principe van verweving gehanteerd. Volgens dit principe maken grootschalige bedrijven deel uit van de kernstedelijke woonomgeving. Verdere ontwikkeling en uitbreiding worden dan ook toegestaan, voor zover de bedrijfsactiviteiten (geen milieuhinderlijke activiteiten) en de ruimtelijke ontwikkeling van het bedrijf verenigbaar zijn met de woonomgeving. Een aantal bedrijven hebben echter geen uitbreidingsmogelijkheden meer ter plaatse en overwegen een herlokalisatie. Wanneer deze bedrijven leeg komen te staan en zich geen nieuw bedrijf vestigt in de gebouwen, wenst Deerlijk een geheel of gedeeltelijke functieverbreding van de bestemming mogelijk te maken, zoals wonen en gemeenschapsvoorzieningen. In het gemeentelijke ruimtelijk beleid worden deze bedrijven omschreven als industrie-eilanden in het stedelijk gebied. Deerlijk telt ook een groot aandeel bedrijven gelegen in het buitengebied. Vooreerst zijn er de twee bestaande bedrijfssites, de zogenaamde industrie-eilanden in Sint-Lodewijk. Het gemeentebestuur wil in de toekomst een functieverbreding toelaten. Hier worden dezelfde principes gehanteerd als voor de bedrijfsgronden gelegen in de kern van Deerlijk. Bovendien liggen heel wat ondernemingen in het agrarisch gebied van Deerlijk. Voor deze beleidsinplantingen wenst de gemeente Deerlijk binnen de bestaande industriële bestemming een andere optie te formuleren. Indien zich op deze plek geen nieuw regionaal bedrijf vestigt, wil de gemeente de mogelijkheid voorzien om een opsplitsing in kleinere lokale bedrijven mogelijk te maken. Beide beleidsopties voor functieverbreding van bedrijven in het buitengebied kaderen niet binnen de beleidsopties op provinciaal niveau en wordt als suggestie voorgesteld naar hogere besturen. Tot slot telt Deerlijk een 65-tal zonevreemde industriële en ambachtelijke bedrijven, vooral textiel- en tapijtweverijen, schrijnwerkerijen en bouwbedrijven. Deze ondernemingen zijn gelegen of willen uitbreiden in open ruimtegebieden. In het kader van beleidscontinuïteit kunnen deze bedrijven in principe verder ontwikkelen, op voorwaarde dat de ruimtelijke draagkracht niet wordt overschreden. Deerlijk maakt (een) RUP( s) op ter uitvoering van het specifieke beleidskader voor zonevreemde bedrijven. De belangrijkste conclusies met betrekking tot de bedrijfs(onthaal)infrastructuur zijn de volgende: Deerlijk kent vier regionale bedrijventerreinen: Ter Donkt I, Ter Donkt II, bedrijventerrein Deerlijk-Waregem en bedrijventerrein Nijverheidslaan; op de grote gemengde regionale bedrijventerreinen zijn nog 30 ha onbebouwde bedrijfsgronden aanwezig. Het merendeel van het aanbod wordt beschouwd als restgronden en zijn reeds in eigendom van de aanpalende bedrijven. Enkel 13,5 ha beschikbare gronden komen in aanmerking voor de vestiging van nieuwe regionale bedrijfsvestigingen; er is één lokaal bedrijventerrein in Deerlijk, namelijk Sint-Lodewijk; slechts 0,6 ha van de 2,3 ha beschikbare bedrijfsgrond in Sint-Lodewijk is niet in eigendom. Het betreft een laaggelegen perceel, wat het moeilijk maakt om een onderneming op te vestigen; Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 54

58 er wordt 4,1 ha lokale bedrijvigheid voorzien in Deerlijk (bedrijventerrein Vichtesteenweg); er bestaat een sterke verweving van de economische activiteiten met andere functies in het stedelijk en buitengebied van Deerlijk. 10. Verkeers- en vervoersinfrastructuur Deerlijk is gelegen in het zuiden van West-Vlaanderen, in de stedelijke agglomeratie van Kortrijk, en tussen de steden Kortrijk en Waregem. De grootstad Rijsel bevindt zich op ongeveer 30 km van Deerlijk, Gent ligt een 45-tal km ten noordoosten Wegeninfrastructuur Door de aanwezigheid van een in- en uitrittencomplex is de E17 de hoofdontsluiting voor Deerlijk. In de regio vormt de E17 samen met de A17 en de R8 het hoofdwegennet (kaart 2). In principe heeft dit wegennet een stroom- en verbindingsfunctie, maar binnen het arrondissement heeft het hoofdwegennet ook een functie als verdeler van het regionale verkeer. Zo vormt de E17 een ontdubbeling van de R8 en de N43. De E17 vormt de verbinding tussen het binnenland van Vlaanderen (Gent) met de Noord-Franse regio. Zowel richting Gent als richting Rijsel bestaat de E17 ter hoogte van Deerlijk uit drie rijstroken. De N36, van de aansluiting 4 op de A14 tot de N43 (Harelbeke), wordt als primaire weg II aangeduid. De N36 liep vroeger door de kern van Deerlijk. In de jaren 80 werd de Ringlaan N36 afgewerkt en momenteel fungeert de N36 als zuidwestelijke ringweg (Ringlaan). De N36 vormt enerzijds de verbinding met Harelbeke en verder naar de N50 en anderzijds met Anzegem (Vichtesteenweg) en verder naar Ronse en de Scheldevallei. Ter hoogte van Deerlijk is de weg aangelegd als 2x2-weg. De bermen zijn beplant met schermgroen. Geen enkele functie ontsluit rechtstreeks op de N36, waardoor de verbindende functie van de weg gegarandeerd is. Een viertal kruispunten met lichten zorgen voor de vlotte aansluiting op het centrum, Sint-Lodewijk, de bedrijventerreinen Ter Donkt I en II en de verbinding met Harelbeke. Vanaf de Belgiek richting Vichte versmalt de N36 (Vichtesteenweg) tot een 1x1-weg met een ander karakter, namelijk als doortocht door de verschillende deelgemeenten van Anzegem. Recent werd een streefbeeldstudie voor de N36 opgemaakt door het Vlaamse Gewest. In de laatste fase werd een actieplan opgesteld dat zich richt op het veiliger maker van de N36. Als aanvulling op de streefbeeldstudie doet de gemeente een suggestie naar het Vlaamse Gewest voor het voorzien van een ongelijkvloerse kruising over de N36 tussen de kern van Deerlijk en De Gavers, als bevordering van de veilige oversteek van de N36 voor de zwakke weggebruiker. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 55

