SOCIAAL-ECONOMISCFIE RAAD AD VIES INZAKE EEN VERHOGING VAN VERSCHILLENDE SOCIALE-VERZEKERINGSUITKEIUNGEN PER 1 JANUARI 1966 SER]

Transcriptie

1 SOCIAAL-ECONOMISCFIE RAAD AD VIES INZAKE EEN VERHOGING VAN VERSCHILLENDE SOCIALE-VERZEKERINGSUITKEIUNGEN PER 1 JANUARI 1966 SER] UITGAVE VAN DE SOCIAAL-ECONOMISCHE RAAD 1966, no. 2

2 SOCIAAL-ECONOMISCHE RAAD AD VIES INZAKE EEN VERHOGING VAN VERSCHE.LENDE SOCIALE-VERZEKERINGSUITKERINGEN PER 1 JANUARI 1966 UITGEBRACHT AAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN VOLKSGEZONDHEID

3 's-gravenhage, 18 febniari Bij brief van 28 januari 1966, no , Directie Soc. Verz., Afd. V.V., heeft Uwe Excellentie bet oordeel van de Raad gevraagd over bet voornemen de uitkeringen kracbtens de Algemene Ouderdomswet, de Algemene Weduwen- en Wezenwet en de Interimwet invaliditeitsrentetrekkers en de kinderbijslagen kracbtens de Kinderbijslagwetten met ingang van 1 januari 1966 te verbogen. De wettelijke grondslag voor deze ver^oging is de bevoegdbeid tot toepassing van de zgn. indexering vooraf, volgens welke met ingang van de eerste dag van een kalenderjaar de uitkeringen kunnen worden verboogd, yooruitlopende op de te verwacbten loonontwikkeling, indien in verband met de loonpolitieke toestand daartoe een bijzondere aanleiding bestaat. Deze bevoegdheid is neergelegd in het zesde lid van het in de verschillende wetten voorkomende artikel dat de metbodiek van de aanpassing van de uitkeringen aan de loonontwikkeling regelt. Voorts zuuen de genoemde uitkeringen per 1 januari 1966 een verboging dienen te ondergaan in verband met de huurverhoging. In overeenstemming met het op 17 december 1965 door de Raad bieromtrent uitgebracbte advies zal deze verboging, behalve voor de wezenpensioenen en de kinderbijslagen, onder toepassing van bet vijfde lid van de aanpassingsartikelen, groter zijn dan de verboging van de loonindex ten gevolge van de toegestane loonsverhoging ter compensatie van de huurverhoging. De adviesaanvrage is als bijlage achter dit advies gevoegd. De Raad heeft de voorbereiding van het onderhavige advies opgedragen aan zijn Commissie Sociale Verzekeringen. Het door deze commissie opgestelde preadvies is behandeld in 's Raads vergadering van 18 febniari 1966, betgeen heeft geresulteerd in de vaststelling van bet onderhavige advies. 2. Alvorens de voomemens neergelegd in de adviesaanvrage in beschouwing te nemen, heeft de Raad aandacht geschonken aan de methodiek tot wijziging van de uitkeringen welke in de biervoren genoemde wetten is neergelegd. Het systeem beoogt de uitkeringen procentueel dezelfde wijzigingen te doen ondergaan als het gemiddelde nominale loonniveau. Dit heeft tot gevolg dat de uitkeringen de nominale loonontwikkeling enigszins vertraagd volgen. Er is dus sprake van een "aanpassing" van de uitkeringen aan de loonontwikkeling die heeft plaatsgevonden. In de aanpassingsartikelen is dit aldus gerealiseerd, dat een verplichting bestaat tot aanpassing, indien gedurende een periode van zes maanden de loonontwikkeling een afwijking van gemiddeld ten minste 3% heeft vertoond van het niveau waarop de laatste berziening van de uitkeringsbedragen was gebaseerd (tweede lid van de aanpassingsartikelen). Er is voorts de bevoegdheid van deze boofdregel af te wijken en tot wijziging van de uitkeringsbedragen over te gaan op kortere terraijn en bij een geringere loonontwikkeling. Van deze bevoegdheid kan slecbts gebniik worden gemaakt als daartoe een bijzondere aanleiding bestaat. De wijziging van de uitkeringsbedragen dient ook bij toepassing van deze bevoegdheid vouedig gekoppeld te zijn aan de loonontwikkeling (derde lid van

