INGRADO. RMC hard nodig voor slagen nieuwe wetgeving MAGAZINE. Houd de jongeren in beeld!

Transcriptie

1 INGRADO MAGAZINE Oktober 2011 Nr. 14 Houd de jongeren in beeld! RMC hard nodig voor slagen nieuwe wetgeving En verder: Re g e l s v o o r p a r t i c u l i e r e s c h o le n 10 vragen aan de jeugdofficier Werkschool biedt zwakste leerling perspectief

2 Advertentie Advertentie AGENDA Leerplichtambtenaar, opstapcursus Zwolle, vanaf 6 december 2011 De Meern, vanaf 8 december 2011 Buitengewoon opsporingsambtenaar Zwolle, vanaf 9 november 2011 De Meern, vanaf 10 januari 2012 Leerlingenregistratie Eindhoven, 25 januari 2012 Leerplichtwet en RMC in relatie tot jeugd en onderwijswetgeving Eindhoven, vanaf 7 november 2011 Houten, vanaf 10 november 2011 Meer informatie vindt u op U kunt ook contact opnemen met Leontine Braat via telefoon of l.braat@bestuursacademie.nl of Will van den Ouden via telefoon of w.van.den.ouden@bestuursacademie.nl.

3 Inhoud 4 Kort 5 Van het bestuur 6 Denken over VSV Roep om regierol van gemeente 8 Ricardo s droom die maar niet verdween Het Zeigarnik-effect in leerplichtzaken Uitgelicht RMC hard nodig voor slagen nieuwe wetgeving Een goed functionerende RMC vormt voor jongeren die uit de boot dreigen te vallen de schakel tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Trajectbegeleiders leveren maatwerk en gidsen de jongere door de taaie wereld van instanties, wetten en verwachtingen. Nieuwe wetgeving zal hun werk niet onbelangrijker maken. Integendeel Het ABC van regionaliseren 12 Houd de jongeren in beeld! RMC hard nodig voor slagen nieuwe wetgeving 16 Regels voor particuliere scholen 19 Rechten & plichten Regels voor particuliere scholen 16 Ideologische en principiële opvattingen en ontevredenheid over het huidige systeem zijn de belangrijkste redenen om zelf een school op te richten. Maar dan? Twee onderwijsinspecteurs maken wegwijs in de wereld van het particulier, niet-bekostigde onderwijs. B B B B B B B b b b b b b b b b b b B B B B B B B B B B B B B B B b b b b b b b b b b b b b b b b bb b B B B B B B B B B B B B B B B B B B B b b b b b b b b b b b b b b b b b b b vragen aan... Linda Dubbelman, landelijk jeugdofficier 22 Jeugdzorg naar gemeenten Stelselherziening vraagt om andere focus 24 Beleid toptalenten Mag een Idols-finalist verzuimen? 25 Doen wat nodig is Werkschool biedt zwakste leerling perspectief 10 vragen aan de landelijk jeugdofficier van justitie Wat is de taak van een landelijk jeugdofficier en waarom vindt het Openbaar Ministerie schoolverzuim zo belangrijk? We vroegen het aan Linda Dubbelman. Doen wat nodig is Werkschool biedt zwakste leerling perspectief Uitvinder en drijvende kracht achter de Werkschool Hans Kamps vindt het niet te verteren dat wij de allerzwakste jongeren uit het praktijkonderwijs en het voortgezet speciaal onderwijs, niet meer te bieden hebben dan een Wajong-uitkering. De Werkschool moet uitkomst bieden. Colofon Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr Teksten: Rob de Blok, Jeroen Petri, Yolanthe van der Ree, Bea Ros, Peter Zunneberg Eindredactie: Yolanthe van der Ree Redactieadres: Postbus 5113, 6802 EC Arnhem info@ingrado.nl Fotografie: Bart Versteeg, Vincent Boon, De Bolster Illustraties: Welmoet de Graaf i.s.m. Iris van Sen (welmoet.nl en weez.nl) Vormgeving: Bouwmeester van Leeuwen, Rotterdam Druk: JP Offset, Duiven Als u teksten uit deze uitgave wilt overnemen, neem dan contact op met de redactie van Ingrado Magazine. Ingrado Magazine is een uitgave van Ingrado, Vereniging voor Leerplicht en RMC. Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr. 14 3

4 Kort In elk nummer een bonte verzameling nieuwtjes, onderzoeken, aankondigingen en publicaties onder de noemer Kort. Heeft u een bijdrage voor deze rubriek? Mail deze naar info@ingrado.nl. Hoera! De nieuwe Ingrado-website is geboren op 5 september 2011! Zie Start experiment flexibele onderwijstijden MET TROTS GEVEN WIJ KENNIS VAN DE GEBOORTE VAN ONZE NIEUWE WEBSITE: Ontwikkeling toptalenten GEBOORTEKAARTJE.indd :27:04 De gemeenten in de regio Midden- en Zuid- Kennemerland willen ontwikkeling van toptalenten stimuleren. Zij hebben de scholen in hun regio gewezen op de mogelijkheid hun beleidsvrijheid te benutten om verlof te verlenen op vooraf gestelde gronden. Dit schooljaar starten zeven basisscholen met het driejarige experiment flexibele onderwijstijd van het ministerie van OCW. Deze scholen krijgen de mogelijkheid om, in samenspraak met ouders, kinderopvanginstellingen en het schoolpersoneel, het onderwijs zo te organiseren dat dit past bij de wensen van deze tijd. Zij mogen de onderwijstijd flexibel verdelen over het schooljaar (inclusief de zomervakantie). Hierdoor kunnen onderwijs en opvang optimaal op elkaar worden afgestemd voor zowel individuele leerlingen als voor hele klassen. Minister Marja van Bijsterveldt wil de resultaten van deze proef gebruiken om de onderwijstijdregelgeving te actualiseren. Ingrado denkt mee met de leerplichtambtenaren die werkzaam zijn op de scholen die deelnemen aan het experiment. Dagelijks nieuws Ingrado verzamelt nu ook het dagelijkse nieuws voor u en presenteert dit op de site. Toezicht verzuimbeleid onderwijsinspectie Het toezicht op verzuimbeleid van scholen wordt wettelijk gezien een taak van de onderwijsinspectie. Het wetsvoorstel hierover (nr ) is op 5 juli aangenomen in de Eerste Kamer. Ingrado biedt haar leden begeleiding bij het aanpassen van de ambtsinstructie en het maken van afspraken tussen de inspectie en de afdeling Leerplicht. Houd de agenda op de website in de gaten! 4 Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr. 14

