woonzorgcentrum Booghuys

Transcriptie

1 Brochure voor de vrijwilliger woonzorgcentrum Booghuys januari 2016 vrijwilligersbrochure wzc Booghuys

2 Inhoudstafel: 1. Welkom 2. Voorstelling van het woonzorgcentrum 3. Missie/visie woonzorgcentrum 4. Missie/visie vrijwilligerswerk 5. Taken van vrijwilligers 6. Basishouding van de vrijwilligers 7. Ondersteuning vrijwilligerswerk 8. Aandachtspunten a. Rolstoelbegeleiding b. Omgaan met bewoners met dementie 9. Personalia van de voorzieningen vrijwilligersbrochure wzc Booghuys

3 Welkom Beste vrijwilliger, Wij zijn zeer verheugd je als vrijwilliger in ons woonzorgcentrum (woonzorgcentrum) te mogen begroeten. We beseffen maar al te goed dat het niet zo vanzelfsprekend is om je tijd gratis ter beschikking te stellen voor je oudere en zorgbehoevende medemensen. Mede namens hen willen we je nu al danken voor je interesse en je inzet. Met deze brochure willen we je daarbij ondersteunen en informeren over het vrijwilligerswerk binnen ons woonzorgcentrum. Hartelijk welkom en bedankt voor je engagement! Vrijwilliger zijn is vrijwillig, maar niet vrijblijvend, is verbonden, maar niet gebonden, is onbetaalbaar, maar niet te koop, is positief denken, is positief doen met als doel voor jezelf en de ander een goed gevoel. vrijwilligersbrochure wzc Booghuys

4 Voorstelling van woonzorgcentrum Booghuys Het woonzorgcentrum ligt in het centrum van Leuven, in een rustige straat, dicht bij het stadspark. Het woonzorgcentrum heeft drie afdelingen. De Munt, de Zonnebloem en de Klaproos bieden samen woongelegenheid aan 73 bewoners. Deze 3 wooneenheden, die zich allemaal op de gelijkvloerse verdieping bevinden, hebben elk 2 leef- en ontspanningsruimtes. Het woonzorgcentrum heeft verschillende terrasjes en een grote tuin met petanquebaan. Het Eerste Kapelleke, onze cafetaria is elke namiddag geopend. Je kan er terecht voor een drankje en een versnapering. De kantoren van de administratie en directie en de therapieruimtes en kapsalon situeren zich op de eerste verdieping. Voor grotere evenementen beschikken we over een polyvalente zaal, de Regenboog, op de tweede verdieping. vrijwilligersbrochure wzc Booghuys

5 Missie/visie van het woonzorgcentrum Onze missie Het OCMW van Leuven wil met de woonzorgcentra een antwoord bieden aan de maatschappelijke nood aan residentiële zorg voor ouderen. Het OCMW richt zich hierbij op ouderen die zich omwille van fysieke, psychische en/of sociale beperkingen, zelfs met inschakeling van mantelzorg en thuiszorg, niet meer kunnen handhaven in de thuissituatie. Het OCMW wil dit residentieel aanbod realiseren op een professionele en toekomstgerichte wijze waarbij de bewoner centraal staat. Dit in samenwerking met en in aanvulling op het aanbod van andere zorgverstrekkende partners binnen het OCMW en uit de Leuvense regio. Onze visie... over de bewoners De bewoners staan centraal. Wij hebben niet alleen aandacht voor de zorg maar ook voor aangenaam wonen en leven in onze woonzorgcentra. Het geheel van de levenservaringen, de mogelijkheden, de noden, de interesses en de wensen van de bewoners bepalen de wijze waarop we de bewoners benaderen. Ons aanbod heeft betrekking op alle levensdomeinen en respecteert de waardigheid, de privacy, de zelfredzaamheid, de zelfontplooiing en de betrokkenheid van de bewoners. Onze woonzorgcentra bieden een open en warme thuis met familiaal karakter binnen de beperkingen die de wetgeving met zich meebrengt.... over de diensten en de werking Onze woonzorgcentra bieden een hoogstaande, integrale én naadloze zorg op maat voor elke bewoner. Een degelijk activiteitenaanbod en aangepaste animatie verhogen het welgevoelen van de bewoners. De psychosociale en spirituele levensaspecten, de persoonlijke hygiëne van de bewoner, de voeding, de netheid van de omgeving en de verdere ontwikkeling van gespecialiseerde zorgaspecten zoals wondzorg, infectiepreventie, comfortzorg, palliatieve zorg en zorg voor persoon met dementie krijgen van ons speciale aandacht. Om dit te realiseren, verbeteren we voortdurend de samenwerking tussen onze verschillende professionele disciplines, tussen onze verschillende woon-zorgcentra en met de overige OCMW-diensten. We wenden de beschikbare middelen op een verantwoorde en doeltreffende wijze aan.... over de medewerkers De kwaliteit van onze zorg en dienstverlening staat of valt met de competenties, de motivatie en de houding van onze medewerkers. Om hen hierin te ondersteunen biedt het OCMW een gepast vormings- en waarderingsbeleid en werken we met gedragscodes die door iedereen gedragen worden.... over de omgeving Onze woonzorgcentra zijn open huizen. De verbondenheid en de interactie met de buitenwereld is groot. vrijwilligersbrochure wzc Booghuys

