MIJN KIND ZIT IN DE ÜBERTEIT

Transcriptie

1 HET MAGAZINE DAT DEUGD DOET ZOMER WAARSCHUWING: DIT NUMMER BEVAT FILOSOFISCHE GEDACHTEN! DE MANTELZORG DER LIEFDE SPECIAL PUBERS CATH LUYTEN: MIJN KIND ZIT IN DE ÜBERTEIT EEN UITGAVE VAN CM REGIO MECHELEN-TURNHOUT EDITIE 12

2 STERKE BOTTEN behouden... 2 in 1 Calcium + Vitamine D 1 SLIK-tablet / Zo simpel! Verouderen doen we allemaal! Maar mobiel en actief blijven, is de wens van elke vrouw. We moeten vermijden dat onze beenderen fragiel en broos worden. Vanaf de menopauze, voldoende gezond bewegen, een evenwichtige voeding met een optimale calcium-toevoer en voldoende vitamine D. Aldus zorgen we voor sterke botten en verminderen we ook de kans op vallen. VISTA-Cal D kan u het leven gemakkelijk maken want het bevat de juiste hoeveelheid zowel van calcium als van vitamine D. Met VISTA-Cal D geen smaak- noch bereidings-problemen. Gewoon 1 tablet per dag innemen. VISTA-Cal D is een gladde film-omhulde tablet, dus makkelijk te slikken. Zijn gebruiksgemak en voordelige prijs vergemakkelijken de inname op lange termijn en dit is absoluut noodzakelijk! 60 tabletten = 12,90 Vraag CNK aan uw apotheker 1 comp. à AVALER / Si simple... voor een actieve en! mobiele toekomst

3 EDITO ALTIJD DIE DRUK Inhoud Zou je dat ook wel eens willen? Dat je de tijd even stil kon zetten of zelfs terug kon draaien? Ik wel, en ik moet bekennen dat die gedachte steeds vaker bij me opkomt. Even op de plaats rust en terugblikken op het leven. Dat zouden meer mensen moeten doen als ik afga op het aantal burn-outs en andere stressgebonden problemen waar we in deze jachtige samenleving mee te kampen hebben. Daarom vonden we dat het tijd werd voor een nummer van çava waarin we ruimte geven aan ideeën om ons leven wat eenvoudiger te maken. Inderdaad, een beetje zoals vroeger. Vroeger gaat in confrontatie met het nu in ons dossier over pubers. Wat vinden ouders en hun puberzonen of -dochters van elkaar? Veel, zo blijkt, samen met het besef dat wij ouders vroeger zelf geen haar beter waren! Het kan geen kwaad om daar af en toe bij stil te staan, tijdens de zoveelste ruzie met slaande deuren. Let maar op, stilstaan wordt de nieuwste trend. Veel leesplezier! JIM JANSEN BLADMANAGER 04,32,54 GESPOT Cijfers & weetjes 06 EXCELLENTIEDRUK De lat van het leven wordt te hoog gelegd 14 SPECIAL PUBERS Nagel aan je doodskist of herhaling van de geschiedenis? 22 MIJN GEDACHT Puberkind 24 GRENZELOZE LIEFDE Liefde overwint (bijna) alles 28 SAY CHEESE Studenten op kot 34 GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG Renaat wordt opgevangen bij een pleeggezin 40 ZEG EENS AAA Kan het kwaad om de pil door te nemen? 41 HALLO CM-medewerker in de kijker 42 SCHOOL OF LIFE Kan filosofie mijn leven veranderen? 48 MANTELZORGERS De mantelzorg der liefde 55 VRAAG AAN DE STRAAT Wat heb jij deze ochtend gegeten? 56 CM DEALS Korting voor CM-leden & çava?-lezers! 59 CM-AGENDA Plan je activiteiten! + Enquête blz. 23 MAAK VAN ÇAVA? EEN NOG BETER BLAD! Coverfoto: Filip Naudts Verantwoordelijke uitgever Tonnie Steeman, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout Bladmanagement Jim Jansen Redactie Peter Lambert, Jeroen Bruggeman, Katelijne Duerinck, Paul Van Roy, Annelies Vervoort, Kathleen Schellemans, Natalie Van den Heule, The Fat Lady Concept, fotografie en vormgeving The Fat Lady Advertenties Publicarto , com@publicarto.be Contact CM regio Mechelen-Turnhout, Korte Begijnenstraat 22, 2300 Turnhout, , regiomechelenturnhout@cm.be çava? is een uitgave van CM regio Mechelen-Turnhout en verschijnt in een oplage van ex. huis aan huis in de arrondissementen Mechelen en Turnhout. De CM-diensten en -voordelen die in çava? vermeld worden zijn informatief. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten en de huishoudelijke reglementen. CM Mechelen-Turnhout is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de çava?-advertenties.