5 Van het bestuur ALV op 22 november 2011 in Zwolle: nieuwe koers - spreekt u mee? Neem ook deel aan de workshops op de Algemene Ledenvergadering! Wij bieden u wel 10 thema s om uit te kiezen. Bijvoorbeeld: Wat is de X-factor van een Jongerenloket? Talent Event De gemeente Amsterdam heeft deze zomer via Twitter, Hyves en Facebook actief jongeren opgespoord die niet stonden ingeschreven op een opleiding. Op 10 september konden deze jongeren zich op het Talent Event laten voorlichten over banen en opleidingen. Weigering rugzakleerling moet goed onderbouwd De Commissie Gelijke Behandeling (CGB) heeft uitspraak gedaan in een zaak over een jongen met een rugzakje die werd geweigerd door een school voor voortgezet onderwijs. De CGB concludeert dat de school in strijd handelt met de Wet gelijke behandeling. De CGB concludeert dat de school niet gekeken heeft naar de individuele situatie van de leerling, een jongen met een autismespectrumstoornis. Daardoor heeft de school niet kunnen beoordelen of ze deze leerling de aanpassingen kon bieden die hij nodig heeft. Deze uitspraak is van belang bij de ontwikkeling van passend onderwijs. Hiervoor moeten scholen zorgprofielen maken, op basis waarvan ze bekijken welke leerlingen ze wel en niet kunnen aannemen. De uitspraak van de CGB geeft aan dat altijd eerst de individuele situatie van een leerling in kaart gebracht moet worden. Zonder dit te onderzoeken kan een leerling niet geweigerd of doorverwezen worden. De zomervakantie ligt alweer even achter ons. Een periode waarin velen van ons weer uitentreuren hebben mogen uitleggen waarom we in Nederland toch nog steeds vasthouden aan zulke lange vakanties in de zomermaanden. En dat terwijl het zomerweer de laatste jaren nou niet bepaald reden geeft om de scholen bijna twee maanden te sluiten. De tijd van noodzakelijke hulp tijdens de landbouwoogst ligt door de automatisering ook al ver achter ons. De frustratie zit er natuurlijk vooral in Allard Muis dat veel ouders er moeite mee hebben om zes à zeven weken en soms zelfs nog langer vrij te moeten nemen. Praktisch gezien worden ze gesteund door onderzoeken die aantonen dat veel leerlingen moeite hebben de lesstof na zo n lange periode weer op te pakken. Ik juich het initiatief van OCW om scholen drie jaar lang te laten experimenteren met de vakanties dan ook erg toe. Ingrado is actief betrokken bij dit experiment. Ik hoop, net als alle bestuursleden, op veel input van leerplichtambtenaren, RMC-consulenten en natuurlijk alle andere betrokkenen uit het primair en voorgezet onderwijs. Een nieuw schooljaar ligt nu voor ons en er zullen weer veel nieuwe ideeën voor het terugdringen van het voortijdig schoolverlaten op ons afkomen. In de regio IJssel- Vecht gaan we dit schooljaar starten met uitstroomloketten (we zoeken nog een passender naam) op al onze ROC s en onafhankelijke mbo-scholen. We hadden net als de meeste centrumgemeenten al een Jongerenloket voor jongeren tot 27 jaar op ons Werkplein. Net als elders ontstaan op initiatief van het team Leerplicht-RMC en inmiddels, vanuit de WIJ-gedachte, meestal volledig ressorterend onder de afdeling Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de gemeente. In de praktijk blijkt echter dat er een te groot gat is ontstaan tussen het onderwijs en het Jongerenloket. We proberen dit nu te ondervangen met de uitstroomloketten op de scholen. Ook in andere regio s zijn dergelijke initiatieven. Ik verheug me er, net als de rest van het Ingradobestuur, op ook dit schooljaar weer te horen welke initiatieven er in de rest van het land van de grond komen op het gebied van recht op onderwijs. De Werkscholen die op verschillende plaatsen in het land van start gaan en waarover in dit nummer een artikel staat, vormen aanleiding voor hoge verwachtingen. Foto: Bart Versteeg Allard Muis Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr. 14 5

6 Denken over VSV Roep om regierol van gemeente De huidige VSV-convenanten zijn hun laatste jaar ingegaan. Op het ministerie van OCW wordt hard gewerkt aan een nieuw instrumentarium. Bij wijze van evaluatie en ter inspiratie van de beleidsmakers, legde Ingrado Magazine een aantal betrokkenen drie vragen voor. Hoe beoordeelt u de landelijke aanpak VSV sinds de start van het programma Aanval op de schooluitval? Hoe beoordeelt u de huidige situatie? En wat zijn uw verwachtingen en wensen voor de toekomst? Otto Jongsma Tekst: Yolanthe van der Ree Otto Jongsma, RMC-coordinator Centraal en Westelijk Groningen Met de start van de VSV-aanpak zijn scholen en RMC gaan samenwerken. Daarvoor was er nauwelijks communicatie. Scholen legden de verantwoordelijkheid volledig bij de jongere zelf. Nu zoeken we samen naar de beste weg om iedere leerling aan een startkwalificatie te helpen. De financiële sturing, de drie P s, vanuit het programma Aanval op de schooluitval heeft enorm geholpen. Ik vind alleen dat de scholen veel zeggenschap hebben. Ze hoeven bijvoorbeeld geen verantwoording af te leggen over de ontvangen Prestatiegelden. Wanneer zijn we tevreden? Bij schoolverlaters? Ik weet het niet; één is al te veel. Ik maak me zorgen om de ontwikkelingen in de sociale wetgeving. Hoe pakt die uit voor jongeren? Onder de huidige WIJ zijn gemeentes verplicht jongeren van werk, opleiding of inkomen te voorzien. Ik ben bang dat jongeren onder de nieuwe Wet Werken naar vermogen eerder uit beeld dreigen te raken. Vanuit de RMC zullen wij blijven hameren op de noodzaak om te investeren in jongeren. We zullen aantonen dat als je dat niet doet, er mensen langs de zijlijn komen te staan. Zelf zullen we nog meer in overleg moeten treden met bedrijven en scholen om te zorgen dat jongeren daadwerkelijk opgeleid worden voor werk. Carry Roozemond, voorzitter van Ingrado Het probleembewustzijn is enorm toegenomen. Dat bewustzijn resulteerde in harde afspraken, in doelstellingen en streefgetallen. De input van het Landelijk Werkverband VSV (fusiepartner van Ingrado) heeft de aanpak van VSV handen en voeten gegeven. Wat is meetbaar, wat zijn signalen van VSV, wat kun je beïnvloeden en wat niet, hoe zit de arbeidsmarkt in elkaar, hoe functioneert de school, wat is de thuissituatie van deze jongeren? Allemaal vragen die RMC-coördinatoren inbrachten en die vertaald zijn in beleid. Ondertussen zijn we heel veel opgeschoten. Nederland haalt z n doelstellingen en dat is goed nieuws. De RMC is volwassen geworden en is zich bewust van z n rol; iedere jongere zonder startkwalificatie in beeld. Maar ik maak me grote zorgen. Ik ben bang dat we het risico weer bij jongeren gaan leggen. Dat het hun eigen verantwoordelijkheid wordt of ze een startkwalificatie halen. Bang dat we tegen jongeren gaan zeggen zoek het zelf maar uit, je hebt je kans gehad en die niet gegrepen. De nieuwe sociale wetgeving draagt dat risico in zich. Ik maak me dan ook hard voor een VSV-programma waarbinnen gemeenten en opleidings- 6 Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr. 14