6 Visie op vrijwilligerswerk In de visie van de woonzorgcentra staan de bewoners centraal. Daarbij hebben we niet alleen aandacht voor de zorg maar ook voor een aangenaam wonen en leven. We bieden een open en warme thuis met familiaal karakter. Als vrijwilliger heb je hierin een eigen bijdrage. Je brengt de buitenwereld naar binnen. Bovendien sta je minder onder tijdsdruk en zul je daardoor ook minder op routine gaan draaien. Je krijgt de ruimte om je nog meer op het tempo en de vragen van de individuele bewoners te richten. Om dit waar te kunnen maken, schreef het woonzorgcentrum haar visie op het vrijwilligerswerk uit: Vrijwilligers vormen een toegevoegde waarde aan onze algemene bewonerszorg. Door de ondersteuning en hulp bij allerlei activiteiten en dienstverleningen kan de vrijwilliger veel betekenen voor de bewoner en hem gelukkiger maken: De meerwaarde van vrijwilligers komt rechtstreeks ten goede aan de bewoners. Vrijwilligers doen geen werk ter vervanging van medewerkers. Vrijwilligers en personeel werken samen en communiceren hiertoe met elkaar. Het samenhangende geheel van medewerkers en vrijwilligers kan de bewoner gelukkiger maken. Vrijwilligers zorgen mee voor zinvolle tijdsbesteding. Deze visie wordt gedragen door iedereen. Vrijwilligerswerk betekent verantwoordelijkheid opnemen. Engagement als vrijwilliger is niet vrijblijvend. vrijwilligersbrochure wzc Booghuys

7 Mogelijke taken voor de vrijwilliger De volgende opsomming is een verzameling van taken in het reeds bestaande aanbod. De vrijwilliger kan hieruit een keuze maken naargelang zijn/haar interesses of eventueel nieuwe suggesties doen. Bezoek aan bewoners: Een praatje maken, gezelschap bieden ook eventueel bij bewoners die tijdelijk in het ziekenhuis verblijven. Cafetaria: de bediening aan de toog, de glazen afwassen, frigo s vullen en alles opruimen na afloop, maar vooral zo ook tijd maken voor de bewoners. Consultatiebegeleiding: Een bewoner begeleiden naar het ziekenhuis, medisch centrum of dokterskabinet, hulp geven bij de inschrijving en het vervoer met ziekenwagen, taxi of aangepast vervoer. Vervoer van bewoners: Vervoer binnenshuis van en naar de cafetaria, animatieactiviteiten, Begeleiding bij uitstappen: Hulp geven bij winkelen in de supermarkt, marktbezoek, afdelingsuitstappen. Invullen van kleine individuele noden: bv. boodschappen doen, voorlezen van de krant, brilglazen kuisen, samen een wandelingetje doen, een pintje gaan drinken,. Maaltijdbegeleiding: Hulp bieden aan bewoners die niet meer zelfstandig kunnen eten. Hulp bij activiteiten: Zowel bij de voorbereiding als bij de uitvoering van animatieactiviteiten. Mee helpen aan het huiskrantje: Schrijven of verzamelen van teksten, lay-out verzorgen en uitdelen binnenshuis. Ondersteuning bij erediensten: Vervoer van bewoners van en naar de kapel of stille ruimte, bijwonen en ondersteunen van de vieringen, verfraaiing van de kapel. Hobbyclub: Ondersteunen en creatief meewerken aan de uitvoering van het hobbygebeuren. vrijwilligersbrochure wzc Booghuys

