Dat heet dan gelukkig zijn,

Transcriptie

1 Dat heet dan gelukkig zijn, een bevraging van de kinderen uit het vierde, vijfde en zesde leerjaar van lagere scholen in de provincie Antwerpen over hun voelen, doen en denken op vlak van welzijn en gezondheid de eerste resultaten Bernard Bruggeman i.s.m. Helena Bruggeman Peter Aertsen prof. dr. Guido Van Hal versie 27 maart 2017

2 Dank! Gegevens, verzameld bij kinderen van de provincie Antwerpen, komen niet spontaan een databank binnenvliegen. Er gaat een lang proces aan vooraf van volgehouden engagement, organiseren, uitleggen, motiveren en ondersteunen Onze warme dank gaat in de eerste plaats uit naar de preventiewerkers die in hun respectieve regio s, steden en gemeenten, soms met de expliciete steun van hun lokaal bestuur, er hun schouders hebben ondergezet. Uiteraard ook dank aan de vele schooldirecties en juffen en meesters die het voor elkaar gekregen hebben dat hun kinderen deze vragenlijst hebben kunnen invullen. En tot slot aan de ouders van de kinderen die de toelating hebben gegeven, en de kinderen zelf die, naar ons gevoel, zich zeer zorgvuldig van deze taak hebben gekweten, hartelijk dank. De taskforce. 2

3 1. Een toeleiding We weten dat kinderen, die verstandig omgaan met hun genotsmiddelen, namelijk snoepen, frisdrank, chips, computer en tv, later als jongere of volwassene minder problemen zullen krijgen met alcohol- en andere drugs. We waren van plan, in deze veranderende tijden, een onderzoek op te zetten naar de manier waarop kinderen van de provincie Antwerpen met hun drugs omgaan. We haalden onze mosterd bij ons Lierse onderzoek van 2012 en bij ons Vlaams-Brabantse onderzoek in Dit plan is nooit veranderd en in essentie is en blijft dit een onderzoek dat kadert binnen drugpreventie. Alleen, de mogelijkheid bood zich aan om ook wat verder stroomopwaarts te onderzoeken. Wat hangt samen met het wel in je vel -gevoel, met gelukkig zijn? Geluk is een containerbegrip, iets ongrijpbaars, iets wat uit je hand glipt als je het wil vastgrijpen, iets onwetenschappelijks, onmogelijk te vatten in cijfers, iets voor geitenwollensokken of 68-ers En toch We weten dat negatieve vroegkinderlijke ervaringen de beste voorspellers zijn van een negatieve fysieke en geestelijke gezondheidstoestand een halve eeuw later. (Felliti en Ganda 1 ) We weten dat politiek (lees inkomensverschillen) in westerse landen een enorme samenhang vertoont met tal van fysieke en geestelijke parameters, waaronder depressie, zelfmoord en alcoholisme (Wilkinson 2 ). Stilaan krijgen we ook een zicht op de redenen van de grote internationale verschillen in het algemeen welzijn. We weten dat Khaneman 3 een belangrijk onderscheid maakt tussen het geluk van het ervarende ik en het terugblikkende ik. We weten dat Seligman 4 met zijn positieve psychologie baanbrekend werk heeft geleverd in de zoektocht naar meetbare componenten van geluk. Huppert 5 heeft deze meetbare begrippen aangevuld met andere kenmerken voor flourishing people. De basis wordt nu gelegd voor een effectieve geestelijke gezondheidsbevordering of welzijnspromotie. We geloven dat spreken over geluk of welzijn geen gelul meer is, maar serieus genomen moet worden en meegenomen moet worden in elk onderbouwd welzijnsbeleid. We geloven dat een gelukkig leven de meest preventieve factor is voor heel wat miserie, zoals suïcide, verslaving, depressie en zelfs fysieke ongezondheid. Daarom probeert onze taskforce een beter begrip te krijgen van welzijn en wat hiermee samenhangt, in de hoop vroeg of laat, elk op zijn eigen manier, ook effectief bij te dragen aan een verhoging van het welzijn. Niet dat we willen trappen in de val van het geluksfascisme. Moeten gelukkig zijn klinkt niet al te gezond, maar mogen en kunnen gelukkig zijn? We voeren dit onderzoek bij kinderen, net voor de puberteit, in de stilte voor de storm. We weten dat het huis nooit af zal zijn, dat vragen nog meer vragen oproepen. We weten nu reeds dat onze horizon zal uitbreiden, tot het welzijn van kinderen in het buitengewoon onderwijs, tot het welzijn van leerkrachten Maar laten we toch maar beginnen met de riemen die we hebben en met z n allen een klein steentje verleggen in de rivier van het welzijn Bernard Bruggeman, 14 februari

4 2. lijst figuren en tabellen Figuur 1: verdeling aantal leerlingen per leeftijd en per studiejaar (-BO) Figuur 2: verdeling jongens-meisjes per leerjaar (-BO) Figuur 3: procent kinderen naar geluk-meestal Figuur 4 : procent kinderen per geluk-anderen Figuur 5 : procent kinderen en prevalentie van negatieve en positieve affecten afgelopen week Figuur 6 : procent kinderen dat bij vriend/vriendin speelt en blijft slapen Figuur 7 : procent kinderen dat bij bepaalde mensen terecht kan bij problemen Figuur 8 : procent kinderen dat voor raad terecht kan bij: Figuur 9 : procent kinderen dat voor troost terecht kan bij: Figuur 10 : procent kinderen dat voor hulp terecht kan bij: Figuur 11 : procent kinderen dat graag thuis is en graag naar school gaat Figuur 12 : procent kinderen dat speeltijd en lessen leuk vindt Figuur 13 : procent kinderen dat meester/juf leuk vindt Figuur 14 : procent kinderen dat meester/juf gelukkig vindt Figuur 15 : procent kinderen en tijd besteed aan huiswerk Figuur 16 : procent kinderen dat huiswerk leuk vindt Figuur 17 : procent kinderen en aantal georganiseerde activiteiten Figuur 18 : procent kinderen dat zich verveelt Figuur 19 : procent kinderen thuistaal Figuur 20 : procent kinderen en uren slaap Figuur 21 : procent kinderen en aard gebruik gsm Figuur 22 : procent kinderen en contact via gsm Figuur 23 : procent kinderen en gebruik toestellen (dagen) Figuur 24 : procent kinderen en gebruik toestellen (uren/dag) Figuur 25 : procent kinderen en gebruik toestellen (info, school, spel & filmpjes) Figuur 26 : procent kinderen en gebruik toestellen (berichten, foto s, praten) Figuur 27 : procent kinderen en via internet contact met vrienden, ouders en broers/zussen Figuur 28 : procent kinderen en via internet contact met juf/meester, andere bekenden en onbekenden. 37 Figuur 29 : procent kinderen en contact via gsm Figuur 30 : procent kinderen die Facebook gebruiken en aantal Facebookvrienden Figuur 31 : procent kinderen die Facebook gebruiken en hun doel Figuur 32 : procent kinderen naar vrienden op Facebook Figuur 33 : procent kinderen naar gepest worden op Facebook Figuur 34 : procent kinderen en gebruik van programma s Figuur 35 : procent kinderen en gebruik toestellen op slaapkamer Figuur 36 : procent kinderen en controle ouders Figuur 37 : procent kinderen en naar frequentie tv-kijken (dagen) Figuur 38 : procent kinderen en naar frequentie tv-kijken (uren) Figuur 39 : procent kinderen en naar frequentie tv-kijken op slaapkamer Figuur 40 : procent kinderen en naar controle ouders tv Figuur 41 : procent kinderen naar tv-kijken met wie Figuur 42 : procent kinderen naar spelconsoles met wie Figuur 43 : procent kinderen naar gebruik frisdrank, snoep, vers fruit en chips Figuur 44 : procent kinderen en naar schatting alcohol geproefd anderen Figuur 45 : procent kinderen en intentie later alcohol te drinken Figuur 46 : procent kinderen en naar schatting tabak geproefd anderen Figuur 47 : procent kinderen en intentie later tabak te roken Figuur 48 : procent kinderen en naar het gehoord hebben over productnamen Figuur 49 : procent kinderen en naar vragenlijstplezier Figuur 50: procent kinderen naar geluk-gisteren Figuur 51: vrienden hebben en geluk-meestal Figuur 52: geluk-meestal en gepest worden

5 Figuur 53: de perceptie van sociale steun en geluk-meestal Figuur 54: geluk-meestal en graag naar school gaan Figuur 55: verveling en geluk-meestal Figuur 56: zich eenzaam voelen en gepest worden Figuur 57: zich eenzaam voelen en zich vervelen Figuur 58: graag naar school en aantal vrienden Figuur 59: aantal vrienden en terecht bij vriend/vriendin Figuur 60: aantal vrienden en zich vervelen Figuur 61: social support en zich vervelen Figuur 62: leerjaar en gsm Figuur 63: aantal vrienden en tv met vriend/vriendin Figuur 64: gepest worden en terecht kunnen bij vriend/vriendin Figuur 65: gepest worden en terecht kunnen bij mama/papa Figuur 66: gepest worden en terecht kunnen bij juf/meester Figuur 67: gepest worden en graag naar school Figuur 68: gepest worden en de speeltijd leuk vinden Figuur 69: gepest worden en de lessen leuk vinden Figuur 70: leerjaar en gepest worden Figuur 71: thuistaal en gepest worden Figuur 72: slapen en gepest worden Figuur 73: slapen en gepest worden gedetailleerd Figuur 74: gepest worden en Facebookgebruik Figuur 75: gepest worden en gebruik pc/laptop/tablet/smartphone op slaapkamer Figuur 76: graag naar school en bij juf/meester terecht kunnen Figuur 77: thuistaal en bij andere familie terecht kunnen Figuur 78: thuistaal en de mate van terecht kunnen Figuur 79: graag naar school gaan en de juf/meester leuk vinden Figuur 80: de juf/meester leuk vinden en gelukkig Figuur 81: geluk meestal en geluksperceptie juf/meester Figuur 82: graag naar school gaan en uren slaap Figuur 83: graag naar school gaan en geslacht Figuur 84: procent kinderen (van hun leerjaar) die gsm, adres en spelconsoles hebben Figuur 85: procent kinderen (van hun leerjaar) die (bijna) elke dag tv, pc/laptop, tablet, smartphone en Facebook gebruiken Figuur 86: graag naar school gaan en zich vervelen Figuur 87: leerjaar en huiswerktijd Figuur 88: thuistaal en verveling Figuur 89: gepest en gepest op Facebook Figuur 90: controle ouders en pc/laptop gebruik per dag Figuur 91: controle ouders en tablet-gebruik per dag Figuur 92: controle ouders en smartphone-gebruik per dag Figuur 93: uren per dag pc/laptop en uren per dag tv Figuur 94: uren per dag pc/laptop en uren per dag tv bij kinderen die elke dag zowel tv als pc/laptop gebruiken Figuur 95: uren per dag tablet en uren per dag tv Figuur 96: uren/dag tablet en uren/dag tv bij kinderen die elke dag zowel tv als tablet gebruiken Figuur 97: uren per dag smartphone en uren per dag tv Figuur 98: uren/dag smartphone en uren/dag tv bij kinderen die elke dag zowel tv als smartphone gebruiken Figuur 99: snoepen en uren/dag tv Figuur 100: vers fruit en uren/dag tv Figuur 101: zoete frisdrank en uren/dag tv Figuur 102: chips en uren/dag tv

6 Figuur 103: adres en Facebook Figuur 104: geslacht en al gehoord hebben over aantal producten Figuur 105: geslacht en alcohol geproefd Figuur 106: geslacht en intentie alcohol later Figuur 107: thuistaal en alcohol geproefd Figuur 108: overschatting alco geproefd door anderen en zelf geproefd hebben Figuur 109: overschatting alco geproefd door anderen en intentie later te gebruiken Figuur 110: overschatting tabak geproefd door anderen en zelf geproefd hebben Figuur 111: intentie later alco en alco geproefd Figuur 112: intentie later tabak en tabak geproefd Figuur 113: intentie later alcohol te drinken en cultuur Tabel 1: aantal deelnemers per gemeente en per school Tabel 2 : aantal leerlingen, gemiddelde leeftijd per studiejaar Tabel 3 : aantal leerlingen per leeftijd en per studiejaar Tabel 4 : aantal leerlingen naar geslacht, leerjaar en leeftijd Tabel 5 aantal en procent leerlingen naar geluk-meestal Tabel 6: aantal en procent leerlingen naar geluk-anderen Tabel 7: aantal en procent leerlingen naar affecten afgelopen week Tabel 8 : aantal leerlingen die minstens één broer/zus hebben en minstens één grootouder Tabel 9 : aantal leerlingen naar aantal vrienden/vriendinnen Tabel 10: aantal en procent leerlingen naar spelen en slapen bij vriend/vriendin Tabel 11 : aantal leerlingen naar mate van gepest worden Tabel 12: aantal en procent leerlingen naar terecht kunnen met problemen Tabel 13: aantal en procent leerlingen naar terecht kunnen voor raad Tabel 14: aantal en procent leerlingen naar terecht kunnen voor troost Tabel 15: aantal en procent leerlingen naar terecht kunnen voor hulp Tabel 16 : aantal en procent leerlingen naar de mate van graag thuis zijn en naar school gaan Tabel 17 : aantal en procent leerlingen naar de mate van het leuk vinden van speeltijd en lessen Tabel 18 : aantal en procent leerlingen naar de mate van het leuk vinden van meester/juf Tabel 19 : aantal en procent leerlingen naar de mate van het gelukkig vinden van meester/juf Tabel 20 : aantal leerlingen naar tijd besteed aan huiswerk Tabel 21 : aantal en procent leerlingen naar de mate van het leuk vinden van huiswerk Tabel 22 : aantal leerlingen naar soort georganiseerde vrije tijdsbesteding Tabel 23 : de top10 van andere georganiseerde activiteiten Tabel 24 : aantal leerlingen naar aantal georganiseerde vrije tijdsbestedingsactiviteiten Tabel 25 : aantal en procent leerlingen naar verveling Tabel 26 : aantal leerlingen naar de thuistaal Tabel 27 : aantal leerlingen naar het al dan niet samenwonen van beide ouders Tabel 28 : aantal leerlingen naar uur van opstaan Tabel 29 : aantal leerlingen naar bedtijd Tabel 30 : aantal leerlingen naar het al dan niet hebben van een gsm Tabel 31: aantal en procent leerlingen naar de aard van gsm-gebruik Tabel 32: aantal en procent leerlingen naar contact via gsm Tabel 33: aantal en procent leerlingen naar toestellen (dagen) Tabel 34: aantal en procent leerlingen naar toestellen (uren/dag) Tabel 35: aantal en procent leerlingen naar toestellen en aard gebruik Tabel 36: aantal en procent leerlingen naar contact met mensen via internet Tabel 37: aantal en procent leerlingen naar gebruik Facebook (dagen) Tabel 38: aantal en procent leerlingen die Facebook gebruiken, naar het hebben van een Facebookprofiel 37 Tabel 39: aantal en procent leerlingen naar het doel van Facebookgebruik Tabel 40: aantal en procent leerlingen naar vrienden op Facebook Tabel 41: aantal en procent leerlingen naar gepest worden op Facebook

7 Tabel 42 : aantal leerlingen naar gebruikte programma s Tabel 43: aantal en procent leerlingen naar gebruik toestellen op slaapkamer Tabel 44: aantal en procent leerlingen naar controle ouders Tabel 45: aantal en procent leerlingen naar adres Tabel 46: aantal en procent leerlingen die thuis een tv hebben Tabel 47: aantal en procent leerlingen naar frequentie tv-kijken (dagen) Tabel 48: aantal en procent leerlingen naar frequentie tv-kijken (uren) Tabel 49: aantal en procent leerlingen naar frequentie tv-kijken op slaapkamer Tabel 50: aantal en procent leerlingen naar controle ouders tv Tabel 51: aantal en procent leerlingen naar tv-kijken met wie Tabel 52: aantal en procent leerlingen naar gebruik spelconsoles Tabel 53: aantal en procent leerlingen naar spelconsoles met wie Tabel 54: aantal en procent leerlingen naar gebruik frisdrank, snoep, vers fruit en chips Tabel 55: aantal en procent leerlingen naar alcohol geproefd Tabel 56: aantal en procent leerlingen schatting alcohol geproefd anderen Tabel 57: aantal en procent leerlingen en intentie later alcoholgebruik Tabel 58: aantal en procent leerlingen naar tabak geproefd Tabel 59: aantal en procent leerlingen schatting tabak geproefd anderen Tabel 60: aantal en procent leerlingen en intentie later tabak te roken Tabel 61: aantal en procent leerlingen die al gehoord hebben over productnamen Tabel 62: aantal en procent leerlingen naar vragenlijstplezier Tabel 63 aantal en procent leerlingen naar geluk-gisteren Tabel 64 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en geslacht Tabel 65 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en leerjaar Tabel 66 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en leerjaar Tabel 67 : aantal leerlingen naar geluk-meestal voor en na de herfstvakantie Tabel 68 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en aantal vrienden Tabel 69 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en aantal vrienden en Tabel 70 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en gepest worden Tabel 71: aantal leerlingen naar totale social support en geluk-meestal Tabel 72 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bij problemen terecht kunnen bij mama/papa Tabel 73 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bij problemen terecht kunnen bij broer/zus Tabel 74 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bij problemen terecht kunnen bij vriend(in) Tabel 75 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bij problemen terecht kunnen bij juf/meester Tabel 76 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bij problemen terecht kunnen bij andere familie Tabel 77 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bij problemen terecht kunnen bij iemand anders Tabel 78 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en graag naar school gaan Tabel 79 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en de leerkracht leuk vinden Tabel 80 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en huiswerktijd Tabel 81 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en aantal activiteiten Tabel 82 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en zich vervelen Tabel 83 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en thuis Nederlands spreken Tabel 84 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en mama & papa in zelfde huis Tabel 85 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en uur van opstaan Tabel 86 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bedtijd Tabel 87 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en aantal beduren Tabel 88 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en Facebookgebruik (dagen) Tabel 89 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie pc/laptop (dagen) Tabel 90 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie pc/laptop (uren) Tabel 91 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie tablet (dagen) Tabel 92 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie tablet (uren) Tabel 93 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie smartphone (dagen) Tabel 94 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie smartphone (uren)

8 Tabel 95 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en ouderlijke toestellen-controle Tabel 96 : aantal leerlingen naar pc/laptop-gebruik (dagen) en ouderlijke controle Tabel 97 : aantal leerlingen naar ouderlijke controle en pc/laptop gebruik (uren) Tabel 98 : aantal leerlingen naar tablet-gebruik (dagen) en ouderlijke controle Tabel 99 : aantal leerlingen naar ouderlijke controle en tablet gebruik (uren) Tabel 100 : aantal leerlingen naar smartphone-gebruik (dagen) en ouderlijke controle Tabel 101 : aantal leerlingen naar smartphone gebruik (uren) en ouderlijke controle Tabel 102 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie tv (dagen) Tabel 103 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie tv (uren) Tabel 104: aantal leerlingen naar geluk-meestal en ouderlijke tv-controle Tabel 105: aantal leerlingen naar samen met mama/papa tv-kijken en ouderlijke tv-controle Tabel 106: aantal leerlingen naar geluk-meestal en gameconsoles Tabel 107: aantal leerlingen naar geluk-meestal en gsm Tabel 108 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie frisdrank Tabel 109 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie snoepen Tabel 110 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie vers fruit Tabel 111 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie chips Tabel 112 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en al alcohol geproefd Tabel 113 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en de intentie later alcohol te drinken Tabel 114 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en tabak geproefd Tabel 115 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en de intentie later te roken Tabel 116 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en al gehoord over producten Tabel 117 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en gepest worden Tabel 118 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en gepest worden Tabel 119 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en gepest worden Tabel 120 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en geslacht Tabel 121 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en graag naar school gaan Tabel 122 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en terecht bij vriend/vriendin Tabel 123 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en thuistaal Tabel 124 : aantal leerlingen naar thuistaal en spelen bij vriend/vriendin Tabel 125 : aantal leerlingen naar thuistaal en slapen bij vriend/vriendin Tabel 126 : aantal leerlingen naar thuistaal en aantal buitenschoolse activiteiten Tabel 127 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en zich vervelen Tabel 128 : aantal leerlingen naar zich vervelen en social support Tabel 129 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en dagelijks gebruik computer/laptop Tabel 130 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en uren computer/laptop/tablet per dag Tabel 131 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en eigen adres Tabel 132 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en gsm Tabel 133 : aantal leerlingen naar gsm en leerjaar (-BO) Tabel 134 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en tv-kijken frequentie (dagen) Tabel 135 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en tv-kijken uren per dag Tabel 136 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en tv-kijken met vriend/vriendin Tabel 137 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en alcohol geproefd Tabel 138 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en tabak geproefd Tabel 139 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en mama-papa in zelfde huis Tabel 140 : aantal leerlingen naar gepest worden en mama-papa in zelfde huis Tabel 141 : aantal leerlingen naar gepest worden en terecht kunnen bij problemen bij vriend/vriendin Tabel 142 : aantal leerlingen naar gepest worden en terecht kunnen bij problemen bij mama/papa Tabel 143 : aantal leerlingen naar gepest worden en terecht kunnen bij problemen bij juf/meester Tabel 144: aantal leerlingen naar gepest worden en graag naar school gaan Tabel 145: aantal leerlingen naar gepest worden en de speeltijd leuk vinden Tabel 146: aantal leerlingen naar gepest worden en de lessen leuk vinden Tabel 147 : aantal leerlingen naar gepest worden en geslacht

9 Tabel 148 : aantal leerlingen naar gepest worden en leerjaar (-BO) Tabel 149 : aantal leerlingen naar gepest worden en thuis Nederlands spreken Tabel 150 : aantal leerlingen naar gepest worden en uren slaap Tabel 151 : aantal leerlingen naar gepest worden en Facebook Tabel 152 : aantal leerlingen naar gepest worden en eigen adres Tabel 153 : aantal leerlingen naar gepest worden en gsm Tabel 154 : aantal leerlingen naar gepest worden en pc/laptop/tablet/smartphone op slaapkamer Tabel 155 : aantal leerlingen naar gepest worden en tv op slaapkamer Tabel 156 : aantal leerlingen naar gepest worden en snoepen Tabel 157 : aantal leerlingen naar gepest worden en frisdrank Tabel 158 : aantal leerlingen naar gepest worden en chips Tabel 159 : aantal leerlingen naar gepest worden en vers fruit Tabel 160 : aantal leerlingen naar gepest worden en aantal drugs waarover gehoord Tabel 161 : aantal leerlingen naar gepest worden en al gehoord hebben van speed Tabel 162 : aantal leerlingen naar gepest worden en al gehoord hebben van meltazine Tabel 163 : aantal leerlingen naar gepest worden en al gehoord hebben van cocaïne Tabel 164 : aantal leerlingen naar gepest worden en al gehoord hebben van cannabis Tabel 165 : aantal leerlingen naar gepest worden en al gehoord hebben van xtc Tabel 166 : aantal leerlingen naar gepest worden en al gehoord hebben van chocolade Tabel 167 : aantal leerlingen naar terecht kunnen bij juf/meester en graag naar school Tabel 168 : aantal leerlingen naar terecht kunnen bij mama-papa en mama-papa in zelfde huis Tabel 169 : aantal leerlingen naar terecht kunnen bij andere familie en thuis Nederlands Tabel 170 : aantal leerlingen naar thuistaal en terecht kunnen bij iemand anders Tabel 171 : aantal leerlingen naar thuistaal en terecht kunnen bij mama-papa Tabel 172 : aantal leerlingen naar thuistaal en mate van terecht kunnen Tabel 173 : aantal leerlingen naar adres en mate van terecht kunnen Tabel 174 : aantal leerlingen naar terecht kunnen bij juf/meester en geslacht Tabel 175 : aantal leerlingen naar terecht kunnen bij vriend/vriendin en geslacht Tabel 176 : aantal leerlingen naar terecht kunnen bij vriend/vriendin en leerjaar (-BO) Tabel 177 : aantal leerlingen naar huiswerktijd en graag naar school gaan Tabel 178 : aantal leerlingen naar juf/meester leuk vinden en graag naar school gaan Tabel 179 : aantal leerlingen naar juf/meester leuk vinden en graag naar school gaan Tabel 180 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en geluksperceptie juf/meester Tabel 181 : aantal leerlingen naar graag naar school gaan en uren slaap Tabel 182 : aantal leerlingen naar graag naar school gaan en uren slaap Tabel 183 : aantal leerlingen naar graag naar school en geslacht Tabel 184 : aantal leerlingen naar juf/meester heel leuk vinden en geslacht Tabel 185 : aantal leerlingen naar leerjaar (-BO) en graag naar school gaan Tabel 186 : aantal leerlingen naar de juf/meester leuk vinden en leerjaar (-BO) Tabel 187 : percentage kinderen per digitaal medium (bijna) elke dag en leerjaar (-BO) Tabel 188 : aantal leerlingen naar graag naar school gaan en zich vervelen Tabel 189 : aantal leerlingen naar juf/meester leuk vinden en huiswerktijd Tabel 190 : aantal leerlingen naar huiswerktijd en leerjaar (-BO) Tabel 191 : aantal leerlingen naar huiswerktijd en geslacht Tabel 192 : aantal leerlingen naar Facebook en juf/meester leuk vinden Tabel 193 : aantal leerlingen naar zich vervelen en thuis Nederlands spreken Tabel 194 : aantal leerlingen naar thuistaal en mama-papa in zelfde huis Tabel 195 : aantal leerlingen naar gepest worden en gepest worden op Facebook Tabel 196 : aantal leerlingen naar ouderlijke controle en uren op pc/laptop Tabel 197 : aantal leerlingen naar ouderlijke controle en uren op pc/laptop Tabel 198 : aantal leerlingen naar ouderlijke controle en uren op smartphone Tabel 199 : aantal leerlingen naar uren computer/laptop en al gehoord over speed Tabel 200 : aantal leerlingen naar tv-controle en uren tv

10 Tabel 201 : aantal leerlingen naar uren tv en aantal gekende producten Tabel 202 : aantal leerlingen naar uren pc/laptop en uren tv per dag Tabel 203 : aantal leerlingen naar uren pc/laptop en uren tv per dag bij kinderen die elke dag zowel tv als pc/laptop gebruiken Tabel 204 : aantal leerlingen naar uren tv en uren tablet per dag Tabel 205 : aantal leerlingen naar uren tv en uren tablet per dag bij kinderen die elke dag zowel tv als tablet gebruiken Tabel 206 : aantal leerlingen naar uren smartphone en uren tv per dag Tabel 207 : aantal leerlingen naar uren tv en uren smartphone per dag bij kinderen die elke dag zowel tv als smartphone gebruiken Tabel 208 : aantal leerlingen naar later alcohol en uren tv/dag Tabel 209 : aantal leerlingen naar snoepen en uren tv/dag Tabel 210 : aantal leerlingen naar vers fruit en uren tv/dag Tabel 211 : aantal leerlingen naar frisdrank en uren tv/dag Tabel 212 : aantal leerlingen naar chips en uren tv Tabel 213 : aantal leerlingen naar ouders in zelfde huis en gsm Tabel 214 : aantal leerlingen naar ouders in zelfde huis en gebruik Facebook Tabel 215 : aantal leerlingen naar adres en sociale media Tabel 216 : aantal leerlingen naar geslacht en het aantal gekende producten Tabel 217 : aantal leerlingen naar het gebruiken van pc/laptop/tablet/smartphone op slaapkamer en het reeds alcohol geproefd hebben Tabel 218 : aantal leerlingen naar geslacht en alcohol geproefd Tabel 219 : aantal leerlingen naar later alcohol en geslacht Tabel 220 : aantal leerlingen naar thuistaal en al alcohol geproefd Tabel 221 : aantal leerlingen naar snoepen en al alcohol geproefd Tabel 222 : aantal leerlingen naar frisdrank en al alcohol geproefd Tabel 223 : aantal leerlingen naar snoepen en intentie later alcohol Tabel 224 : aantal leerlingen naar frisdrank en later alcohol Tabel 225 : aantal leerlingen naar chips en later alcohol Tabel 226 : aantal leerlingen naar "alcohol geproefd" en "schatting van aantal kinderen in hun klas die alcohol geproefd hebben" Tabel 227 : aantal leerlingen naar "alcohol geproefd" en "overschatting van aantal kinderen in hun klas die al alcohol geproefd hebben" Tabel 228 : aantal leerlingen naar de alcoholintentie en "schatting van aantal kinderen in hun klas die al alcohol geproefd hebben" Tabel 229 : aantal leerlingen naar de intentie alcohol te gebruiken en "overschatting van aantal kinderen in hun klas die al alcohol geproefd hebben" Tabel 230 : aantal leerlingen naar "al tabak geproefd" en "schatting van aantal kinderen in hun klas die al tabak geproefd hebben" Tabel 231 : aantal leerlingen naar "al tabak geproefd" en "overschatting van aantal kinderen in hun klas die tabak geproefd hebben" Tabel 232 : aantal leerlingen naar snoepen en tabak geproefd Tabel 233 : aantal leerlingen naar vers fruit en tabak geproefd Tabel 234 : aantal leerlingen naar frisdrank en tabak geproefd Tabel 235 : aantal leerlingen naar chips en tabak geproefd Tabel 236 : aantal leerlingen naar alcohol geproefd en later alcohol Tabel 237 : aantal leerlingen naar tabak geproefd en later tabak Tabel 238 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en dag van bevraging Tabel 239 : aantal leerlingen naar geluk-gisteren en dag van bevraging Tabel 240 : aantal leerlingen naar omvang klas en graag naar school gaan Tabel 241 : aantal leerlingen naar omvang klas en terecht kunnen bij juf/meester voor troost Tabel 242 : aantal en procent kinderen naar ouders in zelfde huis en al alco geproefd Tabel 243 : aantal en procent kinderen naar ouders in zelfde huis en al alco geproefd