7 Carry Roozemond instellingen afspraken maken. Ik wil tegen jongeren kunnen zeggen Als je van de snelste route afwijkt, heb ik een TomTom die je helpt toch het eindpunt te bereiken. Ik hoop en verwacht dat OCW zal kiezen voor een structurele programma-aanpak. Een programma waarin gemeentes voldoende ruimte en middelen krijgen om eigen keuzes en beleid te maken. De gemeente moet de regie krijgen om iedere jongere op de juiste plek te krijgen. Onderwijs is er om onderwijs te geven. Siewert Pilon, hoofd onderwijs, zorg en welzijn bij de VNG Er is heel veel geïnvesteerd en dat heeft gemeenten en scholen de mogelijkheid gegeven stevig in te zetten op de bestrijding van VSV. De uitvoering van het VSV-beleid vereist maatwerk. Een streefcijfer is mooi, maar het gaat om die jongere. De vraag hoe hij of zij op de beste plek terechtkomt, moet elke keer centraal staan. Er moet meer aandacht zijn voor de mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Dat is nu nog te vrijblijvend. De Inspectie van het Onderwijs moet sinds 2009 toezien op de arbeidsrelevantie van de opleidingen, maar dit gebeurt nog veel te weinig. De VNG pleit ervoor dit goed in gang te zetten. Doen we dat niet, dan blijven gemeenten geconfronteerd worden met jongeren die weliswaar gekwalificeerd zijn, maar voor wie er geen werk is. Ik vind dat we soms ook te véél nadruk leggen op die startkwalificatie. Mbo-2 niveau is voor sommige jongeren simpelweg niet haalbaar. Maar daarom zijn het nog geen losers. Sommige leerlingen moeten ontheffing kunnen krijgen van de kwalificatieplicht, maar dat moet absoluut maatwerk zijn. Ik ben bang dat als we de ontheffing toepassen op groepen leerlingen (zoals in conceptwetsvoorstel WEC), we dan individuen te kort doen. Siewert Pilon Nu de WIA en Jeugdzorg naar de gemeenten gaan, krijgen zij nog meer ruimte om eigen beleid te maken. Ik hoop dat flink gebruik gemaakt zal worden van de RMC-functie. Daar zijn de risicogroepen bekend, evenals geëigende trajecten. Vanuit de VNG zullen we in lobby stimuleren dat beleid meer integraal wordt opgepakt. Datzelfde zullen we straks ook doen in de ondersteuning van gemeenten. De jeugdzorgproblematiek raakt sterk aan die van VSV. Benut elkaar daarin. Elly Pastoor, wethouder onderwijs, jeugd en sociale zaken van de gemeente Groningen Voortijdig schoolverlaten staat op de agenda en stevig ook! Niemand in het onderwijs en ver daarbuiten zal ontgaan zijn dat het behalen van een startkwalificatie hoge prioriteit heeft. Dat geldt voor Nederland en dat geldt zeker ook voor Groningen. Onze stad kent een grote groep laagopgeleide inwoners onder wie ook laaggeletterden. Aan de andere kant hebben we als universiteitsstad ook juist veel hoogopgeleiden binnen onze grenzen. Ik zie het als een grote uitdaging om de kloof tussen beide groepen te dichten. De convenanten VSV zijn daarbij een goed hulpmiddel. Als gemeente kun je beïnvloeden en faciliteren, maar je hebt geen doorzettingsmacht. Dat is weleens lastig. Je kunt van alles van plan zijn, de mooiste doelstellingen formuleren, maar je kunt niets afdwingen. Gelukkig hebben we een goede samenwerkingsrelatie met onze scholen, maar daar zou je eigenlijk niet afhankelijk van moeten zijn. Ik zou graag zien dat de regierol, ook bij de aanpak van VSV, meer bij de gemeentes zou komen te liggen. Om te voorkomen dat we dingen dubbel gaan doen, om instrumenten efficiënt te kunnen inzetten en integraal beleid te kunnen maken, moet ik vrijheid van handelen hebben. Ik moet kunnen inspelen op de lokale situatie die hier echt anders is dan in de Randstad. Ik heb ruimte en middelen nodig om dwarsverbanden te kunnen leggen, tussen jeugdzorg en onderwijs, tussen voorkomen VSV en armoedebestrijding en noem maar op. Elke situatie vraagt om creativiteit van beleidsmakers. Ik vraag het rijk: geef ons de ruimte om creatief te zijn. Elly Pastoor Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr. 14 7

8 Ricardo s droom die maar niet verdween Het Zeigarnik-effect in leerplichtzaken Niet afgemaakte taken onthouden we beter dan afgemaakte. Ze kunnen ons de rest van ons leven parten spelen. Het stressniveau loopt op en de motivatie kan eronder leiden. Dit geldt ook voor een niet gemaakt examen of een onderbroken schoolloopbaan. Leerplicht zou met dit zogeheten Zeigarnik-effect rekening moeten houden. 8 Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr. 14