8 Basishouding van de vrijwilligers Bij vrijwilligerswerk staat het contact van mens tot mens centraal. Daarom is het zinvol om stil te staan bij de basishouding, die we van iedereen verwachten. 1. Respect a. voor de bewoner: - Het is belangrijk dat de bewoner zichzelf kan zijn, dat hij zijn gevoelens en meningen kan uiten en dat we daar begripvol mee omgaan. - Vraag aan de bewoner hoe hij graag wil aangesproken worden. - Gebruik bij voorkeur geen verkleinwoorden wanneer je de bewoner aanspreekt. - Stel je voor aan de bewoner en zeg wat de bedoeling is van je aanwezigheid. - Betrek de bewoner bij alles wat je doet of zegt. - Zorg er mee voor dat onze bewoners er altijd netjes en verzorgd uitzien. Vraag Indien nodig gerust aan de medewerkersom om hierbij een handje te helpen. b. voor zijn omgeving/bezittingen: - De kamer van de bewoner is zijn persoonlijke ruimte. Wij zijn bij hem te gast. Klop dus altijd eerst voor je binnengaat en vraag of je niet ongelegen komt. - Beschouw de kamer van de bewoner en alles erin, als zijn eigendom. Geef de bewoner dan ook de kans om zelf te beslissen wat er met zijn bezittingen gebeurt. c. voor zijn familie en bezoekers: - Stel jezelf ook voor aan de bezoekers en vraag ook aan hen of je niet ongelegen komt. 2. Stimuleren van zelfredzaamheid / autonomie Het gebeurt dat onze bewoners een aantal dingen niet meer zelf kunnen of daar iets meer tijd voor nodig hebben. Het geeft hen een goed gevoel als je daar tijd en ruimte voor geeft. Neem daarom niet te snel iets uit handen van de bewoner, maar stimuleer hem om zoveel mogelijk zelf te doen. 3. Luisteren Het is belangrijk dat de bewoner zijn verhaal kan doen. Als vrijwilliger ben jij hiervoor vaak de ideale persoon. Een alledaags gespreksonderwerp is al veel waard, maar luisteren naar de diepere gevoelens doet vaak nog meer deugd. Toon de bewoner dat je aandacht voor hem hebt. Maak oogcontact. Neem de tijd om te gaan zitten, zodat je op gelijke hoogte komt en de bewoner niet naar je moet opkijken. Ga liever op een stoel dan op het bed zitten. Indien je zelf geen woorden vindt, kan een discrete en meelevende aanraking evenveel of zelfs meer betekenen. vrijwilligersbrochure wzc Booghuys

9 4. Discretie en beroepsgeheim Als vrijwilliger kom je vaak persoonlijke en vertrouwelijke informatie te weten over een bewoner. Toch geven wij de bewoners de garantie dat we die informatie beschermen en niet aan derden bekend maken. Uiteraard geldt de geheimhouding niet tegenover geneesheren, paramedici en andere zorgverleners die tot het team behoren. Het beroepsgeheim, dat ook voor vrijwilligers geldt, is een fundamenteel principe. Het beroepsgeheim omvat niet enkel medische informatie over de bewoner, maar echt àlles wat met de privésfeer van de bewoner te maken heeft. Als iemand je om informatie vraagt over een bewoner, dien je na te gaan of je die informatie wel kan vrijgeven. Bij twijfel vraag je best raad aanéén van de medewerkers. Als vrijwilliger is het niet nodig dat je alle persoonlijke informatie en medische gegevens kent. Vraag aan medewerkers wél de nodige informatie om je functie te kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld: Hoe verplaatst de bewoner zich? Waar moet ik op letten op het vlak van maaltijden? Het kan gebeuren dat je als vrijwilliger informatie verneemt die niet gekend is door de andere zorgverleners. Indien de bewoner vraagt om dit niet aan de verpleging te zeggen, sta je soms voor een dilemma. Indien je vermoedt dat de informatie belangrijk is voor het welzijn van de bewoner, ben je verplicht dit toch te melden. Zeg eerlijkheidshalve aan de bewoner dat je zulke informatie niet mág achterhouden. Indien je geconfronteerd wordt met vragen waarop je geen antwoord kan geven, overleg dan met de medewerkers of de hoofdverpleegkundige. 5. Samenwerken Vrijwilligers hebben een ondersteunende functie in het woonzorgcentrum. Het is belangrijk om je aan gemaakte afspraken te houden en pas na overleg andere dan de afgesproken taken aan je takenpakket toe te voegen. Overleg en samenwerking met de medewerkers is noodzakelijk om het vrijwilligerswerk in goede banen te houden. Ondersteuning vrijwilligerswerk Het woonzorgcentrum ondersteunt de vrijwilligers door begeleiding en opleiding. Elke vrijwilliger is via het woonzorgcentrum verzekerd tijdens de uitvoering van zijn vrijwilligerswerk. Indien de vrijwilliger dat wenst kan hij een onkostenvergoeding krijgen voor de verplaatsing van en naar het woonzorgcentrum. vrijwilligersbrochure wzc Booghuys