4 4 GESPOT Dit jaar vieren we dat het precies 200 jaar geleden is dat het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden ontstond. In museum Hof van Busleyden in Mechelen koop je daarom een ticket terug in de tijd. De expo Een Hollander in Mechelen neemt je mee naar de periode toen de Nederlanders er de plak zwaaiden. Terwijl je er letterlijk door de straten van Mechelen uit de tijd wandelt, leer je meer over de kleine en grote geschiedenis van toen. De museumzaal van het Hof van Busleyden is omgetoverd tot een gestileerd stadsplan van Mechelen uit die periode. Tekeningen en schilderijen brengen het oude stadscentrum terug tot leven. Voor EXPO Ga naar het Mechelen van de kleinste bezoekers tot 12 jaar is er een zoektocht door de expo. Met een koffertje vol leuke opdrachten in de hand kunnen ze met hun ouders mee op pad. Hebben ze de opdrachten goed, dan krijgen ze nog een leuk Hollands souvenir mee naar huis. De expo Een Hollander in Mechelen loopt tot 26 juli 2015 in samenwerking met het Stadsarchief Mechelen en het Aartsbisschoppelijk Archief Mechelen. Jij kan er dankzij çava? gratis heen. Stuur je naam en adres door naar en maak kans op één van de vijf duotickets. Info op stadsarchief Mechelen, 80 CIJFER Op 10 juni 1935, 80 jaar geleden, werd Alcoholics Anonymous, de AA, opgericht in New York. De eerste AA-groep in Vlaanderen liet iets langer op zich wachten, tot GEZONDHEID Internetten niet stressvol Internetten zorgt voor minder stress. Dat blijkt uit een onderzoek van het Pew Research Center. Mensen die vaak op het internet surfen zouden niet meer stress dan gemiddeld hebben. Twitteren en foto s delen zorgen zelfs voor minder stress. Facebook zou dan weer voor meer stress en spanning zorgen omdat je via dat netwerk meer te weten komt over de problemen van anderen. TELEBLOK Wanneer de examenperiode nadert en de stress bij hogeschoolen universiteitsstudenten flink oploopt, kan blokkend Vlaanderen gehoor vinden bij Teleblok, de anonieme en gratis hulplijn van CM. Studenten die het even niet meer zien zitten, kunnen bij Teleblok hun hart luchten. Ook bezorgde ouders, leerkrachten, vrienden en partners kunnen een beroep doen op Teleblok. Tijdens de examenperiodes van juni is Teleblok van maandag tot en met vrijdag van 18 tot uur telefonisch bereikbaar op het gratis en anoniem nummer Chatten kan elke dag tussen 18 en 23 uur op Meer info? Teleblok@cm.be