9 Tekst: Jeroen Petri Illustratie: Welmoet de Graaf Het Zeigarnik-effect is genoemd naar Bluma Zeigarnik, een Sovjet-psychologe in de twintiger jaren van de vorige eeuw. Het idee ontstond omdat obers zich onbetaalde rekeningen van terrasgasten beter herinnerden dan betaalde rekeningen. Vervolgstudies toonden aan dat een onafgemaakte taak ook tot ernstige hinder bij het functioneren in het dagelijks leven kan leiden. Niet afgemaakte taken veroorzaken kennelijk psychische spanning. Hoe gemotiveerder je bent, zo blijkt uit onderzoek, hoe beter je de onderbroken taken onthoudt. En hoe groter ook de stress als de taak blijft liggen. Dat geldt dus ook voor een niet afgemaakte school of een niet gehaald eindexamen. De leerplichtzaak Ricardo Ricardo is 17 als een proces-verbaal van de leerplichtambtenaar bij de Raad voor de Kinderbescherming binnenkomt. Hij volgde het vmbo, basisberoepsgerichte leerweg, en zat in zijn examenjaar. Vlak voor zijn eindexamen kreeg Ricardo een ongeluk waardoor hij uitgeschakeld was. Om onduidelijke redenen werd hij in het tweede eindexamenjaar overgeplaatst naar een andere locatie van dezelfde school. De eerste weken van het nieuwe schooljaar verliepen voorspoedig, totdat Ricardo werd beroofd door iemand van school. Hoe gemotiveerder je bent, hoe beter je de onderbroken taken onthoudt Ricardo vertelde aan de raadsonderzoeker dat hij niet naar school wilde omdat hij zich er niet thuis voelde. Er vond, naar zijn zeggen, criminaliteit plaats. Zijn angsten komen niet uit de lucht vallen. Vanaf de basisschool kent hij een geschiedenis van pesten en ook op de eerdere locatie van de vmbo-school werd hij na school opgewacht en bedreigd. Dit leidde ertoe dat hij zelfs regelmatig aan zelfmoord dacht. Een jongen in de knel. Er werd jeugdhulpverlening gestart, maar die eindigde al snel toen Bureau Jeugdzorg oordeelde dat Ricardo geen hulpvraag had. Psychodiagnostisch onderzoek bleef uit en de oplossingen die gekozen werden, sloten niet aan. Via de leerplichtambtenaar werd hij op een bouwproject geplaatst, tegen zijn zin. Hij miste er echt onderwijs. Bovendien wilde Ricardo helemaal de bouw niet in. Hij wilde tuinontwerper worden, vertelde hij tot in detail aan de raadsonderzoeker. Zijn ouders evenwel, vonden het moeilijk hun zoon te motiveren ergens voor te gaan. Alle signalen voor aanwezige problematiek worden overschaduwd door het feit dat deze jongen wel examen wilde doen, maar dit door omstandigheden niet kon. Wat moet dit met hem gedaan hebben? Vragen wij ons, raadsmedewerkers, schoolmedewerkers, ouders en hulpverleners, voldoende af hoeveel impact dit voor deze jongen heeft? Zeigarnik en leerplicht: droom en werkelijkheid komen samen Bij een groot deel van de leerplichtzaken waarmee de Raad voor de Kinderbescherming bemoeienis heeft, is sprake van een onderbroken leertraject. Redenen zijn verhuizing, verwijdering na tweemaal te zijn blijven zitten of een overgang naar een lager leerniveau dan het citoadvies of het advies van de basisschool. Scholen noemen een gebrek aan motivatie in hun rapportages over schoolverzuim aan de leerplicht-ambtenaar. Scholen adviseren vaak plaatsing naar een lager leerniveau, plaatsing op tijdelijke leertrajecten of verwijdering van school als het verzuim niet vermindert of stopt. Over gevoelens van teleurstelling bij de leerling (en zijn ouders) heeft men het niet. Deze gevoelens worden ook niet in het proces-verbaal van Leerplicht meegenomen. De bemoeienis van de Raad in schoolverzuimzaken betreft zowel een pedagogisch gefundeerde, strafrechtelijke afdoening als een advies tot vermindering van het schoolverzuim. De Raad hoeft het er niet mee eens te zijn als een school plaatsing op een lager schoolniveau adviseert of verwijst naar andere scholen en trajecten. Zeker niet als uit onderzoek door de Raad blijkt dat eerdere besluiten van de school niet tot vermindering van het verzuim, maar wel tot vermindering van motivatie of geloof in het onderwijssysteem hebben geleid. Teleurstelling Als de Raad in een leerplichtzaak teleurstelling ziet over een niet gerealiseerde droom, moet zij het pedagogische effect hiervan meewegen. De dynamiek van teleurstelling bij een leerling, en vaak ook bij diens ouders, moet een rol krijgen. Hier komt het Zeigarnik-effect om de hoek kijken. De impact, de stress, het gevoel gefaald te hebben, iets niet afgemaakt te hebben waar men ooit voor gemotiveerd was, kan sterk belemmerend werken in het dagelijks leven. Onderkenning van die gevoelens kan een essentiële diagnostische stap zijn. Door deze gevoelens bespreekbaar te maken, kan een leerling als Ricardo zich opnieuw verbinden met zijn oorspronkelijke droom. Dan kan de Raad, als meerwaarde bij de strafrechtelijke afdoening, ertoe bijdragen dat droom en werkelijkheid weer dichter bij elkaar komen te liggen. Jeroen M. Petri, gedragsdeskundige bij de Raad voor de Kinderbescherming, schreef dit artikel op persoonlijke titel Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr. 14 9

10 Het ABC van regionaliseren Regionaliseren is in in leerplichtland. Schaalvergroting maakt de slagkracht groter en de werkwijze efficiënter en effectiever. Ingrado stimuleert en ondersteunt de samenwerking op regionaal niveau. Ien Blaasse mag je ervaren noemen als het gaat om regionalisering. Voorheen was zij directeur van RBL Gooi- en Vechtstreek, het elf jaar oude en daarmee ook oudste regionale bureau leerplicht van het land. Toen zij in 2010 als hoofd van het regionale bureau leerplicht/rmc Oosterschelde begon, waar acht leerplichtambtenaren en zes RMC-trajectbegeleiders werkzaam zijn, was dat regionale bureau net gestart. Tekst: Rob de Blok Foto: Bart Versteeg Illustratie: Welmoet de Graaf Op bestuurlijk niveau, bij de gemeenten dus, bestond al langer de wens om de krachten te bundelen en tot één bureau te komen. Ook de medewerkers wilden dat. Dat het toch een paar jaar heeft geduurd voor het er daadwerkelijk van kwam, heeft te maken met het kweken van vertrouwen bij de gemeenten. Er moesten voorwaarden worden gecreëerd dat hun leerplichtambtenaren van hun bleven. Zal er niet teveel afstand ontstaan? Kunnen we het contact goed onderhouden? Zal het voor burgers laagdrempelig en bereikbaar blijven? Allemaal vragen die beantwoord moesten worden. De onzekerheid hebben we in korte tijd kunnen wegnemen; ook wij vinden de korte lijnen met de gemeenten heel belangrijk. Effectief en betrouwbaar De medewerkers van het regionaal bureau houden kantoor in Goes, de grootste gemeente van het gebied en daarmee ook RMC-contactgemeente. Van daaruit kruist men de regio door. Met regelmaat komen leerplichtambtenaren over de vloer bij de ouders en ook de scholen kennen de RBL-medewerkers goed. Er zijn spreekuren, waar onder meer de telaatkomers streng worden toegesproken. Waar vroeger wel zeven leerplichtambtenaren per school over de vloer kwamen, is er nu één leerplichtambtenaar en één RMC-medewerker voor elke school. Die kennen de schoolleiders en docenten, waardoor het broodnodige vertrouwen ontstaat. Iedereen beseft dat we het samen moeten doen. Van collega s en van scholen hoor ik dat we met de regionalisering op drie fronten gewonnen hebben: door de bundeling van krachten werken we effectiever, de kwaliteit is aanzienlijk verbeterd en de bereikbaarheid is veel en veel betrouwbaarder. 10 Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr. 14

