Internationale publicaties

Transcriptie

1 1/5 Internationale publicaties De wetenschapscommissie wil NVGP leden actiever informeren over de wetenschap op het gebied van groepsdynamica en groepspsychotherapie. Daarom zullen we in samenwerking met verschillende verslaggevers periodiek verslag doen van interessante publicaties uit verschillende internationale tijdschriften, die zich richten op groepen. In welke internationale tijdschriften wordt gepubliceerd over onderzoek naar groepsdynamica en groepspsychotherapie? Hoe hebben de wetenschappers uit verschillende disciplines, die zich bezig houden met groepsdynamica, zich verenigd? En hoe kunnen deze onderzoeken ons aan het denken zetten over groepen in onze dagelijkse praktijk? In deze eerste editie hebben we gekeken naar publicaties in 2012 uit de tijdschriften: Group Dynamics (verslaggever Danny Brouwer) Small Group Research (verslaggever Willem de Haas). In de volgende editie zullen we ook stilstaan bij: International Journal of Group Psychotherapy (verslaggever Wubbo Scholte) Group Analysis (verslaggever Wubbo Scholte) Het idee is dat we op den duur een groep vormen van verslaggevers die een tijdschrift in de gaten houden en korte samenvattingen schrijven van de meest relevante artikelen voor de NVGP. Deze verslagen verschijnen op de website van de NVGP en in het tijdschrift groepen. Om met deze groep verslaggevers een divers overzicht te ontwikkelen van relevante onderzoeksresultaten hopen we gebruik te kunnen maken van uw expertise. Heeft u tips over interessante publicaties? Over specifieke internationale tijdschriften die relevant zijn voor de NVGP? Wilt u een tijdschrift voor uw rekening nemen, omdat u dat interessant lijkt of omdat u het toch al bijhoudt voor uw werk? Neem dan contact met mij op. Namens de wetenschapscommissie, Danny Brouwer brouwer@npsai.nl Tijdschrift: Group Dynamics Door Danny Brouwer De American Psychological Association (APA) kent 54 divisies, die verschillende disciplines binnen de psychologie vertegenwoordigen. Sinds 1991 worden groepstherapeuten vertegenwoordigd in divisie 49 Society of Group Psychology and Group Psychotherapy. Sinds 1997 verschijnt vier keer per jaar vanuit deze divisie het wetenschappelijk tijdschrift Group Dynamics: Theory, Research, and Practice. Onderzoekers publiceren in Group Dynamics over een breed scala aan onderwerpen m.b.t. groepen. Er is bijvoorbeeld geschreven over leiderschap, teamwork, uitsluiting, over hoe je groepsprocessen kunt meten en over specifieke groepen voor bijv. stoppen met roken of Januari 2013

2 Van de NVGP Wetenschapscomissie: Internationale publicaties 2/5 eetstoornissen. Meer informatie is te vinden op Hieronder een voorbeeld van een artikel uit Group Dynamics dat gaat over leiderschap. Are two heads better than one? Kivilghan D. M., London K. & Miles J. R. Stel je overweegt te starten met een therapiegroep voor 8 clienten, doe je dat met één of twee therapeuten? Wat is de invloed van deze keuze op het klimaat in de groep? Door theoretisch vorming en praktische ervaring hebben de meeste groepstherapeuten een duidelijk idee over de voor- en nadelen van werken met een cotherapeut. Maar wat is er bekend vanuit wetenschappelijke resultaten? Dit is een van de weinige empirische studies naar cotherapie in groepen. De onderzoekers hebben een groot aantal semi-gestructureerde therapie groepen bij hun onderzoek betrokken (32 groepen, gemiddeld 7 deelnemers per groep). Ze bestuderen de relatie tussen cotherapie, de tevredenheid van groepsleden en groepsklimaat. Dit kan ons meer leren over de mogelijke invloed van cotherapie op processen in de groep. Client tevredenheid. De tevredenheid van clienten is gemeten in termen van (1) de mate van verandering ze door de therapie ervaren hebben en (2) hoe ze de relatie met hun groepsgenoten hebben beoordeeld. Clienten zijn tevredener over de verandering door therapie in groepen met twee therapeuten vergeleken met clienten in groepen met één therapeut. Ook is er sprake van een interessant interactie effect wanneer we de groepsgrootte meenemen. De groepen in deze studie varieren in groepsgrootte van 4 tot 9 deelnemers. Opvallend is dat clienten bij één therapeut de relatie met hun groepsgenoten steeds slechter beoordelen naar mate de groep groter is. Maar bij twee therapeuten beoordelen ze de relatie met hun groepsgenoten juist als beter naar mate de groep groter is. Groepsklimaat. Binnen groepsklimaat maken de onderzoekers onderscheid tussen drie variabelen: betrokkenheid, vermijding en conflict in de groep. Clienten voelen zich minder betrokken en ervaren meer conflict in grotere groepen. Naarmate de groep groter is ervaren clienten meer vermijding in de groep als er maar één therapeut is, maar voor een groep met twee therapeuten blijkt groepsgrootte daar niet op van invloed. Een kritische noot bij de presentatie van de resultaten is dat ze wel beschrijven dat het significant effecten betreft, maar dat ze geen interpretatie geven van de grootte van deze effecten (het blijft daardoor bijv. onduidelijk hoe groot het effect van twee therapeuten is op de afname van vermijding in de groep, al is dat ook moeilijk te objectiveren). Conclusie. Al met al geven deze resultaten wel te denken. In grotere groepen neemt de complexiteit van de interacties toe vergeleken met kleinere groepen. De resultaten laten zien dat de conflicten toenemen en dat de onderlinge betrokkenheid afneemt. De auteurs beschrijven in hun discussie dat dit het gevolg kan zijn van de-individualisatie in grotere groepen, waardoor irritaties makkelijker uitgesproken worden en betrokkenheid minder nodig is (social loafing). De resultaten laten ook zien dat in een grotere groep (van 7 tot 9 clienten) cotherapie de voorkeur heeft, omdat er dan minder sprake is van vermijding, omdat clienten tevredener zijn over de therapie resultaten en de onderlinge relaties als prettiger ervaren. Tijdschrift: Small Group Research Door Willem de Haas Small Group Research is een Internationaal tijdschrift gericht op onderzoek naar de effectiviteit van kleine groepen in de praktijk. De artikelen gaan over werkgroepen, teams, sportgroepen en soms over therapiegroepen. Ook komen universele groepsonderwerpen aan bod als cohesie en samenwerking. Het