4 de aanpassingsartikelen). Vender, opent het vijfde lid van de aanpassingsartikelen de mogelijkheid tot een herziening van de uitkeringsbedragen welke afwijkt van de nominale loonontwikkeling, maar deze afwijkingsmogelijkheid is aan enige strikte voorwaarden gebonden. Tot deze afwijking mag slechts worden overgegaan als door toepassing van de normale procedure de reels nettoinkomsten van de uitkeringsgerechtigden zich anders zouden ontwikkelen dan die van de loontrekkenden, terwijl de wijziging van de uitkeringsbedragen zodanig moet zijn dat de bedoelde afwijking van de reele nettoinkomsten niet of niet te voile zal optreden. In de wettelijke bepalingen voor de aanpassing aan de loonontwikkeling is derhalve gestreefd naar het aangeven van objectieve normen welke beogen onzekerheid over de wijziging van de uitkeringsbedragen zoveel mogelijk te voorkomen. Dit is niet het geval bij de indexering vooraf, waartoe de mogelijkheid is geopend bij wet van 10 december 1964 (zesde lid van de aanpassingsartikelen). Deze bevoegdheid kan worden gehanteerd indien daartoe in verband met de loonpolitieke toestand een bijzondere aanleiding bestaat. Wordt deze aanwezig geacht dan kunnen per 1 januari van enig jaar de uitkeringen worden verhoogd, vooruitlopend op de feitelijke loonontwikkeling. Hierdoor gaat bij de verhoging van de uitkeringen noodzakelijkerwijze de verwachting over de loonontwikkeling een rol spelen. De Raad is van oordeel dat het, mede in het licht van de ervaringen welke zijn opgedaan met de aanpassing van de uitkeringen sinds de invoering van de Algemene Ouderdomswet per 1 januari 1957, gewenst is zich te bezinnen op de aanpassingsmethodiek zoals die thans in de verschillende wetten is neergelegd. Hierbij zal met name worden onderzocht of aan de normen voor de aanpassing van de uitkeringen aan de loonontwikkeling die heeft plaatsgevonden, een zodanige inhoud kan worden gegeven dat de wijziging van de uitkeringsbedragen zich zonder bezwaar volgens deze methodiek kan voltrekken. Hij vertrouwt het desbetreffende advies in de loop van dit jaar te kunnen uitbrengen. De voomaamste redenen, waarom dit onderzoek wenselijk wordt geacht, zijn voor een belangrijk deel van de Baad de volgende. De bevoegdheid tot indexering vooraf is duidelijk bedoeld als een bevoegdheid voor uitzonderlijke omstandigheden. De wetstekst laat echter blijkbaar een zeer ruime intsrpretatie van deze omstandigheden toe. Dit blijkt hieruit, dat deze buitengewone omstandigheden zowel in 1965 als in 1966 aanwezig worden geacht. Hetgeen als een bevoegdheid voor een uitzonderlijke situatie is bedoeld, dreigt daardoor in strijd met het systeem van de wet de normale praktijk te worden. Het verdient echter verre de voorkeur dat de indexering achteraf de normale grondslag voor de wijziging van de uitkeringsbedragen blijft. Dit is gewenst uit een oogpunt van rechtszekerheid, omdat alleen dan de aanpassing geschiedt volgens concrete, in de wet zelf neergelegde normen. Van grote betekenis is voorts dat dan wordt voorkomen dat het tijdstip en de omvang van de wijziging van de uitkeringen tot meningsverschillen aanleiding geven als die welke uit het onderhavige advies blijken. De omstandigheid dat in twee achtereenvolgende jaren een beroep op deze uitzonderingsbevoegdheid is gedaan, kan een aanwijzing zijn dat de mogelijkheden voor een aanpassing achteraf van de uitkeringen te beperkt zijn, waardoor uiteraard een drang ontstaat om met een beroep op de bevoegdheid tot indexering vooraf deze beperkingen te ontgaan. Het hiervoren bedoelde onderzoek zal dan ook voomamelijk op de vermiming van de mogelijkheden tot indexering achteraf gericht zijn. Een ander deel van de Raad, de juistheid van de voorgaande overwegingen in het midden Intend, acht deze van genoegzaam belang om medewerking te verlenen aan een nadere bestudering van de gehele aanpassingsmethodiek.