11 Tabel 244 : aantal leerlingen naar terecht kunnen bij ouders en alco geproefd Tabel 245 : aantal leerlingen alco geproefd en activiteit Tabel 246 : aantal leerlingen naar cultuurbied en alcohol geproefd Tabel 247 : aantal leerlingen naar cultuurbied en de intentie later alcohol te gebruiken

12 3. Inhoud 1. Een toeleiding 3 2. lijst figuren en tabellen 4 3. Inhoud De antwoorden op de 72 vragen Een statistisch intermezzo Zijn er verbanden tussen de antwoorden? De toetsing van 158 hypothesen Is er een verband tussen geslacht en gelukkig zijn? Is er een verband tussen leeftijd en gelukkig zijn? Is er een verband tussen het leerjaar en gelukkig zijn? Is er een verband tussen gelukkig zijn en buitengewoon of gewoon onderwijs? Is er een verband tussen gelukkig zijn en het moment van invullen (voor of na de herfstvakantie)? Hangt gelukkig zijn samen met veel vrienden hebben? Hangt ongelukkig zijn samen met gepest worden? Hangt gelukkig zijn samen met bij problemen terecht kunnen bij veel mensen? Is er een verband tussen het terecht kunnen bij je mama/papa de mate van geluk? Is er een verband tussen het terecht kunnen bij je broer/zus de mate van geluk? Is er een verband tussen het terecht kunnen bij je vriend/vriendin de mate van geluk? Is er een verband tussen het terecht kunnen bij de juf/meester de mate van geluk? Is er een verband tussen het terecht kunnen bij andere familie en de mate van geluk? Zijn kinderen die bij iemand anders terecht kunnen gelukkiger? Zijn kinderen die graag naar school gaan gelukkiger dan de andere? Zijn kinderen die de leerkracht leuk vinden, ook gelukkiger? Zijn kinderen die lang aan hun huiswerk bezig zijn, ongelukkiger? Zijn kinderen die veel activiteiten hebben in hun vrije tijd, gelukkiger dan anderen? Zijn kinderen die zich vaak vervelen minder gelukkig dan de andere? Zijn kinderen die thuis geen Nederlands spreken, ongelukkiger? Zijn kinderen bij wie de papa en de mama niet in hetzelfde huis wonen, ongelukkiger dan de andere? Zijn kinderen die vroeg uit bed moeten, ongelukkiger dan de andere? Zijn kinderen die laat naar bed gaan, gelukkiger dan de andere? Voelen kinderen die minder slapen, zich slechter in hun vel? Is er een verband tussen het gebruik van Facebook en gelukkig zijn? Voelen kinderen die frequent op de pc/laptop zitten, zich slechter in hun vel? Voelen kinderen die frequent de tablet gebruiken, zich slechter in hun vel? Voelen kinderen die frequent de smartphone gebruiken, zich slechter in hun vel? Voelen kinderen van wie de ouders niet weten wat ze op de pc/laptop/tablet/smartphone doen, zich slechter in hun vel? Gebruiken de kinderen van wie de ouders niet weten wat ze op de pc/laptop/tablet/smartphone doen, deze ook meer? Voelen kinderen die frequent voor de tv zitten, zich slechter in hun vel? Voelen kinderen van wie de ouders niet weten naar welke tv-programma s ze kijken, zich slechter in hun vel? Maken Playstation, Wii, Xbox kinderen ongelukkig? Heeft het al of niet hebben van een gsm iets te maken met gelukkig zijn? Zijn kinderen die elke dag frisdrank drinken, ongelukkiger? Zijn kinderen die veel snoepen ongelukkiger dan de andere? Zijn kinderen die elke dag vers fruit eten gelukkiger dan de anderen? Zijn kinderen die elke dag chips eten ook gelukkiger dan de andere? Zijn kinderen die al alcohol geproefd hebben, ongelukkiger dan andere? Zijn kinderen die ongelukkiger zijn, meer van plan later alcohol te drinken? Zijn kinderen die al tabak geproefd hebben, ongelukkiger dan andere? Zijn kinderen die ongelukkiger zijn, meer dan andere van plan later te roken? Zijn kinderen die van veel producten gehoord hebben, ongelukkiger dan andere? Worden kinderen met veel vrienden/vriendinnen minder gepest? Voelden kinderen die vaak gepest worden, zich afgelopen week eenzaam? 67 12

13 46. Voelden kinderen die vaak vervelen, zich afgelopen week eenzaam? Is veel vrienden/vriendinnen hebben typisch voor meisjes? Gaan kinderen met veel vrienden/vriendinnen liever naar school? Kunnen kinderen met veel vrienden/vriendinnen bij problemen ook meer terecht bij vriend/vriendin? Hebben kinderen die thuis alleen Nederlands spreken, meer vrienden/vriendinnen? Gaan kinderen die thuis alleen Nederlands spreken, vaker bij vriend/vriendin thuis spelen? Gaan kinderen die thuis alleen Nederlands spreken, vaker bij vriend/vriendin thuis slapen? Hebben kinderen die thuis alleen Nederlands spreken, meer buitenschoolse activiteiten? Vervelen kinderen met veel vrienden/vriendinnen zich minder? Vervelen kinderen met veel social support zich minder? Gebruiken kinderen met veel vrienden/vriendinnen de computer/laptop/tablet minder? Hebben kinderen met een adres meer vrienden? Hebben kinderen met een gsm meer vrienden? Stijgt het hebben van een gsm met het leerjaar? Kijken kinderen met veel vrienden/vriendinnen minder tv? Hebben kinderen met veel vrienden/vriendinnen vaker al geproefd van alcohol? Hebben kinderen met veel vrienden/vriendinnen vaker al geproefd van tabak? Hangt het hebben van veel vrienden/vriendinnen samen met het wonen van papa en mama in hetzelfde huis? Worden kinderen van wie de ouders niet samenwonen vaker gepest? Hangt het al dan niet gepest worden samen met het al dan niet terecht kunnen bij vriend/vriendin? Hangt het al dan niet gepest worden samen met het al dan niet terecht kunnen bij mama/papa? Hangt het al dan niet gepest worden samen met het al dan niet terecht kunnen bij juf/meester? Gaan kinderen die vaak gepest worden, minder graag naar school? Vinden de kinderen die vaak gepest worden, de speeltijd niet leuk? Vinden de kinderen die vaak gepest worden, de lessen niet leuk? Worden meisjes meer gepest dan jongens? Hangt het al of niet gepest worden samen met het leerjaar? Hangt het al of niet gepest worden samen met de thuistaal? Hangt het al of niet gepest worden samen met de uren slaap? Gebruiken kinderen die vaak gepest worden, meer sociale media? Hebben kinderen die vaak gepest worden, meer een eigen adres? Hebben kinderen die vaak gepest worden, vaker een gsm? Gebruiken kinderen die gepest worden, vaker pc/laptop, tablet of smartphone of tv op slaapkamer? Worden de kinderen die veel snoepen vaker gepest? Worden de kinderen die veel frisdrank drinken vaker gepest? Worden de kinderen die vaak chips eten vaker gepest? Worden de kinderen die vers fruit eten minder vaak gepest? Hangt het al of niet gepest worden samen met het gehoord hebben over drugs? Gaan kinderen die bij juf/meester terecht kunnen, liever naar school? Kunnen kinderen bij wie papa en mama in zelfde huis wonen, meer bij hun ouders terecht? Kunnen kinderen die thuis geen Nederlands spreken meer bij andere familie terecht? Kunnen kinderen die thuis geen Nederlands spreken meer bij iemand anders terecht? Kunnen kinderen die thuis geen Nederlands spreken minder bij mama-papa terecht? Kunnen kinderen die thuis geen Nederlands spreken bij minder mensen terecht? Kunnen kinderen die een eigen adres hebben, bij meer mensen terecht? Is het bij de juf/meester terecht kunnen typisch voor meisjes? Is het bij vriend/vriendin terecht kunnen typisch voor meisjes? Kunnen oudere kinderen meer bij een vriend(in) terecht dan jongere? Besteden kinderen die graag naar school gaan, minder tijd aan huiswerk? Vinden kinderen die graag naar school gaan, de juf/meester leuker? Vinden kinderen die vinden dat de juf/meester meestal gelukkig is, de juf/meester ook leuker? Zijn de kinderen die vinden dat de juf/meester meestal gelukkig is, zelf ook meestal gelukkiger? Kinderen die graag naar school gaan, slapen langer? Is graag naar school klasgebonden? Gaan meisjes liever naar school dan jongens? Vinden meisjes de juf/meester vaker heel leuk? Staat graag naar school gaan los van leeftijd? Staat de juf/meester leuk vinden los van de leeftijd? 96 13

14 104. Hangt het gebruik van digitale media samen met de leeftijd? Gaan kinderen die zich vervelen, liever naar school dan de anderen? Spenderen kinderen die hun juf/meester leuk vinden, meer tijd aan hun huiswerk? Stijgt de hoeveelheid huiswerk met de jaren? Spenderen meisjes meer tijd aan hun huiswerk dan jongens? Gebruiken kinderen die hun juf/meester leuk vinden, meer Facebook? Vervelen de kinderen die thuis geen Nederlands spreken, zich meer? Wonen de ouders bij kinderen die thuis een andere taal spreken, meer in hetzelfde huis? Is er bij de kinderen die minstens een paar keer per week Facebook gebruiken, een verband tussen gepest worden en gepest worden op Facebook? Bij de kinderen die elke dag de pc/laptop gebruiken, is er een verband tussen de ouderlijke controle en het aantal uren per dag gebruik? Bij de kinderen die elke dag de tablet gebruiken, is er een verband tussen de ouderlijke controle en het aantal uren per dag gebruik? Bij de kinderen die elke dag de smartphone gebruiken, is er een verband tussen de ouderlijke controle en het aantal uren per dag gebruik? Hebben kinderen die veel de pc/laptop gebruiken, al meer gehoord over speed? Kijken kinderen van wie de ouders niet weten welke programma s ze bekijken, ook meer tv dan de andere? Hebben kinderen die veel tv-kijken, al meer over drugs gehoord? Kijken kinderen die veel op de pc/laptop zitten, minder tv? Kijken kinderen die veel op de tablet zitten, minder tv? Kijken kinderen die veel op de smartphone zitten, minder tv? Zien kinderen die veel tv-kijken, zichzelf later ook vaker alcohol drinken? Snoepen kinderen die veel tv-kijken, meer dan de andere? Eten kinderen die veel tv-kijken, minder dan de anderen vers fruit? Drinken kinderen die veel tv-kijken, vaker frisdrank? Eten kinderen die veel tv-kijken, vaker chips? Hebben kinderen van wie de ouders niet in hetzelfde huis wonen, vaker een gsm? Gebruiken kinderen van wie de ouders niet in hetzelfde huis wonen, vaker Facebook? Hebben kinderen die Facebook gebruiken, meer kans op het hebben van een eigen adres? Is het kennen van drugs mannelijk? Hebben kinderen die een pc/laptop/tablet/smartphone gebruiken op hun slaapkamer, meer kans om al alcohol geproefd te hebben? Is het al alcohol geproefd hebben typisch voor jongens? Is de intentie later alcohol te drinken typisch voor jongens? Hebben kinderen die thuis alleen Nederlands spreken al meer alcohol geproefd? Hebben kinderen die veel snoepen al vaker alcohol geproefd? Hebben kinderen die vaak zoete frisdrank gebruiken, al vaker alcohol geproefd? Is er een verband tussen snoepen en de intentie later alcohol te drinken? Is er een verband tussen de intentie later alcohol te drinken en elke dag frisdrank? Is er een verband tussen de intentie later alcohol te drinken en chips? Is er een verband tussen al alcohol geproefd hebben en de schatting van alcoholgebruik van anderen? Is er een verband tussen de intentie later alcohol te drinken en de schatting van alcoholgebruik van anderen? Is er een verband tussen al tabak geproefd hebben en de schatting van tabaksgebruik van anderen? Hebben kinderen die veel snoepen al vaker tabak geproefd? Hebben kinderen die vers fruit eten minder vaak tabak geproefd? Hebben kinderen die veel frisdrank gebruiken, al vaker tabak geproefd? Hebben kinderen die veel chips eten, al vaker tabak geproefd? Zijn kinderen die al alcohol geproefd hebben, meer geneigd later alcohol te drinken? Zijn kinderen die al tabak geproefd hebben, meer geneigd later tabak te roken? Is er een maandageffect bij geluk? Speelt de grootte van de klas een rol in het graag naar school gaan? Speelt de grootte van de klas een rol in de perceptie van de support van de leerkracht? Is er een verschil in hoeveelheid schermgebruik tussen de maanden oktober en november-december? Hebben kinderen van wie de ouders niet in hetzelfde huis wonen, al vaker alcohol geproefd? Hebben kinderen van wie de ouders niet in hetzelfde huis wonen, al vaker alcohol geproefd? Hebben kinderen die niet bij hun ouders terecht kunnen, al vaker alcohol geproefd? Is er een verband tussen de niet-schoolse activiteiten en het al of niet alcohol geproefd hebben?

15 157. Is er een verband tussen cultuur en het al of niet alcohol geproefd hebben? Is er een verband tussen cultuur en de intentie later alcohol te drinken? Samenvatting 128 Een saaie opsomming, voor de freaks! 128 Ken je Thomas Modaal? 130 Een greep uit vele verbanden en non-verbanden 131 Over geluk-meestal en 131 Over sociaal kapitaal 131 Over pesten 131 Meisjes/jongens 132 Schermen 132 Tv 132 Over frisdrank, snoepen, chips, alcohol en ander drugs

16 4. De antwoorden op de 72 vragen Een vragenlijst werd ingevuld in het 4 de, 5 de en 6 de leerjaar van 163 scholen in 54 steden en gemeenten in de provincie Antwerpen. Er participeerden leerlingen. De bevraging verliep via internet. We overlopen in dit eerste deel alle vragen afzonderlijk en chronologisch. 1. De naam van mijn school. 2. Ik zit in klas 3. Ik benh jaar. 4. Tabel 1: aantal deelnemers per gemeente en per school Aartselaar 379 Brasschaat 91 Laakdal 191 GBS Cade 251 BS Wonderwijs 62 GBS De Schans Veerle 87 GO! De Blokkendoos 128 YGGDRASIL DE WINGERD 29 GBS Eindhout 104 Antwerpen 1169 Brecht 25 Lier 633 BS De Zonnebloem 38 Daltonschool In 't Groen 25 BS H. Familie 72 BS Polderstad 120 Dessel 146 BS Het Molentje 53 BS 't Spoor Antwerpen 39 De Weg-Wijzer Dessel 97 BS het Spoor Lier 41 Freinetschool De Pluim 65 GBS De Kangoeroe 49 BS Stadspark 57 Groene Eilandje 26 Essen 19 GVBS Sint-Gummaruscollege 195 Hofke van Thijs 205 Lager College Essen 19 GVBS Sint-Ursula Lisp 71 InPEERia 95 Grobbendonk 94 GVLS Sint-Ursula Klim op Lier 144 Pius X 144 Mariaschool 58 Malle 262 SBS De Zonnebloem 44 VBS Klavertje 3 36 BuBaO De Mostheuvel 24 SBS Fruithof 93 Heist-op-den-Berg 970 GBS De Horizon Malle 42 Sint-Jozef Ekeren 110 BLO Instituut Mevrouw Govaerts 42 SJB Malle 196 Sint-Ludgardis Belpaire 47 BSGO Hof van Riemen 72 Mechelen 572 t Speelscholeke 43 BSGO Leefschool Pluishoek 22 Esdoornschool 146 VLS Sint-Henricus 100 GBS de Hei 68 GO! BS De Bel 23 Arendonk 279 GBS De Zonne 69 GO! BS Maurits Sabbe 97 BS Sint-Clara 145 GVB Booischot 68 GO! De Zonnebergen 107 GBS Sint-Jan 134 GVG BS Hallaar 76 GVBS OLV van De Ham 14 Baarle-Hertog 21 Sint-Jan LS 96 Sint-Jozef Coloma 113 VZW KOBArT De Horizon 21 VBS De Groeituin 82 Sint-Pietersschool 72 Balen 178 VBS H.Hartcollege 94 Merksplas 144 Freinetschool De Klimboom 56 VBS Heist-Centrum 112 VBS Merksplas 144 GVBS Klavertje VBS Itegem 92 Mol 77 Beerse 263 VBS 't Goor 77 Stapsteen Mol Sluis 77 GBS BAB 137 Herentals 239 Mortsel 55 GBS Schransdries 126 BS De Vesten 102 Rozenregen 18 Boechout 271 VBS (W)Onderwijs 137 Zeppelin 37 GVBS Sint-Gabriëlcollege 144 Herenthout 120 Niel 283 Jan Frans Willemsschool 127 VLS De Luchtballon 120 GBS Niel 152 Bonheiden 208 Herselt 136 Sint-Hubertusschool 131 Gebo - LGS Bonheiden 97 De Graankorrel 50 Nijlen 375 GVBS de Knipoog Rijmenam-Dorp 92 VBS De Bolster 86 BS De Zevensprong Nijlen 62 GVBS de Knipoog Rijmenam-Mart 19 Hulshout 171 BuBaO De Regenboog 19 Boom 196 GBS Hulshout 96 Goezo! Klokkenlaan 67 BS De Hoeksteen 45 VBS Houtvenne 75 VBS De Ceder 101 GO! 't Krekeltje 47 Kalmthout 491 VBS Sint-Calasanz Nijlen 126 OLVI De Kade 104 BS Erasmus 3D 32 Olen 78 Bornem 304 BS Erasmus 't Ganzenbord 38 GVBS De Knipoog Olen 78 Huveneersschool Hingene 68 GBS Kadrie 123 Oud-Turnhout 200 Huveneersschool Wintam 55 GBS Maatjes 19 BS Reuzepas 131 OLVP LS 181 Sint-Jozefschool Heide 130 GBS Salto 69 Borsbeek 199 VBS De Linde 48 Putte 78 De Klinker 55 VBS den Heuvel 101 BS GO! Dr. Jozef Weyns 78 Sint-Jozefsinstituut Borsbeek 144 Kasterlee 136 Puurs 117 Brasschaat 91 GBS De Vlieger 94 BS Liezele 29 BS Wonderwijs 62 VBS De Parel 42 De Krinkel 88 YGGDRASIL DE WINGERD 29 Kontich 324 Ravels 279 Brecht 25 BS De Schans Kontich 120 De Negensprong 95 Daltonschool In 't Groen 25 BS Sint-Jozef 105 GBS De Verrekijker 85 BS Sint-Montfort 99 GBS Klimop Ravels-Eel 69 VZW KOBArT 't Spoor Ravels 30 16

17 Retie 187 Sint-Amands 81 Willebroek 326 GBS Retie Centrum 130 GO! BS De Schorre 22 BS 't Pleintje 105 GBS Retie Schoonbroek 57 VBS De Kameleon 34 Freinetschool Klim-Op 33 Rijkevorsel 157 VBS Libos 25 Sint-Jorisschool 188 GLS De Wegwijzer 157 Stabroek 163 Wommelgem 85 Rumst 138 Sint-Calasanz Hoevenen 163 GBS 't Laar 85 GBS Ter Doelhagen 48 Turnhout 1039 Wuustwezel 417 GVBS De Wingerd Terhagen 48 BS De Smiskens 65 GS De Wissel 73 VBS De Wingerd Reet 42 BS Kameleon 34 GS Klim Op 66 Schelle 284 BS Sint-Victor 119 GS 't Blokje 132 GBS De Klim 108 Freinetschool De Regenboog 66 Mater Dei Gooreind 105 VBS Sint-Lutgardis Schelle 176 GVB Heilig Graf APO 95 VBS 't Kantoor 41 Schilde 327 GVBS Sint-Pietersinstituut 169 Zandhoven 161 GLS De Wingerd 65 Michaëlschool 22 GBS 't Kroontje 55 VBS Wonderwijzer 187 SBS Turnhout 48 GVBS Pulle 62 Vennebos 75 Sint-Jozefcollege bsa 162 Klavertje Vier-sel 44 Schoten 221 Sint-Jozefcollege bsd 91 Zoersel 290 Burgemeester Marnixschool 68 Sint-Pietersinstituut Zevendonk 93 GBS Beuk & Noot 180 GVB Bloemendaal 82 Vibo De Ring 75 GBS de Kiekeboes 28 Sint-Filippusschool 71 Westerlo 87 GBS Pierenbos 82 Het Rietje 87 Wijnegem 135 GLS De Notelaar 135 Eindtotaal Tabel 2 : aantal leerlingen, gemiddelde leeftijd per studiejaar studiejaar aantal gemiddelde leeftijd Stdev van leeftijd 4 de de de BO totaal Tabel 3 : aantal leerlingen per leeftijd en per studiejaar leeftijd 4de 5de 6de BO totaal totaal Figuur 1: verdeling aantal leerlingen per leeftijd en per studiejaar (-BO) 17

18 5. Ik ben een jongen/meisje. Door een technische fout kennen we slechts van 8444 kinderen het geslacht. Dit zal toch genoeg blijken om zinvolle uitspraken te doen over geslacht en andere variabelen. geslacht & leerjaar/leeftijd Tabel 4 : aantal leerlingen naar geslacht, leerjaar en leeftijd jaar totaal jongen 4de meisje 4de jongen 5de meisje 5de jongen 6de meisje 6de jongen BO meisje BO totaal Figuur 2: verdeling jongens-meisjes per leerjaar (-BO) 18

19 6. Hoe gelukkig voel ik me meestal? (0=heel ongelukkig, 10=heel gelukkig). Tabel 5 aantal en procent leerlingen naar geluk-meestal geluk-meestal aantal procent % % % % % % % % % % % totaal % Figuur 3: procent kinderen naar geluk-meestal De gemiddelde geluksscore-meestal is 8.0, de mediaan is 8. 70% geeft zichzelf een acht of meer voor geluk. 84% geeft zichzelf een 7 of meer. 11% geeft zichzelf een 5 of minder. Het gaat hier toch om 1531 kinderen. 19

20 7. Hoe gelukkig, denk ik, zijn de meeste kinderen van mijn klas? (0= heel ongelukkig, 10=heel gelukkig) Tabel 6: aantal en procent leerlingen naar geluk-anderen geluk-anderen aantal % % % % % % % % % % % % totaal % Figuur 4 : procent kinderen per geluk-anderen 8. Ik voelde me de afgelopen week ik voelde me de afgelopen week Tabel 7: aantal en procent leerlingen naar affecten afgelopen week nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % eenzaam % % % 447 3% 107 1% (100%) blij 65 0% 257 2% % % % (100%) vol energie 157 1% 405 3% % % % (100%) verdrietig % % % 494 4% 92 1% (100%) ongelukkig % % % 472 3% 152 1% (100%) trots 425 3% % % % % (100%) angstig % % % 477 3% 143 1% (100%) gelukkig 94 1% 222 2% % % % (100%) 20

21 Figuur 5 : procent kinderen en prevalentie van negatieve en positieve affecten afgelopen week 9. Ik heb een of meerdere broer(s)/zus(sen), een of meerdere grootouder(s). Tabel 8 : aantal leerlingen die minstens één broer/zus hebben en minstens één grootouder aantal % minstens een broer/zus % minstens een grootouder % 10. Ik vind dat ik geen/één/enkele/veel/heel veel vrienden/vriendinnen heb. Tabel 9 : aantal leerlingen naar aantal vrienden/vriendinnen aantal vrienden/vriendinnen aantal % geen 66 0% één 238 2% enkele % veel % heel veel % totaal % 11. Ik ga bij een vriend/vriendin thuis spelen. (nooit/bijna nooit/soms/vaak/heel vaak) 12. Ik ga bij een vriend/vriendin thuis slapen. (nooit/bijna nooit/soms/vaak/heel vaak) Tabel 10: aantal en procent leerlingen naar spelen en slapen bij vriend/vriendin nooit bijna nooit soms vaak heel vaak totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % spelen 775 6% % % % % (100%) slapen % % % % 398 3% (100%) 21

22 Figuur 6 : procent kinderen dat bij vriend/vriendin speelt en blijft slapen 13. Ik word gepest. (nooit/bijna nooit/soms/vaak/heel vaak) Tabel 11 : aantal leerlingen naar mate van gepest worden gepest? aantal % nooit % bijna nooit % soms % vaak 467 3% heel vaak 189 1% totaal % 14. Als ik problemen heb, kan ik terecht bij: (nooit/bijna nooit/soms/meestal/altijd) papa/mama broer/zus andere familie (grootouder(s), meter, tante, neef ) juf/meester vriend/vriendin iemand anders Tabel 12: aantal en procent leerlingen naar terecht kunnen met problemen terecht bij nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % papa/mama 271 2% 333 2% % % % (100%) broer/zus % % % % % (100%) andere familie % % % % % (100%) juf/meester 739 5% % % % % (100%) vriend/vriendin 739 5% % % % % (100%) iemand anders % % % % % (100%) 87% van de kinderen vertellen dat ze altijd of meestal bij mama/papa terecht kunnen bij problemen. Op de tweede en derde plaats komen vriend/vriendin en juf/meester. 22

23 Figuur 7 : procent kinderen dat bij bepaalde mensen terecht kan bij problemen 15. Als ik een probleem heb, dan zouden volgende personen mij goede raad geven: voor raad terecht bij Tabel 13: aantal en procent leerlingen naar terecht kunnen voor raad waarschijnlijk waarschijnlijk zeker niet misschien heel zeker niet wel aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % papa/mama 126 1% 180 1% % % % (100%) vriend/vriendin 304 2% 640 5% % % % (100%) juf/meester 269 2% 503 4% % % % (100%) Figuur 8 : procent kinderen dat voor raad terecht kan bij: totaal 23

24 16. Als ik verdrietig ben, dan zouden volgende personen me troosten: voor troost terecht bij Tabel 14: aantal en procent leerlingen naar terecht kunnen voor troost waarschijnlijk waarschijnlijk zeker niet misschien heel zeker niet wel aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % papa/mama 133 1% 1% 2% 593 4% % % (100%) vriend/vriendin 232 2% 2% 16% % % % (100%) juf/meester 365 3% 4% 15% % % % (100%) Figuur 9 : procent kinderen dat voor troost terecht kan bij: totaal 17. Als ik een probleem heb, dan zouden volgende personen iets doen om me te helpen: voor hulp terecht bij Tabel 15: aantal en procent leerlingen naar terecht kunnen voor hulp waarschijnlijk waarschijnlijk zeker niet misschien heel zeker niet wel aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % papa/mama 110 1% 105 1% 652 5% % % vriend/vriendin 201 1% 439 3% % % % juf/meester 255 2% 399 3% % % % totaal (100%) (100%) (100%) Figuur 10 : procent kinderen dat voor hulp terecht kan bij: 24

25 18. Als ik thuis ben, ben ik daar meestal (helemaal niet graag tot heel graag) 19. Naar school ga ik meestal (helemaal niet graag tot heel graag) Tabel 16 : aantal en procent leerlingen naar de mate van graag thuis zijn en naar school gaan helemaal niet een beetje niet graag graag heel graag totaal graag graag aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % thuis zijn 102 1% 106 1% 731 5% % % (100%) naar school gaan 527 4% 710 5% % % % (100%) Figuur 11 : procent kinderen dat graag thuis is en graag naar school gaat Kinderen zijn in t algemeen zeer graag thuis. 7 op 10 kinderen gaan graag of zeer graag naar school. 20. Ik vind de speeltijd meestal (helemaal niet leuk tot heel leuk) 21. Ik vind de lessen op school meestal (helemaal niet leuk tot heel leuk) Tabel 17 : aantal en procent leerlingen naar de mate van het leuk vinden van speeltijd en lessen helemaal niet een beetje niet leuk leuk heel leuk totaal leuk leuk aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % speeltijd 154 1% 236 2% % % % (100%) lessen 456 3% 809 6% % % % (100%) Figuur 12 : procent kinderen dat speeltijd en lessen leuk vindt 25

26 22. Ik vind onze meester/juf meestal (helemaal niet leuk tot heel leuk) Tabel 18 : aantal en procent leerlingen naar de mate van het leuk vinden van meester/juf helemaal niet een beetje niet leuk leuk heel leuk totaal leuk leuk aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % 116 1% 174 1% % % % (100%) Figuur 13 : procent kinderen dat meester/juf leuk vindt 23. Ik denk dat onze meester/juf meestal (erg ongelukkig is tot zeer gelukkig is) Tabel 19 : aantal en procent leerlingen naar de mate van het gelukkig vinden van meester/juf helemaal niet een beetje niet gelukkig gelukkig heel gelukkig totaal gelukkig gelukkig aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % 73 1% 155 1% % % % (100%) Figuur 14 : procent kinderen dat meester/juf gelukkig vindt 26

27 24. Op een gewone schooldag duurt mijn huiswerk minder dan een kwartiertje tussen een kwartiertje en een half uur tussen een half uur en een uur tussen een uur en twee uur meer dan twee uur Tabel 20 : aantal leerlingen naar tijd besteed aan huiswerk < u 1-2u >2u totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % % % % 718 5% 149 1% 3716 Figuur 15 : procent kinderen en tijd besteed aan huiswerk 25. Ik vind mijn huiswerk meestal (helemaal niet leuk tot heel leuk) Tabel 21 : aantal en procent leerlingen naar de mate van het leuk vinden van huiswerk helemaal niet een beetje niet leuk leuk heel leuk totaal leuk leuk aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % % % % % 970 7% (100%) Figuur 16 : procent kinderen dat huiswerk leuk vindt 27

