VERANTWOORDING CO₂ REDUCTIE PROGRAMMA LIBRA ENERGY BV Management Team Jan Joosten Jeroen Bogaers Vincent van Vaalen

Transcriptie

1 VERANTWOORDING CO₂ REDUCTIE PROGRAMMA LIBRA ENERGY BV 2013 Management Team Jan Joosten Jeroen Bogaers Vincent van Vaalen

2 Inhoud 1 Inleiding & Samenvatting Directieverklaring Organisatie Bedrijfsbeschrijving Organizational Boundary Verantwoordelijkheid CO2 prestatieladder Scope van de organisatie Organisatiestructuur Inzicht in de CO₂ uitstoot Libra Energy B.V Inleiding Scopes van Emissies CO₂ Emissie Libra Energy BV Scope 1 - Directe Emissie Scope 2 - Indirecte Emissie Scope 3 Overige Indirecte Emissie Reductie van de uitstoot van Libra Energy BV Inleiding Doelstellingen CO₂ uitstoot beheersbaar door Libra Energy Doelstelling: Het verlagen van de CO₂ uitstoot door Energieverbruik Doelstelling: Het verlagen van de CO₂ uitstoot door Woon-werkverkeer Doelstelling: Het verlagen van de CO₂ uitstoot door zakelijke auto reizen Doelstellingen CO₂ uitstoot niet- beheersbaar door Libra Energy Energie audit verslag Energie review Transparantie & Participatie Transparantie & Participatie Doelgroepen Verantwoordelijkheden Structurele communicatie Planning Participatie Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 2 van 41

3 B. Inventarisatie CO Libra Energy BV C. Inventarisatie CO Libra Energy BV D. Conversiefactoren E. De belangrijkste tips van Het Nieuwe Rijden op een rijtje (bron ANWB) F. Stuur cyclus Co2 reductieprogramma Libra Energy BV G. Communicatie plan G.Kangwal biomassa project - Thailand Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 3 van 41

4 1 Inleiding & Samenvatting Dit is het CO₂ verificatierapport van Libra Energy B.V. Dit rapport is opgesteld in overeenstemming met de eisen volgens de ISO norm en de CO₂ prestatieladder onder de verantwoordelijkheid van het management team. In bijlage A is een verwijzingstabel opgenomen waarin aangegeven staat waar de eisen volgens de ISO terug te vinden zijn in dit rapport. Eventuele projecten in de toekomst waar op gunningvoordeel kan worden verkregen vallen onder de verantwoording van het management team. In deze CO₂ reductie verantwoording van Libra Energy BV geven we aan wat onze carbon footprint is en hoe wij hier bewust mee omgaan en deze daar waar mogelijk verlagen. Deze verantwoording is tevens de basis voor de certificering van Libra Energy BV. Hiertoe maakt Libra Energy BV gebruik van het model van de Stichting Klimaatvriendelijk Ondernemen en Aanbesteden (SKOA); de CO₂ prestatieladder 1 De CO₂ Prestatieladder is een instrument om bedrijven te stimuleren tot CO₂ bewust handelen in de eigen bedrijfsvoering. Het gaat hierbij met name om energiebesparing, het effectief gebruiken van materialen en het gebruik van duurzame energie. Het CO₂ Prestatieladdercertificeringsmodel kent 5 maturity levels. De fasen van volwassenheid, waarop een onderneming gecertificeerd kan worden. Een onderneming kan een volgend niveau bereiken door verbeteringen in bestaande processen door te voeren en door innovatie van methode en technieken. Libra Energy BV wil op niveau drie gecertificeerd worden. Hierbij heeft het bedrijf de eigen Carbon Footprint op orde, communiceert intern en extern en heeft een actieve rol in de sector waarin zij werkzaam is. De certificering stelt eisen vanuit verschillen invalhoeken: Inzicht in de CO₂ Emissie Reductie van de CO₂ Emissie Transparantie (Intern & Extern) Participatie in CO₂-initiatieven In hoofdstuk 2 treft u de directie verklaring van Libra Energy BV aan. Hoofdstuk 3 beschrijft de organisatie van Libra Energy Hoofdstuk 4 geeft inzicht in de huidige CO₂ emissie en welke emissiebronnen betrokken zijn in de CO₂ prestatieladder van Libra Energy BV Hoofdstuk 5 behandelt de reductie van de beheersbare emissiestromen van Libra Energy en beschrijft de compensatie van de niet beheersbare emissiestromen. 1 Handboek CO2-prestatieladder juli 2012 Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 4 van 41

5 Ten slotte wordt in hoofdstuk 6 de transparantie en de participatie behandeld. Hierin wordt besproken, zowel intern als extern, wat het CO₂ reductiebeleid van Libra Energy is en de voortgang hiervan. De participatie betreft de deelname in initiatieven en de wijze van kennisdeling van Libra Energy op gebied van CO₂ reductie. Het basisjaar voor de CO2 prestatieladder is De komende jaren zal 2012 als reflectie dienen voor de CO2 prestatieladder. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 5 van 41

6 2 Directieverklaring Libra Energy B.V. is een groothandel in zonnepanelen, Libra heeft een passie voor een schoon milieu. Het is een uitdaging om steeds weer nieuwe methodes te vinden om te werken aan een schoner milieu en een beter leefklimaat. Door de verkoop van zonne-energiesystemen probeert Libra een bijdrage te leveren aan een schonere en betere leefomgeving. Libra streeft naar het continu verbeteren van onze eigen milieuprestaties, maar ook die van de organisaties waarmee we samenwerken en we zullen constant blijven zoeken naar mogelijkheden om de gezamenlijke milieuprestaties te verbeteren. Visie Wij zijn ervan overtuigd dat zonne-energie als onuitputtelijke energie bron wereldwijd de energieproductie op economische en maatschappelijk verantwoorde wijze in balans kan brengen met de voortdurend stijgende vraag naar energie. Missie Wij willen zonne-energie voor iedereen toegankelijk maken door hoog-kwalitatieve zonneenergiesystemen op maat tegen de scherpste prijs/ prestatieverhouding en de best mogelijke service te verzorgen. Bedrijfswaarden Het is ons gemeenschappelijk en natuurlijk streven als team te excelleren in het opbouwen van duurzame relaties, maximale klanttevredenheid te realiseren en d.m.v. innovatie en voortdurende verbeteringen onze dienstverlening te optimaliseren. Voor ons is het vanzelfsprekend dat we duurzaam ondernemen. We hebben er daarom medio 2012 voor gekozen om ons te laten certificeren voor de CO₂ prestatieladder. Waarbij we niet alleen onze eigen carbon footprint in kaart willen brengen en deze zoveel mogelijk willen terugbrengen, maar we willen ook proberen onze omgeving bewust te maken van de noodzaak om maatschappelijk verantwoord te ondernemen was voor Libra Energy BV in meerdere opzichten een roerig jaar. Het jaar startte met de aankondiging van anti-dumping maatregelen voor zonnepanelen; door (vermeende) oneerlijke concurrentie van de Chinese module bouwers zijn er door de Europese Commissie minimum prijzen vastgesteld. Dit traject heeft bijna heel 2013 geduurd wat tot veel onzekerheid in de markt leidde en zijn weerslag heeft gehad op de omzet en resultaten van Libra Energy BV zou ook het jaar moeten worden waarin het fundament van Libra Energy BV versterkt zou worden. Dit door met name nieuw personeel aan te trekken om enerzijds een sterker management te krijgen en anderzijds ons customer support en magazijn te versterken. Waarin in 2012 al een aanvang mee is gemaakt. Helaas zijn we hierin niet volledig geslaagd waardoor de gemiddelde personeelsbezetting en kosten hoger zijn uitgevallen. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 6 van 41

