MBO najaar Instructievideo s op de mobiel Dé onderwijsdagen 2010, Innovatie en Realiteit Cloud computing in het mbo

Transcriptie

1 MBO najaar 2010 Instructievideo s op de mobiel Dé onderwijsdagen 2010, Innovatie en Realiteit Cloud computing in het mbo

2 In deze uitgave 2 Column Jan-Kees Meindersma 3 Teleblik 4 Instructievideo s op de mobiel 6 Business Intelligence in het mbo 7 Dé Onderwijsdagen 8 Ict-vernieuwing in het onderwijs 10 Cloud Computing 12 Kort nieuws Een inspirerende start toegewenst Het nieuwe schooljaar is gestart. Hoeveel nieuws gaat dit nieuwe schooljaar ons brengen? Onderwijsteams zullen verder gaan met het vervolmaken en optimaliseren van het competentiegericht onderwijs. Directies en management zullen verder werken aan de verbetering van de bedrijfsvoering en de kwaliteit van de onderwijsorganisatie. De algemene vakken als talen, rekenen, loopbaan en burgerschap zullen verder ingericht worden. Studenten zullen wederom op stage gaan en steeds vaker ook binnen de school in (gesimuleerde) werkplekken leren. Echt nieuw en spannend is het voor de vijf instellingen die het eerste jaar van de Netwerkschool gaan realiseren. En natuurlijk ondersteunen wij hen daarbij. Wij hebben veel zin in het nieuwe schooljaar Hoe nieuw zal de inzet van ict in het MBO het komend jaar zijn? Onderwijsteams blijven digitaal leermateriaal inzetten. Voor taal, rekenen en loopbaan en burgerschap werken wij samen met andere partijen verder aan het beschikbaar krijgen van bruikbaar digitaal leermateriaal. Via de portal Taal en Rekenen en Wikiwijs. En zoals in deze Indruk te lezen is, worden de digitale video s uit Teleblik nu al ingezet voor Burgerschap. Directies en management werken aan het verbeteren van stuur- en verantwoordingsinformatie. Deze Indruk informeert u over ons onderzoek naar management informatie binnen het MBO. De inrichting van management informatie blijkt vooral nog te gaan om (financiële) resultaten en de verantwoordingskengetallen. Zullen we gezamenlijk het komend schooljaar de slag maken naar stuurinformatie voor onderwijsteams en het intelligenter maken van deze stuurinformatie? IT-afdelingen willen opnieuw goed werkende ict voorzieningen aanbieden. Komend schooljaar zullen zij hierbij zeker verder gaan kijken naar de mogelijkheden van Cloud Computing. Wat dat is en welke mogelijkheden dat biedt voor het onderwijs is beschreven in deze Indruk op basis van een net verschenen rapport. Vernieuwing en innovatie gaan we zeker ook zien. Denk alleen maar aan de innovatietrajecten die mboopleidingen doen in het kader van het SURFnet/Kennisnet programma. Zou de net in de Nederlandse winkels verschenen Ipad van Apple het hulpmiddel in het beroepsonderwijs worden? Zouden instructie filmpjes via de mobiel door studenten in de BPV te bekijken en te raadplegen moeten zijn? Zijn wiki s eigenlijk niet het ideale medium om gezamenlijk werkstukken te maken? En kun je studenten beter leren argumenteren en discussiëren met behulp van ict? Wij hebben veel zin in het nieuwe schooljaar. Om samen met u het bestaande te optimaliseren en het onbekende te ontdekken. Jan-Kees Meindersma Sectormanager mbo Wilt u meer informatie, meedoen met Kennisnet of hebt u vragen? Mail de redactie: indrukmbo@kennisnet.nl.