59 Kaart 2 Verkeersinfrastructuur in Deerlijk BRON: Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Deerlijk. Knelpunt inzake de ontsluiting situeert zich momenteel op het kruispunt van de Belgiek. Alhoewel dit kruispunt vrij goed functioneert (met lichtenregeling), zorgt het drukke verkeer van toe- en afvoer naar de bedrijventerreinen Deerlijk-Waregem en de Nijverheidslaan voor veel overlast in de wijk Belgiek. Het is vooral het verkeer dat door de Breestraat rijdt, dat de leefbaarheid van de Belgiek niet ten goede komt. Deerlijk stimuleert, ondersteunt en adviseert hogere, bevoegde instanties bij het uitwerken van een voorstel tot verbetering van de ontsluiting van de regionale bedrijventerreinen Nijverheidslaan en Deerlijk-Waregem. Het huidige voorstel van tracé voor een nieuwe ontsluitingsweg wordt voorzien ten noorden van de E17. Het gemeentebestuur stelt voor om het gedeelte van de Vichtesteenweg tussen het in- en uitrittencomplex E17 en de grens met Anzegem van lokale weg I op te waarderen naar secundaire weg II. Dit zolang de nieuwe ontsluitingsweg naar het industrieterrein Deerlijk-Waregem niet is gerealiseerd. Het voorstel moet beschouwd worden als een suggestie naar de hogere beleidsniveaus. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 56

60 10.2. Spoorinfrastructuur Over het grondgebied Deerlijk loopt de spoorlijn Brussel-Kortrijk, die als verbinding van Vlaams niveau wordt geselecteerd in het RSV. Het station in Deerlijk is reeds lange tijd opgegeven, waardoor er geen stopplaats voor de trein bestaat in Deerlijk. Het dichtstbijzijnde hoofdstation is het station van Kortrijk dat als structuurbepalend wordt aangeduid in het RSV. Functioneel is deze spoorlijn nog van belang voor de schroothandel Casier in de Stationswijk. Ter hoogte van het bedrijf, nabij het voormalige station, is een spooraftakking voorzien. Het spoor is zowel een structuurbepalend als een landschappelijk element in het landschap van de Veemeersen Waterwegen Op het grondgebied Deerlijk zijn geen bevaarbare waterwegen aanwezig. Toch wordt hier kort het kanaal Bossuit-Kortrijk (op het grondgebied Zwevegem) vermeld, omwille van het landschappelijke belang voor Deerlijk. Het kanaal is gelegen in het dal van de Olieberg. Het kanaal en de economische infrastructuur (Bekaert) bepalen hierdoor het uitzicht vanuit de Oliebergstraat. Omgekeerd is vanuit Zwevegem de nederzetting van Sint-Lodewijk heel duidelijk visueel aanwezig. Enkel de schroothandel in de Stationswijk maakt gebruik van het kanaal (loskade op Zwevegems grondgebied) om goederen te vervoeren. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 57

61 Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 58

62 HOOFDSTUK 2: RUIMTELIJK-ECONOMISCHE ANALYSE Ruimtelijke aspecten zijn van steeds groter belang in het maatschappelijk gebeuren. Daarenboven is de gemeente Deerlijk zeer sterk gebonden door supralokale vastleggingen en -richtlijnen, zoals het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en het Provinciaal Structuurplan. Deze analyse is essentieel aangezien het beleidsplan via een proactieve benadering een duidelijke gefundeerde en geformuleerde visie moet hebben in functie van de toekomstige herzieningsprocedure inzake de ruimtelijke structuurplannen. 1. Planningscontext Deerlijk De gemeente Deerlijk speelt een cruciale rol in de lokale invulling van zowel het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen als van het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan. Een goed begrip van de situatie en een overzicht van alle ruimtelijke ordeningselementen die rusten op de gemeentelijke situatie zijn daarom van essentieel belang voor het detecteren van de gemeentelijke ontwikkelingsopportuniteiten en -beperkingen en bijgevolg voor de beleidsvorming Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen Het grondgebied van de gemeente Deerlijk behoort deels tot het regionaalstedelijke gebied Kortrijk. Het overige deel van het grondgebied van Deerlijk is gelegen in het buitengebied; meer specifiek behoort het zuiden van Deerlijk tot het grote aaneengesloten gebied van de vallei van de Bovenschelde. Bij de ontwikkelingsperspectieven voor het regionaalstedelijke gebied Kortrijk moet de differentiatie naar werkgelegenheid verder uitgewerkt worden en zal de economische betekenis van Deerlijk geëxpliciteerd worden. Op het grondgebied van Deerlijk wordt de A14 Lille-Kortrijk-Gent-Antwerpen (E17) geselecteerd als hoofdweg en de N36, van de aansluiting 4 op de A14 tot de N43 (Harelbeke), als primaire weg II aangeduid. Over het grondgebied Deerlijk loopt de spoorlijn Brussel-Kortrijk, die als verbinding van Vlaams niveau wordt geselecteerd in het RSV Regionaalstedelijk gebied Kortrijk 1 Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen stelt voor stedelijke gebieden de volgende beleidsmatige benadering voorop: stimuleren en concentreren van activiteiten, vernieuwen van de stedelijke woon- en werkstructuur door strategische stedelijke projecten, ontwikkelen van nieuwe woningtypologieën en kwalitatieve woonomgevingen, leefbaar en bereikbaar houden door andere vormen van stedelijke mobiliteit en door locatiebeleid en verminderen van het ongeordend uitzwermen van functies. 1 Definitief vastgesteld door de Vlaamse Regering op 20 januari Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 59

63 Het stedelijke gebied Kortrijk omvat (delen van) van Kortrijk, Deerlijk, Harelbeke, Kuurne, Wevelgem en Zwevegem. De kern van Deerlijk en de bedrijventerreinen 'Deerlijk-Ter Donkt I en II', Deerlijk- Nijverheidslaan en 'Deerlijk-Waregem' zijn opgenomen binnen de afbakening en worden als één geheel aangeduid als de deelruimte 'randzone Deerlijk'. De E17 wordt als zuidelijke afbakeningslijn naar het buitengebied aangeduid 1. De gemeente wenst minimaal de verruiming van de afbakeningslijn van het regionaalstedelijke gebied Kortrijk waarbij Gaverzicht wordt opgenomen in het stedelijke gebied. Deze functie is op vandaag reeds een stedelijke functie die functioneert op bovenlokaal niveau. Met betrekking tot de ontwikkeling ten zuiden van de E17, brengt de gemeente de uitdrukkelijke vraag naar voren om de grens van de afbakening te verschuiven van de E17 naar de spoorlijn Kortrijk-Brussel. Op die manier wordt de mogelijkheid gecreeerd om lokaal te verfijnen voor zowel lokale als regionale bedrijvigheid buiten de afbakeningslijn van het regionaalstedelijke gebied Kortrijk, en meer specifiek de strook langs de E17. Deze paragraaf moet beschouwd worden als suggestie naar de hogere niveaus. De stedelijke woonomgevingen in Deerlijk dienen de taakstelling voor wonen voor het regionaalstedelijke gebied Kortrijk gedeeltelijk te realiseren. De geselecteerde gebieden 2 moeten evolueren naar complementaire gebieden met een hoge woonkwaliteit en verwevenheid van functies. Deerlijk-centrum wordt opgenomen binnen het regionaalstedelijke gebied. De Stationswijk en de Molenhoek zijn niet opgenomen. De gemeente Deerlijk had deze wijken wel graag opgenomen gezien in de afbakening en het wordt als suggestie voorgesteld aan hogere besturen. Redenen hiervoor zijn hoofdzakelijk de bouwmogelijkheden voor woningen die nog in beide wijken aanwezig zijn en het belang om ontwikkelingsperspectieven te kunnen garanderen voor de bovenlokale economische activiteiten die in deze wijken gelegen zijn (onder andere meubelzaak Gaverzicht). Beide wijken zijn immers ook zo goed als vergroeid met het centrumgebied van Deerlijk Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen 3 Buiten de kern van Deerlijk wordt in het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West- Vlaanderen geen enkel gehucht of buurt erkend als hoofddorp of woonkern. De gemeente Deerlijk wil Sint-Lodewijk beleidsmatig opwaarderen van woonconcentratie naar hoofddorp in het buitengebied. Deze vraag van het gemeentebestuur wordt beschouwd als een suggestie naar de hogere beleidsniveaus. In het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen wordt het provinciale domein 'De Gavers' aangeduid als toeristisch-recreatief knooppunt, omwille van de bovenlokale structurerende rol dat het domein vervult in het verstedelijkte gebied van Kortrijk. 1 De grenslijn van het regionaalstedelijke gebied vindt haar vervolg verder langs De Gavers (op Harelbeeks grondgebied) en langs de N36 (op Harelbeeks grondgebied). De Gavers worden binnen het ASK opgenomen als multifunctioneel randstedelijk groen- en natuurgebied. Aansluitend bij de wijk Kappaert in Zwevegem wordt ten noorden van de E17 enkel nog het onderzoekscentrum van het bedrijf Bekaert op het grondgebied van Deerlijk opgenomen in de afbakening. 2 Het gebied Sneppe, het gebied Hazewindstraat en het gebied Bistierland. 3 Definitief goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 6 maart Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 60