7 De gebudgetteerde omzet voor 2013 was 19,2 miljoen euro en is uiteindelijk 16.8 miljoen euro geworden. Het verheugd ons om te zien dat ondanks al deze negatieve effecten de CO2 uitstoot in kg was ten opzichte van kg in Het grootste deel van dit verschil komt uit scope 3 Overige indirecte Emissie is te wijten aan de lagere import uit China. Scope 1 en 2 hadden een hogere Emissie waarvan de oorzaak is een hoger gemiddeld personeelsbestand maar als we naar de emissie per persoon kijken is deze lager! 3 Organisatie 3.1 Bedrijfsbeschrijving Libra Energy is een international speler op het gebied van zonnestroom panelen, opgericht in 2007 in Castricum. Met vestigingen in Groot-Brittannië, Verenigde Staten en de Benelux is Libra Energy Wereldwijd vertegenwoordigd met een sterk verkoop en services team. Ons team heeft al vele jaren ervaring in het internationaal zakendoen. We werken met 22 toegewijde collega s met verschillende kennisgebieden. Op deze manier kunnen wij u optimaal technisch ondersteunen en de service leveren die nodig is voor uw zonnestroom panelen. Libra Energy is gespecialiseerd in het leveren van systeem componenten. We werken nauw samen met onze internationale partners Vanuit ons centrale magazijn in Castricum verzorgen wij exclusief B-2-B klanten een compleet zonnestroom systeem voor netgekoppelde toepassingen, micro-grid systemen, hybride energie opwekking en op projectbasis autonome elektriciteitssystemen. Op verzoek kan Libra Energy complete installatiepakketten, bestaande uit zonnepanelen, omvormers, montagesystemen, bekabeling, etc. Als groothandel hebben wij ons gespecialiseerde netwerk van professionele installateurs. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 7 van 41

8 We leveren hoge kwaliteit tegen concurrerende prijzen en voorwaarden. Wij zien goede service, communicatie, efficiëntie en customer service als absolute sleutels tot een goede samenwerking. Wij bouwen aan een samenwerking voor nu en voor de toekomst. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 8 van 41

9 3.2 Organizational Boundary De organisatorische grens is bepaald volgens de GHG protocol-methode (uitgaande van de hoogste top van de hiërarchie van de bedrijven). Libra Energy B.V. is een zelfstandige onafhankelijke B.V. en zit dus automatisch aan de top van de Boundary. A-aanbieders samen 80% van de omzet 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% A-aanbieders samen 80% van de omzet ,8% 49,3% 64,3% 71,3% 77,6% 82,1% Volledigheidshalve hebben we ook laterale methode bepaald waarbij het aantal a-aanbieders op de x-as staat (de belangrijkste aanbieders die samen 80% van de inkoopwaarde vormen en er geen c- aanbieders tussen de a aanbieders staan. Zie hiervoor het bovenstaande figuur A-Aanbieders zijn allen aanbieders waar we verder geen binding mee hebben. 3.3 Verantwoordelijkheid CO2 prestatieladder Het management team bestaande uit Jeroen Bogaers (CFO), Jan Joosten (CEO) en Vincent van Vaalen (General Manager) is verantwoordelijk voor het CO₂ reductieprogramma van Libra Energy. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 9 van 41

10 3.4 Scope van de organisatie De scope zoals hij internationaal gecommuniceerd wordt:: Libra Energy BV is an international distributor of components and tailor made solar installations for residential and commercial applications. We are specialized in providing solutions for grid connected solar systems, energy storage, hybrid and micro-grid systems. Libra Energy is een distributeur van systeem componenten voor zonnestroom installaties. Als groothandel hebben wij ons gespecialiseerde netwerk van professionele installateurs. We werken nauw samen met onze internationale partners. Vanuit ons centrale magazijn in Castricum verzorgen wij exclusief B-2-B klanten een compleet zonnestroom systeem voor net-gekoppelde toepassingen, micro-grid systemen, hybride energie opwekking en op projectbasis autonome elektriciteitssystemen. Het CO₂ reductieprogramma van Libra Energy heeft betrekking op de vestiging binnen Nederland. De vestigingen buiten Nederland worden niet meegenomen in het CO₂ reductieprogramma. Binnen de scope is ook het inkomende en uitgaande transport meegenomen van de zonnepanelen. Kleinere energiestromen zoals papier en toner zijn (nog) niet betrokken in het CO₂ reductieprogramma van Libra Energy BV. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 10 van 41

11 3.5 Organisatiestructuur Libra Energy is in een korte periode sterk gegroeid met een daaraan gekoppelde personele groei. In 2007 is Libra Energy BV begonnen met 3 mensen op dit moment biedt de organisatie werk aan 15 mensen. Libra Energy BV kent een platte organisatie waarbij de lijnen kort zijn. Wel is er een duidelijke hierarchische structuur waarin Directie met de General Manager het MT vormen vanwaar beleidslijnen worden gemaakt. De General Manager stuurt de afdelingen aan met daarin de medewerkers. Hierbij worden eigenaren van processen onderkent die de desbetreffende medewerker bewaakt. Middels een rapportage systeem houdt het MT hier toezicht op. Om hier zo efficiënt mogelijk mee om te gaan investeert Libra Energy BV continu in de opbouw van de organistatie door de de processen te beoordelen en ze te verbeteren. De uitbreiding en optimalisatie van het automatiseringssysteem ondersteunt deze groei. Het uitgangspunt is hier steeds dat de processen geoptimaliseerd worden waarbij klantgerichtheid centraal staat. Hieronder treft u het (vereenvoudigde) organigram van Libra Energy aan. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 11 van 41

12 4 Inzicht in de CO₂ uitstoot Libra Energy B.V. 4.1 Inleiding Het doel van invalshoek 1: Inzicht, is om bedrijven te stimuleren de eigen CO₂ uitstoot (en die van hun leveranciers) te kennen en permanent te zoeken naar nieuwe mogelijkheden om de klimaatimpact van de eigen bedrijfsvoering terug te dringen. Wanneer inzicht is verworven, kunnen hieraan reductiedoelstellingen worden gekoppeld (Invalshoek 2: Reductie), gecommuniceerd (invalshoek 3: Transparantie) en gezocht worden naar initiatieven rond de sector (invalshoek 4: Participatie). Jaarlijks wordt er een inventarisatie uitgevoerd en worden de energiestromen kwantitatief in kaart gebracht. 4.2 Scopes van Emissies De CO₂ uitstoot wordt onderscheiden in verschillende scopes van emissies Scope1, Directe Emissies: dit zijn de emissies door de eigen organisatie (gas) en de emissies van het eigen wagenpark; Scope 2, Indirecte Emissies: dit zijn emissies die ontstaan door bronnen die de organisatie gebruikt, hieronder vallen het electra en ook de zakenreizen; Scope 3, Overige Indirecte Emissies: dit zijn emissies die het gevolg zijn van de activiteiten van het bedrijf, maar die niet voorkomen uit bronnen van het bedrijf. Bijv. de productie van ingekochte materialen en het gebruik van de materialen, maar ook de levering van de materialen. Het onderliggende Scope diagram geeft de samenhang tussen de verschillende scopes weer. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 12 van 41