3 indruk MBO najaar 2010 Teleblik Op staan duizenden uren televisie- en audiomateriaal. Dat materiaal komt uit de archieven van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. Deze organisatie heeft, samen met Teleac en Kennisnet, het initiatief genomen voor Teleblik. Docenten en leerlingen hebben gratis toegang tot het materiaal. De docent Eén van de docenten die met Teleblik werkt, is Dianne Hetterschijt van ROC Midden-Nederland. Ze werkt als docent bij het ICT Lyceum van de unit Economie & Dienstverlening. We werken voor het vak Burgerschap met Teleblik. Zo hebben we een aflevering van Premtime over de schuldhulpsanering gebruikt voor een project over schulden. Je kunt zoeken naar materiaal op trefwoord, op omroep en via de alfabetische trefwoordenlijst. Dianne Hetterschijt: Het is soms echt even zoeken naar de juiste trefwoorden. Als je een aflevering gevonden hebt, moet je bepalen of je die hele aflevering gebruikt of een stuk ervan. Voordeel is dat je het materiaal zelf kunt bewerken. De leerlingen Ik werk bij het ICT Lyceum; onze leerlingen worden bijvoorbeeld opgeleid tot systeembeheerder of helpdeskmedewerker. Ze zitten liever met hun hoofd in een computer dan dat ze een discussie ergens over voeren! Het is lastig om zo n discussie zelf met woorden op gang te brengen; ik merk dat een filmpje beter werkt. Zo kun je een aflevering van het Lagerhuisdebat of van Ontopic (het discussieprogramma van Arie Boomsma) gebruiken als inleiding op een les. Beelden maken de les levendiger. En dat is soms nodig, zeker bij een verplicht vak als Burgerschap. Overigens kunnen de leerlingen ook zelf aan de slag met Teleblik; zo kunnen ze filmpjes van de site gebruiken in hun presentaties. En ze kunnen er filmpjes op vinden over beroepen, bijvoorbeeld in de techniek of in de bouw. Tips Teleblik werkt simpel; ik probeer het gebruik ervan te promoten binnen onze school. Je moet wel een beetje ict-vaardig zijn om bijvoorbeeld een beamer op een PC aan te sluiten. En je moet de moeite nemen om je in het materiaal te verdiepen. Aan het begin is het even zoeken, maar als je een aantal fragmenten gevonden hebt, kun je die natuurlijk blijven gebruiken! Bel voor vragen over Teleblik: 0800-KENNISNET.

4 indruk MBO najaar 2010 Instructievideo s op de Bellen, sms en, fotograferen en internetten: op een modern mobieltje kan het allemaal. Ook filmpjes zijn tegenwoordig op bijna ieder exemplaar af te spelen. En dat biedt wellicht mogelijkheden voor het onderwijs. Kennisnet stelde daarom de vraag: kunnen instructiefilmpjes op een mobiele telefoon studenten ondersteunen tijdens hun stage? Een eerste verkenning in het groen onderwijs. Instructievideo s in de agrarische mbo-sector zijn niet nieuw. Het Ontwikkelcentrum heeft er een groot aantal gemaakt: korte, informatieve films die studenten kunnen raadplegen en die docenten gebruiken in de les. Leo Bakker van Kennisnet: Het zijn diezelfde filmpjes die we beschikbaar hebben gesteld aan vier groepen studenten tijdens hun stage. Twee groepen van Helicon Opleidingen tijdens hun stage in een bloemenwinkel; de andere twee groepen van AOC-Oost. Deze studenten liepen stage bij een schapenbedrijf waar ze hielpen bij het verzorgen van de schapen en het verlossen van de lammeren. ipod Om technische hobbels te vermijden, is tijdens het onderzoek geen gebruik gemaakt van de mobiele telefoons van de studenten. Ze kregen voor de duur van hun stage een ipod mee met daarop zestig instructievideo s. Na afloop van de stage is gevraagd naar hun ervaringen. Vooral onderweg naar de stage of aan het einde van de dag kunnen de video s een meerwaarde hebben Bakker: We wilden specifiek achterhalen of het beschikbaar stellen van instructievideo s nut heeft in de stagepraktijk: gebruiken studenten de video s, hebben ze er ze profijt van? Maar het is lastig om daar nu al een eenduidig antwoord op te geven. Opvallend is dat een aanzienlijk aantal studenten de filmpjes niet of nauwelijks heeft bekeken tijdens de werkzaamheden. Vaak gaven ze aan dat het onhandig was om op de werkplek de ipod te raadplegen. Arie van der Graaf, projectleider onderwijsinnovatie bij AOC-Oost kan dat verklaren. Onze studenten helpen bijvoorbeeld bij het aflammeren van schapen. Tja, dan heb je geen tijd om een filmpje te bekijken over een verkeerde ligging. En als er in de bloemenwinkel een boze klant aan de toonbank staat, dan zoek je je heil niet in eerste instantie bij de ipod, dan ga je naar je stagebegeleider. Meerwaarde Het gebruik van de instructievideo s op de werkvloer mag dan soms lastig zijn, op andere momenten van de dag blijkt het juist weer heel handig. Bakker: Vooral onderweg naar de stage of aan het einde van de dag kunnen de video s een meerwaarde hebben. Om even terug te kijken: hoe ging het ook alweer. En ook zien studenten mogelijkheden voor de momenten dat de stagebegeleider niet in de buurt is. Een ander interessant aspect is dat studenten, docenten én stagebegeleiders de potentie van het concept inzien. Maar om het een succes te maken, is meer nodig. Het is belangrijk dat de video s iets toevoegen; dat ze aansluiten bij de stage, vindt Van der Graaf: Bovendien vergroot je de meerwaarde door een verbinding met de lessen te maken. Tijdens dit experiment kwamen de ipods er even tussendoor. Het is beter om de filmpjes te integreren in de les, door studenten te wijzen op nuttige filmpjes en daar later op terug te komen. Voordeel Het gebruik van instructievideo s op ipods heeft dus potentie. Maar zijn studenten ook bereid om de video s via internet op hun eigen mobiele telefoon te bekijken? Bakker: Voorlopig lijkt dat op korte termijn niet realistisch.