28 26. Ik ga regelmatig naar (je mag er meerdere aankruisen) de muziekschool de tekenschool toneel, woord de turnclub de dansles of ballet de voetbalclub de jeugdbeweging de tennisclub e gevechtsportclub (judo, karate,...) de paardenclub de zwemclub de kerk of de moskee of de synagoge de opvang (voor of na school) Anders:.. Tabel 22 : aantal leerlingen naar soort georganiseerde vrije tijdsbesteding vrije tijdsbesteding aantal % verhouding jongens/meisjes de jeugdbeweging /53 de voetbalclub /9 de dansles of ballet /93 de muziekschool /62 de turnclub /79 de opvang (voor of na school) /51 de gevechtsportclub (judo, karate,) /31 de tekenschool /67 de zwemclub /50 de paardenclub /89 de tennisclub /43 de kerk of de moskee of de synagoge /52 toneel, woord /71 Uit de open antwoordmogelijkheid anders hebben we geprobeerd de antwoorden die verwijzen naar een georganiseerde vrije tijd te onderscheiden van de niet-georganiseerde. Bij de georganiseerde zitten andere sportclubs (bijvoorbeeld atletiek, korfbal, basketbal ) en andere vormen van georganiseerde activiteiten (bv. circusschool, yoga, taallessen ). Voorbeelden van niet-georganiseerde activiteiten zijn naar oma, met papa zwemmen, lopen 28

29 Tabel 23 : de top10 van andere georganiseerde activiteiten activiteit aantal 1 atletiek volleybal basket hockey korfbal badminton BMX (club?) 85 8 tafeltennis 67 9 circusschool schaats (club?) handbal klimmen rope skipping boogschieten typeles zangles golfclub fanfare free running kids yoga 27 De bijkomende georganiseerde categorieën worden wel in rekening gebracht bij de nieuwe variabele aantal georganiseerde activiteiten. Tabel 24 : aantal leerlingen naar aantal georganiseerde vrije tijdsbestedingsactiviteiten aantal activiteiten aantal % totaal

30 Figuur 17 : procent kinderen en aantal georganiseerde activiteiten Een kind neemt gemiddeld deel aan 1,8 aantal georganiseerde activiteiten. 27. Ik verveel me (nooit tot altijd) Tabel 25 : aantal en procent leerlingen naar verveling nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % % % % % 219 2% (100%) Figuur 18 : procent kinderen dat zich verveelt 30

31 28. Thuis spreek ik met mama/papa meestal alleen Nederlands Nederlands en een andere taal nooit Nederlands Tabel 26 : aantal leerlingen naar de thuistaal thuistaal aantal % alleen Nederlands Nederlands en een andere taal nooit Nederlands totaal Figuur 19 : procent kinderen thuistaal 29. Welke taal spreek je dan? thuistaal alleen ook totaal alleen ook totaal Arabisch Tsjetsjeens Frans Creools Engels Afghaans Turks Assyrisch Afrikaans Urdu Spaans Servisch Pools Kosovaars Roemeens Bulgaars Russisch Perzisch Portugees Thais Armeens Bosnisch Chinees Koerdisch Duits Macedonisch Albanees Filipijns Italiaans Hongaars In totaal werden op deze open vraag 71 talen genoemd, waarvan de meest voorkomende in bovenstaande tabel staan. Sporadisch voorkomend waren Grieks, Vietnamees, Kroatisch, Iraaks, Pakistaans, Tamil, Oekraïens, Zweeds, Indonesisch, Bengaals, Punjabi, Indisch, Farsi, Pashto, Fins, Japans, Slovaaks, Hindi, Dari, Iraans, Braziliaans, gebarentaal, Tsjechisch, Srilankees, Hebreeuws, Syrisch, Montenegrijns, Antilliaans, Georgisch, Noors, Nepalees, Mongools, Litouws, Oostenrijks, Joods, Tibetaans, Zuid-Afrikaans, Maleisisch, Joegoslaafs, Papiaments en Koreaans. Bij Frans en Engels weten we niet goed of het om de thuistaal gaat of om een oefentaal. Het vergde ook wat google-werk om sommige talen thuis te brengen (bv. Wolf) en wat interpretatie (ruzies werd Russisch) 31

32 30. Mijn mama en mijn papa wonen samen in hetzelfde huis/appartement. ja neen Tabel 27 : aantal leerlingen naar het al dan niet samenwonen van beide ouders mama/papa zelfde aantal % huis neen % ja % totaal % 31. Ik sta op een gewone schooldag meestal op 32. Ik ga op een gewone schooldag meestal slapen Tabel 28 : aantal leerlingen naar uur van opstaan opstaan aantal % voor 5 u 152 1% 5-6 u 663 5% 6-7 u % 7-8 u % na 8 u 241 2% totaal % Tabel 29 : aantal leerlingen naar bedtijd bedtijd aantal % voor 19 u 382 3% u % u % u % u 489 4% na 23 u 138 1% totaal Vraag 30 en 31 geven ons de mogelijkheid om bij benadering het aantal uren slaap te berekenen. Figuur 20 : procent kinderen en uren slaap Een kind slaapt gemiddeld 10,3 uur. 32

33 33. Ik heb een gsm. (ja of neen) 34. Ik gebruik mijn gsm om Tabel 30 : aantal leerlingen naar het al dan niet hebben van een gsm gsm aantal % neen % ja % totaal % Tabel 31: aantal en procent leerlingen naar de aard van gsm-gebruik nooit bijna nooit een paar keer een paar keer (bijna) elke dag gebruik gsm per maand per week totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % spelletjes te spelen % % % % % 6467 (100%) te telefoneren % % % % % 6467 (100%) berichtjes te sturen % % % % % 6467 (100%) Figuur 21 : procent kinderen en aard gebruik gsm 35. Ik telefoneer met of ik stuur berichtjes naar telefoneren met en/of berichten naar Tabel 32: aantal en procent leerlingen naar contact via gsm een paar keer een paar keer nooit bijna nooit (bijna) elke dag per maand per week aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % vriend/vriendin % % 556 9% % % 6467 (100%) mama/papa % % % % % 6467 (100%) broer/zus % % 601 9% % % 6467 (100%) andere familie % % % % % 6467 (100%) totaal 33

34 Figuur 22 : procent kinderen en contact via gsm 36. Ik gebruik volgende toestellen Tabel 33: aantal en procent leerlingen naar toestellen (dagen) een paar keer een paar keer nooit bijna nooit (bijna) elke dag per maand per week aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % pc/laptop % % % % % (100%) tablet % % % % % (100%) smartphone % % 800 6% % % (100%) Figuur 23 : procent kinderen en gebruik toestellen (dagen) totaal 37. Als ik volgende toestellen gebruik, is dit voor (aantal uur per dag) Tabel 34: aantal en procent leerlingen naar toestellen (uren/dag) <1u/dag 1u/dag 2u/dag 3u/dag >3u/dag totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % pc/laptop % % % % % (100%) tablet % % % % % (100%) smartphone % % 800 6% % % (100%) 34

35 Figuur 24 : procent kinderen en gebruik toestellen (uren/dag) 38. Als ik een pc/laptop/tablet/smartphone gebruik, is dit om Tabel 35: aantal en procent leerlingen naar toestellen en aard gebruik nooit bijna nooit soms vaak heel vaak totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % informatie op te zoeken % % % % % (100%) te werken voor school % % % % % (100%) spelletjes te spelen 719 5% % % % % (100%) filmpjes te bekijken 866 6% % % % % (100%) berichten te sturen of te chatten % % % % % (100%) foto's uit te wisselen % % % % 791 6% (100%) te praten (telefoneren, skypen,...) % % % % % (100%) Figuur 25 : procent kinderen en gebruik toestellen (info, school, spel & filmpjes) 35

36 Figuur 26 : procent kinderen en gebruik toestellen (berichten, foto s, praten) 39. Als ik een pc/laptop/tablet/smartphone gebruik, heb ik soms contact met Tabel 36: aantal en procent leerlingen naar contact met mensen via internet nooit bijna nooit soms vaak heel vaak totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % vriend/vriendin % % % % % (100%) broer/zus % % % % % (100%) mama/papa % % % % % (100%) juf/meester % % 584 4% 145 1% 137 1% (100%) andere bekenden % % % % 919 7% (100%) onbekenden % 645 5% 434 3% 239 2% 258 2% (100%) Figuur 27 : procent kinderen en via internet contact met vrienden, ouders en broers/zussen 36

37 Figuur 28 : procent kinderen en via internet contact met juf/meester, andere bekenden en onbekenden 40. Ik gebruik Facebook Tabel 37: aantal en procent leerlingen naar gebruik Facebook (dagen) een paar keer een paar keer nooit bijna nooit (bijna) elke dag per maand per week aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % Facebook % % 676 5% 855 6% 931 7% (100%) Figuur 29 : procent kinderen en contact via gsm totaal 41. Ik heb een eigen profiel op Facebook. (ja, neen, ik weet het niet) Tabel 38: aantal en procent leerlingen die Facebook gebruiken, naar het hebben van een Facebookprofiel aantal % neen % ik weet het niet 269 8% ja % totaal % 37

38 42. Hoeveel vrienden/vriendinnen heb ik op Facebook? Figuur 30 : procent kinderen die Facebook gebruiken en aantal Facebookvrienden 43. Ik gebruik Facebook om in contact te blijven met mensen die ik ken. 44. Ik gebruik Facebook om nieuwe mensen te leren kennen. 45. Ik gebruik Facebook om spelletjes te spelen. 46. Ik gebruik Facebook om foto's te delen. Tabel 39: aantal en procent leerlingen naar het doel van Facebookgebruik helemaal niet helemaal akkoord akkoord aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % contact bekenden % 206 6% % % % 3502 (100%) nieuwe mensen % % % 164 5% 215 6% 3502 (100%) spelletjes spelen % % % % % 3502 (100%) foto's delen % % % % % 3502 (100%) Figuur 31 : procent kinderen die Facebook gebruiken en hun doel totaal 38

39 47. Bijna al mijn vrienden/vriendinnen gebruiken Facebook. Tabel 40: aantal en procent leerlingen naar vrienden op Facebook helemaal niet helemaal akkoord akkoord aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % totaal % % % % % 3502 (100%) Figuur 32 : procent kinderen naar vrienden op Facebook 48. Ik word gepest op Facebook. Tabel 41: aantal en procent leerlingen naar gepest worden op Facebook nooit bijna nooit soms vaak heel vaak totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % % 196 6% 83 2% 23 1% 25 1% 3502 (100%) Figuur 33 : procent kinderen naar gepest worden op Facebook 39

40 49. Op de pc/laptop/tablet/smartphone gebruik ik soms Tabel 42 : aantal leerlingen naar gebruikte programma s aantal % verhouding jongens/meisjes Instagram % 46/54 Snapchat % 40/60 WhatsApp % 43/57 Youtube % 51/49 Twitter % 50/50 Messenger % 49/51 Skype % 49/51 Figuur 34 : procent kinderen en gebruik van programma s 50. Ik gebruik pc/laptop/tablet/smartphone op mijn slaapkamer Tabel 43: aantal en procent leerlingen naar gebruik toestellen op slaapkamer een paar keer een paar keer nooit bijna nooit (bijna) elke dag per maand per week aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % totaal % % % % % (100%) 40

41 Figuur 35 : procent kinderen en gebruik toestellen op slaapkamer 51. Mijn ouders weten wat ik op de pc/laptop/tablet/smartphone doe. Tabel 44: aantal en procent leerlingen naar controle ouders nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % 555 4% 535 4% % % % (100%) Figuur 36 : procent kinderen en controle ouders 52. Ik heb een eigen adres Tabel 45: aantal en procent leerlingen naar adres adres aantal % ja % neen % totaal % 41

42 53. We hebben thuis een tv. Tabel 46: aantal en procent leerlingen die thuis een tv hebben tv aantal % ja % neen 162 1% totaal % 54. Ik kijk tv Tabel 47: aantal en procent leerlingen naar frequentie tv-kijken (dagen) een paar keer een paar keer nooit bijna nooit (bijna) elke dag per maand per week aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % 67 0% 732 5% 429 3% % % totaal (100%) Figuur 37 : procent kinderen en naar frequentie tv-kijken (dagen) 55. Als ik een tv kijk, is dit meestal Tabel 48: aantal en procent leerlingen naar frequentie tv-kijken (uren) <1u/dag 1u/dag 2u/dag 3u/dag >3u/dag totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % % % % % % (100%) 42

43 Figuur 38 : procent kinderen en naar frequentie tv-kijken (uren) 56. Ik kijk tv op mijn slaapkamer Tabel 49: aantal en procent leerlingen naar frequentie tv-kijken op slaapkamer een paar keer een paar keer nooit bijna nooit (bijna) elke dag per maand per week aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % totaal % % 610 4% 950 7% 853 6% (100%) Figuur 39 : procent kinderen en naar frequentie tv-kijken op slaapkamer 57. Mijn ouders weten naar welke programma's ik op tv kijk. Tabel 50: aantal en procent leerlingen naar controle ouders tv nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % 329 2% 337 2% % % % (100%) 43

44 Figuur 40 : procent kinderen en naar controle ouders tv 58. Als ik tv kijk, doe ik dat vaak Tabel 51: aantal en procent leerlingen naar tv-kijken met wie nooit bijna nooit soms vaak heel vaak totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % alleen % % % % % 3709 (100%) met mama/papa 566 4% % % % % 3709 (100%) met broer/zus % 797 6% % % % 3709 (100%) met vriend/vriendin % % % 796 6% 479 3% 3709 (100%) Figuur 41 : procent kinderen naar tv-kijken met wie 59. Ik speel thuis Playstation, Wii, Xbox, Nintendo,. Tabel 52: aantal en procent leerlingen naar gebruik spelconsoles aantal % ja % neen % totaal % 44

45 60. Als ik met Playstation, Wii, Xbox, Nintendo... speel, doe ik dat Tabel 53: aantal en procent leerlingen naar spelconsoles met wie nooit bijna nooit soms vaak heel vaak totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % alleen 798 8% % % % % (100%) met mama/papa % % % 551 6% 277 3% (100%) met broer/zus % % % % % (100%) met vriend/vriendin % % % % % (100%) Figuur 42 : procent kinderen naar spelconsoles met wie 61. Ik drink zoete frisdranken (cola, Fanta, Sprite, ice tea, ) 62. Ik snoep 63. Ik eet vers fruit 64. Ik eet chips Tabel 54: aantal en procent leerlingen naar gebruik frisdrank, snoep, vers fruit en chips een paar keer een paar keer (bijna) elke nooit bijna nooit per maand per week dag aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % frisdrank 983 7% % % % % (100%) snoep 462 3% % % % % (100%) vers fruit 135 1% 523 4% 864 6% % % (100%) chips 389 3% % % % 794 6% (100%) totaal 45

46 Figuur 43 : procent kinderen naar gebruik frisdrank, snoep, vers fruit en chips 65. Ik heb al alcohol (bier, wijn ) geproefd. Tabel 55: aantal en procent leerlingen naar alcohol geproefd aantal % ja % neen % totaal % 66. Hoeveel van de kinderen uit mijn klas, denk ik, hebben al alcohol (bier, wijn,...) geproefd? Tabel 56: aantal en procent leerlingen schatting alcohol geproefd anderen (bijna) niemand < de helft de helft > de helft (bijna) iedereen totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % % % % 493 4% 351 3% (100%) Figuur 44 : procent kinderen en naar schatting alcohol geproefd anderen 46

47 67. Ik denk dat ik later alcohol (bier, wijn ) ga drinken. Tabel 57: aantal en procent leerlingen en intentie later alcoholgebruik alco later aantal % neen % misschien % ja % totaal % Figuur 45 : procent kinderen en intentie later alcohol te drinken 68. Ik heb al tabak (sigaret, sigaar...) geproefd. Tabel 58: aantal en procent leerlingen naar tabak geproefd aantal % ja 319 2% neen % totaal % 69. Hoeveel van de kinderen uit mijn klas, denk ik, hebben al tabak (sigaret, sigaar...) geproefd? Tabel 59: aantal en procent leerlingen schatting tabak geproefd anderen (bijna) niemand < de helft de helft > de helft (bijna) iedereen totaal aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % % 646 5% 89 1% 29 0% 50 0% (100%) 47

48 Figuur 46 : procent kinderen en naar schatting tabak geproefd anderen 70. Ik denk dat ik later tabak (sigaret, sigaar ) ga roken. Tabel 60: aantal en procent leerlingen en intentie later tabak te roken tabak later aantal % neen % misschien % ja 95 1% totaal % Figuur 47 : procent kinderen en intentie later tabak te roken 48

49 71. Ik heb al gehoord over Tabel 61: aantal en procent leerlingen die al gehoord hebben over productnamen productnaam aantal % cannabis % cocaïne % heroïne % xtc % chocolade % speed % meltazine 709 5% nicotine % Figuur 48 : procent kinderen en naar het gehoord hebben over productnamen 72. Ik vond het invullen van deze vragenlijst Tabel 62: aantal en procent leerlingen naar vragenlijstplezier helemaal niet een beetje niet leuk leuk heel leuk totaal leuk leuk aantal % aantal % aantal % aantal % aantal % 286 2% 325 2% % % % (100%) Figuur 49 : procent kinderen en naar vragenlijstplezier 49

50 73. En nu nog een laatste, moeilijke vraag: We hebben al gevraagd hoe gelukkig je je "meestal" voelt. Nu zouden we graag weten hoe gelukkig je je "gisteren" voelde. (0= heel ongelukkig, 10=heel gelukkig) Tabel 63 aantal en procent leerlingen naar geluk-gisteren geluk-gisteren aantal procent % % % % % % % % % % % totaal % Figuur 50: procent kinderen naar geluk-gisteren 50

51 5. Een statistisch intermezzo In het tweede deel van dit rapport wordt getracht om na te gaan of bepaalde verbanden echt zijn of aan toeval kunnen worden toegeschreven. Daarom wordt een statistische toets uitgevoerd, meestal de Chi-kwadraat. Afhankelijk van de df (aantal vrijheidsgraden, gerelateerd aan het aantal cellen in een tabel) wordt deze Chi² vertaald in een zogenaamde p-waarde. De p staat voor probabiliteit of kans. Het gaat over de kans dat we de getallen in onze tabel ook kunnen vinden als er geen enkel verband is tussen de variabelen. We gaan ervan uit dat de kans op toeval minder dan 5% (α = 0.05) moet zijn, voordat we van een echt verband spreken. Dat betekent dus dat we nog altijd niet 100% zeker zijn maar toch veel vertrouwen mogen hebben in het feit dat het om een echt verband gaat. Dit kun je onderaan de tabellen genoteerd zien. Als p kleiner is dan 0.05, spreken we dus van een verband. Dit wordt dan een statistisch significant verband genoemd. Als een verband niet statistisch significant is, betekent dat echter niet altijd dat er géén verband is of dat de verschillen die we zien, niet belangrijk kunnen zijn. Door het onderzoek in een grotere groep te doen, zou het verband bijvoorbeeld wel statistisch significant kunnen worden. Maar bij ons is de onderzochte groep zo groot dat je heel vaak een p-waarde zult zien van Als we dan al relatief zeker zijn dat we van een verband kunnen spreken, dan nog weten we niet hoe sterk het verband is. Daarom berekenen we de associatiemaat Cramer s V, vertrekkende van de Chi² en gecorrigeerd naar het aantal observaties en aantal vrijheidsgraden. Voor de interpretatie doen we een beroep op onderstaande tabel: Cramers s V tussen.00 to.10 tussen.11 en.30 groter dan.30 Aard van verband zwak matig sterk Als we de Cramer s V kennen, weten we nog niks over de richting en de lineariteit van de relatie, hiervoor zullen we vaak bij onze ordinale variabelen de Spearman s Rho (ᵨ) berekenen. Spearman s Rho tussen.00 to.30 tussen.31 en.60 groter dan.60 Aard van verband zwak matig sterk Het is belangrijk om te beseffen dat deze studie een zogenaamde cross-sectionele studie is. Dit wil zeggen, een dwarsdoorsnede, een foto, momentopname van de situatie van het ogenblik. Het is dus niet mogelijk om oorzakelijke verbanden vast te stellen: wat is de oorzaak en wat is het gevolg? Soms zal dit vrij logisch zijn maar soms ook niet. Bijvoorbeeld: als we een verband zouden vaststellen tussen gelukkig zijn en veel vrienden hebben, kan dat zijn omdat veel vrienden hebben gelukkig maakt. Maar het kan ook zijn dat gelukkige kinderen makkelijker vrienden maken. Of het zou ook kunnen ouders die hun kinderen gelukkig maken, dezelfde ouders zijn die stimuleren dat hun kinderen veel vrienden hebben. 51

52 6. Zijn er verbanden tussen de antwoorden? De toetsing van 158 hypothesen. In plaats van alle variabelen in een computer te stoppen en alle verbanden te berekenen om dan te kijken welke er statistisch significant zijn, gaan we op een wetenschappelijk verantwoorde manier tewerk: eerst formuleren we hypothesen, die we dan zullen toetsen. In theorie hebben we een honderdtal variabelen en kunnen we dus 100x100 = mogelijke verbanden berekenen. En dan spreken we nog maar van één-op-één-relaties 1. Is er een verband tussen geslacht en gelukkig zijn? Tabel 64 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en geslacht geluk-meestal/geslacht meisje jongen totaal totaal Chi² =15.52; p = We zien geen reden om de nulhypothese, dat er geen verband is tussen geluk-meestal en het geslacht, te verwerpen. Er is dus geen verband tussen gelukkig zijn en geslacht. 2. Is er een verband tussen leeftijd en gelukkig zijn? De Spearman s Rho tussen gelukkig zijn en leeftijd bedraagt -,028***. We vinden dus geen verband tussen gelukkig zijn en leeftijd. 3. Is er een verband tussen het leerjaar en gelukkig zijn? Tabel 65 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en leerjaar geluk-meestal/lj 4de lj 5de lj 6de lj bo totaal 0_1_2_3_4_5 643 (15%) 516 (11%) 341 (8%) 31 (17%) 1531 (11%) 6_7 786 (18%) 886 (18%) 862 (19%) 42 (23%) 2576 (19%) (21%) 1268 (26%) 1466 (33%) 27 (15%) 3679 (27%) (21%) 1250 (26%) 1271 (28%) 35 (19%) 3495 (25%) (25%) 884 (18%) 558 (12%) 47 (26%) 2590 (19%) totaal 4387 (100%) 4804 (100%) 4498 (100%) 182 (100%) (100%) (zonder BO): Chi² =452.78; p = 0.000; Cramer's V = 0.13; ᵨ=-.03*** Blijkbaar toch een significant verschil, een matig verband, maar geen echt rang-verband. Het lijkt erop dat de kinderen van het vierde leerjaar iets extremer antwoorden (meer lage en extreem hoge geluksscores). 52

53 4. Is er een verband tussen gelukkig zijn en buitengewoon of gewoon onderwijs? Tabel 66 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en leerjaar geluk-meestal/lj niet-bo bo totaal 0_1_2_3_4_ (11%) 31 (17%) 1531 (11%) 6_ (19%) 42 (23%) 2576 (19%) (27%) 27 (15%) 3679 (27%) (25%) 35 (19%) 3495 (25%) (19%) 47 (26%) 2590 (19%) totaal (100%) 182 (100%) (100%) Chi² =25.18; p = 0.000; Cramer's V = 0.04 Er is een significant (p = 0.000) maar verwaarloosbaar (Cramer's V = 0.04) verband, wellicht toe te schrijven aan het zeer klein aantal deelnemende kinderen uit het Buitengewoon Onderwijs. Ook hier zien we dat kinderen uit het BO extremer scoren. 5. Is er een verband tussen gelukkig zijn en het moment van invullen (voor of na de herfstvakantie)? Tabel 67 : aantal leerlingen naar geluk-meestal voor en na de herfstvakantie geluk-meestal/voor-na herfstvakantie voor na totaal 0_1_2_3_4_5_6_ (29%) 2511 (30%) 4107 (30%) 8_9_ (71%) 5925 (70%) 9764 (70%) totaal 5435 (100%) 8436 (100%) (100%) Chi² =0.25; p = Geen verband. 6. Hangt gelukkig zijn samen met veel vrienden hebben? Tabel 68 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en aantal vrienden geluk-meestal/vrienden geen een enkele veel heel veel totaal 0_1_2_3_4_5 35 (53%) 100 (42%) 615 (22%) 476 (9%) 305 (6%) 1531 (11%) 6_7 3 (5%) 58 (12%) 769 (25%) 1060 (32%) 686 (22%) 2576 (27%) 8 11 (17%) 28 (8%) 683 (15%) 1761 (26%) 1196 (30%) 3679 (25%) 9 6 (9%) 19 (14%) 422 (10%) 1437 (14%) 1611 (29%) 3495 (19%) (17%) 33 (14%) 272 (10%) 752 (14%) 1522 (29%) 2590 (19%) totaal 66 (100%) 238 (100%) 2761 (100%) 5486 (100%) 5320 (100%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.18; ᵨ=0.31*** of Tabel 69 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en aantal vrienden en geluk-meestal/vrienden geen of een enkele veel heel veel totaal 0_1_2_3_4 87 (29%) 271 (10%) 159 (3%) 93 (2%) 610 (4%) 5_6_7 109 (36%) 1113 (40%) 1377 (25%) 898 (17%) 3497 (25%) 8_9_ (36%) 1377 (50%) 3950 (72%) 4329 (81%) 9764 (70%) totaal 304 (100%) 2761 (100%) 5486 (100%) 5320 (100%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.23; ᵨ=0.31*** Er is een zonneklaar en matig verband tussen gelukkig zijn en veel vrienden/vriendinnen hebben. Zoals reeds gezegd, moeten we altijd heel sterk opletten met de manier waarop we dit verband beschrijven. Veel vrienden hebben maakt kinderen gelukkig is misschien een foute uitspraak, gezien het evengoed mogelijk is dat Gelukkig zijn veel vrienden maakt. 53

54 Figuur 51: vrienden hebben en geluk-meestal 7. Hangt ongelukkig zijn samen met gepest worden? Tabel 70 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en gepest worden geluk-meestal/gepest nooit bijna nooit soms vaak heel vaak totaal 0_1_2_3_4 119 (20%) 148 (24%) 182 (30%) 99 (16%) 62 (10%) 610 (100%) 5_6_ (37%) 1129 (32%) 808 (23%) 223 (6%) 60 (2%) 3497 (100%) 8_9_ (63%) 2444 (25%) 1002 (10%) 145 (1%) 67 (1%) 9764 (100%) totaal 7502 (54%) 3721 (27%) 1992 (14%) 467 (3%) 189 (1%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.25; ᵨ=0.30*** Er is een matig verband tussen ongelukkig zijn en gepest worden. Nogmaals dezelfde opmerking als hierboven: het is goed mogelijk dat het pesten ongelukkig maakt, maar ook dat ongelukkige kinderen vaker als slachtoffer van pesten gekozen worden. Figuur 52: geluk-meestal en gepest worden 54

55 8. Hangt gelukkig zijn samen met bij problemen terecht kunnen bij veel mensen? We hebben aan de kinderen gevraagd naar de mate waarin ze met problemen terecht kunnen bij hun mama/papa, broer/zus, andere familie, juf/meester, vriend/vriendin en bij iemand anders. Telkens konden ze kiezen tussen nooit, bijna nooit, soms, meestal en altijd. Als we aan deze antwoorden cijfertjes toekennen van 0 tot 4, en we tellen alles op, dan beschikken we over een ruwe maat van de perceptie van totale social support. We krijgen dus scores van 0 (kinderen die telkens nooit aanduiden) tot 24 (kinderen die telkens altijd aanduiden). Tabel 71: aantal leerlingen naar totale social support en geluk-meestal geluk-meestal/totaalscore social support totaal (10%) 695 (45%) 543 (35%) 137 (9%) 1531 (100%) (7%) 959 (37%) 1094 (42%) 332 (13%) 2576 (100%) (4%) 1142 (31%) 1749 (48%) 625 (17%) 3679 (100%) (4%) 820 (23%) 1608 (46%) 930 (27%) 3495 (100%) (6%) 535 (21%) 1052 (41%) 857 (33%) 2590 (100%) totaal 793 (6%) 4151 (30%) 6046 (44%) 2881 (21%) (100%) Chi² =889.03; p = 0.000; Cramer's V = 0.15; ᵨ=0.25*** We zien een zwak tot matig verband tussen de totaalscore van gepercipieerde social support en de mate waarin kinderen zich meestal gelukkig noemen. Figuur 53: de perceptie van sociale steun en geluk-meestal 9. Is er een verband tussen het terecht kunnen bij je mama/papa de mate van geluk? Tabel 72 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bij problemen terecht kunnen bij mama/papa geluk-meestal/terecht bij broer/zus nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal 0_1_2_3_4 22 (4%) 40 (7%) 122 (20%) 151 (25%) 272 (45%) 607 (100%) 5_6_7 62 (2%) 131 (4%) 520 (15%) 990 (28%) 1783 (51%) 3486 (100%) 8_9_ (2%) 162 (2%) 680 (7%) 2114 (22%) 6594 (68%) 9737 (100%) totaal 271 (2%) 333 (2%) 1322 (10%) 3255 (24%) 8649 (63%) (100%) Chi² =538.82; p = 0.000; Cramer's V = 0.14; ᵨ=0.20*** Kinderen die zichzelf ongelukkig noemen kunnen iets minder vaak bij hun mama/papa terecht bij problemen. 55

