Ter besluitvorming door de Raad. Collegevoorstel Openbaar. Onderwerp Gewijzigde vaststelling bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens.

Transcriptie

1 Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Gewijzigde vaststelling bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens Programma / Programmanummer Ruimte & Cultuurhistorie / 1031 Portefeuillehouder H. Kunst Samenvatting Het ontwerpbestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens heeft van 21 februari t/m 3 april 2013 ter inzage gelegen. Tegen het ontwerpbestemmingsplan zijn 26 zienswijzen ingediend (waarvan één niet-ontvankelijk). De zienswijzen zijn in de zienswijzennota samengevat en van een beoordeling voorzien. De zienswijzen hebben geleid tot aanpassing van het bestemmingsplan. Tevens zijn er ambtshalve wijzigingen aangebracht. Het bestemmingsplan kan door uw raad gewijzigd worden vastgesteld. BW-nummer Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. SO10, Hans Gernaat, 2930 Datum ambtelijk voorstel 16 mei 2013 Registratienummer Ter besluitvorming door het college Aan de Raad voor te stellen 1. Het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens (inclusief zienswijzennota) gewijzigd vast te stellen, overeenkomstig de geometrisch bepaalde planobjecten als vervat in het GML-bestand NL.IMRO.0268.BP10000-VG01.gml met bijbehorende bestanden, waarbij voor de locatie van de geometrische planobjecten gebruik is gemaakt van een ondergrond welke is ontleend aan de GBKN (BP10000_GBKN dxf); 2. Geen exploitatieplan vast te stellen als bedoeld in artikel 6.12 van de Wet ruimtelijke ordening. Leidinggevende M.A. Versleijen, SO10 Programmamanager P. Oomens Paraaf akkoord Datum Programmadirecteur J. Sprangers Ter besluitvorming door de Raad Besluit B&W d.d. 28 mei 2013 nummer: 3.13 Conform advies Aanhouden Anders, nl. Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Gemeentesecretaris Portefeuillehouder Collegevoorstel.doc

2 Voorstel aan de Raad Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 26 juni 2013 / 91/2013 Fatale termijn: besluitvorming vóór: N.v.t. Onderwerp Gewijzigde vaststelling bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens Programma / Programmanummer Ruimte & Cultuurhistorie / 1031 Portefeuillehouder H. Kunst Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d. 28 mei 2013 Samenvatting Het ontwerpbestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens heeft van 21 februari t/m 3 april 2013 ter inzage gelegen. Tegen het ontwerpbestemmingsplan zijn 26 zienswijzen ingediend (waarvan één niet-ontvankelijk). De zienswijzen zijn in de zienswijzennota samengevat en van een beoordeling voorzien. De zienswijzen hebben geleid tot aanpassing van het bestemmingsplan. Tevens zijn er ambtshalve wijzigingen aangebracht. Het bestemmingsplan kan door uw raad gewijzigd worden vastgesteld. Voorstel om te besluiten 1. Het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens (inclusief zienswijzennota) gewijzigd vast te stellen, overeenkomstig de geometrisch bepaalde planobjecten als vervat in het GMLbestand NL.IMRO.0268.BP10000-VG01.gml met bijbehorende bestanden, waarbij voor de locatie van de geometrische planobjecten gebruik is gemaakt van een ondergrond welke is ontleend aan de GBKN (BP10000_GBKN dxf); 2. Geen exploitatieplan vast te stellen als bedoeld in artikel 6.12 van de Wet ruimtelijke ordening. Opgesteld door, telefoonnummer, Hans Gernaat, 2930, h.gernaat@nijmegen.nl Raadsvoorstel bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens.doc

3 Voorstel aan de Raad Aan de Raad van de gemeente Nijmegen 1 Inleiding Het bestemmingsplan voorziet in een actuele planologische regeling voor de bedrijventerreinen Noordkanaalhaven en Oostkanaalhaven. Het plangebied omvat, afgezien van genoemde bedrijventerreinen, voorts delen van het Maas-Waalkanaal en de Waal, en van het gebied ten oosten van de Energieweg (tussen de Wolfskuilseweg, Oscar Carréstraat, Rivierstraat en Weurtseweg). Het plan is overwegend conserverend van aard, wat betekent dat in hoofdzaak de bestaande functies zijn vastgelegd en de bestaande bouw- en gebruiksmogelijkheden zijn overgenomen. De planologische regeling van het gebied is voorts in overeenstemming gebracht met de huidige wet- en regelgeving en met bestaand beleid. Dit geldt in het bijzonder met betrekking tot de toegelaten bedrijven op het bedrijventerrein en de woonboten in het Maas-Waalkanaal (zie ook onder 3). 1.1 Wettelijk kader of beleidskader De vaststellingsprocedure is geregeld in artikel 3.8 van de Wet ruimtelijke ordening. Daarbij wordt verwezen naar de uniforme openbare voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht. Dit houdt in dat het ontwerpbestemmingsplan gedurende 6 weken ter inzage is gelegd, met de mogelijkheid voor een ieder om zienswijzen in te dienen. Van deze mogelijkheid is gebruik gemaakt. Er zijn 26 zienswijzen ingediend (waarvan één niet-ontvankelijk). De gemeentelijke reactie op deze zienswijzen is te vinden in de zienswijzennota. 1.2 Relatie met programma De kosten voor het opstellen en begeleiden van het bestemmingsplan worden voldaan uit de post actualisatie bestemmingsplannen uit de productgroep Planologie en Ruimtelijke Ordening binnen het programma Ruimte en Cultuurhistorie. 2 Doelstelling Gewijzigde vaststelling van het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens door uw raad. 3 Argumenten In meerdere zienswijzen wordt gesteld dat het nieuwe bestemmingsplan minder zware bedrijven toestaat dan het vorige bestemmingsplan en daardoor ook minder ontwikkelingsmogelijkheden biedt aan de bedrijven. Ook wordt in diverse zienswijzen bezwaar gemaakt tegen het positief bestemmen van de woonboten in het Maas-Waalkanaal. Hieronder wordt op beide onderwerpen nader ingegaan. Voor het overige wordt verwezen naar de zienswijzennota. 3.1 Vergelijking bestemmingsplan Haven- en industriegebied Nijmegen-West 1979 en bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens Voor de bedrijventerreinen Noordkanaalhaven en Oostkanaalhaven gold het bestemmingsplan Haven- en industriegebied Nijmegen-West 1979 (inmiddels dus al 34 jaar oud) en een tiental postzegelbestemmingsplannen. Aan de gronden in het gebied was in hoofdzaak één van de bestemmingen Bedrijfsdoeleinden B V Bedrijfsdoeleinden B VI of Bedrijfsdoeleinden B VII toegekend. Deze gronden waren bestemd voor de bouw van Raadsvoorstel bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens.doc

4 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 2 bedrijfsgebouwen ten behoeve van industriële doeleinden, handel en nijverheid en de daarbij behorende bijgebouwen, bouwwerken en werken. In een bijlage Staat van inrichtingen 1 en Staat van inrichtingen 2 was een zogenoemde negatieve bedrijvenlijst opgenomen. In deze lijsten zijn bedrijven genoemd die niet waren toegestaan in het gebied. In die lijsten komen bedrijven voor uit diverse milieucategorieën, zoals milieucategorie 3.2, 4.1 en 5.1. In tegenstelling tot wat in de zienswijzen wordt gesteld, is het dus niet zo dat het bestemmingsplan Haven- en industriegebied Nijmegen-West 1979 in z n algemeenheid en overal in het gebied zware bedrijven toestond. In het nieuwe bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens is, zoals nu gebruikelijk, gewerkt met een positieve bedrijvenlijst. Daarin worden de bedrijven genoemd die wel zijn toegestaan in het plangebied. In het bestemmingsplan is daarbij in hoofdzaak binnen het plangebied onderscheid gemaakt in drie gebieden. Een gebied waar bedrijven zijn toegestaan uit de categorieën 1 t/m 3.2 (bestemming Bedrijventerrein 1), een gebied waar bedrijven zijn toegestaan uit de categorieën 2 t/m 4.2 (bestemming Bedrijventerrein 2), en een gebied waar bedrijven zijn toegestaan uit de categorieën 2 t/m 5.2 (bestemming Bedrijventerrein 3). Bij deze gebiedsindeling is rekening gehouden met de thans aanwezige bedrijven en met de ruimtelijke aanvaardbaarheid van deze categorieën van bedrijven in relatie tot de omgeving. Het bestemmingsplan doet derhalve recht aan de bedrijfsbelangen van de bedrijven en is in overeenstemming met een goede ruimtelijke ordening. 3.2 Regeling van de woonboten in het Maas-Waalkanaal In het ontwerp-bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens waren de acht feitelijk aanwezige woonboten in het Maas-Waalkanaal positief bestemd. Dit is gedaan om de volgende redenen: - De meeste woonboten hebben een ligplaatsvergunning van Rijkswaterstaat; - De woonboten liggen er feitelijk al lange tijd; - De woonboten zijn door de gemeente aangesloten op de riolering; - De bedrijven worden niet tot nauwelijks in hun bedrijfsvoering belemmerd, omdat de woonboten op het geluidgezoneerde industrieterrein liggen. In veel van de ingediende zienswijzen wordt bezwaar gemaakt tegen het positief bestemmen van de woonboten. De bedrijven op het bedrijventerrein vrezen dat zij daardoor in hun bedrijfsvoering worden belemmerd, dat bij de woonboten geen aanvaardbaar woon- en leefklimaat kan worden gegarandeerd en dat positief bestemmen niet kan in verband met het vervoer van gevaarlijke stoffen over het Maas-Waalkanaal. Naar aanleiding van de zienswijzen is nader onderzocht of de woonboten positief bestemd kunnen worden. Dit heeft geleid tot de conclusie dat een positieve bestemming van de woonboten toch niet mogelijk is, vanwege de volgende redenen: - Volgens de gemeentelijke beleidsvisie Havens en Kaden uit 2010 is de situatie omtrent de woonboten aan de Oostkanaaldijk ongewenst. Het positief bestemmen van de woonboten in het bestemmingsplan is dus in strijd met het gemeentelijke beleid. - De woonboten liggen op een afstand van ongeveer 40 meter van de dichtstbijgelegen bedrijven. Vanuit een oogpunt van goede ruimtelijke ordening, zou deze afstand meter moeten zijn. Er is dus geen goed woon- en leefklimaat te garanderen ter plaatse van de woonboten. Raadsvoorstel bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens.doc

5 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 3 - Over het Maas-Waalkanaal worden gevaarlijke stoffen vervoerd. Daarop is het externe veiligheidsbeleid van toepassing. Op basis van het beleid voor externe veiligheid, is het positief bestemmen van de woonboten niet mogelijk. Nu een positieve bestemming niet mogelijk is, blijven er twee opties over: - Het niet als woonboot bestemmen van de woonboten; - Het introduceren van het persoonsgebonden overgangsrecht. Niet-bestemmen Het niet-bestemmen van de woonboten als woonboot betekent feitelijk dat de gemeente van plan is binnen de planperiode van 10 jaar de woonboten te verwijderen. Dit betekent dat handhavend zal worden opgetreden. Persoonsgebonden overgangsrecht Het is mogelijk om de woonboten onder het zogenoemde persoonsgebonden overgangsrecht te plaatsen. Dit betekent dat uitsluitend de huidige bewoners het gebruik van de woonboot als woning mogen voortzetten. Vertrekt zo n bewoner, dan mag niet iemand anders de woonboot gaan bewonen. Deze optie is juridisch gezien alleen dan mogelijk, als er sprake is van een onbillijkheid van overwegende aard indien de functie zou worden wegbestemd. Het college is van mening dat het niet-bestemmen van de woonboten (en daarmee aangeven dat de bestaande bewoning moet worden beëindigd), beschouwd moet worden als een vorm van onbillijkheid, vooral omdat het voor de woonbootbewoners sterk ingrijpt in hun persoonlijke situatie. Belangrijk is dat bij het persoonsgebonden overgangsrecht geen positieve bestemming aan de woonboten wordt gegeven. De bedrijven worden door deze regeling dan ook niet in hun bedrijfsvoering belemmerd. Anderzijds mogen de huidige bewoners de bewoning van de woonboten voortzetten, zo lang als zij willen. Zij hoeven dus niet te vertrekken en kunnen ook niet gedwongen worden te vertrekken. Wij stellen u derhalve voor de woonboten onder het persoonsgebonden overgangsrecht te plaatsen. 3.3 Wijzigingen naar aanleiding van zienswijzen: Naar aanleiding van zienswijzen zijn de volgende wijzigingen aangebracht: Toelichting: - De bedrijvenlijst in paragraaf 5.1 is aangepast; - In paragraaf 5.2 (externe veiligheid) is aandacht besteed aan de ligplaatsen voor kegel 1 en kegel 2 schepen in het Maas-Waalkanaal; Regels: - In artikel 4.1 (bestemming Bedrijf Containeroverslagbedrijf), artikel 8.1 (bestemming Bedrijventerrein 1), artikel 9.1 (bestemming Bedrijventerrein 2), artikel 10.1 Raadsvoorstel bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens.doc

6 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 4 (bestemming Bedrijventerrein 3) en artikel 19.1 (bestemming Water) is bepaald dat deze gronden mede bestemd zijn voor (los)kades en loswallen; - In artikel 5 (bestemming Bedrijf Electriciteitscentrale) is een nieuw lid opgenomen, dat luidt: ter plaatse van de aanduiding specifieke vorm van bedrijf gasontvangstation uitsluitend voor een gasontvangstation; - In artikel 5 is een nieuw lid (specifieke vorm van bedrijf gasontvangstation) opgenomen; - In artikel , lid c, onder 1 is de bouwhoogte van erfafscheidingen verhoogd van 2,5 meter naar 3 meter; - In artikel 8.3.3, lid c (bestemming Bedrijventerrein 1), artikel 9.3.3, lid c (bestemming Bedrijventerrein 2), en artikel , lid c (bestemming Bedrijventerrein 3) is openbare weg vervangen door Energieweg en Industrieweg ; - In artikel (bestemming Bedrijventerrein 1), artikel (bestemming Bedrijventerrein 2), en artikel (bestemming Bedrijventerrein 3) is een nieuw lid toegevoegd dat luidt: silo's en/of menginstallaties mogen uitsluitend binnen de aanduiding 'bouwvlak' worden opgericht en mogen een bouwhoogte hebben van maximaal 30 meter; - In artikel 9 (bestemming Bedrijventerrein 2) is een nieuw lid opgenomen, dat luidt: ter plaatse van de aanduiding specifieke vorm van bedrijventerrein vrachtautohandel tevens voor een handel in vrachtauto s; - In artikel 9 (bestemming Bedrijventerrein 2) is een nieuw lid opgenomen, dat luidt: ter plaatse van de aanduiding specifieke vorm van bedrijventerrein autohandel tevens voor een autohandel; - In artikel 9 (bestemming Bedrijventerrein 2) is een nieuw lid opgenomen, dat luidt: ter plaatse van de aanduiding specifieke vorm van bedrijventerrein gasontvangstation uitsluitend voor een gasontvangstation; - In artikel 9 (bestemming Bedrijventerrein 2) is het lid ten aanzien van de aanduiding 'specifieke vorm van bedrijventerrein puinbreker als volgt herschreven: ter plaatse van de aanduiding 'specifieke vorm van bedrijventerrein - puinbreker' tevens voor een puinbreker met een verwerkingscapaciteit van ton of meer per jaar; - In artikel 9 (bestemming Bedrijventerrein 2) is het lid ten aanzien van de aanduiding 'specifieke vorm van bedrijventerrein - asfaltcentrale' als volgt herschreven: ter plaatse van de aanduiding 'specifieke vorm van bedrijventerrein - asfaltcentrale' tevens voor een asfaltcentrale met een verwerkingscapaciteit van 100 ton of meer per uur en voor een puinbreker met een verwerkingscapaciteit van ton of meer per jaar'; - Artikel 9.2.2, lid b, onder 1 is aangepast door het woord mag toe te voegen; - In artikel 9 is een nieuw lid (specifieke vorm van bedrijventerrein gasontvangstation) opgenomen; - Artikel 10.1, lid a, (bestemming Bedrijventerrein 3) is aangepast door te bepalen dat deze gronden zijn bestemd voor bedrijven uit de categorieën 2 t/m 5.2 van de Staat van bedrijfsactiviteiten (bijlage 1 van de planregels); - In artikel 10.1 (bestemming Bedrijventerrein 3) is een nieuw lid opgenomen dat luidt: ter plaatse van de aanduiding 'specifieke vorm van bedrijventerrein - puinbreker 1' tevens voor een puinbreker met een verwerkingscapaciteit van minder dan ton per jaar; - In artikel 10.1 (bestemming Bedrijventerrein 3) is een nieuw lid opgenomen dat luidt: ter plaatse van de specifieke bouwaanduiding portiesloge tevens voor een portiersloge; - In artikel (bestemming Bedrijventerrein 3) is een nieuw lid opgenomen dat luidt: ter plaatse van de aanduiding 'specifieke bouwaanduiding portiersloge' mag een Raadsvoorstel bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens.doc

7 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 5 portiersloge gerealiseerd worden met een maximale oppervlakte van 30 m2 en een maximale bouwhoogte van 3,5 meter; - In artikel 19.1, lid a (bestemming Water) is toegevoegd: plezier- en beroepsvaart; - In artikel 19.1 is het lid dat luidt ter plaatse van de aanduiding 'woonschepenligplaats' tevens als ligplaats voor woonschepen, waarbij het maximum aantal woonboten is bepaald door middel van de aanduiding 'aantal', verwijderd; - In artikel 19.1 (bestemming Water) is een nieuw lid toegevoegd dat luidt: ter plaatse van de aanduiding 'specifieke vorm van water - persoonsgebonden overgangsrecht' geldt tevens het bepaalde in artikel 37.3; - In artikel (bestemming Water) zijn de leden b, c en d (die allen betrekking hebben op woonboten) verwijderd; - In artikel (bestemming Water), is lid f (volgens nummering ontwerpbestemmingsplan) aangevuld met de zinsnede: met dien verstande dat ter plaatse van de aanduiding 'sluis' de bouwhoogte van bouwwerken, geen gebouwen zijnde maximaal 30 meter mag bedragen; - Artikel 19.3, lid a (bestemming Water) is verwijderd; - In artikel en (dubbelbestemming Leiding Gas) is het woord 'onevenredig' verwijderd; - In artikel (dubbelbestemming Leiding Gas), lid c, is tevens en rooien opgenomen; - In artikel 30 (dubbelbestemming Waterstaat Waterstaatkundige functie) is de term waterbergingscapaciteit gewijzigd in waterstaatkundige belangen ; - In artikel (dubbelbestemming Waterstaat Waterstaatkundige functie) zijn de woorden (geen uitbreiding) toegevoegd; - In artikel 34 (Algemene aanduidingsregels) is een nieuw lid opgenomen, dat luidt: ter plaatse van de aanduiding veiligheidszone - bedrijven' zijn geen kwetsbare objecten toegestaan; - In artikel 34 (Algemene aanduidingsregels) is een nieuw lid vrijwaringszone waterstaatswerk opgenomen; - In artikel 34 (Algemene aanduidingsregels) is een nieuw lid vrijwaringszone vaarweg opgenomen; - In artikel 34 (Algemene aanduidingsregels) is een nieuw lid vrijwaringszone dijk opgenomen; - In artikel 37 (Overgangsrecht) is een nieuw artikellid 37.3 opgenomen dat luidt: voor de woonboten op de gronden met de aanduiding specifieke vorm van water - persoonsgebonden overgangsrecht geldt het volgende: Het gebruik van de woonboten als woning/woonboot mag door de bestaande bewoners worden voortgezet. Zodra het gebruik van een woonboot als woning/woonboot door de bestaande bewoner(s) wordt beëindigd, vervalt het recht op gebruik van die woonboot als woning/woonboot. Als bestaande bewoners worden aangemerkt de persoon/personen die op het moment van inwerkingtreding van dit bestemmingsplan volgens de gemeentelijke basisadministratie van de gemeente Nijmegen als bewoners staan ingeschreven op het desbetreffende adres. - Aan de Staat van bedrijfsactiviteiten in bijlage 1 van de planregels zijn de volgende bedrijven / bedrijfsactiviteiten toegevoegd: o Reclame-, reclameontwerp- en adviesbureaus (SBI-code ); o Laad-, los- en overslagactiviteiten ten behoeve van zeeschepen (stukgoederen) (SBI-code ); Raadsvoorstel bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens.doc

8 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 6 o Laad-, los- en overslagactiviteiten ten behoeve van zeeschepen (opslag : 2000 m2) (SBI-code ). Verbeelding: - De aanduiding woonschepenligplaats is verwijderd en vervangen door specifieke vorm van water - persoonsgebonden overgangsrecht - Aan het gebied tussen de Oostkanaaldijk, de Scheepvaartweg en het water ten oosten van de Handelsweg is de bestemming Bedrijventerrein 3 gegeven; - Aan het perceel Cargadoorweg 9d is tevens de aanduiding specifieke vorm van bedrijventerrein vrachtautohandel gegeven; - Aan het perceel Cargadoorweg 9a is tevens de aanduiding specifieke vorm van bedrijventerrein autohandel gegeven; - De maximale bouwhoogte op de gronden met de bestemming Bedrijventerrein 2 ter plaatse van de Cargadoorweg en Beurtvaarweg is verhoogd van 10 naar 12 meter; - Het bouwvlak ten zuiden van de Cargadoorweg is verruimd; - Aan de gronden ten oosten van de energiecentrale en ten noorden van de Ambachtsweg is tevens de aanduiding specifieke vorm van bedrijventerrein gasontvangstation gegeven; - Rondom de beide gasontvangstations is de aanduiding veiligheidszone bedrijven opgenomen; - De dubbelbestemming Leiding Gas op de gronden ten oosten van de energiecentrale is in overeenstemming gebracht met de feitelijke ligging van de aardgastransportleidingen; - De dubbelbestemming Leiding Gas is verbreed van 5 naar 8 meter; - Aan de gronden ter plaatse van het sluiscomplex Weurt is tevens de aanduiding 'sluis' gegeven; - Aan de gronden aan de Nijverheidsweg 42 t/m 52A is tevens de aanduiding specifieke vorm van bedrijventerrein - puinbreker 1 gegeven; - Aan een deel van een perceel dat grenst aan de Scheepvaartweg en de Nijverheidsweg is de aanduiding specifieke vorm van bedrijventerrein portiersloge gegeven; - De dubbelbestemming Waterstaat Waterstaatkundige functie is ter hoogte van de Sprengenweg in zuidelijke richting uitgebreid en daarmee over het gehele rivierbed aangebracht; - De dubbelbestemming Waterstaat Waterstaatkundige functie is ten zuiden van de sluis ter plaatse van het Maas-Waalkanaal verwijderd; - Aan de gronden langs het Maas-Waalkanaal is de gebiedsaanduiding vrijwaringszone vaarweg gelegd; - Aan de kernzone van het Maas-Waalkanaal is de dubbelbestemming Waterstaat Waterkering gegeven; - Aan de beschermingszone van het Maas-Waalkanaal is de gebiedsaanduiding vrijwaringszone dijk gegeven; - Aan de kernzone van het sluiscomplex Weurt is de dubbelbestemming Waterstaat Waterkering gegeven; - Aan de beschermingszone van het sluiscomplex Weurt is de gebiedsaanduiding vrijwaringszone waterstaatswerk gegeven; Raadsvoorstel bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens.doc

9 Voorstel aan de Raad Vervolgvel Ambtshalve wijzigingen: De volgende ambtshalve wijzigingen zijn doorgevoerd: Toelichting: - In paragraaf is aandacht besteed aan de beleidsnotitie Havens en Kaden; - De tekst in paragraaf over de bestemming Bedrijventerrein - 3 is aangepast; - De tekst in paragraaf over de woonboten is aangepast; - De tekst in paragraaf over de peilopzet in het Maas-Waalkanaal is aangepast; - De tekst in paragraaf over de bestemming Bedrijventerrein - 3 is aangepast; - In paragraaf (vervoer gevaarlijke stoffen) is aandacht besteed aan het plaatsgevonden risico vanwege vervoer van gevaarlijke stoffen over het Maas-Waalkanaal; - De tekst in paragraaf en over de woonboten is aangepast; - De tekst in paragraaf 6.2 is aangevuld. Regels: - In artikel 1, onder 41 is het begrip garagebedrijf als volgt gedefinieerd: een bedrijf dat uitsluitend of in hoofdzaak is bestemd voor onderhoud en reparatie van motorvoertuigen al dan niet met verkoop van auto's, met dien verstande dat de verkoop van motorbrandstoffen is uitgezonderd; - In artikel 1, onder 92 is het begrip vrachtautohandel opgenomen en als volgt gedefinieerd: de handel in en verkoop van vrachtauto s; - In artikel 3.1 (bestemming Bedrijf) is een nieuw lid opgenomen dat luidt: ter plaatse van de aanduiding 'bedrijf t/m categorie 3.1' voor bedrijven voor zover deze voorkomen in de categorieën 1 t/m 3.1 van de Staat van bedrijfsactiviteiten, zoals opgenomen in bijlage 1 van de planregels; - In artikel 4.2.2, lid e, artikel , lid e, onder 1, artikel , lid e, onder 1, artikel , lid e, onder 1, is de bouwhoogte van erfafscheidingen verhoogd naar 3 meter; - In artikel 8.1 (bestemming Bedrijventerrein 1) is een nieuw lid opgenomen dat luidt: ter plaatse van de aanduiding 'specifieke vorm van bedrijventerrein - garage en autohandel' tevens voor een garagebedrijf en/of autohandel; - In artikel 9.1 is een nieuw lid opgenomen dat luidt: ter plaatse van de aanduiding verkooppunt motorbrandstoffen zonder LPG tevens voor een benzineservicestation zonder LGP; - In artikel 10.1 is een nieuw lid opgenomen dat luidt: ter plaatse van de aanduiding verkooppunt motorbrandstoffen zonder LPG tevens voor een benzineservicestation zonder LGP; - In artikel 10.1 (bestemming Bedrijventerrein 3) is een nieuw lid opgenomen dat luidt: ter plaatse van de aanduiding garage tevens voor een garagebedrijf; - In artikel 30.1, lid e (bestemming Water) zijn de woorden en/of het kanaal toegevoegd; - Aan de Staat van bedrijfsactiviteiten in bijlage 1 van de planregels zijn de volgende bedrijven / bedrijfsactiviteiten toegevoegd: o Machines voor de bouwnijverheid (SBI-code 5181); o Kleinschalige tabakverwerkende industrie (SBI-code 16.0). Raadsvoorstel bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens.doc

10 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 8 Verbeelding: - Aan het gebied tussen de Oscar Carréstraat-Wolfskuilseweg-Bredestraat (weerszijden) is de dubbelbestemming Waarde Archeologie 3 gegeven; - Aan de gronden ter plaatse van de Oscar Carréstraat 54 zijn twee woonbestemmingen gegeven, conform het postzegelbestemmingsplan Hees-Heseveld - 20 (Oscar Carréstraat 54); - Aan het perceel aan De Biezen 1 is de aanduiding bedrijf tot en met categorie 3.1 gegeven; - Aan het perceel aan de Koopvaardijweg 19 is tevens de aanduiding verkooppunt motorbrandstoffen zonder LPG gegeven; - Aan het perceel aan de Scheepvaartweg 7 is tevens de aanduiding verkooppunt motorbrandstoffen zonder LPG gegeven; - De aanduiding garage in het gebied met de bestemming Bedrijventerrein 1 is vervallen; - De aanduiding garage op gronden aan de Nijverheidsweg is vervallen; - Aan een deel van de gronden met de bestemming Bedrijventerrein 1 en de bestemming Bedrijventerrein 2 tussen de Energieweg en de Ambachtsweg is de aanduiding 'specifieke vorm van bedrijventerrein - garage en autohandel' gegeven; - De aanduiding 'specifieke vorm van bedrijventerrein - autohandel' op de gronden met de bestemming Bedrijventerrein 1 is verwijderd; - Aan de A-watergangen is de bestemming Water gegeven (van insteek tot insteek); - De dubbelbestemming Waterstaat Waterlopen op de A-watergangen is verwijderd; - De bestemming Groen aan weerszijden van de A-watergangen is versmald; - Aan het dijklichaam ten zuiden van de elektriciteitscentrale is de dubbelbestemming Waterstaat Waterkering gegeven; - Aan de beschermingszone aan weerszijden van het dijklichaam ten zuiden van de elektriciteitscentrale is de gebiedsaanduiding vrijwaringszone dijk gegeven. 4 Klimaat In de Kadernotitie Klimaat en de duurzaamheidsagenda is de gemeentelijke visie op klimaat vastgelegd. Kernbegrippen zijn compensatie en adaptatie. Compensatie is het tegengaan en verminderen van negatieve effecten op het klimaat. Dit kan door het energiegebruik te beperken en/of duurzame energiebronnen te gebruiken en door gebruik te maken van materialen uit vernieuwbare bronnen. Adaptatie is het aanpassen aan de zich wijzigende omstandigheden, zoals extremere weersomstandigheden en een stijgende energieprijs. Voorbeelden hiervan zijn aandacht voor windklimaat en het realiseren van grotere piekbergingen voor neerslag. Voor utiliteitsbouw en woningbouw liggen kernpunten bij het terugdringen van de CO2-uitstoot en aanpassing aan veranderde weersomstandigheden. Bij een aanvraag om omgevingsvergunning worden deze ambities meegenomen. 5 Risico s Bij de actualisatie van het bestemmingsplan bestaat het risico op planschade. Dit risico is echter beperkt omdat zoveel mogelijk de bestaande bouw- en gebruiksmogelijkheden zijn overgenomen uit de geldende bestemmingsplannen. Op het gebied van rechtsbescherming bestaat de mogelijkheid tot het instellen van beroep bij de bestuursrechter (Raad van State). Ook kan om schorsing van het besluit worden verzocht door middel van een voorlopige voorziening. De inwerkingtreding van het besluit kan daarom niet worden gegarandeerd. Raadsvoorstel bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens.doc