13 4.3 CO₂ Emissie Libra Energy BV We hebben de CO₂ emissies, welke het gevolg zijn van de bedrijfsvoering van Libra Energy BV ook in scopes onderverdeeld en deze vervolgens weer in energiestromen. Libra Energy BV is gevestigd te Castricum, hier wordt een kantoorruimte van ca. 300m2, een magazijnruimte van ca. 900 m2 en sinds 2013 een technische ruimte van 100m2 gebruikt Libra Energy maakt geen gebruik van productieruimtes en/of bouwplaatsen. We hebben er vooralsnog voor gekozen om geen splitsing te maken tussen de kantoor, magazijnruimte en technische ruimte in de CO2 prestatieladder. De in deze verantwoording gepresenteerde resultaten moeten altijd geïnterpreteerd worden met een bepaalde onzekerheidsmarge. De maximale toelaatbare norm hiervoor is 5%. Enerzijds wordt deze bepaald doordat de emissies in de scopes niet volledig zijn. Er is voor gekozen om alleen de relevante emissie op te nemen. Daarnaast is er enige onnauwkeurigheid in de metingen. Deze betreffen de conversiefactoren die uitgaan van gemiddelden maar ook een afronding in bijvoorbeeld de afstand tabellen welke gebruikt worden voor de bepaling van scope 2 en scope 3. Verder is de bepaling van het transport woon-werk en de zakelijke reizen gebaseerd op nauwkeurige schattingen. De gebruikte conversiefactoren om tot deze CO₂ uitstoot te komen staan vermeld in Bijlage B. Hieronder is de Co2 uitstoot per scope over 2013 en 2012 grafisch weergegeven. De totale CO₂ emissie van Libra Energy over 2013 bedraagt ca. 545 ton CO₂ ten opzichte van 590 ton Co2 in De Co2 uitstoot voor Scope 1 en Scope 2 is hoger dan in 2012 echter, zoals later uit de verantwoording blijkt is deze in relatie tot de FTE lager dan Co2 uitstoot per Scope kg Co Scope 1 Scope 2 Scope 3 Totaal Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 13 van 41

14 Relevantie van de Scopes en de energiestromen per Scope Onderstaand diagram geeft een beeld van de procentuele verdeling van de emissies over 2013 per scope en per energiestroom aan van Scope 1, 4% van de totale emissie (was 3%); Scope 2, 7% (was 7%) en is Scope 3 verantwoordelijk voor 88% (was 91%) van de totale emissie van Libra Energy BV over % Co2 uitstoot per energiestroom over % 1% 71% 3% 2% 3% 3% Scope 1 Energie verbruik Scope 1 Transport Woon Werk Scope 2 Electraverbruik Scope 2 Zakelijke reizen Auto Scope 1 Energie verbruik Scope 1 Transport Woon Werk Scope 2 Electraverbruik Scope 2 Zakelijke reizen Auto Scope 2 Zakelijke reizen Vliegtuig Scope 3 Inkomende vracht Scope 3 Uitgaande vracht Scope 2 Zakelijke reizen Vliegtuig Scope 3 Inkomende vracht Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 14 van 41

15 4.3.1 Scope 1 - Directe Emissie De directe emissie van Libra Energy BV betreffen de energiestromen; energieverbruik van Libra Energy en (het transport) woon-werk verkeer van de medewerkers van Libra Energy BV. We hebben het beperkt tot deze energiestromen en bijvoorbeeld papier en tonerverbruik buiten beschouwing gelaten, omdat deze marginaal zijn ten opzichte van de andere stromen en bovendien moeilijk in kaart te brengen zijn. Zoals als uit de tabel blijkt, bedraagt de Directe Emissie voor Kg CO₂. Dit is 4.2% van de totale emissie van Libra Energy BV Per FTE is dit Kg CO₂, verdeeld in 419 Kg CO₂ / FTE met betrekking tot het Verbruik van Gas en Kg CO₂/FTE voor (het transport) Woon-werk verkeer. Ten opzichte van 2012 is het verbruik per FTE verminderd met 6.4% Kwantificering CO₂-emissie Libra Energy Scope CO2 (in kg) FTE CO2 per FTE % toeafna me 2012 CO2 (in kg) FTE CO2 per FTE Verbruik Gas , ,6% , Gasverbruik per FTE Transport Woon Werk Transport Woon Werk , ,8% , Directe Emissies door Libra (Scope 1) , ,4% Het energieverbruik wordt jaarlijks opgegeven door door de verhuurder en middels conversiefactoren wordt de CO₂ uitstoot berekend. De CO₂ uitstoot voor het woon-werk verkeer van de medewerkers is bepaald door inventarisatie van het type auto, de hoeveelheid CO₂ uitstoot die dit type auto heeft per kilometer, de afstand woon werk verkeer en het aantal dagen woon-werk verkeer per jaar. Dit resulteert in de CO₂ uitstoot veroorzaakt door het woon-werkverkeer. Zowel de uitstoot van het energieverbruik als die van het woon-werkverkeer kan direct gerelateerd worden aan het aantal FTE s direct werkzaam voor Libra Energy BV. Daarom is gekozen om als meeteenheid voor de CO₂ de directe emissie in Kg CO₂ per FTE te nemen. Met deze eenheid kan de ontwikkeling van de directe emissie goed worden bijgehouden. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 15 van 41

16 4.3.2 Scope 2 - Indirecte Emissie De Indirecte Emissie die we voor Libra Energy BV hebben gedefinieerd is beperkt tot de energiestroom met betrekking tot het zakelijke vervoer. Deze hebben we onderverdeeld in zakelijke reizen met de auto en zakelijke reizen met het vliegtuig. De overige zakelijke reizen met openbaar vervoer zijn zeer beperkt en zin daarom niet meegenomen in de bepaling van de CO₂ uitstoot. Zoals als uit de tabel blijkt, bedraagt de Indirecte emissie voor scope 2 over Kg CO2 ( Kg CO₂). Dit is 7,37% van de totale emissie van Libra Energy BV. Per omzet is dit 2,58 Kg CO₂, verdeeld in 0,62 Kg CO₂ / omzet met betrekking tot het electraverbruik 1.06 in 0,62 Kg CO₂ / omzet op de zakelijke reizen auto en 0,91 Kg CO₂/ omzet vanwege zakelijke reizen met het vliegtuig. Kwantificering CO₂-emissie over 2013 Libra Energy Scope 2 Co2 (in kg) FTE Turnover (x 1.000) CO2 per FTE CO2 / Turnover % toeafname Verbruik Electra Electraverbruik per FTE , ,62-21,0% Zakelijke reizen Zakelijke reizen Auto , ,05-1,6% Zakelijke reizen Vliegtuig , ,91 14,7% Indirecte Emissies door Libra (Scope 2) , ,58 Kwantificering CO₂-emissie over 2012 Libra Energy Scope 2 Co2 (in kg) FTE Turnover (x 1.000) CO2 per FTE CO2 / Turnover Verbruik Electra Electraverbruik per FTE , ,62 Zakelijke reizen Zakelijke reizen Auto , ,06 Zakelijke reizen Vliegtuig , ,79 Indirecte Emissies door Libra (Scope 2) , ,47 Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 16 van 41

17 De intentie was om de zakelijke reizen met de auto worden vanaf 2013 vast te leggen. Helaas is dit gezien de administratie die het met zich meebrengt niet haalbaar. We hebben een nauwkeurige schatting gemaakt en deze is gecorrigeerd met de gecalculeerde woon-werk kilometers en met de conversie factor per auto wordt de CO₂ emissie bepaald. De zakelijke vliegreizen worden vastgelegd bij de verwerking van de betaling in de administratie. Hierbij wordt de gevlogen afstanden vastgelegd met behulp van conversiefactoren, vervolgens wordt de CO₂ emissie bepaald. De CO₂ uitstoot voor de zakelijke reizen relateren we aan de omzet van Libra Energy BV. Er is voor deze meeteenheid gekozen omdat een direct (volgtijdelijk) verband tussen de omzet en zakelijke reizen bestaat. We zien een forse afname in het electra gebruik per FTE ten opzichte van 2012, verder is er een kleine afname met betrekking tot de CO₂ uitstoot voor de zakelijke kilometers en is er een forse toename met betrekking tot de vluchtreizen te zien. Hier wordt verder op ingegaan in hoofdstuk Scope 3 Overige Indirecte Emissie De overige indirecte emissie voor Libra Energy BV betreft de emissie van inkomende en uitgaande transporten. Deze zijn aanzienlijk ten opzichte van de emissie van scope 1 en scope 2. De oorzaak hiervan is dat Libra Energy het grootste deel van zijn producten uit China betrekt welke veelal per containerschip worden aangevoerd. Daarnaast hebben de producten een relatief hoog volume gewicht. Zoals als uit de tabel blijkt bedraagt de Overige Indirecte Emissie voor scope 3 over Kg CO₂ ( Kg CO₂). Dit is 87.9% van de totale emissie van Libra Energy BV.Per omzet is dit 29 Kg CO₂, verdeeld in 3 Kg CO₂ / 1,000 omzet met betrekking tot de inkomende vracht en 5 Kg CO₂/ omzet met betrekking tot de uitgaande vracht. Kwantificering CO₂emissie Libra Energy Scope CO2 (in kg) Turnove r (x 1.000) CO2 per turnov er 2012 CO2 (in kg) Turnove r (x 1.000) CO2 per turnove r % toeafnam e Inkomende vracht ,8% Uitgaande vracht ,9% Overige indirecte Emissies door Libra (Scope 3) ,1% Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 17 van 41