10 Enkele aandachtspunten Handige weetjes bij het hanteren van een rolstoel Veel van onze bewoners zijn rolstoelgebruikers en sommigen hebben daarbij hulp nodig. Het duwen van een rolstoel lijkt eenvoudig, maar het is aan te raden om goed op enkele details te letten. Bekijk eerst de rolstoel, die je gaat duwen: - De meeste rolstoelen hebben een plooibaar kader. De rolstoel kan dan opgeplooid worden door de zitting in het midden vast te nemen en naar boven te trekken. - De voetsteunen zijn vaak afneembaar en kunnen zijwaarts gedraaid worden, door een eenvoudig hendeltje of knopje, afhankelijk van de rolstoel. Vergeet deze niet weg te nemen of zijwaarts te draaien wanneer een bewoner in- en uit de rolstoel stapt, om kwetsuren aan de benen te voorkomen. Voor je met de bewoner vertrekt, controleer je of beide voeten op de voetplanken staan. - Let erop dat de banden goed zijn opgepompt. Zo rijd je lichter en soepeler. - Waar zitten de remmen? Let erop dat de remmen steeds opstaan als iemand gaat zitten en/of rechtstaan. Indien de bewoner zelfstandig genoeg is, kan hij de armsteunen gebruiken om zich recht te helpen. Indien hij toch valt, komt hij terecht in de rolwagen en rolt die niet plots weg. Probeer de bewoner zonodig te ondersteunen. Ook indien de rolstoel stilstaat, moet je de rem opzetten. Ook tijdens de rit zijn er een aantal gouden regels: - Elke hindernis, hoe klein ook, bevat een risico om te vallen. Bij een rijdende rolstoel is oplettendheid geboden. Rij steeds rustig. Voor de persoon in de rolstoel kan het heel vervelend zijn als je gehaast bent. - Rij achteruit bij (fel) aflopende stukken, zoals een brug. Het risico bestaat anders dat u de rolstoel niet voldoende kunt remmen of dat de persoon in de stoel eruit glijdt. Ook in het gras rijd je met de rolstoel best achteruit. Dit gaat makkelijker. - Let goed op bij drempels en stoepen. Rij achterwaarts een stoep af, zodat de bewoner niet uit de rolstoel kan vallen. Als je een stoep op wil, kantel de rolstoel iets naar achter, rij eerst de kleine wieltjes de stoep op en duw dan de hele stoel de stoep op. Onderaan het frame van de rolstoel vind je 2 uitstekende stangetjes. Deze kan je gebruiken bij het kantelen van de rolstoel. Indien je hier met je voet op duwt, moet je veel minder kracht gebruiken en kantelt de rolstoel vlotjes. - Pas extra goed op met oversteken. Steek nooit een straat over door de rolstoel voor u uit tussen twee geparkeerde auto s de weg op te duwen. Je kan zèlf wel zien dat er geen verkeer aan komt, maar de persoon in de rolstoel niet! - Wanneer je in groep of op drukke plaatsen rijdt, moet je ook extra voorzichtig zijn voor botsingen met voetgangers. Denk er aan dat de voetsteunen vooruit steken en dat je hiermee niet tegen de enkels van je voorganger botst. Dit is zeer pijnlijk! vrijwilligersbrochure wzc Booghuys

