DIDACTISCH CONCEPT 1

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "DIDACTISCH CONCEPT 1"

Transcriptie

1 DIDACTISCH CONCEPT 1 RAUW CKV / Bovenbouw Beeldend Kijken als een kunstenaar / een ervaren kunstbeschouwer In voorgaande educatieve projecten van Fundament Foundation hebben we steeds vanuit een ander perspectief naar hedendaagse beeldende kunst in de openbare ruimte gekeken. Let s Space was gericht op het leren ervaren van ruimte en het leren vormgeven ervan. Painting all over! nam als uitgangspunt expanded paintings en stelde vragen over wat ruimtelijke schilderkunst zou kunnen zijn. Highlights/Lowlights liet leerlingen door de bril van de kunstenaar naar de ongeziene stad kijken. Aan de hand van het spel Q-rator leerden leerlingen naar tentoonstellingen kijken vanuit het perspectief van de curator. Twist&Shine vertrok vanuit het concept (on)eindigheid en liet leerlingen nadenken over de verschillende manieren waarop kunstenaars (on)eindigheid uitdrukken met glanzende, vaak alledaagse materialen 1. Rauw leert leerlingen kijken naar kunst, zoals een kunstenaar - ook een zeer ervaren kunstbeschouwer - dat doet. Een kunstenaar/ervaren kunstbeschouwer associeert naar aanleiding van wat hij of zij ziet in een kunstwerk, legt verbindingen met de kunstgeschiedenis waardoor een gelaagdheid aan betekenissen kan ontstaan. Leerlingen hebben doorgaans nog niet een dergelijk ruim referentiekader, weten vaak nog niet goed hoe zij kunst kunnen observeren waardoor zij vaak vanuit hun persoonlijke smaak (mooi/niet mooi) kijken en na dit oordeel stoppen met kijken en nadenken. Rauw is erop gericht om dit bredere referentiekader te leren ontwikkelen en de opdrachten zijn daarom gevarieerd van karakter. Op deze website zijn alle opdrachten uitgewerkt. Hieronder in de docentenhandleiding staat inhoudelijke en praktische informatie over lesstructuur en werkwijze per opdracht. Op de website van het expertise centrum kunsttheorie, is aanvullend materiaal te vinden voor docenten (ILO UvA kunstanalyse model; begrippenlijst en beoordelingsmatrix) 2. Verschillende opdrachten gericht op verschillende aspecten van kunstanalyse Voor verschillende jaarlagen (onderbouw, ckv en kunst beeldend) hebben we een lesstructuur ontwikkeld, waarin een reeks van verschillende soorten opdrachten gericht zijn op het opbouwen van een referentiekader voor hedendaagse beeldende kunst, waardoor leerlingen beter in staat zullen zijn betekenis te geven aan de kunstwerken die zij hebben gezien in de expositie Lustwarande 11- Raw. Daarnaast hebben zij aan de hand van deze verschillende opdrachten een oriëntatieproces doorlopen, van waaruit zij met een eigen beeldend werk verder kunnen gaan. De opdrachten zijn afwisselend gericht op productie (Aan de slag!) op receptie en activerend leren: brainstormen en discussie (Introductie en Rauw-Rauwer-Rauwst?); op receptie, reflectie en activerend leren: kunstenaarskaarten; Rauw - kunstgeschiedenis; Vrijheid en autonomie en subthema s (Rauw voor jou?). 1 via kunt u in het archief deze educatieve projecten vinden. 2

2 Hybride kunsteducatie 2 Het didactisch concept voor Rauw is gebaseerd op een meer hybride model voor kunsteducatie. In het concept voor een meer hybride model voor kunsteducatie is er sprake van een geïntegreerde constructivistische/ sociaalconstructivistische visie op leren. In hedendaagse visies op leren wordt erkend dat leren een sociaal proces is, waarin leerlingen optimaal leren door zelfstandig in samenwerking met anderen kennis te construeren. Eveneens wordt erkend dat een goede begeleiding door de docent van nieuwe leerprocessen cruciaal is om effectief en efficiënt te leren (scaffolding). Leren is volgens deze visie een gefaseerd en interactief proces waarin zowel de docent als de leerlingen in de verschillende fasen specifieke rollen hebben (in een learning community). De docent kan bijvoorbeeld werken in drie fasen volgens een procesgerichte instructie (Vermunt, 1992), waarbij deze aanvankelijk de taak heeft om leerlingen te informeren, door te presenteren en demonstreren, bijvoorbeeld door het tonen van veel verschillende soorten concrete voorbeelden uit de kunst (gericht op het leren door ervaringen - receptief) en vervolgens door het aanreiken van (declaratieve - het wat -) kennis over professionele kunst en de context ervan in heden en verleden en tenslotte het aanreiken van (metacognitieve) kennis over kunst. In de tweede fase heeft de docent dan de taak leerlingen te activeren. Dit is gericht op het verwerven van procedurele kennis (het hoe - de vaardigheden) door leerlingen: leren ervaren wat kunst is door te produceren en verbeelden, leren hoe je onderzoeksvragen kunt formuleren (problemfinding) en onderzoek kunt doen in een bepaalde kunstdiscipline, leren samenwerkend te leren in authentieke en complexe contexten (bijvoorbeeld een uitvoering geven of werk exposeren in de school). De docent is erop gericht leerlingen te stimuleren en motiveren door goed in te spelen op leervragen en leerwensen van leerlingen (het actieve & ervaringsgerichte model van Addison & Burgess, 2007). Maar de leerlingen nemen in dit leerproces in toenemende mate meer verantwoordelijkheid voor het eigen leren en voor het samen leren met andere leerlingen. De docent wordt in de derde fase een coach of mentor (monitoring van het proces ( het heuristische model van Addison & Burgess, 2007)). Het is een synthese van leren door instructie en leren door zelfstandig te leren, te construeren, waarin de rol van de docent steeds meer overgenomen wordt door de leerlingen (samen). 3 Door de afwisseling van zowel declaratieve, metacognitieve als procedurele kennis, ontwikkelen leerlingen op een effectieve manier uiteindelijk de benodigde inzichten en vaardigheden om een eigen creatief leerproces zelfstandig op te zetten en bij te sturen en zo adaptieve of flexibele expertise te ontwikkelen. In dit proces is er sprake van een voortdurende wisselwerking tussen cognitieve, affectieve en sensomotorische processen, kenmerkend voor de manier van ervaren, denken en produceren in de discipline kunst. 4 Doelstellingen Als belangrijke doelstellingen voor kunsteducatie kunnen genoemd worden: artistieke en creatieve vermogens ontwikkelen via verdiepend inzicht (zowel expertise als flexpertise) in de discipline kunst en de context ervan; via verbeelding het reflectievermogen, expressievermogen en communicatievermogen ontwikkelen; zelfbewustzijn en empathie ontwikkelen; kritische en ethische vermogens en zelfstandigheid ontwikkelen door het ervaren van, denken over en produceren van kunst. Leerlingen leren veel over kunst uit eigen ervaringen (cognitief, affectief en sensomotorisch), door te kijken naar kunst uit heden en verleden en naar creatieve processen van anderen (van kunstenaars, van de docent en van andere leerlingen). Deze ervaringen leiden tot het nadenken over de rol van kunst, over wat zij van belang vinden (analyse en reflectie). Ze ontdekken zo wat zij zelf willen verbeelden en hoe zij dat zouden kunnen doen (divergent denken en problemfinding). Zij leren hun eigen artistieke en creatieve vermogens te ontwikkelen door zelf onderzoek te leren doen in een kunstdiscipline, proefondervindelijk te leren hoe zij hun kennis wendbaar toe kunnen passen. 5 Door samen met anderen te leren over kunst, leren zij veel over wat henzelf en anderen motiveert en beweegt. Leerlingen ontwikkelen daardoor hun verbeeldingskracht, voorstellingsvermogen, hun creatieve en empathische vermogens (Runco, 2007). Vanuit receptie en reflectie wordt het creatieve proces, de productie van werk opgestart. Het uiteindelijke doel van kunsteducatie is het vormgeven en verbeelden van concepten om zo betekenis aan anderen over te dragen. 6 3 Ontleend aan de procesgerichte instructie van Vermunt, waarin de docent eerst als model voor het leren functioneert (geleid leren), daarna als activator (begeleid leren) en uiteindelijk als mentor (zelfstandig leren). 4 M.T. van de Kamp, Hybride Kunsteducatie. Kunstzone, juni Flexpertise ontwikkelen, zoals David Perkins (2009) dat noemt. Ook Perkins beschouwt expertise als benodigd om van daaruit flexpertise te kunnen ontwikkelen. Hij vindt beide aspecten van leren van belang. 6 M.T. van de Kamp, Hybride Kunsteducatie. Kunstzone, juni 2010.