18 Ter bepaling van de CO₂ emissie van scope 3 wordt uitgegaan van de afstand van de aanvangsplaats van de goederen tot aan de aankomstplaats van de goederen. Aan de hand van afstandstabellen, het gewicht van de zending en het type transport is met behulp van conversiefactoren de CO₂ emissie bepaald. Net als bij scope 2 is hier als meeteenheid gekozen voor Kg CO₂/ omzet, omdat hier nog sterkere relatie met de omzet aanwezig is. We zien in 2013 een afname van 9.1% ten opzichte van 2012 welke volledig voor het conto van de inkomende vracht komt. De oorzaak hiervan ligt een lagere import van panelen uit China. Een groot deel is nu ook uit Europa (Italie) gehaald en daarnaast is de omzet verdeling verandert ten opzichte van Montage materialen betreffen een groter deel van de omzet dan in 2012 en deze worden voor het grootste deel betrokken uit Nederland. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 18 van 41

19 5 Reductie van de uitstoot van Libra Energy BV 5.1 Inleiding In hoofdstuk 4 hebben we inzicht gekregen in de CO₂ emissie van Libra Energy BV. Hierbij hebben we de verschillende emissies in scopes ingedeeld. Dit inzicht is noodzakelijk om te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om de emissie te reduceren. Hiertoe hebben we energiestromen onderverdeeld in twee types: Beheersbare energiestromen; hieronder vallen het Energie verbruik, het transport woonwerk verkeer en het zakelijke transport met de auto Niet-beheersbare energiestromen; hieronder valt het zakelijk transport met het vliegtuig, de inkomende vrachten en de uitgaande vrachten. In dit hoofdstuk formuleren we doelstellingen waarin we aangeven hoe we de emissie willen reduceren. Ook wordt in dit hoofdstuk aandacht gegeven aan de interne audit. Voor de beheersbare energiestromen zijn dit doelstellingen die kwantificeerbaar zijn en die periodiek gemonitord worden De niet beheersbare energiestromen kunnen we helaas niet eenvoudig reduceren. Wel zullen deze gemonitord worden. Libra Energy wil als bedrijf en uit ideologie klimaat neutraal opereren en heeft zich geconfirmeerd om de niet beheersbare CO₂ uitstoot en het resterende deel van de beheersbare CO₂ uitstoot te compenseren. Hiertoe investeert Libra Energy in een biomassacentrale in Thailand. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 19 van 41

20 5.2 Doelstellingen CO₂ uitstoot beheersbaar door Libra Energy Doelstelling: Het verlagen van de CO₂ uitstoot door Energieverbruik Libra Energy BV wil een groen bedrijf zijn dat ook uitdragen. We zijn werkzaam in de PV-sector. Voor ons is het dan ook niet meer dan logisch dat wij zelf ook elektriciteit opwekken met een PV-installatie De intentie was om medio 2013 te investeren in een PV-installatie op het kantoorpand en/of magazijn om op die manier de Kg CO₂ per FTE omlaag brengen. We hebben meerdere gesprekken gevoerd met de verhuurder om deze installatie te realiseren echter de investering werd dermate hoog omdat al het asbest van het dak er ook af moest dat we besloten hebben om dit vooralsnog niet te doen. Waar wel een aanzet aangegeven is is de bouw van Carport met zonnepanelen. Dit project is gestart in 2013 en naar verwachting zal april 2014 deze carport stroom gaan geven. Het betreft een systeem van 4 kw en zal naar verwachting een 2000 Kg CO₂ besparen, per persoon is dit ongeveer 150 Kg CO₂ Over 2013 bedroeg het electriciteitsgebruik Kwh, ruim Kg CO₂. Dit is nagenoeg hetzelfde als het verbruik in Kg CO₂. Echter omdat er in 2013 gemiddeld 14 personen en in 2012 gemiddeld 11 personen in dienst waren is het elektriciteit gebruik per FTE gedaald met 21%. Dit is heel fors. Een directe verklaring is hier niet voor te geven. Wel wordt er voor ons gevoel bewuster met electra omgegaan. Zoals al eerder besproken gaat de Carport in 2014 de lucht in. Verder willen we onze technische ruimte electra autonoom en dus CO₂ neutraal maken. Dit door een zonne-installatie te plaatsen die accu s laad welke weer zorgdragen voor de stroom voorziening. Het electra gebruik van de technische ruimte bedroeg over Kwh of te wel 961 Kg CO₂. Samen met de Carport die zou in totaal 3000 Kg CO₂ bespaart kunnen worden. Wat wel gecorrigeerd hierop zou moeten worden is de stroom die het opladen van electrische auto s en scooters kost. Echter wordt deze toename ruimschoots gecompenseerd met de uitstoot vermindering door het gebruik van de electrische scooters en auto s. Al met al is onze doelstelling om het verbruik in 2014 per FTE met 10% te verlagen. Dit zou mogelijk moeten zijn met de genoemde maatregelen en door efficienter met ruimtes om te gaan Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 20 van 41

21 5.2.2 Doelstelling: Het verlagen van de CO₂ uitstoot door Woon-werkverkeer Over 2013 hebben we ons het ambitieuze doel opgelegd om de CO₂ uitstoot welke in kg per FTE bedraagt terug te brengen met 5% tot 1263 kg per FTE in Een groot deel van de medewerkers van Libra Energy BV maakt gebruik van de auto om naar kantoor te komen. Een groot deel van de medewerkers woont binnen een straal van 20 Km van Libra Energy BV. Van scope 1 is de totale emissie kg Co2 hiervan is het aandeel woonwerkverkeer kg CO2 en is de meest relevante bron 2. Zoals te zien in is de uitstoot toegenomen van Kg CO₂ met 11 personen tot Kg CO₂ met 14 personen. Per FTE is de gemiddelde uitstoot gegaan van 1330kg naar 1200Kg een vermindering van 9.8% We hebben dit geprobeerd doordat we de medewerkers te stimuleren door de volgende acties: Medewerkers wijzen op het belang van zuinigere autos. We kunnen geen invloed uitoefenen op prive-autos wel is dit mogelijk voor auto s van de zaak. Hierbij zullen we bij vervanging of nieuwe lease auto s de keuze voor minder milieu belastende auto s stimuleren; De medewerkers stimuleren om met de fiets te komen. Deze stimulans wordt extra geprikkeld door uit de werkkostenregeling medewerkers die een fiets aanschaffen financieel tegemoet te komen voor de aanschaf van die fiets. Wij zullen ook de vergoeding woonwerkverkeer toe passen op vervoer middels een fiets. Uiteraard moet dan ook een deel van het woon-werk verkeer met de fiets gedaan worden; Ook introduceren we een regeling voor medewerkers die met een elektrische fiets of scooter naar de zaak willen komen. Deze regeling omvat een financiële tegemoetkoming in de aanschaf van een elektrische fiets/scooter. Tevens zullen we een renteloze lening voor de aanschaf verstrekken. Ook wordt door de vergoeding woon-werkverkeer toegepast op vervoer middels een elektrische fiets/scooter. Enkele mensen maken hier gebruik van door met de fiets te komen. Daarnaast zijn door Libra Energy BV twee electrische scooters aangeschaft waar dankbaar gebruik van wordt gemaakt. Voor 2014 blijven deze regelingen van kracht. Daarnaast willen we stimuleren als er nieuwe lease auto s in gebruikt worden genomen dit zuinige auto s te laten zijn en zeker 1 ervan wordt een electrische auto. We denken dat we op deze manier een afname van 5% per FTE kunnen realiseren Doelstelling: Het verlagen van de CO₂ uitstoot door zakelijke auto reizen 2 Zie hiervoor de tabel van Scope 1 hoofdstuk Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 21 van 41

