Schildklier gezondheid

Transcriptie

1 Schildklier gezondheid Herkennen van schildklierproblemen

2 Inhoud INLEIDING 3 1. DE WERKING VAN DE SCHILDKLIER EN SCHILDKLIERHORMONEN 4 2. EEN TRAAG WERKENDE SCHILDKLIER HOEFT NIET TE ONTSTAAN DOORDAT DE SCHILDKLIER TRAGER WERKT 6 3. ZO KIJKT DE HUISARTS NAAR JE SCHILDKLIERFUNCTIE 9 4. DIT GEBEURT ER ALS JE SCHILDKLIER TRAGER WERKT WAT KAN IK NU DOEN? 12 REFERENTIES 14

3 Inleiding LET OP: START NIET MET HET LEZEN VAN DIT BOEK VOORDAT JE DIT HEBT GELEZEN Dit boek gaat over de schildklier, en specifiek over een trager werkende schildklier. Je schildklier kan om verschillende redenen trager zijn gaan werken: je kunt een auto-immuunziekte hebben, kampen met een chronisch jodiumtekort of seleniumtekort, of een verslechterde lever- of nierfunctie hebben. Tot je dertigste levensjaar is je lichaam er voor jou, na je dertigste moet jij er voor je lichaam zijn. Vanaf die leeftijd wordt bijvoorbeeld de opname van diverse vitamines en mineralen in je lichaam een stuk minder - reden dus om erop te letten dat je geen vitamine- en mineralentekorten krijgt, want voedingstekorten kunnen leiden tot allerlei vervelende kwalen, aandoeningen en zelfs ernstige ziekten. In dit boek zul je ontdekken dat wat in de volksmond een trage schildklier wordt genoemd, niet altijd voort hoeft te komen uit het feit dat de schildklier trager werkt het kan een heel andere oorzaak hebben, maar geeft wel dezelfde symptomen als een trager werkende schildklier! Je schildklier is belangrijk voor je lichaam en speelt een aanzienlijke rol bij het energieverbruik, de verbranding van vetten en de regulering van de hartslag en bloeddruk. Als je schildklier trager gaat werken kun je last krijgen van allerlei vervelende symptomen en kwalen, zoals snel aankomen (zonder dat je veel eet), vermoeidheid, spijsverteringsproblemen, een onregelmatige huid en futloos haar. Op de lange termijn kun je daar zeer ernstige ziekten door krijgen, zoals obesitas en een verhoogd risico op bepaalde vormen van hormoongevoelige kanker, zoals borstkanker, baarmoederkanker, eierstokkanker en prostaatkanker. Uitstellen is dus geen optie! In dit e-book staan adviezen over de gezondheid van je schildklier, die je altijd zelf kunt toepassen. Het zijn veilige adviezen die je thuis kunt opvolgen en die zich richten op het teruggeven van een goede gezondheid. Lost dit e-book gegarandeerd schildklier problemen op? Nee, die garantie kunnen we niet geven. Helpen de adviezen je gezondheid te verbeteren, zijn ze altijd nuttig? Absoluut ja, deze adviezen helpen je vooruit: ze leggen de fundering van een betere gezondheid. Hebben deze adviezen de potentie om je schildklier beter te laten werken? De praktijk moet het voor jou uitwijzen. Maar je zou niet de eerste zijn als je merkt dat je schildklier na wat aanpassingen in je voedingspatroon weer helemaal functioneert zoals je vroeger gewend was. Daarnaast zul je jezelf veel beter gaan voelen, van buiten stralen, meer energie krijgen en bovendien enkele kilo s afvallen (als dat je doel is). Tijd dus om er vandaag nog mee te beginnen! 3

