Brancheonderzoek De horecasector doorgelicht.

Transcriptie

1 Brancheonderzoek De horecasector doorgelicht.

2 Inhoud Inleiding 3 1. Groei binnen de horecasector 4 2. Betaalgedrag binnen de horecasector 6 3. Deelsectoren met meeste stopzettingen 7 Conclusies 8 Nawoord door Foodservice Alliance 9 Over Graydon en over Foodservice Alliance 10 Colofon Uitgave Graydon Belgium nv Totstandkoming publicatie Dit onderzoek kwam tot stand op basis van de bedrijfsdatabank van Graydon. Deze bevat up-to-date bedrijfsinformatie over onder andere stopzettingen, start-ups, faillissementen, betaalgedrag en nettogroei van sectoren. Publicaties van Graydon zijn op aanvraag verkrijgbaar Contactpersoon: Kobe Verheyen Adviseur PR & Communicatie Graydon kobe.verheyen@graydon.be Meer onderzoeken van Graydon Voor meer brancheonderzoeken, whitepapers en andere publicaties, kunt u terecht op Wilt u vrijblijvend advies? U kunt onze adviseurs bereiken op Graydon onderzoek

3 Inleiding De voorbije maanden is er veel gedebatteerd over de impact van de witte kassa in de horeca. Vanaf 2016 zal elke horecaondernemer die minstens 10 procent van zijn omzet uit voeding haalt die ter plaatse wordt geconsumeerd werken met een geregistreerde kassa met zogenoemde blackbox. Ondanks het feit dat de nieuwe maatregel gefaseerd wordt ingevoerd, lijkt hij toch al impact te hebben op de Belgische horecasector. Dat blijkt uit dit brancheonderzoek van Graydon: Ik hoop dat we u met dit brancherapport alvast de nodige inzichten bieden over uw sector. Want enkel met de juiste informatie kunnen de juiste zakelijke beslissingen genomen worden. Ik wens u veel leesplezier. - Het aantal stopzettingen in de horecasector ligt voor het eerst sinds onze metingen hoger dan het aantal oprichtingen. - De horecasector blijkt ook een van de sectoren met het kleinste aantal groeibedrijven zelfs een stuk lager dan de landbouwsector. Zijn deze cijfers een teken aan de wand? Zeker en vast. Betekenen ze de ondergang van de horecasector? Neen, integendeel: ze houden de vinger aan de pols en bieden inzichten over wat er beter kan. Katleen Mertens Business Developer Graydon Net zoals in andere sectoren van de Belgische economie, dringt zich in de horeca een innovatiegolf op. Horecabedrijven moeten bijvoorbeeld steeds vaker concurreren met online bedrijven die maaltijden aan huis leveren. Enkel door te vernieuwen, door op zoek te gaan naar formules die écht aanslaan, kan de horeca deze nieuwe concurrenten de baas. De witte kassa mag dan voor heel wat horecaondernemers als een barrière worden gezien, het biedt ook nieuwe mogelijkheden. Het is een kans om de bedrijfsvoering te professionaliseren. Een kans om het business plan helemaal up to date én in overeenstemming met de nieuwe realiteit te brengen. Graydon onderzoek 3

4 1. Groei binnen de horecasector In 2015 kent de Belgische horecasector voor de eerste keer een negatieve groei. Als we de cijfers van het aantal stopzettingen (vrijwillige opheffingen + faillissementen) in de periode januari tot en met juni vergelijken met het aantal oprichtingen, zien we een krimp met -223 economische entiteiten. Zoals onderstaande grafiek laat zien, zagen we tijdens dezelfde periode vorig jaar nog een positieve nettogroei met bijna 600 entiteiten. Ook tijdens de eerste zes maanden van 2013 was de nettogroei in de horecasector positief. > Nettogroei in de horecasector (periode ) t/m t/m t/m Oprichtingen Stopzettingen Netto-groei Graydon bracht ook het aantal groeibedrijven binnen de horecasector in kaart. Als definitie van een groeibedrijf wordt genomen een onderneming die 3 opeenvolgende jaren gegroeid is met minstens 3%. De groei werd gemeten op basis van de balanstotalen tussen 2005 en Graydon onderzoek