5 3. De Raad is met de adviesaanvrage van oordeel dat ook thans de voorwaarden vervuld zijn voor toepassing van de indexering vooraf. Ten aanzien van de samenballing van de afloopdatum van de couectieve arbeidsovereenkomsten, van de uniformiteit vein de loonsverhoging en van de te verwachten prijsontwikkeling, zijn de verschillen met de situatie welke in de aanvang van het jaar 1965 gold, niet zo groot dat er redenen zouden zijn om thans van indexering vooraf af te zien. De Raad kan zich dan ook met de in de adviesaanvrage neergelegde voorstellen verenigen, behoudens voor zover deze betrekking hebben op de verwerking van de gevolgen van de in 1965 verstrekte uitkering ineens. Als vaststaand kan worden aangenomen dat deze in 1966 voor nagenoeg alle loontrekkenden zal leiden tot een verhoging van de vakantie-uitkeringen met 2%. In de adviesaanvrage wordt nu gesteld dat er geen aanleiding is om deze verhoging van de vakantie-uitkering reeds per 1 januari 1966 via de weg van voorindexering in de uitkeringsbedragen tot uitdrukking te brengen. Op grond hiervan wordt het indexcijfer per 31 deceraber 1965 in dier voege gecorrigeerd, dat daaniit wordt verwijderd dat deel van de uitkering ineens, dat reeds in het indexcijfer van de lonen is verwerkt, welk deel gesteld is op drie punten. De opvatting dat er geen aanleiding bestaat om een verhoging van de vakantieuitkering voor de werknemers reeds per 1 januari 1966 via de weg van voorindexering in de uitkeringsbedragen tot uitdrukking te brengen, kan de Raad niet onderschrijven. De omzetting van de in 1965 verstrekte uitkering ineens in een verhoging van de vakantietoeslag in 1966 betekent geen verhoging van de arbeidskosten. De uitkeringsgerechtigden hebben in 1965 eveneens krachtens een afzonderlijke wettelijke maatregel een extra uitkering ontvangen ter grootte van 2% van de pensioenbedragen. Het is niet meer dan billijk dat bij de voorindexering wordt uitgegaan van de feitelijk door de gerechtigden genoten uitkeringen en niet van lagere bedragen, uitsluitend omdat door de techniek van de uitkering ineens deze inkomensverhoging tot dusverre niet in het indexcijfer der lonen is verwerkt. De methodiek die in de adviesaanvrage wordt voorgesteld, heeft tot gevolg dat de verwerking van de in 1965 opgetreden stijging van de loonkosten door de uitkering ineens eerst in de loop van het jaar 1966 in het loonindexcijfer tot uiting zal komen. Aangezien voor de normale aanpassing van de uitkeringsbedragen de eerste publikatie van het loonindexcijfer beslissend is, betekent dit voor de uitkeringsgerechtigden dat deze verwerking slechts voor een deel van het jaar in de uitkeringsbedragen zal doorwerken. De Raad is op grond van het vorenstaande van oordeel dat in de indexering vooraf tevens de verwerking van de in 1965 verleende uitkering ineens in het loonindexcijfer moet worden betrokken. Dit kan worden bereikt door overeenkomstig de adviesaanvrage het loonindexcijfer per 31 december 1965 met drie punten te verlagen en vervolgens de voprindexering niet te stellen op 5% maar op 7%. Van deze 7% representeert daft-2% een verwerking in het loonindexcijfer van de in 1965 opgetreden loonkostenstijging door de uitkering ineens en houdt de overige 5% verband met de in 1966 te verwachten loonkostenstijging. De Raad tekent hierbij aan dat dit voorstel berust op de veronderstelling dat, overeenkomstig 's Raads advies van 17 december 1965 inzake het vraagstuk van een vakantie-uitkering in het kader van de sociale verzekering, in 1966 aan de uitkeringsgerechtigden geen afzonderlijke vakantie-uitkering zal worden verstrekt. De Raad meende van deze veronderstelling te mogen uitgaan, gelet op het ontbreken van enige aanduiding in de adviesaanvrage dat een dergelijke vakantieuitkering in 1966 wordt overwogen. 4. Een minderheidvan de Raad, bestaandeuit een groot aantal leden, wil voorop-