22 De zakelijke auto reizen betreffen lease auto s welke aan de medewerkers ter beschikking zijn gesteld. Op dit moment is de CO₂ uitstoot op de zakelijke ritten 1,06 Kg CO₂ per 1.000,- omzet. Het doel voor 2013 was om dit met 10% te verminderen. Dit betekent dat voor 2013 het doel is om de CO₂ uitstoot voor zakelijke ritten te dringen tot 0.96Kg CO₂ per 1.000,- omzet. Helaas is dit niet gehaald de CO₂ uitstoot voor 2013 was 1.05Kg CO₂ per 1.000,- omzet1,6% lager dan in Een belangrijke reden hiervoor is de tegenvallende omzet. Deze is ruim 12% lager dan begroot. De CO₂ uitstoot wordt bepaald door het type auto, de rijstijl en de afstanden welke gereden worden. Om deze reductie te bewerkstelligen zullen dan ook op deze factoren de medewerkers te stimuleren tot CO₂ bewust handelen. Hiertoe zullen we de volgende acties ondernemen: Medewerkers bewust maken van de mogelijkheden om zuinig te rijden. Zie hiertoe bijlage met tips voor zuiniger rijden. Dit effect was over 2013 moeilijk te meten omdat de zakelijke kilometers niet worden bijgehouden en daarom geen inzicht is in het aandeel privé kilometers. Wat we wel willen proberen is om dit jaar meer informatie van de lease maatschappij te verkrijgen zodat inzicht wordt verkregen in het verbruik per auto Stimuleren van auto s met een zuiniger energielabel bij aanschaf dan wel vervanging van de lease auto. Met name willen we medewerkers stimuleren om electrisch te rijden. Ook hier willen we proberen om een verlaging van 5% per FTE te realiseren voor 2014 Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 22 van 41

23 5.3 Doelstellingen CO₂ uitstoot niet- beheersbaar door Libra Energy Zoals in de inleiding van dit hoofstuk al is aangegeven is een groot deel van de CO₂ emissie van Libra Energy BV niet beheersbaar. Hiermee bedoelen we dat onlosmakelijk met de bedrijfsvoering van Libra Energy BV emissie plaatsvinden welke nodig zijn voor de groei van het bedrijf. Zo ontkomen we er niet aan om indien de omzet toeneemt meer in te kopen en zodoende meer te transporteren. Ook de keuze van het transport is veelal niet aan ons. Wel willen we bij contact met onze vervoerders nagaan in hoeverre zij met euro-5 of euro-6 vrachtwagens rijden. Het zelfde geldt in mindere mate voor de zakelijke vluchten. Als een bedrijf dat internationaal zaken doet hebben we regelmatige meetings met onze leveranciers en klanten maar ook met onze Engelse vestiging. Dit betekent dat, ondanks dat er zorgvuldig mee omgegaan wordt, regelmatig medewerkers met vluchten naar het buitenland gaan. Echter, voor ons als bedrijf werkzaam in de groene sector, leggen we ons daar niet zomaar bij neer. We realiseren ons heel goed dat bedrijfsvoering geen excuus moet zijn om maar klakkeloos de carbon footprint te vergroten. Hier toe heeft de directie besloten om vanaf 1 juli 2012 klimaat neutraal te opereren. We hebben hiertoe een contract afgesloten met de Climate Neutral Group. Dit is waar de Climate Neutral Group (CNG) voor staat Climate Neutral Group is een social-venture met een maatschappelijk doel: het komen tot een 100% klimaatneutrale wereld! Onze missie is zoveel mogelijk organisaties te helpen de transitie te maken naar klimaatneutraal ondernemen en om klimaatneutrale diensten en producten te ontwikkelen voor hun klanten. De CNG heeft wereldwijd op verschillende locaties klimaatprojecten opgezet. Door te participeren in een van deze duurzame energieprojecten wordt ervoor gezorgd dat de huidige CO₂-uitstoot van Libra Energy BV elders op de wereld wordt voorkomen. Libra Energy BV participeert in het Kangwal biomassa project - Thailand Het Thaise bedrijf Kangwal produceert onder andere garen en vezels. Voor dit productieproces zijn stoom en warmte nodig die voorheen werden geleverd door steenkool en zware brandstoffen. Door de verbranding van biomassa bespaart de fabriek zo n ton steenkool. Dit levert een CO₂ emissiereductie van ongeveer ton per jaar op. Dit is vergelijkbaar met de jaarlijkse uitstoot van zo n Nederlandse huishoudens. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 23 van 41

24 5.4 Energie audit verslag Door middel van het Energie audit verslag beoordeeld Libra Energy wat zij aan CO2-uitstoot heeft en in hoeverre haar doelstellingen om hier efficiënter mee om te gaan zijn bereikt. Libra Energy werpt als het ware een kritische blik op zichzelf. Ze identificeert de emissie stromen met een significant energieverbruik en de veranderingen hierin. Dit om een zekerheid te verkrijgen dat alle energiestromen en de reductie in beeld zijn. Hieruit definieert zij punten waarin de energie efficiency verbeterd kan worden. Het energie audit verslag wordt schematisch weergegeven in de gedefinieerde workflow van de stuurcyclus voor de CO2 reductieverantwoording 3. Deze geeft aan op welke stappen er gevolgd worden in het energie audit verslag om te komen tot de verantwoording: Stap A: Beoordelen gedefinieerde emissie: Deze stap wordt uitgewerkt in hoofdstuk 4.3 CO₂ Emissie Libra Energy BV. Hierin wordt de CO₂ emissie onderscheiden in de 3 scopes; Directe; Indirecte en Overige Indirecte Emissies. Aangegeven wordt welke energiestromen betrokken worden in de CO2-footprint bepaling. Grafisch wordt de relevantie van de CO₂ emissies van de scopes en energiestromen weergegeven. Elke Scope wordt in een aparte paragraaf uitgewerkt waarbij ook aandacht wordt gegeven aan de berekening van de Emissies en de afwijkingen ten opzicht van de doelstellingen Stap B: Opstellen CO2 footprint 4 : Deze stap wordt eveneens behandeld in hoofdstuk 4.3 CO₂ Emissie Libra Energy BV. Hierin wordt aangegeven in hoe en onder welke voorwaarden de Co2 footprint bepaald is. Tevens wordt aangegeven op basis waarvan de achterliggende berekeningen zijn gebaseerd. De uiteindelijke berekeningen komen voort uit ons automatiserings-systeem. Stap C: Formuleren Doelstellingen: Deze stap wordt uitgewerkt in hoofdstuk 5 Reductie van de uitstoot van Libra Energy BV. Hierin worden de doelstellingen besproken welke vastgesteld zijn op basis van het energiereview door het MT Stap D: Formuleren Maatregelen ter realisatie Doelstellingen: Deze stap wordt eveneens uitgewerkt in hoofdstuk 5 Reductie van de uitstoot van Libra Energy BV. Dit is ook weer gebaseerd op het Energiereview door het MT. Stap E: Monitoren Doelstellingen: Deze stap wordt eveneens uitgewerkt in hoofdstuk 5 Reductie van de uitstoot van Libra Energy BV. Het MT beoordeeld op basis van stap A en stap B de Emissie. Hieruit wordt vastgesteld in hoeverre de doelstellingen gehaald zijn. Wat zich uit in de Energie review door het MT. Stap F: Formuleren Transparantie en Participatie: Deze stap wordt uitgewerkt in hoofdstuk 6 Transparantie & Participatie Stap G: Beoordelen Transparantie en Participatie: Dit wordt gedaan tijdens het Energie Review. Aan de hand van de uitkomsten hiervan leidt dit tot al dan niet aanpassingen op de doelstellingen 3 Zie bijlage C. Stuurcyclus Co2 reductieprogramma Libra Energy BV 4 Zie bijlage B. Inventarisatie C Libra Energy BV Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 24 van 41