11 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 9 6 Financiën De kosten voor het opstellen en begeleiden van het bestemmingsplan worden voldaan uit de post actualisatie bestemmingsplannen uit de productgroep Planologie en Ruimtelijke Ordening binnen het programma Ruimte en Cultuurhistorie. Omdat er verder geen nieuwe ontwikkelingen in de zin van de Grondexploitatiewet mogelijk worden gemaakt, is geen exploitatieplan noodzakelijk als bedoeld in artikel 6.12 Wet ruimtelijke ordening. 7 Communicatie Op 6 februari 2013 is het bestemmingsplan, op uitnodiging van de ondernemersvereniging Trade Port Nijmegen, ambtelijk toegelicht op een informatiebijeenkomst voor ondernemers in het gebied. Op 19 februari 2013 is het bestemmingsplan tijdens een algemene informatieavond voor bewoners en bedrijven gepresenteerd en toegelicht. Op 8 mei 2013 zijn de woonbootbewoners en/of -eigenaren in een gesprek op de hoogte gebracht van ons voornemen om de woonboten onder het persoonsgebonden overgangsrecht te brengen. Degenen die zienswijzen hebben ingediend, worden verder schriftelijk van het besluit tot gewijzigde vaststelling van het bestemmingsplan op de hoogte gebracht onder toezending van een afschrift van het raadsbesluit. Het raadsvoorstel en de zienswijzennota hebben zij voorafgaand aan behandeling van het bestemmingsplan in uw raad reeds toegezonden gekregen. Reclamanten worden door de Griffie uitgenodigd voor de behandeling in uw raad. Daarbij wordt gewezen op de mogelijkheid om bij uw raad over het bestemmingsplan in te spreken. Het besluit tot gewijzigde vaststelling zal worden bekendgemaakt in de Staatscourant en op de gemeentelijke website. In de bekendmaking wordt gewezen op de mogelijkheid om beroep in te stellen bij de Raad van State. 8 Uitvoering en evaluatie Na het besluit van uw raad tot gewijzigde vaststelling van het bestemmingsplan wordt het plan gedurende 6 weken ter visie gelegd. Daarnaast wordt het bestemmingsplan aan de landelijke website aangeboden. Gedurende de beroepstermijn van 6 weken kan beroep worden ingesteld bij de Raad van State. Dit beroep kan worden gecombineerd met een verzoek om voorlopige voorziening. Als er geen verzoek tot voorlopige voorziening wordt gedaan, krijgt het bestemmingsplan na afloop van de beroepstermijn rechtskracht. College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg Raadsvoorstel bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens.doc

12 Voorstel aan de Raad Vervolgvel 10 Bijlage(n): Ter inzage: Zienswijzennota Bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens; zienswijzen. Raadsvoorstel bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens.doc

13 Nijmegen Kanaalhavens (Vastgesteld bestemmingsplan) Toelichting Regels Gemeente Nijmegen Afdeling Stadsontwikkeling juni 2013

14 2 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

15 Inhoudsopgave Toelichting 5 Hoofdstuk 1 Inleiding Aanleiding en doel Plangebied Vigerend planologisch regime Leeswijzer 8 Hoofdstuk 2 Beschrijving plangebied 9 Hoofdstuk 3 Ruimtelijk beleidskader Rijksbeleid Provinciaal beleid Regionaal beleid Gemeentelijk beleid 14 Hoofdstuk 4 Functioneel beleidskader Economie Wonen Maatschappelijke voorzieningen Verkeer en vervoer Groen, natuur en landschap Klimaat Water Cultuurhistorie en Archeologie Kabels en leidingen 43 Hoofdstuk 5 Milieu Bedrijvigheid Externe veiligheid Geluid Luchtkwaliteit Bodem 66 Hoofdstuk 6 Uitvoerbaarheid Economische uitvoerbaarheid Maatschappelijke uitvoerbaarheid 69 Hoofdstuk 7 Bijlagen bij toelichting Stedenbouwkundige matrix 72 Bijlagen bij toelichting 75 Regels 76 Hoofdstuk 1 Inleidende regels 77 Artikel 1 Begrippen 77 Artikel 2 Wijze van meten 88 Hoofdstuk 2 Bestemmingsregels 91 Artikel 3 Bedrijf 91 Artikel 4 Bedrijf - Containeroverslagbedrijf 93 Artikel 5 Bedrijf - Electriciteitscentrale 95 Artikel 6 Bedrijf - Nutsvoorziening 97 Artikel 7 Bedrijf - Waterstaatkundig 98 Artikel 8 Bedrijventerrein Artikel 9 Bedrijventerrein Artikel 10 Bedrijventerrein Artikel 11 Groen 109 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 3

16 Artikel 12 Groen Artikel 13 Maatschappelijk 112 Artikel 14 Natuur 114 Artikel 15 Recreatie - Volkstuin 115 Artikel 16 Sport 116 Artikel 17 Tuin 117 Artikel 18 Verkeer 119 Artikel 19 Water 121 Artikel 20 Wonen 122 Artikel 21 Leiding - Gas 124 Artikel 22 Leiding - Hoogspanning 126 Artikel 23 Leiding - Hoogspanningsverbinding 128 Artikel 24 Leiding - Riool 130 Artikel 25 Waarde - Archeologie Artikel 26 Waarde - Archeologie Artikel 27 Waterstaat - Waterinfiltratiegebied 138 Artikel 28 Waterstaat - Waterkering 140 Artikel 29 Waterstaat - Waterlopen 141 Artikel 30 Waterstaat - Waterstaatkundige functie 143 Hoofdstuk 3 Algemene regels 145 Artikel 31 Anti-dubbeltelregel 145 Artikel 32 Algemene bouwregels 145 Artikel 33 Algemene gebruiksregels 147 Artikel 34 Algemene aanduidingsregels 150 Artikel 35 Algemene afwijkingsregels 152 Artikel 36 Overige regels 152 Hoofdstuk 4 Overgangs- en slotregels 153 Artikel 37 Overgangsrecht 153 Artikel 38 Slotregel 155 Bijlagen bij de regels 156 Bijlage 1 Staat van bedrijfsactiviteiten (model Nijmegen) 157 Bijlage 2 Staat van horeca-activiteiten (model Nijmegen) Staat van horeca-activiteiten Toelichting op Staat van horeca-activiteiten bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

17 Toelichting bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 5

18 Hoofdstuk 1 Inleiding 1.1 Aanleiding en doel Op 1 juli 2008 is de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) in werking getreden. Op grond van deze wet moeten "verouderde" bestemmingsplannen (dat wil zeggen plannen die op het tijdstip van inwerkingtreding van de wet - 1 juli ouder waren dan 5 jaar) binnen 5 jaar na inwerkingtreding van de wet worden geactualiseerd. Deze uiterlijke termijn van vaststelling geldt ook voor het gebied Nijmegen Kanaalhavens. 1.2 Plangebied Het bestemmingsplangebied Nijmegen Kanaalhavens is gesitueerd aan de westkant van Nijmegen. Het plangebied omvat een deel van het Maas-Waalkanaal en de Waal, de bedrijventerreinen Noordkanaalhaven en Oostkanaalhaven (tezamen ook genoemd: bedrijventerrein Noord- en Oostkanaalhavens) en het gebied ten oosten van de Energieweg, tussen de Wolfskuilseweg, Oscar Carréstraat, Rivierstraat en Weurtseweg. De locatie Breed (hoek Wolfskuilseweg/Energieweg), het voormalige Novioterrein (hoek Industrieweg/Kanaalstraat) en het Mercuriuspark maken geen deel uit van het plangebied. Ook de Energieweg zelf vormt geen onderdeel van het plangebied. Het tracé van de nieuwe stadsbrug De Oversteek is ook buiten het plangebied gelaten. Hiervoor gelden actuele bestemmingsplannen dan wel zijn postzegelbestemmingsplannen in de maak. De totale oppervlakte van het plangebied bedraagt circa 285 ha. 6 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

19 Het plangebied van het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens (rood omlijnd). 1.3 Vigerend planologisch regime Het belangrijkste vigerende plan voor Nijmegen Kanaalhavens betreft het bestemmingsplan Haven- en industriegebied Nijmegen-West 1979, vastgesteld op 25 juni Daarnaast zijn er in de loop der tijd binnen dit gebied postzegelplannen gemaakt. Het betreft de volgende plannen: Haven- en industriegebied Nijmegen-West 1979-II, vastgesteld op 5 november 1981; bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 7

20 Haven- en industriegebied Nijmegen-West 1979-IV, vastgesteld op 10 maart 1983; Haven- en industriegebied Nijmegen-West 1979-V, vastgesteld op 31 augustus 1983; Haven- en industriegebied Nijmegen-West 1979-IX, vastgesteld op 29 augustus 1984; Haven- en industriegebied Nijmegen-West 1979-XVII, vastgesteld op 30 maart 1988; Bedrijvencentrum Industrieplein, vastgesteld op 20 december 1989; Haven- en industriegebied Nijmegen-West 1979-XXV, vastgesteld op 4 december 1990; Bedrijventerrein Verlengde Sluisweg 1991, vastgesteld op 30 oktober 1991; Haven- en industriegebied Nijmegen-West 1979-XXVII, vastgesteld op 18 maart 1992; Haven- en industriegebied Nijmegen-West 1979-XXXI, vastgesteld op 27 januari 1993; Haven- en industriegebied Nijmegen-West , vastgesteld op 28 juni 2000; Haven- en industriegebied Nijmegen-West , vastgesteld op 15 december 2009; Haven- en industriegebied Nijmegen-West , vastgesteld op 13 oktober 2010; Bestemmingsplan Hees-Heseveld (gedeeltelijk), vastgesteld op 2 februari 2000; Bestemmingsplan Hees-Heseveld - 20 (Oscar Carréstraat 54). Met het van kracht worden van het nieuwe bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens komen deze plannen te vervallen. 1.4 Leeswijzer De opbouw van deze toelichting bij het bestemmingsplan is als volgt: hoofdstuk 2 beschrijft het plangebied, hoofdstuk 3 geeft het ruimtelijk beleidskader weer, hoofdstuk 4 gaat in op het functioneel beleidskader, in hoofdstuk 5 komen de milieuaspecten aan bod en hoofdstuk 6 tenslotte gaat in op uitvoerbaarheid van het plan. 8 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

21 Hoofdstuk 2 Beschrijving plangebied Inleiding Bedrijventerrein Noord- en Oostkanaalhavens is het oudste bedrijventerrein van Nijmegen. De omvang (circa 175 ha bruto) en de aanwezigheid van de vervoersmodaliteiten weg en water maken het bedrijventerrein tot één van de belangrijkste werkgelegenheidsgebieden van de regio. Op het bedrijventerrein zijn circa 154 bedrijven gevestigd en werken circa mensen, veelal in de industrie, nijverheid en (groot)handel. Bedrijventerrein Noorden Oostkanaalhavens is één van de weinige terreinen in Nijmegen waar zwaardere industrie is gevestigd en kent een mengeling van verschillende bedrijven. Energieweg en omgeving De Energieweg ligt centraal in het gebied: het is niet alleen een weg door het bedrijventerrein, maar heeft als doorgaande weg door de stad ook een representatieve functie. De Energieweg heeft een breed profiel en is voorzien van een middenberm en zijbermen. Ook ligt er een hoofdfietsroute, die door groen wordt gescheiden van de aangrenzende percelen. Op verschillende kruisingen zijn onlangs rotondes aangebracht, die de toekomstige verkeersafwikkeling ten gevolge van de aanleg van de stadsbrug "De Overrsteek" moeten versnellen. De inrichting van en de functies op de percelen aan beide zijden van de Energieweg verschillen. Aan de oostkant bevinden zich hoofdzakelijk maatschappelijke functies en onderwijsinstellingen. Deze percelen hebben vaak een meer groen karakter en vormen een overgangszone naar het achtergelegen woongebied. De westkant van de weg is minder groen. Hier bevindt zich veelal bedrijvigheid in een mix van groothandels, productiebedrijven en kantoorachtige bebouwing. Deze percelen zijn overwegend verhard en de bebouwing in de vorm van grote gesloten blokken ligt nadrukkelijk in het zicht. Tussen de gebouwen is vaak de nodige ruimte aanwezig. De erfafscheidingen van de percelen zijn voorzien van een verscheidenheid aan hekwerken. Het parkeren wordt veelal aan de straatzijde opgelost. Bij de realisatie van de nieuwe stadsbrug De Oversteek wordt de Energieweg doorgetrokken tot aan de nieuwe brug. Industrieweg en omgeving Een andere belangrijke weg in het gebied is de Industrieweg. De Industrieweg vormt de verbinding tussen Nijmegen en Weurt. De weg heeft een breed profiel en is voorzien van busbanen, middenberm en zijbermen. De bouwmassa's aan weerszijden van de weg worden gekenmerkt door langgerekte blokken parallel aan de straat, die onderling variëren in zowel kleur als materiaal. Tussen de blokken zijn nauwelijks doorzichten naar het achtergelegen terrein. Het parkeren wordt veelal aan de straatzijde opgelost en op een enkele plek verdiept ten opzichte van de weg. In oostelijke richting ligt het tracé van de Industrieweg langs Park West en heeft de weg een meer groen karakter door een dichte rij met bomen. In deze zone zijn ook sportparken aanwezig. Overig Bedrijventerrein De overige bedrijfspercelen liggen rondom de insteekhavens van het Maas-Waalkanaal, ten westen van de Energieweg en ten zuiden van de Industrieweg. Hier is, in vergelijking met de percelen direct aan de Energieweg en de Industrieweg, sprake van meer industriële bedrijvigheid. Dit gebied kent ook een 'informeler' straatbeeld. Dit komt tot uiting in de wijze waarop de gebouwen georiënteerd zijn op de weg, en ook in de wijze waarop de percelen worden afgeschermd en het parkeren wordt opgelost: soms op eigen terrein en op andere plaatsen in de openbare ruimte. Sommige percelen hebben naast een relatie met de straat ook een relatie met het water. De bebouwing heeft veelal een industrieel karakter en is qua vorm, afmeting en situering per kavel gevarieerd. bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 9

22 Het Maas-Waalkanaal Het kanaal vormt de verbinding tussen de rivieren de Maas en de Waal. Vanaf het kanaal is er voor schepen toegang tot de noordelijke en de oostelijke kanaalhavens. De havens steken op drie plekken het bedrijventerrein in. De Waal De oever van de Waal aan de noordzijde van het gebied wordt hier gekenmerkt door de aanwezigheid van industrie en bedrijvigheid. Doordat de oever nauwelijks bereikbaar is, wordt de aanwezigheid van de Waal binnen het gebied nauwelijks beleefd. Dit verandert zodra de stadsbrug "De Oversteek" gerealiseerd is en het Mercuriuspark meer vorm krijgt. Aan de noordzijde van het plangebied heeft de Waaloever een kleine landtong. Hier bevindt zich het karakteristieke gebouw van Rijkswaterstaat. Op deze plek is het omliggende uiterwaardengebied nog enigszins voelbaar. Park West Park West bevindt zich aan de oostrand van het plangebied, tussen de Weurtseweg en de Wolfskuilseweg. Het park vormt een groene buffer tussen de bedrijvigheid aan de westzijde en het wonen aan de oostzijde. Het park heeft een langgerekte vorm en voorziet in verschillende functies zoals recreatie, sportvelden, en volkstuintjes. Door het park ligt de Bredeweg, een oud lint met woonbebouwing. Witte vlekken Enkele delen uit het gebied worden niet in dit bestemmingsplan geregeld. Voor het voormalige Novioterrein aan de Industrieweg wordt separaat een postbestemmingsplan voorbereid om de vestiging van een kantoor en een kringloopbedrijf mogelijk te maken. Ook voor de locatie Breed op de hoek Energieweg/Wolfskuilseweg is een postzegelbestemmingsplan in de maak. Ook het bestemmingsplan voor het bedrijventerrein Mercuriuspark wordt geactualiseerd. Onder andere de herontwikkeling van het Vasim-terrein wordt in dit bestemmingsplan meegenomen. 10 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

23 Hoofdstuk 3 Ruimtelijk beleidskader 3.1 Rijksbeleid Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte De Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) is onlangs vastgesteld. In de SVIR wordt het ruimtelijk beleid en het mobiliteitsbeleid geactualiseerd en geïntegreerd. In de SVIR schetst het Rijk de ambities tot 2040 en de doelen, belangen en opgaven tot Het Rijk formuleert drie hoofddoelen om Nederland concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig te houden: het vergroten van de concurrentiekracht van Nederland door het versterken van de ruimtelijk- economische structuur, het verbeteren, in stand houden en ruimtelijk zekerstellen van de bereikbaarheid waarbij de gebruiker voorop staat, het waarborgen van een leefbare en veilige omgeving, waarin unieke natuurlijke en cultuurhistorische waarden behouden zijn. Daarbij worden scherpe keuzes gemaakt, die ook gevolgen hebben voor Nijmegen en de regio. De SVIR laat een sterke focus zien op het herstel van de economie met prioriteit bij de ontwikkeling van de mainports, greenports en brainport met de bijbehorende achterlandverbindingen. Voorheen benoemde nationale belangen, zoals verstedelijking en de nationale landschappen, worden losgelaten. Dat geldt ook voor onderdelen van het natuurbeleid, zoals de rijksbufferzones en groen in en om de stad Besluit algemene regels ruimtelijke ordening De ruimtelijke ordening krijgt gestalte door de inzet van uiteenlopende bevoegdheden en middelen: juridisch, financieel, bestuurlijk en communicatief. Met de Wet ruimtelijke ordening (Wro) geeft de wetgever ter waarborging van de nationale en provinciale belangen, de begrenzing aan van de besluitmogelijkheden van lagere overheden in de 'juridische kolom'. Als nationale belangen dat met het oog op een goede ruimtelijke ordening noodzakelijk maken, kunnen bij of krachtens algemene maatregel van bestuur (AMvB) regels worden gesteld aan de inhoud van bestemmingsplannen. Inmiddels is er op basis van de hierboven beschreven Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte een nieuwe AMvB opgesteld, die in juridische termen wordt aangeduid als het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (Barro). Het Barro bevat voorschriften over onder andere grote rivieren, rijksvaarwegen, hoofdwegen en spoorwegen, defensie, erfgoederen van uitzonderlijke waarden en de ecologische hoofdstructuur Rijksbeleid grote rivieren Het noordelijk deel van het plangebied (omgeving Electrabel) ligt buitendijks. Bij hoogwater op de Waal kan dit gebied onderlopen. Na de hoogwaters in 1993 en 1995 is door het rijk de beleidslijn Ruimte voor de Rivier opgesteld. Deze beleidslijn is inmiddels vervangen door de Beleidslijn Grote Rivieren. De uitgangspunten van dit rijksbeleid en wat dit betekent voor de ruimtelijke afwegingen in het plangebied zijn opgenomen in paragraaf 4.7 Water. 3.2 Provinciaal beleid Algemene Structuurvisie Ruimtelijke Ordening Gelderland Het ruimtelijk beleid van de provincie Gelderland staat beschreven in de Algemene Structuurvisie Ruimtelijke Ordening, voorheen het Streekplan Gelderland Met de inwerkingtreding van de Wet ruimtelijke ordening per 1 juli 2008 heeft het streekplan de status van structuurvisie gekregen. De inhoud van het streekplan blijft voor de provincie de basis voor haar eigen optreden in de ruimtelijke ordening. De structuurvisie wordt in de loop van 2013 geactualiseerd in een Omgevingsvisie. bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 11

24 Het streekplan verdeelt Gelderland in drie soorten gebieden. Voor elk van deze gebieden is het beleid verschillend. In de stedelijke netwerken, waaronder de Stadsregio Arnhem - Nijmegen, moet vooral de verstedelijking van Gelderland plaatsvinden. Binnen het groenblauwe raamwerk geeft de provincie alle ruimte aan natuur. Verstedelijking is hier niet toegestaan, tenzij er een groot belang in het geding is. In het multifunctionele gebied staat het de gemeenten tenslotte vrij zelf het ruimtelijk beleid te bepalen, rekening houdend met de waardevolle landschappen in deze gebieden Ruimtelijke Verordening Gelderland De Wet ruimtelijke ordening geeft de provincie de bevoegdheid algemene regels vast te leggen in een provinciale verordening. Daarmee stelt de provincie eisen aan de ruimtelijke besluiten van gemeenten. De provincie richt zich daarbij op onderwerpen die van provinciaal belang zijn, zoals verstedelijking, wonen, detailhandel, natuur en water. De voorschriften in de Ruimtelijke Verordening gelderland (RVG) zijn gebaseerd op de hierboven beschreven provinciale structuurvisie. De RVG is d.d. 15 december 2010 door Provinciale Staten vastgesteld en op 21 januari 2011 in werking getreden. Hieronder volgen de voor deze dit bestemmingsplan relevante hoofdlijnen van de Structuurvisie en provinciale verordening: Verstedelijking: Nijmegen Kanaalhavens, met uitzondering van het water van de Waal en het Maas-Waalkanaal, ligt binnen de contour woningbouw. Nieuwe bebouwing voor wonen en werken is hier toegestaan. Infrastructuur: met het ruimtelijk-infrastructureel beleid streeft de provincie naar een goede bereikbaarheid: de stedelijke ontwikkeling moet worden afgestemd op de vervoerscapaciteit en milieubelasting van bestaande en geplande infrastructuur. In de tweede plaats moet gezocht worden naar verstedelijkingslocaties die goed aansluiten op de infrastructuur. Kan hieraan niet worden voldaan, dan moet bij ontwikkelingen ook de bijbehorende infrastructuur worden gerealiseerd of de capaciteit worden uitgebreid. Detailhandel: doel van het beleid is het behoud van een duurzame en fijnmazige detailhandelstructuur. De bestaande winkelgebieden hebben prioriteit: nieuwe locaties voor detailhandel mogen niet ten koste gaan van bestaande detailhandelstructuur. Wonen: uitgangspunt van het Gelders kwalitatief woonbeleid is dat gemeenten voorzien in een aanbod van woningen dat past bij de geconstateerde regionale kwalitatieve woningbehoefte. Nieuwe woonlocaties en de daar te bouwen woningen moeten passen in het Kwalitatief Woonprogramma voor de betreffende regio en het daarin opgenomen regiototaal aan woningen. Water: zowel in nieuw als in bestaand bebouwd gebied streeft de provincie naar een duurzaam watersysteem. In de verordening is een beschermingsbeleid vastgelegd, dat onderscheid maakt in waterwingebieden en grondwaterbeschermingsgebieden. In Nijmegen Kanaalhavens is geen sprake van grondwaterbeschermingsgebied. Wel zijn er twee hele kleine waterwingebieden gelegen. Natuur: in Nijmegen Kanaalhavens zijn twee gebieden als EHS begrensd. Het gaat om gedeeltes van de Waaloever en het water van de rivier de Waal in het noorden van het plangebied. Landschap: het gebied Kanaalhavens is niet gelegen in of nabij een nationaal landschap 3.3 Regionaal beleid Regionaal Plan Stadsregio Arnhem - Nijmegen De Stadsregio Arnhem Nijmegen legt in het Regionaal Plan de gemeenschappelijke ambities vast voor de ontwikkeling van de regio Arnhem-Nijmegen. Het Regionaal Plan laat zien hoe de betrokken gemeenten streven naar hoogwaardige regionale ontwikkeling van het stedelijk netwerk Arnhem-Nijmegen als geheel. Hiermee ontwikkelt de stadsregio ruimtelijk beleid tot Het Regionaal Plan wordt door de Provincie beschouwd als uitwerking van het Streekplan en daarmee als toetsingskader voor lokale plannen. Centraal in de ruimtelijke structuur van de stadsregio staat de ontwikkeling van het stedelijk kerngebied: een min of meer verstedelijkte, samenhangende zone die zich uitstrekt van 12 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

25 Zevenaar via Arnhem en Nijmegen tot aan Wijchen. De beleidsregels in het Regionaal Plan zijn uitgewerkt aan de hand van de thema's water, natuur, cultuurhistorie, landschap, landen tuinbouw, recreatie, mobiliteit, wonen, werken, detailhandel en milieu. Een aantal beleidsuispraken zijn relevant voor het plangebied Kanaalhavens: Werken: doelstelling is het op zorgvuldige wijze ruimte bieden voor het scheppen van voldoende werkgelegenheid voor de inwoners van de stadsregio, aansluitend bij het opleidingsniveau van de beroepsbevolking, nu en in de toekomst. De uitbreiding van bestaande bedrijventerreinen en de aanleg van nieuwe bedrijventerreinen gebeurt met een zorgvuldige ruimtelijke inpassing. Detailhandel: de vestiging van Grootschalige Detailhandelsvestigingen (GDV) is alleen toegestaan in/aansluitend op de binnensteden en stadsdeelcentra van Arnhem en Nijmegen. De locaties Gelredome, Aamse Poort en Ressen komen in aanmerking voor de vestiging van bovenlokale winkel- en vrij tijdsvoorzieningen. Wonen: met uitzondering van het water van rivier de Waal en het Maas Waalkanaal ligt het plangebied Kanaalhavens geheel binnen de woningbouwcontour. Binnen de contour bepalen gemeenten zelf de te ontwikkelen locaties en aantallen nieuw te bouwen woningen, uiteraard rekening houdend met specifieke regionale en nationale beleidsregels. Natuur: doelstelling is het realiseren van een samenhangend netwerk van kwalitatief hoogwaardige natuurgebieden door bescherming, instandhouding en ontwikkeling van de waarden en kenmerken. De Stadsregio kent geen aanvullende beleidsregels voor natuur t.o.v. het Streekplan Gelderland. Cultuurhistorie: De in een plangebied aanwezige cultuurhistorische waarden dienen te worden geïnventariseerd en zo mogelijk worden geïntegreerd in de planuitwerking Verstedelijkingsvisie In navolging van het Regionaal Plan Stadsregio Arnhem - Nijmegen heeft de Stadsregio in juni 2011 de Verstedelijkingsvisie 'Van Koers naar Keuze' vastgesteld: een integrale visie waarin de hoofdlijnen uit het Regionaal Plan worden bevestigd. De Verstedelijkingsvisie is een uitwerking van de Verstedelijkingsopgave voor de periode , waarbij de ambities voor wonen, werken en mobiliteit worden gekoppeld: Wonen: de kwalitatieve afspraken over het percentage betaalbare woningen en de woningbouwcontour uit het regionaal Plan blijven ongewijzigd. Inbreiding gaat voor uitbreiding. Herstructurering en transformatie moeten voorrang krijgen. In de periode staat vraaggericht bouwen centraal. Dit wordt subregionaal uitgewerkt. Uitgangspunt is dat de woonconsument en het bouwen voor eigen behoefte voorop staat. Bij plannen voor de bovenlokale vraag of nieuwe plannen die leiden tot een uitbreiding van de huidige beschikbare plancapaciteit is subregionale afstemming noodzakelijk. Voor Nijmegen Kanaalhavens heeft dit geen ingrijpende gevolgen. Mobiliteit : naast het woonklimaat is de bereikbaarheid belangrijk voor een goed vestigingsklimaat. De verstedelijkingsvisie zet in op het bundelen van vervoersstromen en het verknopen van verstedelijking langs een integrale ontwikkelingszone: de S-as. De verschillende modaliteiten dienen toekomstige groei op te kunnen vangen en goed op elkaar aan te sluiten. Het OV en de fiets hebben daarbij een voorname rol. Ruimtelijke ontwikkelingen rondom (OV) knooppunten worden dan ook gestimuleerd. Werken: de stadsregio faciliteert en investeert in vijf kansrijke clusters (health, halfgeleiders, EMT, mode & vormgeving en toerisme, waarbij een sterke basis (o.a. logistiek en detailhandel essentieel is. Ruimte voor bedrijven wordt concreet uitgewerkt in de regionale Programma's bedrijventerreinen (zie hieronder) Structuurvisie Bedrijventerreinen en Werklocaties 2010 en Regionaal Programma Bedrijventerreinen 2011 Met de Structuurvisie Bedrijventerreinen en Werklocaties herijkt de Provincie Gelderland het bedrijventerreinenbeleid op basis van nieuwe inzichten over de afnemende groei van de beroepsbevolking en de economie. Daarnaast zijn het toepassen van de SER ladder (eerst inbreiden dan uitbreiden) en een zorgvuldige planning en programmering ven bedrijventerreinen kenmerkend voor dit nieuwe beleid. In 2011 is op verzoek van de provincie het Regionaal Programma Bedrijventerreinen (RPB) tot stand gekomen. In de Stadsregio was sprake van een enorm overaanbod aan bedrijventerreinen. In het RPB zijn bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 13