6 stellen dat de onderhavige adviesaanvrage de bij dat deel bestaande reserves tegen de bevoegdheid tot indexering vooraf en de daaraan gegeven interpretatie belangrijk heeft vergroot. Het zesde lid van de aanpassingsartikelen stelt als voorwaarde voor de toepassing van de indexering vooraf de aanwezi^eid van een bijzoudere aanleiding in verband met de loonpolitieke toestand. Deze omschrijving is zo vaag dat aan de wetsbepaling zelve nagenoeg geen normen kunnen worden ontleend voor de toepassing van deze bevoegdheid. De mate waarin van de indexering vooraf gebruik kan worden gemaakt, hangt dus in belangrijke mate af van de interpretatie welke aan de omschrijving wordt gegeven. Bij de parlementaire behandeling zijn de volgende criteria voor toepassing van de onderhavige bevoegdheid genoemd: a. de omstandigheid dat een relatief groot aantal couectieve arbeidsovereenkomsten tot stand zal komen in een korte periode, en wel zodanig dat de gemiddelde ingangsdatum, gemeten naar het aantal betrokken werknemers, dicht bij 1 januari ligt; b. de omstandigheid dat naar verwachting de loonsverhogingen vrijwel uniform zuuen zijn; 0. de te verwachten prijsontwikkeling. Niet duidelijk is of slechts als deze voorwaarden gezamenlijk zijn vervuld van een bijzondere aanleiding op loonpolitiek gebied kan worden gesproken, of dat dat ook het geval is als slechts aan een of twee van deze voorwaarden is voldaan. Dit deel van de Raad acht het opmerkelijk dat in de onderhavige adviesaanvrage expliciet slechts het onder a genoemde criterium wordt genoemd, in tegenstelling tot de adviesaanvrage van 21 december 1Q64, toen duidelijk werd gesteld dat de loonsverhoging vrijwel uniform zou zijn. De Raad heeft er in zijn advies van 22 januari 1965 op gewezen dat de genoemde criteria voor toepassing van de bevoegdheid tot indexering vooraf niet zo uitzonderlijk zijn als de formulering van deze bevoegdheid zou doen vermoeden. De toepassingsmogelijkheid wordt uiteraard nog groter, indien reeds het vervuld zijn van een of twee van de voorwaarden voldoende wordt geacht voor toepassing van de bevoegdheid. In het vorige advies werd gewezen op de mogelijkheid dat hierdoor de indexering vooraf min of meer de normale. figuur zou worden, waardoor de praktijk van de aanpassing van de uitkeringen zou gaan afwijken van het beginsel dat aan de wettelijke bepalingen ten grondslag ligt. De omstandigheid dat thans in een situatie, die naar het oordeel van dit deel bezwaarlijk uitzonderlijk kan worden genoemd, wederom naar toepassing van de indexering vooraf wordt gegrepen, bevestigt naar het oordeel van dit deel van de Raad het vermoeden dat in het vorige advies is uitgesproken. Er dreigt een praktijk te ontstaan^ waardoor aan indexering vooraf als regel niet zal kunnen worden ontkomen. Dit deel van de Raad heeft hiertegen emstige bezwaren. AUereerst. zoals vermeld, omdat hierdoor een voor uitzonderlijke omstandi^eden bedoelde bevoegdheid de normale grondslag voor verhoging van de uitkeringen dreigt te worden. Deze ontwikkeling is in strijd met de gedachte dat van de indexering geen autonome inflatoire stimulans mag uitgaan en op grond waarvan oorspronkelijk is gekozen voor een automatisme naar de maatstaf van de ontwikkeling die zich heeft voltrokken. Dit deel van de Raad acht het een groot goed dat de sociale uitkeringen welvaartsvast zijn gemaakt en dat die welvaartsvastheid door een automatisme is gewaarborgd. Voorkomen dient echter te worden dat de indexering de welvaartsvastheid gaat bedreigen. Voorts acht dit deel van de Raad aan dit oneigenlijke gebruik van de bevoegdheid emstige gevaren verbonden. Zo is er in het vorige advies reeds op gewezen dat deze bevoegdheid de Raad ertoe kan noodzaken zijn verwachtingen over de