25 5.5 Energie review Vastlegging & Energieverbruik Identificatie van gebieden van significant energie verbruik en veranderingen over de afgelopen periode Jaarlijks wordt door het management een energiereview uitgevoerd waarbij de resultaten van de inventarisatie beoordeeld ten opzichte van het basisjaar en voorafgaande jaren. Vastgesteld word of alle energiestromen nog relevant zijn en of er energiestromen afvloeien of erbij komen (zie hoofdstuk 4). Bij onze identificatie hebben we onderscheiden de beheersbare en niet beheersbare emissiestromen 5. De beheersbare emissie stromen zijn de directe en indirecte emissie (scope 1 en 2). In bijlage B treft U het overzicht van de Co2 uitstoot voor Libra Energy aan. Hieruit blijkt dat de beheersbare emissies ruwweg in twee types zijn te onderscheiden. In een gebruik van Gas en Electra en in het vervoer dat door medewerkers van Libra Energy plaatsvindt. Uitstoot door Gas en Electra meten we, net als de woon-werk kilometers, door deze uit te drukken in Co2 per FTE. De achterliggende gedachte is dat deze ook aan de FTE gerelateerd zijn en deze er ook invloed op kunnen uitoefenen. Het zakelijke vervoer is uitgedrukt in de verhouding van CO2 uitstoot ten opzichte van de omzet. Hoe hoger de omzet hoe meer zakelijk vervoer er is. Scope 3 tenslotte geeft aan wat wij aan indirecte emissies hebben. Dit is het transport van de inkomende en uitgaande goederen. Dit is bijna 90% van de totale CO2 uitstoot. Deze zijn door ons niet of nauwelijks te beinvloeden. Wel willen we hier zicht op hebben. Identificeren, vastleggen van de punten ter verbetering van het energie efficiency Uitgaande van het referentie kader en de performance indicatoren en doelstellingen (zoals genoemd in hoofdstuk 5) en taakstellingen wordt de realisatie van de doelstellingen gemonitord, gemeten en geanalyseerd. De doelstellingen die we hebben om de CO2 emissie te verminderen betreffen alleen scope 1 en 2. We proberen de mensen te motiveren om de auto eens te laten staan voor woon werkverkeer en ook te motiveren zuiniger te rijden. Vanaf 2013 willen we dit motiveren. 5 Beheersbare emissiestromen zijn gedefinieerd als de emissiestromen waarop Libra Energy door efficienter om te gaan ermee een een invloed kan uitoefenen op de CO2 uitstoot Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 25 van 41

26 We leggen de emissie vermindering deels bij onze medewerkers neer door ze te stimuleren zuiniger te rijden. Zowel qua auto als qua rijstijl. Daarnaast stimuleren we medewerkers ook financieel om vaker met de (elektrische) fiets naar het werk te komen. Libra Energy BV zal zelf werken aan een vermindering van de uitstoot door te investeren in een PV installatie die groene stroom opwekt en zo ons eigen verbruik deel compenseert. We hebben nog geen vergelijkende jaren. In de komende jaren worden significante afwijkingen in energiestromen geïdentificeerd en geanalyseerd. De afwijkingen worden vastgelegd en op basis van de bovenstaande bevindingen vinden er, indien mogelijk corrigerende en preventieve maatregelen plaats. Verbeterpunten en aanpassingen van en eventuele nieuwe doelstellingen worden vastgelegd en ook gecommuniceerd door het management team. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 26 van 41

27 6 Transparantie & Participatie 6.1 Transparantie & Participatie Door transparantie stimuleert Libra Energy BV de betrokkenheid van de medewerkers, weten andere bedrijven van de inzet van Libra Energy en kan Libra Energy BV aangesproken worden op de realisatie van haar ambitie. Het belangrijkste middel hiervoor is communicatie. De verantwoordelijke voor het uitdragen hiervan is het management team. We onderkennen hier twee doelgroepen: Intern: Om de transparantie te laten werken beoogt Libra Energy frequente communicatie met de medewerkers over het energiereductiebeleid met als doel dat een ieder op de hoogte is van de voortgang hiervan. Extern; dit zijn de externe partijen die belanghebben bij reductie van energie en de meest materiele CO₂ uitstoot. Het gaat er met name om ze ermee bekend te maken 6.2 Doelgroepen Zoals genoemd in de inleiding onderkennen we twee doelgroepen welke hieronder nader gedefinieerd zijn: Interne doelgroep: Medewerkers Libra Energy BV Voor de interne doelgroep hebben we de volgende communicatie doelen: Communicatiedoelen Intern Medewerkers bekend maken met de energiestromen en de reductiedoelstellingen van Libra Energy BV; Medewerkers stimuleren om concreet bij te dragen aan CO₂-reductie De Directie en het MT ondersteunen het CO₂ reductiebeleid en geven de ruimte om CO₂ reductie te realiseren (gedrag). In 2013 zijn er twee meetings geweest. De eerste 14 februari 2013 was de introductie van het CO2 reductieprogramma bij de tweede welke onderdeel was van een plenaire kwartaal meeting is verteld dat we het certificaat hebben verkregen en ook de doelstellingen nader toegelicht waarbij ook de fietsregeling is besproken en de elektrische scooters zijn toegelicht waar men gebruik van kan maken. Van de scooters is met name in de zomer maanden gebruik van gemaakt. De fietsregeling hebben we nog geen aanmeldingen voor gehad Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 27 van 41

28 Bij de energiereview door het MT is besloten om zowel de fietsregeling als de beschikbaarheid van de electrische scooters te handhaven. Verder is besloten om in 2014 een PC-prive project uit te rollen, waarbij onze werknemers tegen een sterk gereduceerd tarief een zonnestroom installatie kunnen aanschaffen zodat ze zelf kunnen bijdragen aan de CO2 reductie. Externe doelgroep (stakeholders) Deze doelgroep kenmerkt zich door dat ze duurzame energie stimuleren enerzijds door levering van componenten en systemen (onze klanten en leveranciers) en anderzijds door de omgeving bewust te maken (de lokale overheden, de directe omgeving en projecten waarin we deelnemen).. Grotere klanten (Warmteservice, AZ, Nuon, diverse installateurs, belanghebbenden CO₂reductie Leveranciers (Canadian Solar, Omnik, Chint, Solsonica) Dienstverleners (Tromp Bouw bedrijf) Directe omgeving (Lokale overheid, gemeente Castricum) Participatie in duurzame projecten (Alpes d Huez; Ichtus College Driehuis; opzetten projecten voor de boven en onderbouw) Communicatiedoelen Extern Libra Energy BV positioneren als MVO organisatie ; Grotere klanten bekend maken met de duurzaamheidsambitie Libra Energy BV; Duurzaamheidsambitie Libra Energy BV uitdragen via de Website; Externe belanghebbenden bekend maken met de energiestromen en de reductiedoelstellingen van Libra Energy BV en Libra Positioneren als duurzame organisatie (kennis); De participatie in duurzame projecten uitdragen Met als groter doel de extern belanghebbende stimuleren om bij te dragen aan CO₂ reductie. Hieronder tref u schematisch de invloed en het belang van de verschillende stakeholders aan. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 28 van 41

