Historisch-strategische landschapsanalyse

Transcriptie

1 Het erfgoed van de Eerste Wereldoorlog in een ruimtelijk perspectief Vrijdag 2 maart 2012, CC Perron Ieper Historisch-strategische landschapsanalyse Van militaire luchtfotografie tot een landschapskarakterisatie van het WOIconflictlandschap Veerle Van Eetvelde, Rebekka Dossche, Birger Stichelbaut Universiteit Gent, Vakgroep Geografie en Vakgroep Archeologie veerle.vaneetvelde@ugent.be

2 Landschap en z n perspectieven Landschap is een gebied, zoals waargenomen door mensen, waarvan het karakter het resultaat is van de actie en interactie tussen natuurlijke en/of menselijke factoren (Europese Landschapsconventie, 2000) Dynamisch Holistisch Perceptief Verticaal perspectief Horizontaal perspectief

3 Stichelbaut 2012 Barton 2008 Dossche 2011

4 Landschap en oorlog geographical knowledge is essential to the conduct of warfare Lacoste (1976) the historical relationship between war and enivronment is one of the most buoyant areas of research in environmental history Tucker&Russell (2004); Russell (2001); Closmann (2009); Bennett (2009) multiplicity of the relationship between war, militarization and the environment Pearson (2011) the challenge is explore how war and socionatural landscape reciprocally reproduce each other across time and space Pearson (2011) landscape is the broadest scale at which the influence of military activity can be felt and assessed Schofield (2005)

5 Vragen Maar hoe sterk en op welke manier getuigt het huidige landschap nog van de herinneringen van WO I? Welke dynamiek onderging het landschap gedurende de laatste 100 jaar? Waar zijn potentieel meer sporen, relicten te vinden? Wat was het strategische belang van landschap? Dossche 2011

6 Input Project TMS Historisch-strategische landschapsanalyse Veranderingen landgebruik vanaf WOI tot huidige toestand >> landschappelijke relicten Vlaanderen en Nord - Pasde-Calais In Flanders Fields Landschappelijke veranderingen en dynamiek Ieper Wijtschate vóór en na WOI Landschappelijke context sporen Méér dan landgebruik Verdwijnen houten afsluiting >> meer open maken van het landschap

7 Methode F1: Historisch-strategische studie F2: Omgevingsanalyse Landschapskarakterisatie Analyse Landschapsdynamiek Beeldkartering F3: Evaluatie en synthese SWOT-analyse 3 case studies Stuivekenskerke: overstroming IJzer Race to the Sea Hill60: loopgravenoorlog, mijnenslag Wijtschate: mijnenslag

8 Punt- en lijnvormige sporen en relicten Inventarisatie sporen luchtfoto s WOI Inventarisatie Google Earth luchtfoto s Bestaande inventarisatie van puntrelicten Inventaris Wereldoorlogerfgoed << VIOE ( Commonwealth WW1 Cemeteries in France << Commonwealth Wargraves Commission ( The scars of the Battle of Messines << Mr. Ian Jones ( German Reich WW1 Cemeteries in Belgium << Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e.v. (

9 Bronnen luchtfoto s WOI 1915/ Koninklijk Legermuseum luchtfoto s WOII The National Collection of Aerial Photography, Scotland orthofoto s

10

11

12 Landschapstrajecten indicator voor de dynamiek/stabiliteit van het landschap in de periode tijdens en na WOI tijdsdiepte traject

13

14 Landschapsdynamiek % 6% % 6% 34% %

15 Landschapstrajecten top 10 Traject Oppervlakte (ha) Aandeel (%) Verstoord landbouwland > niet herkenbaar > Landbouwland Verstoord landbouwland >> landbouwland 178,55 42,81 138,86 33,29 Verstoord bos > niet herkenbaar > Bos 20,84 5,00 Niet herkenbaar >> Landbouwland 16,57 3,97 Verstoord landbouwland > Kraterlandschap > Landbouwland 9,81 2,35 Verstoord bos > Kraterlandschap > Bos 7,55 1,81 Verstoord bos >> bos 5,43 1,30 Ruïne > niet herkenbaar > Bebouwd perceel Niet herkenbaar > Kraterlandschap > Landbouwland Verstoord bos > niet herkenbaar > Landbouwland 4,23 1,02 4,07 0,97 2,53 0,61

16 Zichtbekken vanop standplaats Hollandse schuur Amerikaans monument Kroonaardbos Peckham krater Pool of Peace Kruisstraatkrater

17 Kroonaardbos Hollandse schuur Kroonaardbos Wijtschatebos - Petit Bois Hollandse schuur Hollandse schuur Amerikaans monument Kroonaardbos Ieper Peckham krater Kemmelberg Franse grens - Menen Pool of Peace Kruisstraatkrater Pool of Peace

18 Zichtbaarheid landmarks

19 Conclusie Gebruik van historische luchtfoto s WOI en WOII voor landschappelijk onderzoek Meer dan punten en lijnen Landschap in al zijn aspecten analyseren Landschappelijke context van de (punt)relicten en relaties met omgeving, ondergrond Veranderingen in tijd en ruimte >> trajecten geven indicatie voor stabiliteit en verandering >> voorkomen van sporen en relicten Beeldkartering -> visuele benadering >> link naar strategisch belang van het landschap Eerste aanzet tot noodzakelijke integrerende benadering en interdisciplinair onderzoek Maatschappelijke meerwaarde en beleidsondersteunend (transdisciplinair) onderzoek Behoud en beheer van sites in landschappelijke en dynamische context Ontsluiting van de sites én beeldmateriaal

20 Het erfgoed van de Eerste Wereldoorlog in een ruimtelijk perspectief Vrijdag 2 maart 2012, CC Perron Ieper Historisch-strategische landschapsanalyse Van militaire luchtfotografie tot een landschapskarakterisatie van het WOIconflictlandschap Veerle Van Eetvelde, Rebekka Dossche, Birger Stichelbaut Universiteit Gent, Vakgroep Geografie en Vakgroep Archeologie veerle.vaneetvelde@ugent.be Met dank aan: Prov. West-Vlaanderen, TMS, In Flanders Field, Stephanie Verplaetse, Jonathan Brijssinck