5 Opvallend is dat de horeca slechts 6,91% groeibedrijven telt. Daarmee onderscheidt de horeca zich in negatieve zin van andere branches. In de bouw en de voedingssector ligt dit percentage respectievelijk op 10% en 8,75%. Zelfs in een eerder traditionele sector als de landbouw ligt het percentage groeibedrijven hoger (9,15%). > Aantal groeibedrijven per sector Berekend op basis van balanstotaal 6,91% 10% 9,15% 8,75% Horeca Bouw Landbouw Voedingssector De oorzaken van de krimpende groei in de horecasector zijn volgens Eric Van den Broele, Senior Manager Research and Development bij Graydon, velerlei. Ten eerste is er zeker het effect van de witte kassa. Dit is ongetwijfeld een van de belangrijke verklaringen voor het verhoogde aantal stopzettingen in de horecasector. Mij lijkt dit echter eerder een gemiste kans. Horecabedrijven zouden dit ook kunnen zien als een opportuniteit om hun zaakvoering te professionaliseren of hun businessplan helemaal op punt te stellen. De sector wordt vandaag nog steeds gekenmerkt door een hoog aantal faillissementen. Het ontbreken van een professioneel financieel management bij een deel van de horeca-ondernemers en in het bijzonder het ontbreken bij een grondig business plan bij heel wat startende ondernemingen, is hiervoor een belangrijke verklaring. Ook de aanwezigheid van zwart geld, waarvoor de horecasector vandaag nog steeds bekend is, bevordert geenszins de noodzakelijke transparantie om een zaak goed te managen. De witte kassa kan in die zin een interessante ondersteunig zijn voor een gezondere financiële bedrijfsvoering. Andere oorzaken voor de dalende groei in de horecasector zijn volgens Eric Van den Broele bepaalde maatschappelijke tendensen die ook in andere sectoren van invloed zijn. Zo zien we ook in de horeca dat consumenten in toenemende mate eten bestellen via het internet. Ook initiatieven waarbij mensen thuis koken en dan hun maaltijden via sociale media als Facebook aanbieden, spelen de huidige horecaondernemers parten. Een doorgedreven vorm van innovatie en creativiteit is daarom noodzakelijk binnen de horecasector om via de juiste alternatieven gepast te reageren op deze maatschappelijke trends. Graydon onderzoek 5

6 2. Betaalgedrag binnen de horecasector Positief in de horecasector is dat 70% van de bedrijven in prima gezondheid verkeren. Wat de horeca echter kenmerkt, is dat binnen de overige 30% proportioneel een groot aantal bedrijven zit dat zich echt in zwaar weer bevindt. In andere sectoren is er een grijze zone, maar in de horeca is die quasi onbestaande. Het is wit of zwart. Ook het betaalgedrag binnen de horecasector blijkt zowel bij gezonde als ongezonde bedrijven vaak flink te wensen over te laten. Leveranciers van horecabedrijven worden in 30% van de gevallen 90 dagen te laat of gewoon helemaal niet betaald. Dit is nog altijd het slechtste van zowat alle Belgische branches. Dit toont opnieuw aan dat er op het vlak van financieel beheer heel wat verbetermogelijkheden zijn binnen de horecasector, zegt Eric van den Broele. Uiteindelijk wijst een slechte betaalmoraal vaak op een té beperkt inzicht in het financiële beheer van de zaak. De voordelen door sneller te betalen, zoals een betaling contant of toenemend leveranciersvertrouwen, worden hierdoor te weinig benut. > Betaalgedrag sector Eet- en drinkgelegenheden, Q Binnen afgesproken termijn betaald 0-30 dagen na vervaldatum 3% 6% 28% 46% dagen na vervaldatum dagen na vervaldatum Meer dan 90 dagen na vervaldatum 17% 6 Graydon onderzoek

