De nieuwsbrief van het Vlaams Patiëntenplatform vzw Juni 2015 nr. 78

Transcriptie

1 Afzendadres: Vlaams Patiëntenplatform vzw Groenveldstraat Heverlee v.u. G. Reynders-Broos Residentie Borgeind, Borgeindstraat 13/ Schoten nummer 78 juni 2015 verschijnt per jaar in jan - ma - jun - sept en nov Afgiftekantoor Leuven Mail Erkenningsnummer: P2A8311 De nieuwsbrief van het Vlaams Patiëntenplatform vzw Juni 2015 nr. 78 Gezocht: vertegenwoordiger voor je rechten als patiënt p. 10 Op reis met een chronische ziekte: ben je verzekerd? p. 15 Ziekenhuisfinanciering: eindrapport en verslag van de denkdag p. 19 Een blik in medialand. Televisie kijken of een boek lezen? Het kan ook anders! p. 20 Verslag van het infomoment over het nieuwe beschermingsstatuut p. 21 Regionale antennes: een droom in vervulling voor Trefpunt Zelfhulp en VPP p. 3 De kwaliteit van Vlaamse ziekenhuizen vergelijken? Het kan met Zorgkwaliteit.be! p. 6 Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE): een voorstelling p. 22 Welke terugbetaling biedt jouw ziekenfonds voor psychotherapie en psychologische begeleiding? p. 23 Wijziging derdebetalersregeling op 1 juli 2015 p. 25

2

3 Regionale antennes: een droom in vervulling voor Trefpunt Zelfhulp en Vlaams Patiëntenplatform Op de Algemene Vergadering van het Vlaams Patiëntenplatform vzw van 14 maart 2015 kondigde minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block aan dat ze patiëntenverenigingen en zelfhulpgroepen regionaal wil ondersteunen. Het Vlaams Patiëntenplatform (VPP) en Trefpunt Zelfhulp kozen ervoor om in die optiek regionale antennes op te richten. Op 11 juni vond een infomoment voor onze leden plaats: we informeerden de verenigingen over de werking en opstart van de antennes en luisterden naar hun verwachtingen. Naar aanleiding van dit infomoment vroegen we Ilse Weeghmans (VPP) en Peter Gielen (Trefpunt Zelfhulp) wat deze antennes voor patiëntenverenigingen en zelfhulpgroepen zullen betekenen. SAMENSPRAAK: Vanwaar kwam het idee voor de regionale antennes? ILSE: In 2014 vierde het Vlaams Patiëntenplatform zijn vijftienjarig bestaan. We vonden het toen belangrijk om onze patiëntenverenigingen te bevragen over participatie binnen hun eigen vereniging, maar ook over participatie binnen ons platform en op beleidsniveau. Uit die bevraging bleek dat onze verenigingen te kampen hebben met een tekort aan vrijwilligers, dat er nood is aan coaching en ondersteuning van die vrijwilligers en dat er nood is aan juridische informatie, thematische informatie en ziektespecifieke informatie. Bovendien hebben onze verenigingen financiële ondersteuning en ondersteuning van hun dagelijkse werking nodig. Een concreet probleem dat werd genoemd was bijvoorbeeld een betaalbare en geschikte vergaderlocatie vinden. Ten slotte willen onze verenigingen meer samenwerken met ziekenhuizen. PETER: In 2012 vierde Trefpunt Zelfhulp vzw zijn dertigjarig bestaan. Bij de bevraging van onze verenigingen kwamen gelijkaardige noden aan bod. ILSE: We merken dat het VPP steeds meer gevraagd wordt om te participeren op beleidsniveau. Dat betekent dat we onze verenigingen steeds meer moeten bevragen om de stem van de patiënt te laten doorklinken bij het beleid. Omdat er steeds meer vraag is om in commissies en overlegorganen te zetelen, is er ook steeds meer nood aan vorming en ondersteuning van ervaringsdeskundigen. Participatie is namelijk veel meer dan één patiënt die in een vergadering in Brussel zit. Achter die ene patiënt die participeert gaat een heel landschap van verenigingen met talloze leden schuil. Peter Gielen van Trefpunt Zelfhulp aan het woord SamenSpraak 3

4 PETER: Als we de noden rond participatie (dat het VPP voor zijn rekening neemt) en ondersteuning (dat de core business van Trefpunt is) samenleggen, dan komen we uit op een ondersteuningsstructuur die we regionale antennes doopten. SAMENSPRAAK: Wat houden deze regionale antennes dan precies in? PETER: Minister De Block vraagt ons om vier doelstellingen te bereiken met de antennes. Allereerst willen we de dagelijkse werking van patiëntenverenigingen en zelfhulpgroepen versterken. Op die manier moeten vrijwilligers minder tijd besteden aan praktische beslommeringen en kunnen ze meer met de leden van hun vereniging werken. Zo zal elke antenne bijvoorbeeld een vergaderlokaal, koffiemachine en kopieerapparaat ter beschikking stellen van de verenigingen en zal er praktische hulp zijn voor administratieve taken en verplichtingen. Een tweede doelstelling is om verenigingen te helpen bij het uitwerken van een kwaliteitsvolle werking. Concreet zullen we de ondersteuning die Trefpunt nu al biedt regionaal meer op maat en dichter bij de verenigingen uitbouwen in de antennes. ILSE: De antennes zullen het ook mogelijk maken om deel te nemen aan lokaal overleg op vlak van gezondheid. We zullen verenigingen begeleiden en ondersteunen om te kunnen deelnemen aan overleg in ziekenhuizen en de eerstelijnszorg. Ten slotte zullen de antennes een brugfunctie vervullen tussen patiëntenverenigingen en de overheid om de stem van de patiënt in het beleid te verzekeren. De antennes zullen het voor ons mogelijk maken om dichter bij onze verenigingen te staan en hun noden en knelpunten nog beter te vertalen in beleidssuggesties. SAMENSPRAAK: De minister voorziet nu middelen voor ondersteuning van zelfhulpgroepen en patiëntenverenigingen en voor vertegenwoordiging. Hoe zullen deze middelen besteed worden? ILSE: Onze Franstalige tegenhanger la LUSS en onze Duitstalige tegenhanger Patienten Rat und Treff (PRT) zullen dit samen bekijken voor de provincie Luik. PETER: In Brussel zullen de verenigingen in hun eigen taal ondersteund worden. Van Nederlandstalige verenigingen horen we bijvoorbeeld dat ze in Brussel meer met de ziekenhuizen willen samenwerken. Daarom bekijken het VPP en het Trefpunt hoe we daar in Nederlandstalige ziekenhuizen de eerste stappen kunnen zetten in de richting van het concept zelfhulpvriendelijk ziekenhuis." ILSE: Ten slotte zullen het VPP en Trefpunt een Vlaamse antenne oprichten in de provincie Limburg. De Raad van Bestuur liet zich voor deze beslissing leiden door een aantal criteria, zoals de spreiding van de antennes, de nabijheid of afstand ten opzichte van het VPP in Heverlee, het aantal verenigingen in de provincie, de kans op slagen in een eerste fase, de aanwezigheid van een gunstig klimaat om te participeren in ziekenhuizen, de cultuur of mogelijkheden om te participeren in eerstelijnsnetwerken en de nood aan ondersteuning van de verenigingen. Uiteindelijk koos de Raad van Bestuur van het VPP voor de provincie Limburg omwille van de bereidheid om patiëntenverenigingen te laten participeren. Bovendien moeten we na een jaar resultaten van het antenneproject voorleggen aan de federale overheid met het oog op verdere uitbreiding in de toekomst. Dit speelde zeker mee in de keuze voor Limburg als locatie voor de eerste Vlaamse antenne. PETER: Om de vier doelstellingen te realiseren, voorzien we per regionale antenne een team van drie medewerkers: twee medewerkers die werken aan ondersteuning en één medewerker die met participatie bezig zal zijn. 4 SamenSpraak