3 Docenten leggen eigen accenten 3 Het lesmateriaal is in losse modules of apps opgezet, zodat docenten zelf de door hen gewenste lesstructuur kunnen selecteren. Voor de verschillende jaarlagen ook verschillende lesstructuren opgezet, om zo optimaal aan te sluiten bij de doelstellingen van deze vakken. Het lesmateriaal is niet specifiek voor het vak kunst algemeen uitgewerkt, maar het thema zou zich uitstekend lenen voor de twintigste eeuw: zowel cultuur van het moderne als massacultuur. LESSTRUCTUUR CKV / Bovenbouw Beeldend De opdrachten zijn losse modules (apps als het ware), en kunnen desgewenst door de docent zelf in een andere volgorde gebruikt worden. Elke docent kan zo zijn eigen accenten leggen. Wel hebben we een voorbeeld van een lesstructuur uitgewerkt waarbij leerlingen voorbereid zijn om de expositie te bezoeken. Let op: de expositie duurt tot en met 25 september Op maandag 19 september is de expositie niet te bezoeken. De lesstructuur is gebaseerd op 6 lesweken met lessen van 100 minuten, met een uitloop van een aantal lessen waarin leerlingen zelf verder werken met het thema RAUW. Het is belangrijk om als docent van te voren het materiaal eerst goed te bestuderen, om zo greep te krijgen op het thema en de opdrachten. Les 1: Les 2: Les 3: Les 4: Les 5: Les 6: Daarna: Leerlingen gaan brainstormen over het thema vanuit de eigen leefwereld aan de hand van een pdf (Introductie). Leerlingen krijgen een eigen brainstormvel waarop zij gedurende de komende lesweken hun ideeën noteren over rauw. De eerste brainstormronde op basis van afbeeldingen wordt aangevuld met een discussie aan de hand van steeds twee afbeeldingen (Rauw-Rauwer-Rauwst?). Vervolgens krijgen zij door de docent kennis over de kunstgeschiedenis van RAUW aangereikt via een pdf (reflectie kunsttheorie). Daarna kunnen zij de expositie bezoeken in groepjes en werken aan de discussievragen op de kaarten kunstenaarskaarten (reflectie/receptie). Na het bezoek aan de expositie wordt aan de hand van het pdf bestand Vrijheid, leren zij te reflecteren over de begrippen vrijheid en autonomie (voor henzelf en voor hedendaagse kunstenaars). Aan de hand van drie voorbeelden met werk van beeldende kunstenaars leren zij hoe zij hun presentatie kunnen uitwerken. Daarna kunnen zij met het format voor de presentatie hun eigen powerpointpresentatie maken. De les daarna kunnen zij in de klas per groepje hun eigen groepspresentatie presenteren. In de les daarna kunnen subthema s van Rauw bekeken worden aan de hand van een pdf (Rauw voor jou!). Dit kan de basis vormen van een productieve opdracht die daarna verbonden wordt aan een van de subthema s. Het is belangrijk om als docent van tevoren het materiaal eerst goed te bestuderen om zo greep te krijgen op het thema en de opdrachten. voor CKV / Bovenbouw Beeldend start het eigen beeldende werkproces met de opdracht Aan de slag! Waarbij leerlingen hands on ervaring opdoen met het produceren van beelden (productie) gemaakt met vergankelijke materialen. Deze opdracht is iets meer open vergeleken met de opdracht voor de onderbouw. Het brainstormvel dat leerlingen in les 1 gehad hebben is gaandeweg verder uitgewerkt en dient als basis voor een eigen werkproces voor het thema rauw.

4 INFORMATIE OVER ELK VAN DE OPDRACHTEN: 4 INTRODUCTIE Pdf-presentatie met afbeeldingen Deel 1: Deel 2: Leerlingen krijgen aan de hand van een overzichtsbeeld met allerlei afbeeldingen uit kunst, reclame, mode, muziek, film etc. de vraag wat zij onder rauw en puur verstaan. Dat noteren zij. Daarna krijgen zij een reeks met heel veel afbeeldingen die iets met rauw/puur te maken hebben. Zij brainstormen verder aan de hand van de beelden. RAUW-RAUWER-RAUWST? Pdf-presentatie met afbeeldingen Aan de hand van steeds twee afbeeldingen kan gediscussieerd worden over welke afbeelding meer rauw is en waarom. Duur: Deel 1: Deel 2: Deel 3: ca. 50 minuten. individuele brainstorm (ca. 5 min). klassikaal bekijken, individueel verder brainstormen (ca. 20 min). discussie aan de hand van steeds twee afbeeldingen (ca. 20 min). Leerlingen kunnen eventueel thuis verder gaan met brainstorm. Brainstormen en discussiëren over de betekenis van rauw en puur voor leerlingen. Het doel van de eerste presentatie is niet om heel lang stil te staan bij elke afbeelding. De afbeeldingen zijn bedoeld als een soort flow van beelden die het brainstormen van leerlingen kunnen stimuleren. De discussie opdracht daarna is bedoeld om leerlingen goed te laten observeren en hen te laten benoemen en beargumenteren wat zij zien en vinden. Werkwijze: Individueel brainstormen aan de hand van eerste overzichtsbeeld. Daarna klassikaal kijken naar afbeeldingen op beamer of in duo s werken in computerlokaal (pdf bestand moet op server gezet zijn, toegankelijk voor leerlingen). Het verdient de voorkeur om klassikaal te werken om zo de discussie beter te voeden met meer verschillende perspectieven. Nodig: Beamer en computer waarop het pdf- bestand te tonen is in de klas; Of: computerlokaal met per 2 leerlingen 1 computer; Uitgeprint brainstormvel, per leerling 1 of 2 vellen (desgewenst op A3 formaat gekopieerd). KUNSTGESCHIEDENIS Pdf- presentatie over Rauw vanuit de kunstgeschiedenis Aan de hand van een diapresentatie met korte teksten, wordt de geschiedenis van Rauw toegelicht. Daarbij is de kunstgeschiedenis heel in vogelvlucht weergegeven en in de selectie zijn werken opgenomen die bij de opdracht tijdens het bezoek van de expositie benodigd zijn. Deze opdracht kan voorafgaand aan het tentoonstellingsbezoek gedaan worden, maar kan eventueel ook na afloop van het tentoonstellingsbezoek plaatsvinden, voordat de leerlingen met hun presentatie uitwerking beginnen. De opdracht kan desgewenst ook door leerlingen individueel of in groepen uitgevoerd worden met een computer, maar toelichting van de kunstgeschiedenis door een docent verdient wel de aanbeveling.