56 10. Is er een verband tussen het terecht kunnen bij je broer/zus de mate van geluk? Hier bekijken we alleen de antwoorden van de kinderen die aangevinkt hebben minstens één broer/zus te hebben. Tabel 73 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bij problemen terecht kunnen bij broer/zus geluk-meestal/terecht bij broer/zus nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal 0_1_2_3_4 179 (38%) 89 (19%) 96 (20%) 47 (10%) 66 (14%) 477 (100%) 5_6_7 712 (25%) 574 (20%) 713 (25%) 445 (16%) 362 (13%) 2806 (100%) 8_9_ (19%) 1242 (16%) 2080 (26%) 1668 (21%) 1434 (18%) 7933 (100%) totaal 2400 (21%) 1905 (17%) 2889 (26%) 2160 (19%) 1862 (17%) (100%) Chi² =222.61; p = 0.000; Cramer's V = 0.10; ᵨ=0.14*** Kinderen die zichzelf ongelukkig noemen kunnen dus minder vaak bij hun broer/zus terecht bij problemen. Maar het verband is eerder zwak. 11. Is er een verband tussen het terecht kunnen bij je vriend/vriendin de mate van geluk? Tabel 74 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bij problemen terecht kunnen bij vriend(in) geluk-meestal/terecht bij vriend/vriendin nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal 0_1_2_3_4 97 (16%) 115 (19%) 129 (21%) 131 (22%) 134 (22%) 606 (100%) 5_6_7 233 (7%) 394 (11%) 867 (25%) 1013 (29%) 956 (28%) 3463 (100%) 8_9_ (4%) 613 (6%) 1737 (18%) 2985 (31%) 3922 (41%) 9666 (100%) totaal 739 (5%) 1122 (8%) 2733 (20%) 4129 (30%) 5012 (36%) (100%) Chi² =567.7; p = 0.000; Cramer's V = 0.14; ᵨ=0.19*** We zien een zwak tot matig verband tussen geluk-meestal en het al dan niet terecht kunnen bij vriend/vriendin. 12. Is er een verband tussen het terecht kunnen bij de juf/meester de mate van geluk? Tabel 75 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bij problemen terecht kunnen bij juf/meester geluk-meestal/terecht bij juf/meester nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal 0_1_2_3_4 63 (10%) 86 (14%) 188 (31%) 129 (21%) 138 (23%) 604 (100%) 5_6_7 226 (7%) 384 (11%) 990 (29%) 1032 (30%) 831 (24%) 3463 (100%) 8_9_ (5%) 703 (7%) 2115 (22%) 2976 (31%) 3449 (36%) 9693 (100%) totaal 739 (5%) 1173 (9%) 3293 (24%) 4137 (30%) 4418 (32%) (100%) Chi² =317.86; p = 0.000; Cramer's V = 0.11; ᵨ=0.18*** Ook hier kunnen we van een significant, maar zwak tot matig verband spreken. 13. Is er een verband tussen het terecht kunnen bij andere familie en de mate van geluk? Tabel 76 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bij problemen terecht kunnen bij andere familie geluk-meestal/terecht bij andere familie nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal 0_1_2_3_4 163 (27%) 111 (18%) 126 (21%) 106 (17%) 101 (17%) 607 (100%) 5_6_7 677 (20%) 633 (18%) 907 (26%) 621 (18%) 629 (18%) 3467 (100%) 8_9_ (14%) 1375 (14%) 2217 (23%) 2110 (22%) 2636 (27%) 9693 (100%) totaal 2195 (16%) 2119 (15%) 3250 (24%) 2837 (21%) 3366 (24%) (100%) 56

57 Chi² =264.46; p = 0.000; Cramer's V = 0.10; ᵨ=0.16*** Ook hier kunnen we van een significant, maar zwak verband spreken. 14. Zijn kinderen die bij iemand anders terecht kunnen gelukkiger? Tabel 77 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bij problemen terecht kunnen bij iemand anders geluk-meestal/terecht bij iemand anders nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal 0_1_2_3_4 291 (48%) 111 (18%) 113 (19%) 40 (7%) 46 (8%) 601 (100%) 5_6_ (38%) 751 (22%) 883 (26%) 295 (9%) 228 (7%) 3457 (100%) 8_9_ (31%) 1785 (18%) 2643 (27%) 1366 (14%) 911 (9%) 9665 (100%) totaal 4551 (33%) 2647 (19%) 3639 (27%) 1701 (12%) 1185 (9%) (100%) Chi² =218.4; p = 0.000; Cramer's V = 0.09; ᵨ=0.13*** Ook hier kunnen we van een significant, maar zwak verband spreken. 15. Zijn kinderen die graag naar school gaan gelukkiger dan de andere? geluk-meestal/graag naar school Tabel 78 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en graag naar school gaan helemaal niet graag niet graag een beetje graag graag heel graag totaal 0_1_2_3_4 106 (17%) 101 (17%) 207 (34%) 108 (18%) 88 (14%) 610 (100%) 5_6_7 181 (5%) 287 (8%) 1156 (33%) 1309 (37%) 564 (16%) 3497 (100%) 8_9_ (2%) 322 (3%) 1742 (18%) 4536 (46%) 2924 (30%) 9764 (100%) totaal 527 (4%) 710 (5%) 3105 (22%) 5953 (43%) 3576 (26%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.22; ᵨ=0.32*** Er is een zeer duidelijk en matig verband tussen gelukkig zijn en graag naar school gaan. Figuur 54: geluk-meestal en graag naar school gaan 16. Zijn kinderen die de leerkracht leuk vinden, ook gelukkiger? geluk-meestal/ leerkracht leuk Tabel 79 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en de leerkracht leuk vinden helemaal niet leuk niet leuk een beetje leuk leuk heel leuk totaal 57

58 0_1_2_3_4 21 (3%) 29 (5%) 95 (16%) 193 (32%) 272 (45%) 610 (100%) 5_6_7 43 (1%) 64 (2%) 390 (11%) 1303 (37%) 1697 (49%) 3497 (100%) 8_9_10 52 (1%) 81 (1%) 521 (5%) 3053 (31%) 6057 (62%) 9764 (100%) totaal 116 (1%) 174 (1%) 1006 (7%) 4549 (33%) 8026 (58%) (100%) Chi² =459.72; p = 0.000; Cramer's V = 0.13; ᵨ=0.21*** Er is een significant maar zwak tot matig verband tussen gelukkig zijn en de meester/juf leuk vinden. 17. Zijn kinderen die lang aan hun huiswerk bezig zijn, ongelukkiger? geluk-meestal/ tijd huiswerk Tabel 80 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en huiswerktijd <15' 15'-30' 30'-1 uur 1 uur-2 uur >2 uur totaal 0_1_2_3_4 171 (28%) 239 (39%) 128 (21%) 53 (9%) 19 (3%) 610 (100%) 5_6_7 899 (26%) 1581 (45%) 782 (22%) 190 (5%) 45 (1%) 3497 (100%) 8_9_ (27%) 4436 (45%) 2122 (22%) 475 (5%) 85 (1%) 9764 (100%) totaal 3716 (27%) 6256 (45%) 3032 (22%) 718 (5%) 149 (1%) (100%) Chi² =53.61; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=-0.06*** Kinderen die aangeven meer dan één uur per dag aan hun huiswerk te spenderen, hebben net iets minder kans om gelukkig te zijn. 18. Zijn kinderen die veel activiteiten hebben in hun vrije tijd, gelukkiger dan anderen? geluk-meestal/aantal activiteiten Tabel 81 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en aantal activiteiten totaal 0_1_2_3_4 144 (24%) 212 (35%) 141 (23%) 98 (16%) 15 (2%) 610 (100%) 5_6_7 643 (18%) 1370 (39%) 836 (24%) 582 (17%) 66 (2%) 3497 (100%) 8_9_ (15%) 3862 (40%) 2487 (25%) 1767 (18%) 190 (2%) 9764 (100%) totaal 2245 (16%) 5444 (39%) 3464 (25%) 2447 (18%) 271 (2%) (100%) Chi² =52.35; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=niet significant Er is een significant maar zeer zwak verband tussen het aantal activiteiten en het geluk-meestal. De ᵨ is niet significant, wat betekent dat er geen lineair verband is tussen de mate van geluk-meestal en het aantal activiteiten. Kinderen die geen activiteit aanduiden, hebben ietsje meer kans ongelukkig te scoren. 19. Zijn kinderen die zich vaak vervelen minder gelukkig dan de andere? gelukmeestal/verveling Tabel 82 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en zich vervelen nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal 0_1_2_3_4 34 (6%) 86 (14%) 255 (42%) 176 (29%) 59 (10%) 610 (100%) 5_6_7 178 (5%) 894 (26%) 1891 (54%) 477 (14%) 57 (2%) 3497 (100%) 8_9_ (14%) 3987 (41%) 3726 (38%) 590 (6%) 103 (1%) 9764 (100%) totaal 1570 (11%) 4967 (36%) 5872 (42%) 1243 (9%) 219 (2%) (100%) Chi² =1318.9; p = 0.000; Cramer's V = 0.20; ᵨ=0.30*** Kinderen die aanvinken dat ze zich dikwijls vervelen, hebben meer kans om ongelukkig te zijn. Het is een matig verband. Figuur 55: verveling en geluk-meestal 58

59 20. Zijn kinderen die thuis geen Nederlands spreken, ongelukkiger? Tabel 83 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en thuis Nederlands spreken geluk-meestal/thuistaal geen Ned ook Ned alleen Ned totaal 0_1_2_3_4 25 (4%) 152 (25%) 433 (71%) 610 (100%) 5_6_7 106 (3%) 858 (25%) 2533 (72%) 3497 (100%) 8_9_ (2%) 1950 (20%) 7605 (78%) 9764 (100%) totaal 340 (2%) 2960 (21%) (76%) (100%) Chi² =56.7; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=0.03*** We zien een significant maar zeer zwak verband tussen thuistaal en geluk. Kinderen van de gelukkige groep hebben iets meer kans thuis alleen Nederlands te spreken. 21. Zijn kinderen bij wie de papa en de mama niet in hetzelfde huis wonen, ongelukkiger dan de andere? Tabel 84 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en mama & papa in zelfde huis geluk-meestal/ma&pa zelfde huis neen ja totaal 0_1_2_3_4 174 (29%) 436 (71%) 610 (100%) 5_6_7 870 (25%) 2627 (75%) 3497 (100%) 8_9_ (20%) 7804 (80%) 9764 (100%) totaal 3004 (22%) (78%) (100%) Chi² =52.77; p = 0.000; Cramer's V = 0.06; γ=0.09*** Spijtig, maar het is zo. We spreken wel van een significant maar zwak verband. 22. Zijn kinderen die vroeg uit bed moeten, ongelukkiger dan de andere? Tabel 85 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en uur van opstaan geluk-meestal/opstaan voor 5u tss 5 en 6 tss 6 en 7 tss 7 en 8 na 8u totaal 0_1_2_3_4 12 (2%) 46 (8%) 274 (45%) 257 (42%) 21 (3%) 610 (100%) 5_6_7 51 (1%) 203 (6%) 1544 (44%) 1631 (47%) 68 (2%) 3497 (100%) 8_9_10 89 (1%) 414 (4%) 4137 (42%) 4972 (51%) 152 (2%) 9764 (100%) totaal 152 (1%) 663 (5%) 5955 (43%) 6860 (49%) 241 (2%) (100%) Chi² =66.68; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=niet significant 59

60 23. Zijn kinderen die laat naar bed gaan, gelukkiger dan de andere? Tabel 86 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en bedtijd geluk-meestal/bedtijd voor 19u tss 19 en 20 tss 20 en 21 tss 21 en 22 tss 22 en 23 na 23u totaal 0_1_2_3_4 31 (5%) 89 (15%) 293 (48%) 151 (25%) 30 (5%) 16 (3%) 610 (100%) 5_6_7 124 (4%) 468 (13%) 1766 (51%) 955 (27%) 138 (4%) 46 (1%) 3497 (100%) 8_9_ (2%) 1168 (12%) 5238 (54%) 2734 (28%) 321 (3%) 76 (1%) 9764 (100%) totaal 382 (3%) 1725 (12%) 7297 (53%) 3840 (28%) 489 (4%) 138 (1%) (100%) Chi² =74; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=-0.03** Gaan slapen na 22 uur lijkt niet aangewezen, en misschien ook niet voor 20 uur. Zeer zwak, maar wel significant verband. 24. Voelen kinderen die minder slapen, zich slechter in hun vel? geluk-meestal/ aantal beduren Tabel 87 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en aantal beduren < < totaal 0_1_2_3_4 16 (3%) 29 (5%) 100 (16%) 203 (33%) 202 (33%) 60 (10%) 610 (100%) 5_6_7 46 (1%) 112 (3%) 558 (16%) 1365 (39%) 1126 (32%) 290 (8%) 3497 (100%) 8_9_10 80 (1%) 240 (2%) 1405 (14%) 3940 (40%) 3438 (35%) 661 (7%) 9764 (100%) totaal 142 (1%) 381 (3%) 2063 (15%) 5508 (40%) 4766 (34%) 1011 (7%) (100%) Chi² =70.67; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=-0.03*** Ook een zeer zwak, maar wel significant verband. Een significante Cramer s V en een onbeduidende ᵨ kunnen wijzen op een niet lineaire relatie, met andere woorden, zowel te weinig als te veel slaap zouden het geluk-meestal negatief kunnen beïnvloeden. 25. Is er een verband tussen het gebruik van Facebook en gelukkig zijn? gelukmeestal/facebook Tabel 88 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en Facebookgebruik (dagen) nooit bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag 0_1_2_3_4 423 (69%) 48 (8%) 32 (5%) 40 (7%) 67 (11%) 610 (100%) 5_6_ (73%) 284 (8%) 190 (5%) 217 (6%) 259 (7%) 3497 (100%) 8_9_ (76%) 708 (7%) 454 (5%) 598 (6%) 605 (6%) 9764 (100%) totaal (75%) 1040 (7%) 676 (5%) 855 (6%) 931 (7%) (100%) totaal Zeer zwak, maar wel significant negatief verbandje. Chi² =34.78; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=--0.04*** 26. Voelen kinderen die frequent op de pc/laptop zitten, zich slechter in hun vel? geluk-meestal/frequentie pc/laptop Tabel 89 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie pc/laptop (dagen) nooit bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag 0_1_2_3_4 120 (20%) 104 (17%) 90 (15%) 139 (23%) 157 (26%) 610 (100%) 5_6_7 504 (14%) 659 (19%) 586 (17%) 992 (28%) 756 (22%) 3497 (100%) 8_9_ (13%) 1797 (18%) 1591 (16%) 3170 (32%) 1944 (20%) 9764 (100%) totaal 1886 (14%) 2560 (18%) 2267 (16%) 4301 (31%) 2857 (21%) (100%) Chi² =63.48; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=-niet significant totaal geluk-meestal/ frequentie pc/laptop Tabel 90 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie pc/laptop (uren) <1u/dag 1u/dag 2u/dag 3u/dag >3u/dag totaal 60

61 0_1_2_3_4 310 (51%) 114 (19%) 82 (13%) 24 (4%) 80 (13%) 610 (100%) 5_6_ (50%) 856 (24%) 453 (13%) 151 (4%) 275 (8%) 3497 (100%) 8_9_ (56%) 2354 (24%) 936 (10%) 394 (4%) 564 (6%) 9764 (100%) totaal 7588 (55%) 3324 (24%) 1471 (11%) 569 (4%) 919 (7%) (100%) Chi² =117.29; p = 0.000; Cramer's V = 0.07; ᵨ=--0.07*** Significant maar zeer zwak verband. Wat onze aandacht trekt is dat er dubbel zoveel van de ongelukkige kinderen meer dan 3u/dag de pc/laptop gebruiken in vergelijking met de gelukkigen. 27. Voelen kinderen die frequent de tablet gebruiken, zich slechter in hun vel? Tabel 91 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie tablet (dagen) geluk-meestal/frequentie tablet nooit bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag 0_1_2_3_4 114 (19%) 60 (10%) 61 (10%) 140 (23%) 235 (39%) 610 (100%) 5_6_7 542 (15%) 383 (11%) 332 (9%) 961 (27%) 1279 (37%) 3497 (100%) 8_9_ (13%) 1040 (11%) 885 (9%) 2882 (30%) 3705 (38%) 9764 (100%) totaal 1908 (14%) 1483 (11%) 1278 (9%) 3983 (29%) 5219 (38%) (100%) Chi² =38.82; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=--0.02* totaal geluk-meestal/ frequentie tablet Tabel 92 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie tablet (uren) <1u/dag 1u/dag 2u/dag 3u/dag >3u/dag totaal 0_1_2_3_4 248 (41%) 127 (21%) 89 (15%) 37 (6%) 109 (18%) 610 (100%) 5_6_ (41%) 895 (26%) 561 (16%) 244 (7%) 369 (11%) 3494 (100%) 8_9_ (42%) 2771 (28%) 1410 (14%) 605 (6%) 829 (8%) 9756 (100%) totaal 5814 (42%) 3793 (27%) 2060 (15%) 886 (6%) 1307 (9%) (100%) Chi² =86.1; p = 0.000; Cramer's V = 0.06; ᵨ=--0.04*** Significant maar zeer zwak verband omgekeerd verband. 28. Voelen kinderen die frequent de smartphone gebruiken, zich slechter in hun vel? geluk-meestal/frequentie smartphone geluk-meestal/ frequentie smartphone Tabel 93 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie smartphone (dagen) nooit bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag 0_1_2_3_4 309 (51%) 69 (11%) 26 (4%) 53 (9%) 153 (25%) 610 (100%) 5_6_ (47%) 422 (12%) 204 (6%) 416 (12%) 804 (23%) 3497 (100%) 8_9_ (46%) 1311 (13%) 570 (6%) 1370 (14%) 1994 (20%) 9764 (100%) totaal 6479 (47%) 1802 (13%) 800 (6%) 1839 (13%) 2951 (21%) (100%) Chi² =41.4; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=-niet significant Tabel 94 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie smartphone (uren) <1u/dag 1u/dag 2u/dag 3u/dag >3u/dag totaal 0_1_2_3_4 408 (67%) 70 (11%) 31 (5%) 23 (4%) 78 (13%) 610 (100%) 5_6_ (68%) 391 (11%) 275 (8%) 150 (4%) 293 (8%) 3494 (100%) 8_9_ (71%) 1166 (12%) 702 (7%) 372 (4%) 598 (6%) 9756 (100%) totaal 9711 (70%) 1627 (12%) 1008 (7%) 545 (4%) 969 (7%) (100%) Significant maar zeer zwak verband. Chi² =61.57; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=--0.03*** totaal 61

62 29. Voelen kinderen van wie de ouders niet weten wat ze op de pc/laptop/tablet/smartphone doen, zich slechter in hun vel? geluk-meestal/ controle ouders toestellen Tabel 95 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en ouderlijke toestellen-controle nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal 0_1_2_3_4 40 (7%) 33 (5%) 89 (15%) 153 (25%) 295 (48%) 610 (100%) 5_6_7 165 (5%) 186 (5%) 474 (14%) 1033 (30%) 1639 (47%) 3497 (100%) 8_9_ (4%) 316 (3%) 866 (9%) 2865 (29%) 5367 (55%) 9764 (100%) totaal 555 (4%) 535 (4%) 1429 (10%) 4051 (29%) 7301 (53%) (100%) Chi² =155.93; p = 0.000; Cramer's V = 0.07; ᵨ=-0.11*** Een significant, maar uiterst zwak verband. Kinderen met pc/laptop/tablet/smartphone-controle door ouders hebben iets minder kans om ongelukkig te zijn. 30. Gebruiken de kinderen van wie de ouders niet weten wat ze op de pc/laptop/tablet/smartphone doen, deze ook meer? Tabel 96 : aantal leerlingen naar pc/laptop-gebruik (dagen) en ouderlijke controle gebruik pc/laptop (dagen) ouderlijke controle (bijna) nooit meestal/altijd totaal (bijna) nooit 778 (71%) 9052 (80%) 9830 (79%) een paar keer per maand 120 (11%) 1170 (10%) 1290 (10%) een paar keer per week 49 (4%) 451 (4%) 500 (4%) (bijna) elke dag 143 (13%) 679 (6%) 822 (7%) totaal 1090 (100%) (100%) (100%) Chi² =86.65; p = 0.000; Cramer's V = 0.08; ᵨ=niet significant Kinderen met controle door ouders hebben minder kans om elke dag de pc/laptop te gebruiken. ouderlijke controle/ gebruik pc/laptop uren Tabel 97 : aantal leerlingen naar ouderlijke controle en pc/laptop gebruik (uren) <1 u 1 u 2 u 3 u 3< u totaal (bijna) nooit 556 (51%) 222 (20%) 120 (11%) 49 (4%) 143 (13%) 1090 (100%) meestal/altijd 6286 (55%) 2766 (24%) 1170 (10%) 451 (4%) 679 (6%) (100%) totaal 6842 (55%) 2988 (24%) 1290 (10%) 500 (4%) 822 (7%) (100%) Chi² =87.91; p = 0.000; Cramer's V = 0.08; ᵨ=--0.05*** Kinderen met controle door ouders hebben minder kans lang de pc/laptop te gebruiken. Tabel 98 : aantal leerlingen naar tablet-gebruik (dagen) en ouderlijke controle gebruik tablet (dagen) /ouderlijke controle (bijna) nooit meestal/altijd totaal (bijna) nooit 337 (11%) 2734 (89%) 3071 (100%) een paar keer per maand 99 (9%) 1062 (91%) 1161 (100%) een paar keer per week 213 (6%) 3393 (94%) 3606 (100%) (bijna) elke dag 441 (10%) 4163 (90%) 4604 (100%) totaal 1090 (9%) (91%) (100%) Chi² =59.49; p = 0.000; Cramer's V = 0.07; ᵨ=--0.04*** ouderlijke controle/ gebruik tablet uren Tabel 99 : aantal leerlingen naar ouderlijke controle en tablet gebruik (uren) <1 u 1 u 2 u 3 u 3< u totaal (bijna) nooit 421 (39%) 252 (23%) 151 (14%) 69 (6%) 197 (18%) 1090 (100%) meestal/altijd 4883 (43%) 3151 (28%) 1657 (15%) 709 (6%) 942 (8%) (100%) 62

63 totaal 5304 (43%) 3403 (27%) 1808 (15%) 778 (6%) 1139 (9%) (100%) Chi² =116.43; p = 0.000; Cramer's V = 0.10; ᵨ=--0.09*** Kinderen met controle door ouders hebben minder kans zeer lang de tablet te gebruiken. Tabel 100 : aantal leerlingen naar smartphone-gebruik (dagen) en ouderlijke controle gebruik smartphone (dagen) /ouderlijke controle (bijna) nooit meestal/altijd totaal (bijna) nooit 689 (63%) 6767 (60%) 7456 (60%) een paar keer per maand 57 (5%) 643 (6%) 700 (6%) een paar keer per week 110 (10%) 1548 (14%) 1658 (13%) (bijna) elke dag 234 (21%) 2394 (21%) 2628 (21%) totaal 1090 (100%) (100%) (100%) Chi² =11.93; p = ; Cramer's V = 0.03; ᵨ=niet significant Het verband tussen ouderlijke controle en gebruik smartphone (dagen) is verwaarloosbaar klein. Tabel 101 : aantal leerlingen naar smartphone gebruik (uren) en ouderlijke controle ouderlijke controle/ gebruik smartphone uren <1 u 1 u 2 u 3 u 3< u totaal (bijna) nooit 729 (67%) 116 (11%) 71 (7%) 42 (4%) 132 (12%) 1090 (100%) meestal/altijd 8014 (71%) 1341 (12%) 830 (7%) 440 (4%) 717 (6%) (100%) totaal 8743 (70%) 1457 (12%) 901 (7%) 482 (4%) 849 (7%) (100%) Chi² =52.88; p = 0.000; Cramer's V = 0.07; ᵨ=-0.04*** Kinderen met controle door ouders hebben minder kans meer dan 3u/dag de smartphone te gebruiken. 31. Voelen kinderen die frequent voor de tv zitten, zich slechter in hun vel? geluk-meestal/frequentie tv Tabel 102 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie tv (dagen) (bijna) nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag 0_1_2_3_4 62 (10%) 29 (5%) 110 (18%) 398 (66%) 599 (100%) totaal 5_6_7 232 (7%) 131 (4%) 780 (23%) 2319 (67%) 3462 (100%) 8_9_ (5%) 269 (3%) 2073 (21%) 6801 (70%) 9648 (100%) totaal 799 (6%) 429 (3%) 2963 (22%) 9518 (69%) (100%) Chi² =54.99; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=-0.04*** We vinden een significant, maar zeer zwak verband. (Bijna) elke dag tv-kijken, staat het geluk van kinderen helemaal niet in de weg, integendeel. Misschien is tv-kijken een meer sociaal gebeuren dan de pc/laptop, tablet of smartphone gebruiken? geluk-meestal/ frequentie tv Tabel 103 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie tv (uren) <1u/dag 1u/dag 2u/dag 3u/dag >3u/dag totaal 0_1_2_3_4 117 (20%) 163 (27%) 137 (23%) 62 (10%) 120 (20%) 599 (100%) 5_6_7 627 (18%) 1059 (31%) 877 (25%) 362 (10%) 537 (16%) 3462 (100%) 8_9_ (19%) 3180 (33%) 2493 (26%) 946 (10%) 1153 (12%) 9648 (100%) totaal 2620 (19%) 4402 (32%) 3507 (26%) 1370 (10%) 1810 (13%) (100%) Significant maar zeer zwak verband. Chi² =61.38; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=-0.04*** 63

64 32. Voelen kinderen van wie de ouders niet weten naar welke tv-programma s ze kijken, zich slechter in hun vel? geluk-meestal/tv-controle ouders Tabel 104: aantal leerlingen naar geluk-meestal en ouderlijke tv-controle nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal 0_1_2_3_4_5 66 (4%) 43 (3%) 196 (13%) 325 (22%) 877 (58%) 1507 (100%) 6_7 57 (2%) 80 (3%) 239 (9%) 660 (26%) 1518 (59%) 2554 (100%) 8 73 (2%) 84 (2%) 314 (9%) 899 (25%) 2266 (62%) 3636 (100%) 9_ (2%) 130 (2%) 450 (7%) 1317 (22%) 3982 (66%) 6012 (100%) totaal 329 (2%) 337 (2%) 1199 (9%) 3201 (23%) 8643 (63%) (100%) Chi² =117.67; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=-0.08*** We vinden een significant maar zeer zwak verband tussen de geluk-meestal en ouderlijke tv-controle. Gaat het hier over controle of gaat het om de nabijheid? Inderdaad, we vinden een zwak tot matig verband tussen mijn ouders weten naar welke programma s ik kijk en ik kijk tv samen met mama/papa. Tabel 105: aantal leerlingen naar samen met mama/papa tv-kijken en ouderlijke tv-controle samen tv met ouders/tvcontrole ouders nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal nooit 78 (14%) 33 (6%) 67 (12%) 103 (18%) 285 (50%) 566 (100%) bijna nooit 48 (3%) 93 (6%) 213 (14%) 451 (29%) 757 (48%) 1562 (100%) soms 87 (2%) 117 (3%) 466 (11%) 1111 (26%) 2434 (58%) 4215 (100%) meestal 53 (1%) 64 (2%) 295 (7%) 1093 (26%) 2761 (65%) 4266 (100%) altijd 63 (2%) 30 (1%) 158 (5%) 443 (14%) 2406 (78%) 3100 (100%) totaal 329 (2%) 337 (2%) 1199 (9%) 3201 (23%) 8643 (63%) (100%) Chi² =977.37; p = 0.000; Cramer's V = 0.13; ᵨ=-0.20*** 33. Maken Playstation, Wii, Xbox kinderen ongelukkig? Tabel 106: aantal leerlingen naar geluk-meestal en gameconsoles geluk-meestal/gameconsoles neen ja totaal 0_1_2_3_4_5 456 (30%) 1075 (70%) 1531 (100%) 6_7 701 (27%) 1875 (73%) 2576 (100%) (27%) 2696 (73%) 3679 (100%) 9_ (28%) 4372 (72%) 6085 (100%) totaal 3853 (28%) (72%) (100%) Chi² =5.96; p = ; γ=niet significant Game-consoles maken kinderen op het eerste gezicht niet ongelukkig, maar ook niet gelukkig. 34. Heeft het al of niet hebben van een gsm iets te maken met gelukkig zijn? Tabel 107: aantal leerlingen naar geluk-meestal en gsm geluk-meestal/gsm neen ja totaal 0_1_2_3_4 317 (52%) 293 (48%) 610 (100%) 5_6_ (52%) 1673 (48%) 3497 (100%) 8_9_ (54%) 4501 (46%) 9764 (100%) totaal 7404 (53%) 6467 (47%) (100%) Chi² =3.65; p = ; γ=0.03* 64

65 Het al of niet hebben van een gsm heeft niets te maken met gelukkig zijn. 35. Zijn kinderen die elke dag frisdrank drinken, ongelukkiger? geluk-meestal/frequentie frisdrank Tabel 108 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie frisdrank nooit bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag 0_1_2_3_4_5 120 (8%) 291 (19%) 296 (19%) 422 (28%) 402 (26%) 1531 (100%) totaal 6_7 186 (7%) 476 (18%) 582 (23%) 766 (30%) 566 (22%) 2576 (100%) (6%) 687 (19%) 814 (22%) 1227 (33%) 727 (20%) 3679 (100%) 9_ (7%) 1115 (18%) 1346 (22%) 1940 (32%) 1231 (20%) 6085 (100%) totaal 983 (7%) 2569 (19%) 3038 (22%) 4355 (31%) 2926 (21%) (100%) Chi² =53.22; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=-niet significant Er is dus een significant, maar zwak en niet lineair verband tussen de frequentie van frisdrank drinken en zich gelukkig voelen. 36. Zijn kinderen die veel snoepen ongelukkiger dan de andere? Bij snoepen vinden we ook dit mini-effect terug. Tabel 109 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie snoepen geluk-meestal/frequentie snoepen nooit bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag 0_1_2_3_4_5 66 (4%) 346 (23%) 290 (19%) 495 (32%) 334 (22%) 1531 (100%) Dit is echt een mini-mini-verbandje. totaal 6_7 82 (3%) 514 (20%) 523 (20%) 933 (36%) 524 (20%) 2576 (100%) (3%) 718 (20%) 766 (21%) 1428 (39%) 665 (18%) 3679 (100%) 9_ (3%) 1280 (21%) 1187 (20%) 2333 (38%) 1073 (18%) 6085 (100%) totaal 462 (3%) 2858 (21%) 2766 (20%) 5189 (37%) 2596 (19%) (100%) Chi² =48.54; p = 0.000; Cramer's V = 0.03; ᵨ= -0.02* 37. Zijn kinderen die elke dag vers fruit eten gelukkiger dan de anderen? geluk-meestal/frequentie vers fruit Tabel 110 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie vers fruit nooit bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag 0_1_2_3_4_5 31 (2%) 105 (7%) 118 (8%) 352 (23%) 925 (60%) 1531 (100%) totaal 6_7 19 (1%) 105 (4%) 197 (8%) 698 (27%) 1557 (60%) 2576 (100%) 8 24 (1%) 112 (3%) 221 (6%) 959 (26%) 2363 (64%) 3679 (100%) 9_10 61 (1%) 201 (3%) 328 (5%) 1306 (21%) 4189 (69%) 6085 (100%) totaal 135 (1%) 523 (4%) 864 (6%) 3315 (24%) 9034 (65%) (100%) Chi² =152.82; p = 0.000; Cramer's V = 0.06; ᵨ=0.08*** Kinderen die (bijna) nooit vers fruit eten hebben iets minder kans om zich gelukkig te noemen. 38. Zijn kinderen die elke dag chips eten ook gelukkiger dan de andere? Tabel 111 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en frequentie chips geluk-meestal/frequentie chips nooit bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag 0_1_2_3_4_5 57 (4%) 456 (30%) 442 (29%) 422 (28%) 154 (10%) 1531 (100%) totaal 65