5 SAMENSPRAAK: Voor wie zijn de regionale antennes dan bedoeld? PETER: Voor alle patiëntenverenigingen én zelfhulpgroepen zullen we ondersteuning voorzien in de antennes. Als een vereniging wil participeren in een eerstelijnsnetwerk of ziekenhuis, zal de vereniging lid moeten zijn van het VPP. Bovendien kunnen enkel verenigingen die hun zetel of een regionale afdeling in de provincie hebben, beroep kunnen doen op de regionale antenne. Verenigingen uit de andere provincies kunnen voor ondersteuning op het Trefpunt Zelfhulp blijven rekenen. de minister maakte een bewuste keuze voor patiëntenparticipatie door middelen vrij te maken in tijden van besparingen. Patiëntenparticipatie in ziekenhuizen en eerstelijnsnetwerken was tot nu toe ook onontgonnen terrein en zal in de toekomst worden uitgebouwd. SAMENSPRAAK: We kijken samen met onze verenigingen alvast reikhalzend uit naar de toekomst! SAMENSPRAAK: Jullie spreken over een overgangsfase. Wat is jullie toekomstvisie voor de antennes? ILSE: Het is onze droom om binnen dit en vijf jaar in elke Vlaamse provincie een regionale antenne op te richten. We kijken hiervoor niet alleen naar de federale, maar ook naar de Vlaamse overheid. We gaan er met heel veel plezier en enthousiasme tegenaan omdat we ervan overtuigd zijn dat we op deze manier onze verenigingen beter kunnen ondersteunen en begeleiden bij participatie. Ten slotte is het ook een historisch moment om twee redenen: Peter Gielen van Trefpunt Zelfhulp en Ilse Weeghmans, directeur van het VPP SamenSpraak 5

6 De kwaliteit van Vlaamse ziekenhuizen vergelijken? Het kan met Zorgkwaliteit.be! 4 juni 2015 was een mijlpaal voor het Vlaams Patiëntenplatform vzw. Die dag werd de website gelanceerd. Via deze website kan je als patiënt op een eenvoudige manier resultaten van kwaliteitsmetingen in ziekenhuizen bekijken en met elkaar vergelijken. De website en de cijfers zijn een resultaat van het Vlaams Indicatorenproject VIP² waaraan ziekenhuizen vrijwillig deelnemen. In editie 66 (januari 2013) van deze nieuwsbrief hebben we jullie een eerste keer over het VIP² kwaliteitsindicatorenproject geïnformeerd. Na 2 jaar is de website nu een feit! Vlaams minister voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen is enthousiast over de nieuwe website: De ziekenhuizen kiezen zelf, vrijwillig, of ze meedoen met de kwaliteitsindicatoren en of ze hun resultaten op deze website zetten. Dat de overgrote meerderheid van de ziekenhuizen er meteen voor kiest om hieraan mee te werken, bewijst hoe belangrijk ze de kwaliteit van hun dienstverlening vinden en dat ze hun patiënten daar ook uitgebreid over willen informeren. Een verwezenlijking voor het VPP Het Vlaams Patiëntenplatform heeft hard geijverd voor deze website. Vanaf de start van het VIP² kwaliteitsindicatorenproject benadrukten we telkens het belang van transparante communicatie over kwaliteitsresultaten. Ook gaven we aan dat dit best gebeurt op één centrale website, zodat patiënten niet naar alle verschillende ziekenhuiswebsites moeten surfen om een totaalbeeld van de zorgkwaliteit te krijgen. We publiceerden onze standpunttekst over transpa-rantie over kwaliteit van zorg (terug te vinden op onze website bij het thema Kwaliteit van zorg) en ontwikkelden een concept over hoe een website met kwaliteitsinformatie er volgens ons uit moest zien. Dit concept presenteerden we onder andere aan minister Vandeurzen en de ziekenhuiskoepels. Langzaam maar zeker ontstond er eensgezindheid over het belang van een centrale website met transparante, duidelijke en genuanceerde kwaliteitsinformatie. Het Agentschap Zorg en Gezondheid kreeg de opdracht om de ontwikkeling van de website te begeleiden, in nauwe samenwerking met artsen, ziekenhuisvertegenwoordigers, ziekenhuiskoepels en het VPP. Op vraag van het VPP werden er gebruikerstesten uitgevoerd. Patiëntenvertegenwoordigers testten de website en de grafieken uitgebreid op duidelijkheid en begrijpbaarheid. Het VPP las alle teksten na op leesbaarheid. Na jaren aan de kar trekken is het nu eindelijk zover: de website staat online en de meeste ziekenhuizen kiezen er ook voor om hun resultaten publiek te maken. Op die manier wordt Zorgkwaliteit.be een overzichtspagina voor kwaliteitsinformatie voor patiënten en zorgverleners. Die informatie kunnen patiënten in overleg met hun arts gebruiken bij het maken van een keuze voor een bepaald ziekenhuis of een bepaalde zorgverlener. Door het publiek maken van de kwaliteitsresultaten ontstaat er bovendien een gezonde concurrentie tussen de ziekenhuizen. Ze zijn extra gemotiveerd om aan kwaliteitsverbetering te doen. Dit komt de patiënt natuurlijk ten goede. Het VPP hoopt dat ziekenhuizen die vandaag nog niet deelnemen aan de metingen of die hun resultaten niet bekend maken, binnenkort ook de sprong wagen. Zo wordt er een schat aan kwaliteitsinformatie beschikbaar en kunnen we 6 SamenSpraak