5 Duur: ca. 50 minuten. Werkwijze: De docent geeft een klassikale frontale instructieles over de kunstgeschiedenis van Rauw. Leerlingen maken aantekeningen voor zichzelf. De docent stelt tussendoor regelmatig vragen om te checken of leerlingen het begrepen hebben. Kennis over de kunstgeschiedenis van RAUW zodat leerlingen goed in staat zijn bij het bezoek van de expositie de werken op de kunstenaarskaarten te herkennen. Nodig: Beamer en computer waarop het pdf-bestand te tonen is in de klas; Leerlingen kunnen in een logboek aantekeningen maken; Eventueel kan de docent leerlingen ter voorbereiding van het expositiebezoek het ILO UvA kunstanalyse model aanreiken: en de beeldende begrippenlijst aanreiken: VOORAFGAAND AAN HET EXPOSITITIEBEZOEK AAN LUSTWARANDE 11 - RAW Het bezoek aan de expositie moet voorafgaand gemeld worden bij Fundament Foundation info@fundamentfoundation.nl waarbij de naam van de school en het aantal leerlingen vermeld wordt. Bezoek door schoolgroepen is op maandag 19 september 2011 helaas niet mogelijk. Het startpunt voor het bezoek aan de expositie is het paviljoen Grotto dat in het middelpunt van park De Oude Warande ligt. Leerlingen kunnen hier hun fiets parkeren en gaan lopend de expositie bezoeken. De docent deelt hier de kunstenaarskaarten per groep uit. Op iedere kaart staat zowel het paviljoen Grotto aangegeven als het te bekijken werk. Let op: op kaart 1 Callum Morton staat alleen het paviljoen aangegeven, omdat leerlingen dit werk moeten bekijken. Leerlingen moeten uiteraard van tevoren ook geïnformeerd worden over het bezoek aan de expositie (verzamelpunt Grotto) en moeten de benodigde materialen meenemen ((fotocamera of filmcamera (of mobieltje met beiden)) per groep en per persoon een notitieblok en pen. De docent moet van tevoren de gekleurde A4- kunstenaarskaarten printen en desgewenst lamineren voor elke groep (zie schema) KUNSTENAARSKAARTEN Pdf- bestand met opdrachtkaarten voor het expositiebezoek Leerlingen krijgen in groepjes van ca. 5 leerlingen een aantal kaarten aangereikt (afhankelijk van de beschikbare tijd, minimaal 3, maximaal 4 afbeeldingen per groep). Zij gaan de werken die aangegeven zijn bekijken en gaan aan de hand van de discussievragen discussiëren over het werk en de vragen. Deze discussie kunnen zij opschrijven of ze kunnen de discussie vastleggen met hun mobieltje of fotocamera (filmen). De discussie moet later thuis of op school verder uitgewerkt worden. Het is dus belangrijk om de werken goed te bekijken en erover te discussiëren met de groep (ca. 10 min. per werk). Duur: ca. 100 minuten. Kijken naar hedendaagse kunst in de openbare ruimte, nadenken en discussiëren over de relatie vorm en inhoud van de kunstwerken en over het thema rauw. Door in groepen zelfstandig rond te lopen en te discussiëren over kunstwerken aan de hand van andere afbeeldingen leren leerlingen hun mening met argumenten (en begrippen) te onderbouwen. Werkwijze: Leerlingen zijn van tevoren ingedeeld in groepen van 5 leerlingen. Verzamelpunt is paviljoen Grotto. Daar ontvangen zij van de docent per groepje ca. 4 A4-kaarten. Daarop staat informatie, een plattegrond en de opdrachtomschrijving. De docent legt deze opdracht kort uit en geeft aan dat leerlingen in de volgende les gaan werken aan een presentatie hierover. Leerlingen gaan naar de aangegeven werken, bepalen van tevoren welke route handig is en gaan aan de slag. Zij noteren de belangrijkste discussiepunten op papier en nemen hun discussie eventueel ook op (met eigen mobieltje of fotoca-

6 mera) en maken foto s van het werk waar zij zelf ook op staan. Daarbij moeten zij voorzichtig zijn voor de kunstwerken (niet op de werken klimmen, er op gaan staan of er tegenaan leunen). GROEPEN Per groep ca 5 leerlingen (= max 6 groepen voor een klas van 30 lln). groep kaart kaart kaart kaart Nodig: De A4-kaarten moeten per groepje (bij voorkeur in kleur) uitgeprint zijn. Wanneer meerdere klassen de expositie bezoeken, kan het handig zijn om de A4- kaarten te lamineren. Veel scholen hebben deze mogelijkheid. Voor iedere klas zou iedere kaart 3 x geprint en gelamineerd moeten worden; Leerlingen moeten zelf een mobieltje met foto en filmcamera of een fotocamera (met filmmogelijkheden) en een schrijfblok met pen meenemen; Als leerlingen later thuis werken aan de opdracht, dan dienen er voldoende extra (gelamineerde) kaarten beschikbaar te zijn of eventueel (bij voorkeur in kleur) geprinte kaarten die leerlingen mee kunnen nemen naar huis. VRIJHEID Pdf- bestand met presentatie met vragen en afbeeldingen Aan de hand van werk van drie hedendaagse kunstenaars gaan leerlingen nadenken over wat vrijheid en autonomie, je eigen gang kunnen gaan voor henzelf en in de hedendaagse kunst betekent. De kunstenaars zijn: Marc Bijl; Urs Fischer en Francis Alys. Duur: deel 1: Presentatie VRIJHEID ( ca. 25 minuten afhankelijk van de discussie). deel 2: presentatie voorbe-reiden in computerlokaal. Discussiëren over vrijheid en autonomie (in relatie tot een aantal hedendaagse kunstenaars). Dit als voorbereiding voor de presentatie door leerlingen, zodat zij leren wat het verband is tussen concepten die kunstenaars hanteren en vormgeving van het beeldend werk/werkproces. Werkwijze: De docent vraagt eerst aan leerlingen om voor henzelf te noteren in hoeverre zij vrijheid/autonomie ( je eigen gang kunnen gaan) van belang vinden en waarom zij dat van belang vinden. Dat is de insteek voor het bekijken van het werk van de drie kunstenaars. Het bekijken van het werk zou op een interactieve manier moeten verlopen: leerlingen mogen zeggen wat zij van elk werk vinden, hoe zij aankijken tegen het werk. Kortom, er mag een discussie ontstaan. Daarna gaan leerlingen met behulp van het powerpointformat aan de presentatie werken in groepen in een computerlokaal. Nodig: Deel 1 (25 min.): Beamer en computer waarop het pdf- bestand te tonen is in de klas; Leerlingen kunnen eventueel op hun brainstormvel notities maken of in een logboek aantekeningen maken; Deel 2: Computerlokaal waarin leerlingen in groepen aan hun presentatie kunnen werken; Powerpointbestand met format moet voor leerlingen beschikbaar zijn (via schoolserver); Lijst met afbeeldingen van kunstenaarskaarten (pdf- bestand met links naar de afbeeldingen) moet eveneens beschikbaar zijn (via schoolserver) voor leerlingen; USB stick voor leerlingen om de powerpointpresentatie op te slaan.