4 1 De werking van de schildklier en schildklierhormonen De schildklier is een vlindervormige endocriene klier die schildklierhormonen produceert uit jodium en tyrosine, en bevindt zich in de hals voor het strottenhoofd, tegen de luchtpijp aan. Schildklierhormonen zijn essentieel voor een normale groei en ontwikkeling van botten, spieren en zenuwweefsel en spelen een belangrijke rol bij het energieverbruik, de verbranding van vetten en de regulering van de hartslag en bloeddruk. DE TWEE BELANGRIJKSTE SCHILDKLIERHORMONEN ZIJN T4 (THYROXINE) dit is een prohormoon (precursor) dat 4 jodiumatomen bevat en waarvan de aanmaak wordt geregeld door de hypothalamus en de hypofyse, die respectievelijk TRH (TSH-releasing hormone) en TSH afscheiden. De schildklier wordt vervolgens door de TSH productie gestimuleerd om T4 te maken. T4 wordt voor 99,98% gebonden aan de transporteiwitten thyroid bindend globuline (TBG), pre-albumine en albumine. De overige 0,02% wordt vrije T4 genoemd en is in staat om biologische effecten tot stand te brengen, zoals een beïnvloeding van de hormoonspiegel in het lichaam. T4 wordt in de volksmond het langzame schildklierhormoon genoemd, omdat het lang in het bloed blijft maar niet actief is. T3 (TRI-JOODTHYRONINE) dit is een schildklierhormoon dat 3 jodiumatomen bevat en gevormd wordt in de schildklier, lever, nieren, hypofyse en alle weefsels. Daarnaast wordt T3 gemaakt uit het schildklierhormoon T4 (thyroxine), met behulp van onder andere vitamine B12 en de mineralen selenium, zink, ijzer en magnesium. T3 wordt voor 99,66% gebonden aan de transporteiwitten thyroid bindend globuline (TBG), pre-albumine en albumine. De overige 0,34% wordt vrije T3 genoemd en is in staat om biologische effecten tot stand te brengen, zoals een beïnvloeding van de hormoonspiegel in het lichaam. T3 wordt in de volksmond het actieve schildklierhormoon genoemd. 4

5 De hypothalamus registreert de concentratie T4 in het bloed. Wordt de T4 concentratie hoger, dan wordt er minder TRH door de hypothalamus afgescheiden, en daardoor dus ook minder TSH en T3. Een te lage vrije T3 en T4 wordt hypothyreoïdie of trage schildklier genoemd en een te hoge vrije T3 en T4 wordt hyperthyreoïdie of te snel werkende schildklier genoemd. Uit recente gegevens van het grote LifeLines-onderzoek van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) blijkt dat ruim 2% van alle Nederlanders hypothyreoïdie of hyperthyreoïdie heeft en daar ook voor behandeld wordt. Daarnaast blijkt ongeveer 1% van de Nederlanders een verlaagde schildklierfunctie te hebben zonder dit te weten. Vrouwen hebben ongeveer vier keer zo vaak een aandoening aan de schildklier dan mannen. Voor onze hormonale balans is vooral een goed T3-gehalte belangrijk. Zoals je in dit hoofdstuk hebt kunnen lezen wordt T3 niet alleen in de schildklier, lever, nieren, hypofyse en alle weefsels aangemaakt, maar het wordt ook omgezet vanuit T4. 5

6 2 Een traag werkende schildklier hoeft niet te ontstaan doordat de schildklier trager werkt Symptomen van een trager werkende schildklier kunnen door verschillende oorzaken ontstaan. Het kan zijn dat inderdaad je schildklier zelf trager werkt, maar dat is zeker niet de enige mogelijke oorzaak. HYPOTHYREOÏDIE KAN WORDEN VEROORZAAKT DOOR: A) MINDER PRODUCTIE VAN SCHILDKLIERHORMONEN DOORDAT DE SCHILD- KLIER TE TRAAG WERKT. Een traag werkende schildklier kan veroorzaakt worden door (Persani, ; Cobin et al., ): AUTO-IMMUUNZIEKTEN. Bepaalde auto-immuunziekten verstoren de werking van de schildklier. De Ziekte van Hashimoto zorgt bijvoorbeeld voor een te traag werkende schildklier omdat het mineraal jodium een auto-immuunreactie teweeg brengt. De Ziekte van Graves veroorzaakt een te snel werkende schildklier, omdat in dit geval het lichaam antistoffen produceert die de schildklier activeren om schildklierhormoon aan te maken. TEKORT AAN JODIUM. De schildklier heeft jodium nodig om schildklierhormonen te produceren. Is er niet voldoende jodium, dan zal de schildklier langzaam de jodiumvoorraad die in het lichaam is opgeslagen uitputten, waardoor een chronisch jodiumtekort ontstaat. De meest voorkomende symptomen van een chronisch jodiumgebrek zijn: vermoeidheid, snel koud krijgen, verminderd libido, tragere hartslag, droge haren, haaruitval, depressiviteit, abnormale gewichtstoename, constipatie, pafferig gezicht, gezwollen ogen, droge en opgezette huid, dikke enkels, spierpijn en spierkrampen, geheugenverlies en concentratiestoornissen. Op de langere termijn kan een ernstig jodiumtekort leiden tot onder meer obesitas en een verhoogd risico op bepaalde vormen van hormoongevoelige kanker, zoals borstkanker, baarmoederkanker, eierstokkanker en prostaatkanker. De grootste risicogroepen voor een jodiumtekort zijn vrouwen, zwangere vrouwen en oudere kinderen. 6