64 In het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen wordt gesteld dat kleinhandelszones enkel kunnen binnen de economische knooppunten. Voor het Provinciaal Structuurplan West- Vlaanderen zijn er vanuit het RSV geen specifieke taakstellingen. Op provinciaal niveau worden volgende beleidsdoelstellingen vooropgesteld: nieuwe kleinhandel prioritair verweven in de nederzettingsstructuur: enkel in de stedelijke gebieden, in de kernen van het buitengebied en in overige woonconcentraties; bestaande kleinhandel behouden en behoud en versterking van de bestaande kleinhandel, verweven in de nederzettingsstructuur; selectie van bovenlokale kleinhandelslinten als te herstructureren kleinhandelslinten ; voor kleinhandelszaken buiten de kernen kan enkel een consolidatie van de bestaande toestand worden toegestaan. Het provinciale structuurplan maakt een opdeling in deelruimtes. Het gebied ten noorden van de A14 (E17) op het grondgebied Deerlijk is opgenomen binnen de Leieruimte. Volgende elementen zijn onder andere beleidsbepalend voor deze ruimte: in- en uitritcomplexen van hoofdwegen (E17-A17) ter hoogte van stedelijke gebieden als (potentiële) knooppunten voor regionale bedrijvigheid uitbouwen. Het secundaire wegennet is gericht op versterkte ontsluiting; de ontwikkelingen in grensoverschrijdend perspectief ondersteunen. Zo moeten de ontwikkelingsmogelijkheden voor logistieke en distributieactiviteiten bekeken worden op het niveau van Vlaanderen, rekening houdend met het stedelijke netwerk regio Kortrijk en het vernoemde grensoverschrijdende stedelijke netwerk; de stedelijke gebieden Kortrijk, Waregem en Menen als knooppunten voor ontwikkeling ondersteunen, waarbij extra aandacht dient besteed te worden aan de inrichting van het openbaar domein en aan groen in de stedelijke omgeving. Het gebied ten zuiden van de A14 (E17) op het grondgebied Deerlijk is opgenomen binnen de interfluviumruimte Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Deerlijk 1 Kwaliteiten en knelpunten van de gemeente Deerlijk volgens het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Deerlijk zijn: + de ligging langs de E17 en de aanwezigheid van een in- en uitrittencomplex: Deerlijk is een aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijvigheid; + de nabijheid van de steden Kortrijk en Waregem zorgt voor de nabijheid van kernstedelijke voorzieningen (kleinhandel-funshopping, regionale diensten, station,...) en voor de directe aanwezigheid van tewerkstellingspolen; + De Gavers is de belangrijkste recreatiepool voor de ganse Kortrijkse regio. Grote meerwaarde voor de leef- en woonomgeving; + het is aantrekkelijk wonen in Deerlijk; -/+ de spoorlijn Kortrijk-Brussel loopt over het grondgebied Deerlijk. Er is echter geen opstapplaats (station) meer aanwezig. In de toekomst zou het spoor een potentie voor het goederenvervoer kunnen betekenen. De spoorlijn zelf vormt een structuurbepalende lijn in het landschap; 1 Goedgekeurd bij Besluit van 18 oktober 2007 door de deputatie van de provincie West-Vlaanderen. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 61

65 - net over de Noord-Franse en Waalse grens worden goedkope bedrijfsgronden aangeboden. Samen met de interessante vestigingsmogelijkheden en het tekort aan bedrijfsgronden in de streek zet dit heel wat ondernemers uit het Kortrijkse ertoe aan om in Wallonië en Noord-Frankrijk een (productietak van) bedrij(f)(ven) te vestigen/op te starten. Dit betekent een verarming van de typische endogene economische groei, die het industriële bassin van de Kortrijkse regio kenmerkt; - de verkeersdruk op de wegen naar het in- en uitrittencomplex van de E17 door de toename van personenvervoer en zwaar verkeer van/naar Deerlijk en de buurgemeenten (Avelgem, Zwevegem), en naar de omliggende bedrijventerreinen en grootschalige kleinhandel (Molecule-Gaverzicht) zorgt voor verkeersoverlast in Belgiek; - de harde begrenzing van de E17 die alle mogelijkheden voor economische activiteiten, zoals een nieuw bedrijventerrein, ten zuiden van de E17 onmogelijk maakt en bestaande activiteiten zoals Gaverzicht van elke groei onthoudt. Bovendien bestaat de kans dat op middellange termijn een groot aantal bedrijven zich omwille van plaatsgebrek zullen herlokaliseren buiten Deerlijk. De visie op de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van Deerlijk wordt verwoord in de metafoor: Deerlijk, een dynamische woon- en werkomgeving in de randstedelijke zone rond Kortrijk, ruimtelijk balancerend rondom de bovenlokale elementen E17, N36 en De Gavers. Het structuurplan van Deerlijk streeft met haar visie naar een gewenste ruimtelijke structuur waarbij zowel de ligging (als onderdeel van het regionaalstedelijke gebied Kortrijk) als het evenwichtsspel binnen/buiten het stedelijke gebied (met de E17, de N36 en De Gavers als structurerende bovenlokale elementen) de verdere ruimtelijke ontwikkelingen van Deerlijk zullen bepalen. De visie moet beschouwd worden als een ruimtelijk engagement van de gemeente op korte termijn en omvat voornamelijk een weergave van lokale behoeften. Daarnaast wenst Deerlijk ook nog steeds een aantal ruimtelijke beleidsopties, in strijd met de plannen op hogere niveaus, waar te maken. Het betreft ruimtelijke behoeften van bovenlokaal niveau waarvoor geen draagvlak bestaat bij hogere besturen. Deze elementen worden (in deze studie) als suggestie weergegeven. De bovenstaande visie op de ruimtelijke ontwikkelingen in Deerlijk leidt tot de volgende basisdoelstellingen: voeren van een (rand)stedelijk beleid in de kern Deerlijk; behouden van hiërarchie tussen de woonconcentraties in het buitengebied; tegengaan van de ongecontroleerde uitdeining van de bebouwde structuur; behouden van de regionale bedrijvigheid en uitbouwen van lokale economische dynamiek; kleinhandel prioritair verweven in het stedelijke woonweefsel; mikken op een bereikbare en leefbare mobiliteit; behouden en waar mogelijk versterken van de open ruimte; consolideren van de bestaande historische bebouwing en open ruimte; uitbouwen van de groene (natuurlijke) structuur in het stedelijke gebied; uitbreiden van de mogelijkheden voor vrijetijdsbesteding. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 62