7 PRESENTATIE Hiervoor is het powerpointformat door leerlingen uitgewerkt. Nadenken over hedendaagse kunst in de openbare ruimte, over de relatie vorm en inhoud van de kunstwerken en over het thema rauw. Leren presenteren aan elkaar, kunnen onderbouwen/analyseren/ interpreteren van kunstwerken. Werkwijze: Leerlingen hebben met behulp van het powerpointformat (zie onderaan) per groep hun eigen presentatie gemaakt op basis van de kunstenaarskaarten van de expositie Raw. Daarin beschrijven zij de discussie die zij gevoerd hebben over de werken die ze gezien hebben. Ze geven antwoord op de aangegeven vragen. Ze hebben zelf nog 1 eigen afbeelding toegevoegd. Een docent kan er ook voor kiezen om slechts 1 werk te laten presenteren per groep: het werk dat de leerlingen het meest inspirerend vonden. Andere leerlingen kunnen eventueel de presentaties mee beoordelen met behulp van de ILO UvA beoordelingsmatrix. Nodig: Beamer en computer waarop de powerpointpresentaties van leerlingen te tonen zijn in de klas; Uitgeprinte beoordelingsmatrix voor leerlingen. RAUW VOOR JOU? Pdf- bestand met presentatie van subthema s voor Rauw Aan de hand van een reeks subthema s (rauwe werkelijkheid; rauw = wreed; rauwe emoties; rauw = puur) krijgen leerlingen verschillende perspectieven aangereikt hoe je naar het thema rauw kunt kijken. Hier komen afbeeldingen uit de beeldende kunst naar voren die ook relaties hebben met de expositie Raw. Deze subthema s kunnen gebruikt worden om te starten met het werkproces van leerlingen voor Rauw. De opdracht kan desgewenst ook door leerlingen individueel of in duo s uitgevoerd worden in een computerlokaal. Duur: ca. 50 minuten. Werkwijze: De docent laat beelden zien en vertelt kort iets over elk subthema. De afbeeldingen kunnen afwisselend besproken, bediscussieerd of alleen bekeken worden. Discussiëren over de verschillende betekenissen van rauw en zo meerdere perspectieven leren zien. Leerlingen kunnen deze subthema s gebruiken om een eigen werkproces op te zetten voor een beeldend werk. Nodig: Beamer en computer waarop het pdf-bestand te tonen is in de klas; of: computerlokaal waar het pdf- bestand RAUW VOOR JOU? te bekijken is door leerlingen individueel of in duo s; Leerlingen kunnen eventueel op hun brainstormvel notities maken of in een logboek aantekeningen maken. AAN DE SLAG! PDF-bestand met presentatie In deze opdracht krijgen leerlingen eerst aan de hand van een aantal afbeeldingen een indruk van de achtergrond van deze werkwijze door de tijden heen. Daarna gaan zij zelf aan de slag met klei (onderbouw) en/of met allerlei tijdelijke materialen uit de omgeving (bovenbouw).deze opdracht is geïnspireerd door het werk van beeldend kunstenaar Urs Fischer. Hij maakt sculpturen van materialen die vaak een tijdelijk karakter hebben.

8 Duur: ca. 100 minuten. presentatie duurt ca 20 minuten. Daarna start van de opdracht. Ervaring opdoen met het maken van tijdelijke sculpturen van klei/vergankelijke materialen in de schoolomgeving. Leren observeren, leren vormgeven in kle/vergankelijke materialen. Werkwijze: Klassikale introductie. Daarna individueel in de omgeving van de school werken met klei (onderbouw) of andere tijdelijke materialen (bovenbouw). Leerlingen moeten na afloop hun werk fotograferen (met eigen mobieltje) en kunnen dat elke drie dagen of elke week herhalen. Op deze manier leggen zij het proces vast. Nodig: Beamer en computer waarop het pdf- bestand te tonen is in de klas; Eventueel: Voldoende kleibroden (oefenklei voldoet en is te bestellen via de website van bijv. LTC). Maar ook kan ervoor gekozen worden om allerlei natuurlijke materialen uit de omgeving te gebruiken; Spatels of andere gereedschappen voor de textuur; Mobieltje om het eigen werk te fotograferen; Afspraken maken over opruimen (en wat wel/niet kan ten aanzien van plaatsen van de werken en soorten van werken).

DIDACTISCH CONCEPT ONDERBOUW

DIDACTISCH CONCEPT ONDERBOUW DIDACTISCH CONCEPT ONDERBOUW 1 Kijken als een kunstenaar / een ervaren kunstbeschouwer In voorgaande educatieve projecten van Fundament Foundation hebben we steeds vanuit een ander perspectief naar hedendaagse

Nadere informatie

De DOELSTELLING van de kunstbv-opdrachten & De BEOORDELING:

De DOELSTELLING van de kunstbv-opdrachten & De BEOORDELING: beeldende vorming De DOELSTELLING van de -opdrachten & De BEOORDELING: Doelstellingen van de opdrachten. Leren: Thematisch + procesmatig te werken Bestuderen van het thema: met een open houding Verzamelen

Nadere informatie

Hybride Kunsteducatie.

Hybride Kunsteducatie. Hybride Kunsteducatie. In de kunst van de eenentwintigste eeuw, is het tijdperk van het postmodernisme overgegaan in een tijdperk van hybriditeit, waarin er sprake is van een synthese van moderne en postmoderne

Nadere informatie

Van Doelstelling, naar leeractiviteit naar werkvorm

Van Doelstelling, naar leeractiviteit naar werkvorm wwwexpertisecentrum-kunsttheorienl Van Doelstelling, naar leeractiviteit naar werkvorm Dit collegevoorbeeld/lesvoorbeeld laat twee verschillende werkvormen zien, een werkvorm die gericht is op lagere orde

Nadere informatie

Kwartet Hofcultuur. Willemien Cuijpers en Marie Thérèse van de Kamp, Interfacultaire Lerarenopleiding, UvA

Kwartet Hofcultuur. Willemien Cuijpers en Marie Thérèse van de Kamp, Interfacultaire Lerarenopleiding, UvA Expertisecentrum Kunsttheorie www.expertisecentrum-kunsttheorie.nl. Kwartet Hofcultuur Middels deze opdracht vatten de leerlingen eerst voor henzelf een aantal belangrijke aspecten omtrent de kunst en

Nadere informatie

Vincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po.

Vincent-stripverhaal MAKEN VOELEN SAMENWERKEN KIJKEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po. Vincent-stripverhaal Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs Vincent-stripverhaal Een opdracht voor groep 5 of 6 gericht op inleven en maken. Leerlingen maken samen een stripverhaal, gebaseerd

Nadere informatie

V5D (Vr 2e uur in B221) - CKV PLANNING CKV CONTEXT COLLAPSE Lesweek Wat doe je in de les? Lesopdrachten en huiswerk.

V5D (Vr 2e uur in B221) - CKV PLANNING CKV CONTEXT COLLAPSE Lesweek Wat doe je in de les? Lesopdrachten en huiswerk. V5D ( 2e uur in B221) - CKV PLANNING CKV 2017-2018 CONTEXT COLLAPSE Lesweek Wat doe je in de les? Lesopdrachten en huiswerk. LES 1 1 sep LES 2 8 sep BELANGRIJKE INFORMATIE: Elke les meenemen: fotocamera

Nadere informatie

De leerlingen leggen hun ervaringen vast in een portfolio.

De leerlingen leggen hun ervaringen vast in een portfolio. Het leergebied Arts in de bovenbouw staat voor: Leerlingen ontwikkelen kennis en vaardigheden om de wereld van kunst en cultuur te verkennen, begrijpen en zelf een bijdrage te leveren. Creativiteit is

Nadere informatie

Tentoonstelling Beeldende Kunst Middeleeuwen

Tentoonstelling Beeldende Kunst Middeleeuwen Tentoonstelling Beeldende Kunst Middeleeuwen De Middeleeuwen kennen verschillende stijlen en uitingsvormen van religieuze thema s Om de leerlingen hier een goed inzicht in te geven en zelf mee aan te slag

Nadere informatie

HOE KOM IK VAN LEERDOELEN TOT EEN LES?

HOE KOM IK VAN LEERDOELEN TOT EEN LES? OPDRACHT HOE KOM IK VAN LEERDOELEN TOT EEN LES? In deze opdracht doorloop je in vogelvlucht alle stappen die je kunt zetten om van leerdoelen te komen tot een goede les voor de leerlingen. Het betreft

Nadere informatie

Lesinhoud in schema Voorbereidingsles (30 minuten) Tijd Activiteit leerling Activiteit docent Hulpmiddelen Opmerkingen 5 min.