11 - Wees attent dat de armen niet buiten de rolstoel hangen wanneer je een smalle doorgang (bv. liftdeur) neemt om kwetsuren te voorkomen! Probeer je in te leven in de persoon in de rolstoel en de situatie eens te bekijken vanuit zijn belevingswereld! - Neem de persoon in de rolstoel geen beslissingen uit handen. Overleg steeds met de bewoner over wat hij wil. - Verwittig steeds welke handeling je gaat doen, bv. vertrekken, kantelen, - Kom je op straat iemand tegen met wie je een praatje wilt maken, zorg dan dat de persoon in de rolstoel jullie goed ziet. Let als begeleider erop dat je de persoon in de rolstoel niet vergeet. Vaak wordt deze letterlijk buiten het gesprek gehouden. Draai de rolstoel naar jou toe zodat hij kan zien wat je doet en eventueel kan deelnemen aan het gesprek. Ook bv. in de lift, als er genoeg plaats voorzien is, draai de rolstoel naar jou toe, zodat hij naar jou gekeerd is en niet naar de muur. - Als je de ander iets wil tonen, zorg er dan voor dat deze het ook echt kán zien. - Wanneer je iemand ontmoet die in een rolstoel zit, dan is er meestal een verschil in hoogte. De niet-rolstoelgebruiker torent hoog boven de rolstoelgebruiker uit. Wanneer je een gesprek met elkaar aangaat, probeer dan zoveel mogelijk op gelijke ooghoogte met mekaar van gedachten te wisselen. Ga bij voorkeur dus zitten. - Behandel iemand die in een rolstoel zit - welke belemmering die persoon ook heeft - zoals je zelf behandeld wil worden. Een veel gehoorde klacht van 'rolstoelers' is dat mensen vaak het woord richten naar de persoon die de rolstoel duwt en niet naar degene die in de rolstoel zit. Maak die fout niet en probeer met beiden goed te communiceren. - Iemand in een rolstoel moet en mag zich af en toe afhankelijk opstellen. Bedenk dat rolstoelgebruikers al een hele 'weg' hebben afgelegd. vrijwilligersbrochure wzc Booghuys

12 Omgaan met personen met dementie Een groot aantal van onze bewoners hebben dementie. Wat is dementie? Dementie is meer dan gewoon eens iets vergeten. We spreken pas van dementie als iemand lijdt aan ernstig geheugenverlies, niet meer goed kan (na)denken, zich moeilijk of helemaal niet meer kan oriënteren en als ook zijn gedrag verandert. Ook wanneer de persoon met dementie ons niet meer herkent en onze taal niet meer verstaat, blijft hij een persoonlijkheid met eigen wensen of gevoelens, die een volwassen en respectvolle benadering verdient. Dementie herkennen? Kenmerkend voor beginnende dementie zijn de volgende klachten: Ernstige vergeetachtigheid: voortdurend spullen kwijt zijn, steeds dezelfde vragen stellen. Problemen met ingewikkelde en nieuwe situaties: snel het overzicht kwijt raken. Verlies van besef van tijd en ruimte: moeite hebben de duur van iets in te schatten, niet meer weten hoe laat of welke dag het is. Taalproblemen: vinden en begrijpen van woorden. Bij gevorderde dementie: Dagelijkse handelingen worden moeilijker, zoals zichzelf wassen en kleden, eten. Verandering in gedrag: schijnbaar zonder reden zich boos maken of zich uitkleden. Onrust: veel rondlopen, drang om op te ruimen, altijd ergens anders naartoe willen, voortdurend op zoek zijn. Moeilijker bewegen: vaak onhandig, houterig, schuifelend, kleine pasjes. Omgaan met personen met dementie Iedere bewoner is uniek en heeft een eigen persoonlijkheid. Daarom is een individuele benadering de meest juiste. - Ga bij een gesprek dicht bij staan, hou oogcontact en spreek duidelijk en niet te snel. - De persoon met dementie is een volwassen mens die, helaas in toenemende mate, onze aanvullende hulp nodig heeft. Benader hem met respect. Wanneer we hem op een kinderlijke manier benaderen lokt dat terecht al gauw boosheid uit. - Het is goed dat de persoon met dementie actief is en bezig blijft. Neem hem niet uit handen wat hij zelf nog kan. Doe ook activiteiten samen (boodschappen, afwassen). - Maak de persoon met dementie niet onzeker door: - testsituaties: hoe oud bent u? hoeveel kinderen heeft u? - overvraging: - Blijf niet doorvragen als hij het niet meer weet. - Blijf niet stimuleren wat hij niet meer kan. vrijwilligersbrochure wzc Booghuys