66 De visie en de basisdoelstellingen worden vertaald in een aantal ruimtelijke principes. De ruimtelijke principes die van belang zijn voor dit beleidsplan lokale economie zijn: principe 2: de kern van Deerlijk als verwevingsgebied voor (rand)stedelijke activiteiten; principe 3: de omgeving Molenhoek als functionele schakel tussen het regionaalstedelijke gebied Kortrijk en het kleinstedelijke gebied Waregem; principe 4: het verkeerscomplex N36-E17 als ruggengraat voor economische activiteiten; principe 6: Sint-Lodewijk als landelijke woonconcentratie op de heuvel. De ontwikkelingsperspectieven voor de deelstructuren relevant voor deze studie zijn de volgende: Deelstructuur 1: nederzettingsstructuur: bevestiging van de (rand)stedelijke kern van Deerlijk met ruime uitbreidingsmogelijkheden voor wonen; consolidatie van de stationswijk, Belgiek en de Molenhoek als woonconcentraties in het buitengebied; behoud van Sint-Lodewijk als landelijke woonconcentratie. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 63

67 Deelstructuur 2: ruimtelijke economische structuur: behoud en opwaardering van bestaande regionale bedrijventerreinen; ontwikkeling van het regionale bedrijventerrein Ter Donkt II ; mogelijkheden voor lokale bedrijvigheid en kleinhandelsactiviteiten langs en in de omgeving van de Vichtesteenweg; erkennen van de potenties voor bestaande bedrijvigheid in de Molenhoek; behoud van Deerlijk als lokaal centrum voor kleinhandel, diensten en kantoren. Deelstructuur 4: ruimtelijke verkeers- en vervoersstructuur: de E17 als ruggengraat voor economische activiteiten; de N36 als groene ringweg rond de kern van Deerlijk; twee verkeersassen, Stationsstraat-Pladijsstraat en Vichtesteenweg - als verbinding tussen stedelijk gebied en buitengebied; een raster van lokale wegen door het buitengebied; een vraag naar een nieuwe ontsluitingsweg voor het bedrijventerrein Deerlijk- Waregem; doortochten inrichten door de landelijke woonconcentraties. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 64

68 Deelstructuur 6: ruimtelijke toeristisch-recreatieve structuur: behoud van het bestaande sportcomplex in Sint-Lodewijk; zoektocht naar een nieuw lokaal recreatief sportcomplex; verbinden van de lokale recreatieve knooppunten via een recreatief fietsroutenetwerk; uitbouw van een oost-west gerichte recreatieve band tussen wonen en bedrijvigheid. Dit alles leidt tot een aantal acties en maatregelen om de visie van het structuurplan te realiseren. Enkele maatregelen die betrekking hebben op de lokale economie worden hierna opgesomd: naargelang de vraag zich stelt, zal het gemeentebestuur van Deerlijk (een) RUP( s) opmaken om de functieverbreding van de historisch gegroeide bedrijfssites in de kern van Deerlijk en in het buitengebied (suggestie naar de hogere besturen) mogelijk te maken. Deze actie dient te worden gekoppeld aan het vergroten van het netwerk voor traag verkeer door de kern van Deerlijk. Deze actie zal ook nog van toepassing zijn op (middel)lange termijn; Deerlijk maakt (een) RUP( s) op ter uitvoering van het specifieke beleidskader voor zonevreemde bedrijven. Deze actie zal ook nog van toepassing zijn op (middel)lange termijn; Deerlijk wenst een RUP op te maken ter ondersteuning van de uitbreidingsvraag (hotelfunctie) van het Lindenhof in het kader van de toeristisch-recreatieve structuur; Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 65

69 werken aan een effectief grondbeleid, gebaseerd op de huidige economische trends: de gemeente zal nieuwe gespecialiseerde industrietakken ondersteunen. De gemeente engageert zich dan ook om regelmatig overleg te plegen met de bedrijfsleiders en/of de georganiseerde bedrijfsvereniging(en); Deerlijk stimuleert, ondersteunt en adviseert hogere, bevoegde instanties bij het uitwerken van een voorstel tot verbetering van de ontsluiting van de regionale bedrijventerreinen Nijverheidslaan en Deerlijk-Waregem. Het huidige voorstel van tracé voor een nieuwe ontsluitingsweg, zoals ook werd opgenomen in het streefbeeld van de N36, wordt voorzien ten noorden van de E17. De aanleg moet dan ook gebeuren met respect voor het landschappelijk waardevol agrarisch gebied in de omgeving van de Bonte Os; de gemeente doet een suggestie naar het Vlaamse Gewest voor het voorzien van een ongelijkvloerse kruising over de N36 tussen de kern van Deerlijk en De Gavers, als bevordering van de veilige oversteek van de N36 voor de zwakkere weggebruiker; het gemeentebestuur van Deerlijk zal werken aan een opwaardering van het publieke domein in de kern van Deerlijk, gebaseerd op de inrichtingsprincipes van het kwaliteitsplan. Het is van essentieel belang om deze opwaardering te koppelen aan de andere ruimtelijke beleidsopties voor het centrumgebied, zoals het doordacht injecteren van het centrumgebied met nieuwe kernactiviteiten en de uitbouw van twee centrumpoorten ter hoogte van de Barakke en op het kruispunt van de Vichtesteenweg met de Sint-Rochusstraat. 2. Macroschaal: situering van Deerlijk Deerlijk is gelegen in het zuiden van West-Vlaanderen, in de stedelijke agglomeratie van Kortrijk, en tussen de steden Kortrijk en Waregem. (Het noordelijke gedeelte van) Deerlijk behoort tot de verstedelijkte as Menen-Kortrijk- Waregem. De parallelle ontwikkeling van spoor en wegennetwerk heeft bijgedragen tot de structuurbepalende lijnvormige agglomeratievorming in de Leievallei. Vandaag wordt de Leieband gekenmerkt door sterke industriële ontwikkelingen en door de aanwezigheid van grootstedelijke functies. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 66