Lesinhoud in schema Voorbereidingsles (30 minuten) Tijd Activiteit leerling Activiteit docent Hulpmiddelen Opmerkingen 5 min. Lesinhoud in schema Voorbereidingsles (0 minuten) 1 Luistert en stelt eventueel vragen Luistert en stelt eventueel vragen Vult individueel online vragenlijst in en print van resultaat en interviewformulier

Nadere informatie

V5F (Wo 5e uur in B201) - CKV PLANNING CKV CONTEXT COLLAPSE Lesweek Wat doe je in de les? Lesopdrachten en huiswerk.

V5F (Wo 5e uur in B201) - CKV PLANNING CKV CONTEXT COLLAPSE Lesweek Wat doe je in de les? Lesopdrachten en huiswerk. V5F ( 5e uur in B201) - CKV PLANNING CKV 2017-2018 CONTEXT COLLAPSE Lesweek Wat doe je in de les? Lesopdrachten en huiswerk. LES 1 30 aug LES 2 6 sep BELANGRIJKE INFORMATIE: Elke les meenemen: fotocamera

Nadere informatie

Lesmethodes Voortgezet Onderwijs

Lesmethodes Voortgezet Onderwijs Lesmethodes Voortgezet Onderwijs Zienderogen Kunst Kunstwerk Tekenen in Zicht Plat Vorm Kunst Actief Uit de kunst (basisonderwijs) Arti Palet CKV2 De Bespiegeling Malmberg Malmberg Lambo Lambo Lambo Delubas

Nadere informatie

CKV Festival 2012. CKV festival 2012

CKV Festival 2012. CKV festival 2012 C CKV Festival 2012 Het CKV Festival vindt in 2012 plaats op 23 en 30 oktober. Twee dagen gaan de Bredase leerlingen van het voortgezet onderwijs naar de culturele instellingen van Breda. De basis van

Nadere informatie

PTA ckv VWO, Belgisch Park, cohort

PTA ckv VWO, Belgisch Park, cohort Domeinen CKV Het eindexamen ckv bestaat uit een schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A: Verkennen Domein B: Verbreden Domein C: Verdiepen Domein D: Verbinden Domein

Nadere informatie

Kunst en cultuur (PO-havo/vwo)

Kunst en cultuur (PO-havo/vwo) Kunst en cultuur (PO-havo/vwo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo/vwo onderbouw exameneenheden havo/vwo bovenbouw exameneenheden Vakkernen 1. Produceren en presenteren 54:

Nadere informatie

PTA ckv Havo, Belgisch Park, cohort

PTA ckv Havo, Belgisch Park, cohort Het eindexamen ckv bestaat uit een schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domeinen ckv Domein A: Verkennen Domein B: Verbreden Domein C: Verdiepen Domein D: Verbinden Domein

Nadere informatie

ANIMATIE-FILM-DOMINO KIJKEN, WETEN, SAMENWERKEN

ANIMATIE-FILM-DOMINO KIJKEN, WETEN, SAMENWERKEN ANIMATIE-FILM-DOMINO ANIMATIE-FILM-DOMINO Een opdracht voor groep 6,7 of 8 gericht op goed leren kijken Leerlingen spelen in groepjes van 4 een filmdominospel waarmee zij begrippen voor kunstanalyse actief

Nadere informatie

Factsheet over het educatieve aanbod

Factsheet over het educatieve aanbod De tentoonstelling in het Solomon R. Guggenheim Museum in New York, in 2012 Photo: David Heald Factsheet over het educatieve aanbod De tentoonstelling in het Cobra Museum Het Cobra Museum brengt van 5

Nadere informatie

PTA Kunst HAVO Belgisch Park cohort

PTA Kunst HAVO Belgisch Park cohort Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving PTA Kunst HAVO

Nadere informatie

PTA CKV VWO, Belgisch Park, cohort

PTA CKV VWO, Belgisch Park, cohort A. Schoolexamen CKV Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A: Verkennen Domein B: Verbreden Domein C: Verdiepen Domein D: Verbinden Het

Nadere informatie

PTA CKV vwo Belgisch Park cohort

PTA CKV vwo Belgisch Park cohort PTA CKV vwo Belgisch Park cohort 018-019-00 A. Schoolexamen CKV Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A: Verkennen Domein B: Verbreden

Nadere informatie

Aanleiding projectweken. Gewenste kaders van een projectweek. Het proces

Aanleiding projectweken. Gewenste kaders van een projectweek. Het proces Aanleiding projectweken In het kader van talentontwikkleing en werken met 21 eeuwse vaardigheden zijn leerkrachten zich aan het ontwikkelen en professionaliseren naar nieuwe, innovatieve vormen van onderwijs.

Nadere informatie

CKV EEN KWALITEITSIMPULS

CKV EEN KWALITEITSIMPULS CKV EEN KWALITEITSIMPULS M.T.A. van de Kamp MA, MSc ILO-UvA/ Expertisecentrum Kunsttheorie VOORGESCHIEDENIS Zowel de Raad voor Cultuur als de Verkenningscommissie Kunstvakken, hebben benadrukt dat het

Nadere informatie

BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING. Doel van de lessenserie

BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING. Doel van de lessenserie BIJLAGEN DOCENTENHANDLEIDING Doel van de lessenserie De lessenserie is ontworpen met het oog op inzicht te geven over het schrijfproces. Als de leerlingen nu weten hoe een tekst te schrijven en die kennis

Nadere informatie

PTA CKV havo Belgisch Park cohort

PTA CKV havo Belgisch Park cohort A. Schoolexamen CKV Het eindexamen bestaat uit het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A: Verkennen Domein B: Verbreden Domein C: Verdiepen Domein D: Verbinden Het

Nadere informatie

Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst

Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Groep 5 Thema- overzicht Thema- overzicht Kijken is een kunst Groep 5 Museum De Buitenplaats Kern van het thema Mensen laten graag iets van zichzelf aan anderen

Nadere informatie

Training. Vergaderen

Training. Vergaderen Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12

Nadere informatie

WIE IS HET? Wie is het? KIJKEN SAMENWERKEN NADENKEN WETEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po.

WIE IS HET? Wie is het? KIJKEN SAMENWERKEN NADENKEN WETEN. Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs www.expertisecentrum-kunsttheorie-po. WIE IS HET? Expertisecentrum Kunsttheorie Primair Onderwijs Wie is het? Een opdracht voor groep 4 of 5 gericht op goed leren kijken Leerlingen werken in duo s samen en proberen door goed te kijken en gerichte

Nadere informatie

PTA Kunst HAVO Belgisch Park cohort

PTA Kunst HAVO Belgisch Park cohort Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving PTA Kunst HAVO

Nadere informatie

Kunst in mijn stad. projectdag 1. Wat is de bedoeling? Hoe pak je het aan?

Kunst in mijn stad. projectdag 1. Wat is de bedoeling? Hoe pak je het aan? Kunst in mijn stad projectdag 1 Wat is de bedoeling? Vandaag gaat jouw projectgroep zich verdiepen in de kunst die in jullie stad te vinden is. Een kunstenaar legt uit, op welke manier zo'n kunstwerk tot

Nadere informatie

Sprekende Portretten

Sprekende Portretten Docentenhandleiding Sprekende Portretten Sprekende Portretten Jacob Cuyp, Michiel Pompe van Slingelandt, 1649 Primair Onderwijs Groep 4 t/m 8 Inhoud Het Dordrechts Museum...p. 3 Algemene doelstelling programma..