5 indruk MBO najaar 2010 mobiel: een verkenning In de eerste plaats omdat lang niet elke student een mobiele telefoon heeft met toegang tot internet. En zij die wel een internetabonnement hebben, zijn lang niet allemaal bereid om die te gebruiken voor hun opleiding vanwege de kosten. Maar vergeet niet: dit was een verkenning onder 48 studenten en zeker geen onderzoek waar we uitgebreide conclusies uit moeten trekken. Ik denk dat mobiele telefoons en apparaten zoals de ipod goede mogelijkheden in zich hebben waar studenten hun voordeel mee kunnen doen. Hoe, dat moet zich nog uitwijzen. Wellicht dat het concept beter past bij andere opleidingen, zoals de zorg. Verder onderzoek moet dat uitwijzen. Kortom, wordt vervolgd Het is belangrijk dat de video s iets toevoegen; dat ze aansluiten bij de stage Het experiment is een initiatief van het SURFnet/Kennisnet Innovatieprogramma. Dit programma stimuleert het innovatieve gebruik van ict in het gehele Nederlandse onderwijs. Voor meer informatie over het programma en het experiment gaat u naar:

6 indruk MBO najaar 2010 Business Intelligence: meer dan managementinformatie Business Intelligence staat voor het verzamelen van informatie binnen de eigen organisatie. Kennisnet heeft M&I Partners gevraagd om onderzoek te doen naar Business Intelligence bij mbo-instellingen. Verschillende mbo-instellingen beschikken over een management informatie systeem. Zo n systeem levert de informatie die het College van Bestuur nodig heeft om zich te verantwoorden, zowel intern (bij de Raad van Toezicht) als extern (bij de Inspectie van het Onderwijs). Het systeem is gebouwd op onze behoeften. Als die behoeften veranderen, kunnen we het systeem aanpassen Ook levert het systeem kengetallen voor interne strategische doelstellingen. Randvoorwaarde voor een goed managementinformatiesysteem is de wens en de wil om gezamenlijk afspraken te maken over wat er wordt gemeten en hoe dat wordt gemeten, zo is te lezen in Managementinformatie aan het stuur. Expertonderzoek naar Business Intelligence in het mbo. Aan dit onderzoek werkten vier mbo-instellingen mee: het Wellantcollege, het Noorderpoortcollege en het Koning Willem I College en het Grafisch Lyceum Rotterdam. Grafisch Lyceum Rotterdam Rianne van der Meij is lid van het College van Bestuur van het Grafisch Lyceum Rotterdam. Deze mbo-instelling gebruikt een zelfgebouwd pakket als management informatie systeem. De basis ervan wordt gevormd door een Access-database die in de jaren 90 gestart is. Van der Meij: Het systeem is gebouwd op onze behoeften. Als die behoeften veranderen, kunnen we het systeem aanpassen. En als er problemen zijn met het systeem, kunnen die snel opgelost worden. Bij een externe automatiseerder moet je maar afwachten hoe snel je geholpen wordt. Natuurlijk heeft het feit dat aanpassingen en oplossingen voorhanden zijn, ook een keerzijde: Het gebeurt regelmatig dat iemand wensen heeft met betrekking tot het systeem en verwacht dat die ook gelijk gerealiseerd worden, ook als die wensen niet