7 3. Deelsectoren met meeste stopzettingen Het aantal stopzettingen in de horecasector ligt dit jaar merkelijk hoger dan de voorbije jaren. Tijdens de eerste zes maanden van 2015 werden al 640 horecabedrijven meer stopgezet dan tijdens dezelfde periode vorig jaar. De stopzettingen binnen de horecasector situeren zich bijna haast allemaal in enkele belangrijke deelsectoren. Waar het voorheen vooral in de deelsector Cafés en bars was dat een groot aantal zaken sloot, merken we het voorbije jaar ook in andere deelsectoren sterke stijgingen. In de sector eetgelegenheden met volledige bediening (traditionele restaurants) is het aantal stopzettingen gedurende het eerste half jaar van 2015 met 141 eenheden gestegen tegenover dezelfde periode vorig jaar. Eenzelfde trend zien we bij eetgelegenheden met beperkte bediening (snackbars), waar een stijging werd vastgesteld met 171 eenheden. In de sector Catering steeg het aantal stopzettingen ook met 87 eenheden. > Deelsectoren met grootste stijging stopzettingen Eetgelegenheden met volledige bediening Eetgelegenheden met beperkte bediening Catering Overige eetgelegenheden Cafés en bars Graydon onderzoek 7

8 Conclusie We willen dit brancherapport niet enkel afsluiten met de drie belangrijkste conclusies. We willen bij elke conclusie ook meteen een concreet advies geven waar u direct mee aan de slag kunt. Want de juiste conclusies trekken is belangrijk, maar hier meteen ook de juiste actiepunten aan verbinden is nog belangrijker. 1. De horecasector wordt voor het eerst gekenmerkt door meer stopzettingen dan oprichtingen. Ongetwijfeld is het invoeren van de witte kassa hiervoor een van de belangrijke verklarende elementen. Gebruik het invoeren van de witte kassa juist als hefboom om uw zaakvoering helemaal op punt te zetten. Zie het als een middel meer inzicht te krijgen in uw financieel beheer en om een realistisch business plan op te stellen dat aangepast is aan de hedendaagse realiteit. 3. Het betaalgedrag in de horecasector blijft abominabel slecht. Bijna een derde van de facturen wordt meer dan 90 dagen te laat of zelfs helemaal niet betaald. Maak veel duidelijkere afspraken over de betaalcondities met uw zakenpartners en vraag naar een korting contant of een ander voordeel. Levert u zelf ook aan bedrijven, zit hen dan veel korter op de hielen wanneer een betaling uitblijft. Enkel door het betaalgedrag nauwkeurig te monitoren en daar waar nodig snelle actie te ondernemen, kunt u voorkomen dat uw zaak krijgt af te rekenen met liquiditeitsproblemen. 2. De horeca blijft nog steeds een sector met een zeer laag aantal groeibedrijven. In vergelijking met andere sectoren, is de horeca bij de slechtste leerlingen van de klas. Ga na welke maatschappelijke tendensen er in uw sector aan de gang zijn, zoals het toenemend aantal maaltijdbezorgers via internet of de toenemende vraag naar bepaalde types maaltijden. Breng deze tendensen in kaart en onderzoek elke dag opnieuw waarmee u écht het verschil kunt maken. Een succesvolle horecazaak uitbouwen is vandaag de dag meer dan enkel goede pinten tappen. Ga op zoek naar een origineel concept dat dan ook nog regelmatig herbekeken wordt. 8 Graydon onderzoek