Nadere informatie

Examenprogramma CKV havo en vwo. nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling

Examenprogramma CKV havo en vwo. nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Examenprogramma CKV havo en vwo nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Examenprogramma CKV havo en vwo Concept 17 juni 2014 Examenprogramma CKV havo en vwo Concept Versie 17 juni 2014 Het eindexamen

Nadere informatie

Meetkunst. Les 2 Van kunst naar ruimte. Weergeven op schaal en in perspectief

Meetkunst. Les 2 Van kunst naar ruimte. Weergeven op schaal en in perspectief Meetkunst Les 2 Van kunst naar ruimte Weergeven op schaal en in perspectief Kunst laat vaak een interpretatie van de werkelijkheid om ons heen zien. Soms lijkt een schilderij heel echt ; sommige kunstenaars

Nadere informatie

Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk

Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Thema-overzicht Thema-overzicht Reclame maken, doe je zo! Groep 6 Theater/Bioscoop De Nieuwe Kolk Kern van het thema Het thema Functies

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Feyza Tezgel Docent beeldende kunst en vormgeving 16

Docentenhandleiding. Feyza Tezgel Docent beeldende kunst en vormgeving 16 Docentenhandleiding Feyza Tezgel 0810172 Docent beeldende kunst en vormgeving 16 INHOUDELIJKE BESCHRIJVING Kan kunst aanzetten tot verandering? Hoe verhoog je door kunst de empathie vermogen? Vanuit welke

Nadere informatie

Optische illusie en gezichtsbedrog

Optische illusie en gezichtsbedrog Start Hoe gaan het doen Wat gaan klaarleggen Betekenis of Hoe vergroten hun Wat is rol bij deze Optische illusie en gezichtsbedrog We denken met de leerlingen na over optische illusie en gezichtsbedrog.

Nadere informatie

GEVOELLIJNEN - FOR THE BIRDS GEVOELLIJNEN

GEVOELLIJNEN - FOR THE BIRDS GEVOELLIJNEN GEVOELLIJNEN - FOR THE BIRDS GEVOELLIJNEN Een opdracht voor groep 5 of 6 gericht op inleven Leerlingen identificeren zich met een van beide groepen - de grote vogel of de groep kleine vogels. Daarna wisselen

Nadere informatie

Tekenen met Licht. It s your time to shine!

Tekenen met Licht. It s your time to shine! Tekenen met Licht It s your time to shine! 1 Colofon Inhoud en samenstelling Patrick Couwenberg van 4XM www.workshopstartpagina.nl info@workshopstartpagina.nl 2 Tekenen met licht Inleiding Tekenen met

Nadere informatie

kunstbv beeldende vorming Afsluiting kunstbv 5 Havo / 6VWO afsluiting Naam:... Klas...

kunstbv beeldende vorming Afsluiting kunstbv 5 Havo / 6VWO afsluiting Naam:... Klas... Naam:... Klas... Afsluiting 5 Havo / 6VWO In periode 2, 3 en 4 gaan jullie werken aan een eigen thema om het vak af te sluiten. De volgende onderdelen zullen aan bod komen: - eigen werk rond thema + logboek

Nadere informatie

Werkvormen Vooraf aan EduMedia

Werkvormen Vooraf aan EduMedia Werkvormen Vooraf aan EduMedia 0 Deze inspiratiekaartjes bevatten werkvormen voorafgaand aan EduMedia te gebruiken 0 Doelen zijn: 0 Voorkennis te activeren 0 Het leereffect te vergroten 0 21st century

Nadere informatie

Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8

Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende

Nadere informatie

Je culturele vermogens, hoe werk je eraan?

Je culturele vermogens, hoe werk je eraan? Je culturele vermogens, hoe werk je eraan? kunst & maatschappij context biedt (bronnen voor) context aan legt verbanden culturele instelling of externe vakdocent leerkracht of docent tussen leerstof analyseren

Nadere informatie

LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen

LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen Algemene gegevens Docent Evah den Boer School Helen Parkhurst Titel lessenserie Recensie schrijven CKV/NETL Klas (en niveau) 4 vwo Aantal leerlingen

Nadere informatie

HOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren

HOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren HOERA, een meisje Ondertitel: Analyseren 1. Inleiding Aan de hand van een concept cartoon verdiepen leerlingen zich in de vraag hoe het komt dat een meisje een meisje is. Een concept cartoon is een visuele

Nadere informatie

Codename Future professionaliseert jongeren aan de hand van hun maatschappelijke positie. >>> Belastingdienst

Codename Future professionaliseert jongeren aan de hand van hun maatschappelijke positie. >>> Belastingdienst Codename Future professionaliseert jongeren aan de hand van hun maatschappelijke positie >>> Belastingdienst voorbereiding Het doel van dit project Met het project de Belastingdienst willen we uw leerlingen:

Nadere informatie

Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015

Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van

Nadere informatie

Migratie. Ik vertrek - Zij vertrokken 2 HAVO\VWO. docentenhandleiding

Migratie. Ik vertrek - Zij vertrokken 2 HAVO\VWO. docentenhandleiding Migratie Ik vertrek - Zij vertrokken 2 HAVO\VWO docentenhandleiding Colofon Deze lessen zijn gemaakt in opdracht van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Realisatie: Codename Future: www.codenamefuture.nl

Nadere informatie

Nu nog beter... Toegepaste kunst Kunst BV

Nu nog beter... Toegepaste kunst Kunst BV Nu nog beter... Toegepaste kunst Kunst BV H4 ~ periode B Toegepaste vormgeving Autonome kunst Inleiding INLEIDING In de eerste periode ben je vooral bezig geweest met het onderzoeken van vormen, materialen

Nadere informatie

Meetkunst Les 4 Spelen met perspectief

Meetkunst Les 4 Spelen met perspectief Meetkunst Les 4 Spelen met perspectief Vervreemding door optische illusies Niet alle kunstenaars houden zich aan de regels van perspectief, standpunt, onderlinge verhoudingen etc. Zij overtreden moedwillig

Nadere informatie

Lessenoverzicht Plaatselijke figuren variant Driebergen

Lessenoverzicht Plaatselijke figuren variant Driebergen Inhoud De leerlingen leren over het ontstaan van portretfoto's en ontdekken wat voor soorten portretten er zijn. Ze oefenen om goed te kijken naar onder meer kleding, gezichtsuitdrukkingen, houding en

Nadere informatie

Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst

Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Groep 5 Les 1 Ik en mijn selfie Les 1 Ik en mijn selfie Samenvatting van de les De kinderen kijken naar een selectie portretten waaronder selfies. Ze analyseren

Nadere informatie

Alles over. Moet je doen. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Moet je doen. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking met de educatieve

Nadere informatie

Dit ben ik: selfies en portretten

Dit ben ik: selfies en portretten Docentenhandleiding Educatieprogramma Dit ben ik: selfies en portretten Primair Onderwijs groep 7 en 8 Inhoud Het Dordrechts Museum p.3 Algemene doelstelling programma p.3 Aansluiting bij kerndoelen p.3

Nadere informatie

kunstworkouts voortgezet

kunstworkouts voortgezet 2013 2015 kunstworkouts voortgezet kunst gaat over nu over jou en over mij Het Stedelijk Museum s-hertogenbosch richt zich op de actualiteit, op wat mensen nu beweegt en hoe ze hun leven actief kunnen

Nadere informatie

PTA Kunst VWO Belgisch Park cohort

PTA Kunst VWO Belgisch Park cohort Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving Domein A: Vaktheorie

Nadere informatie

Analyse van filmshots

Analyse van filmshots Expertisecentrum Kunsttheorie www.expertisecentrum-kunsttheorie.nl. Actieve analyse van filmshots Film bevat veel verschillende onderdelen waarop je een film kunt analyseren. Via deze werkvorm (domino)

Nadere informatie

Examenprogramma kunst (algemeen) (voorheen ckv2)

Examenprogramma kunst (algemeen) (voorheen ckv2) Examenprogramma kunst (algemeen) (voorheen ckv2) Het eindexamen Het eindexamen bestaat uit het centraal examen en het schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen: Domein A Vaardigheden

Nadere informatie

De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen.