breed gedragen zijn of zelfs conflicteren met uitgangspunten of wensen van andere gebruikers. Het Grafisch Lyceum Rotterdam gebruikt de Access-database niet alleen als systeem waarmee rapportages gemaakt kunnen worden, maar ook als productiesysteem. Leerlingen kunnen op de portal inloggen en digitaal lesmateriaal downloaden of roosters bekijken. Als er een roosterwijziging is, krijgen ze een sms hierover. Rianne van der Meij: Het is handig dat alles in het systeem zit. We krijgen dan ook wel de vraag van anderen of ze het kunnen kopen. Maar ja, we zijn geen automatiseerder! Business Intelligence In Managementinformatie aan het stuur staat dat Business Intelligence meer is dan managementinformatie: met Business Intelligence wordt er samenhang in gegevens aangebracht, waardoor er informatie beschikbaar komt die verder reikt dan wat op het eerste oog zichtbaar is. Het onderzoeksrapport geeft mboinstellingen een aantal tips om de stap van managementinformatie naar Business Intelligence te maken: de informatie die het systeem oplevert, moet niet alleen door het College van Bestuur gebruikt kunnen worden, maar ook door de teams. Dat betekent dat de informatie relevant moet zijn voor de teams, dat de teams eenvoudig toegang hebben tot de gegevens (bijvoorbeeld via een webapplicatie) en dat de teams zelf de beschikbare gegevens moeten kunnen analyseren. Meer lezen? Het rapport is te downloaden via kennisnet.nl/mbo

7 indruk MBO najaar 2010 Dé Onderwijsdagen 2010 Innovatie en Realiteit Dé Onderwijsdagen Bron van inspiratie voor innovatief onderwijs! Dinsdag 9 en woensdag 10 november Jaarbeurs Utrecht, Beatrixgebouw Innovaties die zich voortdurend aandienen en de dagelijkse realiteit van het primaire onderwijsproces. Innovatie en Realiteit: het motto van Dé Onderwijsdagen op 9 en 10 november 2010! Dit jaarlijkse congres is een ontmoetingsplek voor ICT ers, beleidsmakers en andere professionals uit het gehele onderwijsveld, van primair tot hoger onderwijs. Het maakt duidelijk hoe samenwerking en innovatie tot resultaten kunnen leiden. Wat kunt u dit jaar van ons verwachten? Een scala aan keynotes, presentaties, (interactieve) workshops en sessies. Alle onderwerpen sluiten aan bij zaken waar u zich in de dagelijkse praktijk mee geconfronteerd ziet. De inhoud hebben wij voor u rond drie thema s gegroepeerd: Leren in 2011 Van visie naar uitvoering ICT: grenzeloos aanbod? En natuurlijk ziet u net als voorgaande jaren de nieuwste snufjes en toepassingen op het gebied van ICT voor uw onderwijs. Schrijf u nu alvast in en profiteer van een aantrekkelijke vroegboekkorting! Lees meer op onze vernieuwde website en schrijf u nu alvast in! Keynote door Prof. Sugata Mitra! Professor Sugata Mitra laat zien hoe - met behulp van internettechnologie - een leeromgeving kan worden gecreëerd waar kinderen hun leren zelf organiseren, en ook samen gaan leren. Hij werd wereldwijd bekend met zijn zogenaamd. Hole in the wall project en is momenteel als professor verbonden aan de Engelse Newcastle University.