5 MEERVOUDIG BEKROONDE 7 JAAR OUDE GRAN RESERVA Wat een fantastische wijn is dit! Zonder twijfel één van de beste wijnen uit ons assortiment. Niet voor niets werd deze topwijn inmiddels bekroond met maar liefst twee prachtige gouden medailles en ontving daarnaast zilver op de Mundus Vini 2015! Deze 7 jaar oude Gran Reserva heeft 24 maanden gerijpt op eikenhouten vaten en overtreft naar onze mening alle voorgaande oogstjaren. U mag deze exclusieve wijn bestellen voor de onwaarschijnlijk lage prijs van 4,99. 9,98 4,99 Gratis thuisbezorgd Proefnotitie Casa Safra Terra Alta DO Gran Reserva 2008 Uitbundige en intense geur met indrukken van rijp zwart fruit. Dankzij de 24 maanden houtrijping op Franse en Amerikaans eikenhouten vaten heeft de wijn fluweelzachte tannines en een karakteristieke smaak gekregen. Hierdoor beleeft u de smaak van pure passie! De wijn heeft een uitzonderlijk geconcentreerde smaakcombinatie van verse bosvruchten, zwart fruit, vanille en verleidelijke kruidigheid. De afdronk is lang en intens. Over Casa Safra De wijngaarden van Casa Safra bevinden zich in Terra Alta, een klein wijngebied in het Spaanse Catalunya. Al 70 jaar maken de wijnmakers van Casa Safra voortreffelijke wijnen waaronder het vlaggenschip van dit wijnhuis de Gran Reserva. Voor deze topwijn worden alleen de beste druiven geoogst van de wijngaarden in Terra Alta. ratis geleverd! - Nu gratis geleverd! - Nu gratis geleverd! - Nu gratis geleverd! - Nu gratis geleverd! - Nu gratis geleverd! - Nu gratis g Bestel via of bel (ma. t/m vrij uur) Liever bestellen via de bestelbon? Stuur deze bon in een voldoende gefrankeerde envelop naar: Wijnvoordeel België, Toekomstlaan 38, 3600 Genk Ja, ik bestel Al 6 jaar de voordeligste online wijnwinkel Klanten beoordelen ons gemiddeld met een 8,8 Snelle levering binnen drie werkdagen Betaal pas na ontvangst van de wijnen Bestelbon Çava X dozen (à 6 flessen) Casa Safra Terra Alta DO Gran Reserva 2008 (624248) à 4,99 per fles* Naam: M V Straat: Nr: Bus: Plaats: Postcode: Telefoon: Geboortedatum: *Introductieaanbieding: Geen bezorgkosten (t.w.v. 5,95). Betaling per factuur na levering. Gemakkelijk en zonder risico. Stuur deze bon in een voldoende gefrankeerde envelop naar: Wijnvoordeel België, Toekomstlaan 38, 3600 Genk Vragen? Telefoon (ma t/m vr van 8:30 tot 17:00) of mail naar contact@wijnvoordeel.be

6 6 EXCELLENTIEDRUK Ergens in de zomer vertrok je. In een aftandse Peugeot naar Frankrijk. Of misschien Spanje, kan ook, vertelde je nog snel even aan je ouders. Een maand later postte je op de terugweg nog snel een briefkaartje met Alles goed hier en een gekrabbeld zonnetje op de achterkant. Al die tijd was je compleet onbereikbaar voor het thuisfront. En geen mens die zich zorgen maakte. TEKST: Willem-Jan van Ekert FOTOGRAFIE: Corbis, Brecht Van Maele

7 7 Filosoof Johan Braeckman pleit voor een andere manier van leven: DE LAT VAN HET LEVEN WORDT TE HOOG GELEGD