De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen. Competentie 1: Creërend vermogen De student kan vanuit een eigen idee en artistieke visie een concept ontwikkelen voor een ontwerp en dat concept tot realisatie brengen. Concepten voor een ontwerp te ontwikkelen

Nadere informatie

Praktijkboek CKV onderzoek

Praktijkboek CKV onderzoek Praktijkboek CKV onderzoek Actief onderzoekend Nieuwsgierig naar kunst Inhoud 10 stappen voor de onderzoeksopdracht Overzichtsschema CKV onderzoek Wat ga ik onderzoeken? Invulblad 1 onderwerp en vraag,

Nadere informatie

China Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? -

China Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? - China Pagina 1 Colofon Uitnodiging voor maaltijd in Chinees Les voor groep 6-8 150-180 minuten Handvaardigheid Let op! In deze les opzet werken leerlingen in tweetallen, en maken samen 1 werkstuk, maar

Nadere informatie

Media en Macht Lessenserie Het YouTube-virus

Media en Macht Lessenserie Het YouTube-virus Media en Macht Lessenserie Het YouTube-virus Docentenhandleiding doelgroep duur 2 vmbo/havo/vwo, 3 vmbo/havo/vwo 5 klokuren Oliver Laric Inleiding YouTube bestaat ruim 5 jaar en is een ongekend populaire

Nadere informatie

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen

WORKSHOP LEERLIJNEN. Dag van de Cultuureducatie: workshop leerlijnen WORKSHOP LEERLIJNEN Welkom en inleiding Wat is een leerlijn? Voorbeelden en achtergronden van leerlijnen cultuuronderwijs Leerlijnen in Flevoland: KIDD en De Culturele Haven Hoe bouw je een leerlijn? WORKSHOP

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie

Lesbrief voor het voortgezet onderwijs. voorstelling BROOS

Lesbrief voor het voortgezet onderwijs. voorstelling BROOS Lesbrief voor het voortgezet onderwijs voorstelling BROOS Het Rotterdamse dansgezelschap Conny Janssen Danst is in 1992 opgericht om een podium te creëren voor het werk van choreograaf Conny Janssen. Onder

Nadere informatie

beeldende vakken CPE GL en TL tekenen, handenarbeid, textiele werkvormen, audiovisuele vormgeving

beeldende vakken CPE GL en TL tekenen, handenarbeid, textiele werkvormen, audiovisuele vormgeving Examen VMBO-GL en TL 2015 gedurende 720 minuten beeldende vakken CPE GL en TL tekenen, handenarbeid, textiele werkvormen, audiovisuele vormgeving Naam kandidaat Kandidaatnummer Opgavenboekje Dit examen

Nadere informatie

AANBOD Kunsteducatie Basisonderwijs 2017/2018

AANBOD Kunsteducatie Basisonderwijs 2017/2018 AANBOD Kunsteducatie Basisonderwijs 2017/2018 Inhoud INLEIDING 3 ONDERBOUW 4 5 MIDDENBOUW 6 7 BOVENBOUW 8 9 CONTACT 10 Wie ben ik In 2003 voltooide ik de opleiding pabo. Na twee jaar op verschillende scholen

Nadere informatie

Ook voor de basisschool zijn nieuwe er kerndoelen gemaakt die duidelijk aansluiten bij de kerndoelen van de onderbouw VO.

Ook voor de basisschool zijn nieuwe er kerndoelen gemaakt die duidelijk aansluiten bij de kerndoelen van de onderbouw VO. CKV kerndoelen en eindtermen Er zijn duidelijke doorlopende leerlijnen van het basisonderwijs naar de onderbouw en het onderbouw naar de bovenbouw. De betreffende, ook wettelijk verplichte kerndoelen en

Nadere informatie

Ben jij Vindingrijk? Kolom

Ben jij Vindingrijk? Kolom Ben jij Vindingrijk? Hoe vind jij het om: met je eigen fantasie, op je eigen manier, en door uit te proberen of te onderzoeken nieuwe ideeën, oplossingen, of dingen te bedenken of te maken? Aan welke les,

Nadere informatie

VNK-e (Vereniging Nederlandse Kunsthistorici, sectie educatie)

VNK-e (Vereniging Nederlandse Kunsthistorici, sectie educatie) KunstEnCultuur - - - VNK-e (Vereniging Nederlandse Kunsthistorici, sectie educatie) 10 Beschrijft de conceptvisie in voldoende mate de relevantie van ons leergebied voor de ontwikkeling van de leerling?

Nadere informatie

Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015

Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Inleiding 2 INLEIDING DANS Leerlingen in het basisonderwijs dansen graag. Het sluit aan bij hun natuurlijke creativiteit, fantasie en bewegingsdrang.

Nadere informatie

DOWN TO EARTH LOGBOEK

DOWN TO EARTH LOGBOEK 1 DOWN TO EARTH LOGBOEK DOWN TO EARTH 2 OPDRACHT 1: plak hier de vier afbeeldingen die je verzameld hebt. Welke overeenkomsten zie je? Schrijf deze op. OPDRACHT 2: 3 vul het schema aan met 6 foto s. Bekijk

Nadere informatie

Handleiding. Pagina 1 van 9

Handleiding. Pagina 1 van 9 Begeleiding De website is opgebouwd uit stappen. De stappen op de website volgen elkaar logisch op en alle opdrachten staan duidelijk op de website beschreven. De informatie op de website is voor iedere

Nadere informatie

Kunsteducatie projecten voortgezet onderwijs Utrecht. Een stevige basis voor cultuurparticipatie

Kunsteducatie projecten voortgezet onderwijs Utrecht. Een stevige basis voor cultuurparticipatie Kunsteducatie projecten voortgezet onderwijs Utrecht Een stevige basis voor cultuurparticipatie Inhoudsopgave Voorwoord 5 1 Schoolabonnement 7 2 Kunstprojecten voor alle klassen 9 3 Kunstproject voor VMBO

Nadere informatie

Migratie. Ik vertrek - Zij vertrokken VMBO 2. docentenhandleiding

Migratie. Ik vertrek - Zij vertrokken VMBO 2. docentenhandleiding Migratie Ik vertrek - Zij vertrokken VMBO 2 docentenhandleiding Colofon Deze lessen zijn gemaakt in opdracht van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Realisatie: Codename Future: www.codenamefuture.nl

Nadere informatie

OLYMPIASCHOOL. Schoolmaatplan Beeldend. Huidige situatie beeldend onderwijs

OLYMPIASCHOOL. Schoolmaatplan Beeldend. Huidige situatie beeldend onderwijs OLYMPIASCHOOL Schoolmaatplan Beeldend Beeldend onderwijs is goed vertegenwoordigd op de Olympischool. Bij de kleuters wordt er dagelijks beeldend gewerkt en van groep 3 tot en met 8 hebben de kinderen

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Thema. Dromen zijn bedrog!? Chiel Jan van Hofwegen

Docentenhandleiding. Thema. Dromen zijn bedrog!? Chiel Jan van Hofwegen Docentenhandleiding Thema Dromen zijn bedrog!? Chiel Jan van Hofwegen Oktober 2009 Inleiding. Deze handleiding is bedoeld als een gids voor de lessen die rondom het thema Dromen zijn bedrog!? gegeven zullen

Nadere informatie

Stap 1 Voorafgaand aan het bestuderen van een nieuw onderwerp vatten leerlingen in kleine groepjes samen wat ze al van het onderwerp weten.