26 regionale afspraken gemaakt om dit overaanbod terug te dringen. Voor Nijmegen betekent dit dat er prioriteit mag worden gegeven aan bedrijventerrein de Grift en dat de nieuwe uitleglocatie in de A 73 zone on hold is gezet. Voor Nijmegen betekent dit dat er op korte termijn met Bijsterhuizen, Mercuriuspark en de Novio Tech Campus voldoende bedrijventerrein beschikbaar is (of komt). Daarnaast wordt prioriteit gelegd bij de ontwikkeling van bedrijventerrein De Grift in Nijmegen Noord. 3.4 Gemeentelijk beleid Structuurvisie Nijmegen 2010, kansen voor ontwikkeling tot 2030 De gemeenteraad van Nijmegen heeft op 2 juni 2010 de 'Structuurvisie Nijmegen 2010, kansen voor ontwikkeling tot 2030' vastgesteld. De Structuurvisie schetst de ruimtelijke ambities tot 2030 en maakt duidelijk waar de stad op aan koerst. Het is een toetsingskader voor ruimtelijke plannen en een ontwikkelingskader voor investeringen. De Structuurvisie geeft een concrete invulling aan de ambities van de gemeente Nijmegen. Voor de Structuurvisie is geen nieuw beleid ontwikkeld. De ruimtelijke gevolgen van vaststaand beleid zijn er in samengebracht. De Structuurvisie wordt in de loop van 2013 geactualiseerd. De Structuurvisie gaat gepaard met een wettelijk verplicht uitvoeringsprogramma, gekoppeld aan de Stadsbegroting. Er is gekozen om iedere vier jaar een nieuw uitvoeringsprogramma op te stellen, zodat per coalitie accenten gelegd kunnen worden en om indien nodig de ruimtelijke ambities bij te stellen. De Structuurvisie is de opvolger van het Kansenboek. In beide documenten staan drie kwaliteitsuitgangspunten voor ruimtelijke ontwikkelingen centraal: nieuwe ontwikkelingen met respect inpassen, typisch Nijmeegse kenmerken versterken en de huidige woon- en verblijfskwaliteiten ontzien door enerzijds bundeling op locaties waar nu al dynamiek heerst en anderzijds ontwikkeling van extensieve gebieden. Daarnaast zijn in de Structuurvisie drie nieuwe accenten genoemd die een rol spelen bij alle ruimtelijke ontwikkelingen en ambities: Bruisende Stad, Verleden Verbeeld en Stad in Balans. In de Structuurvisie worden de ambities van Nijmegen uitgewerkt voor de beleidsvelden wonen, economie, maatschappelijk beleid, bereikbaarheid en parkeren, groen en water, milieu, beeldkwaliteit, cultuurhistorie en archeologie. Dit zijn de ambities waaraan de komende jaren wordt gewerkt: Nijmegen omarmt de Waal. Goede bereikbaarheid met duurzame vervoerswijzen. Multifunctionele Knopen met een eigen identiteit. Meer ruimte voor groen en water. Wonen in sterke en ongedeelde wijken. Vitale werkgebieden, kansen voor bedrijvigheid. 14 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

27 Nijmegen wil bedrijven en de daarmee samenhangende werkgelegenheid kansen en ruimte bieden om zich te vestigen en om verder te groeien. We streven naar een goed ondernemersklimaat voor bedrijven in Nijmegen. We zorgen voor voldoende en kwalitatief goede werklocaties afgestemd op de verschillende vormen van bedrijvigheid. We kiezen ervoor om zoveel mogelijk bestaand terrein eerst te benutten (o.a. Novio Tech Campus en Mercuriuspark) voordat we overgaan tot de aanleg van nieuw bedrijventerrein. Bij alle werklocaties geldt dat er afstemming plaatsvindt met de regio. Nijmegen kent verschillende bedrijventerreinen, elk met een apart profiel: Bijsterhuizen, logistiek en modern gemengd; Winkelsteeg kennisintensief en modern gemengd; Westkanaaldijk, gemengd met mogelijkheden voor zware bedrijven; Noord- en Oostkanaalhavens, industrieel, gemengd, watergebonden en zwaar; De Grift, klein- en middelgroot logistiek, lichte industrie, handel en nijverheid. Nijmegen wil een divers en concurrerend aanbod van werklocaties, waar bedrijven zich naar tevredenheid kunnen huisvesten. Specifiek voor de Kanaalhavens geldt dat watergebonden bedrijvigheid aan de havens verder zal worden gestimuleerd en een deel bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 15

28 van het bedrijventerrein Noord- en Oostkanaalhavens deels zal worden geherstructureerd tot Mercuriuspark Overig gemeentelijk beleid Naast het in dit hoofdstuk genoemde beleid heeft de gemeente Nijmegen beleid geformuleerd op tal van deelgebieden en disciplines, zoals: economie, milieu, archeologie, beeldkwaliteit, etc. In de hieropvolgende hoofdstukken wordt het ruimtelijk relevante beleid besproken dat is vertaald in de planregels en/of de verbeelding. 16 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

29 Hoofdstuk 4 Functioneel beleidskader 4.1 Economie Algemeen Coalitieakkoord Werken aan een duurzame toekomst Nijmegen werkt aan een duurzame en innovatieve economie, met werkgelegenheid die kansen en ontplooiingsmogelijkheden biedt voor al haar inwoners. Daarbij maken we optimaal gebruik van de sterke punten van de stad: de hoogopgeleide bevolking, de aanwezigheid van kennisinstellingen, de kritische geest, de innovatie. Een goede bereikbaarheid is vanuit economisch perspectief belangrijk, omdat het een belangrijke vestigingsvoorwaarde voor bedrijven is. Ook goede vestigingsfactoren voor bewoners spelen een rol, want 'werken volgt wonen'. Dus een goede woonomgeving, groen, culturele activiteiten en een bruisende stad zijn van belang voor onze economische ambitie. In het economisch beleid nemen kennisintensieve bedrijvigheid en creatieve bedrijvigheid een steeds belangrijker plaats in. Semiconductors, Health en Technology, Energie en Milieu en Toerisme zijn de speerpunten. Detailhandel De Detailhandelstructuurvisie Nijmegen 2004 geeft een analyse van de bestaande voorzieningenstructuur in Nijmegen. Hoofddoelstelling van het beleid blijft versterken van de evenwichtig opgebouwde voorzieningsstructuur. Tegelijkertijd wil de gemeente ruimte bieden aan nieuwe ontwikkelingen, rekening houdend met bestaand aanbod. In de Strategische notitie Detailhandel in uitvoering (juli 2005) en het Regionaal Plan van de Stadsregio wordt het volgende gezegd over grootschalige en perifere detailhandel (GDV/PDV): de gemeente Nijmegen gaat terughoudend om met vestiging van grootschalige en/of perifere detailhandel buiten de traditionele winkelgebieden. Het is de bedoeling dat grootschalige detailhandelsformules bij voorkeur worden ingepast in de bestaande winkelstructuur. We voeren eveneens een terughoudend beleid ten aanzien van PDV-branches op bedrijventerreinen. Bedrijventerreinenbeleid Het Nijmeegse beleid voor bedrijventerreinen is vastgelegd in de nota Een andere kijk op Nijmeegse bedrijventerreinen (2003). Kernpunten uit deze nota zijn: zuiniger omgaan met de beschikbare ruimte en een relatie leggen met de behoefte van de aanwezige beroepsbevolking. Het thema van deze nota meer werk op minder meter is nog steeds van kracht. Dat wil zeggen dat er nog steeds ingezet wordt op intensivering van bestaande terreinen en inbreiding voordat wordt overgegaan tot aanleg/ontwikkeling van nieuwe (regionale) bedrijventerreinen. Nijmegen kent een gedifferentieerd aanbod van bedrijventerreinen. We willen voldoende en kwalitatief geschikte ruimten hebben voor bedrijvigheid zonder overaanbod te creëren. We kiezen ervoor om zoveel mogelijk bestaand bedrijventerrein eerst te benutten, dan wel te herstructureren voordat we overgaan tot de aanleg van nieuw bedrijventerrein. Ook streven we naar goed bereikbare en zorgvuldig beheerde en onderhouden bedrijventerreinen. We zien de werkgebieden Heijendaal en Winkelsteeg (Novio Tech Campus) als de locaties voor kennisintensieve en innovatieve bedrijvigheid. Bedrijventerrein Noord en Oost Kanaalhavens is, naast Wetskanaaldijk, het enige terrein waar de vestiging van zware bedrijvigheid (hogere milieucategorieën) mogelijk is. Daarnaast vervult het terrein een belangrijke functie voor het vestigen van bedrijven die gebruik maken van het transport over water. Met de uitbreiding van BCTN zijn de op en- overslagfaciliteiten uitgebreid waardoor meer en grotere transporten over water mogelijk zijn. Solitaire vestigingen van kantoren zijn op Noord- en Oostkanaalhavens niet toegestaan. Regionale programmeringsafspraken De regionale programmeringsafspraken uit het regionaal programma Bedrijventerreinen met betrekking tot de fasering van bedrijventerreinen (die tevens onderdeel uitmaken van de Bestuursovereenkomst Verstedelijking en Mobiliteit) betekenen voor Nijmegen het volgende: bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 17

30 De ontwikkeling van de Grift in A15 zone door kan gaan met inpassing van het bestaande industrieterrein Oosterhout en toepassing van de SER ladder. On hold zetten van de locatie A 73 zone. Het intensiveren van bestaande bedrijventerreinen. Geen nieuwe uitleglocaties voor bedrijventerreinen toevoegen. Toepassen SER-ladder (duurzaamheidsladder) en wegwijzer Duurzaamheid bij nieuwe bestemmingsplannen en beheersverordeningen. Visie Energieweg In de nota Een andere kijk op bedrijventerreinen" en de Visie Energieweg (2007) is het bedrijventerrein Noord- en Oostkanaalhavens aangemerkt als bedrijventerrein voor de vestiging en het stimuleren van watergebonden bedrijvigheid. In de visie Energieweg zijn onder andere de volgende uitgangspunten gehanteerd: Voor percelen direct aan de Noord- en Oostkanaalhavens is watergebonden bedrijvigheid een randvoorwaarde. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om overslagbedrijven in bulkgoederen, schrootverwerkingsbedrijven en scheepsreparatiebedrijven Aan percelen tussen de Energieweg en het water blijft de watergebondenheid van bedrijven een wens; Het terrein van de (voormalige) scheepswerf Engelaar bood in de Visie Energieweg naast ruimte voor industriële bedrijvigheid ook beperkt mogelijkheden voor (perifere) detailhandel wanneer het om verplaatsers uit Koers West ging. Hiervoor golden strikte voorwaarden (de functie op de oude plek diende te worden opgeheven). Het terrein is nu in gebruik door Smit Transformatoren voor revisie, opslag en transport van trafo's over water. Het toevoegen van perifere detailhandel is hier niet langer gewenst. Extra uitbreiding van grootschalige en/of perifere detailhandel is uitgesloten. Beleidsvisie Havens en Kaden In de beleidsvisie Havens en Kaden (2010) zijn de huidige situatie, de trends, de ontwikkelingen en het toekomstbeeld van de havens en kaden in Nijmegen beschreven. Hierbij is ingegaan op de thema s werken op en aan het water, recreëren op en aan het water en wonen op het water. Per thema is het beleid vertaald in actiepunten. Deze actiepunten vormen de basis voor het uitvoeringsprogramma voor de komende jaren. In de beleidsvisie staat met betrekking tot het onderwerp 'wonen op het water' dat zich op enkele plaatsen ongewenste situaties voordoen en dat die worden aangepakt. Zo zal er bij Rijkswaterstaat op worden aangedrongen om de woonboten aan de Oostkanaaldijk te verwijderen Situatie Nijmegen Kanaalhavens Bedrijventerrein Noord- en Oostkanaalhavens is het oudste bedrijventerrein van Nijmegen. De omvang (circa 175 ha bruto) en de aanwezigheid van de vervoersmodaliteiten weg en water maken het bedrijventerrein tot één van de belangrijkste werkgelegenheidsgebieden van de regio. Op het bedrijventerrein zijn 154 bedrijven gevestigd en werken mensen, veelal in de industrie, nijverheid en (groot)handel. Bedrijventerrein Noord- en Oostkanaalhavens is één van de weinige terreinen in Nijmegen waar zwaardere industrie is gevestigd en kent een mengeling van verschillende bedrijven: productiebedrijven, groothandelsondernemingen, handel in autosloopmateriaal, ijzer- en staalschroot, afvaloverslagbedrijven en een enkele detailhandelsvestiging). Daarnaast is sprake van sterke schaalverschillen, grote en kleine bedrijven wisselen elkaar af. Voor de economie van Nijmegen en de regio is het behoud van de zwaardere industrie van belang vanwege het behoud van laaggeschoolde arbeid in de zwaardere industrie en de daaraan gerelateerde sectoren. Daarnaast is het watergebonden karakter van het bedrijventerrein van belang. De haven, de grootste binnenhaven van Gelderland, heeft een belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van het bedrijventerrein. Bedrijventerrein Noord- en Oostkanaalhavens biedt ruimte aan watergebonden activiteiten, zoals de containerterminal BCTN, Koole Tankstorage, Asfaltcentrale Nijmegen, de Ruiter Schroot, Mebin, Dura Vermeer, Sappi en Nacco. 18 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

31 4.1.3 Juridische vormgeving Bedrijven In het bestemmingsplan is de toelaatbaarheid van bedrijven gekoppeld aan de "Staat van Bedrijfsactiviteiten Model Nijmegen". Dit is een lijst met bedrijven in Nijmegen, die al naar gelang van de te verwachten milieubelasting zijn ingedeeld in milieucategorieën. Het betreft een algemene lijst, gebaseerd op de VNG-uitgave "Bedrijven en milieuzonering". Het doel van milieuzonering is tweeërlei: a. het voorkomen of zoveel mogelijk beperken van hinder bij woningen en andere gevoelige functies; b. het bieden van voldoende zekerheid aan bedrijven dat zij hun activiteiten duurzaam binnen aanvaardbare voorwaarden kunnen uitoefenen. Er kunnen twee hoofdvormen van zoneren onderscheiden worden. In de eerste plaats 'interne zonering' met interne werking, waarbij in de verschillende zones een bepaald regime wordt nagestreefd primair met het oog op of ter wille van dat gebied. Bij inwaarts zoneren wordt geprobeerd de hinder van de milieubelastende activiteit te beperken door een beschermende zone rondom de milieugevoelige activiteit te creëren. Hoe hinderlijker een activiteit, hoe verder het van een milieugevoelige activiteit verwijderd moet blijven. Een voorbeeld daarvan is een interne zonering van bedrijventerreinen, waarbij de lichtere bedrijven aan de rand en de zwaardere bedrijven in het centrum van het bedrijventerrein worden toegelaten. In de tweede plaats 'externe zonering' met een externe werking, waarbij in het gebied van de zone een bepaald regime wordt nagestreefd met het oog op of ter wille van buiten die zone gelegen objecten of gebieden. Een voorbeeld van deze vorm van zoneren is een geluidzone rond een industrieterrein op grond van de Wet geluidhinder. In het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens is een interne zonering aangebracht. Dit is gedaan door middel van de bestemmingen Bedrijventerrein - 1, Bedrijventerrein - 2, en Bedrijventerrein - 3. Afhankelijk van de ligging van de gronden en afhankelijk van de daarop gevestigde bedrijven, is bepaald welke categorieën van bedrijven op deze gronden zijn toegestaan. Deze categorieën zijn opgenomen in de Staat van bedrijfsactiviteiten. In beginsel geldt dat hoe verder de gronden zijn gelegen van gevoelige functies (bijvoorbeeld woningen) des te hoger de toegestane categorie. Op de gronden met de bestemming Bedrijventerrein - 1 zijn bedrijven toegelaten uit de milieucategorieën 1 t/m 3.2 uit de Staat van bedrijfsactiviteiten. Op de gronden met de bestemming Bedrijventerrein - 2 zijn bedrijven toegelaten uit de milieucategorieën 2 t/m 4.2 en op de gronden met de bestemming Bedrijventerrein - 3 zijn bedrijven toegelaten uit de milieucategorieën 2 t/m 5.2 uit de Staat van bedrijfsactiviteiten. Aan enkele bedrijven die wel vallen binnen deze milieucategorieën maar die niet voorkomen in de Staat van bedrijfsactiviteiten is een op het bedrijf toegesneden aanduiding gegeven. Het betreft onder andere de aanduidingen 'specifieke vorm van bedrijventerrein - bouwmarkt', 'specifieke vorm van bedrijventerrein - detailhandel perifeer', 'specifieke vorm van bedrijventerrein - asfaltcentrale', 'specifieke vorm van bedrijventerrein - puinbreker' en 'specifieke vorm van bedrijventerrein - puinbreker 1'. Ook voor garagebedrijven, autohandelaren en een vrachtautohandel zijn aparte aanduidingen opgenomen. Dergelijke bedrijven zijn namelijk niet in de Staat van Bedrijfsactiviteiten opgenomen en daarmee niet algemeen toegestaan binnen de bedrijfsbestemming. Voorts is aan enkele bedrijven, die niet passen binnen deze plansystematiek, een specifieke op het bedrijf toegeschreven bestemming gegeven. Dit betreffen de bestemmingen Bedrijf - Containeroverslagbedrijf, Bedrijf - Electriciteitscentrale, en Bedrijf - Waterstaatkundig. Productiegebonden en ondergeschikte detailhandel is bij (groothandels)-bedrijven (uitgezonderd de foodcategorieën) toegestaan onder een aantal voorwaarden. Zo mag de oppervlakte ervan niet meer bedragen dan 20% van de bedrijfsvloeroppervlakte van het bedrijf met een maximum verkoopvloeroppervlakte van 100 m² en dient er een directe relatie te zijn met de bedrijfsvoering/productie. Aan enkele solitair gelegen bedrijven in het plangebied, die bovendien goed samengaan met omliggende woonfuncties, is de bestemming 'Bedrijf' gegeven. Op gronden met deze bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 19

32 bestemming zijn bedrijven uit de milieucategorieën 1 en 2 toegestaan. Ter plaatse van de gronden met de bestemming 'Bedrijf' en de aanduiding 'specifieke vorm van bedrijf - kringloopbedrijf' is uitsluitend een kringloopbedrijf toegestaan. Geluidzone Op basis van hoofdstuk V van de Wet geluidhinder (Wgh) dient rondom een industrieterrein waarop bepaalde typen lawaaiproducerende bedrijven zijn gevestigd of kunnen worden gevestigd, een geluidzone te worden vastgesteld. Sinds de Crisis en herstelwet (31 maart 2010) wordt een geluidgezoneerd industrieterrein gedefinieerd als: "een terrein waar in hoofdzaak een bestemming is gegeven voor de vestiging van inrichtingen en waarvan de bestemming voor het gehele terrein of een gedeelte daarvan de mogelijkheid insluit van vestiging van inrichtingen, behorende tot een bij een algemene maatregel van bestuur aan te wijzen categorie van inrichtingen, die in belangrijke mate geluidhinder kunnen veroorzaken." De geluidzone vormt een bufferzone tussen de bedrijven op het industrieterrein en de geluidsgevoelige bestemmingen in de omgeving. Buiten deze zone mag de geluidsbelasting vanwege alle bedrijven op het industrieterrein tezamen niet hoger zijn dan 50 db(a). Binnen de zone gelden beperkingen voor geluidgevoelige bestemmingen. In het bestemmingsplan is het geluidgezoneerde industrieterrein zoals hiervoor bedoeld, vastgelegd door middel van de gebiedsaanduiding 'geluidgezoneerd industrieterrein'. De bijbehorende geluidzone is vastgelegd door middel van de aanduiding 'geluidzone-industrie'. Bedrijfswoningen In het plangebied en op het bedrijventerrein is sprake van bestaande bedrijfswoningen. De vestiging van nieuwe bedrijfswoningen wordt voor het hele plangebied uitgesloten. In het bestemmingsplan zijn de bestaande bedrijfswoningen aangegeven met de aanduiding 'bedrijfswoning' binnen de bedrijfsbestemming. Aan bedrijfswoningen op industrieterreinen kunnen op grond van de jurisprudentie formeel geen (maximum) geluidgrenzen worden gesteld. Aan huis gebonden beroepen en bedrijven Vanuit het beleid is het ondernemen in of aan huis gebonden aan een maximum van 50 m 2. Voor percelen met de bestemming Wonen mag maximaal 35% van het vloeroppervlak van de woning (inclusief aan- en uitbouwen) tot ten hoogste 50 m² worden gebruikt voor een aan huis verbonden beroeps- of bedrijfsactiviteit. 4.2 Wonen Algemeen Het gemeentelijk beleid op het gebied van wonen is vastgelegd in de Woonvisie , "Nijmegen leeft". In deze nota is het woonbeleid uiteengezet tot In de Woonvisie worden de volgende strategische keuzes gemaakt: Ongedeelde stad: voorkomen van een tweedeling tussen de bestaande stad en de Waalsprong en binnen de wijken en stadsdelen. Het doel is om woonmilieus te realiseren waarin mensen graag wonen met een positief gewaardeerd woonklimaat. Leefbaar, schoon, heel en veilig en met variatie in het aanbod, zodat mensen niet noodgedwongen hun wijk uitmoeten als ze aan een nieuwe stap in hun wooncarrière toe zijn. Het behoud van doorstromers en stijgers komt de leefbaarheid en sociale structuur ten goede. We richten ons op binnenwijkse wooncarrières en meer treden op de woonladder. Een ongedeelde stad vraagt om meer dan alleen een gedifferentieerde woningvoorraad. Ook het aanbod, de spreiding en de kwaliteit van voorzieningen moeten in orde zijn. 20 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

33 Bewoners binden is het tweede centrale uitgangspunt. We willen zorgen dat mensen een positieve keuze kunnen maken. Dat kan alleen als we rekening houden met de individuele wensen en financiële mogelijkheden. Dat kan met een adequaat nieuwbouwbeleid, waarbij we ook de kansen benutten om nieuwe bewoners aan te trekken. Dat betekent: sterke wijken waar mensen een wooncarrière kunnen maken, die levensloopbestendig zijn en waarin voldoende variatie is in huur en koop, woningtype en prijsklassen. Door een hoge kwaliteit van woningen en woonomgeving en de nodige keuzevrijheid binden we bewoners aan Nijmegen. Hierbij spelen ook voorzieningen, de economische structuur en het cultureel klimaat een rol Situatie Nijmegen Kanaalhavens In het gebied Nijmegen Kanaalhavens komt een beperkt aantal burgerwoningen voor (hoek Oscar Carréstraat, Schependomlaan, Bredestraat). In dit gebied liggen veelal vrijstaande en ook enkele recentelijk nieuw gebouwde woningen. Voor dit gebied geldt geen specifiek woonbeleid. Op het bedrijventerrein staan her en der bedrijfswoningen. In het Maas-Waalkanaal liggen voorts, langs de kade ter hoogte van het bedrijf Koole Tankstorage Nijmegen, in totaal 8 woonboten. In het oude bestemmingsplan waren deze woonboten niet positief bestemd. Uit onderzoek is gebleken dat Rijkswaterstaat voor in totaal 6 woonboten een ligplaatsvergunning op grond van de Wet beheer rijkswaterstaatswerken dan wel op grond van de Waterwet heeft verleend. De woonboten zijn in dit bestemmingsplan onder het persoonsgebonden overgangsrecht geplaatst. Een positieve bestemming van de woonboten is niet in overeenstemming met een goede ruimtelijke ordening en niet mogelijk in verband met de regels op het gebied van de externe veiligheid. De woonboten liggen namelijk binnen de 10-6 contour van het plaatsgebonden risico in verband met het vervoer van gevaarlijke stoffen over het Maas-Waalkanaal. Om recht te doen aan de belangen van de woonbootbewoners, zijn de woonboten onder het persoonsgebonden overgangsrecht geplaatst, wat betekent dat de huidige bewoners ter plaatse mogen blijven wonen. Indien de huidige bewoners vertrekken, mogen de woonboten niet door andere bewoners worden bewoond. Op de oever van het Maas-Waalkanaal, ten zuidoosten van de sluis, staan voorts 7 (voormalige) bedrijfswoningen. Dit zijn woningen die in het verleden gebouwd zijn als wachtershuisjes in verband met de sluis en alle werkzaamheden daar omheen. De bedrijfswoningen zijn thans als burgerwoningen in gebruik. Omdat de woningen liggen op het gezoneerde industrieterrein, is een burgerbestemming niet aan de orde. Daarom is ervoor gekozen om de woningen als bedrijfswoning positief te bestemmen door daaraan, binnen de bestemming Groen, de aanduiding 'specifieke vorm van groen - bedrijfswoningen' toe te kennen. In de regels is bepaald dat de gronden met deze aanduiding bestemd zijn voor het bestaande aantal bedrijfswoningen en bijbehorende voorzieningen (zoals erf, tuin en verhardingen) Juridische vormgeving Aan de burgerwoningen in het plangebied is de bestemming Wonen gegeven. Aan de bedrijfswoningen op het bedrijventerrein is, binnen een bedrijfsbestemming, een aanduiding 'bedrijfswoning' gegeven. De 7 bedrijfswoningen ten zuidoosten van de sluis zijn positief bestemd door daaraan, binnen de bestemming Groen, de aanduiding 'specifieke vorm van groen - bedrijfswoningen' toe te kennen. In de regels is bepaald dat de gronden met deze aanduiding bestemd zijn voor het bestaande aantal bedrijfswoningen en bijbehorende voorzieningen (zoals erf, tuin en verhardingen). Ter plaatse van de woonboten is de aanduiding specifieke vorm van water - persoonsgebonden overgangsrecht gelegd. In de planregels is opgenomen dat op de gronden met de aanduiding specifieke vorm van water - persoonsgebonden overgangsrecht het gebruik van de woonboten als woning/woonboot door de bestaande bewoners mag worden voortgezet. Zodra het gebruik van een woonboot als woning/woonboot door de bestaande bewoner(s) wordt beëindigd, vervalt het recht op gebruik van die woonboot als woning/woonboot. Als bestaande bewoners worden aangemerkt de persoon/personen die op het moment van inwerkingtreding van deze regels volgens de gemeentelijke basisadministratie van de gemeente Nijmegen als bewoners staan ingeschreven op het desbetreffende adres. bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 21

34 4.3 Maatschappelijke voorzieningen Algemeen De gemeente Nijmegen zorgt voor sociale en maatschappelijke voorzieningen voor haar inwoners. Maatschappelijke voorzieningen, zoals sportvelden, zijn in principe voor iedereen. Voor bijzondere doelgroepen zoals gehandicapten en ouderen, maar ook voor de jeugd zijn er sociale voorzieningen die maatschappelijke participatie bevorderen. Soms is er ook maatwerk voor individuele inwoners, bijvoorbeeld ondersteuning bij de opvoeding. Het terrein sociale en maatschappelijke voorzieningen is breed en bestaat uit: sport-, recreatie, cultuur-, en welzijnsvoorzieningen; voorzieningen voor ouderen en gehandicapten; algemeen maatschappelijk werk; jeugd- en jongerenwerk; openbare gezondheidszorg; dierenwelzijn. Het werk op dit beleidsterrein wordt meestal uitgevoerd door zelfstandige instellingen die de gemeente financiert op basis van prestatieafspraken. Soms zijn dit vrijwilligersorganisaties, soms ook professionele (welzijns)stichtingen Situatie Nijmegen Kanaalhavens Binnen het plangebied Nijmegen Kanaalhavens is aan de Energieweg een MBO-school (Helicon) gevestigd. Tevens liggen er in het plangebied twee sportparken: sportpark De Biezen (Rivierstraat 10) is in gebruik bij voetvalvereniging SCH en sportpark Oscar Carréstraat (nr. 102) is in gebruik bij voetbalvereniging SV Nijmegen. Tussen de Bredestraat en de Oscar Carréstraat ligt een volkstuinencomplex. Er zijn geen plannen om dit gebruik te wijzigen Juridische vormgeving Aan de Heliconschool aan de Energieweg is de bestemming Maatschappelijk gegeven. Aan de twee sportparken is de bestemming Sport gegeven. Op het volkstuinencomplex is de bestemming Recreatie - Volkstuin gelegd. Daarmee zijn deze functies positief bestemd. 4.4 Verkeer en vervoer Algemeen In oktober 2011 heeft de gemeenteraad de nota Nijmegen Duurzaam Bereikbaar vastgesteld. Deze nota beschrijft het verkeersbeleid van de gemeente Nijmegen. De gemeente Nijmegen stelt zich ten doel de bereikbaarheid van de stad te garanderen en te verbeteren. Hierbij staat een multimodale aanpak centraal. Daarnaast neemt de gemeente maatregelen om het verkeerssysteem als totaal duurzamer te maken. Hierbij is de samenhang tussen het mobiliteitsbeleid en ruimtelijke ordeningsbeleid van groot belang. Uitgangspunt is de concentratie van ruimtelijke ontwikkelingen op een aantal knopen die goed bereikbaar zijn met de fiets en met het openbaar vervoer. Voor bedrijventerreinen geldt dat deze zoveel mogelijk aan de rand van de stad worden gesitueerd met goede verbindingen naar de rijkswegen. Bij elke geplande nieuwe ontwikkeling wordt onderzocht wat de effecten zijn op de bereikbaarheid. Dat kan leiden tot extra maatregelen, de keuze voor een andere locatie of in het meest extreme geval tot het niet doorgaan van de ontwikkeling. Tenslotte richt het beleid zich op maatregelen die leiden tot een betere benutting van de bestaande infrastructuur en het stimuleren van duurzame vervoerswijzen. Waar al deze maatregelen onvoldoende soulaas bieden, komt het vergroten van de capaciteit als optie in beeld. Na de realisatie van de tweede stadsbrug (De Oversteek) eind 2013 zal de verkeersstructuur in de stad ingrijpend veranderen. De doorstroming van het verkeer wordt verbeterd door een verdeling van het verkeer via de Waalbrug en De Oversteek. De aanleg van De Oversteek wordt door de gemeente Nijmegen aangegrepen om door dynamisch verkeersmanagement het verkeer beter te beheersen en de doorstroming te verbeteren. 22 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