7 de heersende overtuigingen over de kwaliteit van de Vlaamse gezondheidszorg checken met cijfers. Onze directeur Ilse Weeghmans is erg tevreden met de komst van Zorgkwaliteit.be: Patiënten willen informatie, betrouwbare informatie over kwaliteit van zorg. Met de lancering van deze website kan je op basis van informatie die beschikbaar is nagaan hoe het ziekenhuis werkt aan kwaliteit. Je kan de informatie gebruiken om een keuze in de zorg te maken of om de kwaliteits-informatie te bespreken met je huisarts of specialist. Belangrijk voor patiënten is dat er naast medische kwaliteitsinformatie ook resultaten beschikbaar zijn over hoe patiënten de zorg zélf ervaren. Ook dat is een belangrijk onderdeel van goede zorg. Deze lancering is een eerste, maar erg belangrijke stap in de goede richting. Hoe werkt Zorgkwaliteit.be? Op de beginpagina kun je een selectie maken op locatie, ziekenhuisnaam of domein. Er zijn verschillende domeinen waarover kwaliteitsinformatie beschikbaar gemaakt zal worden. Op dit moment vind je er resultaten terug over de behandeling van borstkanker en over patiëntenervaringen. Op korte termijn komen er resultaten bij over algemene, ziekenhuisbrede indicatoren (bv. handhygiëne en heropnames). In de verdere toekomst volgen de resultaten over orthopedie, moeder en kind, cardiologie en beroertezorg (CVA). Later kunnen de domeinen nog uitgebreid worden. Hieronder geven we voorbeelden van de. indicator tevredenheid van patiënten met de zorg. Deze indicator is gemeten met de Vlaamse Patiënten Peiling. Dit is een instrument om patiënttevredenheid en patiëntenervaringen te meten dat door het VPP ontwikkeld werd. De website bevat ook een overzichtspagina met algemene informatie over elk ziekenhuis en uitleg over de kwaliteitsindicatoren die elk ziekenhuis meet. Je kan per ziekenhuis kwaliteitsresultaten opvragen. Het resultaat van het ziekenhuis wordt dan vergeleken met de streefwaarde voor deze indicator. Wanneer je doorklikt op Details en toelichting van het ziekenhuis krijg je meer informatie over de meting, een tweede visuele voorstelling van de resultaten en eventueel een toelichting van het ziekenhuis bij de resultaten. Deze pagina toont ook de positionering van het ziekenhuis ten opzichte van de andere ziekenhuizen (dat noemt men de benchmark ). Opgelet: Elke kwaliteitsindicator meet slechts een klein onderdeel van kwaliteit. De indicatoren geven dan ook geen totaalbeeld van de kwaliteit van het ziekenhuis. Je kan bovendien de resultaten van de ziekenhuizen met elkaar vergelijken. Om dat te doen selecteer je in het beginscherm maximum drie ziekenhuizen die je tegen elkaar wil afzetten. Je krijgt dan een vergelijking van de resultaten van de drie ziekenhuizen ten opzichte van elkaar, de streefwaarde en de mediaan van alle deelnemende ziekenhuizen. SamenSpraak 7

8 Beginpagina op Zorgkwaliteit.be Weergave van kwaliteitsresultaten per ziekenhuis Resultaten van ziekenhuizen met elkaar vergelijken 8 SamenSpraak

9 De mediaan geeft de score van het middelste ziekenhuis, wanneer de scores van hoog naar laag gerangschikt worden. In de figuur hieronder is de mediaan 53,4%. Dat betekent dat bij de helft van de ziekenhuizen meer dan 53,4% van de patiënten een score van 9 of 10 aan het ziekenhuis gaf en dat bij de andere helft minder dan 53,4% van de patiënten een score van 9 of 10 gaf. Wanneer de drie ziekenhuizen vergeleken worden, merk je dat twee ziekenhuizen beter scoren dan de helft van de ziekenhuizen (= de mediaan) en dat één ziekenhuis lager scoort. Wanneer je doorklikt op Details en toelichting van het ziekenhuis, krijg je meer informatie over de meting, een tweede visuele voorstelling van de resultaten en eventueel een toelichting van de ziekenhuizen bij de resultaten. Wat zijn jullie ervaringen met Zorgkwaliteit.be? Het VPP wil graag weten wat jullie ervaringen met deze website zijn. Ook zijn we benieuwd naar hoe de website gebruikt kan worden binnen de werking van jullie vereniging. Laat het ons weten via else.tambuyzer@ vlaamspatientenplatform.be of Visuele voorstelling van de vergelijking van drie ziekenhuizen SamenSpraak 9

10 Gezocht: vertegenwoordiger voor je rechten als patiënt! 18 april was de Europese dag van de rechten van de patiënt. Zoals ieder jaar organiseerde het VPP op die dag een actie om de patiëntenrechten in de verf te zetten. Dit jaar legden we de nadruk op het aanduiden van de vertegenwoordiger. In samenwerking met het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid ontwikkelden we een folder om patiënten en burgers aan te moedigen om tijdig een vertegenwoordiger aan te duiden, namelijk op het moment dat je dit zelf nog kan beslissen. Op 18 april waren medewerkers van het VPP samen met vrijwilligers in de weer om deze folder in zes woonzorgcentra uit te delen. Hieronder volgt meer uitleg over het doel van onze actie met een paar sfeerfoto s. Sinds 2002 bestaat de wet op de patiëntenrechten. In deze wet zitten alle rechten vervat die je als patiënt hebt ten aanzien van een zorgverlener zoals een huisarts, specialist, apotheker of tandarts. Zo heb je onder andere recht op kwaliteitsvolle dienstverlening, vrije keuze van zorgverstrekker, bescherming van je privacy, inzage in je patiëntendossier. Ook het recht op vertegenwoordiging is in deze wet opgenomen. Wie zal mijn vertegenwoordiger zijn? Folder in samenwerking met het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid Wanneer je zelf je patiëntenrechten niet meer kan uitoefenen, bijvoorbeeld door dementie of omdat je om een medische reden niet bij machte bent je wil te uiten, dan zal iemand anders dit in jouw plaats doen. Dit is je vertegenwoordiger. Het is belangrijk dat je zelf tijdig een vertegenwoordiger aanduidt die je patiëntenrechten zal uitoefenen wanneer jij dit niet meer kan. Je kan met je vertegenwoordiger dan ook op voorhand je wensen bespreken. Wil je gereanimeerd worden? Wil je nog chemotherapie krijgen? Wil je nog geopereerd worden? Als je niemand als vertegenwoordiger hebt aangeduid, zal iemand van de familie of de zorgverlener de medische beslissingen nemen. Dit is dan niet noodzakelijk de persoon die jij zelf zou kiezen. 10 SamenSpraak