66 6_7 64 (2%) 729 (28%) 872 (34%) 767 (30%) 144 (6%) 2576 (100%) 8 75 (2%) 1042 (28%) 1343 (37%) 1067 (29%) 152 (4%) 3679 (100%) 9_ (3%) 1661 (27%) 2134 (35%) 1753 (29%) 344 (6%) 6085 (100%) totaal 389 (3%) 3888 (28%) 4791 (35%) 4009 (29%) 794 (6%) (100%) Chi² =106.75; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=niet significant Kinderen die nooit of (bijna) elke dag chips eten voelen zich iets vaker zeer ongelukkig. 39. Zijn kinderen die al alcohol geproefd hebben, ongelukkiger dan andere? Tabel 112 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en al alcohol geproefd geluk-meestal/alcohol geproefd nee ja totaal 0_1_2_3_4_5 917 (60%) 614 (40%) 1531 (100%) 6_ (64%) 925 (36%) 2576 (100%) (63%) 1368 (37%) 3679 (100%) 9_ (68%) 1919 (32%) 6085 (100%) totaal 9045 (65%) 4826 (35%) (100%) Chi² =58.16; p = 0.000; Cramer's V = 0.06; ᵨ=-0.06*** Klopt als een bus, maar er is wel sprake van een zeer zwak verband. 40. Zijn kinderen die ongelukkiger zijn, meer van plan later alcohol te drinken? Tabel 113 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en de intentie later alcohol te drinken geluk-meestal/later alcohol neen misschien ja tot 0_1_2_3_4_5 598 (39%) 710 (46%) 223 (15%) 1531 (100%) 6_7 848 (33%) 1320 (51%) 408 (16%) 2576 (100%) (29%) 1967 (53%) 662 (18%) 3679 (100%) 9_ (34%) 3105 (51%) 918 (15%) 6085 (100%) totaal 4558 (33%) 7102 (51%) 2211 (16%) (100%) Chi² =65.79; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=0.02* 41. Zijn kinderen die al tabak geproefd hebben, ongelukkiger dan andere? Tabel 114 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en tabak geproefd geluk-meestal/tabak geproefd nee ja totaal 0_1_2_3_4_ (96%) 67 (4%) 1531 (100%) 6_ (97%) 78 (3%) 2576 (100%) (99%) 52 (1%) 3679 (100%) 9_ (98%) 122 (2%) 6085 (100%) totaal (98%) 319 (2%) (100%) Chi² =50.68; p = 0.000; Cramer's V = 0.06; ᵨ=0.03*** Weer zo n significant maar zeer zwak verband tussen de geluk-meestal en nog geen tabak geproefd hebben. 42. Zijn kinderen die ongelukkiger zijn, meer dan andere van plan later te roken? Tabel 115 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en de intentie later te roken geluk-meestal/later tabak nee misschien ja totaal 0_1_2_3_4_ (85%) 207 (14%) 26 (2%) 1531 (100%) 66

67 6_ (89%) 263 (10%) 24 (1%) 2576 (100%) (91%) 320 (9%) 13 (0%) 3679 (100%) 9_ (93%) 397 (7%) 32 (1%) 6085 (100%) totaal (91%) 1187 (9%) 95 (1%) (100%) Chi² =125.45; p = 0.000; Cramer's V = 0.07; ᵨ=-0.09*** We mogen aannemen dat er een zwak verband bestaat tussen het plan later te roken en minder gelukkig zijn. 43. Zijn kinderen die van veel producten gehoord hebben, ongelukkiger dan andere? Tabel 116 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en al gehoord over producten geluk-meestal/producten 0 1 2_3 4+ totaal 0_1_2_3_4_5 95 (6%) 687 (45%) 557 (36%) 192 (13%) 1531 (100%) 6_7 95 (4%) 1068 (41%) 1028 (40%) 385 (15%) 2576 (100%) (4%) 1429 (39%) 1620 (44%) 491 (13%) 3679 (100%) 9_ (5%) 2790 (46%) 2307 (38%) 712 (12%) 6085 (100%) totaal 605 (4%) 5974 (43%) 5512 (40%) 1780 (13%) (100%) Moeilijk te interpreteren. Chi² =89.24; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=-0.05*** 44. Worden kinderen met veel vrienden/vriendinnen minder gepest? Tabel 117 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en gepest worden aantal vrienden/gepest nooit bijna nooit soms (heel) vaak totaal (g)een 78 (26%) 56 (18%) 86 (28%) 84 (28%) 304 (100%) enkele 1011 (37%) 791 (29%) 687 (25%) 272 (10%) 2761 (100%) veel 3013 (55%) 1605 (29%) 711 (13%) 157 (3%) 5486 (100%) heel veel 3400 (64%) 1269 (24%) 508 (10%) 143 (3%) 5320 (100%) totaal 7502 (54%) 3721 (27%) 1992 (14%) 656 (5%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.17; ᵨ=-0.24*** Kinderen die aangeven dat ze veel vrienden/vriendinnen hebben, vertellen ons dat ze minder vaak gepest worden. Een significant en matig verband. 45. Voelden kinderen die vaak gepest worden, zich afgelopen week eenzaam? Tabel 118 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en gepest worden afgelopen week eenzaam/gepest nooit bijna nooit soms (heel) vaak totaal nooit 5001 (71%) 1430 (20%) 471 (7%) 118 (2%) 7020 (100%) bijna nooit 1771 (45%) 1459 (37%) 574 (15%) 103 (3%) 3907 (100%) soms 602 (25%) 726 (30%) 809 (34%) 253 (11%) 2390 (100%) meestal 91 (20%) 93 (21%) 117 (26%) 146 (33%) 447 (100%) altijd 37 (35%) 13 (12%) 21 (20%) 36 (34%) 107 (100%) totaal 7502 (54%) 3721 (27%) 1992 (14%) 656 (5%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.29; ᵨ=-0.42*** Kinderen die aangeven dat ze zich afgelopen week eenzaam voelden, vertellen ons dat ze vaak gepest worden. Een significant en matig sterk verband. 67

68 Figuur 56: zich eenzaam voelen en gepest worden 46. Voelden kinderen die vaak vervelen, zich afgelopen week eenzaam? afgelopen week eenzaam/verveling Tabel 119 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en gepest worden nooit bijna nooit soms meestal/altijd totaal nooit 1187 (17%) 2933 (42%) 2447 (35%) 453 (6%) 7020 (100%) bijna nooit 224 (6%) 1494 (38%) 1844 (47%) 345 (9%) 3907 (100%) soms 114 (5%) 464 (19%) 1372 (57%) 440 (18%) 2390 (100%) meestal 28 (6%) 59 (13%) 177 (40%) 183 (41%) 447 (100%) altijd 17 (16%) 17 (16%) 32 (30%) 41 (38%) 107 (100%) totaal 1570 (11%) 4967 (36%) 5872 (42%) 1462 (11%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.20; ᵨ=-0.30*** Kinderen die aangeven dat ze zich afgelopen week eenzaam voelden, vertellen ons dat ze zich meestal of altijd vervelen. Een significant en matig verband. Figuur 57: zich eenzaam voelen en zich vervelen 68

69 47. Is veel vrienden/vriendinnen hebben typisch voor meisjes? Tabel 120 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en geslacht aantal vrienden/geslacht geen een enkele veel heel veel totaal meisje 15 (0%) 78 (2%) 988 (24%) 1672 (40%) 1433 (34%) 4186 (100%) jongen 23 (1%) 57 (1%) 751 (18%) 1682 (40%) 1745 (41%) 4258 (100%) totaal 38 (0%) 135 (2%) 1739 (21%) 3354 (40%) 3178 (38%) 8444 (100%) Chi² =67.3; p = 0.000; Cramer's V = 0.09; ᵨ=0.08 Iets meer jongens geven aan heel veel vrienden te hebben, maar het is een zwak verband. 48. Gaan kinderen met veel vrienden/vriendinnen liever naar school? aantal vrienden/graag naar school Tabel 121 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en graag naar school gaan (helemaal) niet graag een beetje graag graag heel graag totaal geen 19 (29%) 16 (24%) 12 (18%) 19 (29%) 66 (100%) een 48 (20%) 71 (30%) 67 (28%) 52 (22%) 238 (100%) enkele 330 (12%) 792 (29%) 1128 (41%) 511 (19%) 2761 (100%) veel 420 (8%) 1275 (23%) 2546 (46%) 1245 (23%) 5486 (100%) heel veel 420 (8%) 951 (18%) 2200 (41%) 1749 (33%) 5320 (100%) totaal 1237 (9%) 3105 (22%) 5953 (43%) 3576 (26%) (100%) Chi² =437.94; p = 0.000; Cramer's V = 0.10; ᵨ=0.15*** Inderdaad, kinderen met veel vrienden hebben iets meer kans om graag naar school te gaan. Figuur 58: graag naar school en aantal vrienden 49. Kunnen kinderen met veel vrienden/vriendinnen bij problemen ook meer terecht bij vriend/vriendin? aantal vrienden/terecht bij vriend/vriendin Tabel 122 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en terecht bij vriend/vriendin (bijna) nooit soms meestal altijd totaal geen 41 (63%) 13 (20%) 2 (3%) 9 (14%) 65 (100%) een 86 (37%) 46 (20%) 43 (18%) 59 (25%) 234 (100%) enkele 537 (20%) 726 (27%) 789 (29%) 679 (25%) 2731 (100%) veel 646 (12%) 1164 (21%) 1837 (34%) 1785 (33%) 5432 (100%) 69

70 heel veel 551 (10%) 784 (15%) 1458 (28%) 2480 (47%) 5273 (100%) totaal 1861 (14%) 2733 (20%) 4129 (30%) 5012 (36%) (100%) Chi² =875.32; p = 0.000; Cramer's V = 0.14; ᵨ=0.21*** Ook hier volgen de cijfers de logica. Figuur 59: aantal vrienden en terecht bij vriend/vriendin 50. Hebben kinderen die thuis alleen Nederlands spreken, meer vrienden/vriendinnen? Tabel 123 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en thuistaal aantal vrienden/ thuistaal geen Ned. ook Ned. alleen Ned. totaal (g)een 17 (6%) 92 (30%) 195 (64%) 304 (100%) enkele 87 (3%) 578 (21%) 2096 (76%) 2761 (100%) veel 112 (2%) 1072 (20%) 4302 (78%) 5486 (100%) heel veel 124 (2%) 1217 (23%) 3979 (75%) 5320 (100%) totaal 340 (2%) 2959 (21%) (76%) (100%) Chi² =61.03; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=niet significant Inderdaad, een significant maar zeer zwak verband, en ook niet lineair. 51. Gaan kinderen die thuis alleen Nederlands spreken, vaker bij vriend/vriendin thuis spelen? thuistaal/spelen bij vriend/vriendin Tabel 124 : aantal leerlingen naar thuistaal en spelen bij vriend/vriendin nooit bijna nooit soms vaak heel vaak totaal geen Ned. 55 (16%) 62 (18%) 137 (40%) 57 (17%) 29 (9%) 340 (100%) ook Ned. 333 (11%) 432 (15%) 1283 (43%) 637 (22%) 274 (9%) 2959 (100%) alleen Ned. 387 (4%) 1364 (13%) 4978 (47%) 2849 (27%) 994 (9%) (100%) totaal 775 (6%) 1858 (13%) 6398 (46%) 3543 (26%) 1297 (9%) (100%) Chi² =366.54; p = 0.000; Cramer's V = 0.11; ᵨ=0.10*** Kinderen die thuis geen Nederlands spreken, hebben meer kans nooit bij een vriend/vriendin thuis te gaan spelen. 70

71 52. Gaan kinderen die thuis alleen Nederlands spreken, vaker bij vriend/vriendin thuis slapen? thuistaal/slapen bij vriend/vriendin Tabel 125 : aantal leerlingen naar thuistaal en slapen bij vriend/vriendin nooit bijna nooit soms vaak heel vaak totaal geen Ned. 164 (48%) 77 (23%) 65 (19%) 20 (6%) 14 (4%) 340 (100%) ook Ned (36%) 694 (24%) 879 (30%) 250 (8%) 87 (3%) 2959 (100%) alleen Ned (17%) 3263 (31%) 4155 (39%) 1091 (10%) 297 (3%) (100%) totaal 2979 (22%) 4034 (29%) 5099 (37%) 1361 (10%) 398 (3%) (100%) Chi² =646.33; p = 0.000; Cramer's V = 0.15; ᵨ=0.15*** Kinderen die thuis geen Nederlands spreken, hebben meer kans nooit bij een vriend/vriendin thuis te gaan slapen. 53. Hebben kinderen die thuis alleen Nederlands spreken, meer buitenschoolse activiteiten? thuistaal/aantal buitenschoolse activiteiten Tabel 126 : aantal leerlingen naar thuistaal en aantal buitenschoolse activiteiten totaal geen Ned. 67 (20%) 179 (53%) 61 (18%) 21 (6%) 12 (4%) 340 (100%) ook Ned. 455 (15%) 1334 (45%) 618 (21%) 337 (11%) 215 (7%) 2959 (100%) alleen Ned. 808 (8%) 3956 (37%) 2973 (28%) 1830 (17%) 1005 (10%) (100%) totaal 1330 (10%) 5469 (39%) 3652 (26%) 2188 (16%) 1232 (9%) (100%) Chi² =382.65; p = 0.000; Cramer's V = 0.12; ᵨ=0.15*** Kinderen die thuis geen Nederlands spreken, hebben meer kans om geen of maar één buitenschoolse activiteit te hebben. 54. Vervelen kinderen met veel vrienden/vriendinnen zich minder? Tabel 127 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en zich vervelen aantal vrienden/ verveling nooit bijna nooit soms meestal/altijd totaal geen 9 (14%) 6 (9%) 26 (39%) 25 (38%) 66 (100%) een 21 (9%) 32 (13%) 107 (45%) 78 (33%) 238 (100%) enkele 149 (5%) 747 (27%) 1426 (52%) 439 (16%) 2761 (100%) veel 474 (9%) 2067 (38%) 2471 (45%) 474 (9%) 5486 (100%) heel veel 917 (17%) 2115 (40%) 1842 (35%) 446 (8%) 5320 (100%) totaal 1570 (11%) 4967 (36%) 5872 (42%) 1462 (11%) (100%) Chi² =837.79; p = 0.000; Cramer's V = 0.14; ᵨ=-0.21*** Kinderen die zich vaak vervelen, hebben meer kans op minder vrienden of kinderen met weinig vrienden vervelen zich vaker. Figuur 60: aantal vrienden en zich vervelen 71

72 55. Vervelen kinderen met veel social support zich minder? Tabel 128 : aantal leerlingen naar zich vervelen en social support verveling/social support totaal nooit 100 (6%) 303 (19%) 630 (40%) 537 (34%) 1570 (100%) bijna nooit 209 (4%) 1193 (24%) 2315 (47%) 1250 (25%) 4967 (100%) soms 343 (6%) 2069 (35%) 2541 (43%) 919 (16%) 5872 (100%) meestal 102 (8%) 505 (41%) 494 (40%) 142 (11%) 1243 (100%) altijd 39 (18%) 81 (37%) 66 (30%) 33 (15%) 219 (100%) totaal 793 (6%) 4151 (30%) 6046 (44%) 2881 (21%) (100%) Chi² =654.85; p = 0.000; Cramer's V = 0.13; ᵨ=-0.20*** We zien een verband tussen de mate van het zich vervelen en de mate van de globale perceptie van social support. Kinderen die zich vervelen, hebben minder kans om zich omringd te zien door mensen op wie ze bij problemen kunnen rekenen. Figuur 61: social support en zich vervelen 72

73 56. Gebruiken kinderen met veel vrienden/vriendinnen de computer/laptop/tablet minder? aantal vrienden/ gebruik pc/laptop (dagen) Tabel 129 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en dagelijks gebruik computer/laptop nooit bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag totaal geen 16 (24%) 7 (11%) 7 (11%) 15 (23%) 21 (32%) 66 (100%) een 55 (23%) 39 (16%) 39 (16%) 52 (22%) 53 (22%) 238 (100%) enkele 432 (16%) 567 (21%) 451 (16%) 752 (27%) 559 (20%) 2761 (100%) veel 663 (12%) 1059 (19%) 943 (17%) 1781 (32%) 1040 (19%) 5486 (100%) heel veel 720 (14%) 888 (17%) 827 (16%) 1701 (32%) 1184 (22%) 5320 (100%) totaal 1886 (14%) 2560 (18%) 2267 (16%) 4301 (31%) 2857 (21%) (100%) Chi² =109.95; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=0.05*** Als we nu even naar het aantal uren computer/laptop per dag kijken: Tabel 130 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en uren computer/laptop/tablet per dag aantal vrienden/ gebruik pc/laptop (uren) <1u/dag 1u/dag 2u/dag 3u/dag >3u/dag totaal (g)een 164 (54%) 60 (20%) 27 (9%) 13 (4%) 40 (13%) 304 (100%) enkele 1504 (54%) 669 (24%) 302 (11%) 108 (4%) 178 (6%) 2761 (100%) veel 2995 (55%) 1366 (25%) 584 (11%) 232 (4%) 309 (6%) 5486 (100%) heel veel 2925 (55%) 1229 (23%) 558 (10%) 216 (4%) 392 (7%) 5320 (100%) totaal 7588 (55%) 3324 (24%) 1471 (11%) 569 (4%) 919 (7%) (100%) Chi² =40.18; p = ; Cramer's V = 0.03; ᵨ=niet significant Kinderen die drie uur of meer per dag achter de computer/laptop/tablet zitten, hebben iets meer kans op (g)een vriend. 57. Hebben kinderen met een adres meer vrienden? Tabel 131 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en eigen adres aantal vrienden/ adres neen ja totaal geen 32 (48%) 34 (52%) 66 (100%) een 108 (45%) 130 (55%) 238 (100%) enkele 1228 (44%) 1533 (56%) 2761 (100%) veel 2352 (43%) 3134 (57%) 5486 (100%) heel veel 2093 (39%) 3227 (61%) 5320 (100%) totaal 5813 (42%) 8058 (58%) (100%) Chi² =26.32; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=0.04*** Er is een significant, maar uiterst zwak verband: hoe meer vrienden, hoe groter de kans op een eigen e- mailadres. 58. Hebben kinderen met een gsm meer vrienden? Tabel 132 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en gsm aantal vrienden/gsm neen ja totaal geen 36 (55%) 30 (45%) 66 (100%) een 119 (50%) 119 (50%) 238 (100%) enkele 1536 (56%) 1225 (44%) 2761 (100%) veel 3033 (55%) 2453 (45%) 5486 (100%) heel veel 2680 (50%) 2640 (50%) 5320 (100%) totaal 7404 (53%) 6467 (47%) (100%) 73

74 Chi² =34.06; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=0.04*** Weer zo n significant, uiterst klein en moeilijk te interpreteren verband. 59. Stijgt het hebben van een gsm met het leerjaar? Tabel 133 : aantal leerlingen naar gsm en leerjaar (-BO) gsm/leerjaar 4de 5de 6de totaal neen 2855 (39%) 2631 (36%) 1848 (25%) 7334 (100%) ja 1532 (24%) 2173 (34%) 2650 (42%) 6355 (100%) totaal 4387 (32%) 4804 (35%) 4498 (33%) (100%) Chi² =518.28; p = 0.000; Cramer's V = 0.19; ᵨ=0.19*** Het aantal kinderen die een gsm hebben, stijgt uiteraard met het leerjaar. Figuur 62: leerjaar en gsm 60. Kijken kinderen met veel vrienden/vriendinnen minder tv? aantal vrienden/ tv (dagen) Tabel 134 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en tv-kijken frequentie (dagen) nooit bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag (g)een/enkele 30 (1%) 205 (7%) 134 (4%) 646 (21%) 1990 (66%) 3005 (100%) veel 17 (0%) 285 (5%) 162 (3%) 1203 (22%) 3757 (69%) 5424 (100%) heel veel 20 (0%) 242 (5%) 133 (3%) 1114 (21%) 3771 (71%) 5280 (100%) totaal 67 (0%) 732 (5%) 429 (3%) 2963 (22%) 9518 (69%) (100%) totaal aantal vrienden/ tv (uren) Chi² =71.36; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=0.05*** Tabel 135 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en tv-kijken uren per dag <1u/dag 1u/dag 2u/dag 3u/dag >3u/dag totaal geen 12 (18%) 12 (18%) 14 (22%) 8 (12%) 19 (29%) 65 (100%) een 59 (25%) 67 (29%) 45 (19%) 24 (10%) 38 (16%) 233 (100%) enkele 530 (20%) 855 (32%) 690 (25%) 264 (10%) 368 (14%) 2707 (100%) veel 1024 (19%) 1845 (34%) 1393 (26%) 550 (10%) 612 (11%) 5424 (100%) heel veel 995 (19%) 1623 (31%) 1365 (26%) 524 (10%) 773 (15%) 5280 (100%) totaal 2620 (19%) 4402 (32%) 3507 (26%) 1370 (10%) 1810 (13%) (100%) 74

75 aantal vrienden/ tv met vriend/vriendin Chi² =62.33; p = 0.000; Cramer's V = 0.03; ᵨ=0.02* Tabel 136 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en tv-kijken met vriend/vriendin nooit bijna nooit soms vaak heel vaak totaal (g)een 165 (55%) 66 (22%) 42 (14%) 12 (4%) 13 (4%) 298 (100%) enkele 887 (33%) 1121 (41%) 542 (20%) 102 (4%) 55 (2%) 2707 (100%) veel 1295 (24%) 2331 (43%) 1431 (26%) 258 (5%) 109 (2%) 5424 (100%) heel veel 1056 (20%) 1982 (38%) 1516 (29%) 424 (8%) 302 (6%) 5280 (100%) totaal 3403 (25%) 5500 (40%) 3531 (26%) 796 (6%) 479 (3%) (100%) Chi² =548.75; p = 0.000; Cramer's V = 0.12; ᵨ=0.16*** Figuur 63: aantal vrienden en tv met vriend/vriendin 61. Hebben kinderen met veel vrienden/vriendinnen vaker al geproefd van alcohol? Tabel 137 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en alcohol geproefd aantal vrienden/alcohol geproefd neen ja totaal geen 37 (56%) 29 (44%) 66 (100%) een 158 (66%) 80 (34%) 238 (100%) enkele 1845 (67%) 916 (33%) 2761 (100%) veel 3570 (65%) 1916 (35%) 5486 (100%) heel veel 3435 (65%) 1885 (35%) 5320 (100%) totaal 9045 (65%) 4826 (35%) (100%) Chi² =6.76; p = ; ᵨ=niet significant Veel vrienden hebben hangt op deze leeftijd niet samen met de kans al alcohol te hebben geproefd. 62. Hebben kinderen met veel vrienden/vriendinnen vaker al geproefd van tabak? Tabel 138 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en tabak geproefd aantal vrienden/tabak geproefd neen ja totaal (g)een 1464 (96%) 67 (4%) 1531 (100%) enkele 2498 (97%) 78 (3%) 2576 (100%) veel 3627 (99%) 52 (1%) 3679 (100%) heel veel 5963 (98%) 122 (2%) 6085 (100%) totaal (98%) 319 (2%) (100%) 75

76 Chi² =8.08; p = ; Cramer's V = 0.02; ᵨ=niet significant Als er al een verbandje zou zijn, het lijkt toch erg verwaarloosbaar. 63. Hangt het hebben van veel vrienden/vriendinnen samen met het wonen van papa en mama in hetzelfde huis? Tabel 139 : aantal leerlingen naar aantal vrienden en mama-papa in zelfde huis aantal vrienden/mama-papa in zelfde huis neen ja totaal geen 19 (29%) 47 (71%) 66 (100%) een 66 (28%) 172 (72%) 238 (100%) enkele 676 (24%) 2085 (76%) 2761 (100%) veel 1155 (21%) 4331 (79%) 5486 (100%) heel veel 1088 (20%) 4232 (80%) 5320 (100%) totaal 3004 (22%) (78%) (100%) Chi² =25.89; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=0.04*** Een significant maar uiterst zwak verband dus tussen het aantal vrienden en het samenwonen van papa en mama. Kinderen van wie mama en papa niet in hetzelfde huis wonen, hebben iets minder kans op veel vrienden. 64. Worden kinderen van wie de ouders niet samenwonen vaker gepest? Tabel 140 : aantal leerlingen naar gepest worden en mama-papa in zelfde huis gepest/mama-papa in zelfde huis neen ja totaal nooit 1517 (20%) 5985 (80%) 7502 (100%) bijna nooit 784 (21%) 2937 (79%) 3721 (100%) soms 523 (26%) 1469 (74%) 1992 (100%) vaak 118 (25%) 349 (75%) 467 (100%) heel vaak 62 (33%) 127 (67%) 189 (100%) totaal 3004 (22%) (78%) (100%) Chi² =52.12; p = 0.000; Cramer's V = 0.06 ᵨ=0.05*** Een significant maar zeer zwak verband dus tussen het gepest worden en het niet samenwonen van papa en mama. 65. Hangt het al dan niet gepest worden samen met het al dan niet terecht kunnen bij vriend/vriendin? gepest/ terecht bij vriend/vriendin Tabel 141 : aantal leerlingen naar gepest worden en terecht kunnen bij problemen bij vriend/vriendin nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal nooit 348 (5%) 468 (6%) 1256 (17%) 2231 (30%) 3118 (42%) 7421 (100%) bijna nooit 161 (4%) 359 (10%) 812 (22%) 1210 (33%) 1148 (31%) 3690 (100%) soms 148 (7%) 210 (11%) 525 (27%) 530 (27%) 561 (28%) 1974 (100%) vaak 48 (10%) 60 (13%) 98 (21%) 125 (27%) 134 (29%) 465 (100%) heel vaak 34 (18%) 25 (14%) 42 (23%) 33 (18%) 51 (28%) 185 (100%) totaal 739 (5%) 1122 (8%) 2733 (20%) 4129 (30%) 5012 (36%) (100%) Chi² =437.37; p = 0.000; Cramer's V = 0.09 ᵨ=-0.15*** Figuur 64: gepest worden en terecht kunnen bij vriend/vriendin 76

77 66. Hangt het al dan niet gepest worden samen met het al dan niet terecht kunnen bij mama/papa? Tabel 142 : aantal leerlingen naar gepest worden en terecht kunnen bij problemen bij mama/papa gepest/ terecht bij mama/papa (bijna) nooit soms meestal altijd totaal nooit 468 (6%) 1256 (17%) 2231 (30%) 3118 (42%) 7421 (100%) bijna nooit 359 (10%) 812 (22%) 1210 (33%) 1148 (31%) 3690 (100%) soms 210 (11%) 525 (27%) 530 (27%) 561 (28%) 1974 (100%) vaak 60 (13%) 98 (21%) 125 (27%) 134 (29%) 465 (100%) heel vaak 25 (14%) 42 (23%) 33 (18%) 51 (28%) 185 (100%) totaal 1122 (8%) 2733 (20%) 4129 (30%) 5012 (36%) (100%) Chi² =501.36; p = 0.000; Cramer's V = 0.11; ᵨ=-0.17*** Figuur 65: gepest worden en terecht kunnen bij mama/papa 77

78 67. Hangt het al dan niet gepest worden samen met het al dan niet terecht kunnen bij juf/meester? gepest/ terecht bij juf/meester Tabel 143 : aantal leerlingen naar gepest worden en terecht kunnen bij problemen bij juf/meester nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal nooit 391 (5%) 561 (8%) 1589 (21%) 2190 (29%) 2712 (36%) 7443 (100%) bijna nooit 160 (4%) 357 (10%) 997 (27%) 1218 (33%) 959 (26%) 3691 (100%) soms 126 (6%) 178 (9%) 546 (28%) 567 (29%) 560 (28%) 1977 (100%) vaak 40 (9%) 57 (12%) 119 (26%) 124 (27%) 123 (27%) 463 (100%) heel vaak 22 (12%) 20 (11%) 42 (23%) 38 (20%) 64 (34%) 186 (100%) totaal 739 (5%) 1173 (9%) 3293 (24%) 4137 (30%) 4418 (32%) (100%) Chi² =226.26; p = 0.000; Cramer's V = 0.06; ᵨ=-0.10*** Figuur 66: gepest worden en terecht kunnen bij juf/meester 68. Gaan kinderen die vaak gepest worden, minder graag naar school? gepest/ terecht bij mama/papa Tabel 144: aantal leerlingen naar gepest worden en graag naar school gaan helemaal niet graag niet graag een beetje graag graag heel graag totaal nooit 224 (3%) 301 (4%) 1476 (20%) 3455 (46%) 2046 (27%) 7502 (100%) bijna nooit 113 (3%) 208 (6%) 927 (25%) 1628 (44%) 845 (23%) 3721 (100%) soms 110 (6%) 134 (7%) 524 (26%) 703 (35%) 521 (26%) 1992 (100%) vaak 44 (9%) 49 (10%) 128 (27%) 131 (28%) 115 (25%) 467 (100%) heel vaak 36 (19%) 18 (10%) 50 (26%) 36 (19%) 49 (26%) 189 (100%) totaal 527 (4%) 710 (5%) 3105 (22%) 5953 (43%) 3576 (26%) (100%) Chi² =421.94; p = 0.000; Cramer's V = 0.09; ᵨ=0.10*** Figuur 67: gepest worden en graag naar school 78