7 feitelijke loonontwikkeling en prijsontwikkeling kenbaar te maken, ook als de omstandi^eden in verband met het loonpolitieke stelsel of de sociaal-economische situatie dit niet opportuun of niet wenselijk maken. Dit deel van de Raad zou er dan ook verre de voorkeur aan hebben gegeven, indien de mogelijkheid tot indexering vooraf niet zou zijn geihtroduceerd. Een snelle aanpassing van de uitkeringen zou dan voor zover nodig kunnen worden geeffectueerd door toepassing van het derde lid van de aanpassingsartikelen, volgens welk lid de pensioenbedragen kunnen worden verhoogd of verlaagd, ook als niet voldaan is aan de beperkingen welke de hoofdregel van de aanpassing bevat (een afwijking gedurende een aaneengesloten periode van zes maanden van ten minste 3% van het indexcijfer waarop de laatste herziening was gebaseerd), terwijl in bijzonder urgente situaties met behulp van een afzonderlijke wettelijke raaatregel tot indexering vooraf zou kunnen worden overgegaan. Op grond van het hiervoren gestelde is dit deel van de Raad van oordeel dat thans niet de voorwaarden zijn vervuld waaronder tot indexering vooraf kan worden overgegaan. Maar ook als dit wel het geval zou zijn, moet niet uit het oog worden verloren, dat er dan geen verplichting is tot indexering vooraf, maar slechts een bevoegdheid en dat dus tevens moet worden beoordeeld of het opportuun moet worden geacht daarvan gebruik te maken. Deze vraag wordt door dit deel van de Raad ontkennend beantwoord. Toepassing van deze bevoegdheid in twee achtereenvolgende jaren, nadat de desbetreffende wetten de mogelijkheid daartoe hebben geopend, in omstandigheden die bezwaarlijk uitzonderlijk kunnen worden genoemd, schept een zodanig precedent, dat overgang naar de normale aanpassingsmethodiek ten zeerste wordt bemoeilijkt. Dit deel van de Raad is van mening dat met ingang van 1 januari 1966 denormale asinpassingsmethodiek moet worden toegepast. Dit houdt in concreto in een optrekking van de uitkeringsbedragen op grond van de ontwikkeling van het loonindexcijfer tot 31 december 1965, onder toepassing van het tweede lid van het aanpassingsartikel van de verschillende wetten en daamaast de verhoging van de uitkeringsbedragen ter compensatie van de huurverhoging waartoe de Raad op 17 december 1965 heeft geadviseerd. De uitkomsten, vergeleken met de in de adviesaanvrage gedane voorstellen, zijn als volgt: gehuwde bejaarden en weduwen met kinderen f , ongehuwde bejaarden en weduwen zonder kinderen f , invaliden klasse A f , invaliden klasse B f , invaliden klasse C f , wezen tot 10 jaar f. 888, wezen van 10 tot 16 jaar f , wezen van 16 tot 27 jaar f , kinderbijslag le kind (per kwar'taal) f. B8,92 kinderbijslag 2e en 3e kind (per kwartaal) f. 101,40 kinderbijslag 4e en 5e kind (per kwartaal) f. 135,72 kinderbijslag 6e en 7e kind (per kwartaal) f. 151,32.p.v. f ,-.p.v. f ,-.p.v. f ,-.p.v. f ,-.p.v. f ,-.p.v. f. 906,-.p.v. f, 1.362,-.p.v. f ,-.p.v. f. 90,48.p.v. f. 103,74.p.v. f. 138,84 p.v. f. 155,22 kinderbijslag 8e en volgende (per kwartaal) f. 168,48 i.p.v. f. 171,60 Bij de beoordeling van deze verschillen dient in het oog te worden gehouden dat bij toepassing van de door dit deel van de Raad in overweging gegeven methode op een vroeger tijdstip in 1966 zal zijn voldaan aan de voorwaarden voor een verdere verhoging dan bij toepassing van de indexering vooraf. In de praktijk zullen voor 1966 de verschillen naar alle waarschijnlijkheid kleiner zijn dan die welke in bovenstaande tabel zijn vermeld. Hieruit blijkt dat het resultaat van toepassing van de normale methode van aanpassing zo weinig afwijkt van die