8 8 EXCELLENTIEDRUK Dat was nog eens een zorgeloze vakantie, een échte uitstap uit de dagelijkse sleur. Niemand die je lastig viel. Van gsm s was nog geen sprake, laat staan van sociale media. Op reis had je jezelf, je reisgenoten en de lokale bevolking. De drang om de hele wereld, of toch op zijn minst die van jou, te laten weten wat jij meemaakte, bestond nog niet. Wat een contrast met 2015 waarin je struikelt over toeristen met een selfie-stick en smartphones die live kunnen uitzenden naar het thuisfront. En ondertussen blijven al die mails van het werk ook nog eens binnenstromen. Waar zijn we in godsnaam mee bezig? Een jaar er tussenuit Filosoof en hoogleraar wijsbegeerte aan de Universiteit Gent, Johan Braeckman werd ongewild expert toen hij in 2014 een jaar verlof zonder wedde nam. Het was eigenlijk niet de bedoeling om daarmee in het nieuws te komen. Blijkbaar raakte mijn beslissing een gevoelige snaar bij veel mensen. Het is een beetje ironisch dat ik in de belangstelling stond terwijl ik er juist tussenuit wilde. Dat had nieuwswaarde, terwijl als je boeken publiceert mag je al blij zijn dat je gebeld wordt door een journalist. Als je niets doet wordt dat interessant. (lacht) Professor Braeckman wilde vooral tijd voor zichzelf nemen, weg van de universiteit en van de 150 mails die hij dagelijks beantwoordde. De werkdruk is de laatste jaren enorm toegenomen, er zijn steeds meer administratieve taken en meetings. Terwijl je eigenlijk gewoon je onderzoeken wilt uitvoeren en les wilt geven. Ik ben ook niet de enige die dat vaststelde. Veel van mijn collega s vonden het een buitengewoon goed idee wat ik deed. Ik wilde van mijn afwezigheid geen statement maken, maar er gewoon eens uit om thuis aan een project te werken wat al jaren in mijn hoofd zat. Samen met vrienden heb ik aan een schuur gebouwd waar mijn vader ooit aan begonnen was. Ik kon dat niet met mijn job combineren en ik begon geweldig uit te kijken naar mijn jaar vrijheid. Op je gemak een boek lezen, opstaan en naar bed gaan wanneer je zelf wilt. En tussendoor de handenarbeid. Toch duurde het enkele maanden voor ik in die rustmodus terechtkwam. De universiteit bleef me toch nog bezighouden. De lat van het leven wordt hoog gelegd. Ouders verwachten veel van hun kinderen, het moeten allemaal kleine Leonardo da Vinci s worden, het goed doen op school en in hun vrije tijd naar ballet, de muziekschool, het voetbal... JOHAN BRAECKMAN

9 9

10 10 EXCELLENTIEDRUK Vroeger belden we en s avonds zag je elkaar. Nu worden er agenda s naast elkaar gelegd om vervolgens over zes weken af te kunnen spreken. JOHAN BRAECKMAN Excellentiedruk Niet alleen op de werkvloer wordt er geklaagd over de toenemende druk. Steeds meer jongeren stellen zich vragen bij het leven dat hun ouders leiden en over de gevolgen ervan. Ja, de excellentiedruk. Er wordt vaak beweerd dat we nu meer vrije tijd zouden hebben. Dat geldt de laatste decennia zeker voor arbeiders, door kortere werktijden. Bij andere beroepen ben ik er niet zo zeker van. Ik heb de indruk dat die harder werken dan ooit. Bovendien is met twee werken eerder regel dan uitzondering. De druk om te presteren, om uit te blinken heeft daarmee te maken. De lat van het leven wordt hoog gelegd. Ouders verwachten veel van hun kinderen, het moeten allemaal kleine Leonardo da Vinci s worden, het goed doen op school en in hun vrije tijd naar ballet, de muziekschool, het voetbal... Of het vroeger dan beter was? Zeker niet, maar er was een duidelijke scheiding tussen werk en privéleven. Dat merk ik als ik nu met mijn beste vrienden wil afspreken. Vroeger belden we en s avonds zag je elkaar. Nu worden er agenda s naast elkaar gelegd om vervolgens over zes weken af te kunnen spreken. En omdat mensen met twee werken, gaat de vrije tijd in hun ogen op aan prutswerk : winkelen, in de file staan Die zaken maken het leven

11 11 De angstcultuur overheerst Daarom hebben we veel te dure verzekeringen en sparen we veel te veel. En dan vragen we ons later af waarom we nooit die wereldreis gemaakt hebben waar we altijd van droomden. JOHAN BRAECKMAN minder aangenaam, wat er toe bijdraagt dat mensen nog meer druk voelen. En dat ze het uiteindelijk niet meer aankunnen. Veel mensen lossen het op door zo nu en dan een verwenweekendje in te lassen, een vakantie en daarin moet dan alles gebeuren wat ze daarbuiten missen. Ik vind dat zeer raar. Het lijkt me zinniger om dergelijke momenten in je dagelijks leven in te bouwen. We zijn niet gemaakt om 50 weken hard te werken en dan 2 weken niets te doen. The Joneses Moet de overheid het goede voorbeeld geven, liggen er taken voor de werkgevers op dat