8 indruk MBO najaar 2010 ipads, wiki s en CoFFEE Impuls aan ict-vernieuwing in het onderwijs SURFnet en Kennisnet geven samen een impuls aan ict-vernieuwing in het onderwijs. Dat gebeurt in het SURFnet/Kennisnet Innovatieprogramma. Eén van de onderdelen hiervan is een innovatieregeling. De doelstelling van de regeling is het uitvoeren van kleinschalige innovatieve experimenten met ict, die: innovatiekracht van het onderwijs versterken; onderwijskundig relevante problemen trachten op te lossen; activiteiten binnen de drie thema s van het innovatieprogramma uitvoeren. Om deze doelstelling en resultaten te bereiken, stelt het SURFnet/Kennisnet Innovatieprogramma een stimuleringsbijdrage en ondersteuning ter beschikking waarmee praktische en financiële belemmeringen om te experimenteren (gedeeltelijk) worden gecompenseerd. Drie ROC s maken gebruik van de regeling: Zadkine, de Lentiz Onderwijsgroep en de Mondriaan Onderwijsgroep. ilove reading Serge de Beer is coördinator Onderwijs & ICT, bij de Lentiz Onderwijsgroep. Deze onderwijsinstelling heeft al eerder meegedaan aan regelingen van Kennisnet, zoals het MBO Actieplan Verbonden met ict. Zo werden er videoinstructies voor mbo-studenten ontwikkeld en maakten studenten een eigen portfolio in Second Life. Serge de Beer: Nu maken we gebruik van de Innovatieregeling, met het project ilove reading. Hierbij zetten we de ipad in om leerlingen te ondersteunen bij het lezen. We wilden al langer iets met mobiel leren doen; onze leerlingen lopen 24 uur per dag met een mobiel op zak, maar op school moeten ze hem uitzetten! Toen de Innovatieregeling werd aangekondigd, zijn we gaan brainstormen over een project met ipads. Niet omdat die nu zo populair zijn niet alle techniek is geschikt voor het onderwijs maar omdat ze ergonomisch zijn. Als een leerling een dag zit te lezen achter een laptop, krijgt hij een zere nek; met een ipad kun je op een bank gaan zitten. Het project ilove reading is bedoeld voor vmboleerlingen uit het leerwegondersteunend onderwijs. Het merendeel van hen heeft geen leesachtergrond. Op de ipad komt een applicatie die teksten voorleest. Niet met een computerstem, maar met een menselijke stem. Tegelijkertijd wordt het woord dat uitgesproken wordt, onderstreept. Een soort karaoke dus. De CED-groep uit Rotterdam gaat onderzoeken of deze manier het lezen kan verbeteren, ten opzichte van de bestaande methode.. Ook heeft deze organisatie content beschikbaar gesteld, zodat we de volledige methode Nederlands om kunnen zetten naar de voorleesapplicatie. Deze applicatie wordt gemaakt door Usevine, een bureau dat ook applicaties maakt voor de NOS. Natuurlijk is het belangrijk dat docenten geprofessionaliseerd worden, zodat ze kunnen werken met de ipad en de applicatie. Maar het is minstens zo belangrijk dat de techniek op orde is. We hebben een professioneel draadloos netwerk laten aanleggen, de applicatie moet perfect werken en de ipads moeten op een eenvoudige manier opgeladen kunnen worden. We investeren uiteraard zelf ook in het project, maar subsidies zoals vanuit Kennisnet blijven zeer welkom! WIzadKIne Ook Zadkine maakt gebruik van de Innovatieregeling. Theo Broeren, coördinator ICT en Onderwijs: Ons project, WIzadKIne, draait om wiki s in het primaire proces. Veel organisaties maken een wiki-omgeving die afgeleid is van Wikipedia en verzamelen daarin zoveel mogelijk informatie voor hun doelgroep. Wij willen wiki s op een andere manier gebruiken, namelijk als vluchtig medium. In de wiki wordt gezamenlijk kennis gecreëerd door samen aan bijvoorbeeld werkstukken te werken. Dat gaat gebeuren door twee opleidingsteams. Leerlingen Horeca & Toerisme hebben de opdracht om zelf een restaurant te runnen en de functies te beschrijven die een rol spelen in een restaurant. Die opdracht wordt al langer gebruikt in de opleiding; nu gaan de leerlingen voor het eerst de opdracht uitvoeren via een wiki, zodat ze kunnen zien wat hun groepsgenoten schrijven. Als de opdracht afgerond is, zorgen we ervoor dat de leerlingen de teksten krijgen. Daarna wordt de wiki leeggemaakt, zodat een nieuwe groep blanco aan de opdracht kan beginnen en niet beïnvloed wordt door de ervaringen van hun voorgangers. De andere groep die gaat werken met de wiki, wordt gevormd door leerlingen van ons ICT College. Een aantal van hen moet gaan programmeren; via de wiki kunnen ze daarbij samenwerken. Een aantal andere leerlingen fungeert als helpdesk voor instellingen als welzijnsorganisaties en basisscholen. In de wiki kunnen ze aangeven welk probleem een gebruiker had en hoe ze dat opgelost hebben; daarmee fungeert de wiki als een soort logboek. Het lastige is wel dat de zomervakantie tussen de honorering van ons project en de uitvoering ervan zit. We hebben alvast een wikiserver ingericht en hebben afspraken gemaakt met de opleidingsteams.