7 TEVEEL TOXICITEIT. De grootste boosdoeners van toxiciteit (vergiftiging) in het lichaam die een traag werkende schildklier kunnen veroorzaken zijn zware metalenverbindingen in de vorm van halogeniden die door ons lichaam worden opgeslagen in de schildklier, zoals bromide (een kankerverwekkende stof die in de vorm van bromine vaak aan brooddeeg en frisdrank wordt toegevoegd en tevens gebruikt wordt als verdelgingsmiddel en als ingrediënt in medicijnen), fluoride (zit in veel merken tandpasta) en chloride (te vinden in kraanwater en medicijnen). Alle halogeniden en hun afgeleiden hebben een gelijksoortige chemische structuur als jodium (dat ook een halogenide is, maar de enige goede). Zodra je schildklier veel halogeniden krijgt te verwerken raakt deze verzadigd waardoor het geen jodium meer kan opnemen, en hierdoor kan een jodiumtekort ontstaan. B) SLECHTERE OMZETTING VAN T4 NAAR T3. Zowel de schildklier zelf als de lever, nieren, hypofyse en alle weefsels kunnen T4 omzetten naar T3, het actieve schildklierhormoon. Wanneer onze schildklier voldoende T4 produceert maar de omzetting niet goed plaatsvindt, is er alsnog te weinig actief schildklierhormoon in ons bloed en kunnen de schildklierhormonen een trage schildklier veroorzaken. Het is in dat geval echter niet de schildklier die het probleem is, maar de omzetting van T4 naar T3. Een minder goede omzetting van T4 naar T3 kan worden veroorzaakt worden door (Dons et al., ): EEN SLECHTERE LEVERFUNCTIE: een groot deel van de omzetting van T4 naar T3 vindt plaats in de lever. Het is dus belangrijk eerst naar de gezondheid van de lever te kijken als er vermoedens zijn van een slechtere omzetting van T4 naar T3. Een verslechterde leverfunctie kan ontstaan door onder meer leververvetting, een te hoge alcoholconsumptie of een chronisch gebrek aan vitamines en mineralen die nodig zijn voor ontgifting, te weten B-vitamines, vitamine C, vitamine E, calcium, magnesium en chroom. Om de leverfunctie te verbeteren is het meestal noodzakelijk tekorten aan te pakken. EEN VERSTOORDE NIERFUNCTIE: een kleiner deel van de omzetting van T4 naar T3 vindt plaats in de nieren. Een verstoorde nierfunctie kan ontstaan door een nierziekte of als complicatie bij een andere ziekte. Daarnaast kan de nier schade oplopen door een hoge bloeddruk, aderverkalking, herhaalde urineweginfecties of een te grote blootstelling aan voor de nier toxische stoffen, zoals pijnstillers (analgetica) en het zware metaal lood. SELENIUMTEKORT: het mineraal selenium speelt een centrale rol bij de omzetting van T4 naar T3. Selenium is te vinden in diverse soorten voeding, waaronder knoflook, uien, broccoli, asperges, tomaten, zaden, champignons, eieren, paranoten, wilde vis en schaaldieren, biologische kip en kalkoen, biologisch rundvlees, nieren en lever, rauwe amandelen, amandelboter, gedroogd passievrucht extract, tarwegraspoeder, Irish moss en maca. Een seleniumtekort is vaak moeilijk te herkennen en kan alleen worden aangetoond door middel van bloedonderzoek. Bij een ernstig seleniumtekort kunnen hartstoringen, spierpijn en spierzwakte optreden. Jongeren en zwangere vrouwen lopen het grootste risico een seleniumtekort te krijgen. 7