79 69. Vinden de kinderen die vaak gepest worden, de speeltijd niet leuk? gepest/de speeltijd leuk vinden Tabel 145: aantal leerlingen naar gepest worden en de speeltijd leuk vinden helemaal niet leuk niet leuk een beetje leuk leuk heel leuk totaal nooit 35 (0%) 56 (1%) 432 (6%) 2887 (38%) 4092 (55%) 7502 (100%) bijna nooit 21 (1%) 51 (1%) 421 (11%) 1783 (48%) 1445 (39%) 3721 (100%) soms 41 (2%) 78 (4%) 395 (20%) 812 (41%) 666 (33%) 1992 (100%) vaak 34 (7%) 30 (6%) 134 (29%) 154 (33%) 115 (25%) 467 (100%) heel vaak 23 (12%) 21 (11%) 45 (24%) 38 (20%) 62 (33%) 189 (100%) totaal 154 (1%) 236 (2%) 1427 (10%) 5674 (41%) 6380 (46%) (100%) Logisch dat er hier een verband is. Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.17; ᵨ=-0.25*** Figuur 68: gepest worden en de speeltijd leuk vinden 79

80 70. Vinden de kinderen die vaak gepest worden, de lessen niet leuk? gepest/de lessen leuk vinden Tabel 146: aantal leerlingen naar gepest worden en de lessen leuk vinden helemaal niet leuk niet leuk een beetje leuk leuk heel leuk totaal nooit 203 (3%) 394 (5%) 2246 (30%) 3630 (48%) 1029 (14%) 7502 (100%) bijna nooit 106 (3%) 226 (6%) 1325 (36%) 1649 (44%) 415 (11%) 3721 (100%) soms 95 (5%) 136 (7%) 658 (33%) 777 (39%) 326 (16%) 1992 (100%) vaak 32 (7%) 37 (8%) 157 (34%) 161 (34%) 80 (17%) 467 (100%) heel vaak 20 (11%) 16 (8%) 50 (26%) 55 (29%) 48 (25%) 189 (100%) totaal 456 (3%) 809 (6%) 4436 (32%) 6272 (45%) 1898 (14%) (100%) Chi² =221.66; p = 0.000; Cramer's V = 0.06; ᵨ=0.06*** Hier is het verband veel minder sterk dan met de speeltijd leuk vinden. Is het dan vooral op de speelplaats dat kinderen gepest worden? Figuur 69: gepest worden en de lessen leuk vinden 71. Worden meisjes meer gepest dan jongens? Tabel 147 : aantal leerlingen naar gepest worden en geslacht gepest/geslacht jongen meisje totaal nooit 2300 (50%) 2305 (50%) 4605 (100%) bijna nooit 1109 (50%) 1115 (50%) 2224 (100%) soms 595 (49%) 618 (51%) 1213 (100%) vaak 137 (48%) 151 (52%) 288 (100%) heel vaak 45 (39%) 69 (61%) 114 (100%) totaal 4186 (50%) 4258 (50%) 8444 (100%) Chi² =5.58; p = Nee, geen verband. 72. Hangt het al of niet gepest worden samen met het leerjaar? Omdat de kinderen in het BO niet in leerjaren verdeeld zijn, hebben we ze hier ook even buiten beschouwing gelaten. 80

81 Tabel 148 : aantal leerlingen naar gepest worden en leerjaar (-BO) gepest/leerjaar 4de 5de 6de totaal nooit 1969 (27%) 2610 (35%) 2851 (38%) 7430 (100%) bijna nooit 1285 (35%) 1302 (35%) 1091 (30%) 3678 (100%) soms 841 (43%) 684 (35%) 431 (22%) 1956 (100%) vaak 202 (44%) 154 (34%) 99 (22%) 455 (100%) heel vaak 90 (49%) 62 (34%) 31 (17%) 183 (100%) totaal 4387 (32%) 4812 (35%) 4503 (33%) (100%) Chi² =374.09; p = 0.000; Cramer's V = 0.12; ᵨ=-0.16*** Hoe jonger de kinderen, hoe vaker ze aangeven gepest te worden. Figuur 70: leerjaar en gepest worden 73. Hangt het al of niet gepest worden samen met de thuistaal? Tabel 149 : aantal leerlingen naar gepest worden en thuis Nederlands spreken gepest/thuistaal nooit Ned. ook Ned. alleen Ned. totaal nooit 142 (2%) 1374 (18%) 5986 (80%) 7502 (100%) bijna nooit 82 (2%) 865 (23%) 2774 (75%) 3721 (100%) soms 82 (4%) 514 (26%) 1396 (70%) 1992 (100%) (heel) vaak 34 (5%) 206 (31%) 416 (63%) 656 (100%) totaal 340 (2%) 2959 (21%) (76%) (100%) Chi² =179.12; p = 0.000; Cramer's V = 0.08; ᵨ=-0.11*** We vinden hier een significant, maar zwak verband. Kinderen die thuis alleen Nederlands spreken, worden iets minder vaak gepest. Figuur 71: thuistaal en gepest worden 81

82 74. Hangt het al of niet gepest worden samen met de uren slaap? Tabel 150 : aantal leerlingen naar gepest worden en uren slaap gepest/uren slaap < >12 totaal nooit 236 (3%) 1088 (15%) 3098 (41%) 2576 (34%) 504 (7%) 7502 (100%) bijna nooit 135 (4%) 558 (15%) 1452 (39%) 1327 (36%) 249 (7%) 3721 (100%) soms 100 (5%) 293 (15%) 748 (38%) 666 (33%) 185 (9%) 1992 (100%) vaak 30 (6%) 78 (17%) 162 (35%) 149 (32%) 48 (10%) 467 (100%) heel vaak 22 (12%) 46 (24%) 48 (25%) 48 (25%) 25 (13%) 189 (100%) totaal 523 (4%) 2063 (15%) 5508 (40%) 4766 (34%) 1011 (7%) (100%) Chi² =127.96; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=niet significant We vinden ook hier een significant, maar zwak niet lineair verband. Kinderen die zeer veel of zeer weinig slapen, hebben iets meer kans om gepest te worden! Figuur 72: slapen en gepest worden Hoewel we voor het toetsen de extreme waarden hebben moeten samennemen wegens de lage frequenties, waren we toch benieuwd naar een gedetailleerder beeld. 82

83 Figuur 73: slapen en gepest worden gedetailleerd Een erg merkwaardig beeld, zeker als we beseffen hoe rudimentair het meten van de uren slaap gebeurde: gewoon het verschil genomen tussen het uur waarop kinderen tijdens een schooldag meestal gaan slapen en het uur waarop ze meestal opstaan. Ook hier moeten we opletten voor causale interpretaties: kinderen die te veel of te weinig slapen worden vaker gepest omdat ze er misschien niet al te fit bijlopen, of omgekeerd, kinderen die vaak gepest worden hebben meer slaap nodig of kunnen niet slapen 75. Gebruiken kinderen die vaak gepest worden, meer sociale media? gepest/facebook nooit bijna nooit Tabel 151 : aantal leerlingen naar gepest worden en Facebook een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag nooit 5719 (76%) 530 (7%) 327 (4%) 461 (6%) 465 (6%) 7502 (100%) bijna nooit 2780 (75%) 294 (8%) 196 (5%) 221 (6%) 230 (6%) 3721 (100%) soms 1435 (72%) 166 (8%) 106 (5%) 131 (7%) 154 (8%) 1992 (100%) vaak 321 (69%) 35 (7%) 25 (5%) 29 (6%) 57 (12%) 467 (100%) heel vaak 114 (60%) 15 (8%) 22 (12%) 13 (7%) 25 (13%) 189 (100%) totaal (75%) 1040 (7%) 676 (5%) 855 (6%) 931 (7%) (100%) Chi² =81.9; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=0.05*** We zien een zwak maar significant verband tussen gepest worden en Facebookgebruik. Kinderen die vaak gepest worden, gebruiken dubbel zo vaak Facebook (bijna) elke dag. totaal Figuur 74: gepest worden en Facebookgebruik 83

84 76. Hebben kinderen die vaak gepest worden, meer een eigen adres? Tabel 152 : aantal leerlingen naar gepest worden en eigen adres gepest/ adres nee ja totaal nooit 3041 (41%) 4461 (59%) 7502 (100%) bijna nooit 1570 (42%) 2151 (58%) 3721 (100%) soms 916 (46%) 1076 (54%) 1992 (100%) vaak 210 (45%) 257 (55%) 467 (100%) heel vaak 76 (40%) 113 (60%) 189 (100%) totaal 5813 (42%) 8058 (58%) (100%) Chi² =21.54; p = ; Cramer's V = 0.04; ᵨ=-0.03*** Een significant, maar zwak en moeilijk te interpreteren verband. 77. Hebben kinderen die vaak gepest worden, vaker een gsm? Tabel 153 : aantal leerlingen naar gepest worden en gsm gepest/gsm nee ja totaal nooit 4049 (54%) 3453 (46%) 7502 (100%) bijna nooit 2019 (54%) 1702 (46%) 3721 (100%) soms 1027 (52%) 965 (48%) 1992 (100%) vaak 224 (48%) 243 (52%) 467 (100%) heel vaak 85 (45%) 104 (55%) 189 (100%) totaal 7404 (53%) 6467 (47%) (100%) Chi² =15.74; p = ; Cramer's V = 0.03; ᵨ=0.02* Een significant, maar bijna verwaarloosbaar verband. Het ziet ernaar uit dat kinderen die vaak gepest worden, ietsje meer kans hebben over een gsm te beschikken. 78. Gebruiken kinderen die gepest worden, vaker pc/laptop, tablet of smartphone of tv op slaapkamer? Tabel 154 : aantal leerlingen naar gepest worden en pc/laptop/tablet/smartphone op slaapkamer gepest/gebruik pc/laptop/tablet/smartphone op slaapkamer nooit bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag nooit 2609 (35%) 1927 (26%) 686 (9%) 1135 (15%) 1145 (15%) 7502 (100%) totaal 84

85 bijna nooit 1109 (30%) 984 (26%) 397 (11%) 611 (16%) 620 (17%) 3721 (100%) soms 638 (32%) 455 (23%) 211 (11%) 300 (15%) 388 (19%) 1992 (100%) vaak 145 (31%) 96 (21%) 53 (11%) 63 (13%) 110 (24%) 467 (100%) heel vaak 47 (25%) 39 (21%) 18 (10%) 32 (17%) 53 (28%) 189 (100%) totaal 4548 (33%) 3501 (25%) 1365 (10%) 2141 (15%) 2316 (17%) (100%) Chi² =95.6; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=0.06*** Een significant en zeer zwak verband: kinderen die vaak gepest worden, hebben iets meer kans om (bijna) elke dag de toestellen op de slaapkamer te gebruiken. Figuur 75: gepest worden en gebruik pc/laptop/tablet/smartphone op slaapkamer gepest/gebruik tv op slaapkamer nooit Tabel 155 : aantal leerlingen naar gepest worden en tv op slaapkamer bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag nooit 5501 (74%) 709 (10%) 299 (4%) 485 (7%) 426 (6%) 7420 (100%) bijna nooit 2635 (72%) 389 (11%) 168 (5%) 259 (7%) 226 (6%) 3677 (100%) soms 1363 (69%) 200 (10%) 103 (5%) 160 (8%) 138 (7%) 1964 (100%) vaak 321 (70%) 41 (9%) 28 (6%) 31 (7%) 39 (8%) 460 (100%) heel vaak 116 (62%) 21 (11%) 12 (6%) 15 (8%) 24 (13%) 188 (100%) totaal 9936 (72%) 1360 (10%) 610 (4%) 950 (7%) 853 (6%) (100%) Het verband is significant maar nog zwakker. Chi² =50.69; p = 0.000; Cramer's V = 0.03; ᵨ=0.05*** totaal 79. Worden de kinderen die veel snoepen vaker gepest? gepest/snoepen nooit bijna nooit Tabel 156 : aantal leerlingen naar gepest worden en snoepen een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag nooit 272 (4%) 1526 (20%) 1455 (19%) 2932 (39%) 1317 (18%) 7502 (100%) bijna nooit 86 (2%) 744 (20%) 794 (21%) 1378 (37%) 719 (19%) 3721 (100%) soms 78 (4%) 443 (22%) 384 (19%) 682 (34%) 405 (20%) 1992 (100%) vaak 16 (3%) 104 (22%) 93 (20%) 146 (31%) 108 (23%) 467 (100%) heel vaak 10 (5%) 41 (22%) 40 (21%) 51 (27%) 47 (25%) 189 (100%) totaal 462 (3%) 2858 (21%) 2766 (20%) 5189 (37%) 2596 (19%) (100%) totaal 85

86 Chi² =66.31; p = 0.000; Cramer's V = 0.03; ᵨ=niet significant Een significant, maar zeer zwak verband en niet lineair. Het ziet ernaar uit dat kinderen die (bijna) elke dag snoepen, iets meer kans hebben (heel) vaak gepest te worden. 80. Worden de kinderen die veel frisdrank drinken vaker gepest? gepest/frisdra nk nooit Tabel 157 : aantal leerlingen naar gepest worden en frisdrank bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag nooit 533 (7%) 1402 (19%) 1667 (22%) 2420 (32%) 1480 (20%) 7502 (100%) bijna nooit 260 (7%) 666 (18%) 859 (23%) 1190 (32%) 746 (20%) 3721 (100%) soms 149 (7%) 377 (19%) 373 (19%) 593 (30%) 500 (25%) 1992 (100%) vaak 26 (6%) 85 (18%) 99 (21%) 125 (27%) 132 (28%) 467 (100%) heel vaak 15 (8%) 39 (21%) 40 (21%) 27 (14%) 68 (36%) 189 (100%) totaal 983 (7%) 2569 (19%) 3038 (22%) 4355 (31%) 2926 (21%) (100%) Chi² =95.44; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=0.03** Hier vinden we ook een significant maar zwak verband tussen gepest worden en zoete frisdrank drinken. Kinderen die (bijna) elke dag zoete frisdrank drinken, hebben meer kans om gepest te worden. totaal 81. Worden de kinderen die vaak chips eten vaker gepest? gepest/chips nooit bijna nooit Tabel 158 : aantal leerlingen naar gepest worden en chips een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag nooit 206 (3%) 2075 (28%) 2680 (36%) 2179 (29%) 362 (5%) 7502 (100%) bijna nooit 86 (2%) 1046 (28%) 1299 (35%) 1108 (30%) 182 (5%) 3721 (100%) soms 81 (4%) 565 (28%) 632 (32%) 539 (27%) 175 (9%) 1992 (100%) vaak 13 (3%) 142 (30%) 134 (29%) 136 (29%) 42 (9%) 467 (100%) heel vaak 3 (2%) 60 (32%) 46 (24%) 47 (25%) 33 (17%) 189 (100%) totaal 389 (3%) 3888 (28%) 4791 (35%) 4009 (29%) 794 (6%) (100%) totaal Chi² =142.38; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=niet significant Er is een significant maar zwak en niet lineair verband tussen chips eten en gepest worden. Kinderen die (bijna) elke dag chips eten, zijn wel deze kinderen die drie maal zoveel kans hebben heel vaak gepest te worden. 82. Worden de kinderen die vers fruit eten minder vaak gepest? gepest/vers fruit Tabel 159 : aantal leerlingen naar gepest worden en vers fruit (bijna) nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag totaal nooit 306 (4%) 422 (6%) 1788 (24%) 4986 (66%) 7502 (100%) bijna nooit 165 (4%) 261 (7%) 918 (25%) 2377 (64%) 3721 (100%) soms 136 (7%) 132 (7%) 456 (23%) 1268 (64%) 1992 (100%) vaak 34 (7%) 34 (7%) 105 (22%) 294 (63%) 467 (100%) heel vaak 17 (9%) 15 (8%) 48 (25%) 109 (58%) 189 (100%) totaal 658 (5%) 864 (6%) 3315 (24%) 9034 (65%) (100%) Chi² =57.71; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=0.04*** Een significant maar zeer zwak verband. 86

87 83. Hangt het al of niet gepest worden samen met het gehoord hebben over drugs? gepest/aantal drugs waarover gehoord Tabel 160 : aantal leerlingen naar gepest worden en aantal drugs waarover gehoord totaal nooit 321 (4%) 3100 (41%) 2006 (27%) 1071 (14%) 1004 (13%) 7502 (100%) bijna nooit 157 (4%) 1607 (43%) 1033 (28%) 480 (13%) 444 (12%) 3721 (100%) soms 93 (5%) 954 (48%) 469 (24%) 239 (12%) 237 (12%) 1992 (100%) vaak 24 (5%) 221 (47%) 104 (22%) 54 (12%) 64 (14%) 467 (100%) heel vaak 10 (5%) 92 (49%) 29 (15%) 27 (14%) 31 (16%) 189 (100%) totaal 605 (4%) 5974 (43%) 3641 (26%) 1871 (13%) 1780 (13%) (100%) Chi² =58.72; p = 0.000; Cramer's V = 0.03; ᵨ=-0.04*** Tabel 161 : aantal leerlingen naar gepest worden en al gehoord hebben van speed gepest/ speed niet aangevinkt wel aangevinkt totaal nooit 6260 (83%) 1242 (17%) 7502 (100%) bijna nooit 3012 (81%) 709 (19%) 3721 (100%) soms 1567 (79%) 425 (21%) 1992 (100%) vaak 338 (72%) 129 (28%) 467 (100%) heel vaak 134 (71%) 55 (29%) 189 (100%) totaal (82%) 2560 (18%) (100%) Chi² =70.17; p = 0.000; Cramer's V = 0.07; ᵨ=0.06*** Tabel 162 : aantal leerlingen naar gepest worden en al gehoord hebben van meltazine gepest/ meltazine niet aangevinkt wel aangevinkt totaal nooit 7169 (96%) 333 (4%) 7502 (100%) bijna nooit 3532 (95%) 189 (5%) 3721 (100%) soms 1866 (94%) 126 (6%) 1992 (100%) vaak 433 (93%) 34 (7%) 467 (100%) heel vaak 162 (86%) 27 (14%) 189 (100%) totaal (95%) 709 (5%) (100%) Chi² =50.39; p = 0.000; Cramer's V = 0.06; ᵨ=0.04*** Gek, kinderen die beweren al gehoord te hebben van speed of meltazine, hebben iets meer kans om gepest te worden. Tabel 163 : aantal leerlingen naar gepest worden en al gehoord hebben van cocaïne gepest/ cocaïne niet aangevinkt wel aangevinkt totaal nooit 3581 (48%) 3921 (52%) 7502 (100%) bijna nooit 2008 (54%) 1713 (46%) 3721 (100%) soms 1163 (58%) 829 (42%) 1992 (100%) vaak 290 (62%) 177 (38%) 467 (100%) heel vaak 122 (65%) 67 (35%) 189 (100%) totaal 7164 (52%) 6707 (48%) (100%) Chi² =123.22; p = 0.000; Cramer's V = 0.09; ᵨ=-0.09*** Het omgekeerde verband vinden we bij cocaïne, en een moeilijk te interpreteren verband vinden we bij cannabis, xtc en chocolade. Begrijpe wie kan. Tabel 164 : aantal leerlingen naar gepest worden en al gehoord hebben van cannabis gepest/ cannabis niet aangevinkt wel aangevinkt totaal nooit 6260 (83%) 1242 (17%) 7502 (100%) bijna nooit 3210 (86%) 511 (14%) 3721 (100%) soms 1721 (86%) 271 (14%) 1992 (100%) vaak 399 (85%) 68 (15%) 467 (100%) 87

88 heel vaak 154 (81%) 35 (19%) 189 (100%) totaal (85%) 2127 (15%) (100%) Chi² =22.25; p = ; Cramer's V = 0.04; ᵨ=0.03*** Tabel 165 : aantal leerlingen naar gepest worden en al gehoord hebben van xtc gepest/ xtc niet aangevinkt wel aangevinkt totaal nooit 6786 (90%) 716 (10%) 7502 (100%) bijna nooit 3445 (93%) 276 (7%) 3721 (100%) soms 1830 (92%) 162 (8%) 1992 (100%) vaak 432 (93%) 35 (7%) 467 (100%) heel vaak 164 (87%) 25 (13%) 189 (100%) totaal (91%) 1214 (9%) (100%) Chi² =20.82; p = ; Cramer's V = 0.04; ᵨ=-0.03** Tabel 166 : aantal leerlingen naar gepest worden en al gehoord hebben van chocolade gepest/ chocolade niet aangevinkt wel aangevinkt totaal nooit 6260 (83%) 1242 (17%) 7502 (100%) bijna nooit 3210 (86%) 511 (14%) 3721 (100%) soms 1721 (86%) 271 (14%) 1992 (100%) vaak 399 (85%) 68 (15%) 467 (100%) heel vaak 154 (81%) 35 (19%) 189 (100%) totaal (85%) 2127 (15%) (100%) Chi² =16.45; p = ; Cramer's V = 0.03; ᵨ=-0.02* We vinden geen significant verband tussen gepest worden en al gehoord hebben van heroïne en nicotine. 84. Gaan kinderen die bij juf/meester terecht kunnen, liever naar school? terecht bij jufmeester/graag naar school Tabel 167 : aantal leerlingen naar terecht kunnen bij juf/meester en graag naar school helemaal niet graag niet graag een beetje graag graag heel graag totaal nooit 102 (14%) 69 (9%) 205 (28%) 222 (30%) 141 (19%) 739 (100%) bijna nooit 84 (7%) 97 (8%) 355 (30%) 450 (38%) 187 (16%) 1173 (100%) soms 138 (4%) 211 (6%) 940 (29%) 1371 (42%) 633 (19%) 3293 (100%) meestal 91 (2%) 192 (5%) 927 (22%) 1941 (47%) 986 (24%) 4137 (100%) altijd 105 (2%) 134 (3%) 651 (15%) 1923 (44%) 1605 (36%) 4418 (100%) totaal 520 (4%) 703 (5%) 3078 (22%) 5907 (43%) 3552 (26%) (100%) Chi² =955.39; p = 0.000; Cramer's V = 0.13; ᵨ=0.23*** Kinderen die bij de juf/meester terecht kunnen bij problemen, gaan iets liever naar school. Figuur 76: graag naar school en bij juf/meester terecht kunnen 88

89 85. Kunnen kinderen bij wie papa en mama in zelfde huis wonen, meer bij hun ouders terecht? Tabel 168 : aantal leerlingen naar terecht kunnen bij mama-papa en mama-papa in zelfde huis terecht bij mamapapa/ouders in zelfde huis niet zelfde huis zelfde huis totaal nooit 63 (23%) 208 (77%) 271 (100%) bijna nooit 73 (22%) 260 (78%) 333 (100%) soms 331 (25%) 991 (75%) 1322 (100%) meestal 723 (22%) 2532 (78%) 3255 (100%) altijd 1806 (21%) 6843 (79%) 8649 (100%) totaal 2996 (22%) (78%) (100%) Een significant, maar verwaarloosbaar verband. Chi² =12.98; p = ; Cramer's V = 0.03; ᵨ=0.03** 86. Kunnen kinderen die thuis geen Nederlands spreken meer bij andere familie terecht? Tabel 169 : aantal leerlingen naar terecht kunnen bij andere familie en thuis Nederlands thuistaal/terecht bij andere familie nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal nooit Ned. 144 (43%) 46 (14%) 61 (18%) 45 (14%) 37 (11%) 333 (100%) ook Ned. 762 (26%) 512 (17%) 672 (23%) 422 (14%) 558 (19%) 2926 (100%) alleen Ned (12%) 1561 (15%) 2517 (24%) 2370 (23%) 2771 (26%) (100%) totaal 2195 (16%) 2119 (15%) 3250 (24%) 2837 (21%) 3366 (24%) (100%) Chi² =604.33; p = 0.000; Cramer's V = 0.15; ᵨ=0.17*** Er is een zwak verband, maar omgekeerd: kinderen die thuis geen Nederlands spreken kunnen minder vaak terecht bij andere familie. Misschien hebben ze hier geen familie? Figuur 77: thuistaal en bij andere familie terecht kunnen 89

90 87. Kunnen kinderen die thuis geen Nederlands spreken meer bij iemand anders terecht? thuistaal/terecht bij andere familie Tabel 170 : aantal leerlingen naar thuistaal en terecht kunnen bij iemand anders nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal nooit Ned. 176 (53%) 58 (17%) 62 (19%) 17 (5%) 22 (7%) 335 (100%) ook Ned (43%) 518 (18%) 640 (22%) 268 (9%) 239 (8%) 2922 (100%) alleen Ned (30%) 2071 (20%) 2937 (28%) 1416 (14%) 924 (9%) (100%) totaal 4551 (33%) 2647 (19%) 3639 (27%) 1701 (12%) 1185 (9%) (100%) Chi² =258.74; p = 0.000; Cramer's V = 0.10; ᵨ=0.12*** Van de kinderen die thuis alleen Nederlands spreken, kunnen er proportioneel meer kinderen terecht bij iemand anders. Een significant maar zwak verband. 88. Kunnen kinderen die thuis geen Nederlands spreken minder bij mama-papa terecht? thuistaal/terecht bij mama-papa Tabel 171 : aantal leerlingen naar thuistaal en terecht kunnen bij mama-papa nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal nooit Ned. 23 (7%) 23 (7%) 68 (20%) 75 (22%) 149 (44%) 338 (100%) ook Ned. 119 (4%) 121 (4%) 419 (14%) 710 (24%) 1583 (54%) 2952 (100%) alleen Ned. 129 (1%) 189 (2%) 835 (8%) 2470 (23%) 6917 (66%) (100%) totaal 271 (2%) 333 (2%) 1322 (10%) 3255 (24%) 8649 (63%) (100%) Chi² =419.67; p = 0.000; Cramer's V = 0.12; ᵨ=0.14*** Een significant maar zwak verband: kinderen die thuis alleen Nederlands spreken, kunnen vaker terecht bij mama/papa. 89. Kunnen kinderen die thuis geen Nederlands spreken bij minder mensen terecht? We hebben aan de kinderen gevraagd of ze terecht kunnen bij mama/papa, broer/zus, andere familie, juf/meester en vriend/vriendin en telkens konden ze aanduiden of ze bij hen nooit (0), bijna nooit (1), soms (2), meestal (3) of altijd (4) terecht konden. Om een idee te hebben van de mate waarin kinderen bij iemand terecht kunnen hebben we al deze cijfers opgeteld. 90

91 thuistaal/mate van terecht kunnen Tabel 172 : aantal leerlingen naar thuistaal en mate van terecht kunnen totaal nooit Ned. 24 (7%) 97 (29%) 131 (39%) 68 (20%) 20 (6%) 340 (100%) ook Ned. 117 (4%) 570 (19%) 1157 (39%) 795 (27%) 320 (11%) 2959 (100%) alleen Ned. 197 (2%) 1256 (12%) 3518 (33%) 3805 (36%) 1796 (17%) (100%) totaal 338 (2%) 1923 (14%) 4806 (35%) 4668 (34%) 2136 (15%) (100%) Chi² =395.37; p = 0.000; Cramer's V = 0.12; ᵨ=0.16*** Figuur 78: thuistaal en de mate van terecht kunnen 90. Kunnen kinderen die een eigen adres hebben, bij meer mensen terecht? Tabel 173 : aantal leerlingen naar adres en mate van terecht kunnen /mate van terecht kunnen totaal neen 156 (3%) 858 (15%) 2050 (35%) 1908 (33%) 841 (14%) 5813 (100%) ja 182 (2%) 1065 (13%) 2756 (34%) 2760 (34%) 1295 (16%) 8058 (100%) totaal 338 (2%) 1923 (14%) 4806 (35%) 4668 (34%) 2136 (15%) (100%) Chi² =17.09; p = ; Cramer's V = 0.04; ᵨ=0.04*** We zien hier wel net een significant verschil, maar het verband is echt verwaarloosbaar. 91. Is het bij de juf/meester terecht kunnen typisch voor meisjes? geslacht/terecht bij juf-meester Tabel 174 : aantal leerlingen naar terecht kunnen bij juf/meester en geslacht nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal jongen 284 (7%) 406 (10%) 1018 (24%) 1229 (29%) 1287 (30%) 4224 (100%) meisje 181 (4%) 315 (8%) 978 (24%) 1283 (31%) 1404 (34%) 4161 (100%) totaal 465 (6%) 721 (9%) 1996 (24%) 2512 (30%) 2691 (32%) 8385 (100%) Chi² =40.88; p = 0.000; Cramer's V = 0.07; ᵨ=0.06*** Wel significant, maar zeer zwak verband. Meisjes kunnen iets meer dan jongens bij de juf/meester terecht. 91