9 indruk MBO najaar 2010 Met het project ilove reading zetten we de ipad in om leerlingen te ondersteunen bij het lezen Serge de Beer (links) en Timo Nuijten (teamleider Lentiz Geuzencollege) Alles is dus klaar, zodat de leerlingen in september aan de slag kunnen. Dat moet ook wel, want het project moet in november alweer worden afgerond. We hebben er zin in! CoFFEE...een vak als Burgerschap. Volstrekt nutteloos... Over politiek en meningsvorming enzo. Het is veel te makkelijk, ik haal alleen maar negens. Naar dit citaat uit de NRC Next van 16 maart 2010 verwijst ROC Mondriaan in zijn projectplan voor de Innovatieregeling. Het ROC merkte dat voor het aanleren van burgerschapscompetenties onderwijsvormen nodig zijn waarbij leerlingen samen leren ontdekken en gebruiken, expliciteren en representeren van ideeën en meningen. In het project Argumenteren en burgerschapscompetenties in het MBO wordt gebruik gemaakt van CoFFEE ( Dat is een open source-toepassing die gericht is op het ondersteunen van argumentatie in discussies: leerlingen leren stapsgewijs samen argumenteren en discussiëren rondom burgerschapsthema s. Een team van burgerschapsdocenten, een ict-beheerder, een onderwijskundig projectleider en een expert op het gebied van argumentatie, samenwerkend leren en CoFFEE gaan in dit project samen onderwijsscenario s ontwerpen, uitvoeren en evalueren. De scenario s zijn te gebruiken door alle burgerschapsdocenten binnen het ROC. En daarbuiten, want ROC Mondriaan wil via internet een CoFFEE-groep starten, waarop allerlei mensen informatie kunnen uitwisselen. Ook worden de resultaten van het project beschikbaar gesteld via Wikiwijs.

10 10 indruk MBO najaar 2010 Cloud computing in het MBO Er zijn weinig Nederlanders die voor hun water afhankelijk zijn van een waterpomp. Of voor hun energie van een generator in hun achtertuin. We zijn aangesloten op een netwerk en betalen alleen wat we afnemen. Dat is ook het idee achter cloud computing: maak gebruik van ict-voorzieningen via internet en betaal alleen wat je gebruikt. Cloud computing bestaat al zo n 15 jaar, maar wint nu terrein. Dat komt doordat de randvoorwaarden voor de toepassing nu pas zijn ingevuld: internetverbindingen zijn snel, opslag en rekencapaciteit zijn goedkoop en meer ictdiensten gestandaardiseerd. Steeds meer mensen plaatsen foto s op Flickr, Twitteren en gebruiken internetbankieren. Ook in het onderwijs wordt cloud computing steeds gebruikelijker. Waarom zou een onderwijsinstelling een duur mailprogramma aanschaffen, terwijl er ook webmail bestaat? Wat is eigenlijk cloud computing? In de publicatie Cloud computing in het onderwijs van SURFnet en Kennisnet wordt cloud computing gezien als schaalbare en elastische diensten via internet: de dienstverlening beweegt mee met het gebruik. Een voorbeeld: de website van een mbo-instelling trekt minder bezoekers in de zomervakantie dan wanneer vmbo ers zich oriënteren op een vervolgopleiding. Met cloud computing wordt de computerkracht uitgebreid wanneer dat nodig is. Als het aantal bezoekers terugloopt, kan die computerkracht teruggestuurd worden de cloud in. Er zijn verschillende soorten cloud computing. Het is mogelijk hardwaregerelateerde online diensten te huren, bijvoorbeeld voor rekenkracht, opslagruimte of netwerkcapaciteit. Voorbeelden zijn KPN, Amazon en Rackspace. Ook is het mogelijk een dienst af te nemen om

11 indruk MBO najaar eigen applicaties te ontwikkelen, denk aan Googles Application Engine en Windows Azure. Tenslotte is het mogelijk kant-en-klare applicaties af te nemen zoals Gmail, Hotmail en It s learning. Geen doel op zich Michael van Wetering (Chief Technology Officer bij Kennisnet): Cloud computing geeft ruimte, het ontzorgt de toepassing van ict in onderwijs maar belangrijker: het biedt de basis voor samenwerkend en gepersonaliseerd leren onafhankelijk van plaats, tijd of specifieke apparatuur. De onderwijsvisie wordt nu leidend bij de keuze, beperkingen van eigen locaties of infrastructuur zijn daarbij geen randvoorwaarde meer. Studenten kunnen via cloud computing bestanden delen, bloggen en verslagen naar docenten