70 3. Mesoschaal: bestaande ruimtelijke structuur van het handelscentrum van Deerlijk Op het niveau van de handel in het centrum van Deerlijk zijn de volgende elementen structuurbepalend in de bestaande ruimtelijke structuur: winkelkerngebied: een winkelkerngebied is de zone van het centrum waar zich de grootste concentratie aan handelspanden bevindt. Voor Deerlijk is dit de as Harelbekestraat-Schoolstraat en in minder belangrijke mate de Hoogstraat. Ook het kerkplein maakt deel uit van het winkelkerngebied. Dit plein ligt tussen de Hoogstraat en de Schoolstraat en zorgt als het ware voor een ruimtelijke en functionele verbinding tussen deze twee voornaamste handelsassen in het centrum. Op de as Harelbekestraat-Schoolstraat bevindt zich tussen het kruispunt met de Stationsstraat en het kruispunt met de Nieuwstraat een aaneengesloten lint van handelspanden, met amper privéwoningen tussenin. De kleinhandelszaken domineren, een beperkt aantal diensten en horecazaken komen verspreid voor. Binnen de kleinhandelszaken, op deze as, is geen uitgesproken branchering. Het aantal handelszaken uit de categorie textiel, kleding, schoenen en lederwaren is wel relatief sterk vertegenwoordigd. In de Hoogstraat loopt het winkelkerngebied van het kruispunt met de Nieuwstraat tot aan het kruispunt met de Ameyestraat. Kleinhandelszaken en horecazaken zijn het sterkst vertegenwoordigd. In vergelijking met de as Harelbekestraat-Schoolstraat is hier geen sprake van een aaneengesloten lint van handelspanden. Kleinere concentraties van handelspanden: daarnaast zijn er een aantal kleine concentraties van handelszaken in het handelscentrum van Deerlijk: ter hoogte van het kruispunt Hoogstraat-Beverenstraat, in het verlengde van de Schoolstraat, ter hoogte van het kruispunt Stationsstraat-Kapel Ter Rustestraat en ter hoogte van het kruispunt Kapel Ter Rustestraat-Pontstraat. Grootschalige kleinhandel: grootschalige kleinhandelszaken zijn niet sterk vertegenwoordigd in en om het handelscentrum van Deerlijk. In het centrum zelf bevindt zich een supermarkt op het Neunkirchenplein en in de Waregemstraat. Verder zijn een tuincentrum en een supermarkt gesitueerd langs de Vichtesteenweg. De meubelzaken Gaverzicht en OKAY liggen langs de E17 op de Stationsstraat en hebben een bovenlokale aantrekking. Andere voorzieningen: in en rond het handelscentrum (op loopafstand) komen een aantal belangrijke voorzieningen voor, welke als attractiepolen voor bezoekers en bewoners functioneren. Eerst en vooral is er sprake van een cluster langs de Hoogstraat: het ontmoetingscentrum D'Iefte, de indoor private sportzaal sportcomplex Deerlijk, de post, het kerkhof, de kerk en de bibliotheek aan het Neunkirchenplein. Daarnaast bevindt het gemeentehuis zich in de Harelbekestraat. Er is geen plein, geen verbinding tussen deze voorzieningen langs de Hoogstraat en de Harelbekestraat. Ter hoogte van het brandweerarsenaal (tegenover het gemeentehuis) wenst de gemeente Deerlijk in de toekomst een centrumplein uit te bouwen. Verder zijn er nog andere voorzieningen: het rusthuis Heilige Familie en het museum Rene De Clercq in de Rene De Clercqstraat, het gemeentelijk park tussen de Harelbekestraat en de Rodenbachstraat en het gemeentelijke sportcomplex Gaverkasteel. Deerlijk heeft geen middelbare scholen maar wel een aantal lagere en kleuterscholen in het centrum. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 67

71 Recreatiedomein De Gavers: binnen circa 2 km van het centrum van Deerlijk bevindt zich het provinciaal domein De Gavers. Het is de belangrijkste recreatiepool voor de hele Kortrijkse regio. Bedrijvigheid: de regionale bedrijvigheid bevindt zich ten noorden van de E17. Via de E17 hebben ze een uitstekende ontsluiting met het hogere wegennet. Ten zuiden van het centrum van Deerlijk bevinden zich de regionale bedrijventerreinen Ter Donkt I en II. Deze zijn ruimtelijk ingesloten door de E17 en de N36. Verspreid in het centrum komen verschillende historisch gegroeide bedrijven voor, verweven met de bewoning. De uitbreidingsmogelijkheden ter plekke zijn vaak vrij beperkt. Een aantal van de grote historisch gegroeide bedrijfscomplexen in het centrum van Deerlijk staan deels of volledig leeg. Ze liggen soms op heel strategische plekken in het centrum. Deze plekken hebben potenties voor de ontwikkeling van centrumfuncties, zoals wonen, gemeenschapsvoorzieningen, kleinhandel,... Regionale wegen: iets ten zuiden van het centrum bevindt zich de oprit met de E17. Dit zorgt voor een snelle verbinding via de E17 naar Kortrijk en Gent en het (inter)nationale wegennet. De regionale weg N36 loopt van Roeselare naar Vichte en heeft een belangrijke verbindende functie. Ten zuiden van het centrum van Deerlijk fungeert ze als een ringweg met een 2x2-wegprofiel. Hierdoor wordt het centrum ontlast van doorgaand verkeer. Parkeergelegenheden: belangrijke parkeervoorzieningen voor het handelscentrum zijn: de parkeervoorzieningen in de winkelstraten zelf langs de rijweg, het Neunkirchenplein, in de Hoogstraat ter hoogte van het kerkhof en in de Harelbekestraat tegenover het gemeentehuis en achter het gemeentehuis. Onderstaande kaart geeft de bestaande ruimtelijke structuur van de handel in het centrum in Deerlijk weer. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 68

72 De twee hiernavolgende kaarten geven een grafische weergave van de inventaris van de handelspanden naar bestemming, in respectievelijk het centrum van Deerlijk en Sint Lodewijk. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 69

73 Deze twee kaarten tot slot, tonen meer gedetailleerd tot welke branches de detailhandelszaken in het centrum van Deerlijk en in Sint-Lodewijk behoren. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 70