8 van toepassing van de indexering vooraf, dat ook uit dien hoofde een beroep op gebruik van deze voor bijzondere omstandigheden bedoelde bevoegdneid niet nodig is. Enkele leden van de Raad onderschrijven de bezwaren die door de hiervoren genoemde minderheid tegen het voorgestelde gebruik van de indexering vooraf zijn aangevoerd. Gelet op het voornemen van de Raad te adviseren over het vraagstuk van de aanpassingsmethodiek, willen zij zich thans niet verzetten tegen de voornemens zoals die in de adviesaanvrage zijn uiteengezet. 5. Tot besluit van dit advies vraagt de Raad de aandacht voor de bij adviesaanvragen over deze materie tevolgen procedure. De publikatie van de uitkeringsbedragen welke zouden gaan gelden indien aan de in de adviesaanvrage vermelde voornemens uitvoering wordt gegeven, heeft uiteraard verwachtingen gewekt bij de betrokkenen. Dit wordt dan noodzakelijkerwijze een factor die bij de oordeelsvoiming in de Raad mede zijn invloed kan doen gelden en die een beoordeling door de Raad van de zakelijke merites van de in de adviesaanvrage vermelde voornemens kan bemoeilijken. Dit bezwaar doet zich evenzeer gelden bij de beslissing die moet worden genoraen indien de Raad tot lagere uitkeringsbedragen zou adviseren. Hierbij voegt zich nog het bezwaar dat de adviesaanvrage op zo'n laat tijdstip is ontvangen dat een nauwgezette bezinning op de voorstellen nauwelijks mogelijk was. Deze gang van zaken dreigt de advisering door de Raad tot een blote forraaliteit te maken. Een dergelijke ontwikkeling, waardoor de inschakeling van de Raad hoofdzakelijk als een vertragingsfactor zou worden aangevoeld, zou de Raad en naar hij aanneemt ook Uwe Excellentie zeer betreuren. J.W. DE POUS, voorzitter. HUB.L. JANSEN, algemeen secretaris.

9 BIJLAGE BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN VOLKSGEZONDHEID VAN 28 JANUARI 1966 AAN DE RAAD 1. Zoals bekend werd naast de mogelijkheid de uitkeringen krachtens de Algemene Ouderdomswet, de Algemene Weduwen- en Wezenwet, de Interimwet invaliditp.itsrentetrekkers en de drie kinderbijslagwetten te herzien met toepassing van de zgn. automatische aanpassing-achteraf, bij de wet van 10 december 1964, Stb. 486 (invoering sociaal minimum), de mogelijkheid opgenomen om die uitkeringen met toepassing van de zgn. indexering-vooraf met ingang van de eerste dag van een kalenderjaar te verhogen. Van de laatste aanpassingsmogelijkheid kan blijkens de artikelen 9, zesde lid, van de A.O.W., 21, zesde lid, van de A.W.W., 6, zesde lid, van de I.W.I., lla, zesde lid, van de A.K.W., 22, zesde lid, van de K.W.L. en 11, zesde lid, van de K.K.Z. gebruik worden gemaakt, indien in verband met de loonpolitieke toestand daartoe een bijzondere aanleiding bestaat. Bij Koninklijk besluit van 17 februari 1965, Stb. 70, werden de uitkeringsbedragen met toepassing van deze indexering-vooraf ingaande 1 januari 1965 verhoogd. De ondergetekende heeft de vraag onder ogen gezien, ofhet wenselijk is de meerbedoelde uitkeringsbedragen ook met ingang van 1 januari 1966 met toepassing van de mogelijkheid van indexering-vooraf te verhogen. 2. In de memorie van antwoord aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal inzake het ontwerp van wet tot invoering van een sociaal minimum in de A.O.W. en de A.W.W. (Gedrukte Stukken, Zitting , nr. 7762, stuk nr. 6, pag. 6) heeft de ondergetekende erop gewezen, dat naar de mate de spreiding van de couectieve arbeidsovereenkomsten minder groot is, de duur der contracten korter is en het grootste deel der contracten expireert in het begin van het jaar, de automatische indexering-achteraf zich minder bevredigend doet gevoelen, vooral ook, wanneer zich een zekere prijsontwikkeling voordoet. Bij de verhoging van de uitkeringen per 1 januari 1965 met toepassing van de indexering-vooraf heeft blijkens de toelichting