35 Autoverkeer Een goede bereikbaarheid van Nijmegen per auto is in de eerste plaats gediend met een goede en betrouwbare afwikkeling van het verkeer op de autosnelwegen rondom de stad. Binnen de stad hanteren we 3 beleidslijnen: doorstromen, doseren, overstappen. Doorstromen: met de bouw van De Oversteek ontstaan meer mogelijkheden om het verkeer te spreiden. De gemeente zet in op een goede doorstroming van het verkeer in de stad en ontwikkelt daarvoor de "Groene Route" (zie onderstaande afbeelding): een aaneengesloten route waarop de doorstroming optimaal is. Doseren: als de doorstroming op deze route onder druk staat, wordt het verkeer op de invalswegen naar de route toe gebufferd. De gemeente zet in op dynamisch verkeersmanagement. Overstappen: ten noorden, zuiden en westen van Nijmegen bieden we transferia aan waar automobilisten kunnen overstappen op het openbaar vervoer of de fiets. Openbaar vervoer (OV) Het OV moet een belangrijke bijdrage gaan leveren aan het verbeteren van de bereikbaarheid van Nijmegen en haar knooppunten. De bestaande spoorwegen vormen de ruggengraat van het OV. Om regionale verplaatsingen beter te kunnen bedienen, wordt StadsregioRail ontwikkeld. In aanvulling hierop wordt een netwerk van Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) ontwikkeld. Het HOV bedient de belangrijkste knooppunten en bestemmingen in Nijmegen en omgeving en is vooral geschikt voor afstanden tussen de 3 en 10 kilometer. Ook het onderliggende lijnennet is van belang voor de verbinding van de knopen met de wijken en de wijken onderling. De fijnmazigheid van een openbaar vervoer netwerk is van belang voor de bereikbaarheid, maar zorgt er ook voor dat het openbaar vervoer een aantrekkelijk alternatief is voor de auto. Langzaam verkeer In Nijmegen liggen veel bestemmingen op korte afstand van elkaar. De fiets is hier een goed alternatief voor de auto. Van alle korte ritten (tot 7,5 km) wordt 37% per fiets afgelegd. Dit percentage willen we laten toenemen. De gemeente gaat daarom de komende jaren door met het opwaarderen van het fietsroutenetwerk en het realiseren van snelfietsroutes op de belangrijkste verbindingen. Ook werken wij de komende jaren aan de rest van het fietsnetwerk. Naast de hoofdfietsroutes moet het fietsverkeer aantrekkelijker worden door de inrichting van parallelle (schone lucht) routes en fijnmazige verbindingen door de bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 23

36 verblijfsgebieden. Verkeersveiligheid We willen een duurzaam veilig verkeerssysteem. We streven naar grote verblijfsgebieden waar een maximum snelheid geldt van 30 km/h. Op een aantal gebiedsontsluitingswegen geldt een snelheid van 50 km/h om daar het verkeer vanuit de wijk snel te kunnen afwikkelen. Parkeren Sinds 3 oktober 2012 is er een nieuwe parkeernota vastgesteld: Kiezen en Delen parkeren in Nijmegen. De Parkeernota biedt ruimte en mogelijkheden voor maatwerk met het oog op toekomstige ontwikkelingen. Samen met stakeholders in de stad wordt gewerkt aan een verdere volmaking van de parkeerproducten. Daarbij worden de ontwikkelingen op het mobiliteitsvlak op de voet gevolgd, zoals de ingebruikname van de Oversteek, de vernieuwde Waalbrug, de stadsuitbreiding in Nijmegen Noord en de wenselijkheid van transferia. Er wordt ruimte gecreëerd voor nieuwe technologische ontwikkelingen op parkeergebied (o.a. routeringsysteem, digitalisering en meer mogelijkheden tot het bieden maatwerk). Het parkeerbeleid wordt gestuurd op de punten leefbaarheid, aantrekkingskracht van de binnenstad en bereikbaarheid. Daarbij gelden de volgende drie uitgangspunten: Leefbaarheid in de wijken; Bruisende binnenstad; Bereikbare parkeervoorzieningen. Tenslotte kijkt de gemeente Nijmegen bij het beoordelen van een ontwikkeling of rekening is gehouden met het vereiste aantal parkeerplaatsen om zo overlast in de omgeving zoveel mogelijk beperkt. Soms kan niet worden voldaan aan het realiseren van de opgelegde parkeernorm. Een ontwikkelaar heeft dan de mogelijkheid om de parkeerplaatsen af te kopen. Dit bedrag wordt gestort in het bereikbaarheidsfonds. In de Nota Parkeernormen 2012 worden de parkeernormen en de werkwijze nader toegelicht. Expeditieverkeer Op het gebied van goederenvervoer streeft Nijmegen naar een marktconform beleid, waarbij de overheid de randvoorwaarden schept om de markt tot kwalitatieve oplossingen te verleiden. Het streven is om tot een reductie van het aantal verkeersbewegingen te komen en daarbij zowel CO2-reductie als een gezonde businesscase te realiseren. Dit wordt bereikt door transportbedrijven die voorop durven lopen extra te belonen in de vorm van specifieke privileges. Daarnaast is ook afstemming met de markt en omliggende gemeenten (vooral Arnhem) van belang. De gemeente Nijmegen werkt mee aan het stimuleringsprogramma Lean & Green en kent tenslotte ook nog de Groene Hub: een project voor het verduurzamen van het goederen- en busvervoer. In dit project zorgen deelnemers uit de regio Arnhem-Nijmegen ervoor dat lokaal opgewekt groen gas gebruikt wordt voor het openbaar vervoer Situatie Nijmegen Kanaalhavens Algemeen Het plangebied Nijmegen Kanaalhavens wordt hoofdzakelijk ontsloten via de Energieweg en de Industrieweg. Binnen het plangebied geldt een regime van 50 km/uur. Er is een beperkt aantal aansluitingen op de Energieweg waarmee het plangebied bereikt kan worden. Aangezien het gaat om een bedrijventerrein is de bereikbaarheid vooral voor het auto- en vrachtverkeer goed geregeld. Over de Energieweg rijden twee buslijnen en over de Industrieweg rijden vier buslijnen. Daarmee kan gezegd worden dat het plangebied ook met de bus goed bereikbaar is. Fietsvoorzieningen zijn wel aanwezig langs de Energieweg, de Industrieweg en de Neerbosscheweg, maar binnen het plangebied zelf is dit niet geregeld. In Nijmegen liggen veel bestemmingen op korte afstand van elkaar. De fiets is hier een 24 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

37 goed alternatief voor de auto. Van alle korte ritten (tot 7,5 km) wordt 37% per fiets afgelegd. Dit percentage willen we laten toenemen. De gemeente gaat daarom de komende jaren door met het opwaarderen van het fietsroutenetwerk en het realiseren van snelfietsroutes op de belangrijkste verbindingen. Ook werken wij de komende jaren aan de rest van het fietsnetwerk. Een fijnmazig fietsnetwerk is belangrijk, omdat de fiets een belangrijk onderdeel moet gaan uitmaken van de vervoersketen, het verwisselen van vervoerssysteem, bijvoorbeeld van fiets op trein. Minstens zo belangrijk als goede fietsverbindingen zijn tenslotte goede en veilige stallingen. Parkeren levert bij bedrijventerreinen nog wel eens problemen op. Dit komt omdat veel mensen toch met de auto naar het werk gaan. Bedrijven hebben een verantwoordelijkheid om parkeren op eigen terrein mogelijk te maken. Maar soms is dit niet mogelijk en wordt er geparkeerd in de openbare ruimte. Dit moet echter wel geordend gebeuren anders ontstaan er gevaarlijke situaties. Vrachtverkeer In het plangebied Kanaalhavens is een aantal straten aangewezen als parkeerplaats voor vrachtwagens. Omdat het vaak gaat om lange voertuigen is er voor gekozen om aparte opstelplaatsen te realiseren voor wachtende vrachtwagens. De gemeente Nijmegen werkt verder mee aan het stimuleringsprogramma Lean & Green en de Groene Hub: een project voor het verduurzamen van het goederen- en busvervoer. In dit project zorgen deelnemers uit de regio Arnhem-Nijmegen ervoor dat lokaal opgewekt groen gas gebruikt wordt voor het openbaar vervoer Juridische vormgeving Aan wegen (waaronder busbanen, fiets- en voetpaden) en parkeervoorzieningen is de bestemming Verkeer gegeven. Verder is in de Staat van bedrijfsactiviteiten (bijlage 1) de activiteit CNG-station voor het wegverkeer opgenomen. Dit betreft een bedrijfsactiviteit uit de milieucategorie 3.2. De bestaande CNG-stations (voor de afgifte van aardgas) aan de Industrieweg 107 en de Handelsweg 36 zijn hierdoor positief bestemd. Daarnaast zijn op basis van de algemene regel "(Bouw)werken ten algemene nutte" tevens straatmeubilair, infiltratievoorzieningen, transformatorhuisjes e.d. toegestaan. Op grond van de definitiebepaling van straatmeubilair behoren ook de op of bij de weg behorende bouwwerken, geen gebouwen zijnde, zoals bewegwijzering, verlichting, afvalinzamelsystemen, informatie- en reclameobjecten, e.d. tot de mogelijkheden. Deze aanvullende bepaling geldt overigens voor alle bestemmingen. 4.5 Groen, natuur en landschap Algemeen Op het gebied van groen gelden verschillende beleidslijnen en wettelijke regels. Deze worden hieronder kort beschreven Natuurbeschermingswet Deze wet beschermt bijzondere gebieden. In deze wet zijn de volgende specifieke gebieden aangewezen en beschermd: a) Natura 2000-gebieden. Dit zijn alle gebieden die zijn beschermd op grond van de Vogelrichtlijn van 1979 en de Habitatrichtlijn van Rondom Nijmegen gaat het om de gebieden 'Uiterwaarden van de Waal' en de 'Gelderse Poort'. En b) Beschermde Natuurmonumenten. Rondom Nijmegen gaat het danom de gebieden 'Oude Waal' en 'Bronnenbos Refter'. Voor de natuurbeschermingswet geldt niet alleen een bescherming van het gebied, maar wordt ook gekeken in hoeverre ontwikkelingen in de omgeving van het beschermde gebied effect hebben op de beschermde status van het gebied, de zogenaamde externe werking. Flora- en Faunawet Deze wet regelt de bescherming van in het wild voorkomende planten- en diersoorten. Deze wet hanteert daarbij het "nee, tenzij principe". Dat betekent dat alle schadelijke handelingen ten aanzien van beschermde planten- en diersoorten in principe verboden zijn. Alleen onder strikte voorwaarden zijn afwijkingen van de verbodsbepalingen mogelijk. Hiertoe zal een ontheffing moeten worden aangevraagd. De ontheffingsaanvraag moet bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 25

38 onderbouwd zijn door een goed onderzoek naar het voorkomen van en de effecten op beschermde soorten. Ook moet aangetoond worden dat er sprake is van een zwaarwegend maatschappelijk belang. In de Flora- en Faunawet is daarnaast een zogenaamde 'algemene zorgplicht' opgenomen. De zorgplicht is van toepassing op alle planten en dieren, ongeacht of ze wettelijk beschermd zijn. De zorgplicht houdt in dat er bij ingrepen zoals bouwactiviteiten altijd zorgvuldig moet worden omgegaan met de aanwezige planten en dieren. Schadelijke activiteiten moeten zoveel mogelijk worden voorkomen. Een voorbeeld hiervan is de regel dat het kappen van bomen alleen mag plaatsvinden buiten het broedseizoen. Ecologische Hoofdstructuur (EHS) Het ruimtelijk beleid voor de EHS is gericht op behoud en ontwikkeling van de wezenlijke kenmerken en waarden. Er zijn in een EHS-gebied in beginsel dus geen ruimtelijke ontwikkelingen toegestaan. De Groene Draad Het groenplan De Groene Draad (2007) heeft in Nijmegen de status van een groenstructuurplan. Dit beleidsplan maakt het mogelijk om actief te sturen op ontwikkelingen op het gebied van groen in de stad. Daarnaast biedt het handvatten om groen een sterke positie te geven binnen de dynamiek van de stedelijke ontwikkelingen. In het groenplan is beschreven hoe we omgaan met het bestaande groen en welke randvoorwaarden belangrijk zijn. Voor alle wijken zijn de karakteristieke kenmerken van het wijkgroen beschreven, die als toetsingskader dienen voor plannen en ontwikkelingen in de stad. Ook gekeken naar de behoefte of kansen voor het groen in de wijk. Handboek Stadsbomen Het Handboek Stadsbomen vormt een nadere uitwerking van De Groene Draad voor de instandhouding en ontwikkeling van het bomenbestand. Het Handboek is ook een toelichting op de Algemeen Plaatselijke Verordening, waarin de regels ten aanzien van bomen en groen zijn vastgelegd. Het Handboek is daarmee het kader voor inrichtingsplannen en beheerplannen voor de openbare ruimte waar het bomen betreft. Het Handboek Stadsbomen heeft betrekking op alle bomen binnen de gemeentegrenzen, inclusief bomen op particulier terreinen. Voor bosopstanden, bosplantsoen en bomen in natuurgebieden gelden andere beleidskaders en wet- en regelgeving. Zo is voor een beperkt aantal gebieden binnen de gemeentegrens de Boswet van kracht, omdat voor deze houtopstanden de beschermingskaders (meldingsplicht, herplantplicht en kapverboden) beter aansluiten bij de aard van het gebied (bos) en de functie (natuur/recreatie). Natuurwaardenkaart De wijze waarop in Nijmegen omgegaan wordt met de natuurwetgeving is uitgewerkt in de Richtlijn Natuur, die doorvertaald is naar de Natuurwaardenkaart (2005). Op basis van deze kaart kan een inschatting gemaakt worden in hoeverre binnen een gebied beschermde en bedreigde planten- en diersoorten voorkomen Situatie Nijmegen Kanaalhavens Het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens betreft voornamelijk bedrijventerrein. Het groen is in het plangebied aanwezig in enkele grote eenheden: Kanaaloevers Waaloever Park West Kanaaloevers De kanaaloevers behoren tot de hoofdboomstructuur en gedeeltelijk tot de hoofdgroenstructuur (zie kaarten hieronder). De bomen langs het kanaal variëren in soort en leeftijd. Ter hoogte van de sluis staan langs de Westkanaaldijk verschillende gemeentelijke en particuliere bomen, die aangemerkt zijn als monumentaal of waardevol. 26 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

39 Waaloever Gedeeltes van de Waaloever behoren tot de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), evenals het water van de Waal. Beide onderdelen vallen in het plangebied: het water als EHS-verweving en de monding van het kanaal als EHS-natuur. De EHS-natuur bestaat uit bestaande en te ontwikkelen natuurgebieden. Landgoederen, landbouw- gebieden met natuurwaarden en landbouwgebieden met een hoge dichtheid aan bos- en landschapselementen maken onderdeel uit van de EHS-verweving. Ecologische verbindingszones vormen de verbindingen tussen EHS-natuur en EHS-verweving. Binnen de gehele EHS geldt de nee-tenzij benadering. Dit houdt in dat bestemmingswijziging niet mogelijk is als daarmee de wezenlijke kenmerken of waarden van het gebied significant worden aangetast, tenzij er geen reële alternatieven zijn en er sprake is van groot openbaar belang. bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 27

40 Park West De woonwijken in Oud-west hebben weinig openbaar groen per inwoner. Vandaar dat in het coalitieakkoord wordt ingezet op het toevoegen van meer groene plekken in deze wijken. Park West is in dat kader van belang als uitloopgebied en buffer in de richting van het bedrijventerrein en de havens. Het vormt geen aaneengesloten park in Nijmegen West, maar is veeleer een kralensnoer of verzameling van deelparken en groenzones. Het totale gebied strekt zich globaal uit tussen het kanaal bij Neerbosch tot aan de Waal. Ook het gebied tussen de Wolfskuilseweg en Oscar Carréstraat behoort tot Park West. Hier ligt een complex met volkstuinen en een parkgebied. Ook ten noorden van de Bredestraat loopt dit ruime, open en groene gebied door als scheg tussen de woonwijken. 28 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

41 Groen op het bedrijventerrein Het groen op het bedrijventerrein zelf bestaat grotendeels uit laanbomen. Afgezien van de bomen aan de Westkanaaldijk zijn deze niet speciaal aangemerkt als monumentaal of waardevol. Ander groen bestaat uit maaigazon en plantsoen en kent over het algemeen weinig waarde. Natuurwaarden op deze terreinen beperken zich waarschijnlijk tot vogels en vleermuizen in oude gebouwen en bomen. Waardevolle en monumentale bomen Op enkele plekken staan waardevolle en monumentale bomen: Schependomlaan: gemeentelijke monumentale bomen; Bredestraat: 2 particuliere monumentale bomen, 1 gemeentelijke monumentale boom en 3 gemeentelijke waardevolle bomen; Westkanaaldijk: waardevolle en monumentale particuliere en gemeentelijke bomen. bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 29

42 4.5.3 Juridische vormgeving Natuur Het gebied dat tot de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) behoort, is bestemd tot Natuur. Deze gronden zijn bestemd voor het behoud, herstel en/of ontwikkeling van de op deze gronden voorkomende dan wel daaraan eigen landschappelijk- en natuurlijke waarden. wadi's, Ook zijn deze gronden bestemd voor wadi's, water en waterhuishoudkundige voorzieningen en zijn binnen de bestemming schuilgelegenheden, bergingen, sport- en speelvoorzieningen, parkeervoorzieningen en fiets- en voetpaden mogelijk. Groen De in het gebied voorkomende grotere groenvoorzieningen (plantsoenen en parken, niet zijnde bermen en/of andere ondergeschikte groenelementen binnen de weginrichting) zijn voorzien van de bestemming Groen. Binnen de bestemming Groen zijn groenvoorzieningen, waterpartijen, fiets- en voetpaden, bestaande parkeervoorzieningen en verhardingen toegestaan. Daarnaast zijn op basis van de aanvullende bepaling "(Bouw)werken ten algemene nutte" tevens straatmeubilair, infiltratievoorzieningen, transformatorhuisjes e.d. toegestaan. Op grond van de begripsbepaling van straatmeubilair behoren bijvoorbeeld ook beeldende kunst, speelvoorzieningen, jongerenontmoetingsplaatsen, afvalinzamelsystemen en reclameobjecten tot de mogelijkheden. Op de oever van het Maas-Waalkanaal, ten zuidoosten van de sluis, staan 7 (voormalige) bedrijfswoningen. Dit zijn woningen die in het verleden gebouwd zijn als wachtershuisjes in verband met de sluis en alle werkzaamhedem daar omheen. De bedrijfswoningen zijn thans als burgerwoningen in gebruik. Omdat de woningen liggen op het gezoneerde industrieterrein, is een burgerbestemming niet aan de orde. Daarom is ervoor gekozen om de woningen als bedrijfswoning positief te bestemmen door daaraan, binnen de bestemming Groen, de aanduiding 'specifieke vorm van groen-bedrijfswoningen' toe te kennen. In de regels is bepaald dat de gronden met deze aanduiding bestemd zijn voor het bestaande aantal bedrijfswoningen en bijbehorende voorzieningen (zoals erf, tuin en verhardingen). Groen-1 In het Maas-Waalkanaal liggen, langs de kade ter hoogte van het bedrijf Koole Tankstorage Nijmegen, in totaal 8 woonboten. Op de oever, welke grond eigendom is van Rijkswaterstaat, zijn met toestemming van Rijkswaterstaat diverse bouwwerken met verschillende afmetingen gerealiseerd en verhardingen aangebracht. Hiervoor zijn door de Gemeente geen bouwvergunningen verleend. Omdat er tegen de bouwwerken nimmer is opgetreden door de Gemeente en Rijkswaterstaat tegen deze bouwwerken kennelijk geen bezwaren heeft, is ervoor gekozen om de bestaande bouwwerken toe te staan, maar tevens in het plan te bepalen dat nieuwe bouwwerken maximaal 20 m 2 mogen behelzen. Om dit te kunnen regelen, is een bestemming Groen-1 gemaakt, waarin is bepaald dat op deze gronden bijgebouwen, loopbruggen, aanlegsteigers en trappen ten behoeve van woonboten gerealiseerd mogen worden. De oppervlakte van de bijgebouwen ten behoeve van woonboten mag per woonboot niet meer bedragen dan 20 m 2, met dien verstande dat bestaande bijgebouwen groter mogen zijn. De bouwhoogte van een bijgebouw mag maximaal 3 meter bedragen. 4.6 Klimaat Algemeen De klimaatverandering noopt tot aanpassingen in de ruimtelijke ontwikkelingen. De gemeenteraad van Nijmegen heeft haar visie hierop vastgelegd in de Kadernotitie Klimaat en de duurzaamheidsagenda Kernbegrippen hierbij zijn compensatie en adaptatie: Compensatie is het tegengaan en verminderen van negatieve effecten op het klimaat. Dit kan door energiegebruik te beperken, duurzame energiebronnen te gebruiken en door gebruik te maken van materialen uit vernieuwbare bronnen. Nijmegen streeft er naar om als stad energieneutraal te worden. 30 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

43 Adaptatie is het aanpassen aan de zich wijzigende omstandigheden, zoals extremere weersomstandigheden en een stijgende energieprijs. Voorbeelden hiervan zijn: het voorkomen van oververhitting, aandacht voor windklimaat en het realiseren van grotere piekbergingen voor neerslag Situatie Nijmegen Kanaalhavens Op klimaatgebied heeft de gemeente nog geen volledig overzicht van de huidige sterke en zwakke punten van de wijken en gebieden in de stad. Deze informatie wordt wel verzameld in het kader van het Europese project Future Cities. Uit voorbereidende studies valt af te leiden dat gebieden met voldoende groenstructuren, weinig aaneengesloten onbeschaduwde verharding en een watersysteem met oppervlakkige afwatering beter op klimaatveranderingen en klimaatextremen zijn voorbereid dan gebieden waar dit niet het geval is. In het plan zijn, met het oog op een goed waterbeheer, gronden aangewezen als waterinfiltratiegebied voor de afvoer van hoog opperwater. Hierop wordt nader ingegaan in de Watertoets in paragraaf Verder is het mogelijk op de gronden met de bestemming Groen wadi's en waterhuishoudkundige voorzieningen te realiseren. Tenslotte is het zo dat in het bestemmingsplan de mogelijkheid is geboden om op het bedrijventerrein kleinschalige (urbane) windturbines ten behoeve van duurzame energie op te richten Juridische vormgeving Met name door middel van de bestemming Groen en de dubbelbestemmingen Waterstaat - Waterinfiltratiegebied en Waterstaat - Waterstaatkundige functie is voorzien in de mogelijkheid maatregelen te treffen met het oog op klimaatveranderingen. Daarbij gaat het concreet om de mogelijkheid wadi's en infiltratiegebieden aan te leggen. De aanleg van nieuwe infiltratievoorzieningen is tevens binnen alle bestemmingen mogelijk op grond van de algemene regel "(Bouw)werken ten algemenen nutte". Op de gronden met de bestemmingen Bedrijventerrein-1, Bedrijventerrein-2 en Bedrijventerrein-3 is het mogelijk kleinschalige (urbane) windturbines ten behoeve van de opwekking van duurzame energie te realiseren. Ten behoeve van de realisering van deze zogenoemde urbane windturbines mag de maximale bouwhoogte met maximaal 5 meter worden overschreden. 4.7 Water Algemeen Voor het totale waterbeleid wordt de term Integraal Waterbeheer gebruikt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen het watersysteem en de waterketen. Het watersysteem omvat de cyclus van het regenwater, oppervlaktewater, grondwater en de bijbehorende leefgemeenschappen. De waterketen omvat het menselijk ingrijpen hierin: grondwateronttrekking, de bewerking tot drinkwater, distributie en gebruik, inzameling van afvalwater via het riool, waterzuivering en uiteindelijk de lozing op het oppervlaktewater. Voor zowel onderdelen van het watersysteem als van de waterketen kan het van belang zijn dat deze een (dubbel)bestemming krijgen in het bestemmingsplan. Dat geldt bijvoorbeeld voor oppervlaktewater, overstortvijvers, infiltratievoorzieningen (wadi's), waterkeringen en grondwaterbeschermingsgebieden. Ook moet in de het bestemmingsplan rekening worden gehouden met zaken die geen eigen bestemming hebben, maar wel van belang zijn voor de voorschriften. Bijvoorbeeld als er een rioolpersleiding ligt, waarboven niet gebouwd mag worden of als er een belangrijk transportriool ligt. Hieronder volgt een korte beschrijving van de wettelijke regelingen en beleidslijnen. Nationaal Waterplan In het Nationale Waterplan (NWP) en de bijbehorende beleidsnota's wordt het Rijksbeleid, de doelstellingen en de maatregelen met betrekking tot het waterbeheer vastgelegd. Dit NWP werkt door naar regionale plannen (provincies) en de waterbeheerplannen van de waterschappen. In het NWP wordt gekozen voor de strategie: meebewegen met natuurlijke processen waar het kan, weerstand bieden waar het moet en kansen voor welvaart en welzijn benutten". Dit waterplan werkt buitendijks door in de beleidslijn Grote Rivieren. De doelstelling specifiek voor stedelijk waterbeleid is: bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 31

44 bij ontwikkelingen van locaties in de stad neemt de hoeveelheid groen en water per saldo toe, waardoor het stedelijke watersysteem robuuster en klimaatbestendiger wordt; bij de aanpak van de stedelijke wateropgave wordt rekening gehouden met verdergaande verstedelijking en klimaatverandering en wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de dynamiek van de stad. Beleidslijn Grote Rivieren De Waal is aangewezen als verbindingswater voor vrachtscheepvaart en heeft daarmee een belangrijke economische functie. Na de hoogwaters in 1993 en 1995 is door het rijk de beleidslijn Ruimte voor de Rivier opgesteld. Deze beleidslijn is inmiddels vervangen door de Beleidslijn Grote Rivieren. Uitgangspunt van de beleidslijn is het waarborgen van een veilige afvoer en berging van rivierwater onder normale en onder maatgevende hoogwaterstanden. Er gelden twee concrete doelstellingen: de beschikbare afvoer- en bergingscapaciteit van het rivierbed behouden; ontwikkelingen tegengaan die de mogelijkheid tot rivierverruiming door verbreding en verlaging nu en in de toekomst feitelijk onmogelijk maken. Voor elke activiteit in het rivierbed is een vergunning in het kader van de Waterwet nodig (zie hieronder). Daarnaast is een goede afweging in het ruimtelijk spoor noodzakelijk om te voorkomen dat er bestemmingsplancapaciteit ontstaat voor activiteiten die niet, of slechts onder bepaalde voorwaarden, zijn toegestaan. De beleidslijn biedt een systematische aanpak om stap voor stap de afwegingsgronden en de rivierkundige voorwaarden voor ruimtelijke initiatieven in het rivierbed te kunnen bepalen ten behoeve van de beoordeling van initiatieven. Voor de bedijkte rivieren (waaronder de Waal) geldt dat de dijk een harde grens vormt. Hierdoor is de ruimte die de rivier beschikbaar heeft voor de maatgevende afvoer ingesnoerd. Het gebied achter deze dijken loopt grote risico's bij overstroming of dijkdoorbraak. Voor het waarborgen van de veiligheid van de gebieden achter de dijken is het bij hoogwater van groot belang dat een vlotte afstroming gegarandeerd is. Obstakels in het rivierbed dienen te worden voorkomen. De verwachte toenemende rivierafvoeren vragen om meer (buitendijkse) ruimte, waar deze nu al schaars is in dit gebied. Dit vraagt om terughoudendheid bij het toestaan van nieuwe ontwikkelingen in het rivierbed. Voor bedijkte rivieren is het stroomvoerend regime van kracht. Voor niet-riviergebonden activiteiten geldt een nee, tenzij - regime. Dat wil zeggen dat uitbreiding of vestiging van nieuwe, niet-riviergebonden activiteiten in principe niet mogelijk is, tenzij op basis van voorafgaand onderzoek kan worden aangetoond dat specifieke omstandigheden van toepassing zijn. Zo kan er sprake zijn van een groot openbaar belang of een zwaarwegend bedrijfseconomisch belang. Ook is het denkbaar dat een activiteit redelijkerwijs niet buiten het rivierbed kan worden gerealiseerd. Waterwet De Waterwet uit 2009 integreert en moderniseert een achttal bestaande wetten en regelt het beheer van het oppervlaktewater en grondwater. Het verbetert ook de samenhang tussen het waterbeleid en de ruimtelijke ordening. De Waterwet maakt de taken en bevoegdheden van de verschillende overheden (Waterschap, Rijkswaterstaat, provincie en gemeente) duidelijk. Door de Waterwet hoeven er geen afzonderlijke vergunningen meer te worden aangevraagd op basis van verschillende wetten, maar nog slechts één watervergunning. Waterbeheerplan Het Waterbeheerplan beschrijft op hoofdlijnen de watertaken van het Waterschap Rivierenland op het gebied van waterkering, waterkwantiteit, waterkwaliteit en de zuivering afvalwater. Ook wordt een doorkijk gegeven naar het jaar 2027 in verband met de doelstellingen voor de waterkwaliteit (Europese Kader Richtlijn Water). Voor de waterketen voert het waterschap specifieke optimalisatietrajecten uit samen met de gemeente en Rijkswaterstaat. Ook is een afvalwaterakkoord tussen de partijen afgesloten. Doel van het waterschap is het zoveel mogelijk weren van schoon regenwater en gebiedsvreemd (grond)water uit de riolering. Overbelasting van de rioolwaterzuiveringsinstallaties en 32 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