8 VITAMINE B12-TEKORT: voor de omzetting van T4 naar T3 is behalve selenium ook vitamine B12 nodig, dat zich voornamelijk in dierlijke voedingsmiddelen bevindt, zoals vlees, gevogelte, vis en eieren. Een vitamine B12-tekort kan leiden tot bloedarmoede (anemie), wat symptomen als vermoeidheid, ademnood, angina pectoris (pijn op de borst) en een gebrek aan eetlust tot gevolg heeft. Daarnaast kan een vitamine B12-tekort het zenuwstelsel aantasten en een tekort aan foliumzuur veroorzaken. Een veel voorkomende oorzaak van een vitamine B12-tekort is een verstoorde opname in het maagdarmkanaal. Ook mensen die gedurende een langere tijd helemaal geen dierlijke producten eten, zoals veganisten, hebben als zij geen veganistische vitamine B12-supplementen nemen een verhoogd risico op een vitamine B12-tekort. ZINKTEKORT: ook het mineraal zink speelt een rol bij de omzetting van T4 naar T3 en zit vooral in vlees, vis, peulvruchten en rijst. Een tekort aan zink kan leiden tot groeivertraging, verminderde smaak en reuk, huidafwijkingen en nachtblindheid. IJZERTEKORT: naast zink is ook ijzer nodig voor de omzetting van T4 naar T3. IJzer zit in voedingsmiddelen als vlees, aardappelen en groenten en kan bij een tekort leiden tot duizeligheid en een verminderd concentratievermogen optreden. Een chronisch ijzertekort leidt tot bloedarmoede (anemie). MAGNESIUMTEKORT: daarnaast is ook het mineraal magnesium van belang voor de omzetting van T4 naar T3. Magnesium zit onder meer in rauwe cacao, peulvruchten, zaden, boekweit, specerijen, kruidenthee, groene bladgroenten, zeewier, koriander, dille, selderij, salie en basilicum. Symptomen van een magnesiumtekort zijn futloosheid, vermoeidheid, PMS, slapeloosheid, spierkrampen, hoofdpijn, angsten, nervositeit en prikkelbaarheid. TOXICITEIT: de zware metalen cadmium (zit in sigaretten), lood (zit o.a. in verf, en smeermiddelen) en kwik (zit o.a. in amalgaanvullingen en op niet-biologisch kwetsbaar fruit zoals aardbeien) kunnen de schildklierwerking verstoren omdat ze de omzetting van T4 in T3 remmen. 8

9 3 Zo kijkt de huisarts naar je schildklierfunctie Als je huisarts het vermoeden heeft dat je schildklier te traag werkt zal hij/zij meten hoeveel thyroïd stimulerend hormoon (TSH) in het bloed zit. TSH wordt gemaakt in de hypofyse, een belangrijke hormoonproducerende klier in de hersenen, en zorgt ervoor dat steeds de juiste hoeveelheid schildklierhormoon (T4 en T3) wordt aangemaakt. Als er te weinig schildklierhormoon gemaakt wordt, krijgt de hypofyse het signaal om TSH te maken, dat vervolgens de schildklier stimuleert tot productie van schildklierhormoon. Omgekeerd, wanneer er teveel schildklierhormoon in het bloed aanwezig is, zal de hypofyse het signaal krijgen om minder TSH te maken en gaat de schildklier vervolgens minder hormoon maken. Een verhoogde TSH (hoger dan 4,0 me/l) betekent meestal dat de schildklier te weinig schildklierhormoon maakt, je krijgt dan de diagnose trage schildklier oftewel hypothyreoïdie. De hypofyse krijgt in dit geval meestal wel het signaal om meer TSH te maken, en dat gebeurt, maar vervolgens is de schildklier niet goed in staat om te reageren op TSH en maakt onvoldoende extra schildklierhormonen aan (N.B.: in zeldzame gevallen komt het voor dat de hypofyse niet goed functioneert en daardoor te veel TSH maakt). Bij een traag werkende schildklier zal de hypofyse dus teveel TSH aanmaken, maar zoals je zojuist al hebt gelezen in dit e-book, hoeft dat maar 1 van de oorzaken te zijn: het kan ook zijn dat je lichaam de juiste hoeveelheid TSH aanmaakt, maar dat de omzetting naar T3 minder goed verloopt waardoor de uiteindelijke hoeveelheid actieve T3 te laag is. In dat geval kan je huisarts constateren dat je TSH-waarden normaal zijn en er dus niets aan de hand is, terwijl je wel heel veel symptomen van een trage schildklier hebt. Veel mensen lopen daardoor rond met de symptomen van een trage schildklier en doen daar niets aan. Kortom, de door huisartsen veelgebruikte TSH-test is nooit een complete diagnose, aanvullende tests zijn absoluut nodig om te bepalen of je schildklierfunctie gezond is (Dufour, ). 9