op het betreffende veriiogingsbesluit, eveneens in het bovengenoemde Staatsblad nr. 70 opgenomen de omstandi^eid, dat toen de gemiddelde expiratiedatum van c.a.o.'s voor 95% voor de onder een c.a.o. vallende werknemers ongeveer medio februari lag, dan ook een zeer belangrijke rol gespeeld. Ook dit jaar ligt voor verreweg het grootste deel van de onder een c.a.o. vallende werknemers de expiratiedatum van de contracten in het begin van het jaar. Weliswaar is thans nog slechts een gering aantal c.a.o.'s tot stand gekomen, doch verwacht mag worden, dat verreweg het merendeel van de nog te sluiten contracten alsnog zuuen ingaan op een datum, liggende in het begin van dit jaar. De ondergetekende heeft daarom gemeend, ook met ingang van 1 januari 1966 een verhoging van de welvaartsvaste sociale-verzekeringsuitkeringen met toepassing van de indexering-vooraf te moeten voorstaan. 3. Wanneer-tot indexering-vooraf per 1 januari 1966 wordt overgegaan, moeten ingevolge het bepaalde in de leden 7 van de welvaartsvastheidsartikelen in de A.O.W., de A.W.W., de I.W.I, en de kinderbijslagwetten de uitkeringsbedragen worden verhoogd met hetzelfde percentage, als waarmede het indexcijfer der lonen op 31 december 1965, verhoogd met een door de Kroon in verband met de te verwochten loonontwikkeling vast te stellen percentage, afwijkt van het

10 indexcijfer 214, 225 waarop de laatste herziening is gebaseerd. Nu het bedrijfsleven algemeen de uitkering ineens, welke het vorige jaar is verleend, in 1966 gaat aanwenden voor een verhoging van de vakantie-uitkering, heeft de ondergetekende gemeend het percentage van de voorindexering op 5 te moeten stellen. Naar zijn mening bestaat er n.l. geen aanleiding om een verhoging van de vakantie-uitkering reeds per 1 januari 1966 via de weg van voorindexering in de uitkeringsbedragen tot uitdrukking te brengen. Het vorenstaande betekent, dat het indexcijfer op 31 december 1965, hetwelk 224 bedroeg, met 5% zou moeten worden verhoogd, met dien verstande, dat daarin begrepen is de compensatie aan de werknemers in verband met de huurverhoging per 1 januari In dit indexcijfer van 224 zijn evenwel 3 punten begrepen, welke zijn toe te schrijven aan de uitkering-ineens aan de loontrekkenden in 1965, welke punten niet doorwerken in de indexcijfers na 31 december Indien bij de herziening van de uitkeringsbedragen, behalve met de stijging van het indexcijfer na 31 december 1965 als gevolg van de daarna optredende loonsverhogingen, ook nog met deze 3 punten rekening zou worden gehouden, zou dit een wijziging in de reele netto-inkomsten van de uitkeringsgerechtigden ten opzichte van die van de loontrekkenden tot gevolg hebben. Naar de mening van de ondergetekende dienen bedoelde 3 punten derhalve uit het indexcijfer op 31 december 1965 te worden geelimineerd, waartoe artikel 9, vijfde lid, van de A.O.W. en de overeenkomstige bepalingen in de andere genoemde wetten de mogelijkheid bieden. Bij de onderhavige verhoging dient dan te worden uitgegaan van een gecorrigeerd indexcijfer op 31 december 1965 van = 221. Een verhoging van dit gecorrigeerde indexcijfer 221 per 31 december 1965 met 5% geeft als uitkomst een indexcijfer van 232,05. Gezien het vorenstaande acht de ondergetekende het gewenst de uitkeringen krachtens de meergenoemde sociale verzekeringswetten per 1 januari 1966 in beginsel op te trekken tot het indexcijfer 232,05, welk cijfer dus verder als basis zal gelden voor een volgende herziening. 