mailen. Docenten kunnen altijd bij hun bestanden: vanuit hun leslokaal, een leerbedrijf en vanaf thuis. Cloud computing is echter geen doel op zich. Het gaat om de gewenste functionaliteit; cloud computing is één van de middelen. Een onderwijsinstelling zal sommige applicaties in the cloud gebruiken en andere fysiek in huis hebben. Aandachtspunten Natuurlijk zijn er aandachtspunten. Zoals de vraag of een standaarddienst levert wat u wenst, want een clouddienst is over het algemeen confectie en geen maatwerk. Dat hoeft geen probleem te zijn, want juist daardoor zijn cloud computing-diensten vaak gratis of goedkoop en zijn ze eenvoudig te gebruiken. Kosten Een ander aandachtspunt vormen de kosten. De kosten van cloud computing zijn laag, maar u heeft wel een snelle internetverbinding nodig.. Verder is het belangrijk om door te rekenen wat pay-per-use kan kosten. Omdat je voor ieder onderdeel afzonderlijk betaalt, zijn de exacte kosten moeilijk voorspelbaar. En houd ook rekening met de free-to-fee-trend. Veel internetdiensten die nu gratis zijn, blijven dat niet automatisch. Personele aspecten Verder is het belangrijk rekening te houden met personele aspecten. Cloud computing vraagt niet zozeer om IT-medewerkers met technische kennis, ze moeten weten wat er mogelijk is met cloud computing en wat de risico s zijn. Daarnaast moeten ze verstand hebben van contracten met leveranciers, van implementeren en koppelen van clouddiensten en van identity management (het administreren van gebruikers). Cloud computing heeft ook voor docenten en andere medewerkers gevolgen. Het is belangrijk dat ze de voordelen zien van nieuwe applicaties en ermee leren werken. Beveiliging Een ander aandachtspunt is de beveiliging. Ga na wat een cloudleverancier qua beveiliging biedt en of dat voldoende is. Bedenk dat de leverancier er belang bij heeft uw gegevens zorgvuldig te behandelen. En besef dat een grote cloudleverancier meestal meer expertise heeft dan uw school voor de beveiliging van gegevens. Wet- en regelgeving Tot slot is het belangrijk te kijken naar wet- en regelgeving. Er is geen wet op cloud computing. Onderhandel met uw leverancier over de voorwaarden en stel een Service Level Agreement (SLA) op. Hoewel, juist bij gratis dienstverlening biedt de leverancier vaak geen of weinig garanties. Dat klinkt risicovol, maar het gaat vaak om grote leveranciers met een grote zichtbaarheid (zoals Microsoft en Google). Als de leverancier niet goed presteert, lijdt hij een forse reputatieschade. Cloud computing biedt de basis voor samenwerkend en gepersonaliseerd leren onafhankelijk van plaats, tijd of specifieke apparatuur En wat doet u als er iets misgaat, de dienst wijzigt of ophoudt? Maak transparant voor medewerkers, ouders en leerlingen wat de richtlijnen zijn voor privacy en beveiliging en stel eventueel een protocol op. Kansen van cloud computing Samenvattend: cloud computing biedt financiële, beheersmatige en technische voordelen. Doordat u minder tijd en geld hoeft te besteden aan het draaiende houden van de ict-voorzieningen, kunt u meer besteden aan functioneel beheer. U kunt zich richten op de mogelijkheden van ict in het onderwijs en leerproces. Denk nuchter na over cloud computing en ga uit van de kansen! Meer informatie? De publicatie is ook te bestellen op bestellen.kennisnet.nl

12 indruk MBO najaar 2010 Hoe games in te zetten tijdens de les? Wat weten we over...de effecten van games? Deze nieuwe publicatie richt zich meer op de effecten van games. Het onderzoek laat zien dat je van games in principe veel zou kunnen leren. Games motiveren, ze helpen cognitieve vaardigheden verbeteren, leerlingen kunnen er veel kennis mee vergaren en games kunnen zelfs positieve effecten hebben op de lichamelijke gezondheid. De kracht van games is dat ze ontworpen zijn om op een meeslepende manier, spelenderwijs, handelingen uit te voeren. De keerzijde is dat games ook té meeslepend kunnen zijn. Dit boekje besteedt daarom ook uitgebreid aandacht aan de vraag wat we nu weten over de ongewenste effecten van games op gedrag (denk aan agressie) en over gameverslaving. Kijk op