12 12 EXCELLENTIEDRUK HALLO? IK BEN ER NIET! De technologie heeft ervoor gezorgd dat we nu altijd bereikbaar zijn. Gelukkig komt er tegenwind. Meer en meer mensen zijn te vinden voor het recht om onbereikbaar te zijn en zo te ontsnappen aan de druk-drukdrukwereld. Tijd voor onszelf is een begerenswaardige luxe geworden. Helaas is het werk vaak een obstakel in de zoektocht naar onbereikbaarheid. Maar er zijn steeds meer werkgevers (helaas nog weinig in Vlaanderen) die hun werknemers zelfs verplichten om hun smartphone of met rust te laten. Zo blokkeerde autofabrikant Volkswagen de mailservers voor veel werknemers buiten kantoortijd. De concurrentie kon ook hier niet achterblijven. BMW verplicht werknemers niet te reageren op mail die na werktijd door de chef verstuurd wordt. Doe je dat wel, dan krijg je ze als overuren uitbetaald. Collega filosoof Antoon Vandevelde sprak op Radio 1 over de luxe van het onbereikbaar zijn. Het is een dubbele begeerte. Aan de ene kant willen we mee zijn en alles weten van de laatste nieuwtjes. En daarvoor moet je natuurlijk verbonden zijn. Aan de andere kant hebben we de begeerte om er even uit te stappen en te ontsnappen aan de waan van de dag. Toen de gsm opkwam, was bereikbaar zijn de luxe, nu is dat steeds meer onbereikbaar zijn. Een andere reden voor het niet beantwoorden van de gsm ziet hij in het drukke leven als statussymbool. Niet bereikbaar zijn geeft de indruk dat je druk bezig bent, en dat je dus een belangrijk persoon bent. Wellicht moeten we streven naar een evenwicht tussen openheid en geslotenheid. We hebben beide nodig in ons leven. vlak? Hoe je dat moet regelen weet ik niet goed, ik kan alleen over mezelf spreken. Ik nam een wat radicale beslissing terwijl ik toch niet stilzat. Ik deed aangename dingen en ging er bewuster mee om. Dat ging vanzelf. En ik pas dat nu toe, ook nu ik weer aan de slag ben op de universiteit. Ik weet dus niet of je dat van bovenuit kunt opleggen. Ik denk dat mensen dat zelf moeten regelen. We hebben het probleem zelf gecreëerd, we moeten het ook zelf oplossen. Mensen moeten dan wel bereid zijn om hun waardepatroon te heroriënteren, andere keuzes te maken. We spenderen het inkomen voornamelijk aan luxe: aan een grote hypotheek, aan twee auto s Vorige generaties kenden die luxe niet. We zijn het slachtoffer geworden van het Keeping up with the Jonesesfenomeen. Dat betekent dat je jouw wensen afmeet aan wat je rondom jou ziet. Kopen de buren een nieuwe auto, dan kan jij niet achterblijven, gaan ze op wintersport, dan jij ook. Er zijn studies die dit fenomeen pijnlijk blootleggen. Zo is er een studie waar aan werknemers het voorstel gedaan werd om 200 euro netto in de maand meer te verdienen. Maar de andere collega s zouden 300 euro meer verdienen. Het alternatief was: iedereen krijgt 50 euro netto erbij. Wat bleek? Een meerderheid koos voor het laatste. Blijkbaar kunnen we het psychologisch niet aan dat collega s meer zouden verdienen dan wij. De pot op! Het wordt tijd om te zeggen: foert, de pot op. Dat je bijvoorbeeld parttime gaat werken en zo meer tijd hebt voor kinderen, sporten, lezen... Enfin, voor de dingen die je graag doet. Nu hoor ik mensen klagen, dan vraag ik ze: waarom zoek je geen andere job? Dan komen ze met talrijke redenen waarom dat niet kan. Vaak zijn dat drogredenen. De mens is natuurlijk ook een angstig wezen. De angstcultuur overheerst. Daarom hebben we veel te dure verzekeringen en sparen we veel te veel. En dan vragen we ons later af waarom we nooit die wereldreis gemaakt hebben waar we altijd van droomden. Bijna niemand zegt: we sparen wat en vertrekken een jaar op reis. Ik ben in de jaren tachtig afgestudeerd, er was totaal geen zicht op jobs in die tijd. Maar ik heb geen enkel moment getwijfeld, desnoods ging je in de McDonald s werken. Je vond wel iets en we amuseerden ons. Je had lol en heel weinig geld. Nu, zoveel jaren later, hebben we geld maar geen lol meer. Mensen worden te serieus. Een stap achteruit zetten is nu ondenkbaar geworden. Maar doe je dat wel, dan zet je op andere vlakken misschien drie stappen voorwaarts. Ik heb al wat lezingen gegeven waarin ik luiheid als een soort deugd presenteer. Luiheid is traagheid en de rust en tijd nemen voor de juiste dingen. Met vrienden onder een boom Ik was indertijd onder de indruk van een kleine studie van een Australische verpleegster die op de palliatieve afdeling waar ze werkte mensen ondervroeg die niet lang meer