9 Nawoord door Foodservice Alliance De nieuwe vaststellingen van Graydon tonen aan dat de horecasector nog steeds sterk in beweging is. Belangrijk hierbij vast te stellen is dat de horecamarkt al bijna 7 jaar op haar grondvesten is aan het daveren. De economische crisis heeft zijn tol geëist, omdat de consument zich anders is gaan gedragen. Ook belangrijke maatregelen zoals het rookverbod, de verstrengde alcoholcontroles, de stijgende bierprijzen en de witte kassa, hebben een nefaste invloed gehad op de sectorontwikkeling. Uit onze onderzoeken blijkt echter dat ondernemers in horeca die de afgelopen jaren geleerd hebben om mee te bewegen met de veranderende marktbehoefte, het vandaag bijzonder goed doen. Foodservice Alliance volgt daarbij de stelling van Graydon-onderzoeker Eric Van den Broele: bedrijven die erin slagen om te innoveren, om creatief uit de hoek te komen, hebben de toekomst. Het succes van de vele koffiebars, die sinds het verschrompelen van de markt voor traditionele cafés als paddenstoelen uit de grond zijn geschoten, is hiervan een mooi voorbeeld. Hoewel de cijfers van Graydon duidelijk wijzen op een negatieve tendens in de horecasector, willen wij graag een boodschap van hoop brengen. Doordat de markt iets kleiner wordt, kan het rendement per ondernemer weer gaan toenemen. Uit onze Foodservice barometer blijkt immers dat de totale besteding door Belgische consumenten in horeca dit jaar zal uitkomen op 12,6 miljard euro. Dit is een toename met 1,1% ten opzichte van restaurants, die sinds de economische crisis van 2008 opnieuw een positieve tendens kennen. Het aantal bezoeken neemt er in 2015 met +3.3% toe. Ook de quickservicerestaurants doen het over het algemeen terug goed. Frituren, broodjeszaken en buitenlandse fastfoodzaken laten een toename van bezoeken optekenen van +1.6%. Met andere woorden: ondanks de forse toename van het aantal stopzettingen van horecazaken, zijn Belgen vaker op restaurant gegaan en zijn ze meer gaan besteden dan vorig jaar. De koek wordt opnieuw groter en hij moet verdeeld worden onder minder ondernemers. De sector bevindt zich dus op een kantelpunt, waarbij de sector stap voor stap opnieuw sterker en rendabeler kan gaan worden. Aan de Belgische horecasector om nu te bewijzen dat ze deze kans kan aangrijpen. Gert Laurijssen CEO Foodservice Alliance En dat is niet het enige positieve signaal dat wij vaststellen. Het aantal bezoeken aan outlets in horeca is het afgelopen jaar toegenomen met +2,2%. In 2015 zullen er samen zo n 917 miljoen bezoeken door consumenten aan Belgische horecazaken zijn gedaan. De belangrijkste groeiers binnen horecakanalen zijn de brasseries en Graydon onderzoek 9

10 Over Graydon Graydon biedt informatieoplossingen op het gebied van Credit Management, Risk & Compliance en Marketing Informatie. Met deze diensten helpt Graydon bedrijven toegang te verkrijgen tot kapitaal, kennis op te bouwen ter versteviging van hun concurrentiepositie en te voldoen aan de groeiende vraag naar transparantie. Graydon bouwt op een netwerk van 130 internationale databases in 100 landen met hierin informatie over meer dan 90 miljoen bedrijven. Al meer dan 125 jaar verwerken Graydon s informatiespecialisten de up-to-date financiële, commerciële en transactiegerelateerde bedrijfsinformatie tot innovatieve en betrouwbare informatieoplossingen. Over Foodservice Alliance Foodservice Alliance is een onafhankelijk kennisinstituut voor de Belgische foodservicemarkt. Haar doelstelling is een bijdrage te leveren aan de kennisverbreding rond de consumptie van eten en drinken buitenshuis. Om dat te realiseren, brengt Foodservice Alliance die markt grondig in kaart en analyseert ze ontwikkelingen op die markt. Bijvoorbeeld door relevante trends in beeld te brengen, groeifactoren te verkennen en aandachtspunten voor beleidsontwikkelingen ter discussie te stellen. Foodservice Alliance wil de kwaliteit van alle processen en activiteiten binnen de totale markt van buitenshuis eten en drinken op een hoger niveau tillen. Daarmee is Foodservice Alliance ook een aanspreekpunt voor de publieke belangen van de horeca, catering en impulsmarkt in België. Verder voert Foodservice Alliance onafhankelijk onderzoek in opdracht van de belangrijkste toeleveranciers in de wereld van eten en drinken buitenshuis, de belangrijkste Belgische ondernemers in foodservice en verenigingen zoals Horeca Vlaanderen, VLAM, etc 10 Graydon onderzoek

11 Graydon Belgium nv Uitbreidingsstraat 84 b Berchem Telefoon: Graydon onderzoek 11