11 Een vertegenwoordiger aanduiden op het moment dat je je nog goed voelt Hoe wijs ik een vertegenwoordiger aan? Eerstelijnswerkers zoals een huisarts of een thuisverpleegkundige kunnen je informeren over het belang van een vertegenwoordiger. Zij kunnen dit ter sprake brengen zodat je hierover met familie of goede vrienden kan nadenken. Bij verblijf in een woonzorgcentrum is het belangrijk dat bewoners tijdig nadenken over wie zij als vertegenwoordiger willen. Bewoners in een woonzorgcentrum kunnen immers in een toestand van wilsonbekwaamheid terechtkomen waardoor ze niet meer kunnen zeggen wat ze willen of hun patiëntenrechten niet meer kunnen doen gelden. Als er een vertegenwoordiger is aangeduid, weten het woonzorgcentrum en de zorgverleners wie de bewoner vertegenwoordigt en tot wie ze zich moeten richten wanneer er bijvoorbeeld medische beslissingen genomen moeten worden. De vertegenwoordiger kan in naam van en voor de bewoner de patiëntenrechten afdwingen. Het nieuwe beschermingsstatuut Je kunt een vertegenwoordiger aanwijzen door zijn naam op te nemen in je wilsverklaring of door een eenvoudig document op te maken dat je naam en de naam van je vertegenwoordiger vermeldt. Op de website van het VPP vind je bij het thema Patiëntenrechten een voorbeeldformulier om een vertegenwoordiger aan te duiden. Je kan het formulier ook terugvinden op pagina 14 van deze nieuwsbrief. Wil je een extra formulier aanvragen? Dat kan via of door te bellen naar Zowel jij als je vertegenwoordiger moeten dat document ondertekenen. Daarna bezorg je het aan je behandelende artsen, het ziekenhuis, het woonzorgcentrum, zodat die zorgverleners ervan op de hoogte zijn. Geef hen een origineel document en geen kopie. Vraag ook aan je zorgverlener om de naam van je vertegenwoordiger in je patiëntendossier op te nemen! Dank aan onze vrijwilligers en aan de woonzorgcentra! De recent vernieuwde wetgeving over het beschermingsstatuut heeft ook gevolgen voor de wet patiëntenrechten, meer bepaald voor wie de rol van de vertegenwoordiger vervult. Wanneer je geen vertegenwoordiger hebt aangeduid en onder bewind geplaatst wordt door de vrederechter, dan kan de vrederechter ook een bewindvoerder aanduiden voor de uitoefening van je patiëntenrechten. Dit kan heel wat verwarring en onrust veroorzaken als de bewindvoerder iemand is die je niet goed kent of vertrouwt. Een aangeduide vertegenwoordiger komt steeds boven de bewindvoerder te staan. Door een vertegenwoordiger aan te duiden, kan je dit dus vermijden. Ten slotte willen we al de vrijwilligers bedanken voor hun medewerking aan onze actie. Dankzij hen konden we op 18 april heel wat families en patiënten informeren over het belang van een vertegenwoordiger. We werden ook heel hartelijk ontvangen door de zes woonzorgcentra (WZC Home t Neerhof in Brakel, WZC De Zilverberg in Roeselare, OCMW Leuven, Hof van Schoten, WZC H. Catharina in Zonhoven en WZC Sint-Vincentius in Evere). Wij willen hen nog bedanken voor de praktische ondersteuning en catering. Het is fijn op deze manier samen te kunnen werken! SamenSpraak 11

12 Een vereniging aan het woord: het belang van een vertegenwoordiger voor patiënten met Alzheimer SAMENSPRAAK: Kan je beschrijven wat Alzheimer Liga Vlaanderen doet en welke gezondheidsproblemen patiënten met Alzheimer hebben? Adjunct-directeur Els Meerbergen en één van de vrijwilligers in Evere De vrijwilligers talrijk vertegenwoordigd in Schoten HILDE: De Alzheimer Liga bestaat dit jaar 30 jaar en wordt (h)erkend als pluralistische patiënten- en vrijwilligersorganisatie van, voor en door familieleden en mantelzorgers van personen met (jong)dementie. De Liga stimuleert, ondersteunt en organiseert ook allerlei initiatieven of activiteiten ter begeleiding van betrokkenen van personen met dementie. Daarnaast maken we het publiek bewust van de mogelijkheden en beperkingen rond dementie én bevorderen we wetenschappelijk onderzoek. Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Dementie is een verworven syndroom met een achteruitgang van de cognitieve functies zoals het geheugen, het leervermogen, het taalgebruik én het kunnen begrijpen en uitvoeren van complexe en dagelijkse handelingen. Dementie gaat vaak gepaard met gedragsstoornissen en leidt tot een verlies van autonomie. SAMENSPRAAK: Zijn jullie binnen de vereniging vertrouwd met het begrip vertegenwoordiger en informeren jullie alle betrokken partijen hierover? Ook in Brakel werden onze medewerker en de vrijwilligers hartelijk ontvangen HILDE: Binnen onze Liga maken we er werk van dat betrokkenen goed geïnformeerd worden over het begrip vertegenwoordiger, maar ook over alles wat daarmee te maken heeft. Dit doen we onder meer via onze bijeenkomsten, via onze website en via ons driemaandelijks tijdschrift. Zo hebben we in 2014 op onze vormingsdag voor de kernleden én via onze website en ons tijdschrift informatie gegeven over het nieuwe beschermingsstatuut dat sinds 1 september 2014 van kracht is. 12 SamenSpraak

13 SAMENSPRAAK: Kan je een situatie beschrijven waarin het een probleem kan zijn als je geen vertegenwoordiger hebt aangeduid? Hilde Lamers, directeur van Alzheimer Liga Vlaanderen vzw SAMENSPRAAK: Waarom is het belangrijk dat personen met dementie een vertegenwoordiger aanduiden? HILDE: Er is een grote kans dat mensen met dementie in een stadium komen dat ze niet meer voor hun eigen belangen kunnen opkomen. Door vooraf een vertegenwoordiger aan te wijzen, kan de persoon met dementie ervoor zorgen dat hij beschermd is van zodra hij niet meer in staat is om beslissingen te nemen over zijn gezondheidszorg en zijn rechten als patiënt niet meer zelf kan uitoefenen. HILDE: Als een persoon met dementie op voorhand geen vertegenwoordiger heeft aangeduid, zal de door de vrederechter aangeduide bewindvoerder de patiëntenrechten uitoefenen op het ogenblik dat de persoon met dementie niet meer voor zijn rechten kan opkomen. Met het nieuwe beschermingsstatuut kan iedere belanghebbende aan de vrederechter vragen om een bewindvoerder voor een wilsonbekwame persoon met dementie aan te duiden. Op zich hoeft dat geen probleem te zijn, maar dit betekent wel dat voortaan de samenwonende echtgenoot (of de wettelijk of feitelijk samenwonende partner) of een meerderjarig kind, broer of zus énkel de vertegenwoordiger van zijn naaste met dementie kan zijn als er geen bewindvoerder over de persoon is of indien deze laatste hiervoor geen bijzondere toestemming van de vrederechter heeft gekregen. Het spreekt voor zich dat dit emotioneel zwaar kan zijn, zeker bij eventuele onenigheden in de naaste kring van betrokkenen. SamenSpraak 13

14 Federale Commissie Rechten van de patiënt 19 december 2005 Directoraat Generaal Organisatie van de Gezondheidszorgvoorzieningen federale overheidsdienst VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU Aanwijzing van een VERTEGENWOORDIGER in het kader van de vertegenwoordiging van de patiënt Art van de wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt - Ik ondergetekende. wijs hierbij de volgende persoon aan als mijn vertegenwoordiger indien ik zelf niet in staat ben om beslissingen te nemen over de aan mij te verstrekken gezondheidszorgen en niet zelf mijn rechten als patiënt kan uitoefenen. Identiteitsgegevens van de patiënt : - Naam en voornaam : - adres : - telefoonnummer : - geboortedatum : Identiteitsgegevens van de vertegenwoordiger - Naam en voornaam : - adres : - telefoonnummer : - geboortedatum : Opgemaakt te datum :. Handtekening patiënt - Ik aanvaard de aanwijzing als vertegenwoordiger en zal ik naar best vermogen de patiënt vertegenwoordigen indien hij daar zelf niet toe in staat is. Opgemaakt te datum :. Handtekening vertegenwoordiger Aanbeveling : 1.Het is aangewezen dit formulier op te maken in 2 exemplaren. Een exemplaar kan bewaard worden door de vertegenwoordiger, een exemplaar kan bewaard worden door de patiënt en een kopie kan overgemaakt worden aan de huisarts of een andere arts gekozen door de patiënt:.. (te vervolledigen door de patiënt) 2.De aanwijzing van een vertegenwoordiger kan steeds herroepen worden, door een schriftelijke, gedateerde en ondertekende mededeling. Indien dit gebeurt, is het aangewezen dat alle personen die kennis kregen van de oorspronkelijke aanwijzing hiervan op de hoogte worden gebracht. Documentnaam : Aanwijzing van een vertegenwoordiger Definitieve versie 19/12/2005 contactpersoon : Hubert Vincent E.mail : vincent.hubert@health.fgov.be Tel. : 02/