74 4. Microschaal: ruimtelijke structuur en beeldkwaliteit van de winkelstraten in het handelscentrum van Deerlijk en in het centrum van Sint- Lodewijk Meer in detail worden de ruimtelijke structuur en de beeldkwaliteit van de Harelbekestraat, de Schoolstraat, de Hoogstraat, de overige centrumstraten in Deerlijk-centrum en de straten in Sint-Lodewijk-centrum besproken. Bij de bespreking gaat voornamelijk aandacht naar de beeldkwaliteit van het openbaar domein, maar ook naar de ruimtelijke kenmerken van de naastliggende handelspanden en de functies die de straat vervult. Tot slot worden per winkelstraat de knelpunten gesignaleerd en de positieve elementen opgesomd welke meegenomen worden in de SWOT-analyse. Onderstaande tabel geeft de synthese en somt de belangrijkste bevindingen voor het handelscentrum van Deerlijk op. De fotoreeks geeft een visuele weergave van de belangrijkste beelkwaliteitaspecten. Zwakten Deerlijk-centrum Geen uniforme aanleg in de verschillende winkelstraten in Deerlijk-centrum (Harelbekestraat, Schoolstraat, Hoogstraat en kerkplein), waardoor de samenhang van de winkelstraten niet bevorderd wordt; winkelvriendelijkheid van de Hoogstraat en het kerkplein kunnen verbeterd worden: verbreden van de voetpaden of parkeerplaatsen op gelijk niveau brengen waardoor de voetpaden breder ogen of, ; in de Hoogstraat is het autoverkeer prominent aanwezig: profiel weg, witte markeringen op de weg, ; eenvoudig of verouderd straatmeubilair: traditionele groene vuilnisbak, verschillende types paaltjes, straatverlichting hier en daar aan herstel toe of verouderd, ; (frictionele) leegstaande panden zijn negatief voor de beeldkwaliteit van de winkelstraat; park in het centrum met verloederd meubilair; geen uniforme aanleg van woonstraten; probleem van kortparkeren en te weinig laad- en losmogelijkheden. Sint-Lodewijkcentrum Drukte: doorgaand autoverkeer; onveilig fietspad; staat voetpaden (verschillende materialen en achteruitgang van staat); parkeerplaatsen aan herstelling toe en geen niveauverschil tussen parkeerplaatsen en straat, waardoor de straat dubbel zo breed lijkt; geen uniform straatmeubilair: gebruik van verschillende types paaltjes. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 71

75 Sterkten Deerlijk-centrum De aanwezigheid van een handelslint in de Harelbekestraat-Schoolstraat; de aanwezigheid van een concentratie van handelszaken in de Hoogstraat en het kerkplein die zorgt voor een ruimtelijke en functionele verbinding tussen deze twee voornaamste handelsassen in het centrum; uniforme en kwalitatieve aankleding van de Harelbekestraat-Schoolstraat; winkelvriendelijke aanleg van het openbaar domein in de Harelbekestraat- Schoolstraat; de Hoogstraat is drager van een aantal belangrijke voorzieningen (gemeentelijk sportcentrum, de post, het kerkhof, een school, de kerk, de brandweer en ontmoetingscentrum D Iefte); groot parkeeraanbod, maar slechte bewegwijzering naar parkeerplaatsen; in de Harelbekestraat-Schoolstraat opvallend moderne architectuur van een aantal dynamische handelszaken en het gemeentehuis. Geven een modern en fris beeld aan de winkelstraat. Sint-Lodewijkcentrum Kwalitatief straatmeubilair: bloembakken, vuilnisbak; groeninkleding: beperkt aantal bomen die accenten leggen in het straatbeeld. Geen uniforme aanleg in de verschillende winkelstraten in Deerlijk-centrum Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 72

76 Winkelvriendelijkheid van de Hoogstraat en het kerkplein aan verbetering toe en autoverkeer prominent aanwezig in de Hoogstraat Eenvoudig of verouderd straatmeubilair Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 73

77 (Frictionele) leegstaande panden zijn negatief voor de beeldkwaliteit van de winkelstraat Opmerking: dit pand is ondertussen ingevuld Park in het centrum met verloederd meubilair Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 74

78 Uniforme en kwalitatieve aankleding van de Harelbekestraat-Schoolstraat en winkelvriendelijke inrichting Groot parkeeraanbod, maar slechte bewegwijzering naar parkeerplaatsen Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 75

79 Moderne architectuur in de Harelbekestraat-Schoolstraat Hoogstraat, drager van belangrijke voorzieningen Doorgaand verkeer en onveilig fietspad Voetpaden en parkeerstrook hier en daar aan herstel toe Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 76

80 Geen uniform straatmeubilair en verouderd meubilair Kwalitatief straatmeubilair Groeninkleding 5. Analyse van het winkelaanbod Voor de analyse van het winkelaanbod in Deerlijk gaan we als volgt te werk. Ten eerste bekijken we het totale aantal handelszaken in het centrum van Deerlijk en Sint-Lodewijk. Vervolgens lichten we het winkelaanbod in het centrum en in Sint-Lodewijk door. Dit gebeurt aan de hand van een eigen inventaris. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 77

81 5.1. Aantal winkels en branchemix In juni 2008 vond een uitgebreide en gedetailleerde inventarisatie plaats van het winkelaanbod in het centrum van Deerlijk en in Sint-Lodewijk. We moeten opmerken dat het aantal winkels of handelszaken in een gemeente continu verandert en er reeds wijzigingen kunnen opgetreden zijn. De winkels worden opgedeeld in een aantal branchegroepen. De volgende brancheverdeling werd weerhouden: detailhandel; groothandel; horeca; kantoor; vrij beroep; zakelijke diensten; persoonlijke diensten; overheidsgebonden. Daarnaast werd ook nagegaan of er handelsruimten leeg stonden of omgevormd waren tot privéwoning. Tabel 34 bevat gegevens over het aantal handelszaken in het centrum van Deerlijk en Sint-Lodewijk. Tabel 34 Aantal handelszaken in de gemeente Deerlijk in 2008, opsplitsing naar branchegroep Centrum + Sint-Lodewijk % Detailhandel 75 46,3 Groothandel 1 0,6 Horeca 22 13,6 Kantoor 4 2,5 Vrij beroep 9 5,6 Zakelijke diensten 21 13,0 Persoonlijke diensten 20 12,3 Overheidsgebonden 10 6,2 Totaal ,0 Oude winkel, nu privéwoning 2 Leegstaand 19 In het volledige geïnventariseerde gebied werden 162 winkels geteld. 46,3% hiervan waren detailhandelszaken. 0,6% van de handelszaken betreft een groothandelszaak. 13,6% legt zich toe op horeca. 13,0% legt zich toe op zakelijke diensten (banken, verzekeringen, immobiliën, ). 12,3% is gespecialiseerd in persoonlijke diensten (kappers, nieuwkuis, reisbureaus, ). 6,2% van de handelszaken in het centrum van Deerlijk en Sint-Lodewijk is overheidsgebonden. Er werden twee gebouwen geteld die vroeger dienst deden als handelszaak, maar nu ingevuld worden als privéwoning. Daarnaast telden we 19 leegstaande handelszaken. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 78