4. A. Verhoging ouderdomspensioenen, weduwenpensioenen en invaliditeitsuitkeringen Zoals uit punt 3 blijkt, is in het percentage van 5 begrepen de compensatie aan de werknemers in verband met de huurverhoging. Bij optrekking van de ouderdomspensioenen, de weduwenpensioenen en de invaliditeitsuitkeringen tot het indexcijfer 232,05 zonder meer, zou echter voorbijgegaan worden aan het advies van uw Raad d.d. 17 december 1965 (1965, nr. 12) over een herziening van de uitkeringsbedragen ingevolge verschillende socialeverzekeringswetten in verband met de huurverhoging per 1 januari Dit advies houdt in, dat in plaats van een verhoging, overeenkomende met de stijging van het indexcijfer der lonen in verband met de meerbedoelde huurcompensatie aan de loontrekkenden de ondergetekende zou deze, gezien de inhoud van zijn desbetreffende adviesaanvraag d.d. 25 november 1965, willen stellen op 1,3% van het gecorrigeerde indexcijfer 221 per 31 december 1965 d.i. op 2,873 punten de volgende compensatie ware te verlenen: a. f. 90, per jaar voor gehuwde bejaarden en weduwen met kinderen; b. f. 78, per jaar voor ongehuwde bejaarden en weduwen zonder kinderen; c. f. 84, per jaar voor invaliden in klasse A; d. f. 72, per jaar voor invaliden in klasse B; e. f. 54, per jaar voor invaliden in klasse C. 10

11 De realisering van deze aanbeveling bij de voorgenomen indexering-vooraf wordt bereikt door de thans geldende uitkeringsbedragen te verhogen met het procentuele verschil tussen 214,225 (het indexcijfer, waarop deze bedragen zijn gebaseerd) en 229,177 (232,05-2,873) = 6,98 en de aldus verkregen bedragen te vermeerderen met de bovengenoemde desbetreffende compensatie voor de huurverhoging. Voorts rekening houdende met de wettelijk voorgeschreven afronding van de uitkomsten naar boven op een veelvoud van zes gulden, worden de jaarbedragen dan als volgt verhoogd: a. van f. 3756, tot f. 4110, voor gehuwde bejaarden en weduwen met kinderen; b. van f. 2628, tot f. 2892, voor ongehuwde bejaarden en weduwen zonder kinderen; c. van f. 5178, tot g. 5628, voor invaliden in klasse A; d. van f. 4212, tot f. 4578, voor invaliden in klasse B; e. van f. 3240, tot f. 3522, voor invaliden in klasse C. B. Verhoging wezenpensioenen en kinderbijslagen Blijkens het eerdergenoemde advies van 17 december 1965 staat uw Raad, evenals de ondergetekende, op het standpunt, dat voor de wezenpensioenen en de kinderbijslagen geen bijzondfre maatregelen in verband met de huurverhoging dienen te worden getroffen, zodat ten aanzien van deze uitkeringen kan worden volstaan met een verhoging overeenkomstig de loonontwikkeling. Bij indexeringvooraf dienen derhalve de thans geldende uitkeringsbedragen te worden verhoogd met (let procentuele verschil tussen 214,225 en 232,05 = 8,32. Na de wettelijk voorgeschreven afronding van de verkregen uitkomsten naar boven op een veelvoud van zes gulden voor wat betreft de wezenpensioenen en van. f. 0,78 voor wat betreft de kinderbijslagen, worden de bedragen dan als volgt verhoogd: wezenpensioenen per jaar: a. van f. 834, tot f. 906, voor wezen tot 10 jaar; b. van f. 1254, tot f. 1362, voor wezen van 10 tot 16 jaar; c. van f. 1626, tot f. 1764, voor wezen van 16 tot 27 jaar; kinderbijslagen per kwartaal: a. van f. 83,46 tot f. 90,48 voor een eerste kind; b. van f. 95,16 tot f. 103,74 voor een tweede en een derde kind; c. van f. 127,92 tot f. 138,84 voor een vierde en een vijfde kind; d. van f. 142,74 tot f. 155,22 voor een zesde en een zevende kind; e. van f. 158,34 tot f. 171,60 voor een achtste kind en elk volgende kind. 5. Op grond van het bepaalde in het elfde lid van artikel 9 van de A.O.W. en de overeenkomstige bepalingen in de andere meergenoemde wetten dient uw Raad te worden. gehoord alvorens een voordracht wordt gedaan tot een algemene maatregel van bestuur, waarin de hiervoren voorgestelde verhogingen zuuen worden geeffectueerd. Aangezien deze verhogingen met terugwerkende kracht tot 1 januari 1966 dienen in te gaan, zal ik het zeer op prijs stellen, uw advies zo spoedig mogelijk te mogen ontvangen. 11