15 Op reis met een chronische ziekte: ben je verzekerd? Stel: Je hebt een darmziekte, een reumatische aandoening of een spierziekte en je wil graag op vakantie naar de zon. De ziekte is stabiel maar vóór of tijdens de reis krijg je plots te maken met een onverwachte opstoot van je aandoening. Je hebt een succesvolle kankerbehandeling achter de rug. Je partner boekte recent een buitenlandse reis voor het hele gezin. Een week voor je vertrek stel je plots symptomen vast die een mogelijk herval van de kanker kunnen betekenen. Sinds drie jaar ben je vrij van angst en depressie. Je hebt je leven terug onder controle maar tijdens een vakantietrip leidt een onvoorziene gebeurtenis tot een nieuwe angstaanval. Je hebt dringend zorg nodig in het land waar je verblijft. De astma of diabetes van je dochtertje is niet stabiel. Door onzekerheid over de zorg voor haar ziekte twijfel je om al dan niet een citytrip vast te leggen. Hoe zit het met reisverzekeringen en diensten reisbijstand in dergelijke situaties? Worden voorafbestaande ziekten al dan niet gedekt? Wat is het beleid? Zijn er specifieke uitsluitingen of voorwaarden voor voorafbestaande ziekten, aandoeningen of letsels? Het Vlaams Patiëntenplatform vzw zocht het uit. Voor we onze analyse en observaties uiteenzetten, geven we eerst een korte toelichting over reisverzekeringen en diensten reisbijstand. Reisverzekeringen en diensten reisbijstand Met een reisverzekering verzeker je je tegen mogelijke persoonlijke schade vóór en/of tijdens een reis. Een reisverzekering kan onder andere volgende waarborgen aanbieden: Annulering: terugbetaling van annuleringskosten als je om bepaalde redenen zoals ziekte of ongeval van jou en/of je medeverzekerde reisgenoten niet kan vertrekken of vroeger moet terugkeren. Het verschilt per verzekeraar of er bij de waarborg annulering ook een vergoeding voor de kosten van een vervroegde terugkeer is opgenomen. Bij sommige verzekeraars gaat het over een aparte waarborg reisonderbreking. Reisbijstand: dekking van de uitgaven voor ziekte, ongeval, overlijden, tijdens de reis. In deze waarborg kan afhankelijk van de verzekeraar ook bijkomende dienstverlening geboden worden zoals hulp bij het vinden van gepaste zorg in het buitenland en de organisatie van repatriëring. Het aanbod is divers. Een reisverzekering kan de waarborgen annulering en reisbijstand afzonderlijk of samen aanbieden. Je kan een tijdelijke reisverzekering voor één bepaalde reis afsluiten of een reisverzekering die geldt voor een heel jaar. Reisverzekeringen worden aangeboden door verzekeringsmaatschappijen. Je kan deze verzekeringen apart aangaan maar soms zijn ze ook gekoppeld aan een kredietkaart of aan lidmaatschap bij een mobiliteitsorganisatie. Mutualiteiten voorzien voor hun leden een dienst reisbijstand. Het gaat hier niet om een aparte verzekering maar om dienstverlening die vervat zit in je ledenbijdrage. Deze dienst betaalt de medische kosten terug die je maakt tijdens een buitenlandse vakantie en biedt hulp bij het vinden en organiseren van gepaste zorg in het land van verblijf. Er is geen vergoeding SamenSpraak 15

16 voor annuleringskosten. Het gaat dus om een aanvullend voordeel dat los staat van de verplichte ziekteverzekering en verschilt per ziekenfonds. Dit wil ook zeggen dat mensen die aangesloten zijn bij de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering hier geen beroep op kunnen doen. OPGELET! Een reisverzekering of een dienst reisbijstand vergoedt de medische kosten na tussenkomst van de verplichte ziekteverzekering. Je kan bij je mutualiteit, de hulpkas of het Nationaal contactpunt grensoverschrijdende zorg ( 1 navragen op welke manier de Belgische verplichte ziekteverzekering medische verzorging in het buitenland dekt en welke documenten je daarvoor kan gebruiken. Daarnaast dekken sommige hospitalisatieverzekeringen bepaalde medische kosten (bv. een ziekenhuisopname) in het buitenland, repatriëring, enzovoort. TIPS: Om oververzekering te vermijden, ga je best het volgende na: In hoeverre en onder welke voorwaarden komt de Belgische verplichte ziekteverzekering tussen voor de zorgen die je tijdens je buitenlandse reis nodig zou kunnen hebben? Biedt de dienst reisbijstand van je mutualiteit voldoende dekking voor de reis die je wil plannen? Beschik je reeds via je hospitalisatieverzekering of je kredietkaart (bv. VISA of MASTERCARD) over een waarborg reisbijstand of reisannulering? Hoe zit het met voorafbestaande ziekten en aandoeningen in de waarborgen of diensten waarover je al beschikt? 1 Contactgegevens Nationaal contactpunt grensoverschrijdende zorg: information@crossborderhealthcare.be en Welke dekking ontbreekt om met een veilig gevoel een reis te boeken of te maken? Analyse Het Vlaams Patiëntenplatform vzw analyseerde het beleid met betrekking tot bestaande ziekten van reisverzekeraars en de dienst reisbijstand van mutualiteiten. Hierbij onderzochten we volgende elementen via de polis, de statuten, de websites en/of bijkomende informatie van de reisverzekering of dienst reisbijstand: Biedt de reisverzekering of dienst reisbijstand een dekking voor bestaande aandoeningen? 1. Nee 2. Ja, maar onder bepaalde voorwaarden. Welke voorwaarden? 3. Ja, zonder voorwaarden Gelden er voor bepaalde ziektebeelden (bv. geestesziekten, psychosomatische aandoeningen en zenuwstoornissen) en/of behandelingen bijzondere regels of uitsluitingen? Zo ja, welke? Zijn er verschillen in dit beleid tussen formules (bv. jaarlijks contract of tijdelijk contract)? Observaties We maken een onderscheid in de observaties tussen de reisverzekeringen van private verzekeringsmaatschappijen en de diensten reisbijstand van de mutualiteiten. Private reisverzekeringen De analyse van reisverzekeringen toont aan dat er met betrekking tot bestaande ziekten drie mogelijkheden zijn: 1. Aandoeningen die al bestaan worden uitgesloten 2. Aandoeningen die al bestaan worden verzekerd onder bepaalde voorwaarden zoals 16 SamenSpraak