82 5.2. Ruimtelijke spreiding van het winkelaanbod Om het aantal handelszaken nog beter te duiden, bekijken we de structuur van het winkelaanbod per branche opgedeeld naar het centrum van Deerlijk en Sint-Lodewijk. Tabel 35 geeft de spreiding van de handelszaken in Deerlijk weer opgesplitst naar de twee deelgebieden voor de verschillende branches. Tabel 35 Spreiding van het winkelaanbod in 2008, opgesplitst enerzijds naar centrum en Sint-Lodewijk en anderzijds naar branche Centrum (in %) Sint-Lodewijk (in %) Totaal in absoluut aantal Detailhandel 84,0 16,0 75 Groothandel 100,0 0,0 1 Horeca 90,9 9,1 22 Kantoor 100,0 0,0 4 Vrij beroep 88,9 11,1 9 Zakelijke diensten 85,7 14,3 21 Persoonlijke diensten 70,0 30,0 20 Overheidsgebonden 80,0 20,0 10 Totaal 84,0 16,0 162 Uit de tabel kunnen we concluderen dat 84% van de 75 detailhandelszaken in het centrum van Deerlijk ligt. 16% van de geïnventariseerde detailhandelszaken bevindt zich in Sint-Lodewijk. In het geïnventariseerde gebied werden negen panden geteld waarin een vrij beroep wordt uitgeoefend. Bijna 90% treffen we aan in het centrum, de overige 11% in Sint- Lodewijk. Verder zijn er 21 handelspanden waarin zakelijke diensten worden gepresteerd en 20 winkels met persoonlijke diensten. Respectievelijk 85,7% en 70% van deze panden zijn gelegen in het centrum van Deerlijk. 14,3% van de panden met zakelijke diensten en 30% met persoonlijke diensten zijn gelegen in Sint-Lodewijk. De enige groothandel die werd geteld, is gelegen in het centrum van Deerlijk. Tot de sector groothandel worden ondernemingen gerekend die voor eigen rekening en risico goederen verhandelen die buiten de eigen onderneming zijn vervaardigd, en die aan bedrijfsmatige afnemers worden afgeleverd Leegstand in de gemeente Deerlijk In het volledige geïnventariseerde gebied werden 19 leegstaande handelsruimten geteld. Berekenen we het leegstandspercentage in het centrum van Deerlijk en Sint-Lodewijk als het aantal leegstaande handelspanden ten opzichte van het totale aantal handelspanden, dan komen we aan een percentage van 10,4%. De straten waar zich leegstaande handelsruimten in Deerlijk bevinden, zijn: Harelbekestraat-(centrum): 6; kerkplein: 2; Schoolstraat: 3; Vichtesteenweg: 1; Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 79

83 Hoogstraat: 5; Nieuwstraat: 1; Kapelstraat: 1. Vooral in het centrum van Deerlijk is er leegstand merkbaar. Van de 19 geïnventariseerde panden in Deerlijk bevinden er zich 18 in het centrum. Duidelijk is dat het merendeel hiervan geconcentreerd is in de Harelbekestraat en in de Hoogstraat. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 80

84 HOOFDSTUK 3: DOELGROEPENENQUETE 1. Inwoners en bezoekers Alvorens de resultaten van het koopstromenonderzoek voor de gemeente Deerlijk weer te geven en te bespreken, geven we een toelichting bij de gehanteerde methodologie Methodologie In het kader van het onderzoek naar grensoverschrijdende bezoekersstromen in het Euregio Scheldemondgebied voerde WES in het voorjaar februari tot mei - een telefonische enquête uit bij een steekproef van gezinnen in Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en Zeeland. Opdat er een evenwichtige spreiding in de ruimte zou zijn, en omdat de analyse betrouwbare uitspraken dient toe te laten tot op het niveau van de gemeente, werden per gemeente in Oost- en West-Vlaanderen minstens 100 gezinnen bevraagd 1. In Deerlijk werden 100 gezinnen bevraagd. In de steekproef werden enkel personen van 15 jaar en ouder opgenomen. Er werd maximaal één enquête per gezin afgenomen. De vragen werden bij voorkeur gesteld aan de belangrijkste verantwoordelijke voor de aankopen binnen het gezin. De respondenten werden telefonisch bevraagd. Hiertoe werd gebruikgemaakt van CA- TI 2. Voor afname van de enquêtes werd er door het enquêtebureau dagelijks gewerkt van uur tot uur en er werd eveneens op zaterdag gewerkt teneinde alle doelgroepen op een optimale manier te kunnen bereiken. Op zondag werd er niet bevraagd aangezien dit bij veel respondenten als irriterend wordt ervaren. Het hoofddoel van de enquête was inzicht te krijgen in het bezoek- en koopgedrag van de Oost-Vlaamse, West-Vlaamse en Zeelandse gezinnen. De vraag die hierbij gesteld werd, was de volgende: Op welke gemeente doet u het meest een beroep voor de aankoop van voeding en dranken; verswaren; kledij en schoenen; huishoudelijke artikelen zoals potten, pannen, glaswerk; doe-het-zelfartikelen; drogisterij- en parfumartikelen; kantoorbenodigdheden, boeken, kranten, tijdschriften, cd s en dvd s; artikelen in de categorie sport en spel ; 1 De werkwijze was als volgt: - in alle gemeenten van Oost- en West-Vlaanderen werden 100 gezinnen bevraagd. Indien een gemeente één of meerdere deelgemeenten heeft die minstens inwoners telt, dan werden er van die deelgemeenten ook 100 gezinnen bevraagd. De overige 100 enquêtes werden dan verspreid over de andere deelgemeenten van de gemeente (met minder dan inwoners); - in Zeeland werden er per inwoners 100 bevraagd. 2 CATI staat voor Computer Aided Telephone Interviewing. Bij deze interviewmethode krijgt de interviewer de te stellen vragen en de daarbij horende mogelijke antwoordcategorieën op het computerscherm. De vragen worden van het scherm afgelezen en de door de respondent gegeven antwoorden worden onmiddellijk ingevoerd in de computer. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 81

85 benodigdheden voor plant en dier; fiets- en autoaccessoires; elektrische en huishoudelijke apparaten; artikelen om de woning in te richten (meubelen, tapijten); juwelen en horloges; fotografie en optische artikelen. Aan de hand van de resultaten van dit onderzoek kunnen voor Deerlijk cijfergegevens gedistilleerd worden met betrekking tot de bestedingsbinding (de mate waarin Deerlijkse gezinnen hun aankopen verrichten binnen de eigen gemeentegrenzen) en de bestedingsattractie (de mate waarin Deerlijk ook door inwoners van andere gemeenten bezocht wordt voor het aankopen van bepaalde producten), en dit voor elke goederencategorie zoals hierboven beschreven. Resultaten worden bovendien ook opgemaakt voor de drie samenvattende categorieën, met name dagelijkse goederen, periodieke of shoppinggoederen en uitzonderlijke of specialtygoederen en voor alle goederencategorieën samen Resultaten Winkelgedrag In dit punt worden het algemene winkelgedrag en de concurrentiële positie van Deerlijk op het vlak van aankoop van dagelijkse, periodieke en uitzonderlijke goederen besproken. Dagelijkse goederen (convenience goods): zijn goederen voor dagelijks gebruik die in hoge frequentie worden aangekocht. De aankoop gebeurt meestal in de directe omgeving. Voorbeelden zijn brood, vlees, groenten en fruit, algemene voeding. Periodieke goederen (shopping goods): zijn goederen die minder frequent aangekocht worden, maar toch met een zekere regelmaat. Men gaat hiervoor shoppen en kijkt, kiest, vergelijkt. Voorbeelden zijn kleding, schoenen, boeken, huishoudartikelen. Uitzonderlijke goederen (specialty goods): zijn goederen die eerder zelden worden aangekocht. De aankoop ervan heeft een belangrijke invloed op het gezinsbudget en de consument trekt meestal veel tijd uit voor deze aankoop. Voorbeelden zijn meubelen, tapijten, audiovisuele artikelen, juwelen. Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 82

