Nieuws uit de Oudheidkamer

Transcriptie

1 Nieuws uit de Oudheidkamer Nummer 12 Januari 2017 Adres : Boekenberg Markt CZ Spijkenisse Openingstijden : dinsdag zaterdag uur uur Bankrekening : RegioBank t.n.v. o.v.v. NL81 RBRB Vrienden van Spijkenisse Oudheidkamer oudheidkamer-spijkenisse@kpnmail.nl De medewerkers van de oudheidkamer wensen u een Voorspoedig en Gezond 2017 Terugblik op het afgelopen jaar De medewerkers zijn blij dat ook dit jaar velen weer de weg hebben gevonden naar de ruimte van de Oudheidkamer in de "De Boekenberg", de internationaal bekende bibliotheek van Spijkenisse. Ja, internationaal, dat merkt men ook in de Oudheidkamer: architecten vanuit verre en minder verre landen komen naar de Boekenberg kijken en stappen dan ook bij de Oudheidkamer binnen. Maar gelukkig komen er ook mensen uit de omgeving, vaak voor de eerste keer, naar binnen, opmerkzaam gemaakt door het bord "Oudheidkamer" bij de entree of op aanbeveling van familie of kennissen. Mondelinge reclame doet zijn werk goed. Dat laatste geldt ook zeker voor het attenderen op de vertoning van oude films door de Oudheidkamer in de filmzaal van de Boekenberg. Die uit 1955 hebben ook in 2016 veel bezoekers getrokken. Ze zijn inmiddels wat ingekort en er zijn films bijgekomen, waaronder een van Koninginnedag uit Diverse oud- Spijkenissers hebben filmmateriaal gebracht. Maar ook foto's, boeken en andere zaken die de herinnering aan het Spijkenisse van vroeger ook in het nieuwe jaar levend kunnen houden. Mogen wij ook weer in 2017 op uw donatie rekenen? Graag zien wij uw donatie van 12,-- tegemoet op onze bankrekening: NL81 RBRB t.n.v. Vereniging Vrienden van Spijkenisse o.v.v. Oudheidkamer Nieuw in de Oudheidkamer Het afgelopen jaar werden twee bijzondere voorwerpen in de oudheidkamer gebracht: de bel van de dorpsomroeper en de toeter van de brandweer. De bel was van de laatste dorpsomroeper Barend Smit en de toeter was van kapper Teun Trommel. De dorpsomroeper met zijn bel was een bekende figuur in het oude Spijkenisse. Zo bekend dat hij een standbeeld heeft gekregen. Het staat sinds 1988 in het centrum achter de dorpskerk (aan de

2 oostkant, de kant van het koor), dankzij de Stichting Oud en Nieuw Spijkenisse. Zo is de dorpsomroeper ook een bekende geworden van alle jongere bewoners van Spijkenisse. Oudere inwoners zullen zich nog herinneren dat de omroeper rond ging met zijn bel. Na flink bellen volgde veelal de mededeling dat er "vlees aan de Kerkweg" te koop was. Iedereen wist dan dat er een rund of paard geslacht was omdat het bijv. een been had gebroken. Het slachthuis voor noodslachtingen stond aan de Karel Doormanstraat naast huisnummer 12 De laatste dorpsomroeper was Barend Smit, de opvolger van Aart Kabbedijk. Foto 1 Beeld dorpsomroeper Foto 2 Bel van Barend Smit Foto 3. Dorpsomroeper Barend Smit, in 1954, Foto 4. Dorpsomroeper in de Molenstraat op de hoek met de Schoestraat Aart Kabbedijk in 1952 Als er brand was, moest men dat melden bij de politie op de Voorstraat of op het gemeentehuis in het Noordeinde. Had men de dorpsomroeper toevallig niet de noodslachting horen aankondigen, dan gaf dat niet, maar als Teun Trommel en Jan Lankhaar op de fiets toeterend rond gingen, dan kwam het voor de leden van de vrijwillige brandweer er op aan om zo snel mogelijk de brand te gaan blussen. Men snelde naar de plek waar het blusmateriaal stond en bracht dat naar de plaats van de brand. Foto 5 (hiernaast) is een afbeelding van de toeter die Trommel gebruikte in zijn wijk. Lankhaar had een gelijksoortige toeter.

3 Foto 6 en 7 Motorbrandspuit in actie bij het Spui Tot 1952 had Spijkenisse de beschikking over een brandspuit: een door een motor aangedreven pomp. De brandspuit stond op de Voorstraat in het koetshuis van de woning waar de dames Peppink, zusters van dokter Peppink, woonden. Dat was dus maar een klein stukje naar Hotel- Café De Keijzer toen daar maandag 4 februari 1952 in de nacht brand uitbrak. Volgens "De Botlek" van vrijdag 8 februari hadden de buren de brand ontdekt en ijlings de eigenaar, Jan de Jong, gewaarschuwd. De brandweer werd gealarmeerd en kwam met de brandspuit, die echter niet meteen water wilde geven. Inmiddels kwam er een vonkenregen van het pand, wat tot ongerustheid leidde van buurman Henk Verweel: in zijn stal naast het hotel stonden 30 stuks vee! Gelukkig schoot ieder die maar even kon, te hulp. Samen met zijn overbuurman, Jan van der Meijden, Ruth van de Wetering en andere hulpvaardigen werden de beesten in veiligheid gebracht. Foto 8. De Voorstraat met links Hotel de Keijzer. Ernaast, met het hekwerk ervoor, de boerderij van Henk Verweel. Tussen het hotel en de boerderij is nog steeds een slop. Rechts, in het huis met de luiken en de stoep ervoor, woonde de fam. van der Meijde. De brandweer hield ondertussen het woonhuis van de Jong, de boerderij van Verweel en belendende panden nat. Uit voorzorg moesten de inboedels uit de woningen van de families de Jong (vader Willem de Jong woonde naast het hotel) en Verweel worden gehaald. Ondanks de inspanningen van de brandweer ging het hele pand waarin het café was gevestigd, verloren. "Ook voor Willem de Jong, de vader van de eigenaar, was het een zware nacht, want behalve dat hij het familiebedrijf een prooi der vlammen zag worden, verbrandden in een ogenblik alle medailles, bekers, kransen, etc. die hij met zijn postduiven had verdiend. Niet alleen nationaal, doch ook internationaal is de heer De Jong Sr een bekende op het gebied der duivensport", aldus De Botlek. Hotel-café-restaurant De Keijzer is herbouwd. Weliswaar op dezelfde plaats maar met de gevel verder van de straat. Foto 9. Het herbouwde Hotel Café Restaurant De Keijzer, met aangebouwde grote zaal.