17 de aandoening is gedurende een bepaalde termijn voor de reis stabiel, Andere mutualiteiten bieden geen dekking voor bestaande ziekten of aandoeningen. de patiënt kreeg de toestemming van zijn behandelend arts om een vakantie te boeken en/of te maken of er treedt een onverwachte verergering van de aandoening op. 3. Aandoeningen die al bestaan worden verzekerd zonder bepaalde voorwaarden. De aandoening moet niet stabiel zijn. Binnen eenzelfde verzekeringsmaatschappij kunnen deze mogelijkheden verschillen per type contract (een tijdelijk contract of een jaarcontract) en per type waarborg (annulering of reisbijstand). Voor bepaalde ziektebeelden zoals geestesziekten, psychosomatische aandoeningen of zenuwstoornissen geldt er een specifiek beleid. Deze ziektebeelden worden ofwel uitgesloten ofwel enkel onder strikte voorwaarden (zoals een eerste manifestatie of een ziekenhuisopname) gedekt. Valt je bestaande ziekte onder één van deze noemers? Kijk dan zeker na wat de specifieke voorwaarden zijn. Op onze website bij het thema Verzekeringen vind je samenvattende tabellen terug die per reisverzekeraar het beleid met betrekking tot bestaande ziekten weergeven. Je kan deze informatie ook opvragen bij Roel Heijlen of ). Dienst reisbijstand mutualiteiten Het beleid van de dienst reisbijstand ten aanzien van een bestaande ziekte of aandoening verschilt per mutualiteit: Sommige mutualiteiten bieden een dekking voor bestaande ziekten of aandoeningen onder bepaalde voorwaarden zoals toestemming van de arts, stabiliteit van de ziekte en/of voortzetting van bestaande behandelingen. Opgelet: voor bepaalde behandelingen zoals zuurstoftherapie en nierdialyse wordt ongeacht het algemene beleid ten aanzien van bestaande ziekten of aandoeningen de praktische organisatie en een financiële tussenkomst voor op reis voorzien. Heb je dergelijke behandelingen nodig als je op reis gaat? Dan moet je dat vóór je reis tijdig melden aan de alarmcentrale waarmee de mutualiteit samenwerkt. Vraag na wat de regels in verband met het melden van dit soort zaken zijn (bv. twee maanden voor vertrek). Hieronder vind je de alarmcentrales die de dienst reisbijstand voor de mutualiteiten regelen: Alarmcentrale MUTAS MEDIPHONE ASSIST Voor welke mutualiteiten werkt deze alarmcentrale? CM, Socialistische Mutualiteiten, Liberale Mutualiteiten, Vlaams & Neutraal Ziekenfonds, Neutraal Ziekenfonds Vlaanderen, Kas der geneeskundige verzorging van HR Rail Partena OZV, Securex, OZ, Freie Krankenkasse, Partenamut, Omnimut Het VPP maakte een overzicht op basis van uittreksels uit de statuten, de website en/of bijkomende informatie over het beleid van de dienst reisbijstand ten aanzien van bestaande ziekten of aandoeningen per mutualiteit. De christelijke, socialistische, onafhankelijke mutualiteiten en de Kas der geneeskundige verzorging van HR Rail bieden onder bepaalde voorwaarden een dekking. De liberale en neutrale ziekenfondsen sluiten voorafbestaande ziekten uit. Het overzicht vind je terug op onze website bij het thema Verzekeringen en kan je opvragen bij Roel Heijlen (roel.heijlen@ vlaamspatientenplatform.be of ). SamenSpraak 17

18 Tot slot Meer informatie In deze analyse beperkten we ons tot objectieve informatie over het beleid met betrekking tot bestaande ziekten of aandoeningen. Wie op zoek is naar een reisverzekering en/of een dienst reisbijstand op maat houdt best ook nog rekening met andere belangrijke factoren om een juiste keuze te maken. Bijvoorbeeld: Voor meer informatie over het beleid met betrekking tot bestaande ziekten of aandoeningen van reisverzekeraars of diensten reisbijstand van de mutualiteiten kan je terecht bij Roel Heijlen Projectverantwoordelijke verzekeringen, Worden sportongevallen gedekt of niet? Zijn bepaalde landen of gebieden uitgesloten? Hoe lang mag je reis maximaal duren? Worden de kosten van nabehandeling in België gedekt? Is er een dekking voor repatriëring? Tot welke grensbedragen komt de verzekeraar of de dienst reisbijstand tussen? Is er een franchise? In geval van reisverzekering: hoeveel bedraagt de premie? ehealth en patiëntveiligheid Vlaams Patiëntenplatform vzw Een reisverzekering biedt niet enkel bescherming voor jezelf maar kan bijvoorbeeld ook bijstand voor je reisgenoten en thuisgebleven gezinsleden bieden als jij gehospitaliseerd of gerepatrieerd moet worden. Misschien wil je ook nog een dekking voor eventueel verlies of diefstal van bagage en technische bijstand voor het voertuig waarmee je reist. Goed vergelijken is dus de boodschap. Vervolgens kan je volop genieten van een deugddoende reis. Wij wensen je alvast veel plezier toe! 18 SamenSpraak

19 Ziekenhuisfinanciering: eindrapport en verslag van de denkdag Het Vlaams Patiëntenplatform vzw bevroeg begin dit jaar zijn leden over hun ervaringen en verbetersuggesties inzake ziekenhuiszorg. Deze bevraging kaderde in het huidige debat over de hervorming van de ziekenhuisfinanciering. Federaal minister van Volksgezondheid Maggie De Block kondigde reeds aan dat het landschap van de Belgische ziekenhuizen aan vernieuwing toe is. Er is nood aan meer samenwerking tussen ziekenhuizen, een rationele verdeling van expertisedomeinen, andere financieringsmodellen voor zorg, enzovoort. Het Vlaams Patiëntenplatform wil dat ook de stem van de patiënt in het debat over de toekomst van Belgische ziekenhuizen gehoord wordt. Aan onze verenigingen vroegen we daarom het volgende: Welke ziekenhuiszorg hebben patiënten nodig? Is bepaalde zorg overbodig of afwezig? Wat verstaan patiënten onder basiszorg, gespecialiseerde zorg en academische zorg? Hoe verloopt revalidatie? Zijn patiënten bereid om zich verder te verplaatsen voor ziekenhuiszorg? Zo ja, onder welke voorwaarden? Kennen patiënten voorbeelden van goede of slechte samenwerking tussen ziekenhuizen? Wordt er na ziekenhuisontslag afgestemd met de thuiszorg? Op 22 mei 2015 kwamen vertegenwoordigers van patiëntenverenigingen samen om verder na te denken over de hervorming van het Belgische ziekenhuislandschap. Tijdens deze denkdag hebben we ook het plan van minister De Block over de ziekenhuishervorming besproken en de analyse van onze bevraging afgetoetst. De resultaten van de bevraging en denkdag leidden uiteindelijk tot een rapport met 10 aanbevelingen rond ziekenhuisfinanciering, namelijk: 1. zet in op multidisciplinaire aanpak van chronische aandoeningen, 2. stimuleer samenwerking tussen zorgverleners, 3. stimuleer samenwerking tussen ziekenhuizen, 4. zorg voor een vlotte samenwerking tussen het ziekenhuis, de eerstelijnszorg én de patiënt, 5. garandeer een goede kwaliteit, 6. verbreed het aanbod van psychosociale ondersteuning, 7. veranker patiëntenvoorlichting structureel in ziekenhuizen 8. stimuleer het delen van gegevens, 9. zorg voor kwaliteitsvol en betaalbaar ziekenvervoer en 10. zorg voor afstemming tussen de verschillende actieplannen. Onze verenigingen zullen een gedrukt exemplaar van het rapport ontvangen in de zomerperiode. Voor meer informatie kan je steeds terecht bij de medewerkers via of SamenSpraak 19