92 92. Is het bij vriend/vriendin terecht kunnen typisch voor meisjes? geslacht/terecht bij vriend(in) Tabel 175 : aantal leerlingen naar terecht kunnen bij vriend/vriendin en geslacht nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal jongen 311 (7%) 458 (11%) 928 (22%) 1273 (30%) 1234 (29%) 4204 (100%) meisje 144 (3%) 213 (5%) 706 (17%) 1242 (30%) 1850 (45%) 4155 (100%) totaal 455 (5%) 671 (8%) 1634 (20%) 2515 (30%) 3084 (37%) 8359 (100%) Chi² =304.06; p = 0.000; Cramer's V = 0.19; ᵨ=0.19*** Hier vinden we wat meer evidentie voor de stelling dat meisjes meer bij vriend/vriendin terecht kunnen. 93. Kunnen oudere kinderen meer bij een vriend(in) terecht dan jongere? leerjaar/terecht bij vriend(in) Tabel 176 : aantal leerlingen naar terecht kunnen bij vriend/vriendin en leerjaar (-BO) nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal 4de 301 (7%) 421 (10%) 958 (22%) 1260 (29%) 1384 (32%) 4324 (100%) 5de 261 (5%) 404 (8%) 934 (20%) 1409 (30%) 1759 (37%) 4767 (100%) 6de 161 (4%) 289 (6%) 803 (18%) 1419 (32%) 1804 (40%) 4476 (100%) totaal 723 (5%) 1114 (8%) 2695 (20%) 4088 (30%) 4947 (36%) (100%) Chi² =144.09; p = 0.000; Cramer's V = 0.07; ᵨ=0.10*** Inderdaad, hoe ouder hoe belangrijker vrienden/vriendinnen worden? Een significant maar zwak verband. 94. Besteden kinderen die graag naar school gaan, minder tijd aan huiswerk? tijd huiswerk/graag naar school Tabel 177 : aantal leerlingen naar huiswerktijd en graag naar school gaan helemaal niet graag niet graag een beetje graag graag heel graag totaal <15' 173 (5%) 205 (6%) 781 (21%) 1413 (38%) 1144 (31%) 3716 (100%) 15'-30' 191 (3%) 298 (5%) 1415 (23%) 2846 (45%) 1506 (24%) 6256 (100%) 30'-1 uur 106 (3%) 147 (5%) 696 (23%) 1364 (45%) 719 (24%) 3032 (100%) 1 uur-2 uur 38 (5%) 47 (7%) 172 (24%) 288 (40%) 173 (24%) 718 (100%) >2 uur 19 (13%) 13 (9%) 41 (28%) 42 (28%) 34 (23%) 149 (100%) totaal 527 (4%) 710 (5%) 3105 (22%) 5953 (43%) 3576 (26%) (100%) Chi² =160.51; p = 0.000; Cramer's V = 0.05; ᵨ=0.04*** We vinden een zwakke relatie tussen tijd besteed aan huiswerk en graag naar school gaan. Kinderen die niet graag naar school gaan, besteden iets meer tijd aan hun huiswerk. 95. Vinden kinderen die graag naar school gaan, de juf/meester leuker? graag naar school/jufmeester leuk vinden Tabel 178 : aantal leerlingen naar juf/meester leuk vinden en graag naar school gaan helemaal niet leuk niet leuk een beetje leuk leuk heel leuk totaal (helemaal) niet graag 53 (4%) 63 (5%) 284 (23%) 464 (38%) 373 (30%) 1237 (100%) een beetje graag 36 (1%) 55 (2%) 376 (12%) 1354 (44%) 1284 (41%) 3105 (100%) graag 16 (0%) 35 (1%) 265 (4%) 2153 (36%) 3484 (59%) 5953 (100%) heel graag 11 (0%) 21 (1%) 81 (2%) 578 (16%) 2885 (81%) 3576 (100%) totaal 116 (1%) 174 (1%) 1006 (7%) 4549 (33%) 8026 (58%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.23; ᵨ=0.35*** 92

93 Duidelijk, een matig verband tussen graag naar school gaan en de juf/meester leuk vinden. Figuur 79: graag naar school gaan en de juf/meester leuk vinden 96. Vinden kinderen die vinden dat de juf/meester meestal gelukkig is, de juf/meester ook leuker? Tabel 179 : aantal leerlingen naar juf/meester leuk vinden en graag naar school gaan juf/meester gelukkig/juf-meester leuk (helemaal) niet leuk of een beetje leuk leuk heel leuk totaal erg ongelukkig 35 (48%) 11 (15%) 27 (37%) 73 (100%) niet gelukkig 63 (41%) 51 (33%) 41 (26%) 155 (100%) een beetje gelukkig 405 (31%) 508 (39%) 392 (30%) 1305 (100%) gelukkig 635 (8%) 3146 (41%) 3829 (50%) 7610 (100%) zeer gelukkig 158 (3%) 833 (18%) 3737 (79%) 4728 (100%) totaal 1296 (9%) 4549 (33%) 8026 (58%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.29; ᵨ=0.35*** Duidelijk, een matig tot sterk verband tussen de juf/meester gelukkig en leuk vinden. Figuur 80: de juf/meester leuk vinden en gelukkig 93

94 97. Zijn de kinderen die vinden dat de juf/meester meestal gelukkig is, zelf ook meestal gelukkiger? geluk-meestal/geluk juf/meester Tabel 180 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en geluksperceptie juf/meester erg ongelukkig- ongelukkig een beetje gelukkig gelukkig zeer gelukkig totaal (1%) 48 (3%) 301 (20%) 768 (50%) 394 (26%) 1531 (100%) (1%) 40 (2%) 334 (13%) 1539 (60%) 646 (25%) 2576 (100%) 8 12 (0%) 35 (1%) 332 (9%) 2304 (63%) 996 (27%) 3679 (100%) (0%) 32 (1%) 338 (6%) 2999 (49%) 2692 (44%) 6085 (100%) totaal 73 (1%) 155 (1%) 1305 (9%) 7610 (55%) 4728 (34%) (100%) Chi² =827.89; p = 0.000; Cramer's V = 0.14; ᵨ=0.23*** Een andere manier om dit significante, maar niet zeer sterke verband voor te stellen is een figuur met de gemiddelde scores van geluk-meestal in de categorieën van de geluksperceptie van de juf/meester. Figuur 81: geluk meestal en geluksperceptie juf/meester 98. Kinderen die graag naar school gaan, slapen langer? Tabel 181 : aantal leerlingen naar graag naar school gaan en uren slaap graag naar school/uren slaap totaal helemaal niet graag 62 (12%) 116 (22%) 171 (32%) 132 (25%) 46 (9%) 527 (100%) niet graag 45 (6%) 122 (17%) 295 (42%) 197 (28%) 51 (7%) 710 (100%) een beetje graag 124 (4%) 527 (17%) 1257 (40%) 1005 (32%) 192 (6%) 3105 (100%) graag 153 (3%) 834 (14%) 2409 (40%) 2127 (36%) 430 (7%) 5953 (100%) heel graag 139 (4%) 464 (13%) 1376 (38%) 1305 (36%) 292 (8%) 3576 (100%) totaal 523 (4%) 2063 (15%) 5508 (40%) 4766 (34%) 1011 (7%) (100%) Chi² =221.21; p = 0.000; Cramer's V = 0.06; ᵨ=0.08*** Tabel 182 : aantal leerlingen naar graag naar school gaan en uren slaap graag naar school/uren slaap totaal helemaal niet graag 178 (34%) 349 (66%) 527 (100%) niet graag 167 (24%) 543 (76%) 710 (100%) een beetje graag 651 (21%) 2454 (79%) 3105 (100%) graag 987 (17%) 4966 (83%) 5953 (100%) heel graag 603 (17%) 2973 (83%) 3576 (100%) 94

95 totaal 2586 (19%) (81%) (100%) Chi² =125.94; p = 0.000; Cramer's V = 0.10; ᵨ=0.08*** Meer kinderen die 10 of meer uur slapen, gaan iets liever naar school. Figuur 82: graag naar school gaan en uren slaap 99. Is graag naar school klasgebonden? Er zijn inderdaad klassen waarvan de helft van de leerlingen graag naar school gaan, en klassen waarin alle leerlingen graag naar school gaan. Maar omdat deze materie nogal delicaat is je zou uit de leerlingenaantallen kunnen afleiden om welke klas het specifiek gaat hebben we deze analyse hier weggelaten Gaan meisjes liever naar school dan jongens? geslacht/graag naar school helemaal niet graag Tabel 183 : aantal leerlingen naar graag naar school en geslacht niet graag een beetje graag graag heel graag totaal jongen 249 (6%) 312 (7%) 1131 (27%) 1720 (40%) 846 (20%) 4258 (100%) meisje 92 (2%) 127 (3%) 776 (19%) 1860 (44%) 1331 (32%) 4186 (100%) totaal 341 (4%) 439 (5%) 1907 (23%) 3580 (42%) 2177 (26%) 8444 (100%) Chi² =329.27; p = 0.000; Cramer's V = 0.20; ᵨ=0.19*** Er is een duidelijk verband. In het algemeen gaan meisjes liever naar school. Het onderwijs is vrouwelijk? Figuur 83: graag naar school gaan en geslacht 95

96 101. Vinden meisjes de juf/meester vaker heel leuk? geslacht/juf-meester leuk Tabel 184 : aantal leerlingen naar juf/meester heel leuk vinden en geslacht helemaal niet leuk niet leuk een beetje leuk leuk heel leuk totaal jongen 249 (6%) 312 (7%) 1131 (27%) 1720 (40%) 846 (20%) 4258 (100%) meisje 92 (2%) 127 (3%) 776 (19%) 1860 (44%) 1331 (32%) 4186 (100%) totaal 341 (4%) 439 (5%) 1907 (23%) 3580 (42%) 2177 (26%) 8444 (100%) Chi² =188.03; p = 0.000; Cramer's V = 0.15; ᵨ=0.15*** Meisjes vinden iets meer dan jongens de juf/meester (heel) leuk Staat graag naar school gaan los van leeftijd? leerjaar/graag naar school Tabel 185 : aantal leerlingen naar leerjaar (-BO) en graag naar school gaan helemaal niet graag niet graag een beetje graag graag heel graag totaal 4de 186 (4%) 191 (4%) 931 (21%) 1688 (38%) 1391 (32%) 4387 (100%) 5de 174 (4%) 247 (5%) 1036 (22%) 2051 (43%) 1296 (27%) 4804 (100%) 6de 154 (3%) 261 (6%) 1088 (24%) 2164 (48%) 831 (18%) 4498 (100%) totaal 514 (4%) 699 (5%) 3055 (22%) 5903 (43%) 3518 (26%) (100%) Chi² =228.19; p = 0.000; Cramer's V = 0.09; ᵨ=-0.09*** Er is dus een significant, maar zeer zwak verband, het enthousiasme (heel graag naar school gaan) daalt iets met de jaren Staat de juf/meester leuk vinden los van de leeftijd? leerjaar/juf-meester leuk Tabel 186 : aantal leerlingen naar de juf/meester leuk vinden en leerjaar (-BO) helemaal niet leuk niet leuk een beetje leuk leuk heel leuk totaal 4de 34 (1%) 42 (1%) 291 (7%) 1231 (28%) 2789 (64%) 4387 (100%) 5de 40 (1%) 55 (1%) 308 (6%) 1550 (32%) 2851 (59%) 4804 (100%) 6de 40 (1%) 75 (2%) 393 (9%) 1709 (38%) 2281 (51%) 4498 (100%) totaal 114 (1%) 172 (1%) 992 (7%) 4490 (33%) 7921 (58%) (100%) Chi² =164.47; p = 0.000; Cramer's V = 0.08; ᵨ=-0.10*** 96

97 (bijna) elke dag Er is dus wel een zwak verband tussen het leerjaar en de juf-meester leuk vinden, hoe jonger de kinderen, hoe meer ze de juf-meester heel leuk vinden Hangt het gebruik van digitale media samen met de leeftijd? digitale media/ leerjaar Tabel 187 : percentage kinderen per digitaal medium (bijna) elke dag en leerjaar (-BO) 4de 5de 6de totaal gsm (hebben) 1532 (35%) 2173 (45%) 2650 (59%) 6355 (46%) Chi² =518.28; p = 0.000; Cramer's V = adres (hebben) 1723 (39%) 2856 (59%) 3374 (75%) 7953 (58%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.29 spelconsoles (hebben) 2997 (68%) 3510 (73%) 3368 (75%) 9875 (72%) Chi² =50.74; p = 0.000; Cramer's V = 0.06 tv 2972 (69%) 3354 (70%) 3061 (69%) 9387 (69%) Chi² =3.97; p = pc/laptop 837 (19%) 977 (20%) 973 (22%) 2787 (20%) Chi² =8.93; p = ; Cramer's V = 0.03 tablet 1647 (38%) 1795 (37%) 1705 (38%) 5147 (38%) Chi² =0.3; p = smartphone 565 (13%) 922 (19%) 1405 (31%) 2892 (21%) Chi² =465.76; p = 0.000; Cramer's V = 0.18 Facebook 191 (4%) 301 (6%) 395 (9%) 887 (6%) Chi² =72.42; p = 0.000; Cramer's V = 0.07 Figuur 84: procent kinderen (van hun leerjaar) die gsm, adres en spelconsoles hebben Het hebben van een eigen adres en een gsm neemt toe per leerjaar, het hebben van spelconsoles bijna niet. Figuur 85: procent kinderen (van hun leerjaar) die (bijna) elke dag tv, pc/laptop, tablet, smartphone en Facebook gebruiken 97

98 % van leerjaar leerjaar #VERW! #VERW! #VERW! #VERW! #VERW! Het (bijna) elke dag gebruik van tv, tablet en pc/laptop lijkt leerjaar ongevoelig, het (bijna) elke dag gebruik van Facebook en de smartphone verdubbelt tussen het vierde en zesde leerjaar Gaan kinderen die zich vervelen, liever naar school dan de anderen? verveling/graag naar school Tabel 188 : aantal leerlingen naar graag naar school gaan en zich vervelen helemaal niet graag niet graag een beetje graag graag heel graag totaal nooit 46 (3%) 44 (3%) 166 (11%) 567 (36%) 747 (48%) 1570 (100%) bijna nooit 96 (2%) 162 (3%) 881 (18%) 2454 (49%) 1374 (28%) 4967 (100%) soms 230 (4%) 355 (6%) 1645 (28%) 2527 (43%) 1115 (19%) 5872 (100%) meestal 103 (8%) 133 (11%) 370 (30%) 358 (29%) 279 (22%) 1243 (100%) altijd 52 (24%) 16 (7%) 43 (20%) 47 (21%) 61 (28%) 219 (100%) totaal 527 (4%) 710 (5%) 3105 (22%) 5953 (43%) 3576 (26%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.15; ᵨ=-0.23*** Er is een matig verband, maar in de omgekeerde richting. De kinderen die zich dikwijls vervelen, gaan minder graag naar school. Figuur 86: graag naar school gaan en zich vervelen 98

99 106. Spenderen kinderen die hun juf/meester leuk vinden, meer tijd aan hun huiswerk? Omdat de waarde van enkele cellen te klein is, moeten we hergroeperen voor een X²-toets. juf-meester leuk/tijd huiswerk Tabel 189 : aantal leerlingen naar juf/meester leuk vinden en huiswerktijd <15' 15'-30' 30'-1 uur >1 uur totaal helemaal niet leuk 38 (33%) 36 (31%) 25 (22%) 17 (15%) 116 (100%) niet leuk 47 (27%) 74 (43%) 41 (24%) 12 (7%) 174 (100%) een beetje leuk 258 (26%) 446 (44%) 227 (23%) 75 (7%) 1006 (100%) leuk 1140 (25%) 2105 (46%) 1026 (23%) 278 (6%) 4549 (100%) heel leuk 2233 (28%) 3595 (45%) 1713 (21%) 485 (6%) 8026 (100%) totaal 3716 (27%) 6256 (45%) 3032 (22%) 867 (6%) (100%) Er is een significant maar zwak en niet lineair verband. Chi² =36.05; p = ; Cramer's V = 0.03; ᵨ=-0.03** 107. Stijgt de hoeveelheid huiswerk met de jaren? Tabel 190 : aantal leerlingen naar huiswerktijd en leerjaar (-BO) leerjaar/tijd huiswerk <15' 15'-30' 30'-1 uur 1-2 uur >2uur totaal 4de 1798 (41%) 1926 (44%) 521 (12%) 98 (2%) 44 (1%) 4387 (100%) 5de 1154 (24%) 2307 (48%) 1055 (22%) 237 (5%) 51 (1%) 4804 (100%) 6de 670 (15%) 1967 (44%) 1432 (32%) 378 (8%) 51 (1%) 4498 (100%) totaal 3622 (26%) 6200 (45%) 3008 (22%) 713 (5%) 146 (1%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.21; ᵨ=0.28*** Inderdaad, we kunnen stellen dat de tijd aan huiswerk besteed, stijgt met de jaren, met een grote sprong van het vierde naar het vijfde leerjaar. Figuur 87: leerjaar en huiswerktijd 99

100 108. Spenderen meisjes meer tijd aan hun huiswerk dan jongens? Tabel 191 : aantal leerlingen naar huiswerktijd en geslacht geslacht/huiswerktijd <15' 15'-30' 30'-1 uur 1-2 uur >2uur totaal jongen 249 (6%) 312 (7%) 1131 (27%) 1720 (40%) 846 (20%) 4258 (100%) meisje 92 (2%) 127 (3%) 776 (19%) 1860 (44%) 1331 (32%) 4186 (100%) totaal 341 (4%) 439 (5%) 1907 (23%) 3580 (42%) 2177 (26%) 8444 (100%) Chi² =44.44; p = 0.000; Cramer's V = 0.07; ᵨ=0.07*** Huiswerk is iets vrouwelijker? Een significant maar zwak verband Gebruiken kinderen die hun juf/meester leuk vinden, meer Facebook? Facebook/juf-meester leuk vinden Tabel 192 : aantal leerlingen naar Facebook en juf/meester leuk vinden helemaal niet leuk niet leuk een beetje leuk leuk heel leuk totaal nooit 80 (1%) 122 (1%) 707 (7%) 3338 (32%) 6122 (59%) (100%) bijna nooit 5 (0%) 16 (2%) 76 (7%) 368 (35%) 575 (55%) 1040 (100%) een paar keer per maand 4 (1%) 8 (1%) 56 (8%) 232 (34%) 376 (56%) 676 (100%) een paar keer per week 11 (1%) 14 (2%) 73 (9%) 295 (35%) 462 (54%) 855 (100%) (bijna) elke dag 16 (2%) 14 (2%) 94 (10%) 316 (34%) 491 (53%) 931 (100%) totaal 116 (1%) 174 (1%) 1006 (7%) 4549 (33%) 8026 (58%) (100%) Chi² =47.54; p = 0.000; Cramer's V = 0.03; ᵨ=-0.05*** Moeilijk te interpreteren, het gaat hoe dan ook over een zeer zwak verband. Kinderen die hun juf/meester heel leuk vinden, lijken iets minder Facebook te gebruiken Vervelen de kinderen die thuis geen Nederlands spreken, zich meer? Tabel 193 : aantal leerlingen naar zich vervelen en thuis Nederlands spreken thuistaal/verveling nooit bijna nooit soms meestal altijd totaal geen Nederlands 57 (17%) 76 (22%) 136 (40%) 49 (14%) 22 (6%) 340 (100%) ook Nederlands 358 (12%) 821 (28%) 1307 (44%) 397 (13%) 76 (3%) 2959 (100%) alleen Nederlands 1155 (11%) 4070 (38%) 4429 (42%) 797 (8%) 121 (1%) (100%) totaal 1570 (11%) 4967 (36%) 5872 (42%) 1243 (9%) 219 (2%) (100%) Chi² =290.7; p = 0.000; Cramer's V = 0.10; ᵨ=-0.09*** Er is een zwak verband, kinderen die thuis geen Nederlands spreken, vervelen zich misschien iets vaker, maar duiden tegelijk meer aan zich nooit te vervelen. Figuur 88: thuistaal en verveling 100

101 111. Wonen de ouders bij kinderen die thuis een andere taal spreken, meer in hetzelfde huis? Tabel 194 : aantal leerlingen naar thuistaal en mama-papa in zelfde huis thuistaal/ouders in zelfde huis neen ja % geen Nederlands 48 (14%) 292 (86%) 340 (100%) ook Nederlands 591 (20%) 2368 (80%) 2959 (100%) alleen Nederlands 2365 (22%) 8207 (78%) (100%) totaal 3004 (22%) (78%) (100%) Chi² =19.51; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=0.03*** Een significant maar uiterst zwak verband, het lijkt erop dat kinderen die thuis niet alleen Nederlands spreken, iets meer kans hebben dat hun mama en papa in hetzelfde huis wonen Is er bij de kinderen die minstens een paar keer per week Facebook gebruiken, een verband tussen gepest worden en gepest worden op Facebook? Er is een matig verband. Tabel 195 : aantal leerlingen naar gepest worden en gepest worden op Facebook gepest/gepest op Facebook (bijna) nooit soms of (heel) vaak totaal (bijna) nooit 1347 (98%) 30 (2%) 1377 (100%) soms of (heel) vaak 358 (88%) 51 (12%) 409 (100%) totaal 1705 (95%) 81 (5%) 1786 (100%) Chi² =77.13; p = 0.000; Cramer's V = 0.21; ᵨ=0.25*** Figuur 89: gepest en gepest op Facebook 101

102 113. Bij de kinderen die elke dag de pc/laptop gebruiken, is er een verband tussen de ouderlijke controle en het aantal uren per dag gebruik? ouderlijke controle/uren op pc/laptop per dag Tabel 196 : aantal leerlingen naar ouderlijke controle en uren op pc/laptop < >3 totaal nooit 16 (12%) 21 (15%) 17 (13%) 12 (9%) 70 (51%) 136 (100%) bijna nooit 23 (16%) 30 (21%) 28 (20%) 20 (14%) 41 (29%) 142 (100%) soms 59 (18%) 79 (24%) 71 (22%) 40 (12%) 76 (23%) 325 (100%) meestal 123 (16%) 184 (24%) 192 (25%) 95 (12%) 167 (22%) 761 (100%) altijd 289 (19%) 412 (28%) 320 (21%) 125 (8%) 347 (23%) 1493 (100%) totaal 510 (18%) 726 (25%) 628 (22%) 292 (10%) 701 (25%) 2857 (100%) Chi² =82.78; p = 0.000; Cramer's V = 0.09 Er is een significant maar zwak verband. Kinderen van wie de ouders nooit weten wat ze op de toestellen doen, hebben meer kans om meer dan drie uur per dag op de pc/laptop te spenderen. Figuur 90: controle ouders en pc/laptop gebruik per dag 102

103 114. Bij de kinderen die elke dag de tablet gebruiken, is er een verband tussen de ouderlijke controle en het aantal uren per dag gebruik? ouderlijke controle/uren op tablet per dag Tabel 197 : aantal leerlingen naar ouderlijke controle en uren op pc/laptop < >3 totaal nooit 21 (10%) 43 (20%) 30 (14%) 22 (10%) 99 (46%) 215 (100%) bijna nooit 18 (8%) 59 (26%) 55 (24%) 22 (10%) 72 (32%) 226 (100%) soms 76 (12%) 166 (27%) 145 (24%) 75 (12%) 152 (25%) 614 (100%) meestal 210 (13%) 479 (30%) 401 (25%) 226 (14%) 290 (18%) 1606 (100%) altijd 339 (13%) 813 (32%) 599 (23%) 296 (12%) 509 (20%) 2556 (100%) totaal 664 (13%) 1560 (30%) 1230 (24%) 641 (12%) 1122 (22%) 5217 (100%) Chi² =122.59; p = 0.000; Cramer's V = 0.08 Er is een significant maar zeer zwak verband. Kinderen van wie de ouders nooit weten wat ze op de toestellen doen, hebben veel meer kans om meer dan drie uur per dag op de tablet te spenderen. Figuur 91: controle ouders en tablet-gebruik per dag 115. Bij de kinderen die elke dag de smartphone gebruiken, is er een verband tussen de ouderlijke controle en het aantal uren per dag gebruik? ouderlijke controle/uren op smartphone per dag Tabel 198 : aantal leerlingen naar ouderlijke controle en uren op smartphone < >3 totaal nooit 13 (11%) 16 (13%) 18 (15%) 13 (11%) 62 (51%) 122 (100%) bijna nooit 9 (8%) 19 (17%) 22 (20%) 14 (13%) 48 (43%) 112 (100%) soms 51 (16%) 60 (19%) 63 (20%) 44 (14%) 105 (33%) 323 (100%) meestal 119 (14%) 203 (24%) 225 (26%) 117 (14%) 190 (22%) 854 (100%) altijd 235 (15%) 335 (22%) 325 (21%) 212 (14%) 431 (28%) 1538 (100%) totaal 427 (14%) 633 (21%) 653 (22%) 400 (14%) 836 (28%) 2949 (100%) Chi² =70.22; p = 0.000; Cramer's V = 0.08 Er is een significant maar zeer zwak verband. Kinderen van wie de ouders nooit weten wat ze op de toestellen doen, hebben iets meer kans om meer dan drie uur per dag op de smartphone te spenderen. Figuur 92: controle ouders en smartphone-gebruik per dag 103

104 116. Hebben kinderen die veel de pc/laptop gebruiken, al meer gehoord over speed? We dachten dat kinderen die frequent de pc/laptop gebruiken, ook meer kans hebben om met het woord speed in aanraking te komen. Tabel 199 : aantal leerlingen naar uren computer/laptop en al gehoord over speed gehoord over speed/spelletjes spelen op toestellen < >3 totaal neen 6478 (57%) 2712 (24%) 1113 (10%) 397 (4%) 611 (5%) (100%) ja 1110 (43%) 612 (24%) 358 (14%) 172 (7%) 308 (12%) 2560 (100%) totaal 7588 (55%) 3324 (24%) 1471 (11%) 569 (4%) 919 (7%) (100%) Deze stelling klopt. Chi² =298.55; p = 0.000; Cramer's V = 0.15; ᵨ=0.13*** 117. Kijken kinderen van wie de ouders niet weten welke programma s ze bekijken, ook meer tv dan de andere? We nemen alleen de kinderen die elke dag voor de tv zitten. Tabel 200 : aantal leerlingen naar tv-controle en uren tv ouderlijke tv-controle/ uren tv per dag < >3 totaal nooit 20 (10%) 48 (23%) 48 (23%) 21 (10%) 72 (34%) 209 (100%) bijna nooit 25 (12%) 46 (22%) 67 (32%) 25 (12%) 46 (22%) 209 (100%) soms 91 (11%) 218 (27%) 228 (29%) 105 (13%) 152 (19%) 794 (100%) meestal 223 (10%) 730 (32%) 670 (30%) 288 (13%) 347 (15%) 2258 (100%) altijd 744 (12%) 1744 (29%) 1726 (29%) 748 (12%) 1086 (18%) 6048 (100%) totaal 1103 (12%) 2786 (29%) 2739 (29%) 1187 (12%) 1703 (18%) 9518 (100%) Chi² =72.57; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; Ook hier een zwakke maar significante relatie, vooral bij de kinderen die meer dan 3 uur tv-kijken per dag Hebben kinderen die veel tv-kijken, al meer over drugs gehoord? Tabel 201 : aantal leerlingen naar uren tv en aantal gekende producten aantal producten/uren tv per dag < >3 totaal (20%) 176 (30%) 157 (27%) 49 (8%) 91 (15%) 592 (100%) 104

105 (21%) 1909 (32%) 1401 (24%) 544 (9%) 800 (14%) 5886 (100%) (18%) 1219 (34%) 957 (26%) 361 (10%) 415 (11%) 3617 (100%) (18%) 588 (32%) 495 (27%) 214 (12%) 226 (12%) 1848 (100%) (16%) 510 (29%) 497 (28%) 202 (11%) 278 (16%) 1766 (100%) totaal 2620 (19%) 4402 (32%) 3507 (26%) 1370 (10%) 1810 (13%) (100%) Chi² =82.26; p = 0.000; Cramer's V = 0.04; ᵨ=0.05*** Een significant maar zeer zwak verband, en moeilijk te interpreteren Kijken kinderen die veel op de pc/laptop zitten, minder tv? uren pc-laptop/ uren tv Tabel 202 : aantal leerlingen naar uren pc/laptop en uren tv per dag < >3 totaal < (24%) 2716 (36%) 1714 (23%) 596 (8%) 683 (9%) 7498 (100%) (15%) 1099 (33%) 979 (30%) 331 (10%) 382 (12%) 3291 (100%) (10%) 330 (23%) 482 (33%) 232 (16%) 254 (18%) 1449 (100%) 3 51 (9%) 111 (20%) 154 (28%) 104 (19%) 140 (25%) 560 (100%) >3 129 (14%) 146 (16%) 178 (20%) 107 (12%) 351 (39%) 911 (100%) totaal 2620 (19%) 4402 (32%) 3507 (26%) 1370 (10%) 1810 (13%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.15; ᵨ=0.24*** De kinderen die veel achter de pc/laptop zitten, hebben meer kans om veel voor de tv te zitten! Figuur 93: uren per dag pc/laptop en uren per dag tv Vinden we dezelfde resultaten als we alleen die kinderen nemen die elke dag tv kijken en elke dag de pc/laptop gebruiken? Tabel 203 : aantal leerlingen naar uren pc/laptop en uren tv per dag bij kinderen die elke dag zowel tv als pc/laptop gebruiken uren pc/laptop en uren tv < >3 totaal <1 52 (13%) 148 (38%) 96 (25%) 29 (8%) 61 (16%) 386 (100%) 1 75 (14%) 159 (29%) 159 (29%) 64 (12%) 98 (18%) 555 (100%) 2 27 (6%) 99 (22%) 154 (34%) 70 (15%) 104 (23%) 454 (100%) 3 7 (4%) 34 (17%) 59 (30%) 36 (18%) 60 (31%) 196 (100%) >3 26 (5%) 60 (13%) 90 (19%) 60 (13%) 241 (51%) 477 (100%) 105

106 totaal 187 (9%) 500 (24%) 558 (27%) 259 (13%) 564 (27%) 2068 (100%) Ja dus, er is een matig verband. Chi² =280.92; p = 0.000; Cramer's V = 0.18 Figuur 94: uren per dag pc/laptop en uren per dag tv bij kinderen die elke dag zowel tv als pc/laptop gebruiken 120. Kijken kinderen die veel op de tablet zitten, minder tv? uren tablet/ uren tv Tabel 204 : aantal leerlingen naar uren tv en uren tablet per dag < >3 totaal < (59%) 627 (24%) 229 (9%) 82 (3%) 139 (5%) 2615 (100%) (46%) 1424 (32%) 571 (13%) 176 (4%) 209 (5%) 4399 (100%) (35%) 1058 (30%) 679 (19%) 268 (8%) 281 (8%) 3507 (100%) (31%) 322 (24%) 291 (21%) 166 (12%) 162 (12%) 1370 (100%) >3 508 (28%) 334 (18%) 276 (15%) 184 (10%) 507 (28%) 1809 (100%) totaal 5715 (42%) 3765 (27%) 2046 (15%) 876 (6%) 1298 (9%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.17; ᵨ=0.27*** De kinderen die veel achter de tablet zitten hebben ook meer kans om veel voor de tv te zitten! Figuur 95: uren per dag tablet en uren per dag tv 106