86 De 14 goederencategorieën die gebruikt werden in de enquête werden achteraf samengevoegd tot deze drie hoofdcategorieën, en dit als volgt: Dagelijkse goederen voeding en dranken (de categorie verswaren is hiervan een subgroep) Periodieke of shoppinggoederen kledij en schoenen huishoudelijke artikelen zoals potten, pannen, glaswerk doe-het-zelfartikelen drogisterij- en parfumartikelen kantoorbenodigdheden, boeken, kranten, tijdschriften, cd s en dvd s artikelen in de categorie sport en spel benodigdheden voor plant en dier fiets- en autoaccessoires Uitzonderlijke of speciale goederen elektrische en huishoudelijke apparaten artikelen om de woning in te richten (meubelen, tapijten) juwelen en horloges fotografie en optische artikelen Om de koopbinding en -attractie voor deze drie hoofdcategorieën te berekenen, werd een gewogen gemiddelde gemaakt van de antwoorden op de diverse categorieën behorend tot de hoofdcategorie. De gewichten werden bepaald aan de hand van het aandeel van de verschillende deelcategorieën in de bestedingen voor de hoofdcategorie van de Vlaamse gezinnen 1. Ten slotte werd er ook een categorie totaal opgemaakt, die is samengesteld als een gewogen gemiddelde van de dagelijkse, periodieke en uitzonderlijke goederen. De gewichten betreffen het aandeel van de dagelijkse, respectievelijk periodieke en uitzonderlijke goederen in het totale gezinsbudget van de Vlaamse gezinnen. Tabel 36 toont de koopbinding en koopvlucht in Deerlijk voor de diverse goederencategorieën. Kaarten 3 tot en met 19 bieden een visuele weergave van de cijfers. De koopbinding voor dagelijkse goederen bedraagt 54,5%, voor shoppinggoederen 35,4% en voor uitzonderlijke goederen 53,7%. Binnen de categorie van shoppinggoederen zien we een grote variatie in de koopbinding. Zo is de koopbinding het grootst voor kantoorbenodigdheden, boeken, kranten, tijdschriften, cd s en dvd s (69,5%). Ook voor benodigdheden voor plant en dier (67,5%) doen relatief veel inwoners van Deerlijk het meest een beroep op een winkel in de eigen gemeente. Voor fiets- en autoaccessoires bedraagt de koopbinding 46,5%, voor huishoudelijke artikelen 40,6%, voor drogisterij- en parfumartikelen 30,8% en voor artikelen in de categorie sport en spel 29%. De koopbinding voor doe-het-zelfartikelen (25,3%) en voor kledij en schoenen (22%) is daarentegen beperkter. 1 BRON: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie, huishoudbudgetonderzoek Þ Opmaak beleidsplan economie voor de gemeente Deerlijk Juni 2009 Deel 1: doorlichting van de huidige toestand 83

87 Tabel 36 Koopbinding en koopvlucht in Deerlijk, in % van het aantal inwoners dat de producten aankoopt, WES-enquête 2006 Inwoners van Deerlijk die bovenstaande producten aankopen, gaan hiervoor naar Algemene voeding en dranken Verswaren (groenten en fruit, vlees, brood, ) Kledij en schoenen Elektrische en huishoudelijke apparaten Huishoudelijke artikelen zoals potten, pannen, glaswerk Doe-hetzelfartikelen Artikelen om de woning in te richten (meubelen, tapijten, ) Juwelen en horloges Drogisterij- en parfumartikelen Fotografie en optische artikelen Kantoorbenodigdheden, boeken, kranten, tijdschriften, cd's en dvd's Artikelen in de categorie 'sport en spel' Benodigdheden voor plant en dier Deerlijk 54,5 74,0 22,0 56,0 40,6 25,3 53,2 30,8 41,5 54,5 69,5 29,0 67,5 46,5 54,5 35,4 53,7 47,2 Kortrijk 9,1 5,0 42,0 12,1 21,7 15,4 11,4 27,5 22,0 14,3 13,7 20,3 7,2 10,1 9,1 27,2 12,4 16,7 Waregem 20,2 10,0 15,0 6,6 14,5 30,8 12,7 17,6 15,9 9,1 6,3 26,1 12,0 18,2 20,2 16,8 10,3 16,5 Harelbeke 4,0 3,0 0,0 4,4 5,8 14,3 5,1 3,3 0,0 1,3 1,1 4,3 3,6 4,0 4,0 3,4 4,4 3,9 Kuurne 2,0 1,0 5,0 9,9 2,9 4,4 1,3 11,0 0,0 5,2 1,1 4,3 1,2 10,1 2,0 4,5 4,7 3,6 Anzegem 6,1 3,0 3,0 4,4 5,8 1,1 1,3 0,0 2,4 9,1 2,1 2,9 1,2 4,0 6,1 2,3 2,9 3,8 Antwerpen 0,0 0,0 1,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 8,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,4 0,5 0,3 Zwevegem 3,0 1,0 1,0 2,2 1,4 2,2 0,0 1,1 6,1 3,9 2,1 0,0 3,6 2,0 3,0 1,6 1,4 2,1 Roeselare 0,0 0,0 1,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,1 0,0 0,0 0,0 4,3 0,0 1,0 0,0 0,8 0,0 0,3 Roncq 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2,2 0,0 0,0 0,0 4,3 0,0 0,0 0,0 0,4 0,0 0,2 Elders 1,0 3,0 7,0 3,3 2,9 1,1 11,4 2,2 1,2 1,3 3,2 2,9 2,4 2,0 1,0 4,3 7,2 3,8 Geen idee 0,0 0,0 3,0 1,1 4,3 5,5 3,8 3,3 2,4 1,3 1,1 1,4 1,2 2,0 0,0 2,9 2,6 1,7 Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Fiets- en autoaccessoires Dagelijkse goederen (convenience goods) Periodieke goederen (shopping goods) Uitzonderlijke goederen (specialty goods) Totaal 84

88 Kaart 3 85

89 Kaart 4 86

90 Kaart 5 87

91 Kaart 6 88

92 Kaart 7 89

93 Kaart 8 90

94 Kaart 9 91

95 Kaart 10 92

96 Kaart 11 93

97 Kaart 12 94

98 Kaart 13 95

99 Kaart 14 96

100 Kaart 15 97

101 Kaart 16 98

102 Kaart 17 99