10 4 Dit gebeurt er als je schildklier trager werkt Een traag werkende schildklier is vaak moeilijk te herkennen en vaak hebben mensen met een trage schildklier slechts milde symptomen. De volgende symptomen worden in verband gebracht met een trage schildklier (Longo et al., ): Gewichtstoename ondanks weinig trek in eten Moeite om gewicht te verliezen Koude handen en voeten, vaak koud hebben Lage ochtend temperatuur (lager dan 36,6 C) Vermoeidheid Kortademigheid Hese stem Zware menstruaties Haaruitval of dunner wordend haar Geheugenverlies Concentratieproblemen Constipatie Brandend maagzuur Vochtophoping in armen en/of benen Depressie Trage reflexen Droge, ruwe huid Vochtzakjes onder de ogen Gehoorverlies Overgevoeligheid voor tast, geluid en/of smaak Spataderen Lage hartslag Vertraagde reflexen 10

11 Als een trage schildklier niet wordt aangepakt kan dat voor de lange termijn enorme risico s voor de gezondheid hebben. Mensen die niets aan hun trage schildklier doen kunnen na verloop van tijd te maken krijgen met (o.a. Klubo-Gwiezdzinska et al., ; Van den Boogaard et al., ; Vissenberg et al., ; Giani et al., ): Struma Depressiviteit Groei- en ontwikkelingsstoornissen Overgevoeligheid voor straling Miskramen Sterfte in baarmoeder Geboorteafwijkingen (zowel geestelijk als lichamelijk) Obesitas ADHD Gehoor- en spraakstoornissen Coma Verhoogd risico op bepaalde vormen van hormoongevoelige kanker, zoals borstkanker, baarmoederkanker, eierstokkanker en prostaatkanker Aangezien de risico s van een trage schildklier zo groot zijn is het heel belangrijk zo snel mogelijk de oorzaak van een trage schildklier te achterhalen, zodat je schildklierfunctie weer een gezond niveau bereikt.

12 5 5. Wat kan ik nu doen? Ons uitgangspunt is altijd om je eerst op gang te helpen. Wij willen je eerst helpen, zodat je daarna kunt bepalen of je onze begeleiding wenst. Bij schildklierproblemen is het echter zeer moeilijk om algemeen advies te geven. Dit komt omdat er zoveel verschillende oorzaken kunnen zijn van symptomen van een trage schildklier. Je dient dus eerst te weten wat de oorzaak is van je trage schildklier voordat wij je een echt goed advies kunnen geven. In onze begeleiding starten we altijd met een Bioprofiel analyse. Met onze online Bioprofiel-analyse kun je een zeer kostenefficiënte analyse van je huidige staat van gezondheid laten uitvoeren. Hierbij wordt gekeken naar jouw: Doelstelling Huidige voedingspatroon Huidige klachten Stresstype (Emotionele) eetgedrag Eventuele medicijngebruik Symptomen van hormonale disbalansen in de volgende hormonen (te veel of te weinig): Insuline Cortisol Schildklier Progesteron Oestrogenen Testosteron Groeihormoon Wanneer uit de Bioprofiel analyse blijkt dat je inderdaad een traag werkende schildklier hebt, kunnen we op basis van andere symptomen al goed concluderen waardoor dit zou kunnen komen. Daarna helpen we je op weg. Tevens bepalen we dan of het nodig is om een laboratoriumonderzoek uit te voeren, je zou in dat geval indien nodig je schildklierfunctie kunnen laten testen middels een TSH-test, T4-test en Actieve T3-test. De kosten van dit onderzoek bedragen 139,95. Hiervoor krijg je een testkit thuisgestuurd, met een verwijzing van een arts die aan het laboratorium verbonden is. Met deze testkit en verwijzing ga je vervolgens naar een prikpunt om een buisje bloed te laten afnemen. De resultaten worden naar ons terug gestuurd, en wij helpen je daarna verder. 12