onderzoek.kennisnet.nl onder het kopje onderzoeksreeks voor meer informatie. Inrichting aan- en afwezigheidsregistratie in het mbo De publicatie Inrichting van aan- en afwezigheidsregistratie in het mbo gaat over de wijze waarop ict een rol speelt dan wel kan spelen bij de vormgeving van de aan- en afwezigheidsregistratie. Download de publicatie of bestel een hard copy op bestellen.kennisnet.nl. Groepen: makkelijk en veilig samenwerken Met Groepen, een toepassing van Kennisnet om online samen te werken met een (project)- groep, kunt u veilig en makkelijk documenten delen, discussiëren in een forum, afspraken maken en berichten versturen aan uw groepsgenoten. U werkt vanuit verschillende locaties samen aan een of meerdere projecten of een gemeenschappelijke interesse. Kennisnet Groepen kan daarom bijvoorbeeld meerwaarde bieden bij de bovenschoolse samenwerking tussen vakdocenten en is een eenvoudig instapmodel waarmee basisbehoeften voor een dergelijke dienst worden vervuld. Alternatieve applicaties om online samen te werken zijn vaak uitgebreider en minder toegankelijk. Daarnaast is Groepen vrij van reclame-uitingen, Nederlandstalig en web-based waardoor er dus geen sofware geïnstalleerd hoeft te worden. Het maken van eigen groep is binnen een paar minuten gedaan, kijk nu op groepen.kennisnet.nl. Bezoek CompetentCity Bezoek de kennisnet-ruimte op maandag 4 oktober tijdens CompetentCity. Dé plek waar alle mensen met een hart voor het mbo elkaar (weer) ontmoeten. De vierde editie van dit grootste evenement over de vernieuwing van het middelbaar beroepsonderwijs staat in het teken van de school als kennisonderneming. Schrijf u nu in op Cloud Computing Minder zorgen om techniek, meer profijt van ict Wellicht heeft u al eens van cloud computing gehoord. Het is een term die ict ers vaak en steeds vaker gebruiken. Cloud computing is vooral een fundamentele verandering in het gebruik van ict, die het onderwijs veel te bieden heeft: doordat u minder tijd hoeft te besteden aan de techniek, heeft u meer tijd voor de toegevoegde waarde van ict in het onderwijsproces. En dat alles zonder dat de kosten hoger worden. Dat klinkt bijna te mooi om waar te zijn, maar het wordt snel werkelijkheid. Docenten kunnen via cloud computing altijd bij hun bestanden: vanuit hun leslokaal, een praktijklokaal, een leerbedrijf waar een student stage loopt en vanaf thuis. Als resultaat is de publicatie Cloud computing in het onderwijs opgeleverd. De doelstelling van deze publicatie is om bewustwording te creëren in het onderwijsveld over de ontwikkelingen, mogelijkheden en toepassingen van cloud computing. Download de publicatie of bestel een hard copy op bestellen.kennisnet.nl. Weblog Laptops in het mbo Het weblog Laptops in het mbo is een initiatief van Kennisnet en sambo~ict om kennis uit te wisselen tussen mboinstellingen over het gebruik van Laptops. Naast de weblog is er een Surfgroep aangemaakt om het samenwerken nog beter te kunnen ondersteunen! laptopsinhetmbo.nl colofon > Kennisnet indruk MBO is een gratis blad voor docenten werkzaam in het middelbaar beroepsonderwijs. Van de Kennisnet indruk bestaat ook een aparte uitgave voor het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. Het blad is ook digitaal (pdf-file) beschikbaar op indruk.kennisnet.nl. Uit deze uitgave mag niks worden verveelvoudigd (waaronder begrepen het opslaan in een geautomatiseerd gegevensbestand) of openbaar gemaakt, op welke wijze dan ook, behoudens in geval de verveelvoudiging van de inhoud van deze uitgave plaatsvindt onder de licentie naamsvermelding, nietcommercieel, geen afgeleide werken als gehanteerd door Creative Commons. Hoofdredactie: Marien van Breukelen > Eindredactie en coördinatie: Marien van Breukelen en Jiska Verschoor > Tekstbijdragen: Miranda van Elswijk, Mariëtte Siemons, Bram Litjens, Jan-Kees Meindersma en Margreet Ruysbroek > Fotografie: Joost van der Vleuten en Kennisnet > Vormgeving: Einder Communicatie, Nijmegen > Druk: OBT de Bink, Leiden > Issn: Reacties en suggesties: indrukmbo@kennisnet.nl Op reportages en interviews, foto s en illustraties berusten auteursrechten.