20 E Televisie kijken of een boek lezen? Het kan ook anders! - INFOMOMENT OVER ANDERS KIJKEN EN LEZEN - Zou je graag op de hoogte blijven van de actualiteit of een goed boek lezen, maar lukt dit je niet tijdens periodes van ziekte? Heb je moeite met het verstaan van televisieprogramma s? Is het lettertype van boeken, kranten of tijdschriften voor jou te klein? Kom dan zeker naar ons infomoment over anders kijken en lezen op dinsdag 20 oktober 2015 van 19 tot 21 uur in de lokalen van het VPP. Voor dit infomoment nodigden we Geertje De Ceuleneer van de VRT en Bert Paepen van Pyxima uit (meer info vind je terug op onze website). Ze komen hun eigen werkzaamheden toelichten, maar voorzien ook voldoende tijd om jullie vragen te beantwoorden. Waar en wanneer? Dinsdag 20 oktober 2015 van 19 tot 21 uur in de lokalen van het Vlaams Patiëntenplatform vzw in de Groenveldstraat 15 in Heverlee. Meer informatie over parkeergelegenheid en bereikbaarheid van onze lokalen vind je terug op onze website. Voor wie? Iedereen die lid is van een patiëntenvereniging en geïnteresseerd is in deze thema s. Zowel wie op zoek is naar informatie voor zijn/haar persoonlijke situatie, als wie deze informatie verder wil verspreiden binnen zijn/haar vereniging is erg welkom! Inschrijven? Deelname is gratis, maar we vragen wel om even een seintje te geven als je aanwezig zal zijn. Laat ook even weten met hoeveel personen je komt. Dit liefst ten laatste op maandag 12 oktober. Stuur een mailtje naar info@vlaamspatientenplatform.be of bel naar Een initiatief van Met medewerking van

21 Verslag van het infomoment over het nieuwe beschermingsstatuut Wat als ik door mijn ziekte niet meer zelf in staat ben om beslissingen over mijn gezondheidstoestand te nemen? Wat als mijn dementerende vader steeds meer vergeet en verward is? Wat als ik tijdens een gedwongen opname geen heldere beslissingen meer kan nemen? Sinds 1 september 2014 bestaat er een nieuw beschermingsstatuut voor mensen die niet (meer) in staat zijn om persoonlijke of zakelijke beslissingen te nemen. Met dit beschermingsstatuut kan je je vermogen en jezelf beschermen voor het geval je later niet (meer) in staat bent om dat te doen. Voortaan zijn er twee systemen die jou en je goederen beschermen: de buitengerechtelijke en de rechterlijke bescherming. Bij de buitengerechtelijke bescherming kan je (wanneer je dit nog kan) zelf een volmacht geven aan iemand die je vertrouwt om bepaalde handelingen in jouw naam te stellen. Op zaterdag 6 juni organiseerde het Vlaams Patiëntenplatform een infomoment over het nieuwe beschermingsstatuut. Eerst presenteerde Sarah Defloor, projectverantwoordelijke bij het VPP, een kort overzicht van de nieuwe regeling. Na de pauze discussieerden de deelnemers aan de hand van enkele stellingen over het nieuwe beschermingsstatuut. Als je meer informatie wenst over het nieuwe beschermingsstatuut kan je hiervoor contact opnemen met onze projectverantwoordelijke Sarah Defloor (sarah.defloor@vlaamspatienten platform.be of ). Bij de rechterlijke bescherming stelt de vrederechter een bewindvoerder aan die jou begeleiding op maat zal bieden. De vrederechter kan dan één of meerdere bewindvoerders aanduiden. Dit kan iemand uit je netwerk zijn, of een professional zoals een advocaat of boekhouder. Photo by Bhernandez / CC BY 2.0 SamenSpraak 21

22 Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE): een voorstelling Op de Algemene Vergadering van het Vlaams Patiëntenplatform op zaterdag 14 maart kondigde minister Maggie De Block aan dat het VPP vanaf het najaar in de Raad van Bestuur van het KCE zal zetelen. We maken graag van de gelegenheid gebruik om even stil te staan bij wat het KCE precies doet en welke inbreng het VPP er zal kunnen geven. het KCE met zijn methodologische publicaties een leidraad te bieden aan andere onderzoekers in de gezondheidszorg. Het KCE is actief in vier grote domeinen: ontwikkeling van klinische praktijkrichtlijnen, Aangepast van: Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg koos voor de afkorting KCE als samentrekking van Kenniscentrum en Centre d Expertise. Het KCE heeft een driedelige missie, namelijk: 1. De beleidsmakers adviseren bij het nemen van beslissingen in het domein van de gezondheidszorg en de ziekteverzekering. Dit doet het KCE door middel van analyses en wetenschappelijke studies. 2. De weg naar de best mogelijke oplossingen wijzen. Het Kenniscentrum is niet betrokken bij de besluitvorming zelf en evenmin bij de uitvoering ervan, maar heeft wel een functie als wegwijzer. Het KCE streeft hierbij naar een optimaal toegankelijke gezondheidszorg van hoge kwaliteit, rekening houdend met de toenemende vraag en budgettaire beperkingen. 3. De zorgverleners ondersteunen door klinische richtlijnen te ontwikkelen en aan te passen aan de steeds evoluerende wetenschappelijke kennis. Bovendien probeert evaluatie van medische technologieën en geneesmiddelen, organisatie en financiering van de gezondheidszorg en ontwikkeling van nauwgezette handleidingen voor adequaat studiewerk. Vlaams Patiëntenplatform in de Raad van Bestuur van het KCE! Samen met zijn Franstalige tegenhanger la LUSS zal het VPP vanaf het najaar zetelen in de Raad van Bestuur van het Kenniscentrum. Daar zal het de stem van de patiënt vertegenwoordigen door: insteek te geven in het onderzoeksprogramma van het KCE vanuit patiëntenperspectief, de aanbevelingen van de KCE-rapporten te controleren op patiëntgerichtheid en na te gaan of patiënten op een goede manier betrokken werden. 22 SamenSpraak