45 overstorten naar het oppervlaktewater wordt hierdoor voorkomen. In het stedelijke gebied lopen gezamenlijke acties voor de vergroting van de waterberging en de aanleg van natuurvriendelijke oevers in het kader van het waterplan Nijmegen De belangrijkste beleidswijziging hierin is een andere waterbergingsnorm voor bestaand en nieuw stedelijk gebied. Dit moet in de watertoets worden meegenomen. Doelstelling van het waterschap is om haar beheersgebied in 2015 klimaatbestendig te hebben op basis van de huidige klimaatscenario's. Waterplan 2001 Het Waterplan van de gemeente Nijmegen vormt voor de waterpartners de inhoudelijke en procesmatige basis voor de samenwerking aan een duurzame waterketen, een gezond veerkrachtig watersysteem en een aantrekkelijke leefomgeving tegen de laagst mogelijke maatschappelijke kosten. Belangrijke doelstellingen zijn: Optimalisatie van de waterbeheerketen samen met de waterpartners. Gezond maken van de stadswateren Afkoppelen van regenwater op een liefst zichtbare wijze Bevordering van het waterbewustzijn bij de Nijmegenaren. In het Waterplan zijn enkele specifieke zaken vermeld over de het plangebied. Er is de verwachting uitgesproken dat Park West wordt gerealiseerd met grote waterbergingsgebieden. Dat is gerealiseerd. Verder staat er een (lage) ambitie in voor de A-watergang, die parallel ligt aan de Energieweg. Die watergang is meegenomen met de herontwikkeling Energieweg. Dus dat doel is ook gerealiseerd Situatie Nijmegen Kanaalhavens Buitendijks gebied Het noordelijk deel van het plangebied (omgeving Electrabel) ligt buitendijks, waarvoor specifiek beleid geldt. Bij hoogwater op de Waal kan dit gebied onderlopen. De hier gesitueerde bedrijven zijn daarop voorbereid en hebben hun terreinen en gebouwen daarop ingericht. Nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen zijn niet toegestaan, tenzij er wordt voldaan aan de daarvoor geldende uitzonderingsregels uit de Beleidslijn Grote Rivieren. De Waal behoort tot het beheergebied van Rijkwaterstaat Oost. De afvoer van hemelwater geschiedt hier naar de Waal toe. Waterkering en Maas-Waalkanaal Dit buitendijks gedeelte is gescheiden van de rest van het gebied door een waterkering in de vorm van een groene dijk, waarvan het waterschap Rivierenland het beheer en onderhoud heeft. De waterkering loopt vanaf het "hoogwatervrij" terrein ten noorden van de Vasim naar het sluizencomplex bij Weurt, wat de ingang van het Maas-Waalkanaal afschermt. Dit sluizencomplex is altijd gesloten en valt onder het beheer van Rijkswaterstaat Limburg, Waterdistrict Nijmegen-Maas, evenals het kanaal zelf. Rijkswaterstaat voert voor het Maas-Waalkanaal een kunstmatige verhoging van de waterstand (peilopzet) uit. Dit vindt plaats in verband met de verdieping van het zomerbed van de Maas, wat een belangrijke maatregel is tegen hoge waterstanden in de Maas. De verdieping van het zomerbed van de Maas veroorzaakt echter de lagere grondwaterstand in de omgeving. Om verdroging van landbouwgrond en natuurgebieden te voorkomen, voert Rijkswaterstaat genoemde kunstmatige verhoging van de waterstand uit.van de beoogde peilopzet is de helft (15cm) gerealiseerd, de rest volgt eind dit jaar, begin volgend jaar. Langs de oevers van het kanaal in de havens zijn maatregelen doorgevoerd om de hogere waterstanden aan te kunnen. Het verbetertraject voor de scheepvaart (Project Zandmaas) is in Nijmegen afgerond met de vernieuwing van de sluizen en het aanleggen van een hogere brug. Binnendijks gebied Het binnendijks gedeelte van het plangevied bestaat uit een niet watergebonden bedrijventerrein (omgeving Ambachtsweg), een watergebonden industrieterrein (kanaalhavens) en een woon/werkomgeving rondom Park West. Het bedrijventerrein ligt bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 33

46 ingeklemd tussen de Energieweg en de Ambachtsweg. Het gebied heeft een verbeterd gescheiden rioleringssysteem, wat inhoudt dat het hemelwater gescheiden wordt afgevoerd van het afvalwater. Bij regenbuien gaat het eerste deel van de bui (first flush) met het vuil dat op de wegen ligt naar de riolering, de rest van de bui gaat naar de watergang langs de Ambachtsweg. Ook ligt langs deze weg de hoofdrioolpersleiding vanaf het gemaal Biezen dat het afvalwater uit het rioolstelsel Nijmegen-zuid naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie verpompt. Het industrieterrein is gelegen tussen enerzijds de Ambachtsweg, de Energieweg en de verlengde Energieweg (de oprit naar de nieuwe stadsbrug) en anderzijds het Maas-Waalkanaal. Ook dit industrieterrein heeft een verbeterd gescheiden rioleringssysteem, wat inhoudt dat het hemelwater gescheiden wordt afgevoerd van het afvalwater. Het hemelwaterstelsel loost op diverse plekken in de kanaalhavens en op de watergang langs de Industrieweg, die uiteindelijk ook weer loost op de havens. Het derde deel van het plangebied is een gemengde woon-werkomgeving met woningbouw, scholen en bedrijven waartussen veel privaat groen ligt en een deel van het Park West in het zuiden. Verder noordelijk liggen een aantal sportvelden en bedrijven, waaronder de Milieustraat. Tenslotte ligt er het grotere deel van Park West met daarin gelegen een geheel van waterbergingsvijvers, die ook een ecologische functie hebben. Tevens is hier een grote overstortvijver gelegen die naast het hoofdpompstation van het rioleringsstelsel (gemaal Biezen) is gesitueerd. Deze overstortvijver kent een ondergrondse overloop naar de watergang langs de Energieweg. Parallel aan die duiker ligt in dit deel ook de rest van de hoofdrioolpersleiding vanaf het gemaal Biezen naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Weurt. Dit gebied heeft over het algemeen een gemengde riolering, maar deels zullen er bedrijven zijn aangesloten op het verbeterd gescheiden rioleringssysteem van de Industrieweg/Energieweg. Grondwater Het binnendijks woon-werkgebied is gevoelig voor hoge grondwaterstanden, die veroorzaakt worden door hoogwatergolven op de Waal. Die waterstand op de Waal kan oplopen tot 13-14m NAP. Door de relatief lage ligging van het maaiveld (circa 10m NAP) kan de grondwaterstand incidenteel dan tot vlak onder maaiveld komen. Vandaar dat in deze gebieden een aantal watergangen ligt van oudsher, die het teveel aan kwelwater langs de Energieweg en Ambachtsweg afvoert naar het gemaal in Neerbosch-Oost. Dit gemaal pompt het water in het Maas-Waalkanaal. De watergangen zijn in beheer en onderhoud van Waterschap Rivierenland. Havens De kanaalhavens en het Maas-Waalkanaal zijn met elkaar verbonden, maar daarbij is het kanaal in beheer en onderhoud bij Rijkswaterstaat en de havens zijn in beheer bij de gemeente. Dat wil zeggen dat het nautisch beheer bij de gemeente ligt en het onderhoud van enkele stukjes publieke oever. De rest van de oevers zijn privaat en worden door de eigenaren onderhouden Watertoets Voor de ruimtelijke aspecten heeft het Nationaal Waterplan de status van structuurvisie. Hierin zijn water en ruimtelijke ontwikkelingen geïntegreerd, conform de nieuwe Wet ruimtelijke ordening en de Waterwet. De watertoets is verankerd in de volgende documenten: Nota Anders Omgaan met Water (Kabinetsstandpunt over het waterbeleid 21e eeuw, dec. 2000); Nationaal Bestuursakkoord Water (2 juli 2003); Landelijke Handreiking Watertoets 3 (RIZA, december 2009); Waterbeheerplan (Waterschap Rivierenland 22 december 2009). Het plangebied maakt deel uit van de bestaande waterhuishoudkundige inrichting van het stadsdeel Nieuw-West. Voor dit gebied zijn het Waterplan Nijmegen (2001) & Gemeentelijk Rioleringsplan 2010 t/m 2016 relevant. Er vinden geen wijzingen plaats als gevolg van de voorgenomen bestemmingen. 34 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

47 Oppervlaktewater Binnen het plangebied is oppervlaktewater aanwezig. Het gaat hierbij om de Waal, het Maas- Waalkanaal, de Oostkanaalhaven en de Noordkanaalhaven. Daarnaast is er een watersysteem van sloten vanaf de dijk bij Electrabel en vanaf de vijvers in het Westerpark naar Neerbosch-oost (buiten het plangebied), waar het uitlaatgemaal staat. Deze sloten voeren zowel kwelwater af tijdens periodes van hoogwater, als regenwater uit het verbeterd gescheiden stelsel op de industrieterreinen en hemelwater van de hoofdwegen. Daarnaast voeren ze overstortwater uit de riolering af, zowel bij de Biezen (overstortvijver bij het hoofdgemaal), als in de sloten bij de Bredeweg en bij de ANAC (overstorten transportriool). In de toekomst zal ook de hemelwater-afvoer van de stadsbrug en van het Waalfront (deels) op dit systeem worden aangesloten. Zie ook de tekst over riolering/hemelwater. Waterkeringen Binnen het plangebied zijn twee typen waterkering te onderscheiden: 1. Grondlichaam, tussen Winselingseweg en de Kreekweg; 2. Dijklichaam, vanaf de Kreekweg tot aan het Maas-Waalkanaal. In de figuur hierboven is de situering van de kering te zien. Eind jaren negentig is de kering op de zuidoever op de vereiste hoogte gebracht en voldoet nu aan alle huidige veiligheidsnormen (HR1996). De hoogte van de waterkering in het plangebied is ± 15,30 m+nap. Het noordwestelijk deel van het plangebied ligt buitendijks. In dit buitendijkse deel van het plangebied liggen de bedrijfsterreinen van Electrabel, CTN en CP Kelco. De buitendijkse bedrijfsterreinen zijn opgehoogd tot circa 13,00 m+nap, waardoor zij alleen bij zeer hoge Waalstanden inunderen. Grondwater Het plangebied bevindt zich niet in een grondwaterwingebied of grondwaterbeschermingsgebied. Een groot deel van het gebied kent hoge grondwaterstanden ten tijde van hoogwaterperiodes, waardoor dan infiltratie niet of beperkt mogelijk is. De rest van het jaar is dat wel mogelijk. Hierdoor is afvoer naar oppervlakte water of het aanwezige gescheiden rioolstelsel van essentieel belang. Hierbij geldt in het algemeen dat de totale vervuiling van het oppervlaktewater door de activiteiten in het plangebied niet mag toenemen (stand-still beginsel). Voor het grondwater gelden de volgende uitgangspunten: bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 35

48 de grondwatersituatie mag ten opzichte van de huidige situatie niet verslechteren; overlast door grondwater moet zoveel mogelijk worden beperkt, met name indien ondergronds gebouwd gaat worden. Bij de bouw dient daarom rekening te worden gehouden met periodiek hoge grondwaterstanden. Riolering/ hemelwater In het plangebied Kanaalhavens worden drie deelgebieden onderscheiden: een verbeterd gescheiden rioolstelsel op het bedrijventerrein Noord- en Oostkanaalhavens; een gemengd rioolstelsel, dat onderdeel uitmaakt van het bemalingsgebied De Biezen; een ongerioleerd gebied in het buitendijkse deel van het bedrijfsterrein Noordkanaalhaven. Gemengde overstorten De droogweerafvoer (DWA) van het hele plangebied is aangesloten op het gemengde rioolstelsel van het bemalingsgebied De Biezen. Via het hoofdrioolgemaal De Biezen (capaciteit ca m 3 /uur) wordt het water middels een persleiding naar de RWZI verpompt. Indien het aanbod van water groter is dan de capaciteit van rioolgemaal De Biezen dan stort het water eerst over naar de Waal. Als de gecombineerde afvoercapaciteit van gemaal en overstort naar de Waal onvoldoende is, dan stort het water over op een droogstaande vijver langs de Kanaalstraat (nabij de DAR). De drempelhoogte van deze overstort is 8,31 m+nap. Deze vijver heeft een bergingscapaciteit van ca m 3. Het overstortvolume bedraagt bij een T=1 bui naar grove schatting m 3 en bij een T=10 bui m 3. Indien het overstortvolume groter is dan het bergingsvolume van de vijver, dan voert de vijver af via een lange duiker op de watergang die bij de Industrieweg begint en vervolgens overgaat in de A-watergang langs de Energieweg/Ambachtsweg. Deze A-watergang loost in Neerbosch-Oost via een gemaal op het Maas-Waalkanaal (punt 71 in de figuur hieronder). Op de A-watergang komen binnen het plangebied nog twee vuilwateroverstorten uit: ter hoogte van de Ambachtsweg en bij de aansluiting op de Neerboscheweg. Binnen het plangebied komt een aantal zeer grote te beschermen riolen voor naast de bovengenoemde persleiding. Van het zuidelijk deel van Nijmegen verzamelt het rioolwater zich in een groot transportriool dat via Neerbosch-Oost en uiteindelijk de Bredestraat en Rivierstraat uitkomt bij het gemaal De Biezen. Ook onder de Kanaalstraat liggen enkele grote riolen, waaronder de riool naar de overstort Waal. Figuur: Route A-watergang en riooloverstorten 36 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

49 Hemelwaterafvoer Het plangebied Kanaalhavens valt wat betreft de hemelwaterafvoer uiteen in vier delen: Tussen waterkering en Waal: De buitendijks gelegen bedrijventerreinen zijn ongerioleerd en hebben een hemelwaterafvoer (HWA) rechtstreeks op de Waal. Dit is de afwatering van een oppervlak van ± 40 ha. Bemalingsgebied Noordkanaalhaven: Het bemalingsgebied Noordkanaalhaven is verbeterd gescheiden gerioleerd en heeft hemelwateroverstorten op de kanaalhaven en de A-watergang langs de Energieweg. In figuur 4 is weergegeven welk deel waar naar toe afwatert. Het totale oppervlak van het bemalingsgebied is ± 100 ha. Daarvan loost 24 ha op de A-watergang langs de Energieweg en 80 ha van het VGS loost op de Kanaalhaven. Het grootste deel van het terrein van papierfabriek Sappi watert af via een eigen pomp naar de RWZI te Weurt. Het dak van Sappi loost rechtstreeks op de haven. In het bemalingsgebied wateren niet alle verharde oppervlakken af via het verbeterd gescheiden stelsel. Verschillende wegen en daken voeren rechtstreeks op de watergangen of de haven af. Het is niet tot in detail duidelijk hoe groot dit oppervlak is. Bemalingsgebied Oostkanaalhaven: Het gebied ten zuiden van de Ambachtsweg behoort tot het noordwestelijke deel van bemalingsgebied Oostkanaalhaven. Dit gebied is verbeterd gescheiden gerioleerd en heeft verschillende hemelwater overstorten op de A-watergang met een totaal afwaterend oppervlak van ± 38 ha. Het oostelijk deel van het plangebied (ten oosten van de Energieweg) kent een gemengd stelsel waar alle verharde oppervlakken op zijn aangesloten. Uitzondering hierop is de Bredestraat waar een infiltratieverharding is aangebracht. bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 37

50 Figuur: Overzicht afwatering hemelwater Juridische vormgeving Alleen wanneer het water een belangrijk element vormt in zijn omgeving dan wel van groot belang is voor de waterhuishouding, is de bestemming Water toegekend. De bestemming Water is toegekend aan de Waal en het Maas-Waalkanaal en aan de belangrijkste watergangen en vijvers. In andere gevallen valt water onder de bestemming Groen. De dubbelbestemming Waterstaat - Waterinfiltratiegebied is opgenomen voor die delen van de groenstroken, die als wadi functioneren en/of waar de eventuele ondergrondse toevoerleidingen liggen. De bestemming biedt bescherming aan bestaande en nieuw aan te leggen voorzieningen voor waterzuivering en infiltratie in het plangebied. Voor deze gebieden mag ten behoeve van de overige geldende bestemming(en) niet worden gebouwd. Er is wel een afwijkingsmogelijkheid, na advies van de waterbeheerder(s), opgenomen. De aanleg van nieuwe infiltratievoorzieningen is tevens binnen alle bestemmingen mogelijk op grond van de algemene regel "(Bouw)werken ten algemenen nutte". 38 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

51 Aan de A-watergangen van het Waterschap is de bestemming Water gegeven (van insteek tot insteek). Aan de duikers in de watergang is de dubbelbestemming Waterstaat - Waterlopen gegeven. Aan de rioolwatertransportleidingen is de dubbelbestemming Leiding - Riool gegeven. Rondom de riolen is een strook van 4 meter aangehouden. Op deze gronden mag ten behoeve van de overige voor deze gronden geldende bestemmingen, in afwijking van het bepaalde in de bijbehorende bouwregels, niet worden gebouwd. Een omgevingsvergunning kan worden verleend indien het belang van het riool hierdoor niet onevenredig wordt geschaad. De gemeente is de beheerder van deze riolen. 4.8 Cultuurhistorie en Archeologie Cultuurhistorie Algemeen Rijksbeleid cultuurhistorie en monumenten Cultuurhistorie speelt een belangrijke rol bij de ruimtelijke inrichting van ons land. Het geeft identiteit en kwaliteit aan een gebied. Om deze redenen heeft het rijk de beleidslijn ingezet om cultuurhistorie onderdeel te laten zijn van het afwegingskader bij het opstellen van bestemmingsplannen. Deze beleidslijn is verwoord in de beleidsbrief Modernisering Monumentenzorg uit 2009 en heeft geleid tot wijziging van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) sinds 1 januari Met het gewijzigde Bro zijn gemeenten wettelijk verplicht cultuurhistorie deel uit te laten maken van het afwegingskader voor ruimtelijke ontwikkelingen. Het rijk vraagt hiermee aan gemeenten om bij het opstellen van bestemmingsplannen, projectbesluiten en beheersverordeningen cultuurhistorische gebouwen, objecten en structuren te inventariseren en daaraan conclusies te verbinden en in het bestemmingsplan te verankeren. De Monumentenwet 1988 vormt de basis voor de monumentenzorg. Rijksmonumenten worden op basis van deze wet aangewezen. Gemeentelijk beleid cultuurhistorie en monumenten De cultuurhistorie is een belangrijke drager voor ruimtelijke ontwikkelingen en kan gebruikt worden als inspiratiebron. Dit is het gedachtengoed uit de beleidsbrief Modernisering Monumentenzorg, dat komt voort uit het landelijke Belvederebeleid (Nota Belvedere 1999). Het Belvederebeleid is de basis geweest voor de gemeentelijke Kadernota Beeldkwaliteit (2003). Deze nota beschrijft wat de ingrediënten zijn voor de typisch Nijmeegse beeldkwaliteit en hoe de gemeente deze wil stimuleren. De bijzondere historische gelaagdheid van de Nijmeegse identiteit is daarbij van uitzonderlijk belang. Door cultuurhistorie ontwikkelingsgericht in te zetten als ontwerpinstrument kunnen specifieke kwaliteiten en waarden van een plek worden aangegrepen om een nieuw plan te verankeren binnen het 'verhaal van de stad'. De gemeentelijke monumentenverordening is de basis voor de gemeentelijke monumentenzorg. Hierin staat aan welke criteria een object moet voldoen om voor bescherming in aanmerking te komen Situatie Nijmegen Kanaalhavens Nijmegen heeft een rijke geschiedenis en in de loop der eeuwen is er veel veranderd. Perioden van groei en welvaart wisselden af met tijden van achteruitgang en tegenslag. Grote ontwikkelingen gaan daarbij hand in hand met vergroting van het landbouwareaal. Na de verpanding van de stad aan de graven van Gelre volgt in 1300 een grote ontginning van het laag gelegen gebied ten westen en zuidwesten van het dorp Hees. De landschappelijke structuur die toen ontstond wordt gekenmerkt door een rechthoekige verkaveling met smalle, langgerekte percelen met afwateringssloten en wegen. Het agrarische gebruik van dit gebied zou tot in de 20 ste eeuw blijven bestaan. Toen men na de Eerste Wereldoorlog het Maas-Waalkanaal aanlegde werd die eeuwenoude agrarische structuur verstoord. Dat leidde tot verhoging van de grondwaterstand waardoor het agrarische gebruik ernstig bemoeilijkt werd. Op bijgaande plattegrond uit 1925 is ingreep duidelijk te zien. Het veranderde gebruik van de grond viel samen met de industriële ontwikkeling langs het kanaal en de eerste grote stadsuitbreidingen van na de Tweede Wereldoorlog vonden daarom plaats op het Heserveld. bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 39

52 Afbeelding: Nijmegen in Het Maas-Waalkanaal doorbrak de historische structuur. In de directe omgeving van het plangebied wordt momenteel de oprit van de nieuwe Waalbrug, De Oversteek, aangelegd. Daarvoor en voor de uitvoering van de herontwikkeling van het bedrijventerrein langs de Waal, Koers West, vinden nu en in de komende jaren wederom grootscheepse veranderingen plaats. Beschermde Monumenten De ingreep van het Maas-Waalkanaal met de sluis bij Weurt is karakteristiek voor het vooruitgangsgeloof en de industriële ontwikkelingen van stad en land na de Eerste Wereldoorlog. Na de tweede Wereldoorlog is er een tweede sluis aangelegd. Mede omdat de oude sluis met zijn dubbel kerende roldeuren een bijzonder type vertegenwoordigt, is het sluiscomplex (Oostkanaaldijk bij nr. 380) aangewezen als beschermd Rijksmonument. In het plangebied is verder het trafohuis aan Industrieweg bij nr. 100, aangewezen als Rijksmonument. In het kader van de nieuwe brugaanleg en Koers West worden verschillende gebouwen in het plangebied herbestemd en lopen nu onderzoeken naar de cultuurhistorische waarden van bestaande gebouwen. Dat zal wellicht leiden tot aanwijzing van enkele beschermde panden. Op korte termijn wordt tenslotte de NYMA-watertoren door de Raad als beschermd gemeentelijk monument aangewezen. 40 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

53 4.8.2 Archeologie Algemeen Met de ondertekening van het Verdrag van Valletta (Malta) in 1992 is in Nederland de beleidsmatige zorg voor het archeologisch bodemarchief aanzienlijk toegenomen. In het verdrag staat: "Archeologische waarden dienen als onvervangbaar onderdeel van het culturele erfgoed te worden meegenomen en te worden ontzien bij de ontwikkeling en besluitvorming van ruimtelijke plannen". Mocht bescherming onvoldoende mogelijk zijn dan dient de informatie te worden onttrokken aan de bodem via archeologisch onderzoek. Uitgangspunt is dat de initiatiefnemer van de verstoring van het bodemarchief de kosten van het onderzoek dient te dragen. Inmiddels zijn de uitgangspunten van het Verdrag in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd in de Monumentenwet 1988 via de wijzigingswet Wet op de Archeologische Monumentenzorg. Het archeologiebeleid van de gemeente Nijmegen is hiermee in overeenstemming en gericht op het zoveel mogelijk ontzien van het bodemarchief. Indien dat niet mogelijk is, wordt voorafgaande aan de bodemverstoring archeologisch onderzoek verricht. De wijze van onderzoek wordt bepaald op basis van de vast te stellen archeologische waarden en de aard en omvang van de bodemingrepen. De archeologische (in bredere zin: cultuurhistorische) kennis die hierbij wordt vergaard, levert informatie op die mede als inspiratiebron kan dienen voor het ontwerp van een gebouw of bij het inrichten van de openbare ruimte. Zo kan het 'verhaal van de plek' ook door toekomstige generaties nog worden gelezen. Een goede bescherming van het bodemarchief en vooral ook het tijdig meewegen van de archeologische belangen vraagt om een zo goed mogelijk inzicht in de verwachte ligging, verspreiding en aard van het bodemarchief. Hiervoor is door de gemeente Nijmegen een archeologische beleidskaart ontwikkeld, waarop de belangrijkste archeologische vindplaatsen en gebieden met hun archeologische waardering zijn aangegeven (zie hieronder). bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 41

54 Archeologische waardenkaart Situatie Nijmegen Kanaalhavens Het bestemmingsplan omvat een gebied waarin verschillende archeologische waarden aanwezig zijn (zie ook de archeologische waardenkaart). Zo ligt er ten noorden van de Weurtseweg en ten westen van de Koopvaardijweg een zone met waarde 2 op de archeologische beleidskaart. Deze waarde is toegekend omdat hier een Romeinse weg wordt verwacht, die van de stad Ulpia Noviomagus richting Weurt en Beuningen liep. Langs deze weg zijn nederzettingssporen uit de Romeinse tijd te verwachten. 42 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

55 Het gebied gelegen ten noorden van de Industrieweg, tussen de Kanaalstraat, Mercuriusstraat, Weurtseweg en Rivierstraat kent een waarde 3 op de archeologische beleidskaart. Het betreft een terrein van zeer hoge archeologische waarde waar resten van de stad Ulpia Noviomagus in de bodem liggen. Bij de Factorijweg/Dr. De Blecourtstraat ligt een terrein dat op de archeologische beleidskaart met waarde 2 is aangegeven. Dit terrein maakt deel uit van een veel grotere zone waar een oost-west georienteerde zandopduiking voorkomt. Voor dit gebied geldt een hoge archeologische verwachting voor het aantreffen van bewoningsresten vanaf de vroege ijzertijd tot in de Romeinse tijd. De Energieweg doorsnijdt een gebied met waarde 3. Hier zijn bewoningssporen uit de Romeinse tijd vastgesteld. Ook de Wolfskuilseweg doorsnijdt een zone die op de archeologische beleidskaart met waarde 3 is aangegeven. Hier zijn bij eerder onderzoek bewoningsresten uit ijzertijd en Romeinse tijd aangetroffen. Tevens kunnen sporen van het van oorsprong middeleeuwse dorp Hees worden aangetroffen Juridische vormgeving De verschillende terreinen/gebieden krijgen dubbelbestemmingen: Waarde - Archeologie 2 of Waarde - Archeologie 3 met bijbehorende voorschriften. Doel van deze maatregel is om de verwachte archeologische waarden in de bodem te beschermen. Door het opnemen van deze dubbelbestemming moeten omgevingsvergunningen voor het betreffende gebied eerst beoordeeld worden op hun archeologische waarde. Blijkt dat bescherming van de verwachte waarden niet of onvoldoende mogelijk is dan dient voorafgaand aan verdere planvorming een archeologisch proefsleuvenonderzoek uitgevoerd te worden. Op basis van de resultaten van dit onderzoek neemt het bevoegd gezag (de gemeente Nijmegen) het besluit of archeologisch vervolgonderzoek noodzakelijk is. De kosten van het archeologisch onderzoek (inclusief uitwerking en rapportage) komen als gevolg van de implementatie van het Verdrag van Valletta ten laste van de verstoorder van het bodemarchief (verstoorder betaalt-principe). Tenslotte geldt dat een persoon die anders dan bij het doen van opgravingen een zaak vindt, waarvan deze weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat het een monument is (in roerende of onroerende zin), verplicht is dit binnen drie dagen te melden bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (artikel 53 Monumentenwet 1988). 4.9 Kabels en leidingen Situatie Nijmegen Kanaalhavens In het plangebied is sprake van een aantal leidingen die planologisch relevant zijn. Deze leidingen zijn opgenomen op de verbeelding en voorzien van een dubbelbestemming. In de dubbelbestemming is de bescherming van de leidingen gewaarborgd door een bouwverbod (met afwijkingsmogelijkheid) en een omgevingsvergunningenstelsel voor werken en werkzaamheden. Het betreft de volgende leidingen: Een hogedrukaardgastransportleiding met een diameter van 12 en een druk van 40 bar, onder het zuidelijke deel van het plangebied, vanaf de Neerbosscheweg richting de Dr. de Blécourstraat en de Bedrijfsweg, verder onder de Energieweg en de Industrieweg richting de Electrabel; Twee rioolwaterpersleidingen: één onder de Dr. de Blécourstraat-Bredestraat-Oscar Carréstraat-Rivierstraat en één langs de Energieweg richting de Rivierstraat; Een bovengrondse hoogspanningslijn van 150 kv langs de Ambachtsweg, Energieweg richting de Industrieweg; Een klein tracédeel van ondergrondse hoogspanningskabels nabij de Weurtseweg en de Winselingsweg. Binnen het plangebied liggen verder andere kabels en leidingen van diverse nutsbedrijven. De aanwezigheid van deze kabels en leidingen vormt geen planologische belemmering voor het bestemmingsplan. bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 43

56 4.9.2 Juridische vormgeving Aan de ondergrondse hogedrukaardgastransportleiding is de dubbelbestemming Leiding - Gas gegeven. In het bestemmingsplan is rondom de leiding een zone van in totaal 8 meter aangehouden waarbinnen ten behoeve van de overige geldende bestemming(en) niet mag worden gebouwd. Er kan wel een omgevingsvergunning, na advies van de leidingbeheerder, worden verleend voor bouwwerken ten behoeve van overige geldende bestemmingen. Tevens is een aanlegvergunningenstelsel opgenomen. Aan de bovengrondse hoogspanningsverbinding is de dubbelbestemming Leiding - Hoogspanningsverbinding gegeven. Rondom de hoogspanningsverbinding ligt een zone van 45 meter waarbinnen ten behoeve van de overige geldende bestemming(en) niet mag worden gebouwd. Er kan wel een omgevingsvergunning, na advies van de leidingbeheerder, worden verleend voor bouwwerken ten behoeve van overige geldende bestemmingen. Tevens is een aanlegvergunningenstelsel opgenomen. Met de dubbelbestemming Leiding - Hoogspanning is de ondergrondse hoogspanningslijn bestemd. In het bestemmingsplan is rondom de ondergrondse lijn een zone van circa 14 meter aangehouden waarbinnen ten behoeve van de overige geldende bestemming(en) niet mag worden gebouwd. Er kan wel een omgevingsvergunning, na advies van de leidingbeheerder, worden verleend voor bouwwerken ten behoeve van overige geldende bestemmingen. Tevens is een aanlegvergunningenstelsel opgenomen. Met de dubbelbestemming Leiding - Riool is de rioolwatertransportleiding aangegeven. In het bestemmingsplan is een zone van 12 meter rondom de leiding aangehouden waarbinnen ten behoeve van de overige geldende bestemming(en) niet mag worden gebouwd. Er kan wel een omgevingsvergunning, na advies van de leidingbeheerder, worden verleend voor bouwwerken ten behoeve van overige geldende bestemmingen. Tevens is een aanlegvergunningenstelsel opgenomen. 44 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