29 6.3 Verantwoordelijkheden De CEO draagt de formele verantwoordelijkheid voor de communicatie over duurzaamheid. De uitvoering van de communicatie wordt verzorgd door het MT, Deze zorgt voor de interne en externe communicatie-uitingen. Het MT ondersteunt, adviseert en bewaakt de communicatie-uitingen van beleidsvorming tot en met daadwerkelijke uitvoering en beheer. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 29 van 41

30 6.4 Structurele communicatie De structurele communicatie van omtrent het CO₂ reductie beleid van Libra Energy BV op de volgende wijze opgepakt door het MT met de volgende stuur cycli: Intern Twee keer per jaar worden de medewerkers geinformeerd; de stand van zaken van het CO₂reductiebeleid en de status van reductiedoelstellingen van Libra Energy BV; Opnemen van de status het CO₂-reductie beleid in minstens 4 vergaderingen per jaar van het MT In 2013 zijn er twee meetings geweest. De eerste 14 februari 2013 was de introductie van het CO2 reductieprogramma bij de tweede meeting op 4 juli; welke onderdeel was van een plenaire kwartaal meeting is verteld dat we het certificaat hebben verkregen en ook de doelstellingen nader toegelicht waarbij ook de fietsregeling is besproken en de elektrische scooters zijn toegelicht waar men gebruik van kan maken. Van de scooters is met name in de zomer maanden gebruik van gemaakt. De fietsregeling hebben we nog geen aanmeldingen voor gehad Bij de energiereview door het MT is besloten om zowel de fietsregeling als de beschikbaarheid van de electrische scooters te handhaven. Verder is besloten om in 2014 een PC-prive project uit te rollen, waarbij onze werknemers tegen een sterk gereduceerd tarief een zonnestroom installatie kunnen aanschaffen zodat ze zelf kunnen bijdragen aan de CO2 reductie. Extern Dynamisch uitdragen van het CO₂-reductie beleid op een vaste plek website; Minimaal 2x per jaar communiceren over actualiteiten omtrent het CO₂-reductie; Actief uitdragen van het CO₂-reductie beleid op beurzen; Uitdragen van CO₂-reductie beleid door ons personeel; Bij de grotere klanten het reductiebeleid bespreken in klantmeeting; Overige belanghebbenden op de hoogte brengen van CO₂-reductie beleid. In 2013 hebben we flink aan de weg getimmerd hiermee. Op onze website hebben we een pagina ingericht voor MVO. Hier wordt beschreven de CO2 prestatieladder beschreven, onze aansluiting bij PV Cycle waarbij de zonnepanelen correct worden gerecycled en de projecten waaraan we ons verbonden hebben. Een uitgebreid project met het Ichthus College waarbij leerlingen inzicht hebben gekregen in hun verbruik thuis en een zonne systeem voor de derde wereld hebben ontworpen. We hebben in beurzen gehad April 2013 Solar Solutions in Haarlemmermeer September 2013 Energie Vakbeurs in Den Bosch December 2013 Hardenburg Elektro Vakbeurs Hierbij zijn veel mensen bereikt. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 30 van 41

31 We hebben een nieuw profiel gemaakt, met name voor de introductie bij (grotere) nieuwe klanten waarin ook onze CO2 prestatieladder wordt benoemd. In het Solarmagazine van augustus 2013 is een artikel gewijd aan het behalen van het certificaat: Transparantie Extern 2014? De transparantie extern in 2014 zal min of meer op dezelfde manier gaan zijn als in Waarbij de nadruk ligt op via klantcontacten door sales, zowel op beurzen als bij klant bezoeken. Daarnaast hebben we veelvuldig trainingen, advertenties en ook op de website is een deel ingericht ruimte gebruikt voor het MVO-ondernemen van Libra Energy. De intentie is om meer structuur te geven aan de externe transparantie in Hoe hier een vorm aan wordt gegeven moet nog worden bepaald Planning Jaarlijks wordt de planning voor het CO₂ reductie beleid vastgelegd. Voor 2014 ziet de agenda er als volgt uit: Januari 2014 Energy Audit verslag Februari 2014 Bepalen CO₂ emissie Februari/Maart 2014 Beleid bespreken Raw Draft verantwoording CO2 reductie Maart 2014 MT Meeting Energie review Maart 2014 Certificering CO₂ prestatieladder April 2014 Plenaire meeting CO₂ beleid medewerkers April 2014 MT Meeting CO₂ Beleid Juli 2014 MT Meeting CO₂ Beleid September 2014 Plenaire meeting CO₂ beleid medewerkers Oktober 2014 MT Meeting CO₂ Beleid Januari 2015 MT Meeting CO₂ Beleid Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 31 van 41

32 6.6 Participatie Naast de interne en externe communicatie investeert Libra Energy BV, in haar kennisdeling en investeert ook in kennisvergaring van derden. Onze Core business is CO2 reductie door middel van zonne energie. Wij zijn dan ook zeer actief bezig om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen. Dit op het gebied van overheidssubsidies, wet- en regelgeving en productinnovaties. We bezoeken van de onze leveranciers de fabrieken ter plekke (China, Italie en Nederland). De kennisvergaring gebeurt onder andere door congressen bij te wonen, door deel te nemen aan initiatieven en d.m.v. vakliteratuur (Photon) te zorgen dat wij op de hoogte blijft van de ontwikkelingen op het gebied van PV. Maar ook middels internet en door ons contact met onze leveranciers en afnemers blijven. Deze kennis wordt gebruikt om te participeren in initiatieven met betrekking tot CO₂ reductie en te delen met derden. De informatie verstrekking van Libra Energy BV aan derden gebeurt enerzijds door trainingen te geven en anderzijds door technische, juridische en fiscale ondersteuning voor specifieke projecten te bieden teneinde de haalbaarheid te beoordelen en indien mogelijk ze te realiseren. Voorbeelden hiervan zijn: CO₂ reductie beleid gemeente Castricum; Libra Energy werkt samen met Calorie een project groep die ondermeer voor de gemeente Castricum onderzoekt op welke wijze zonne-energie doelmatig kan worden toegepast. Op dit moment liggen dit stil wellicht dat er nieuw leven ingeblazen wordt. Libra Energy is hier niet actief meer mee bezig; PV (prive) projecten voor bedrijven; HVC en Fidura Enexis hebben in samenwerking met Libra Energy PV prive projecten voor hun personeel opgezet. Libra Energy geeft de technische ondersteuning, doet het systeem design en levert (een deel van) de producten. Deze projecten hebben in 2013 plaatsgevonden. Op dit moment zijn er gesprekken met Oxio om te zien of we daar systemen kunnen aanbieden aan de klanten van Oxio. Daarnaast zijn dit initiatieven waar we regelmatig voor benaderd worden;; Trainingen door Libra Energy aan installateurs waarin alle facetten van de producten en mogelijke toepassing van zonne-energie behandeld worden. Deze worden aangepast naar nieuwe markten en producten. Dit jaar bijvoorbeeld de Grid Independer; een systeem ook voor particulieren waarmee energie kan worden opgeslagen met accus en tekorten aangevuld door een generator; We zijn nu betrokken bij AZ Green Team dit is een groep duurzame ondernemers die samen een skybox heeft. Hieruit ontstaan veel contacten waar mee initiatieven ontwikkeld kunnen worden; Met het Ichthus Lyceum te Driehuis is met de Bovenbouw om een project met betrekking tot zonne-energie gezet. Naast de leerlingen bewust maken van energiegebruik door ze thuis het verbruik van apparaten te laten meten,. In groepen hebben ze een systeem ontwikkeld voor een medisch centrum in Ethiopie. Waardoor ze inzicht krijgen in hoe ze daar om moeten gaan met energie en energiegebrek. Specifiek beoordelen we nog of een systeem in Ethiopië geplaatst kan worden voortvloeiend uit het Ichthus project; Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 32 van 41