11 Er is nu één leerplichtambtenaar en één RMC-medewerker voor elke school Zes Zeeuwse tips Ien Blaasse Tip 1 Benut de kracht van degenen die willen en ga het gewoon doen. Dat gaat resulteren in het zwaan-kleefaan-effect. Voorkom te lange voorbereiding: begin gewoon. Opbouwen geeft energie en twijfelende gemeenten zien vanzelf de voordelen en sluiten aan. Leerplichtambtenaren ervaren het als bevrijdend om informeel met collega s over casussen te kunnen overleggen. Sinds de regionalisering werken we met één leerlingvolgsysteem voor leerplicht en RMC. Daarmee is de onnatuurlijke knip tussen leerplicht en RMC opgeheven. Stapje voor stapje werkt men aan één werkwijze, met uniforme procesbeschrijving. We hebben een verzuimkaart gemaakt voor de drie regio s in Zeeland. Daarop staan de wettelijke regels en wie wat moet doen. Inclusief de verantwoordelijkheid van de school om na gesprekken en maatregelen de leerplichtambtenaar erbij te roepen. Die kaart is opgesteld door alle Zeeuwse leerplichtambtenaren en is besproken met de scholen. Die hebben daar op mogen schieten, tot iedereen zei: oké, zo spreken we dat af en zo doen we het ook. Eén beleid Eenheid in beleid is een groot verschil met het verleden, toen er bijvoorbeeld rond het vakantieverzuim voor een gemiddelde ouder geen peil op te trekken was. We geven nu voorlichting aan de scholen: hoe kun je wel goed omgaan met verlofregelingen, waar zit de ruimte en wat kun je doen binnen het eigen beleid? Scholen zijn daar blij mee, want het contact met de ouders is voor een klein basisschooltje, waarvan we er hier veel hebben, best precair. Het is heel belangrijk dat er één beleid is dat voor iedereen geldt; anders lopen de ouders naar een andere school. Tijd voor de hamvraag: hoe weten we dat RBL Oosterschelde er beter voor staat? Ien Blaasse: Het aantonen van succes is altijd een hachelijke zaak. Maar ik zie een toename van het aantal meldingen van schoolverzuim. Doordat we op de scholen rondlopen worden leerlingen eerder gemeld of vragen docenten advies. Ik vind dat een teken van succes. Tip 2 Ga naar de ouders, kinderen en scholen toe. Hen boeit het niet hoe wij het hebben georganiseerd. Zij willen een organisatie die bereikbaar is en waar ze antwoord op hun vragen krijgen. Tip 3 Zoek deskundigheid bij degenen die het proces al achter de rug hebben. Laat je adviseren, maak gebruik van good en bad practices. Tip 4 Maak het niet ingewikkelder dan het is. Wat kan er nou helemaal gebeuren als je een aantal éénpitters van leerplicht bij elkaar zet? De veiligheid van het eigen tokootje weegt niet op tegen het uitwisselen met elkaar en eindelijk een oplossing forceren. Met elkaar lachen en huilen, dat is een energieboost. Tip 5 Zie de bestuurders mee te krijgen. Bespreek de angst dat de grote gemeente de kleine zal overrulen. Maak daar afspraken over. Zo is de voorzitter van het RBL Oosterschelde, dat bestaat uit de wethouders van de zeven deelnemende gemeenten, niet de wethouder van Goes, terwijl Goes wel contactgemeente is. De gemeenten ervaren zo dat het regionale bureau echt van en voor alle gemeenten is. Tip 6 Als gemeenten de hakken in het zand zetten en niet het belang van de kinderen centraal stellen, laat die regionalisering dan maar zitten. Het doel is het recht op onderwijs. Je moet durven stoppen met het behartigen van je eigen belangen en die van je instelling. En durven zoeken naar creatieve oplossingen, soms buiten de gebaande paden om. Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr

12 Houd de jongeren in beeld! RMC hard nodig voor slagen nieuwe wetgeving Een goed functionerende RMC vormt voor jongeren die uit de boot dreigen te vallen de schakel tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Trajectbegeleiders leveren maatwerk en gidsen de jongere door de taaie wereld van instanties, wetten en verwachtingen. Nieuwe wetgeving zal hun werk niet onbelangrijker maken. Integendeel Tekst: Rob de Blok Foto s: Bart Versteeg De wortels van de RMC liggen qua financiering en wetgeving bij OCW. Tegelijkertijd heeft de RMC er in de uitvoeringspraktijk veel te maken met doelgroepen en doelstellingen die eerder bij SZW horen. Sommige RMC s hebben vooral last van die verkokering, terwijl andere in dat spanningsveld juist een regierol op zich nemen. Zij brengen de partijen op lokaal niveau bij elkaar. Het Jongerenloket is de plaats bij uitstek waar de samenwerking vorm krijgt. Daar slaan UWV, Sociale Zaken, de RMC en andere netwerkpartners de handen ineen. In 25 RMC-regio s bestaan dergelijke loketten al. Nu de sociale wetgeving wordt geherstructureerd (zie kader), is het zaak de deskundigheid van de RMC s zichtbaar te maken. Zij kennen de situatie en mogelijkheden van kwetsbare jongeren als geen ander. Ingrado stelde samen met de RMC-coördinatoren een positionpaper op, waarin de drie RMC-doelstellingen luid en duidelijk staan geformuleerd: terugbrengen van het aantal voortijdig schoolverlaters, maximale participatie van jongeren op de arbeidsmarkt en natuurlijk het optimaliseren van de ontwikkeling van jongeren door het volgen van een adequate opleiding. Belangrijkste partner bij het realiseren van deze doelstellingen is de directie BVE van het ministerie van OCW. Daarnaast doet men zaken met de projectdirectie VSV en het ministerie van SZW. Het decembernummer van het Ingrado Magazine zal verder inzoomen op positie en koers van de RMC, de aandacht voor jongeren die niet automatisch hun weg vinden en op het nieuwe wettelijk kader. Bij wijze van voorschot in dit nummer alvast een reportage uit Zaanstad. Wordt vervolgd dus. Lees de reportage op pagina 14 en Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr. 14