3 Van de NVGP Wetenschapscomissie: Internationale publicaties 3/5 tijdschrift bestaat 43 jaar en verschijnt eens per twee maanden. Meer informatie en een Blog van de editors zijn te vinden op De editors van Small Group Research zijn nauw verbonden met het Interdisciplinary Network for Group Research. Deze internationale groep wetenschappers komt jaarlijks bijeen op de Conference of the Interdisciplinary Network for Group Research. In Small Group Research verschijnt eens per jaar een issue waarin dit congres wordt besproken. Meer informatie over deze onderzoeksgroep, die sinds 2006 bestaat, is te vinden op vergaderd. En dat de aandacht voor het onderzoek naar de effectiviteit achterblijft vergeleken met de hoeveelheid aan vergaderingen en vergadertijd in het werkveld. Gemiddeld hebben medewerkers die full-time werken 3 vergaderingen per weer en wordt 41% van de vergaderingen als niet nuttig ervaren. De eerst volgende conferentie van het Interdisciplinary Network for Group Research is 11 t/m 13 juli 2013 in Atlanta, Georgia, USA. April 2012 Special Issue: Organizational Meetings Deze aflevering van SGR gaat helemaal over vergaderingen en nut en effectiviteit ervan in het werkveld. Voor mij onmiddellijk een interessant thema. Ik weet niet of het ook uw ervaring is, maar de meeste vergaderingen die ik meemaak zijn vaker slordig, slecht geleid en ondoelmatig dan effectief en productief. En ook als voorzitter van eigen vergaderingen merk ik hoe lastig het soms is om zo n groepssamenwerkingsbijeenkomst -want dat is een vergadering- goed en productief te leiden. Vaak heb ik me afgevraagd of er wetenschappelijk iets over is uitgezocht en praktisch gehoopt op het geheim van een goede vergadering. Welnu dit aprilnummer van SGR gaat er helemaal over. Het geheim waar ik hoopte blijkt natuurlijk niet te bestaan, maar er staan wel nuttige tips in het laatste artikel. Meetings at Work Scott C. W., Shanock L. R., & Rogelberg S.G. In deze inleiding van het themanummer wordt geconstateerd dat ondanks alle nieuwe digitale communicatiemiddelen en niet minder wordt Meetings Matter Kauffeld S. & Lehmann-Willenbrock N. Welke verschillende soorten interacties tussen collega s in vergaderingen hangen samen met productiviteit en succes van een organisatie? Welke interacties irriteren de deelnemers? Kunnen we vergaderingen verbeteren door bepaalde groepsinteracties te stimuleren? Relevant voor Cursus teamleiderschap in opleiding tot klinisch psycholoog of psychiater Negentig video-geregistreerde vergaderbijeenkomsten van verschillende teams zijn door twee Duitse sociaal psychologen geanalyseerd en onderzocht op de onderlinge interactie tussen de deelnemers. Dit waren teams van organisaties uit de metaal-, elektriciteit-, chemie- en verpakkingsindustrie. Negen op de tien deelnemers waren mannen. Ze hebben de verschillende interacties die ze observeerden onderverdeeld in vier categorieen: probleem-gerichte interacties (bijv. de tijd nemen om problemen te identificeren en te