33 Participatie in 2014 Net als in 2013 zal de kennisdeling in 2014 met dezelfde middelen plaatsvinden: middels onze trainingen; op beurzen waar we een stand hebben op de website op de ruimte voor MVO Door een sterke binding met de markt in brede zin blijven wij alert op nieuwe toepassingen en producten welke we ook aan onze klanten voorstellen. Voorbeelden hiervan zijn : toepassingen met carport systemen; alsmede het indak systeem van GSE. Waarbij de zonnepanelen de dakpannen vervangen Dit systeem is recent bij de CFO geplaatst, waarbij de ontwikkelaar bij is geweest; toepassingen met build in inverters in de panelen (Solsonica is hiermee bezig) Samenwerking met Whisper Power, waardoor we ons oriënteren op autonome systemen; Nauwe samenwerking met de Groene Elektricien, met name op het gebied van conceptuele totaal oplossingen bijvoorbeeld voor woning bouw verenigingen Naast het informeren van onze klanten zullen deze dingen ook zijn weerslag vinden bij de eindklanten wat weer een bewustwoording geeft en een impuls om klimaatvriendelijker te acteren.. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 33 van 41

34 A. A. Rapportage volgens ISO deel 7 De CO2 inventarisatie van Libra Energy BV is opgesteld in overeenstemming met de eisen uit ISO ;, Hoofdstuk Onderstaand is een verwijzingstabel opgenomen GHG report content Beschrijving Hoofdstuk onderhavig rapport 6 ISO onderhavig onderhavig rapport GHG report content Beschrijving onderhavig Hoofdstuk / paragraaf onderhavig rapport A Reporting Organization Hoofdstuk 1 B Person responsible Hoofdstuk 1 C Reporting period covered D Organizational Boundaries Hoofdstuk E Direct GHG Emissions Hoofdstuk F Combustion of Biomass Niet van toepassing G GHG removals Niet van toepassing H Exclusions of sources or sinks Niet van toepassing I Indirect GHG emissions Hoofdstuk 4.3.2/ J Base year Hoofdstuk K Changes of recalculations Hoofdstuk L Methodologies Bijlage B M Changes of methodologies Hoofdstuk N Emission of removal factors used Niet van toepassing 5.4 O Uncertainties 4.3 P Statement in accordance with ISO Q Verifing report Niet van toepassing Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 34 van 41

35 B. Inventarisatie CO Libra Energy BV 2013 CO2 (in kg) FTE Turnover CO2 per FTE CO2 / Turnover in % Verbruik Gas Gasverbruik per FTE , ,35 1,1% Transport Woon Werk Transport Woon Werk , ,00 3,1% Directe Emissies door Libra (Scope 1) ,35 4,2% Verbruik Electra Electraverbruik per FTE , ,62 1,9% Zakelijke reizen Zakelijke reizen Auto ,08 Zakelijke reizen Vliegtuig , , ,90 3,2% 2,8% Indirecte Emissies door Libra (Scope 2) , ,56 7,93% Inkomende vracht , ,09 71,4% Uitgaande vracht , ,32 16,5% Overige indirecte Emissies door Libra (Scope 3) , ,4 87,9% Totaal Co2 uitstoot , ,33 100,0% Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 35 van 41

36 C. Inventarisatie CO Libra Energy BV 2012 CO2 (in kg) FTE Turnover CO2 per FTE CO2 / Turnover in % Verbruik Gas , ,26 0,8% Gasverbruik per FTE Transport Woon Werk Transport Woon Werk , ,88 2,7% Directe Emissies door Libra (Scope 1) ,14 3,5% Verbruik Electra Electraverbruik per FTE , ,62 1,9% Zakelijke reizen Zakelijke reizen Auto , ,06 3,3% Zakelijke reizen Vliegtuig , ,79 2,5% Indirecte Emissies door Libra (Scope 2) , ,47 7,67 % Inkomende vracht , ,31 81,6 % Uitgaande vracht , ,31 7,2% Overige indirecte Emissies door Libra (Scope 3) , ,6 88,8 % Totaal Co2 uitstoot , ,24 100,0 % Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 36 van 41

37 D. Conversiefactoren Voor de berekening van de CO₂ uitstoot is gebruik gemaakt van conversie factoren. Deze hebben we ontleend aan het handboek CO₂ prestatieladder dan wel aan opgave van derden (lease maatschappij, energiebedrijf etc.) Deze zijn gebaseerd op het Handboek CO2 prestatieladder versie 2.1 dd 18 juli De volgende conversie factoren zijn gebruikt: Energie Electra Enkelfase 1 kwh Kg / CO₂ Gas 1 m Kg / CO₂ Personenvervoer auto Op basis van de opgegeven CO₂ per type auto gr CO₂/ km Klasse Gr C0₂/ voer Benzine < 1,4 ltr 185 1,4 2,0 ltr 220 >2,0 ltr 305 Diesel <1,7 ltr 155 1,7 2,0 ltr 195 >2,0 ltr 265 Personenvervoer vliegtuig < 700 km 270 gr CO₂/ km km 200 gr CO₂/ km > 2500 km 135 gr CO₂/ km Vervoer goederen Per vrachtwagen 295 gr CO₂/ ton/km Per Containerschip 23 gr CO₂/ton/ km Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 37 van 41

38 E. De belangrijkste tips van Het Nieuwe Rijden op een rijtje (bron ANWB) Schakel zo vroeg mogelijk op naar een hogere versnelling. Tussen de en toeren. Dit geldt voor zowel benzine-, diesel- als LPG-auto's. Ziet u dat u snelheid moet minderen of stoppen voor een verkeerslicht, laat dan tijdig gas los en laat de auto in de versnelling van dat moment uitrollen. Rij zo veel mogelijk met een gelijkmatige snelheid en een laag toerental in een zo hoog mogelijke versnelling. Controleer maandelijks de bandenspanning. Kijk zo ver mogelijk vooruit en anticipeer op het overige verkeer. Zet de motor ook af bij kortere stops. Zoals bij een openstaande brug, bij een spoorwegovergang, in de file, wanneer u iemand afhaalt, etc. Start u weer, doe dit dan zonder gas te geven. Maak, indien mogelijk, gebruik van in-car apparatuur, zoals toerenteller, cruise control en boordcomputer. Let bij de aanschaf van een nieuwe auto op het energielabel. Ga bewust om met energievreters, zoals airconditioning en dakkoffers. Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 38 van 41

39 F. Stuur cyclus Co2 reductieprogramma Libra Energy BV Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 39 van 41

40 G. Communicatie plan Doelgroep Boodschap Middel Frequentie Verantwoordelijke Planning Management team Informeren over CO2 prestatieladder, initiatieven voortgang, formuleren doelstellingen Medewerkers Informeren over CO2 beleid Interne en externe participanten Leveranciers AZ- Team Duurzaam Initiatieven Klanten Klanten Beurzen Informeren over CO2 beleid Informeren over CO2 beleid tijdens zakenreis China Informeren over CO2 beleid Informeren over CO2 beleid/ Participeren in Projecten Informeren over CO2 beleid Informeren over CO2 beleid Informeren over CO2 beleid Vergadering Kwartaal Jeroen Bogaers Februarii 2014 April 2014 Juli 2014 September 2014 Plenaire Sessie Website Meetings/ Website 2x per jaar Jeroen Bogaers Maart 2014 September x per jaar Vincent van Vaalen Ongoing Jan Joosten 2014 Meetings Ongoing Jan Joosten 2014 Meeting Ongoing Jan Joosten Vincent van Vaalen Jeroen Bogaers Meeting Ongoing Vincent van Vaalen Trainingen Ongoing Bart van den Bosch Trainingen Ongoing Jan Joosten Vincent van Vaalen 2014 (uitingen op website) Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 40 van 41

41 G.Kangwal biomassa project - Thailand Libra Energy B.V. Thursday 20 March 2014 Pagina 41 van 41