13 Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr

14 Houd de jongeren in beeld! RMC hard nodig voor slagen nieuwe wetgeving RMC neemt de regie in Jongerenloket Zaanstreek Het Jongerenloket Zaanstreek, vier middagen in de week geopend, staat in het centrum van Zaandam. Aanloop is er genoeg: uit nieuwsgierigheid of met een gerichte vraag stappen er zo n duizend jongeren per jaar binnen. Een batterij deskundigen zit er klaar voor advies en ondersteuning bij het vinden van de juiste opleiding, baan of financiën. Niet alleen jongeren weten het loket te vinden, de complete sociale kaart van de Zaanstreek haakt aan. Wij zijn een vindplaats, constateert Ellen Karstens, die namens de RMC de regie voert over het Jongerenloket. Je kunt hier alles zeggen en alles vragen; je kop gaat er niet af. Niet één van de partners drukt een stempel, want als jongeren zelfs maar het idee hebben dat ze bijvoorbeeld bij het UWV binnenlopen, zijn ze acuut weer weg. Dat, vertelt teamleider Leerplicht, RMC en leerlingenvervoer Ellen Karstens, is de X-factor van het Zaanse Jongerenloket: laagdrempeligheid. Naast RMCmedewerkers komen bezoekers er werkcoaches van het UWV tegen, consulenten van Werk en Inkomen (sociale dienst), een medewerker van het ROC, een straathoekwerker, een Wajong-expert en als dat nodig is een maatschappelijk werker. Ook andere instanties weten het loket te vinden, van Bureau Jeugdzorg tot woningbouwcorporaties. Al die partijen onderschrijven de regierol van de RMC. Wij leggen als RMC veel nadruk op binden. Wij stellen ons kwetsbaar op en vervullen geen autoritaire rol, staan open voor kritiek en worden daarom gewaardeerd. Waarmee RMCtrajectbegeleider Susan Pfaff de populariteit van het Jongerenloket onder de netwerkpartners verklaart. Leidende rol Het Zaanse Jongerenloket startte in 2006 met de wind mee. Jongeren waren in de landelijke politiek duidelijk een doelgroep, herinnert Ellen Karstens zich. Met name de VSV-convenanten boden de mogelijkheid de handen ineen te slaan en partijen te verenigen. Hoewel dat aanvankelijk nog niet zo hecht en gesmeerd liep, kwam het toch tot iets moois. Dat had alles te maken met de aanwezigheid van geld én met de leidende rol van de RMC. We hadden een gedreven wethouder die het belang van een startkwalificatie benadrukte. Werk en Inkomen heeft de opdracht jongeren naar werk te begeleiden, maar dat kan botsen met het behalen van een startkwalificatie. Ook wij wilden de jongeren aan het werk hebben, maar dan wel mét een startkwalificatie. De mensen van Werk en Inkomen die in het Jongerenloket participeren, zitten er met de neus bovenop maar hebben soms moeite om hun collega s op het stadhuis te overtuigen, weet Karstens. Dat het aan de buitenwacht niet eenvoudig duidelijk te maken is waar je mee bezig bent, ervaart zijzelf ook: Ik moet aan mijn 14 Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr. 14

15 Je kunt hier alles zeggen en alles vragen Leien dakje Na al die jaren kennen de RMC-trajectbegeleiders iedereen van de sociale kaart en zij hen. Toch gaat het niet altijd van een leien dakje. Ook wij lopen soms tegen de muur. Dat kaarten we aan in de netwerkbijeenkomsten en organisatorische overleggen op managementniveau. Men neemt het loket serieus, dus daar komt dan ook echt wat uit. Jongeren die binnenkomen, vullen een intakeformulier in. Soms levert dat schokkende informatie op, waar onze straathoekwerker mee aan de slag gaat, zegt RMC-trajectbegeleider Susan Pfaff. Met het intakeformulier gaan we, anders dan vroeger, toen er weinig werd doorgevraagd, alle leefgebieden af. Wij pretenderen niet dat wij bij alles kunnen helpen, maar verwijzen door waar het nodig is. In voorkomende gevallen gaan we mee naar het straathoekwerk en houden vinger aan de pols tot de betreffende jongere goed in gesprek is of verder is doorverwezen en op de juiste plek zit. En als na een tijdje school weer in beeld komt, gaan we weer in gesprek met de jongere. Karstens: Het zou de doodsklap zijn voor het loket als zou rondzingen dat je ook hier niet verder komt. Vriendelijk maar beslist zijn we. Het gaat hier over school en werk. Je wordt bij ons geholpen zelf je ding te doen. Meer informatie: collega s op het stadhuis steeds weer uitleggen wat een RMC is. Ze kennen nog eerder het Jongerenloket dan de RMC. Als gevolg van de Wet Werken Naar Vermogen zullen de rollen van partijen veranderen, ook in de Zaanstreek. Het UWV heeft al te maken met ernstige bezuinigingen. Karstens: Zullen zij bij ons nog hun rol kunnen spelen? De nadruk in de nieuwe Bijstandswet en de Wet Werken Naar Vermogen (WWNV) ligt nog sterker op werk. Hoe verhoudt zich dat de komende jaren tot het halen van een startkwalificatie? Naast de Wet WNV komen er nog de decentralisaties aan van Jeugdzorg en de AWBZ. Dat is goed, want er zal op het stadhuis betere samenwerking ontstaan tussen de afdelingen Maatschappelijke Ontwikkeling en Werk en Inkomen. Optimistisch treden Karstens en Pfaff de toekomst tegemoet: Wij venten als RMC uit dat we goed zijn in integrale aanpak en samenwerking. Wij zijn hoe dan ook een onderdeel van de keten. We zijn brutaal, nemen de regie en verbinden. En het helpt ook dat de wethouder een fan van ons is. Sociale wetgeving in beweging Het ministerie van SZW is druk in de weer met nieuwe wetgeving. Op de eerste plaats wordt de Wet Werk en Bijstand (WWB) aangepast; de betreffende voorstellen hiertoe liggen nu bij de Tweede Kamer. Daarna zal de aandacht gericht worden op de Wet Werken naar Vermogen (WWNV). In deze wet worden de vernieuwde WWB, de Wet Investeren in Jongeren (WIJ), de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) en de Wajong gebundeld. Streefdatum van inwerkingtreding is 1 januari 2013, maar uiteraard moet er nog een heel wetgevingstraject worden afgelegd. In de WWNV zal een regime blijven bestaan voor jongeren tot 27 jaar (de WIJ-component in de nieuwe wet); onverminderd (en misschien wel strenger) zal gelden dat jongeren niet in aanmerking komen voor bijstand tenzij ze overtuigend hebben aangetoond geen kans te hebben op werk of onderwijs. Zoveel mogelijk jongeren aangesloten op de arbeidsmarkt, dat is zo ongeveer het motto, en dat wordt aan de ene kant ingegeven door de economische realiteit (zo min mogelijk geld uitgeven aan uitkeringen)en aan de andere kant door de demografische realiteit (zoveel mogelijk het arbeidspotentieel op peil houden bij de naderende grote pensioneringsgolf). Aan onderwijs wordt grote waarde gehecht vanuit deze twee perspectieven en een bijstandsuitkering wordt steeds meer het uiterste vangnet. In deze ontwikkeling is een belangrijke rol weggelegd voor de RMC. Dáár kent men zowel de jongere als de opleidingsmogelijkheden, dáár kan getoetst worden of de mogelijkheden op het gebied van onderwijs voor een jongere echt uitgeput zijn. Dat is handig voor de collega s van Werk en Inkomen, die immers pas tot een bijstandsuitkering kunnen overgaan als duidelijk is dat er geen andere mogelijkheid is, én handig voor de jongere. De RMC er zal zich vanuit zijn expertise immers echt inzetten om het maximale voor die jongere er uit te halen. Meer informatie op Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr

16 Regels voor particuliere scholen Ideologische en principiële opvattingen en ontevredenheid over het huidige systeem zijn de belangrijkste redenen om zelf een school op te richten. Maar dan? Twee onderwijs- inspecteurs maken wegwijs in de wereld van het particulier, niet-bekostigde onderwijs. A A A a a a a A A A A A B B B B B B B b b b b b b b b b b b b B B B B B B B B B B B B B B B B B b b b b b b b b b b b b b b b b bb b b b B B B B B B B B B B B B B B B B B B B b b b b b b b b b b b b b b b b b b b 16 Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr. 14

17 De onderwijsinspectie beoordeelt of er sprake is van een school in de zin van de Leerplichtwet Tekst: Peter Zunneberg Illustratie: Welmoet de Graaf Een extreem voorbeeld: ik ben nog steeds heiden zoals de oude Germanen en ik ben aanhanger van Thor. Als ik vind dat mijn ideeën in het reguliere onderwijs onvoldoende aan bod komen, dan kan ik zelf een school beginnen. Aan het woord is onderwijsinspecteur Martin Uunk, die samen met zijn collega s Jaco Wijsman en Kees van Baak de coördinatie van de werkgroep particulier onderwijs verzorgt. Voordat de Thoraanhanger zijn school kan starten, moet hij wel aan een groot aantal regels voldoen. Zo moet hij zijn school binnen vier weken na de officiële oprichting aanmelden bij het ministerie van OCW. Vervolgens komt er een inspecteur toetsen of het om een echte school gaat. Wat er in ieder geval moet zijn, zegt Wijsman, zijn juridische documenten, van de notaris en van de Kamer van Koophandel, bevoegde docenten en duidelijkheid over het leerstofaanbod. Zo beoordeelt de onderwijsinspectie of er sprake is van een school in de zin van de Leerplichtwet. Daarvan gaat een melding naar de leerplichtambtenaar in de betreffende gemeente. Soms geeft dat problemen. Uunk: Op een particuliere school in Utrecht zaten op een gegeven moment leerlingen uit twintig verschillende gemeenten. We vragen dan de leerplichtambtenaar van Utrecht om alle collega s op de hoogte te brengen. Autonomie De Leerplichtwet onderscheidt drie soorten particulier, niet door de overheid bekostigd onderwijs: de zogenoemde B2-, B3- en B4-scholen (de B verwijst naar een sublid van het betreffende wetsartikel in de Leerplichtwet). B2-scholen zijn zelfstandige exameninstellingen. Deze scholen moeten behalve aan allerlei eisen uit de Leerplichtwet ook voldoen aan eisen uit de wet op het voortgezet onderwijs. Heel belangrijk is het examenbesluit, zegt Wijsman, waarin onder meer een programma van toetsing en afsluiting vereist is. Ook moeten de opbrengsten van de school, zoals gebruikelijk gemeten over drie jaar, aan de maat zijn. In het verleden hadden deze instellingen nog wel eens de schijn tegen dat de resultaten van het schoolexamen veel hoger waren dan die van het centraal eindexamen. De bekendste en grootste B2-instelling is Luzac. Het Luzac Lyceum functioneert echt als school met een curriculum van vier, vijf of zes jaar. Het Luzac College is een vavo-instelling voor 18 jaar en ouder. Daarnaast zijn er onder meer het Erasmus Lyceum en College en Instituut Blankestijn. Maar er is hier vrij veel beweging door naamsverandering en fusies van besturen, waarschuwt Wijsman. Dat kan voor leerplichtambtenaren verwarrend zijn. Zo hadden we Instituut Vrijbergen en STEBO, maar dat is nu allebei Winford. Ideologie B3-scholen zijn particuliere instituten die volgens de wet voorbereiden op vervolgonderwijs. B3 kan dus primair onderwijs zijn of voortgezet onderwijs. Juist in deze categorie kom je de scholen tegen die sterk ideologisch geïnspireerd zijn. Er zijn op dit moment zo n twintig door de inspectie erkende B3-basisscholen (zes scholen bieden daarnaast ook voortgezet onderwijs aan) en zeven B3-scholen die uitsluitend voortgezet onderwijs aanbieden. Ook zijn er nog twee instellingen, vertelt Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr

18 In de categorie B3 hebben particuliere scholen veel ruimte. Er zijn voor hen minder regels van toepassing dan voor bekostigde scholen Uunk, een in Amersfoort en een in Beverwijk, waarmee we verwikkeld zijn in een juridische procedure of ze nu wel of geen school zijn. Wijsman kent in deze categorie ook een instituut dat uitsluitend leerlingen aanneemt aan wie door leerplichtambtenaren ontheffing van de Leerplichtwet is verleend. Je kunt je afvragen of dat een wenselijke situatie is. Als inspectie gaan wij er in ieder geval niet meer naar binnen. De laatste categorie, B4, zijn de internationale scholen die een ander curriculum volgen dan het land waar ze gevestigd zijn. In Den Haag zijn dat bijvoorbeeld de Deutsche Schule en de British School, scholen voor Duitse en Engelse expats, die het Duitse en Engelse curriculum volgen. Maar er zijn ook andere internationale scholen, zegt Uunk. In Amsterdam heb je de International School of Amsterdam, met een eigen, internationaal curriculum. Internationale scholen zijn behoorlijk autonoom en tot voor kort ontbrak iedere vorm van toezicht vanuit Nederland. Sinds april jl. is er een regeling, waarbij deze scholen zich moeten melden bij het ministerie van OCW. Hierdoor krijgt de inspectie ook zicht op de kwaliteit van deze scholen. Wijsman attendeert op de zogeheten Rutte-regeling, die het leerlingen van 16 en 17 jaar mogelijk maakt om bij een vavo-instelling via deelcertificaten een diploma te bemachtigen, terwijl ze ingeschreven blijven staan op een school voor voortgezet onderwijs. Deze leerlingen blijven leerplichtig. Vandaar dat vavo-instellingen, en dat is voor leerplichtambtenaren goed om te weten, vanaf 1 januari 2012 verplicht zijn een dergelijke overstap via DUO in BRON te melden. De belangrijkste aanbeveling van Uunk en Wijsman aan de leerplichtambtenaren is goed in beeld te houden welke particuliere en niet-bekostigde scholen er in hun gemeente zijn. Informatie daarover houden we zo veel mogelijk up-to-date op de website van de onderwijsinspectie, zegt Wijsman. Daar melden we bovendien alle nieuwe regels, maar ook alle wijzigingen in regels. Uunk wijst erop dat rechtstreeks contact tussen leerplichtambtenaar en onderwijsinspecteur nuttig is. Een rechterlijke uitspraak in de procedures die nog lopen, kan direct gevolg hebben voor de leerplichtambtenaar. Zodra een school niet langer erkend is, overtreden de leerlingen en hun ouders de Leerplichtwet. Grijze gebieden Vooral in de categorie B3 hebben particuliere scholen veel ruimte omdat voor hen minder regels van toepassing zijn dan voor bekostigde scholen. De urennorm is daar een voorbeeld van. Als scholen kunnen aantonen dat ondanks minder contacturen het ontwikkelingsniveau van de leerlingen vergelijkbaar is met dat van leeftijdsgenoten, hebben wij daar geen bezwaar tegen, zegt Uunk. Ergens in de buurt van hun twaalfde moeten voor basisschoolleerlingen de kerndoelen wel gerealiseerd zijn. Meer informatie: 18 Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr. 14

19 Rechten & plichten In deze rubriek informeert Carolien de Bruin, juridisch adviseur van Ingrado, u over actuele juridische zaken. Hebt u ook een vraag? Gebruik het vragenformulier op en u krijgt per mail of telefoon antwoord. Particuliere school Bij elke nieuwe particuliere school komt de Onderwijsinspectie langs om te beoordelen of de school wel een echte school is. Ze kijkt onder meer of er daadwerkelijk sprake is van kennisoverdracht en of de kerndoelen of eindtermen wel worden gehaald. Als dat niet het geval is, betekent dit dat de leerlingen die deze school bezoeken, zich niet aan de Leerplichtwet houden. Zo nam de inspectie ook De Koers, een in 2008 opgerichte particuliere school voor basis- en voortgezet onderwijs in Beverwijk (in jargon: een B3-school), onder de loep. Haar advies, overgenomen door B&W, luidde dat het hier niet om een school in de zin van de Leerplichtwet ging. De Koers was het hier niet mee eens en ging in beroep bij de Raad van State. Deze oordeelde onlangs dat de inspectie haar werk moet overdoen, omdat het advies onvoldoende uitgewerkt en onderbouwd was. Meer informatie: zie ook het artikel over particuliere scholen op de vorige pagina en zie en dan zoeken op Koers. Waarschuwing of wet? Iedere leerplichtambtenaar schrijft m regelmatig; de waarschuwingsbrief aan ouders of jongeren. Als uw kind nog langer verzuimt, zijn we gedwongen een proces-verbaal op te maken. Of woorden van gelijke strekking. Niet zelden prijkt onderaan een dergelijke brief de bezwaarclausule. Dat is echter niet nodig. Het klopt dat leerplichtambtenaren bij besluiten verplicht zijn die bezwaarclausule op te nemen. Maar deze waarschuwing is geen besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Als leerplichtambtenaar geef je een waarschuwing af aan ouders en jongere dat je een strafrechtelijk traject gaat bewandelen (bijvoorbeeld een proces-verbaal) als de jongere blijft verzuimen. Dit staat dus los van het nemen van een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Dwangsom Een van de instrumenten die leerplichtambtenaren achter de hand hebben, is het opleggen van een last onder dwangsom. In praktijk blijken ze er nauwelijks naar te grijpen. Jammer, want de last onder dwangsom is een krachtig instrument om snel een einde aan verzuim te maken. Als ouders na herhaaldelijke waarschuwingen voor elke dag verzuim een x bedrag moeten betalen, dan is de ernst van de zaak direct duidelijk. Vergelijk dat eens met een proces-verbaal dat vaak een doorlooptijd kent van twee of meer maanden. Terwijl de meeste leerplichtambtenaren liever lik-opstuk-beleid zien bij notoir verzuim. Dat het instrument desondanks weinig benut wordt, komt doordat leerplichtambtenaren een helder kader missen. Daarom is Ingrado een pilot gestart in samenwerking met enkele gemeenten. Dit moet resulteren in een format met heldere beleidsrichtlijnen - bijvoorbeeld voor de hoogte van de dwangsom en een omschrijving bij welke vorm van verzuim er gebruik gemaakt kan worden van een dwangsom - en een praktisch stappenplan. Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr

20 10 vragen aan... Linda Dubbelman, landelijk jeugdofficier Er is een duidelijk verband tussen structureel schoolverzuim en criminaliteit Foto: Vincent Boon 20 Ingrado Magazine Oktober 2011 Nr. 14