57 Hoofdstuk 5 Milieu 5.1 Bedrijvigheid Algemeen Bedrijvigheid is, in de zin van de Wet milieubeheer, die bedrijvigheid die vermeld staat in Bijlage 1 van het Besluit omgevingsrecht en als zodanig als inrichting aangemerkt kan worden. In de het bestemmingsplan wordt de toelaatbaarheid van bedrijven en bedrijfsactiviteiten gekoppeld aan de Staat van Bedrijfsactiviteiten Model Nijmegen. Dit is een lijst waarin de meest voorkomende bedrijven en bedrijfsactiviteiten in Nijmegen, al naar gelang de te verwachten belasting voor het milieu, zijn ingedeeld in een aantal categorieën.het gaat hierbij alleen de ruimtelijk relevante milieuaspecten, zoals geluid, geur, stof, gevaar (vooral brand- en explosiegevaar), verkeer en visuele aspecten Situatie Nijmegen Kanaalhavens Het plangebied Nijmegen Kanaalhavens is grotendeels bestemd voor de vestiging van bedrijvigheid. Er bevindt zich hier een groot aantal inrichtingen. Uitgangspunt is dat bedrijvigheid die is ingedeeld in de hindercategorieën SBI 3 en hoger ook passend geacht kan worden binnen het plangebied. In onderstaand overzicht zijn de bedrijven binnen het plangebied aangegeven die niet onder de categorieën horeca, sportvoorzieningen, kantoren, woongebouwen, opleidingsinstituten, detailhandel en medische praktijken vallen. Adres Nr Naam inrichting SBI Activiteit Cat Ambachtsweg 2 Sappi Nijmegen Vervaardiging van 4.2 G300 B. V. grafisch papier en karton Ambachtsweg 4 Puin Recycling 372A2 Puinbreker v.c.> G700 Nijmegen t/j Ambachtsweg 21 Steenhouwerij Godschalk 2670 Natuursteenbewerking 3.1 G50 Ambachtsweg 25 Autobedrijf Ambacht Autohandel 2 G30 Nijmegen Ambachtsweg 25 Anoop Bouwbedrijf Aannemersbedrijf met 3.1 G50 werkplaats: b.o.<2000m2 Ambachtsweg 25 PVD Trucks Handel in vrachtwagens 3.2 G100 Ambachtsweg 29 Autobandenservice Handel in 2 G30 Celik auto-onderdelen en accessoires Ambachtsweg 31 Mars Matrassen 3615 Fabricage van matrassen 3.2 G100 Ambachtsweg 35 Van Schaik B. V Algemene burgerlijke en 3.1 G50 utiliteitsbouw Ambachtsweg 41 R&M Schadebedrijf Carrosserieherstel 3.2 G100 Ambachtsweg 41 Revisie Technisch Reparatie van specifieke 2 G30 Centr.Maas en Waal auto-onderdelen Ambachtsweg 49 De Grood Vervaardiging medische 2 G-GE3 Metaaltechniek BV apparaten/instrumenten 0 Ambachtsweg 53 Lekker Tabak B.V Kleinschalige tabakverwerkende industrie 3.2 GE- 100 Bedrijfsweg 1 HSF Logistics Opslag in koelhuizen 3.1 G50 Bedrijfsweg 1 Rowan Internationaal Afvalinzameling 3.1 G-GE5 transportbedrijf 0 Bedrijfsweg 2 HSF Logistics Afvalinzameling 3.1 G-GE5 0 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 45

58 Bedrijfsweg 8 HSF Logistics Goederenvervoers- 3.2 G100 bedrijven Bedrijfsweg 8 F.D. Transport B.V Goederenvervoersbedrijven 3.2 G100 Bedrijfsweg 9 Thoonen 2812 Vervaardiging metalen 3.1 G50 Metaalbouw ramen/deuren/ kozijnen Bedrijfsweg 12 HSF Logistics 6024 Goederenvervoer over de 3.1 G50 weg Bedrijfsweg 13 M.J.A.H. Lap Garagebedrijf 2 G30 Bedrijfsweg 13 Care-clean Autowassen 2 G30 Bedrijfsweg 14 Installatiebedrijf Van 4533 Loodgieters-, fitterswerk; 3.1 G50 Berkel BV installatie van sanitair Bedrijfsweg 15 Autobedrijf Social Garagebedrijf 2 G30 cars Bedrijfsweg 18 Jongeneel Nijmegen Groothandel in hout en 3.1 G50 plaatmateriaal Bedrijfsweg 21 Garage en Garagebedrijf 2 G30 automobielbedrijf W. Cornelissen 21 Autobedrijf Jeroen Garagebedrijf 2 G30 Bedrijfsweg Nijkamp 25 AVS Klusservice Klussenbedrijf 3.1 G50 Bedrijfsweg Beurtvaartweg 2 DKL Equipment BV 6024 Goederenvervoer over de 3.1 G50 weg Beurtvaartweg 13 Food Nazar BV 5139 Groothandel in voedings- 2 G30 (13-15) en genotmiddelen Beurtvaartweg 15 Nazar Food Vervaardiging van 3.1 G-GE5 vleeswaren etc. 0 Beurtvaartweg 17 Autoschade Hendriks Carrosserieherstel 3.2 G100 Cargadoorweg 7 Huessen Beheer 1822 Vervaardiging van 2 G30 B.V. bovenkleding Cargadoorweg 7 Klusbedrijf RWW Opslag materiaal 2 G30 klusbedrijf b.o. <= 2000 m2 Cargadoorweg 7 JC Kosman Timmer Opslag materiaal 2 G30 en onderhoudswerk klusbedrijf b.o. <= 2000 m2 Cargadoorweg 7 Meubelstoffeerderij Opslag materiaal 2 G30 Nieuwenhuizen meubelstoffeerderij b.o. <= 2000 m2 Cargadoorweg 7b Marc Hellegers Opslag materiaal glas- en 2 G30 schildersbedrijf b.o. <=2000m2 Cargadoorweg 7b Frans Hellegers Opslag materiaal 2 G30 klusbedrijf b.o. <= 2000 m2 Cargadoorweg 7c Eurotat B.V Groothandel in voedings- 2 G30 en genotmiddelen Cargadoorweg 9 Timmer Opslag parket- en 2 G30 parketvloeren laminaatvloeren b.o. <=2000 m2 Cargadoorweg 9 Topfeestje.nl Huur attributen voor 2 G30 feesten en evenementen; Verhuur van overige roerende goederen n.e.g 46 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

59 Cargadoorweg 9a Avrupa Horeca en 5139 en Groothandel in machines 3.1 G50 Reclame voor de voedings- en genotmiddelenindustrie en Reclamediensten (belettering en lichtbakken) Cargadoorweg 9a Cakir Auto's Import Autohandel 2 G30 en Export Cargadoorweg 9c Van de Wal Verhuur Verhuur roerende 2 G30 goederen n.e.g. Cargadoorweg 9d Kilk Trucks Handel in vrachtauto's 3.2 G100 De Biezen 1 EKI BV Eekhoff 2522 Bewerken van 3.1 G-GE5 Kunst Industries kunststoffen 0 Dr. de 9 Avodesch BV Opslag 3.1 G50 Blecourtstr. Dr. de 11 Hydro Boulevard Groothandel 2 G30 Blecourtstr. Groothandel vakbenodigdheden n.e.g. Dr. de 47 BTG Gespecialiseerde 2 G30 Blecourtstr. Beveiligingsinstallati es groothandel non-food Dr. de 47a Voltevo Garagebedrijf 2 G30 Blecourtstr. Dr. de 49 Rexel Hagemeyer Groothandel 3.1 G50 Blecourtstr. Nederland elektromotoren/elektrotec h.instrumenten Dr. de 55 Tramex Nederland 5161 Groothandel 3.2 G100 Blecourtstr. B. V. gereedschapswerktuigen Dr. de 59 Gommers Nijmegen Installateur 3.1 G50 Blecourtstr. BV Dr. de 70 Plieger BV Groothandel 2 G30 Blecourtstr. ijzer-/metaalwaren Dr. de 71 Wim Thoonen 2811 Constructiewerkplaats 3.2 G100 Blecourtstr. Constructie metaal Dr. de 73 NeerVelta 5181 Groothandel 3.2 G100 Blecourstraat gereedschappen & machines Dr. de 74 Pauwels Aannemer 3.1 G50 Blecourtstr. aannemings- en verhuurbedrijf Dr. de 79 Autospuiterij H.A Carosseriebedrijf 3.2 G100 Blecourtstr. Balvers Dr. de 88 Boels Verhuur B.V Verhuur machines en 3.1 G50 Blecourtstr. werktuigen Dr. de 96 Stuiver Metalen BV Groothandel ferrometalen 3.2 G100 Blecourtstr. en halffabrikaten Dr. de 98 Fixit: De Garagebedrijf 2 G30 Blecourtstr. autohobbywerkplaats Dr. de 98a Jacobs Autohandel 2 G30 Blecourstr. Dr. de 98b Spijker Groothandel machines 3.1 G50 Blecourtstr. voedings-/genotmiddelen Energieweg 4 Protempo BV Overige gespecialiseerde groothandel n.e.g. 2 G30 Energieweg 5 Van der Stad 5246/9 Bouwmarkten 2 G30 Keukens, tegels, sanitair Energieweg 7 Office Centre Groothandel in kantoor- 2 G30 Nijmegen en schoolbenodigdheden bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 47

60 Energieweg 9 Van Wijk Verf B.V Groothandel verf en 3.1 G50 verfwaren Energieweg 9a Brezan Groothandel 2 G30 Automaterialen auto-onderdelen en -accessoires Energieweg 9b Profile Tyrecenter Bandenhandel 2 G30 Nijmegen bedrijfsauto's Energieweg 11 Citybox Properties Opslag 3.1 G50 BV Energieweg 16 Smit 3110 Vervaardiging van 4.1 G200 Transformatoren B.V. transformatoren Energieweg 26a Bouwmaat Nijmegen Groothandel in 3.1 G50 bouwmaterialen Energieweg 28 Asfaltcentrale 2682D1 Asfaltcentrale 4.2 G300 Nijmegen Energieweg 28 Gasstation Liander Exploitatie van 4.2 G300 transportnetten voor aardgas Energieweg 30 Mebin Nijmegen 2663 Vervaardiging producten 4.2 G300 beton voor de bouw Energieweg 42 Sligro Nijmegen 5139 Groothandel in voedings- 2 G30 en genotmiddelen Energieweg 46 Alewijnse Holding 4531 Technisch ontwerp/advies 3.1 G50 BV Energieweg 50 Makro Zelfbedieningsgrooth andel elektro/installatietechniek 5139 Groothandel in voedingsen genotmiddelen Energieweg 58 Dales Sanitair Vof Groothandel sanitaire artikelen/-installatiemateri aal Energieweg 60 Kelders Dakmaterialen BV Groothandel gespecialiseerd bouwmaterialen Energieweg 60 Syntec Groothandel gespecialiseerd bouwmaterialen 2 G30 2 G30 2 G30 2 G30 Energieweg 60 Van Neerbos Beheer Groothandel ijzer- en 3.1 G50 B.V. metaalwaren Energieweg 74 Bulthaup Keukenarchitectuur Nijmegen Groothandel gespecialiseerd bouwmaterialen 2 G30 Energieweg 76 Drukkerij Quickprint Overige drukkerijen 2 G30 Bv Energieweg 76 Micro Computer Dos Overige drukkerijen 2 G30 B. V. Energieweg 84 Hanos Nijmegen BV 5139 Groothandel voedings- en 2 G30 genotmiddelen Energieweg 84 Hogro Nijmegen 5139 Groothandel voedings- en 2 G30 genotmiddelen Energieweg 100 Anac 5050 Benzinestaton-LPG, Karting/Carwash/Paintball 4.1 GV- 200 Handelsweg 7 JPR Metals BV & 3710 Voorbereiding recycling 5.1 G500 JPR Shearing metaalafval Handelsweg 9 Handel- en Industrie 2524 Vervaardiging overige 4.1 G200 Mij Rhenania B.V. producten van kunststof Handelsweg 17 Handel- en Industrie 2524 Vervaardiging overige 4.1 G200 Mij Rhenania B.V. producten van kunststof 48 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

61 Handelsweg 19 Duynie/ Novidon Opslag in tanks Handelsweg 19- Van Dalen Nijmegen Groothandel 21 Bv non-ferrometalen/-halffabr Handelsweg 30 Handel- en Industriem. Rhenania 5.2 G G100 ikaten 4532 Isolatiewerkzaamheden 3.2 G100 Handelsweg 34 L.M.W Overige metaalbewerking 3.2 G100 Wapeningsstaal BV Handelsweg 36 gasafleverstation 5050 CNG Station voor het 3.2 GEV-1 wegverkeer 00 Handelsweg 36- Duynie/ Novidon Opslag in tanks 5.2 G Handelsweg Martens Metaalrecycling BV 3710 Groothandel ijzer/staalschroot/non-ferr 5.1 G500 ometalen Handelsweg 75 Scheepswerf Gelria 3510 Scheepsbouw- en reparatiebedrijven; metalen schepen>=25 m. 5.1 G500 Industrieweg 48 Gemeentelijke Aannemerij Algemene burgerlijke en 3.2 G100 utiliteitsbouw Industrieweg 48 Pontmeyer Nijmegen Groothandel in hout en 3.1 G50 plaatmateriaal Industrieweg 50 Gasstation Liander Exploitatie netten voor 4.2 G300 aardgas Industrieweg 103 Micodo Logistics Goederenvervoer over de 3.1 G50 weg Industrieweg 103 a Karwei Bouwmarkt 5246 Bouwmarkten 2 G30 Industrieweg 105 Hilti Nederland B.V Groothandel gereedschapswerktuigen 3.2 G100 Industrieweg 105 Raab Karcher Groothandel 3.1 G50 Bouwstoffen B.V. bouwmaterialen Industrieweg 107 Gasafleverstation 5050 CNG Station voor het 3.2 GEV-1 NG wegverkeer 00 Industrieweg 107 Techno Service Reparatie van zwaardere 2 G30 Holland bedrijfsauto's Industrieweg 109 Novio Vervoer Geregeld 3.2 G100 personenvervoer ovre de weg Kanaalstraat 401 Dar Milieudiensten Afvalbehandeling 4.2 G-GE3 Nv 00 Nijverheidsweg 26 Teo Lamers Motorfietsenhandel c.a. 2 G30 Motorrijwielen Bv Nijverheidsweg 28 Force 3611 Vervaardiging van 3.2 G100 meubelgroothandel zitmeubels Nijverheidsweg 28 Nacco Materials 2922 Vervaardiging 4.1 G200 Handling B. V. c.a. hijs-/hef-/andere transportwerktuigen Nijverheidsweg 29 Nacco Materials 2922 Vervaardiging 4.1 G200 Handling Group BV hijs-/hef-/andere c.a transportwerktuigen Nijverheidsweg 30 Swartjes Transport afvalinzameling 3.1 G50 Nijverheidsweg 32 Gasstation Liander Exploitatie netten voor 4.2 G300 (bij Nacco ) aardgas Nijverheidsweg 32 Nacco Materials 2922 Vervaardiging 4.1 G200 Handling B. V. hijs-/hef-/andere bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 49

62 transportwerktuigen Nijverheidsweg 34 NTZ Nijmegen B.V Oppervlaktebehandeling 3.2 G-GE1 00 Nijverheidsweg 37- Daanen Shipping & Op- en overslag 5.2 G Logistics BV 4 containers binnenvaart Nijverheidsweg 40 Nijmeegse Reparatie van specifieke 2 G30 Motorenrevisie auto-onderdelen Nijverheidsweg 42- Swartjes Transport 3720 Voorbereiding recycling 4.2 G300 52a Nijverheidsweg 43 Abdallah International Trading van afval (geen metaal) Groothandel 3.1 G50 ijzer-/staalschroot /nonferrometalen Afvalinzameling 3.1 G50 Nijverheidsweg 43- Van Gansewinkel 43c Nijmegen Nijverheidsweg 44 Gevelbouw Algemene burgerlijke en 3.1 G50 Nijmegen utiliteitsbouw Nijverheidsweg 45 Dusseldorp Afvalinzameling 3.1 G50 Inzameling en Recyclintg Nijverheidsweg 45 Basal Oost BV 2663 Vervaardiging van 4.2 G300 stortklare beton Nijverheidsweg 45 Dutch Amphibious 355 Het ontwikkelen bouwen 3.2 G100 Transport Vehicles verhuren en verkopen B.V. van amfibievoertuigen Nijverheidsweg 53 Riho Opslag in tanks 3.2 G100 Nijverheidsweg 55- De Ruiter Schroot 3710 Groothandel 5.1 G B.V. ijzer/staalschroot/non-ferr Nijverheidsweg Scheepsservice Installatietechniek J. de Jong B.V Nijverheidsweg 96 Koole Tankstorage Nijmegen B. V. ometalen, schredderen 281 Vervaardiging metalen deuren en kozijnen t.b.v. scheepvaart Laad-, los- en overslagactiviteiten, opslag>2000 m2. Oostkanaaldijk 0 Calpam BV Groothandel vloeibare/gasvormige brandstoffen Oostkanaaldijk 0 Oliehandel Keizer Karel Bv Groothandel vloeibare/gasvormige brandstoffen 3.2 G G GV GV- 200 Oostkanaaldijk 308 Daanen Shipping Op- en overslag 5.2 G700 and Logistics BV 4 containers binnenvaart Scheepvaart- 5a Barlo Intern transport Groothandel motorfietsen, 2 G30 weg onderdelen/accessoires Scheepvaart- 5 Jensen V. O. F Groothandel motorfietsen, 2 G30 weg onderdelen/accessoires Scheepvaart- 6 Oldenboom Emmerik Groothandel in hout en 3.1 G50 weg Hout en Plaat BV plaatmateriaal Scheepvaart- 7 De Leeuw Metalen 3710 Voorbereiding recycling 5.1 G500 weg B.V. metaalafval, inclusief schredderen Scheepvaartweg 7 Tinq Nijmegen 5050 Benzineservicestation 2 G30 Scheepvaart- 8 Nacco Materials 2922 Vervaardiging 4.1 G200 weg Handling B. V. hijs-/hef-/andere Weurtseweg 0 Martens Containertransport transportwerktuigen 6024 Goederenvervoer over de weg 3.2 G bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

63 Weurtseweg 460 Container Terminal Laad-, los- en 4.2 G300 Nijmegen BV, BCTN overslagactiviteiten Weurtseweg 460 Centrale Gelderland Centrale productie 5.2 G700 elektriciteit Juridische vormgeving In het bestemmingsplan is de toelaatbaarheid van bedrijven gekoppeld aan de "Staat van Bedrijfsactiviteiten Model Nijmegen". Dit is een lijst met bedrijven in Nijmegen, die al naar gelang van de te verwachten milieubelasting zijn ingedeeld in milieucategorieën. Het betreft een algemene lijst, gebaseerd op de VNG-uitgave "Bedrijven en milieuzonering". In het bestemmingsplan is een interne zonering aangebracht. Dit is gedaan door middel van de bestemmingen Bedrijventerrein - 1, Bedrijventerrein - 2, en Bedrijventerrein - 3. Afhankelijk van de ligging van de gronden en afhankelijk van de daarop gevestigde bedrijven, is bepaald welke categorieën van bedrijven op deze gronden zijn toegestaan. Deze categorieën zijn opgenomen in de Staat van bedrijfsactiviteiten. In beginsel geldt dat hoe verder de gronden zijn gelegen van gevoelige functies (bijvoorbeeld woningen) des te hoger de toegestane categorie. Op de gronden met de bestemming Bedrijventerrein - 1 zijn bedrijven toegelaten uit de milieucategorieën 1 t/m 3.2 uit de Staat van bedrijfsactiviteiten. Op de gronden met de bestemming Bedrijventerrein - 2 zijn bedrijven toegelaten uit de milieucategorieën 2 t/m 4.2 en op de gronden met de bestemming Bedrijventerrein - 3 zijn bedrijven toegelaten uit de milieucategorieën 2 t/m 5.2 uit de Staat van bedrijfsactiviteiten. Aan enkele bedrijven die wel vallen binnen deze milieucategorieën maar die niet voorkomen in de Staat van bedrijfsactiviteiten is een op het bedrijf toegesneden aanduiding gegeven. Voorts is aan enkele bedrijven, die niet passen binnen deze plansystematiek, een specifieke op het bedrijf toegeschreven bestemming gegeven. Dit betreffen de bestemmingen Bedrijf - Containeroverslagbedrijf, Bedrijf - Electriciteitscentrale, en Bedrijf - Waterstaatkundig. 5.2 Externe veiligheid Algemeen De gemeente heeft de wettelijke plicht externe veiligheid mee te wegen in de besluitvorming over ruimtelijke ontwikkelingen. In deze afweging is het van belang de risico's te beschouwen die - in dit geval - voornamelijk ontstaan door inrichtingen vallend onder het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi), een hogedrukaardgasleiding een aantal gemeentelijke routes gevaarlijke stoffen en de rivier de Waal en het Maas-Waalkanaal met de aanpalende havenvoorzieningen. De kans dat er een zwaar ongeval plaatsvindt is voor alle genoemde risicobronnen zeer klein. De effecten van een ongeval kunnen echter zeer groot zijn. In het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens, hoewel in zeer overwegende mate conserverend, moet van deze kans op een zwaar ongeval rekenschap gegeven worden. Dit heet de verantwoording van het risico. In het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi), het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb) en de Circulaire Risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen zijn de criteria gegeven, die betrokken moeten worden bij het invullen van de verantwoordingsplicht. De gemeente Nijmegen heeft hiernaast haar eigen beleidsvisie over hoe om te gaan met de verantwoording. Met betrekking tot externe veiligheid kunnen in het plangebied de volgende risico's worden onderscheiden: a. Risico's ten gevolge van Inrichtingen en activiteiten die onder het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi) dan wel het Besluit risico's zware ongevallen (BRZO) vallen; b. Risico's ten gevolge van vervoer van gevaarlijke stoffen; c. Risico's ten gevolge van hogedrukaardgasleidingen. bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 51

64 De risico's worden voor wat betreft externe veiligheid verdeeld naar plaatsgebonden risico's (PR) en groepsrisico's (GR). Bovendien dient er nog gekeken te worden naar de cumulatie van risico's omdat een groot deel van het plangebied ligt binnen de risicocontouren van meerdere risicobronnen. Plaatsgebonden risico (PR) Onder het plaatsgebonden risico (PR) verstaat men de kans per jaar dat een persoon, die zich continu en onbeschermd op een bepaalde plaats in de omgeving van een gevarenbron bevindt, overlijdt ten gevolge van een ongeval met gevaarlijke stoffen. Voor het plaatsgebonden risico zijn grenswaarden als toetsingswaarden (ijkpunten) aangegeven Groepsrisico (GR) Het groepsrisico (GR) geeft aan wat de kans is op een ongeval met ten minste 10, 100 of 1000 dodelijke slachtoffers in de omgeving van de beschouwde bron. Het groepsrisico wordt getoetst aan de hand van zogenaamde oriënterende waarden. Van deze oriënterende waarde kan in voorkomende gevallen eventueel worden afgeweken. Hieraan dient wel een Collegebesluit ten grondslag te liggen, waarin de onderbouwing van de afwijking is opgenomen (verantwoordingsplicht groepsrisico). Voorafgaand aan het Collegebesluit stelt het bevoegd gezag het bestuur van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (VRGZ) in de gelegenheid advies uit te brengen met betrekking tot het groepsrisico. Cumulatie Aan het eind van de verantwoording wordt ingegaan op de cumulatie van de risico's omdat binnen het plangebied sprake is van overlapping van risicocontouren. Ad a. Binnen en het plangebied is een drietal Inrichtingen aanwezig die gevaar opleveren, inrichtingen vallend onder het Bevi, dan wel het BRZO. Ook van buiten het plangebied is één inrichting aanwezig waarvan het invloedsgebied tot over het bestemmingsplan reikt. Het betreft de onderstaande inrichtingen. Adres Nr. Naam inrichting SBI -Code Activiteit Cat. Bevi/ BRZO Dr. de 55 Tramex Nederland 5161 Groothandel 3.2 Bevi Blecourtstraat gereedschapswerktuigen Energieweg 100 Anac 5050 Benzinestaton-LPG, Karting/Carwash/Paintball 4.1 Bevi Nijverheidswe 96 Koole Tankstorage Laad-, los- en 5.2 BRZO g Nijmegen B. V..4 overslagactiviteiten, De Vlotkampweg 67 TWO Chemical Logistics B.V. opslag>2000 m Laad-, los- en overslagactiviteiten 5.1 Bevi Op deze inrichtingen wordt hieronder nader ingegaan. Ad b. Vervoer van gevaarlijke stoffen Binnen/in de onmiddellijke nabijheid van het plangebied liggen de volgende vervoersassen: Gemeentelijke routes gevaarlijke stoffen: Neerbosscheweg, Energieweg, Scheepvaartweg, Winselingseweg, Weurtseweg. Voor een aantal van de bovenaangegeven wegen zal overigens deze functie vervallen in verband met de realisering van de tweede Waalbrug, De Oversteek. De rivier de Waal en het Maas-Waalkanaal inclusief de Noordoostkanaalhavens. De spoorlijn Arnhem - Nijmegen - 's-hertogenbosch; 52 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

65 De bovenstaande vervoersaders worden aangemerkt als routes gevaarlijke stoffen en hebben alle een invloedsgebied van 1500 meter. Ad c. Hogedrukaardgastransportleidingen Langs de westelijke zijde van de Energieweg doorlopend langs de Van Heemstraweg en uitkomend langs de Weurtseweg ligt een hogedruk aardgastransportleiding van 12 inch en 40 bar. De risicocontouren van deze hogedruk aardgastransportleiding, 140 meter ter weerszijden van de leiding, liggen nagenoeg geheel binnen de plangrenzen van het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens. Zone-indeling risicocontouren groepsrisico (GR) Hieronder worden de onderscheiden risico's voor de Bevi/BRZO inrichtingen, de hogedrukaardgas-transportleiding, de gemeentelijke route gevaarlijke stoffen, de rivier de Waal, het Maas-Waalkanaal en de spoorlijn verantwoord. Voor de risicobronnen zijn in de beleidsvisie externe veiligheid Nijmegen drie zones vastgesteld waarbinnen bepaalde verantwoordingsniveaus gelden. De zones zijn globaal gebaseerd op de reikwijdte van incidenten met gevaarlijke stoffen. Omdat verschillende risicobronnen verschillende rampscenario's hebben, verschilt ook de zone-indeling per risicobron. De zone-indeling is schematisch weergegeven in onderstaande figuur: Zone 1 Zone 2 Zone 3 Rijks- en spoorwegen, 30 meter 200 meter provinciale- en (invloedsgebied (aandachtsgebied gemeentelijke wegen plasbrand) BLEVE) toxisch) Vaarwegen 25 meter 90 meter (invloedsgebied (invloedsgebied planbrand) BLEVE) toxisch) 1500 meter (invloedsgebied 1500 meter (invloedsgebied Aardgastransportleidin PR 10-6 contour 100% Letaalgrens 1% letaalgrens gen LPG tankstations PR 10-6 contour 150 meter - (invloedsgebied) LNG tankstations PR 10-6 contour 300 meter - (invloedsgebied) Overige Bevi-inrichtingen PR 10-6 contour PR 10-8 contour Invloedsgebied Inrichtingen en bedrijven De externe veiligheid door inrichtingen c.q. bedrijven wordt geregeld in het Besluit externe veiligheid inrichtingen" (BEVI). Dit besluit kent een nadere verdeling naar plaatsgebonden risico's en groepsgebonden risico's als boven aangegeven. Binnenen in de nabijheid van het plangebied bevinden zich vier inrichtingen die onder het Bevi vallen: Adres Nr. Naam inrichting SBI -Code Activiteit Cat. Bevi/ BRZO Dr. de 55 Tramex Nederland 5181 Groothandel 3.2 Bevi Blecourtstraat gereedschapswerktuigen Energieweg 102 Anac 5050 Benzinestaton-LPG, Karting/Carwash/Paintball 4.1 Bevi Nijverheidswe 96 Koole Tankstorage Opslag in tanks 5.2 BRZO g Nijmegen B. V..4 De 67 TWO Chemical Laad-, los- en 5.1 Bevi Vlotkampweg Logistics B.V. overslagactiviteiten bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 53

66 Tramex Nederland B.V. Deze inrichting valt onder het Bevi vanwege een opslag van diverse gassen in flessen, in hoofdzaak propaan/butaan, acetyleen, zuurstof en inertgassen. De totale vergunde opslag bedraagt liter, hetgeen ongeveer overeenkomt met 16 ton. De inrichting beschikt over een 10-6 PR contour van 10 meter vanuit de gassenopslag. Deze contour blijft binnen de inrichting. Een GR contour is niet aan te geven vanwege de zeer beperkte aanwezigheid van aanwezigen/verblijvenden in de in de omgeving aanwezige beperkt kwetsbare bestemmingen/verblijfsruimten. ANAC Deze inrichting valt onder het Bevi vanwege opslag en verkoop van LPG. De inrichting beschikt over ingeterpte LPG-tank en heeft een doorzet aan LPG van meer dan 1000 m 3 per jaar. De inrichting beschikt over PR 10-6 contour van 110 meter en een invloedsgebied GR van 150 meter gerekend vanaf het vulpunt en een PR 10-6 contour van 15 meter gerekend vanaf de LPG-pompen. De oriënterende waarde wordt binnen de 150 meter contour niet benaderd dan wel overschreden. Ook voor deze inrichting geldt dat het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens niet voorziet in een wijziging van bestemmingen binnen het invloedsgebied van de inrichting. Koole Tankstorage Nijmegen B. V. Deze inrichting valt onder het BRZO en dus ook onder het Bevi. Het betreft hier een opslag van gevaarlijk stoffen in een tankpark van totaal m 3 waarvan m 3 voor aquatisch toxische stoffen. Het betreft hier echter aquatische gevaarlijke stoffen met een stolpunt van boven de 20 C. Dit houdt in dat deze stoffen bij een incident een afschepbare korst op de grond/het water geven, die slechts marginaal gevaar naar de omgeving oplevert. De inrichting Koole Tankstorage Nijmegen B. V. is daarom, ondanks dat het een BRZO inrichting betreft, niet voorzien van een PR 10-6 PR-contour. Ook een GR met een bijbehorend invloedsgebied is voor deze inrichting niet aan te geven. TWO Chemical Logistics B.V. Het plangebied ligt binnen het invloedsgebied van TWO Chemical Logistics B.V. aan de Vlotkampweg 67, 4250 meter. Het bedrijf ligt op ongeveer 500 meter van de plangrens van het bestemmingsplan. Echter ligt deze plangrens op de westelijke oever van het Maas-Waalkanaal. De eerste dichtstbijzijnde (beperkt) kwetsbare voorzieningen/ruimten echter op tenminste 700 meter afstand van de inrichting. Dit bestemmingsplan is echter binnen de 10-6 contour conserverend van aard. De huidige bestemmingen blijven gehandhaafd. Het bestemmingsplan veroorzaakt geen verdichting van de binnen het invloedsgebied aantallen aanwezigen. Gezien de afstand van meer 700 meter vanaf de inrichting zal deze invloed slechts van zeer beperkte aard zijn. De oriënterende waarde van het groepsrisico ter plaatse wordt niet overschreden. Indien binnen het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens een nadere invulling zal worden gegeven binnen het invloedsgebied van de inrichting zal een nadere verantwoording van de risico's in het kader van deze bestemmingsplanwijzigingen aan de orde zijn. Conclusie Zoals de inrichtingen thans gelegen zijn, zowel binnen als wel buiten het plangebied, vloeien hieruit geen consequenties voort omdat het plan overwegend conserverend van aard is. Indien binnen het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens een nadere invulling zal worden gegeven binnen het invloedsgebied van de genoemde inrichtingen, zal een nadere verantwoording van de risico's in het kader van deze bestemmingsplanwijzigingen aan de orde zijn. 54 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