Stap 1 Voorafgaand aan het bestuderen van een nieuw onderwerp vatten leerlingen in kleine groepjes samen wat ze al van het onderwerp weten. Werkvorm 1 Stap 1 Voorafgaand aan het bestuderen van een nieuw onderwerp vatten leerlingen in kleine groepjes samen wat ze al van het onderwerp weten. Stap 2 Vervolgens formuleren ze vragen over wat ze

Nadere informatie

Definities kernbegrippen sector

Definities kernbegrippen sector Definities kernbegrippen sector De begrippen die binnen onze sector gehanteerd worden zijn flexibel en aan verandering onderhevig, vooral omdat het om abstracte begrippen gaat die vaak in een beleidsmatige

Nadere informatie

3. Kehinde Wiley, het Louvre 2.0

3. Kehinde Wiley, het Louvre 2.0 3. Kehinde Wiley, het Louvre 2.0 Door: Lieke Hammink Niveau: bovenbouw havo/vwo Vak: ckv Deze les laat je kijken naar werk van Kehinde Wiley. Uiteraard is er aandacht voor de thematiek waar Wiley zich

Nadere informatie

Een kunstproject voor groep 5 t/m 8 van het primair onderwijs. Als Jeroen Bosch nu zou leven, hoe zou zijn werk er dan uitzien?

Een kunstproject voor groep 5 t/m 8 van het primair onderwijs. Als Jeroen Bosch nu zou leven, hoe zou zijn werk er dan uitzien? Een kunstproject voor groep 5 t/m 8 van het primair onderwijs Als Jeroen Bosch nu zou leven, hoe zou zijn werk er dan uitzien? We like Bosch 2016 is hét jaar van een van de creatiefste kunstenaars ooit.

Nadere informatie

Welkom in mijn Museum

Welkom in mijn Museum Docentenhandleiding Educatieprogramma Welkom in mijn Museum Primair Onderwijs groep 3 en 4 Inhoud Het Dordrechts Museum p.3 Algemene doelstelling programma p.3 Aansluiting bij kerndoelen p.3,4 Programma:

Nadere informatie

Beeldcoaching in het onderwijs

Beeldcoaching in het onderwijs Beeldcoaching in het onderwijs Leren coachen met video V i s i e I n B e e l d H u z a r e n l a a n 2 4 7 2 1 4 e c E p s e Gebruik van video is de duidelijkste en snelste manier om te reflecteren op

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Project Storesafari

Docentenhandleiding. Project Storesafari Docentenhandleiding Project Storesafari Docentenhandleiding project Storesafari Inhoud opdracht Storesafari De opdracht bestaat uit: 1 Links naar project Storesafari en retailquiz. 2 Docentenhandleiding

Nadere informatie

Praktijkboek CKV onderzoek

Praktijkboek CKV onderzoek Praktijkboek CKV onderzoek Actief onderzoekend Nieuwsgierig naar kunst Praktijkboek CKV onderzoek, edumap.nl 1 Voorblad Inhoudsopgave, totaal pagina s inclusief 1 invulschema s Stappenplan voor CKV onderzoek

Nadere informatie

Presentatie door: Dr. Wim Hilberdink. 1 december 2015

Presentatie door: Dr. Wim Hilberdink. 1 december 2015 Presentatie door: Dr. Wim Hilberdink 1 december 2015 THORBECKE SCHOLENGEMEENSCHAP Zwolle atheneum havo mavo 1820 leerlingen 160 docenten 10 jaar Mediawijsheid Relatie tot digitale geletterdheid Opzet en

Nadere informatie

kunstlessen voor het primair onderwijs

kunstlessen voor het primair onderwijs 2013 2015 kunstlessen voor het primair onderwijs kunst gaat over nu over jou en over mij In kunst kan en mag bijna alles. Je kunt het zo gek niet bedenken of je kunt het maken. Met kunst kun je dromen

Nadere informatie

Bijlage 3: Format beschrijving opdrachten onderzoekend leren

Bijlage 3: Format beschrijving opdrachten onderzoekend leren Bijlage 3: Format beschrijving opdrachten onderzoekend leren Dit format is bedoeld voor docenten die onderzoekend-lerenopdrachten gaan maken voor het gebruik in hun eigen groep en/of voor gebruik door

Nadere informatie

Criteria. Draaiboek interactieve ouderbijeenkomst: presentaties door jongeren over hun stage

Criteria. Draaiboek interactieve ouderbijeenkomst: presentaties door jongeren over hun stage Criteria Sector vmbo basis vmbo kader / theoretisch havo / vwo mbo niveau 1-2 mbo niveau 3-4 Fase van de opleiding begin van de opleiding tijdens de opleiding einde van de opleiding Loopbaancompetentie

Nadere informatie

DURVEN ZIEN ERVAREN DELEN HET CREATIEF PROCES IN 5 DISCIPLINES

DURVEN ZIEN ERVAREN DELEN HET CREATIEF PROCES IN 5 DISCIPLINES DURVEN ZIEN ERVAREN DELEN HET CREATIEF PROCES IN 5 DISCIPLINES WENSEN / VERWACHTINGEN Deel met je buurman/buurvrouw Wie ben je? Waar kom je vandaan? Wat kom je halen? Wat wil je delen? WENSEN / VERWACHTINGEN

Nadere informatie

Competentiescan Propedeuse Academie voor Beeldende Vorming Tilburg

Competentiescan Propedeuse Academie voor Beeldende Vorming Tilburg Competentiescan Propedeuse Academie voor Beeldende Vorming Tilburg naam student: Stan Verhees.. A1 CREËREND VERMOGEN 1 De student kan zelfstandig een beeldend proces op gang brengen, dit proces kwalitatief

Nadere informatie

PTA Kunst VWO Belgisch Park cohort

PTA Kunst VWO Belgisch Park cohort Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving Domein A: Vaktheorie

Nadere informatie

Oriëntatie: Samen Scholen Beeldende Kunsteducatie. Helma Molenaars en Grada Buren.

Oriëntatie: Samen Scholen Beeldende Kunsteducatie. Helma Molenaars en Grada Buren. Oriëntatie: Het doel van deze lessenserie is: bestaande foto s zoeken met een eigen verhaal erbij. Dan gaan jullie mensen deze fotoserie voorleggen en vragen welk verhaal zij erin zien. Tot slot gaan jullie

Nadere informatie

MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8

MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8 MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8 Inleiding In groep 7 of 8 komen leerlingen vaak voor de tweede keer met hun klas naar het van Abbemuseum. Bij het eerste bezoek, in groep 5 of 6, hebben ze

Nadere informatie

Sprekende Portretten

Sprekende Portretten Docentenhandleiding Educatieprogramma Sprekende Portretten Wouter van Riessen, zelfportret met luchtbel, aankoop 2000 Voortgezet Onderwijs Alle niveaus 1 Inhoud Het Dordrechts Museum.... p. 3 Algemene

Nadere informatie

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken? Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat

Nadere informatie

McCaesar Plusopdracht brugklas

McCaesar Plusopdracht brugklas McCaesar Plusopdracht brugklas Algemene gegevens Titel: McCaesar Thema: Oudheid. Niveau: VWO 1. Aantal lessen: 28 (maximaal). Ontworpen door: H. Koffijberg, 2013 Leerinhoud en hoofdopdracht Je bent één

Nadere informatie

Leef je in/uit! Leef je in/uit! KIJKEN, MAKEN Kerndoel 54 en 55 van kunstzinnige oriëntatie. KIJKEN VOELEN NADENKEN SAMENWERKEN MAKEN

Leef je in/uit! Leef je in/uit! KIJKEN, MAKEN Kerndoel 54 en 55 van kunstzinnige oriëntatie. KIJKEN VOELEN NADENKEN SAMENWERKEN MAKEN Een opdracht voor groep 5/6, gericht op goed kijken, inleven en creëren. Leerlingen kijken aandachtig naar wat er allemaal te zien is op het schilderij. Leerlingen plakken tekstballonnetjes met een zelfbedacht

Nadere informatie

Teamtrainingen & ouderavond

Teamtrainingen & ouderavond Teamtrainingen & ouderavond Een teamtraining is een bijeenkomst van 1,5 tot 2 uur voor een heel schoolteam. Op actieve en enthousiasmerende wijze verdiep je je samen in een onderwerp. Er zijn verschillende

Nadere informatie