107 Vinden we dezelfde resultaten als we alleen die kinderen nemen die elke dag tv kijken en elke dag de tablet gebruiken? Tabel 205 : aantal leerlingen naar uren tv en uren tablet per dag bij kinderen die elke dag zowel tv als tablet gebruiken uren tablet en uren tv < >3 totaal <1 114 (22%) 190 (37%) 112 (22%) 36 (7%) 59 (12%) 511 (100%) (12%) 442 (37%) 346 (29%) 115 (10%) 136 (11%) 1187 (100%) 2 59 (6%) 251 (27%) 329 (36%) 148 (16%) 137 (15%) 924 (100%) 3 28 (6%) 94 (19%) 154 (31%) 110 (22%) 110 (22%) 496 (100%) >3 39 (5%) 113 (13%) 168 (20%) 113 (13%) 417 (49%) 850 (100%) totaal 388 (10%) 1090 (27%) 1109 (28%) 522 (13%) 859 (22%) 3968 (100%) Ook hier vinden we een significant en matig verband. Chi² =774.38; p = 0.000; Cramer's V = 0.22 Figuur 96: uren/dag tablet en uren/dag tv bij kinderen die elke dag zowel tv als tablet gebruiken 107

108 121. Kijken kinderen die veel op de smartphone zitten, minder tv? Tabel 206 : aantal leerlingen naar uren smartphone en uren tv per dag uren smartphone/uren tv < >3 totaal < (22%) 3358 (35%) 2314 (24%) 834 (9%) 1015 (11%) 9587 (100%) (16%) 558 (35%) 463 (29%) 160 (10%) 171 (11%) 1611 (100%) (12%) 254 (25%) 325 (33%) 148 (15%) 147 (15%) 997 (100%) 3 61 (11%) 88 (16%) 179 (33%) 114 (21%) 101 (19%) 543 (100%) >3 106 (11%) 141 (15%) 226 (23%) 114 (12%) 375 (39%) 962 (100%) totaal 2615 (19%) 4399 (32%) 3507 (26%) 1370 (10%) 1809 (13%) (100%) Chi² =999.35; p = 0.000; Cramer's V = 0.14; ᵨ=0.20*** De kinderen die veel achter de smartphone zitten hebben iets meer kans om veel voor de tv te zitten, een matig verband. Figuur 97: uren per dag smartphone en uren per dag tv Vinden we dezelfde resultaten als we alleen die kinderen nemen die elke dag tv kijken en elke dag de smartphone gebruiken? Tabel 207 : aantal leerlingen naar uren tv en uren smartphone per dag bij kinderen die elke dag zowel tv als smartphone gebruiken uren smartphone en uren tv < >3 totaal <1 60 (19%) 109 (35%) 76 (24%) 30 (10%) 39 (12%) 314 (100%) 1 46 (10%) 157 (34%) 149 (33%) 55 (12%) 51 (11%) 458 (100%) 2 35 (7%) 120 (25%) 173 (36%) 67 (14%) 86 (18%) 481 (100%) 3 14 (5%) 42 (15%) 98 (35%) 70 (25%) 57 (20%) 281 (100%) >3 29 (5%) 66 (11%) 140 (23%) 79 (13%) 301 (49%) 615 (100%) totaal 184 (9%) 494 (23%) 636 (30%) 301 (14%) 534 (25%) 2149 (100%) Inderdaad, ook hier vinden we een matig verband. Chi² =413.98; p = 0.000; Cramer's V = 0.22 Figuur 98: uren/dag smartphone en uren/dag tv bij kinderen die elke dag zowel tv als smartphone gebruiken 108

109 122. Zien kinderen die veel tv-kijken, zichzelf later ook vaker alcohol drinken? Tabel 208 : aantal leerlingen naar later alcohol en uren tv/dag later alcohol/ uren tv per dag < >3 totaal neen 928 (21%) 1316 (29%) 1081 (24%) 471 (10%) 698 (16%) 4494 (100%) misschien 1359 (19%) 2370 (34%) 1842 (26%) 672 (10%) 780 (11%) 7023 (100%) ja 333 (15%) 716 (33%) 584 (27%) 227 (10%) 332 (15%) 2192 (100%) totaal 2620 (19%) 4402 (32%) 3507 (26%) 1370 (10%) 1810 (13%) (100%) Chi² =97.59; p = 0.000; Cramer's V = 0.06; ᵨ=niet significant Inderdaad, een significante maar zwakke niet lineaire relatie. Moeilijk te interpreteren Snoepen kinderen die veel tv-kijken, meer dan de andere? snoepen/ uren tv per dag Tabel 209 : aantal leerlingen naar snoepen en uren tv/dag < >3 totaal nooit 128 (28%) 155 (34%) 90 (20%) 25 (5%) 57 (13%) 455 (100%) bijna nooit 767 (27%) 934 (33%) 624 (22%) 218 (8%) 260 (9%) 2803 (100%) een paar keer per maand 550 (20%) 975 (36%) 672 (25%) 266 (10%) 271 (10%) 2734 (100%) een paar keer per week 864 (17%) 1704 (33%) 1410 (27%) 572 (11%) 597 (12%) 5147 (100%) (bijna) elke dag 311 (12%) 634 (25%) 711 (28%) 289 (11%) 625 (24%) 2570 (100%) totaal 2620 (19%) 4402 (32%) 3507 (26%) 1370 (10%) 1810 (13%) (100%) De link tussen snoepen en tv-kijken wordt bevestigd. Chi² =629.47; p = 0.000; Cramer's V = 0.11; ᵨ=0.18*** Figuur 99: snoepen en uren/dag tv 109

110 124. Eten kinderen die veel tv-kijken, minder dan de anderen vers fruit? Tabel 210 : aantal leerlingen naar vers fruit en uren tv/dag vers fruit/ uren tv per dag < >3 totaal nooit 30 (22%) 31 (23%) 16 (12%) 12 (9%) 45 (34%) 134 (100%) bijna nooit 75 (15%) 114 (22%) 126 (25%) 63 (12%) 133 (26%) 511 (100%) een paar keer per maand 137 (16%) 230 (27%) 251 (29%) 100 (12%) 136 (16%) 854 (100%) een paar keer per week 530 (16%) 1018 (31%) 907 (28%) 390 (12%) 446 (14%) 3291 (100%) (bijna) elke dag 1848 (21%) 3009 (34%) 2207 (25%) 805 (9%) 1050 (12%) 8919 (100%) totaal 2620 (19%) 4402 (32%) 3507 (26%) 1370 (10%) 1810 (13%) (100%) Chi² =244.54; p = 0.000; Cramer's V = 0.07; ᵨ=-0.10*** Het omgekeerde verband tussen vers fruit eten en tv-kijken is significant, maar moeten we eerder zwak noemen. Figuur 100: vers fruit en uren/dag tv 110

111 125. Drinken kinderen die veel tv-kijken, vaker frisdrank? zoete frisdrank/ uren tv per dag Tabel 211 : aantal leerlingen naar frisdrank en uren tv/dag < >3 totaal nooit 253 (26%) 317 (33%) 208 (21%) 81 (8%) 110 (11%) 969 (100%) bijna nooit 755 (30%) 912 (36%) 514 (20%) 171 (7%) 169 (7%) 2521 (100%) een paar keer per maand 623 (21%) 1108 (37%) 771 (26%) 275 (9%) 228 (8%) 3005 (100%) een paar keer per week 659 (15%) 1400 (32%) 1249 (29%) 496 (11%) 511 (12%) 4315 (100%) (bijna) elke dag 330 (11%) 665 (23%) 765 (26%) 347 (12%) 792 (27%) 2899 (100%) totaal 2620 (19%) 4402 (32%) 3507 (26%) 1370 (10%) 1810 (13%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.14; ᵨ=0.24*** Er is een verband tussen zoete frisdranken en tv-kijken. Figuur 101: zoete frisdrank en uren/dag tv 126. Eten kinderen die veel tv-kijken, vaker chips? Tabel 212 : aantal leerlingen naar chips en uren tv chips/ uren tv per dag < >3 totaal nooit 130 (34%) 112 (29%) 62 (16%) 28 (7%) 50 (13%) 382 (100%) bijna nooit 1034 (27%) 1321 (35%) 859 (22%) 296 (8%) 317 (8%) 3827 (100%) een paar keer per maand 829 (17%) 1698 (36%) 1299 (27%) 463 (10%) 456 (10%) 4745 (100%) een paar keer per week 542 (14%) 1132 (28%) 1117 (28%) 503 (13%) 678 (17%) 3972 (100%) (bijna) elke dag 85 (11%) 139 (18%) 170 (22%) 80 (10%) 309 (39%) 783 (100%) totaal 2620 (19%) 4402 (32%) 3507 (26%) 1370 (10%) 1810 (13%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.14; ᵨ=0.22*** Er is een verband tussen chips eten en tv-kijken. Figuur 102: chips en uren/dag tv 111

112 Idem dito voor chips. Ons beeld van cola en chips voor de tv wordt bevestigd Hebben kinderen van wie de ouders niet in hetzelfde huis wonen, vaker een gsm? Tabel 213 : aantal leerlingen naar ouders in zelfde huis en gsm mama-papa zelfde huis/gsm neen ja totaal neen 1260 (42%) 1744 (58%) 3004 (100%) ja 6144 (57%) 4723 (43%) (100%) totaal 7404 (53%) 6467 (47%) (100%) Chi² =201.42; p = 0.000; Cramer's V = 0.12; γ=-0.29*** Deze hypothese kunnen we aanhouden, het gaat hier wel om een zwak verband Gebruiken kinderen van wie de ouders niet in hetzelfde huis wonen, vaker Facebook? mama-papa zelfde huis/ Facebook Tabel 214 : aantal leerlingen naar ouders in zelfde huis en gebruik Facebook nooit bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag neen 1984 (66%) 244 (8%) 200 (7%) 264 (9%) 312 (10%) 3004 (100%) ja 8385 (77%) 796 (7%) 476 (4%) 591 (5%) 619 (6%) (100%) totaal totaal (75%) 1040 (7%) 676 (5%) 855 (6%) 931 (7%) (100%) Chi² =185.91; p = 0.000; Cramer's V = 0.12; ᵨ=0.08*** Een significant maar eerder matig verband Hebben kinderen die Facebook gebruiken, meer kans op het hebben van een eigen adres? Tabel 215 : aantal leerlingen naar adres en sociale media adres/ Facebook nooit bijna nooit een paar keer per maand een paar keer per week (bijna) elke dag neen 4913 (85%) 398 (7%) 196 (3%) 169 (3%) 137 (2%) 5813 (100%) ja 5456 (68%) 642 (8%) 480 (6%) 686 (9%) 794 (10%) 8058 (100%) totaal totaal (75%) 1040 (7%) 676 (5%) 855 (6%) 931 (7%) (100%) Chi² =634.53; p = 0.000; Cramer's V = 0.21; ᵨ=0.20*** Een matige match. Kinderen met een eigen adres gebruiken iets vaker Facebook. 112

113 Figuur 103: adres en Facebook 130. Is het kennen van drugs mannelijk? Tabel 216 : aantal leerlingen naar geslacht en het aantal gekende producten geslacht/aantal producten totaal jongen 186 (4%) 1473 (35%) 1123 (26%) 709 (17%) 767 (18%) 4258 (100%) meisje 167 (4%) 2182 (52%) 1075 (26%) 434 (10%) 328 (8%) 4186 (100%) totaal 353 (4%) 3655 (43%) 2198 (26%) 1143 (14%) 1095 (13%) 8444 (100%) Chi² =381.18; p = 0.000; Cramer's V = 0.21; ᵨ=-0.19*** Een significant en matig verband. Blijkbaar is het al gehoord hebben over producten een mannelijke zaak. Figuur 104: geslacht en al gehoord hebben over aantal producten 113

114 131. Hebben kinderen die een pc/laptop/tablet/smartphone gebruiken op hun slaapkamer, meer kans om al alcohol geproefd te hebben? Tabel 217 : aantal leerlingen naar het gebruiken van pc/laptop/tablet/smartphone op slaapkamer en het reeds alcohol geproefd hebben pc/laptop/tablet/smartphone gebruiken op hun slaapkamer /alco geproefd neen ja totaal nooit 3226 (71%) 1322 (29%) 4548 (100%) bijna nooit 2286 (65%) 1215 (35%) 3501 (100%) een paar keer per maand 882 (65%) 483 (35%) 1365 (100%) een paar keer per week 1334 (62%) 807 (38%) 2141 (100%) Een significant, maar eerder zwak verband. (bijna) elke dag 1317 (57%) 999 (43%) 2316 (100%) totaal 9045 (65%) 4826 (35%) (100%) Chi² =144.9; p = 0.000; Cramer's V = 0.10; ᵨ=0.10*** 132. Is het al alcohol geproefd hebben typisch voor jongens?. Tabel 218 : aantal leerlingen naar geslacht en alcohol geproefd geslacht/al alcohol geproefd nee ja totaal jongen 2524 (59%) 1734 (41%) 4258 (100%) meisje 2967 (71%) 1219 (29%) 4186 (100%) totaal 5491 (65%) 2953 (35%) 8444 (100%) Chi² =124.95; p = 0.000; Cramer's V = 0.12; γ=-0.25*** Jongens hebben al vaker dan meisjes alcohol geproefd. Figuur 105: geslacht en alcohol geproefd 133. Is de intentie later alcohol te drinken typisch voor jongens? Tabel 219 : aantal leerlingen naar later alcohol en geslacht geslacht/later alcohol neen misschien ja totaal jongen 1338 (31%) 2063 (48%) 857 (20%) 4258 (100%) meisje 1462 (35%) 2231 (53%) 493 (12%) 4186 (100%) totaal 2800 (33%) 4294 (51%) 1350 (16%) 8444 (100%) 114

115 Chi² =109.6; p = 0.000; Cramer's V = 0.11; γ=-0.14*** Ook hier vinden we een significant maar zeer zwak verband. De jongens weten waarom. Figuur 106: geslacht en intentie alcohol later 134. Hebben kinderen die thuis alleen Nederlands spreken al meer alcohol geproefd? Tabel 220 : aantal leerlingen naar thuistaal en al alcohol geproefd thuistaal /al alcohol geproefd neen ja totaal geen Nederlands 256 (75%) 84 (25%) 340 (100%) ook Nederlands 2217 (75%) 743 (25%) 2960 (100%) alleen Nederlands 6572 (62%) 3999 (38%) (100%) totaal 9045 (65%) 4826 (35%) (100%) Chi² =180.77; p = 0.000; Cramer's V = 0.11; γ=-0.28*** Alcohol geproefd hebben is waarschijnlijk cultureel bepaald. Figuur 107: thuistaal en alcohol geproefd 115

116 135. Hebben kinderen die veel snoepen al vaker alcohol geproefd? Tabel 221 : aantal leerlingen naar snoepen en al alcohol geproefd snoepen/alco geproefd neen ja totaal nooit 349 (76%) 113 (24%) 462 (100%) bijna nooit 2006 (70%) 852 (30%) 2858 (100%) een paar keer per maand 1903 (69%) 863 (31%) 2766 (100%) een paar keer per week 3345 (64%) 1844 (36%) 5189 (100%) (bijna) elke dag 1442 (56%) 1154 (44%) 2596 (100%) totaal 9045 (65%) 4826 (35%) (100%) Chi² =176.79; p = 0.000; Cramer's V = 0.11; γ=-0.17*** Er is een zwak maar significant verband tussen snoepen en alcohol geproefd hebben Hebben kinderen die vaak zoete frisdrank gebruiken, al vaker alcohol geproefd? Tabel 222 : aantal leerlingen naar frisdrank en al alcohol geproefd frisdrank/alco geproefd neen ja totaal nooit 793 (81%) 190 (19%) 983 (100%) bijna nooit 1885 (73%) 684 (27%) 2569 (100%) een paar keer per maand 2072 (68%) 966 (32%) 3038 (100%) een paar keer per week 2690 (62%) 1665 (38%) 4355 (100%) (bijna) elke dag 1605 (55%) 1321 (45%) 2926 (100%) totaal 9045 (65%) 4826 (35%) (100%) Chi² =352.15; p = 0.000; Cramer's V = 0.16; γ=-0.17*** Er is een verband tussen elke dag frisdrank drinken en alcohol geproefd hebben Is er een verband tussen snoepen en de intentie later alcohol te drinken? Tabel 223 : aantal leerlingen naar snoepen en intentie later alcohol snoepen/alco later neen misschien ja totaal nooit 227 (49%) 189 (41%) 46 (10%) 462 (100%) bijna nooit 1125 (39%) 1409 (49%) 324 (11%) 2858 (100%) een paar keer per maand 1000 (36%) 1408 (51%) 358 (13%) 2766 (100%) een paar keer per week 1540 (30%) 2766 (53%) 883 (17%) 5189 (100%) (bijna) elke dag 666 (26%) 1330 (51%) 600 (23%) 2596 (100%) totaal 4558 (33%) 7102 (51%) 2211 (16%) (100%) Chi² =307.78; p = 0.000; Cramer's V = 0.11; γ=-0.19*** Inderdaad, kinderen die elke dag snoepen, hebben iets meer kans om de intentie te hebben later alcohol te drinken Is er een verband tussen de intentie later alcohol te drinken en elke dag frisdrank? Tabel 224 : aantal leerlingen naar frisdrank en later alcohol frisdrank/alco later neen misschien ja totaal nooit 403 (41%) 488 (50%) 92 (9%) 983 (100%) bijna nooit 923 (36%) 1370 (53%) 276 (11%) 2569 (100%) een paar keer per maand 938 (31%) 1633 (54%) 467 (15%) 3038 (100%) een paar keer per week 1364 (31%) 2219 (51%) 772 (18%) 4355 (100%) (bijna) elke dag 930 (32%) 1392 (48%) 604 (21%) 2926 (100%) totaal 4558 (33%) 7102 (51%) 2211 (16%) (100%) Chi² =169.31; p = 0.000; Cramer's V = 0.08; γ=-0.10*** 116

117 Inderdaad, kinderen die elke dag frisdrank drinken, hebben meer kans op de intentie later alcohol te drinken, al is het verband zeer zwak te noemen Is er een verband tussen de intentie later alcohol te drinken en chips? Tabel 225 : aantal leerlingen naar chips en later alcohol chips/alco later neen misschien ja totaal nooit 186 (48%) 165 (42%) 38 (10%) 389 (100%) bijna nooit 1342 (35%) 2091 (54%) 455 (12%) 3888 (100%) een paar keer per maand 1370 (29%) 2600 (54%) 821 (17%) 4791 (100%) een paar keer per week 1329 (33%) 1955 (49%) 725 (18%) 4009 (100%) (bijna) elke dag 331 (42%) 291 (37%) 172 (22%) 794 (100%) totaal 4558 (33%) 7102 (51%) 2211 (16%) (100%) Chi² =217.64; p = 0.000; Cramer's V = 0.09; γ=-0.06*** Inderdaad, kinderen die chips eten, hebben een ietsje meer kans op de intentie later alcohol te drinken Is er een verband tussen al alcohol geproefd hebben en de schatting van alcoholgebruik van anderen? Tabel 226 : aantal leerlingen naar "alcohol geproefd" en "schatting van aantal kinderen in hun klas die alcohol geproefd hebben" alcohol geproefd/schatting (bijna) niemand minder dan de helft ongeveer de helft meer dan de helft (bijna) iedereen neen 6520 (72%) 2063 (23%) 347 (4%) 69 (1%) 46 (1%) 9045 (100%) ja 1253 (26%) 1787 (37%) 1057 (22%) 424 (9%) 305 (6%) 4826 (100%) totaal 7773 (56%) 3850 (28%) 1404 (10%) 493 (4%) 351 (3%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.50; γ=-0.74*** Tja, kinderen die de helft of meer aanduiden, overschatten de reële situatie. 35% van de kinderen zeggen dat ze alcohol geproefd hebben. Dus de kinderen die denken dat dit de helft of meer is, overschatten de reële situatie. Tabel 227 : aantal leerlingen naar "alcohol geproefd" en "overschatting van aantal kinderen in hun klas die al alcohol geproefd hebben" alcohol geproefd/schatting geen overschatting overschatting totaal neen 8583 (95%) 462 (5%) 9045 (100%) ja 3040 (63%) 1786 (37%) 4826 (100%) totaal (84%) 2248 (16%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.41 Het lijkt erop dat zij die aangeven reeds alcohol te hebben geproefd zeven maal meer kans lopen om het alcoholgebruik bij hun klasgenoten te overschatten (37% van diegenen die zelf al hebben geproefd overschat dit aantal, terwijl slechts 5% van diegenen die niet geproefd hebben dat doen). Figuur 108: overschatting alco geproefd door anderen en zelf geproefd hebben totaal 117

118 Wie hier geen verschil ziet, heeft pas echt een probleem Is er een verband tussen de intentie later alcohol te drinken en de schatting van alcoholgebruik van anderen? Tabel 228 : aantal leerlingen naar de alcoholintentie en "schatting van aantal kinderen in hun klas die al alcohol geproefd hebben" alcoholintentie/schatting (bijna) niemand minder dan de helft ongeveer de helft meer dan de helft (bijna) iedereen neen 3142 (69%) 997 (22%) 259 (6%) 84 (2%) 76 (2%) 4558 (100%) misschien 3789 (53%) 2165 (30%) 751 (11%) 249 (4%) 148 (2%) 7102 (100%) ja 842 (38%) 688 (31%) 394 (18%) 160 (7%) 127 (6%) 2211 (100%) totaal 7773 (56%) 3850 (28%) 1404 (10%) 493 (4%) 351 (3%) (100%) Chi² =807.33; p = 0.000; Cramer's V = 0.17; γ=-0.34***; ᵨ=-0.23*** Kinderen die de helft of meer aanduiden, overschatten zoals gezegd de reële situatie. Tabel 229 : aantal leerlingen naar de intentie alcohol te gebruiken en "overschatting van aantal kinderen in hun klas die al alcohol geproefd hebben" alcoholintentie/schatting geen overschatting wel overschatting totaal neen 4139 (91%) 419 (9%) 4558 (100%) misschien 5954 (84%) 1148 (16%) 7102 (100%) ja 1530 (69%) 681 (31%) 2211 (100%) totaal (84%) 2248 (16%) (100%) Chi² =511.9; p = 0.000; Cramer's V = 0.19 Hier zien we ook dat de kinderen die van plan zijn later alcohol te drinken meer kans hebben de reële situatie van al alcohol geproefd hebben bij hun klasgenoten te overschatten. Figuur 109: overschatting alco geproefd door anderen en intentie later te gebruiken totaal 118

119 142. Is er een verband tussen al tabak geproefd hebben en de schatting van tabaksgebruik van anderen? Tabel 230 : aantal leerlingen naar "al tabak geproefd" en "schatting van aantal kinderen in hun klas die al tabak geproefd hebben" al tabak geproefd/schatting (bijna) niemand minder dan de helft ongeveer de helft meer dan de helft (bijna) iedereen neen (95%) 584 (4%) 71 (1%) 23 (0%) 38 (0%) (100%) ja 221 (69%) 62 (19%) 18 (6%) 6 (2%) 12 (4%) 319 (100%) totaal (94%) 646 (5%) 89 (1%) 29 (0%) 50 (0%) (100%) totaal Sommige verwachte celwaarden zijn te klein voor een X²-toets. Fisher's Exact Test p=0.000; γ=-0.77***; ᵨ=-0.16*** Kinderen die iets anders dan (bijna) niemand aanduiden, overschatten de reële situatie, waarin 2 % van de kinderen reeds tabak geproefd heeft. Tabel 231 : aantal leerlingen naar "al tabak geproefd" en "overschatting van aantal kinderen in hun klas die tabak geproefd hebben" tabak geproefd/schatting geen overschatting overschatting totaal neen (95%) 716 (5%) (100%) ja 221 (69%) 98 (31%) 319 (100%) totaal (94%) 814 (6%) (100%) Chi² =365.08; p = 0.000; Cramer's V = 0.16 Het lijkt erop dat zij die aangeven reeds tabak te hebben geproefd vijf maal meer kans lopen om het tabaksgebruik bij hun klasgenoten te overschatten (31 % van diegenen die zelf al hebben geproefd overschat dit aantal, terwijl slechts 5% van diegenen die niet geproefd hebben dat doen). Figuur 110: overschatting tabak geproefd door anderen en zelf geproefd hebben 119

120 143. Hebben kinderen die veel snoepen al vaker tabak geproefd? Tabel 232 : aantal leerlingen naar snoepen en tabak geproefd snoepen/tabak geproefd neen ja totaal nooit 449 (3%) 13 (4%) 462 (3%) bijna nooit 2810 (21%) 48 (15%) 2858 (21%) een paar keer per maand 2700 (20%) 66 (21%) 2766 (20%) een paar keer per week 5096 (38%) 93 (29%) 5189 (37%) (bijna) elke dag 2497 (18%) 99 (31%) 2596 (19%) totaal (100%) 319 (100%) (100%) Chi² =37.95; p = 0.000; Cramer's V = 0.05 γ=-0.15*** We kunnen aannemen dat er een verband is tussen elke dag snoepen en tabak geproefd hebben, zij het een zeer zwak Hebben kinderen die vers fruit eten minder vaak tabak geproefd? Tabel 233 : aantal leerlingen naar vers fruit en tabak geproefd vers fruit/tabak geproefd neen ja totaal nooit 117 (1%) 18 (6%) 135 (1%) bijna nooit 500 (4%) 23 (7%) 523 (4%) een paar keer per maand 831 (6%) 33 (10%) 864 (6%) een paar keer per week 3233 (24%) 82 (26%) 3315 (24%) (bijna) elke dag 8871 (65%) 163 (51%) 9034 (65%) totaal (100%) 319 (100%) (100%) Chi² =102.59; p = 0.000; Cramer's V = 0.09 γ=--0.30*** We kunnen aannemen dat er een negatief verband is tussen vers fruit eten en tabak geproefd hebben, zij het een zeer zwak Hebben kinderen die veel frisdrank gebruiken, al vaker tabak geproefd? Tabel 234 : aantal leerlingen naar frisdrank en tabak geproefd frisdrank/tabak geproefd neen ja totaal nooit 967 (7%) 16 (5%) 983 (7%) bijna nooit 2540 (19%) 29 (9%) 2569 (19%) een paar keer per maand 2983 (22%) 55 (17%) 3038 (22%) 120

121 een paar keer per week 4264 (31%) 91 (29%) 4355 (31%) (bijna) elke dag 2798 (21%) 128 (40%) 2926 (21%) totaal (100%) 319 (100%) (100%) Chi² =77.81; p = 0.000; Cramer's V = 0.07 γ=-0.32*** Er is een verbandje tussen elke dag frisdrank drinken en tabak geproefd hebben. Kinderen die al tabak geproefd hebben, hebben twee keer zoveel kans dan zij die nog geen tabak geproefd hebben om elke dag zoete frisdrank te drinken Hebben kinderen die veel chips eten, al vaker tabak geproefd? Tabel 235 : aantal leerlingen naar chips en tabak geproefd frisdrank/tabak geproefd neen ja totaal nooit 380 (3%) 9 (3%) 389 (3%) bijna nooit 3832 (28%) 56 (18%) 3888 (28%) een paar keer per maand 4695 (35%) 96 (30%) 4791 (35%) een paar keer per week 3911 (29%) 98 (31%) 4009 (29%) (bijna) elke dag 734 (5%) 60 (19%) 794 (6%) totaal (100%) 319 (100%) (100%) Chi² =112.68; p = 0.000; Cramer's V = 0.09 γ=-0.28***; ᵨ=-0.06*** Er is een verband tussen elke dag chips eten en tabak geproefd hebben. Kinderen die al tabak geproefd hebben, hebben drie keer zoveel kans dan zij die nog geen tabak geproefd hebben om elke dag chips te eten Zijn kinderen die al alcohol geproefd hebben, meer geneigd later alcohol te drinken? Tabel 236 : aantal leerlingen naar alcohol geproefd en later alcohol alco geproefd/later alcohol neen misschien ja totaal neen 3792 (42%) 4430 (49%) 823 (9%) 9045 (100%) ja 766 (16%) 2672 (55%) 1388 (29%) 4826 (100%) totaal 4558 (33%) 7102 (51%) 2211 (16%) (100%) Chi² = ; p = 0.000; Cramer's V = 0.32 γ=-0.55***; ᵨ=-0.32*** Een resultaat om in te lijsten! Kinderen die al alcohol geproefd hebben, hebben meer de intentie later alcohol te gebruiken. Het is een tamelijk sterk verband. Kinderen alcohol laten proeven, lijkt geen effectieve preventiestrategie. Figuur 111: intentie later alco en alco geproefd 121

122 148. Zijn kinderen die al tabak geproefd hebben, meer geneigd later tabak te roken? Tabel 237 : aantal leerlingen naar tabak geproefd en later tabak tabak geproefd/later tabak neen misschien ja totaal neen (92%) 1084 (8%) 59 (0%) (100%) ja 180 (56%) 103 (32%) 36 (11%) 319 (100%) totaal (91%) 1187 (9%) 95 (1%) (100%) Chi² =792.98; p = 0.000; Cramer's V = 0.24; γ=-0.78***; ᵨ=-0.19*** Kinderen die al tabak geproefd hebben, hebben ook meer de intentie later te roken. Het is dus zeker niet zo dat een kind laten proeven van tabak een preventief afschrikeffect heeft! Figuur 112: intentie later tabak en tabak geproefd 149. Is er een maandageffect bij geluk? Tabel 238 : aantal leerlingen naar geluk-meestal en dag van bevraging geluk-meestal en dag maandag niet-maandag totaal 0 8 (17%) 39 (83%) 47 (100%) 122