13 - Stel niet meer dan één vraag tegelijk. Twee vragen onthouden lukt niet meer. - Geef niet meer dan één advies of taak tegelijk. Bv. ik vind het fijn als u me even helpt met afwassen. Voeg dan de daad bij het woord. Als er tijd zit tussen woord en daad is hij het weer vergeten. - De persoon met dementie is sneller vermoeid en sneller overbelast. Vermijd daarom te veel drukte, te veel vreemde gezichten, te veel verschillende geluiden. Zoek bij voorkeur een rustiger plekje om een gesprek te hebben. - Vaste structuren zijn belangrijk. Het helpt qua oriëntatie als zijn dagelijkse leefwereld zoveel mogelijk onveranderd blijft. - Hanteer zoveel mogelijk een vaste dagindeling. Doe de dingen in dezelfde volgorde. - Breng hem niet te vaak in nieuwe, andere situaties (maar sluit hem niet op) - Help de persoon met dementie persoon met tijdsoriëntatie door regelmatig te wijzen op het uur van de dag en wat daar dan normaal gezien als tijdsbesteding bij hoort. Enkele voorbeelden: - "Het is nu half twee, tijd voor een kopje koffie" - "Goeie morgen! Het is vandaag woensdag. Ik ben Ann en ik kom u helpen.mag dat?." - Ga met de persoon met dementie persoon niet in een welles-nietes discussie. Dat leidt bijna altijd tot spanningen, onrust en irritatie. Eigenlijk kan je stellen dat de persoon met dementie altijd gelijk heeft. Het is onze taak om ons daaraan aan te passen. - Een persoon met dementie persoon kan zich soms heel eenzaam voelen. Gewoon aanwezig zijn is dan heel belangrijk. Door een zachte, begripvolle aanraking biedt je houvast, menselijke warmte en geborgenheid. Jouw hand op zijn hand leggen kan veel deugd doen. Hou er wel rekening mee dat ook de persoon met dementie zijn eigen ruimte heeft en je daar mogelijk geen toegang toe wil geven. Respecteer dat dan. - Soms lijkt de persoon met dementie eindeloos met iets bezig te zijn, iets dat hij niet los kan laten. Probeer hem dan te helpen door hem af te leiden met iets anders. - Neem de gevoelens van de persoon met dementie altijd serieus. De persoon met dementie zit mentaal vaak in een ander tijdskader dan het onze. Als hij verdrietig is over zijn (al lang geleden overleden) moeder, die almaar niet thuiskomt, dan is hij echt verdrietig. Respecteer dat verdriet en ga er mee om zoals je dat zou doen bij eender welk ander persoon. - De persoon met dementie heeft soms decorumverlies, dit is een moeilijk woord om uit te leggen dat de persoon met dementie niet meer altijd beseft wat hoort en wat niet hoort, wat netjes en niet netjes is. Je bereikt in zo n situatie meer door onopgemerkt een helpende hand te bieden, dan met hem in discussie te gaan of zelfs een verwijt te maken. - Ook wanneer de persoon met dementie persoon ons niet meer herkent en onze spreektaal niet meer verstaat, blijft het mogelijk en belangrijk contact met hem te onderhouden. De taal van het lichaam - een hand, een zoen op de hand of de wang, een arm om de schouder - zal hij nog lang verstaan. Ook humor en een lach kunnen een sterk communicatiemiddel zijn. vrijwilligersbrochure wzc Booghuys

14 Contactgegevens van het woonzorgcentrum Woonzorgcentrum Booghuys Vlamingenstraat Leuven Tel: 016/ wzc.booghuys@ocmw-leuven.be Contactpersonen voor de vrijwilligers Ralph Arkesteyn Amy McGhee vrijwilligersbrochure wzc Booghuys