67 5.2.3 Vervoer van gevaarlijke stoffen Het plaatsgebonden risico (PR) Voor de routes gevaarlijke stoffen over de weg, het spoor en de hogedruk aardgastransportleiding, kan opgemerkt worden dat er nog wel een risicocontour 10-7 is te bepalen, maar geen risicocontour Daarvoor liggen de risico's te laag. Aan het plaatsgebonden risico zal daarom voor deze vervoersaders geen nadere aandacht worden besteed. Het Maas-Waalkanaal is ook een route voor vervoer van gevaarlijke stoffen. De bijbehorende 10-6 risicocontour ligt op de oever. Voor de oeverlijn wordt de begrenzing van de Rijksvaarweg aangehouden inzake het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening. De woonboten in het Maas-Waalkanaal liggen binnen de 10-6 risicocontour. Een positieve bestemming van de woonboten is in verband met de regels op het gebied van de externe veiligheid zoals die volgen uit de Circulaire risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen niet mogelijk. Verantwoording groepsrisco's vervoer over de weg Binnen en nabij het plangebied ligt de gemeentelijke route gevaarlijke stoffen Energieweg- -Scheepvaartweg-Weurtseweg. Hoewel het bestemmingsplan in principe conserverend is en er dan ook geen toename van personen binnen het invloedsgebied is te verwachten, zal toch een verantwoording van het groepsrisico dienen plaats te vinden. Het vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg en het daaraan gepaard gaande externe veiligheidsrisico over de weg is relatief laag (zie Beleidsvisie externe veiligheid Nijmegen). De weg wordt gebruikt ter bevoorrading van langs de wegen gelegen risicovolle inrichtingen. Vervoerde stoffen zijn voornamelijk brandbare vloeistoffen (LF1/2) met een invloedsgebied van 30 meter en een beperkte hoeveelheid brandbaar gas (GF3) met een invloedsgebied van ongeveer 300 meter. Het groepsrisico van de weg ligt ruim beneden de oriëntatiewaarde (zie Beleidsvisie externe veiligheid Nijmegen). Hoewel de ontwikkelingen gedeeltelijk op minder dan 30 meter van de weg liggen, betreft het maatgevend scenario voor dergelijke wegen, gezien de zeer lage risico's hierop, niet de plasbrand maar een toxisch scenario. De invloed van de ontwikkeling op het groepsrisico zal daarom ook nauwelijks tot niet significant zijn. Het lage groepsrisico zal door de geprojecteerde ontwikkeling dus niet of nauwelijks toenemen. De mogelijkheid tot beperking van het groepsrisico door het beïnvloeden van de personendichtheid is van weinig invloed omdat binnen het plangebied uitgegaan wordt van een toxisch scenario en niet van een plasbrand. Ook is de kans te overlijden als gevolg van een incident met gevaarlijke stoffen in deze gebieden vele malen kleiner dan 1/ (10-6 ) Gezien het zeer beperkte risico van de weg zijn aanvullende veiligheidsmaatregelen niet realistisch. De oriënterende waarde van het groepsrisico wordt binnen het afwegingsgebied niet overschreden, wel kan door de planvorming een niet significante verhoging van het groepsrisico optreden vanwege de mogelijke verdichting van het aantal aanwezigen binnen het invloedsgebied. Externe veiligheid is echter, rekening houdend met de zeer lage risico's van de route gevaarlijke stoffen, gegeven de bovenstaande afweging, geen obstakel voor het realiseren van het plan. Verantwoording groepsrisco's vervoer over het water Het plangebied wordt aan twee zijden omsloten door het Maas-Waalkanaal en de rivier de Waal. Voor de beide vaarwateren geldt het volgende. Uit de Circulaire Risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen, blijkt dat zowel de Waal als het Maas-Waalkanaal zijn gecategoriseerd als zwarte route (belangrijke binnenvaartroute). Het risicoplafond is voor de Waal vastgesteld op schepen brandbaar gas/jaar, voor het Maal-Waalkanaal op schepen brandbaar gas/jaar. Het invloedsgebied van de vaarwegen is meter. Groepsrisicoberekening- en verantwoording is alleen nodig wanneer de bevolkingsdichtheid binnen het invloedsgebied hoger is dan pers./ha. dubbelzijdig of pers./ha. bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 55

68 enkelzijdig. Hieraan voldoen de beide vaarwegen niet, zodat een verantwoording van het groepsrisico niet aan de orde is. De beide vaarwegen hebben tevens een plasbrandaandachtsgebied van 25 meter vanaf de waterlijn. De waterlijn is gedefinieerd als daar waar het water bij de meest voorkomende waterstand de oever raakt. Voor de Waal geldt ook het hele gebied binnen de winterdijken als plasbrandaandachtsgebied met uitzondering van de havens en de nieuw te graven nevengeul bij Lent. Binnen dit plasbrandaandachtsgebied worden via het bouwbesluit aanzienlijke brandveiligheidseisen aan nieuwe bebouwing geëist, hetgeen binnen het bestemmingsplan niet of nauwelijks aan de orde zal zijn gezien het conserverend karakter van het plan. Aan de Weurtse zijde van het Maas-Waalkanaal zijn voorts kegelligplaatsen gelegen. Dit zijn speciaal aangewezen meerplaatsen voor schepen met gevaarlijke stoffen. Op de kegelligplaats bij Weurt ten zuiden van de sluis mogen alleen 1-kegelschepen aanmeren. Ten noorden van de sluis ligt een steiger voor schepen die 1 kegel voeren. Ten noorden van deze steiger staan 5 meerpalen met twee afloopmogelijkheden voor 2-kegelschepen. In de Europese vervoersregelgeving ADNR zijn voor het innemen van kegelligplaatsen regels gesteld. Deze regelgeving is overgenomen in de Richtlijnen Vaarwegen Voor een kegelligplaats voor 1-kegelschepen gelden de volgende veiligheidsafstanden: 10 meter afstand van andere schepen en 100 meter afstand van aaneengesloten woongebieden, kunstwerken en tankopslagplaatsen bij een schip met een blauwe kegel of een blauw licht (brandbare gassen en vloeistoffen). Tussen een overnachtingshaven en ligplaatsen voor schepen met een seinvoering van 2 kegels (giftige stoffen) en kunstwerken en tankopslagplaatsen geldt een veiligheidsafstand van 100 meter en tussen een dergelijke overnachtingshaven en ligplaatsen en gesloten woongebieden moet een zone van 300 meter worden aangehouden. Aan deze afstanden wordt voldaan. Verantwoording groepsrisico's vervoer over het spoor Het plangebied bevindt zich op grote afstand, ongeveer 1000 meter van de spoorlijn Arnhem - Nijmegen - 's-hertogenbosch. Op deze afstand is het toxisch scenario maatgevend. Effecten als gevolg van een plasbrand of blève reiken niet tot het plangebied. Vanwege de grote afstand tot de risicobron zal een toe- of afname van personendichtheden niet significant doorwerken in de rekenkundige hoogte van het groepsrisico. De beschouwing van het groepsrisico en de verantwoording daarvan is om deze reden volledig kwalitatief uitgevoerd. De mogelijkheid tot beperking van het groepsrisico door het beïnvloeden van de personendichtheid, behoort op deze grote afstand tot een risicobron niet tot de mogelijkheden. Zoals gesteld heeft op deze afstand een toe- of afname van personendichtheid geen invloed op het groepsrisico. Verder is de kans te overlijden als gevolg van een incident met gevaarlijke stoffen is in deze gebieden vele malen kleiner dan 1/ (10-6 ). Veiligheidsmaatregelen aan de bron zijn daarom niet realistisch. In geval van een calamiteit zal de brandweer ingezet worden aan de bron ter beperking van de effecten van de calamiteit. Het bestrijdbaarheidsvraagstuk in relatie tot de ontwikkeling op deze grote afstand van de risicobron wordt daarom niet verder beschouwd. Blootstelling aan een toxisch gas is het bepalende scenario. In geval van een calamiteit dienen personen te schuilen. De mate waarin deze bouwwerken afsluitbaar zijn tegen de indringing van toxisch gas en de tijdsduur dat deze bouwwerken worden blootgesteld zijn hierbij parameters. Nieuwe bouwwerken, waar grotere massa's mensen aanwezig kunnen zijn, als bijvoorbeeld woonflats en kantoren, zijn goed geïsoleerd, waardoor ze een goede bescherming bieden tegen het binnendringen van het toxisch gas. Belangrijk is wel dat luchtbehandelingsinstallaties met één druk op de knop uit te schakelen zijn. 56 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

69 Verder dient in geval van een calamiteit tijdig gewaarschuwd te worden. Dit gebeurt door het in werking stellen van het WAS (Waarschuwings- en alarmsysteem) als onderdeel van de algemene Rampenbestrijding. Het grondgebied van Nijmegen valt grotendeels binnen de dekking van de sirenepalen. Op termijn zal dit waarschuwingssysteem vervangen worden door NL-alert Hogedrukaardgasleiding Langs de westzijde van de Energieweg en een gedeelte van de Weurtseweg ligt binnen het plangebied een hogedruk aardgastransportleiding met een diameter van 12 en een druk van 40 bar. Een dergelijke leiding heeft een invloedsgebied van 140 meter ter weerszijden van de leiding. Om die reden moet dit bestemmingsplan worden getoetst aan de eisen in het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb). Met betrekking tot de verantwoording en de beschrijving van het te verwachten risico's is gebruik gemaakt van de Kwantitatieve Risicoanalyse Nijmegen Bestemmingsplan Kanaalhavens. Plaatsgebonden risico (PR) Uit de diverse voor de gemeente Nijmegen uitgevoerde rapportages blijkt dat voor hogedruk aardgastransportleiding binnen de gemeente Nijmegen geen 10-6 PR-risicocontour is te bepalen. Deze contour ligt op de leidingen zelf (voor zover al te bepalen). Het PR vormt daarom geen beperking voor het bestemmingsplan. Dit PR hoeft dus niet verder te worden beoordeeld. Groepsrisico (GR) De hogedruk aardgastransportleiding loopt door en langs het plangebied, hiermee ligt tevens een deel van het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens binnen het invloedsgebied van de leiding, dat loopt tot 140 meter ter weerszijden van de leidingen. Verantwoording groepsrisico hogedruk aardgastransportleiding In de QRA is aangegeven wat het groepsrisico is binnen het huidige plangebied. Dit plan is als zodanig echter niet meer in uitvoering, want in wezen al nagenoeg volledig gerealiseerd. Er zullen zich daarom met betrekking tot de hogedruk aardgastransportleiding nu en in de toekomst geen wijzigingen van belang meer voordoen. Een substantiële stijging van de aantallen aanwezigen ten gevolge van het realiseren van de diverse plannen binnen het afwegingsgebied is daarom op zijn minst genomen niet aannemelijk. Er kan daarom nu en in de toekomst rekenkundig niets significants aan het groepsrisico worden toegevoegd. Niettemin zal in het onderstaande expliciet ingegaan worden op de verantwoording van het groepsrisico. Uitgangspunten groepsrisicoverantwoording hogedruk aardgastransportleiding A. Algemene beschouwing Beschouwen van personendichtheid binnen invloedsgebied De hoogte van het huidige en toekomstige groepsrisico en de ligging daarvan ten opzichte van de oriëntatie waarde De mogelijkheden en voorgenomen maatregelen ter beperking van het groepsrisico in de nabije toekomst De aanwezigheid van beperkt zelfredzame groepen. B. Noodzaak Noodzaak van de ontwikkeling op deze risicovolle locatie moet worden aangetoond. Voor- en nadelen van veiliger alternatieven worden inzichtelijk gemaakt. C. Ruimtelijke veiligheidsmaatregelen Mogelijkheid beperking ontwikkeling beschouwen Mogelijkheden om afstand tot risicobron vergroten beschouwen Beschouwen oriëntatie van de bebouwing ten opzichte van risicobron bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 57

70 Minimaal twee van de risicobron afgerichte externe vluchtwegen. D. Bronmaatregelen Beschouwen mogelijke veiligheidsmaatregelen aan de bron. E. Objectgerelateerde veiligheidsmaatregelen Beschouwen mogelijkheden bouwtechnische veiligheidsmaatregelen. Beschouwen mogelijkheden intern ontruimingsplan afstemmen op externe veiligheid. Beschouwen interne vluchtwegen en ten opzichte van de risicobron. Beschouwen mogelijkheden ter verbetering van alarmering. Beschouwen mogelijkheden ter verbetering van alarmering. Beschouwen mogelijkheden tot centraal afsluitbaar ventilatiesysteem F. Zelfredzaamheid Advies van veiligheidsregio met betrekking tot zelfredzaamheid inwinnen en beoordelen G. Bestrijdbaarheid Advies van veiligheidsregio met betrekking tot bestrijdbaarheid inwinnen en beoordelen Hieronder volgt de puntsgewijze afhandeling van de uitgangspunten GRverantwoording. A. Algemene beschouwing Met betrekking tot de personendichtheid binnen het invloedsgebied van de hogedruk aardgastransportleiding gelegen plandelen kan opgemerkt worden dat deze gezien het conserverende karakter van het bestemmingsplan niet zal wijzigen en nu en in de toekomst stabiel zal blijven op rond de 10 pers./ha. Het groepsrisico als bepaald voor 2012 bedraagt minder dan 0.1 x de oriënterende waarde. Deze waarde is inclusief de realisatie van de planvorming zoals deze in 2012 is gerealiseerd. Nieuwe elementen ten opzicht van de bestaande situaties zijn hieraan niet toe te voegen. Hieruit kan opgemaakt worden dat uit de planinvulling geen significante wijzigingen van het groepsrisico meer kunnen voortkomen. Ook in de toekomst behoren op basis van dit bestemmingsplan significante wijzigingen niet tot de mogelijkheden. Met betrekking tot de te nemen maatregelen zijn vooral die voortvloeiende uit het beheer van de leiding en het op een juiste manier handhaven van de zakelijk rechtstrook van 4 meter ter weerszijden van de leiding van belang. Hier zijn vooral regelingen als de grondroerdersregeling van belang. Het falen van hogedrukaardgasleidingen wordt in overwegende mate door beschadigingen door derden veroorzaakt. Opgemerkt dient wel te worden dat een juist beheer van de leidingen echter niet behoort tot de competentie van de gemeente Nijmegen maar tot die van de Gasunie, de eigenaar van de leiding. De invulling van het plangebied omvat binnen het invloedsgebied in zeer overwegende mate beperkt kwetsbare bestemmingen, voornamelijk bestaande uit bedrijfspanden, en enige kantoorvoorzieningen. Woningen/verblijfsruimten voor beperkt zelfredzame personen welke worden aangemerkt als zeer kwetsbare objecten zijn binnen het invloedsgebied van de leiding niet aanwezig. B. Noodzaak Het plan beoogt de wettelijk verplichte vervanging/vernieuwing van een aantal deelbestemmingsplannen door één bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens, waarbij tevens het gebied voor de Waalbrug De Oversteek met zijn ten zuiden van de Waal gelegen toegangswegen, inclusief de al gedurende lange tijd bestaande Energieweg zijn uitgezonderd van het onderhavige bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens. Een verdere noodzaak voor dit bestemmingsplan is niet aan te geven, ook al omdat het een conserverend karakter heeft. Vanuit ruimtelijk oogpunt zijn in verband met het bovenstaande dan ook geen 58 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

71 alternatieven meer mogelijk omdat de bestemmingen van het plan al zijn gerealiseerd. In het verlengde daarvan kan een andere invulling dan ook niet aan de orde zijn. C. Ruimtelijke veiligheidsmaatregelen De hogedrukaardgasleiding loopt over een afstand van ongeveer 2800 meter door/langs het bestemmingsplan. Aangezien het plan thans in feite gerealiseerd is zijn ruimtelijke maatregelen in het kader van dit conserverende bestemmingsplan niet meer te treffen. Mogelijkheden om de afstanden van de bebouwing tot de hogedrukaardgasleiding te vergroten zijn niet aanwezig aangezien het plan al is gerealiseerd Met betrekking tot de oriëntatie van de bebouwing tot de hogedruk aardgastransportgasleiding kan opgemerkt wordt dat de afstand tot (beperkt)kwetsbare bestemmingen tenminste 10 meter bedraagt. Overdrachtsbeperkende maatregelen zijn binnen het overdrachtsgebied ten behoeve van het plangebied dan ook niet te treffen. Er zijn met betrekking tot de (beperkt)kwetsbare bestemmingen meerdere van elkaar onafhankelijke ontvluchtingsmogelijkheden van de hogedrukaardgasleidingen af aanwezig. D. Bronmaatregelen Met betrekking tot de mogelijke bronmaatregelen wordt opgemerkt dat het beheer en alles wat daartoe behoort niet tot de competenties van de gemeente Nijmegen behoort. Zij kan hierop nauwelijks invloed uitoefenen. Wel kan de kans op een calamiteit beperkt worden door het in achtnemen van onder meer het volgende: In de strook van vier meter ter weerszijden van de hogedruk aardgastransportleiding dienen alle handelingen achterwege te blijven die een veilig en bedrijfszeker gastransport in gevaar kunnen brengen. Hierbij valt te denken aan: 1. het aanbrengen van diepwortelende beplanting en/of bomen- het indrijven van voorwerpen in de grond 2. het wijzigen van maaiveldniveau door ontgronding of ophoging 3. het verrichten van graafwerkzaamheden anders dan normaal spit- en ploegwerk 4. het permanent opslaan van goederen 5. het oprichten van enig bouwwerk 6. zware transporten over deze gastransportleiding heen zonder toepassing van ontlastende constructies. E. Objectgerelateerde veiligheidsmaatregelen Het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens is in feite gerealiseerd, zeker wat betreft de meest nabijgelegen (beperkt)kwetsbare bestemmingen naast de hogedrukaardgasleidingen. Aan de gerealiseerde (beperkt)kwetsbare bestemmingen zijn nauwelijks nog nadere voorzieningen te treffen. Nadere bouwtechnische voorzieningen zijn niet/nauwelijks af te dwingen. Met betrekking tot de interne vluchtwegen in de in de omgeving gelegen bebouwing wordt opgemerkt dat deze in overwegende mate al beschikken over één of meerdere vluchtroute(s) van de risicobron af. Gezien de aard van de bebouwing, voornamelijk bedrijfsgebouwen, zijn interne ontruimingsplannen gezien de overwegend beperkte schaal van deze gebouwen niet als een nuttige toevoeging ter verhoging van de veiligheid aan te merken. Actieve risicocommunicatie levert naar verwachting een positieve bijdrage aan het maken van een juiste gevaarinschatting door werknemers en bedrijfscoördinatoren die werken en verblijven in de directe omgeving van de hogedruk aardgastransportleiding. Een juiste gevaarinschatting draagt bij aan de zelfredzaamheid van personen. Met betrekking tot het bestemmingsplan dat (gedeeltelijk) binnen het invloedsgebied van 140 meter vanaf de gasleidingen is gerealiseerd zal specifieke voorlichting worden verstrekt over de risico's van een calamiteit met betrekking tot de hogedruk aardgastransportleiding en hen te (laten) informeren over hoe te handelen in geval van een incident met de hogedrukaardgas-transportleiding. De Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (VRGZ) is daartoe in samenwerking met alle regiogemeenten een bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 59

72 risicocommunicatiecampagne gestart. Onder de naam Gelderland-Zuid denkt vooruit zijn er diverse tools ontwikkeld om de inwoners te informeren over de mogelijke risico's en zijn er voor de twee belangrijkste handelingsperspectieven, te weten vluchten en schuilen, instructiekaarten aangemaakt. Verder zal in geval van een calamiteit tijdig gewaarschuwd worden door het in werking stellen van het WAS (Waarschuwings- en alarmsysteem) als onderdeel van de algemene Rampenbestrijding. Het bestemmingsplangebied Nijmegen Kanaalhavens ligt voor wat betreft de hogedruk aardgastransportleiding niet binnen het invloedsgebied van een toxisch scenario, een centraal afsluitbaar ventilatiesysteem levert daarom vanuit de veiligheidsproblematiek van de hogedrukaardgasleidingen geen nuttige bijdrage aan de veiligheid van de betrokken verblijvenden/aanwezigen (maar kan dit uiteraard wel doen vanuit de optiek van de andere risicobronnen). Wettelijk adviseur In verband met de aanwezigheid van (beperkt)kwetsbare bestemmingen binnen het invloedsgebied van de hogedruk aardgastransportleiding, maakt een advies van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (VRGZ), als wettelijk adviseur op de punten zelfredzaamheid en bestrijdbaarheid onderdeel uit van de besluitvorming. Op de wegingspunten F. Zelfredzaamheid en G. Bestrijdbaarheid wordt daarom pas ingegaan na analyse van het advies van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Dit advies luidt als volgt: Op 25 juni 2012 hebben wij van de gemeente Nijmegen een verzoek om advies ontvangen over het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens. Dit bestemmingsplan beoogt de herziening van het vigerende bestemmingsplan. Het bestemmingsplan is voornamelijk conserverend van aard. In en nabij het plangebied is een aantal risicobronnen aanwezig. Het gaat om inrichtingen met gevaarlijke stoffen, meerdere transportassen waarover gevaarlijke stoffen worden vervoerd en een hogedruk aardgastransportleiding. Om die reden moet dit bestemmingsplan worden getoetst aan de eisen op het gebied van externe veiligheid. Deze eisen zijn vastgelegd in het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi), de circulaire Risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen (crnvgs) en het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb). In het Bevi, de crnvgs en het Bevb staan twee risicomaten centraal: het plaatsgebonden risico en het groepsrisico. Voor het plaatsgebonden risico gelden grens- en richtwaarden. Voor het groepsrisico is een verantwoordingsplicht van toepassing. Binnen deze verantwoordingsplicht is het bestuur van de veiligheidsregio aangewezen als adviseur over de mogelijkheden voor de rampenbestrijding en de zelfredzaamheid van burgers. De wijze waarop de gemeente Nijmegen omgaat met deze verantwoordingsplicht is beschreven in de Nijmeegse beleidsvisie externe veiligheid. Via dit schrijven informeren wij u dat wij in dit specifieke geval geen gebruik zullen maken van ons adviesrecht over de mogelijkheden voor de rampenbestrijding en zelfredzaamheid. De reden daarvoor is dat het bestemmingsplan voor een groot deel conserverend van aard is en qua wijzigende bestemmingen geen grote verdichting c.q. substantiële toevoeging van kwetsbare objecten is te verwachten. Gezien de hoeveelheid risicobronnen binnen en nabij het plangebied adviseren wij u echter wel om een aantal planologische maatregelen te treffen ter beheersing van die risico's. Wij raden u aan om de uitgangspunten en zoneringen uit de beleidsvisie externe veiligheid te vertalen in de verbeelding en de planregels van dit bestemmingsplan (bijvoorbeeld in de vorm van een externe veiligheidszone). Op dergelijke wijze kan men de vestiging van bepaalde functies (zoals zeer kwetsbare objecten) reguleren ten opzichte van de risicobronnen. In ieder geval adviseren wij u om binnen de zone 2, zoals die door de beleidsvisie externe veiligheid wordt gehanteerd, functies bedoeld voor verblijf voor verminderd of niet-zelfredzame personen uit te sluiten. Daarbij valt te denken aan bestemmingen voor lagere scholen, een brede bestemming voor maatschappelijke voorzieningen en in sommige gevallen de bestemming 'gemengd'. Verder adviseren wij u de mogelijkheid tot het stellen van nadere eisen binnen de 'externe veiligheidszones' op te nemen in het bestemmingsplan. U kunt daarbij denken aan het zoveel mogelijk beperken van gevelopeningen aan de zijde van de risicobronnen of het realiseren van vluchtwegen die van de risicobron zijn afgekeerd. 60 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

73 Reactie op het advies van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid Uit het bovenstaande blijkt dat de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (VRGZ) geen inhoudelijke adviezen met betrekking tot zelfredzaamheid en bestrijdbaarheid geeft, gezien de marginale wijzigingen die het bestemmingsplan nog mogelijk maakt. Toch gaan wij hieronder kort in op de zelfredzaamheid en bestrijdbaarheid. F. Zelfredzaamheid In de naaste omgeving van de gasleiding zijn geen verblijfsvoorzieningen gesitueerd voor beperkt zelfredzamen. De invulling van het bestemmingsplan is binnen het invloedsgebied van de gasleiding, tot 140 meter uit de gasleiding, gekenmerkt door (beperkt) kwetsbare objecten in vorm van voornamelijk bedrijfsgebouwen. In het verlengde daarvan kan worden gesteld dat de zelfredzaamheid van de aanwezigen/verblijvenden als voldoende kan worden aangemerkt. Zoals boven al eerder is opgemerkt, zijn de ontvluchtingsmogelijkheden van een calamiteit van de hogedruk aardgastransportleidingleiding af in voldoende mate aanwezig binnen het plangebied. Toch dienen de mogelijkheden tot zelfredding verder geoptimaliseerd te worden. De verwachting is namelijk dat werknemers/burgers niet voor alle maatscenario's in staat zijn een juiste inschatting te maken van het gevaar. Daartoe zal specifieke voorlichting worden verstrekt over de risico's van een calamiteit met betrekking tot de hogedrukaardgas-transportleiding en hen te (laten) informeren over hoe te handelen in geval van een incident met de hogedruk aardgastransportleiding G. Bestrijdbaarheid en preventie De Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (VRGZ) heeft er in voorgaande adviezen met betrekking tot de hogedrukaardgasleidingen op gewezen dat de rampenbestrijding- en hulpverlenings-capaciteit tekort schieten bij het worstcase rampscenario. Dit scenario gaat uit van een externe beschadiging van de gasleiding met als gevolg een breuk en het ontstaan van een fakkelbrand. Ter reductie van de kans op dit scenario wordt een aantal maatregelen voorgesteld. Hieronder worden deze adviezen, als ter zake doend, weergegeven voor zover van belang en realiseerbaar binnen het plan Nijmegen Kanaalhavens. Het aanbrengen van een waarschuwingslint boven de hogedrukaardgasleiding. Het vergroten van de dekking op de leiding om graafschade te voorkomen. Het aanbrengen van bovengrondse waarschuwingsborden evenals het aangeven van het tracé van de hogedrukaardgasleidingen in het veld. De bluswatervoorziening en bereikbaarheid binnen het plangebied laten voldoen aan de notitie Randvoorwaarden en richtlijnen bluswater en bereikbaarheid van Brandweer Nijmegen. Conclusie groepsrisicobeoordeling hogedruk aardgastransportleiding Het vorenstaande en met inachtneming van de maatregelen als in het bovenstaande opgenomen leidt tot de conclusie dat hier sprake is van een verantwoord groepsrisico Verantwoording cumulatie Groepsrisico's Het plangebied ligt binnen de elkaar gedeeltelijk overlappende risicocontouren van een viertal inrichtingen, een hogedruk aardgastransportleiding, een gemeentelijke route gevaarlijke stoffen, de spoorlijn Arnhem-Nijmegen-'s-Hertogenbosch, het Maas-Waalkanaal en de rivier de Waal. De cumulatie van deze risico's wordt hieronder verantwoord. bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 61