13 Door in deze volgorde te werken, bespaar je overbodige kosten van een laboratoriumonderzoek (wat niet wordt vergoed door je zorgverzekeraar). Veel gestelde vragen HOE KAN IK NU BEGINNEN? Surf naar voor meer informatie. WAT HAAL IK UIT EEN BIOPROFIEL ANALYSE? Na het invullen van de online Bioprofiel analyse wordt door een coach (Orthomoleculair Therapeut en/of Hormoonfactor Trainer) een persoonlijk adviesplan voor jou opgesteld. Met dit adviesplan heb je jouw persoonlijke blauwdruk over wat jij moet doen om je gezondheid naar het volgende niveau te brengen en je gekozen doelstelling(en) te bereiken. IN JOUW PERSOONLIJKE BIOPROFIEL ADVIESPLAN KRIJG JE ADVIES OVER: Welke voeding je zonder beperkingen kunt eten (toegestaan voor jouw huidige Bioprofiel). Wat je met mate zou moeten eten. Welke voeding we jou adviseren te vermijden. Een betere omgang met stress. De supplementen die je resultaat zullen versnellen en je optioneel kunt nemen. De superfoods die je optioneel zou kunnen nemen. Hoe je jouw slaap kunt verbeteren. Een ochtend-, middag- of avondritueel. Welke vorm van beweging we je adviseren. Hoe jouw voedingspatroon eruit zou kunnen zien. Wil je meer informatie over de Bioprofiel-analyse, neem dan een kijkje op bioprofiel.nl. IK HOOP JE DAARNA VERDER TE MOGEN BEGELEIDEN! Toegewijd aan jouw resultaat, Jesse van der Velde 13

14 Referenties 1 Persani, L (September 2012). Clinical review: Central hypothyroidism: pathogenic, diagnostic, and therapeutic challenges. The Journal of Clinical endocrinology and Metabolism (Review) 97 (9): JR; Cobin, RH; Gharib, H; Hennessey, JV; Klein, I; Mechanick, JI; Pessah-Pollack, R; Singer, PA et al. (December 2012). Clinical Practice Guidelines for Hypothyroidism in Adults (PDF). Thyroid 22 (12): Dons, Robert F.; Jr, Frank H. Wians (2009). Endocrine and metabolic disorders clinical lab testing manual (4th ed.). Boca Raton: CRC Press. p Dufour, D. Robert. Laboratory tests of thyroid function: uses and limitations. Endocrinology and metabolism clinics of North America 36.3 (2007): Longo, DL; Fauci, AS; Kasper, DL; Hauser, SL; Jameson, JL; Loscalzo, J (2011). 341: disorders of the thyroid gland. Harrison s principles of internal medicine. (18th ed.). New York: McGraw-Hill 6 Klubo-Gwiezdzinska, J; Wartofsky, L (March 2012). Thyroid emergencies. Medical Clinics of North America 96 (2): van den Boogaard, E; Vissenberg, R; Land, JA et al. (2011). Significance of (sub) clinical thyroid dysfunction and thyroid autoimmunity before conception and in early pregnancy: a systematic review. Human Reproduction Update (Review) 17 (5): Vissenberg, R; van den Boogaard, E; van Wely, M et al. (July 2012). Treatment of thyroid disorders before conception and in early pregnancy: a systematic review. Human Reproduction Update (Review) 18 (4): Giani, Claudio et al. Relationship between breast cancer and thyroid disease: relevance of autoimmune thyroid disorders in breast malignancy. The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 14

15