23 Welke terugbetaling biedt jouw ziekenfonds voor psychotherapie en psychologische begeleiding? Het bezoek aan een psycholoog of psychotherapeut is zelden terugbetaald. De nietterugbetaalde kosten voor psychologische ondersteuning zorgen er vaak voor dat mensen deze zorg uitstellen of zelfs weigeren. Hier en daar is terugbetaling voor psychotherapie en psychologische begeleiding echter mogelijk, maar deze verschilt van ziekenfonds tot ziekenfonds. Bovendien is de informatieverstrekking over de terugbetaling niet altijd even duidelijk. Daarom maakte het VPP net als vorig jaar een overzicht van de terugbetaling die elk ziekenfonds aan zijn leden biedt voor psychotherapie en psychologische begeleiding. Het resultaat is een dossier met een bespreking van de terugbetalingsmogelijkheden en een vergelijking van het aanbod van de verschillende mutualiteiten. We maakten een analyse van de terugbetaling van ambulante consultaties bij een psycholoog of psychotherapeut. De analyse gaat dus niet over een verblijf in psychiatrische ziekenhuizen, psychiatrische afdelingen van een algemeen ziekenhuis (PAAZ), psychiatrische verzorgingstehuizen (PVT) of Initiatieven Beschut Wonen (IBW). De terugbetaling van psychotherapie en psychologische begeleiding is niet inbegrepen in de verplichte verzekering (die voor elk ziekenfonds hetzelfde is). Ze zit dus vervat in aanvullende voordelen en diensten, die verschillen per ziekenfonds. Dit wil ook zeggen dat mensen die aangesloten zijn bij de Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering geen recht hebben op terugbetaling voor ambulante psychologische begeleiding of psychotherapie. De verplichte ziekteverzekering voorziet wél terugbetaling voor consultaties bij psychiaters. Niet alle psychiaters bieden echter ook psychotherapie aan. De analyse baseerden we op volgende vragen: Wie heeft recht op terugbetaling voor psychotherapie/psychologische begeleiding? (doelgroep) Om welke soort psychotherapie/ psychologische begeleiding gaat het? Hoeveel bedraagt de terugbetaling en wat zijn de voorwaarden hiervoor? Welke eisen worden gesteld aan de psychotherapeut/psycholoog? Daarna geven we informatie over de terugbetalingsprocedure en verwijzen we naar andere initiatieven die de ziekenfondsen nemen om de geestelijke gezondheid te bevorderen. Enkele algemene indrukken: Algemeen bekeken is er een grote verscheidenheid in wat wordt terugbetaald. Alle ziekenfondsen bieden een terugbetaling voor de doelgroep kinderen en jongeren. Voor volwassenen bieden slechts enkele ziekenfondsen terugbetaling aan. SamenSpraak 23

24 Sommige ziekenfondsen preciseren een problematiek waarvoor terugbetaling van psychotherapie mogelijk is. Het gaat dan bijvoorbeeld om kanker, chronische somatische ziekten of een trauma. Er zijn grote verschillen in het aantal sessies dat wordt terugbetaald. Bij sommige ziekenfondsen worden jaarlijks een aantal psychotherapiesessies terugbetaald, anderen betalen eenmalig een aantal sessies terug. Dit varieert van 5 tot 12 sessies. De criteria die gesteld worden aan psychotherapeuten en psychologen verschillen: het gaat van strikt gereguleerd tot helemaal niet gereguleerd. De meeste ziekenfondsen vragen wel een masterdiploma of een aansluiting bij de Psychologencommissie of een beroepsvereniging. psychologische begeleiding of telefonische psychologische hulp. Op onze website vind je een overzichtsdocument en een apart document per ziekenfonds. Surf hiervoor naar patientenplatform.be en klik door naar het thema Geestelijke gezondheid. Elke ledenvereniging van het VPP krijgt één exemplaar van het overzicht toegestuurd via de post. Bij vragen kan je contact opnemen met Else Tambuyzer (else.tambuyzer@vlaamspatient enplatform.be of ). Sommige ziekenfondsen bieden ook zelf cursussen en andere gezondheidsbevorderende diensten aan. Daarnaast organiseren enkele ziekenfondsen zelf eerstelijnspsychologische hulp, online Photo by Paul Lieberwirth / CC BY-NC-ND SamenSpraak

25 Wijziging derdebetalersregeling op 1 juli 2015 Het Vlaams Patiëntenplatform streeft al jaren naar een veralgemeende én automatische derdebetaler. Dat wil zeggen voor alle patiënten en zonder dat je er zelf naar moet vragen, met als gevolg dat de huisarts ook niet meer kan weigeren om de regeling toe te passen. Op 1 juli 2015 zetten we een stapje in de richting van dat streefdoel. Voor personen met verhoogde tegemoetkoming zal de huisarts voortaan namelijk verplicht én automatisch de derdebetalersregeling moeten toepassen. Dat betekent dat iemand met verhoogde tegemoetkoming enkel het remgeld zal moeten betalen bij de huisarts, zonder er zelf naar te vragen. Wat is de derdebetalersregeling? Wat verandert er op 1 juli? De derdebetalersregeling valt het best uit te leggen aan de hand van een voorbeeld: Jef gaat op consultatie bij zijn huisarts en betaalt hiervoor 30. Hij krijgt een getuigschrift mee van de huisarts en dient dit in bij zijn mutualiteit. Enkele dagen later betaalt de mutualiteit 25 terug aan Jef. De consultatie bij de huisarts heeft Jef uiteindelijk 5 gekost. Marc gaat op consultatie bij de huisarts. Omdat Marc recht heeft op de derdebetalersregeling betaalt hij slechts 5 bij de huisarts. De huisarts van Marc dient zelf het getuigschrift in bij de mutualiteit van Marc en krijgt de overige 25 rechtstreeks van de mutualiteit. De consultatie bij de huisarts heeft Marc uiteindelijk 5 gekost. Dit is hetzelfde bedrag als bij Jef, maar Marc heeft niet eerst 25 moeten voorschieten in afwachting van de terugbetaling door de mutualiteit. Wanneer de derdebetalersregeling wordt toegepast moet de patiënt dus enkel nog het persoonlijk aandeel of remgeld betalen ( 5 in het voorbeeld), de verzekeringstegemoetkoming of het terugbetaalde deel wordt rechtstreeks tussen de mutualiteit en de arts verrekend ( 25 in het voorbeeld). Momenteel kunnen enkel bepaalde groepen van patiënten gebruik maken van de derdebetalersregeling bij de huisarts. Personen met het statuut chronische aandoening of met verhoogde tegemoetkoming hebben hier bijvoorbeeld recht op. Bovendien is de huisarts nooit verplicht om de regeling ook effectief toe te passen. De patiënt kan ernaar vragen maar de huisarts mag weigeren om via de derdebetalersregeling af te rekenen. Op 1 juli 2015 zetten we een stapje in de richting van ons streefdoel. Voor personen met verhoogde tegemoetkoming zal de huisarts voortaan namelijk verplicht én automatisch de derdebetalersregeling moeten toepassen. Iemand met verhoogde tegemoetkoming zal dan enkel nog het remgeld moeten betalen bij de huisarts, zonder er zelf naar te moeten vragen. Om na te gaan welke patiënten recht hebben op de derdebetaler heeft een huisarts aangepaste software nodig. Bovendien kan hij met die software de betaling ook makkelijk elektronisch verwerken zodat er geen bijkomende administratieve last ontstaat. Omdat nog niet alle huisartsen over de juiste software beschikken werd beslist om een overgangsperiode in te voeren. Tijdens die periode zullen sommige huisartsen de regeling dus nog niet voor alle patiënten met verhoogde tegemoetkoming toepassen, zonder dat ze hiervoor gesanctioneerd kunnen worden. De SamenSpraak 25