74 Domino-effecten ontstaan wanneer het falen van de ene risicobron leidt tot het falen van een de ander. Cumulatie van risico's is het optellen van het risico van twee afzonderlijke bronnen. Voor zowel domino-effecten als cumulatie van risico's geldt dat kwantificering lastig, dan wel onmogelijk is. Tevens bestaat er geen landelijk toetsingskader waaraan getoetst kan worden. Afwegen van domino-effecten en cumulatie is onderdeel van groepsrisicoverantwoording. Indien relevant, worden beide aspecten in de verantwoording kwalitatief beschouwd bij de interpretatie van fn-curves. Gelet op de ligging van de inrichtingen, de hogedruk aardgastransportleiding en de overige vier routes voor gevaarlijke stoffen is hier geen sprake van relevantie. De groepsrisico's zijn, gezien de bovenstaande verantwoordingen, zeer laag en benaderen in alle gevallen de oriënterende waarden niet. Zij kunnen daarom kwantitatief in feite niets aan de cumulatie toevoegen. Daarom is binnen het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens het toegevoegde risico van domino-effecten evenals die van cumulatie zeer beperkt. Beide aspecten werken daarom niet door in de groepsrisicoverantwoording Algehele conclusie In het bovenstaande zijn de relevante wegingspunten met betrekking tot alle risicobronnen opgevoerd. Doordat het plan in zeer overwegende mate conserverend van aard is, ondermeer onderbouwd door het advies van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (VRGZ), blijkt dat er nauwelijks/geen beïnvloeding van het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens op het groepsrisico sprake is. Het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens is acceptabel vanwege de onderstaande redenen: 1. Het plan heeft geen verhogende invloed op het groepsrisico. 2. Het plangebied ligt als geheel weliswaar grotendeels binnen het invloedsgebied van een aantal inrichtingen, een hogedruk aardgastransportleiding en een route gevaarlijke stoffen, echter alleen de hogedruk aardgastransportleiding is enigermate relevant met betrekking tot het groepsrisico. Dit groepsrisico blijft echter (zeer) ruim onder de oriënterende waarde. 3. Het bestemmingsplan kent geen specifieke bestemmingen voor beperkt zelfredzame personen. Het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad van Nijmegen hebben kennis genomen van het advies van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid en achten het groepsrisico, dat ten gevolge van het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens stijgt noch daalt, nu en in de in de toekomst, aanvaardbaar. Rekening houdend met het bovenstaande kan opgemerkt worden dat externe veiligheid geen belemmering vormt voor het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens. Gelet op het gegeven dat er niettemin een risico voor wat betreft externe veiligheid bestaat en blijft bestaan (ondanks dat de adviezen van de Veiligheidsregio Gelderland Zuid (VRGZ) in het verleden zoveel als doenlijk is binnen het plangebied van het bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens zijn en nog zullen worden uitgevoerd), zal er een zogenaamd restrisico overblijven. Dit restrisico wordt door het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad van Nijmegen expliciet geaccepteerd. 5.3 Geluid Algemeen Bij nieuwe geluidsgevoelige bestemmingen, zoals wonen en onderwijs, moet worden onderzocht of de geluidsbelasting niet te hoog is. De Wet geluidhinder stelt eisen aan de geluidhinder die wordt veroorzaakt door verkeer over weg, water en spoor en van gezoneerde industrieterreinen met als doel de geluidhinder te beperken. Aanvullend hierop wordt het Nijmeegse Geluidsbeleid gehanteerd. In de Wet geluidhinder zijn voorkeurswaarden opgenomen (zie onderstaande tabel). Bij geluidsbelastingen t/m deze voorkeurswaarden is er over het algemeen sprake van een prettig akoestisch klimaat. Om uiteenlopende redenen kan het toch wenselijk zijn om een hogere geluidsbelasting toe te staan. De wet geeft deze mogelijkheid, maar kent ook maximale waarden die niet mogen worden overschreden. Hogere geluidsbelastingen dan de voorkeurswaarde mogen pas worden toegestaan als hiervoor een aparte procedure is doorlopen: de hogere waarde 62 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

75 procedure. Geluidsbron Voorkeurswaarde (voor woningen) Wegverkeerslawaai 48 db (L den ) Railverkeerslawaai 55 db (L den ) industrielawaai 50 db (A) (L Aeg ) De voorkeurswaarden gelden alleen binnen wettelijk vastgelegde zones langs verkeerswegen, waterwegen en spoorwegen en langs gezoneerde industrieterreinen. Deze zones zijn zogenaamde aandachtsgebieden waarbinnen de geluidsbelasting op geluidsgevoelige bestemmingen bekeken moet worden. Bij nieuwe ontwikkelingen binnen deze zones is altijd een akoestisch onderzoek vereist als het gaat om geluidsgevoelige bestemmingen. Wegen waarop een 30 km/uur regime van toepassing is kennen geen wettelijke zone. Er is dan ook geen wettelijke plicht deze wegen in een akoestisch onderzoek te betrekken. Op basis van hoofdstuk V van de Wet geluidhinder (Wgh) dient rondom een industrieterrein waarop bepaalde typen lawaaiproducerende bedrijven zijn gevestigd of kunnen worden gevestigd, een geluidzone te worden vastgesteld. Sinds de Crisis en herstelwet (31 maart 2010) wordt een geluidgezoneerd industrieterrein gedefineerd als: "een terrein waar in hoofdzaak een bestemming is gegeven voor de vestiging van inrichtingen en waarvan de bestemming voor het gehele terrein of een gedeelte daarvan de mogelijkheid insluit van vestiging van inrichtingen, behorende tot een bij een algemene maatregel van bestuur aan te wijzen categorie van inrichtingen, die in belangrijke mate geluidhinder kunnen veroorzaken." De geluidzone vormt een bufferzone tussen de bedrijven op het industrieterrein en de geluidsgevoelige bestemmingen in de omgeving. Buiten deze zone mag de geluidsbelasting vanwege alle bedrijven op het industrieterrein tezamen niet hoger zijn dan 50 db(a). Binnen de zone gelden beperkingen voor geluidgevoelige bestemmingen Situatie Nijmegen Kanaalhavens Geluidgezoneerd industrieterrein Een deel van het bedrijventerrein Noord- en Oostkanaalhavens betreft een industrieterrein waaromheen krachtens artikel 53 van de Wet geluidhinder een geluidzone is vastgesteld. De Wet geluidhinder regelt de toegestane geluidbelasting vanwege het industrieterrein op de zone en op gevoelige bestemingen binnen de zone. De geldende zonegrenswaarden moeten in acht worden genomen. In de huidige situatie wordt hieraan voldaan. Het bestaande geluidgezoneerde industrieterrein en de bijbehorende geluidzone worden in dit plan ongewijzigd vastgelegd. Nagenoeg het gehele plangebied valt binnen deze geluidzone. Bedrijfswoningen Volgens vaste jurisprudentie van de Raad van State kan een woning op een gezoneerd industrieterrein worden beschermd tegen geluidhinder voor zover dat niet leidt tot weigering van de vergunning of tot aantasting van het speciale vestigingsklimaat voor inrichtingen op dat terrein. Op het industrieterrein zijn weliswaar woningen aanwezig, maar die zijn alle bestemd als bedrijfswoning. Aan bedrijfswoningen op industrieterreinen kunnen op grond van de jurisprudentie formeel geen (maximum) geluidgrenzen worden gesteld. Woonboten In het Maas-Waalkanaal liggen voorts, langs de kade ter hoogte van het bedrijf Koole Tankstorage Nijmegen, in totaal 8 woonboten. In het oude bestemmingsplan waren deze woonboten niet positief bestemd. Uit onderzoek is gebleken dat Rijkswaterstaat voor in totaal 6 woonboten een ligplaatsvergunning op grond van de Wet beheer rijkswaterstaatswerken dan wel op grond van de Waterwet heeft verleend. De woonboten zijn in dit bestemmingsplan onder het persoonsgebonden overgangsrecht geplaatst. Een positieve bestemming van de woonboten is niet in overeenstemming met een goede ruimtelijke ordening en niet mogelijk in verband met de regels op het gebied van de externe veiligheid. De woonboten liggen namelijk binnen de 10-6 contour van het plaatsgebonden bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 63

76 risico in verband met het vervoer van gevaarlijke stoffen over het Maas-Waalkanaal. Om recht te doen aan de belangen van de woonbootbewoners, zijn de woonboten onder het persoonsgebonden overgangsrecht geplaatst, wat betekent dat de huidige bewoners ter plaatse mogen blijven wonen. Indien de huidige bewoners vertrekken, mogen de woonboten niet door andere bewoners worden bewoond. Volgens de definitie van een geluidgevoelig terrein in de Wet geluidhinder (artikel 1 Wgh) in combinatie met de uitwerking daarvan in het Besluit geluidhinder (artikel 1:2 Bgh en de toelichting in Staatsblad 2012, 164 geldt een ligplaats voor een woonboot als geluidgeluidvoelig terrein, wanneer deze als zodanig is bestemd in een bestemmingsplan. Nu de woonboten niet positief worden bestemd, behoeven deze woonboten niet aangemerkt te worden als een geluidgevoelig terrein Juridische vormgeving Geluidzone Op basis van hoofdstuk V van de Wet geluidhinder (Wgh) dient rondom een industrieterrein waarop bepaalde typen lawaaiproducerende bedrijven zijn gevestigd of kunnen worden gevestigd, een geluidzone te worden vastgesteld. Sinds de Crisis en herstelwet (31 maart 2010) wordt een geluidgezoneerd industrieterrein gedefinieerd als: "een terrein waar in hoofdzaak een bestemming is gegeven voor de vestiging van inrichtingen en waarvan de bestemming voor het gehele terrein of een gedeelte daarvan de mogelijkheid insluit van vestiging van inrichtingen, behorende tot een bij een algemene maatregel van bestuur aan te wijzen categorie van inrichtingen, die in belangrijke mate geluidhinder kunnen veroorzaken." De geluidzone vormt een bufferzone tussen de bedrijven op het industrieterrein en de geluidsgevoelige bestemmingen in de omgeving. Buiten deze zone mag de geluidsbelasting vanwege alle bedrijven op het industrieterrein tezamen niet hoger zijn dan 50 db(a). Binnen de zone gelden beperkingen voor geluidgevoelige bestemmingen. In het bestemmingsplan is het geluidgezoneerde industrieterrein zoals hiervoor bedoeld, vastgelegd door middel van de gebiedsaanduiding 'geluidgezoneerd industrieterrein'. De bijbehorende geluidzone is vastgelegd door middel van de aanduiding 'geluidzone-industrie'. Bedrijfswoningen In het plangebied en op het bedrijventerrein is sprake van bestaande bedrijfswoningen. De vestiging van nieuwe bedrijfswoningen wordt voor het hele plangebied uitgesloten. In het bestemmingsplan zijn de bestaande bedrijfswoningen aangegeven met de aanduiding 'bedrijfswoning' binnen de bedrijfsbestemming. De 7 bedrijfswoningen ten zuidoosten van de sluis, zijn positief bestemd door daaraan, binnen de bestemming Groen, de aanduiding 'specifieke vorm van groen-bedrijfswoningen' toe te kennen. Aan bedrijfswoningen op industrieterreinen kunnen op grond van de jurisprudentie formeel geen (maximum) geluidgrenzen worden gesteld. Woonboten In het bestemmingsplan zijn de woonboten in het Maas-Waalkanaal onder het persoonsgebonden overgangsrecht geplaatst. Ter plaatse van de woonboten is de aanduiding specifieke vorm van water - persoonsgebonden overgangsrecht gelegd. 5.4 Luchtkwaliteit Algemeen In de Wet milieubeheer titel 5.2 zijn luchtkwaliteitseisen opgenomen. De regelgeving met betrekking tot luchtkwaliteitseisen is verder uitgewerkt in Algemene Maatregelen van Bestuur (Besluit niet in betekenende mate bijdragen luchtkwaliteitseisen; Besluit gevoelige bestemmingen luchtkwaliteitseisen) en Ministeriele regelingen (Regeling niet in betekenende mate bijdragen lucht-kwaliteitseisen; Regeling beoordeling luchtkwaliteit 2007; Regeling projectsaldering luchtkwaliteit 2007). 64 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

77 Bij toetsing van een ruimtelijk plan op luchtkwaliteit moet conform regelgeving gelet worden op de volgende 2 aspecten: a. het plan als veroorzaker van verkeer en daardoor bron van slechte luchtkwaliteit; b. het plan als te beschermen object tegen slechte luchtkwaliteit. Het plan als veroorzaker van verkeer en daardoor bron van slechte luchtkwaliteit In de Wet milieubeheer titel 5.2 ('Wet luchtkwaliteit') zijn luchtkwaliteitseisen opgenomen. Deze betreffen de stoffen: zwaveldioxide, stikstofdioxide (NO2), stikstofoxiden, fijn stof (PM10), koolmonoxide, benzeen, benzo(a)pyreen, lood en ozon. In Nederland worden over het algemeen alleen overschrijdingen geconstateerd voor de stoffen NO2 en PM10. Het luchtkwaliteitsonderzoek beperkt zich dan ook tot deze twee stoffen. De grenswaarden voor NO2 en PM10 uit de Wet luchtkwaliteit zijn weergegeven in onderstaande tabel. De regelgeving met betrekking tot luchtkwaliteitseisen is verder uitgewerkt in AMvB's en Ministeriële regelingen. Bij het faciliteren van ruimtelijke plannen moet volgens de Nederlandse wetgeving de verandering van de luchtkwaliteit door het plan worden getoetst. 1 juni 2011 norm ingangsdatum Jaargemiddelde grenswaarde NO 2 40 mg/m 3 1 januari 2015 Jaargemiddelde grenswaarde 40 mg/m 3 1 juni 2011 PM10 Daggemiddelde grenswaarde PM10 max. 35 dagen/jaar > 50 mg/m 3 Vaststelling van een ruimtelijk plan voldoet aan de luchtkwaliteitsnormen indien: aannemelijk is gemaakt dat het plan niet leidt tot het overschrijden van een grenswaarde (vanaf ingangsdatum) dan wel niet leidt tot een toename van reeds bestaande overschrijding van een grenswaarde; aannemelijk is gemaakt dat de luchtkwaliteit als gevolg van het plan per saldo verbetert of ten minste gelijk blijft; dan wel bij een beperkte verslechtering van de luchtkwaliteit, door een met het plan samenhangende maatregel of een door die uitoefening of toepassing optredend effect, de luchtkwaliteit per saldo verbetert (saldering); aannemelijk is gemaakt dat het plan niet in betekenende mate bijdraagt aan de concentratie in de buitenlucht van een stof waarvoor een grenswaarde is opgenomen (zgn. NIBM-plan); (art lid 1 onder d Wm) de activiteit waarvoor vergunning wordt gevraagd is genoemd, beschreven ofwel past binnen of in elk geval niet in strijd is met een vastgesteld programma, bijvoorbeeld het NSL (Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit). Het plan als te beschermen object tegen slechte luchtkwaliteit Met de AMvB Besluit gevoelige bestemmingen (luchtkwaliteitseisen) wordt de bouw van zogenaamde gevoelige bestemmingen in de nabijheid van (snel)wegen beperkt. Het besluit heeft als doel het beschermen van mensen met een verhoogde gevoeligheid voor fijn stof (PM10) en stikstofdioxide (NO 2 ), met name kinderen, ouderen en zieken. Over gemeentelijke wegen zegt het besluit niets. De volgende gebouwen met de bijbehorende terreinen zijn aangemerkt als gevoelige bestemming: scholen, kinderdagverblijven en verzorging-, verpleeg- en bejaardentehuizen. Ziekenhuizen, woningen en sportaccommodaties worden dus niet als gevoelige bestemming gezien. In de recente landelijke "GGD-Richtlijn medische milieukunde: luchtkwaliteit en gezondheid" adviseert de GGD ten aanzien van het bouwen van gevoelige bestemmingen langs drukke gemeentelijke wegen (meer dan mvt/etm): geen afstandscriterium; niet bouwen direct langs een drukke weg (dus niet in 1 e lijnsbebouwing); GGD heeft het advies niet in 1 e lijnsbebouwing aangevuld met dat dit minimaal moet gelden binnen 50 meter van de rand van de drukke gemeentelijke weg. bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 65

78 De gemeente Nijmegen probeert zich zo veel mogelijk te conformeren aan deze GGD-richtlijn. Indien in het plangebied gevoelige bestemmingen worden gebouwd, dienen deze derhalve op minstens 50 meter van de rand van de eerderegenoemde wegen inclusief verkeerspleinen geplaatst te worden Situatie Nijmegen Kanaalhavens De luchtkwaliteit in de randen van het plangebied wordt zwaar belast door uitstoot van het wegverkeer op de grote doorgaande wegen (Energieweg, Industrieweg en Neerbosscheweg) met bijbehorende verkeerspleinen, evenals door het scheepvaartverkeer op de Waal en het Maas-Waalkanaal. Het Maas-Waalkanaal en de Waal (gedeeltelijk) maken tevens onderdeel uit van het plangebied, de genoemde wegen niet. Overige bronnen (stationaire bronnen bij bedrijven) zijn nauwelijks relevant of niet aanwezig. Ontwikkelingen binnen het plangebied Door het conserverende karakter van het bestemmingsplan worden geen zodanige ontwikkelingen verwacht, die een zodanig verkeerseffect veroorzaken dat het plan in betekenende mate zal zijn. Ontwikkelingen direct buiten het plangebied Op 1 augustus 2009 is het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) van kracht geworden. Het NSL is een programma als bedoeld in artikel 5.16 lid 1 onder d Wm. Het NSL bevat een pakket van ruimtelijke ontwikkelingen c.q. projecten (Bijvoorbeeld (rijks)wegen, woningen, landbouw en industrie) en maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Met deze maatregelen zal Nederland tijdig aan de Europese luchtnormen voldoen. Deze maatregelen zijn onder meer: nationale, generieke maatregelen van het Rijk (stimulering roetfilters, belastingvoordeel voor schone auto's, etc.) en daarnaast maatregelen op het hoofd- of onderliggend wegennet zoals doorstromingsmaatregelen, snelheidsverlaging en schermen. De direct buiten het plangebied gelegen Energieweg en Stadsbrug passen binnen het infrastructuurproject Nijmegen Stadsbrug Energieweg Waalfront, dat als IBM-project opgenomen is in dit NSL onder IB-nr Ten behoeve van de definitieve vaststelling van het NSL is het rekeninstrument Saneringstool (versie 3.1) ontwikkeld. De omvang van de saneringsopgave voor luchtkwaliteit wordt met dit instrument op een eenduidige en uniforme wijze in kaart gebracht. Het positieve effect op de luchtkwaliteit van de maatregelen is bepaald door middel van de Saneringstool 3.1. In deze Saneringstool leidt het inbrengen van de IBM-projecten in Nijmegen alsmede de voorgestelde maatregelen tot het tijdig oplossen van de knelpunten in de luchtkwaliteit in Nijmegen. 5.5 Bodem In de grond en het grondwater zitten de resultaten van de industriële ontwikkeling en vooruitgang: verontreinigingen die in de bodem terecht zijn gekomen. Bodemonderzoeken die bij de gemeente bekend zijn, zijn via ons digitale archief beschikbaar ( milieuatlas). De bekende verontreinigingen zijn de verantwoordelijkheid van de grondeigenaar, maar gemiddeld genomen voldoet de grondkwaliteit aan de bodemfunctieklasse wonen. Koper, zink en PAK komen in het plangebied Kanallhavens vaak als een lichte verontreiniging voor in de grond. Als grond van de ene op de andere locatie toegepast gaat worden, gelden de regels en voorwaarden uit de gemeentelijke nota bodembeheer voor het deelgebied Voor sterk verontreinigde grond en grond uit een geval van ernstige bodemverontreiniging mag dit niet. Dan geldt de Wet Bodembescherming (bodemsanering). Bodemverontreiniging kan invloed hebben op de uitvoerbaarheid van het plan. Bodemonderzoek moet dan ook worden uitgevoerd om te toetsen of de bodem geschikt is voor de gewenste ontwikkeling en om na te gaan of eventueel aanwezige bodemverontreiniging de (financiële) haalbaarheid van het plan niet in de weg staat. Als er sprake is van een geval van ernstige bodemverontreiniging, kan het zijn dat de bodem moet worden gesaneerd voordat de bestemming of bouw kan worden gerealiseerd. Dit geeft de volgende uitgangspunten; Iedere ontwikkelingslocatie moet vergezeld gaan van een (recent) bodemonderzoek. 66 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

79 Indien voor de omgevingsvergunning geen bodemonderzoek nodig is, kan vrijstelling verkregen worden voor het aanleveren van een bodemonderzoek. Het bodemonderzoek moet voldoen aan de NEN5740 en NEN5707. Het onderzoek moet beoordeeld worden door bureau Bodem en Water om vast te stellen of verder onderzoek nodig is of een sanering. Wanneer een sanering nodig is, moeten de saneringskosten opgenomen bij de financiële haalbaarheid van het gehele plan. Het is zonder instemming van het bevoegd gezag (Wet Bodembescherming) verboden om in sterk verontreinigde grond te graven. In het gebied is een aantal grote grondwatervervuilingen aanwezig. Het gaat hier met name om oplosmiddelen (zie afbeelding). Het oranje gebied is matig verontreinigd, rood sterk verontreinigd (situatie 2012). Vastgesteld moet worden of en welke saneringsmaatregelen voor deze vervuilingen nodig zijn. Hierbij kijken we naar de functies die het grondwater nu en in de toekomst heeft. De veroorzaker is aan zet om de vervuiling aan te pakken. Als er meer vervuilingen zijn die in elkaar overlopen, kan er gebruik gemaakt worden van gebiedsgericht grondwaterbeheer. bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 67

80 Ondergrond De ondergrond bepaalt mede op welke plek binnen de gemeente het beste woningen, parken of bedrijven ontwikkeld kunnen worden. De lokale kwaliteiten van de ondergrond zijn daarbij richtinggevend. De ondergrond kan ook benut worden voor het plaatsen van bodemenergie- systemen. Het duurzaam benutten van de ondergrond kan ons welvaart opleveren, duurzame energie leveren, bronnen voor industrieel water leveren en zorgen voor natuurlijk drinkwater. Bij een juiste toepassing kan er zelfs winst uit de ondergrond gehaald worden! Hierbij kan gedacht worden aan financiële winst, maar ook een duurzame winst als de leefbaarheid van de stad, klimaatwinst of milieuwinst. Een van de belangrijkste toepassingen van de ondergrond is het gebruik ervan voor bodemenergie, als warmte koude opslag (WKO). Hierbij wordt het grondwater gebruikt als opslagmedium voor warmte en koude. In de zomer wordt koud grondwater opgepompt (uit de koude bron) om gebouwen te koelen. Het opgewarmde water wordt geïnfiltreerd in de warme bron en wordt 's winters gebruikt om gebouwen te verwarmen. Technisch gezien is vrijwel de gehele Nijmeegse ondergrond kansrijk voor de toepassing van WKO. Door toepassen van WKO wordt veel energie bespaard. Wij willen het gebruik van WKO binnen onze gemeente zo veel mogelijk faciliteren en stimuleren. Hoe wij als gemeente Nijmegen de winst uit de ondergrond willen verzilveren is uitgewerkt in het handboek duurzaam gebruik van de ondergrond Winst uit de Nijmeegse ondergrond met een kaartenatlas en inspiratieboek, te vinden op de gemeentelijke internetpagina. De ondergrond uit het plangebied is goed geschikt voor het gebruik van ondergrondse bodemenergiesystemen als warmte koude opslag (WKO). In het gebied is een aantal grondwateronttrekkingen aanwezig (productiewater). 68 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

81 Hoofdstuk 6 Uitvoerbaarheid 6.1 Economische uitvoerbaarheid Met het plan beoogt de gemeente Nijmegen een actueel planologisch-juridisch kader te creëren voor het bedrijventerrein Noord- en Oostkanaalhavens, en voor delen van het Maas-Waalkanaal, de Waal en park West. Het bestemmingsplan heeft een conserverend karakter. De kosten die gemoeid zijn met het opstellen van het bestemmingsplan worden gefinancierd uit de post actualisatie bestemmingsplannen uit de productgroep Planologie en Ruimtelijke Ordening binnen het programma Ruimte en Cultuurhistorie. Uit de wijziging van het bestemmingsplan kan schade voortvloeien als bedoeld in artikel 6.1 van de Wet ruimtelijke ordening. Voorzover er planschadeclaims volgen die niet afgewenteld kunnen worden op derden, zullen deze voor rekening komen van de gemeente Nijmegen. Vaststelling van een exploitatieplan op grond van artikel 6.12 Wro is niet noodzakelijk. In het bestemmingsplan zijn geen bouwplannen ex artikel Bro opgenomen. Gesteld kan worden dat het bestemmingsplan financieel-economisch uitvoerbaar is. 6.2 Maatschappelijke uitvoerbaarheid Het concept-ontwerpbestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens is in het kader van het wettelijk vooroverleg ex artikel van het Besluit ruimtelijke ordening opgestuurd aan diverse instanties. De overlegreacties zijn hieronder opgenomen en van een reactie voorzien. De overlegreacties hebben geleid tot aanpassing van het bestemmingsplan. Kamer van Koophandel, Postbus 9292, 6800 KZ Arnhem Samenvatting reactie Reactie van gemeente Gemeenten worden steeds meer benaderd met de vraag of het mogelijk is een internetdetailhandel (anders dan GDV/PDV) te vestigen op bedrijventerreinen. De verouderde bestemmingsplannen bieden geen goed toetsingskader voor deze verzoeken. Het is daarom zaak bij de actualisatie van bestemmingsplannen hier in te voorzien. Om ongewenste detailhandelsontwikkelingen tegen te gaan, verwarring te voorkomen en het bestemmingsplan toekomstbestendig te maken vragen wij u aandacht te besteden aan internetdetailhandel en een toetsingskader op nemen. Wij vragen u het bestemmingsplan op dit punt verder uit te werken en een begripsomschrijving op te nemen waarbij duidelijk wordt aangegeven dat het hier gaat om ophaalcentra zonder showroom. Naar aanleiding van deze opmerking is in de begripsbepalingen in artikel 1 van de regels het begrip 'internetverkoop' opgenomen. Tevens is in de regels bij de bestemmingen Bedrijventerrein-1, Bedrijventerrein-2 en Bedrijventerrein-3 een specifiek sublid opgenomen ten aanzien van internetverkoop. Hiermee is de gewenste duidelijkheid en rechtszekerheid omtrent het al dan niet toestaan van internetverkoop geboden. Binnen de bestemmingen Bedrijventerrein 1 Naar aanleiding van deze opmerking van, 2 en 3 is - middels een de Kamer van Koophandel (die aansluit op afwijkingsmogelijkheid - ook de vestiging van het bestaande beleid van de gemeente ten detailhandel in volumineuze goederen aanzien van het bedrijventerrein Noord- en toegestaan. De Kamer van Koophandel vindt Oostkanaalhavens omtrent perifere dat de overheid zeer terughoudend dient te detailhandel), is de afwijkingsbevoegdheid zijn als het gaat om de vestiging van omtrent het toestaan van detailhandel in detailhandel op bedrijventerreinen. De volumineuze goederen in de artikelen 8, 9 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 69

82 vestiging van detailhandelsbedrijven in en 10 verwijderd. volumineuze goederen kan een duurzame ontwrichting van de bestaande detailhandelsstructuur tot gevolg hebben. Door het ontwikkelen van winkelareaal in de periferie vindt er namelijk vaak een ongewenste verplaatsing van m² verkoopoppervlak vanuit centrummilieus plaats. Wij zijn van mening dat de (ruimtelijke) inspanningen er opgericht dienen te zijn om de bestaande winkelgebieden te versterken. Gelet op bovenstaande én de aard van dit bedrijventerrein één van de weinige terreinen in Nijmegen waar zware industrie is gevestigd en gelegen aan vaarwater - vragen wij u geen nieuwvestiging van detailhandel in volumineuze goederen toe te staan. Voor groothandelsbedrijven wordt door u onder voorwaarden ondergeschikte detailhandel toegestaan. Voorwaarden hierbij zijn maximaal 20% van omzet en maximaal 20% van de totale bedrijfsvloeroppervlakte (max. 100 m²). Wij zijn hier tegen. In de praktijk blijkt namelijk dat dit soort voorwaarden niet handhaafbaar zijn (als gemeenten er überhaupt al voor kiezen om te gaan handhaven). Gevolg is dat ongewenste detailhandelsontwikkelingen kunnen plaatsvinden. Wij vragen u de mogelijkheid tot ondergeschikte detailhandel niet op te nemen in de regels van dit bestemmingsplan. In deze regeling ten aanzien van ondergeschikte detailhandel voor groothandelsbedrijven is voorzien, omdat daaraan in de praktijk bij deze bedrijven behoefte blijkt te bestaan (zoals ook uit de reactie van de Kamer blijkt). Tegen ondergeschikte detailhandel bestaat vanuit een oogpunt van goede ruimtelijke ordening ook geen bezwaar, zolang de detailhandel maar ondergeschikt blijft aan de hoofdactiviteit. Met het oog daarop (en de ongewenste situaties die kunnen ontstaan wanneer geen sprake meer is van ondergeschikte detailhandel), zijn groothandelsbedrijven in de foodcategorieën uitgesloten van deze regeling. Juist bij deze groothandelsbedrijven ziet men in de praktijk nog wel eens een verschuiving optreden van ondergeschikte detailhandel naar nevengeschikte detailhandel. Om het begrip 'ondergeschikte detailhandel' uit een oogpunt van rechtszekerheid en handhaafbaarheid in te kaderen, zijn daaraan in de planregels voorwaarden verbonden. Wij vinden deze voorwaarden in het algemeen voldoende duidelijk en eenduidig, zodat deze ook handhaafbaar zijn. Twijfel daaromtrent, zo blijkt uit de praktijk, bestaat echter ten aanzien van de bepaling dat de ondergeschikte detailhandel maximaal 20% van de omzet mag bedragen. Daarom is deze voorwaarde uit de regels geschrapt. De overige voorwaarden zijn zoals gezegd voldoende duidelijk en eenduidig en daarom ook handhaafbaar. De regeling omtrent de ondergeschikte detailhandel 70 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

83 voor groothandelsbedrijven blijft daarom bestaan, al komt de voorwaarde omtrent de maximale omzet van 20% daaruit te vervallen. Waterschap Rivierland, Postbus 599, 4000 AN Tiel Samenvatting reactie Reactie van gemeente De waterkering (kern-, beschermings- en Naar aanleiding van deze opmerking is de buitenbeschermingszone) is nu opgenomen regeling van de waterking aangepast en in als Waterstaat-Waterkering. In het kader van overeenstemming gebracht met het Barro. het Barro is hier nu een nieuwe instructie voor de wijze van bestemmen van de waterkering. Verwezen wordt naar de voorbeeldregels van het Waterschap. Verzocht wordt deze nieuwe werkwijze in het plan toe te passen. De A-watergangen zijn deels bestemd als Naar aanleiding van deze opmerking is de Water en deels als Waterstaat - Waterlopen regeling van de A-watergangen aangepast. (talud). Wij zien hiervoor graag uitsluitend de Aan de A-watergangen is nu de bestemming Water van insteek tot insteek enkelbestemming Water gegeven (van (conform onze legger). insteek tot insteek). bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 71

84 Hoofdstuk 7 Bijlagen bij toelichting 7.1 Stedenbouwkundige matrix 72 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens

85 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens 73

86 74 bestemmingsplan Nijmegen Kanaalhavens