4 De brand was de volgende dagen nieuws in diverse kranten in het land. Het Nieuwsblad van het Noorden vermeldde op 5 februari dat het een kritiek moment was toen "de motorspuit van Spijkenisse, waarmee de vrijwillige brandweer voor het eerst uitrukte, weigerde. De brandweer van Rotterdam werd gealarmeerd, doch hoefde niet uit te rukken". Dankzij de motorspuit van Abbenbroek en de afwezigheid van wind was de brand al geblust. Eenzelfde verhaal staat er in de Leeuwarder Courant en in De Heerenveensche Koerier. Ook De Waarheid, Het Gereformeerd Gezinsblad en het Limburgs Dagblad meldden de brand. De inspectie van de Brandweer had alle lof voor de bluswerkzaamheden. Maar, er was lokaal ook kritiek. De Botlek gaat er in haar verslag aan het slot nog even op in. "Zeker er waren storingen. Niemand zal dat willen ontkennen. Bijvoorbeeld het feit, dat de brandweerlieden thuis niet per electrische schel gewaarschuwd kunnen worden, is volgens ons foutief. Nu is gebleken, dat b.v. motordrivers veel te laat bij de brand aankwamen en hierdoor ondeskundigen reeds getracht hadden de brandspuit aan het draaien te krijgen. Ongetwijfeld zal deze aangelegenheid in studie worden genomen, zodat ook straks Spijkenisse over een goed georganiseerde brandweer zal beschikken" Of de suggestie van De Botlek om iedere brandweer een alarm in zijn huis te geven er de aanleiding toe was, is niet bekend, maar niet lang erna werd er een sirene op het dak van het Gemeentehuis in het Noordeinde geplaatst waarmee het hele dorp gealarmeerd werd als er brand was. Voor sommige bewoners het signaal om op de fiets te stappen en naar de brandweerkazerne aan de Groene Kruisstraat te rijden om te zien waar de brandweerauto naar toe ging. Foto 10. Sirene op het dak van het voormalige Gemeentehuis aan het Noordeinde in Foto 11 en 12 De brandweerauto die in 1954 naar Spijkenisse kwam, in aktie bij de Boezem zoals te zien in de film uit Tot 1952 had Spijkenisse de beschikking over een brandspuit: een door een motor aangedreven pomp. Pas in dat jaar kocht de gemeente een brandweerauto. In "De Botlek" van 24 oktober wordt vermeld "In de Kooistraat (Groene Kruisstraat) is men begonnen met de bouw van een brandspuitenhuis. Dezer dagen kreeg Spijkenisse een nieuwe autobrandspuit, doch deze heeft nog geen definitief onderdak. Tijdelijk is zij gestald in het bedrijf van de Fa. Van Bodegom (Garage van Pelt). Als het spuitenhuis gereed is, zal het vraagstuk van de stalling van de brandweerauto volkomen zijn opgelost." Foto 13 In het midden de brandweergarage aan de Groene Kruisstraat

5 Ter afsluiting van dit stukje over de brandweer een foto van de de vrijwilligers die aktief waren in de zestiger jaren. Foto. De vrijwillige brandweerlieden uit Spijkenisse. Van linksboven naar rechtsonder: 1. Jan Dirksen, 2. Jaap Hordijk, 3. Jo van Hulst, 4. Dingerdis, 5. Jan van der Jagt, 6 Rouffoir, 7.?, 8. Jan van Kranenburg, 9. Henk van der Meijde, 10. Jan Buys, 11. Anton Verzijl, 12. Cor van Hulst, 13. Johan van der Heide, 14. Piet van der Sluis. 15. Janus Bouman, 16. Piet Bravenboer, 17. Jan Knöps, 18. Gerard Vrijland, 19. Maarten van den Engel, 20. Piet Kweekel, 21. Pleun van der Meer. Films Oud Spijkenisse zaterdag 21 januari Op deze dag zullen er weer een aantal films uit de 50-er jaren worden vertoond in het auditorium in de Boekenberg. De films, waaronder een groot aantal die nog niet eerder zijn vertoond, hebben een kwalitatieve verbetering ondergaan. Getoond wordt o.a. een film over Koninginnedag 1937 in Spijkenisse, winter 1955/1956, schoolvissen in de Tankval, enz. Vooraf aan de films wordt aan de hand van luchtfoto s de groei van Spijkenisse getoond. Aanvang: uur. Aanmelden bij de balie in de bibliotheek óf op dinsdag en zaterdag bij de oudheidkamer óf via de website van de Boekenberg: Volgende voorstelling: zaterdag 11 maart