4 Van de NVGP Wetenschapscomissie: Internationale publicaties 4/5 illustreren, en voor- en nadelen van verschillende oplossingen te exploreren), procedurele interacties (positief is bijv. agenda bewaken, time management en negatief is bijv. tijdens een vergadering verzanden in details), socio-emotionele interacties (positief bijv. actief luisteren en steunen, negatief bijv. klagen), en actie-georienteerd interacties (actiegeorienteerd is bijv. verantwoordelijkheid nemen, akkoord over taak die uitgevoerd moet worden en tegenwerkend is bijv. te vroeg afkappen van een onderwerp). De onderzoekers rapporteren correlaties tussen enerzijds hoe vaak deze interacties voorkwamen in een uur tijd van de vergadering en anderzijds drie uitkomstmaten: tevredenheid van deelnemers, team productiviteit en succes van de organisatie (in termen van omzet, productiviteit, etc). Ze maken helaas geen gebruik van andere data-analytische methoden. De belangrijkste resultaten gaan dus over correlaties, niet over oorzakelijke verbanden: over de vergadering. En tegen de verwachting in zijn er geen significante correlaties gevonden tussen deze relationele interacties en teamproductiviteit of succes van de organisatie. Deze resultaten kunnen we gebruiken om na te denken over onze eigen team vergaderingen; geef ik als voorzitter genoeg aandacht aan het exploreren van problemen en oplossingen? En in hoeverre draag ik als deelnemer bij aan probleem- en oplossingsgerichte interacties of juist aan een negatieve procedurele interactie? En deze interacties, in hoeverre houden die verband met het succes van mijn organisatie? Er blijven bij mij wel vragen over: Er zijn binnen een team altijd groepsprocessen? Waar blijven die? Klagen kan toch ook functioneel zijn? En het geringe belang van positieve relationele interactie (steunen, gevoelens uitspreken) blijft merkwaardig. En tot slot: in hoeverre zijn deze resultaten van deze studie te generaliseren van de blue-collar industrie setting naar organisaties in de zorg? De sterkste positieve correlaties worden gevonden voor probleem-gerichte interacties en de drie uitkomstmaten. Vooral voor interacties tussen deelnemers die gaan over oorzaken en gevolgen van een probleem, stil staan bij wat nodig is voor een oplossing, oplossingen identificeren en voor- en nadelen van de oplossingen bespreken. De sterkste negatieve correlatie is tussen negatieve procedurele interactie en tevredenheid over de vergadering, productiviteit en succes van de organisatie (verzanden in details of blijven hangen bij irrelevante voorbeelden). Interessant is dat zowel positieve (bijv. stille deelnemers aanmoedigen, gevoelens bespreken, waardering uitspreken) als negatieve relationele interacties (onderling fluisteren, commentaar van anderen neerhalen) negatief correleren met tevredenheid Wasted Time and Money in Meetings Shanock L. R., Rogelberg S.G. & Scott C. W. Tips voor een effectiever gebruik van vergadertijd Relevant voor Cursus teamleiderschap in opleiding tot klinisch psycholoog of psychiater Een artikel over kosten en baten van vergaderingen en praktische tips uit de praktijk van het Amerikaanse bedrijfs-leven. De auteurs beschrijven eerst een aantal conclusies uit eerdere literatuur over vergaderen: De algemene attitude naar vergaderingen is negatief: vele werknemers ervaren veel vergaderingen als nutteloos en ineffectief. Slechte vergaderingen zijn de norm. Doyle en Strauss (1982) zien een apart soort schade als gevolg van slechte vergaderingen: het team recovery syndrome, de cooling-down tijd die

5 Van de NVGP Wetenschapscomissie: Internationale publicaties 5/5 werknemers nemen om de frustratie kwijt te raken. Wetenschappelijke evidentie over hoeveel vergaderingen er in een bepaalde organisatie nodig zijn is er niet Er wordt een drie stappen plan beschreven om verspilde vergadertijd in kaart te brengen en te reduceren: 1. Bereken de kosten van de vergadertijd in een organisatie, met de salariskosten van medewerkers als uitgangspunt. 2. Onderzoek de effectiviteit en het nut van vergaderen zoals beleefd door medewerkers. 3. Maak een concreet plan van aanpak om de vergadertijd beter te benutten. De auteurs doen veel verschillende aanbevelingen voor een zo n plan van aanpak, waarvan ik er enkele uitlicht: Hoe beter een vergadering is voorbereid door alle deelnemers hoe nuttiger die verloopt. Optimale informatie vooraf. Voorzitters hebben veel baat bij trainingen in besluitvorming en leiderschap. In sommige bedrijven worden niet alleen de managers getraind in goed vergaderen, maar volgt elke nieuwe werknemer een cursus vergaderen in dit bedrijf. De teamgrootte wordt in sommige bedrijven gelimiteerd om de participatie vast te houden. Regelmatige evaluatie en terugkoppeling van tevredenheid van de deelnemers Een nuttig en leuk leesbaar artikel. Referenties Kauffeld, S. & Lehmann-Willenbrock, N. (2012). Meetings Matter: Effects of Team Meetings on Team and Organizational Success. Small Group Research. 43, Kivilghan, D. M., London, K., Miles, J. R. (2012). Are two heads better than one? The relationship between number of group leaders and group members, and group climate and group member benefit from therapy. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 16, Shanock, L. R., Rogelberg, S.G., & Scott, C. W. (2012). Wasted Time and Money in Meetings: Increasing Return on Investment. Small Group Research. 43,