13 13 Ik heb al wat lezingen gegeven waarin ik luiheid als een soort deugd presenteer. Luiheid is traagheid en de rust en tijd nemen voor de juiste dingen. JOHAN BRAECKMAN te leven hadden. Ze vroeg hen naar de dingen waar ze spijt van hadden in hun leven. Daar kwam onder andere uit: niet genoeg tijd doorgebracht met vrienden, met dierbaren. Kijk in je eigen omgeving: dan kom je tot de akelige vaststelling dat er soms maanden overheen gaan voordat er weer iets gebeurt op dat vlak. En als er iets gedaan wordt gaan we als gekken mountainbiken. Ook daar weer: prestatie. Terwijl met een paar vrienden en een flesje wijn onder een boom wonderen verricht. Toch doet dat bijna niemand meer. Het zit hem in de kleine dingen. Door mijn beslissing ben ik tot het inzicht gekomen dat het juist is wat ik doe. Het voelt toch zo aan. Ik had geen inkomen dat jaar, waardoor ik anders ging leven. Minder uitgeven. En dat is niet zo moeilijk als je zou denken, ik vind het zelfs een verrijking om zo te leven, om met de fiets boodschappen te doen 15 km verderop. Zelf je groenten te kweken. Ik heb ooit het idee geopperd om met bijvoorbeeld 5 koppels of vrienden een afspraak te maken. Om de beurt onderhouden we elkaar een jaar zodat ieder verlof zonder wedde kan nemen. Jij rijdt bij mij het gras af en dan eet je gratis mee, dat soort dingen. Het vergroot de cohesie tussen mensen. Het klinkt waarschijnlijk erg utopisch, toch is het niet moeilijk. We zijn gewoon vergeten simpel te leven. Vayamundo Ol Fosse d Outh in Houffalize Beleef de zomer in hartje Ardennen Dé club voor actieve, comfortabele familievakanties in volle natuur. Een Super vakantie voor Super gezinnen! Een pittige wandeling, zwemmen, fitnessen, een tochtje per ezel langs de oevers van de Ourthe Geniet van de rust en belééf. Meer weten over onze arrangementen en mogelijkheden? Vayamundo Ol Fosse d Outh Ol Fosse d Outh 1, 6660 Houffalize T : (lokaal tarief) E : contactcenter@vayamundo.be HAPPY FAMILY HOLIDAY Eind juni zijn onze verbouwingswerken klaar! Ontdek onze volledig vernieuwde vleugel INBEGREPEN Halfpension met ontbijtbuffet Onbeperkte toegang tot het zwembad en fitnesscenter Animatie, dans, DJ en nog veel meer BESCHIKBAARHEID Tijdens alle Belgische schoolvakanties van het jaar 2015 Bekijk dit arrangement op arrangement vanaf 139,50 halfpension 3 dagen/2 nachten

14 14 SPECIAL PUBERS Pubers. Nagel aan je doodskist of herhaling van de geschiedenis? Ze zijn van alle tijden en toch elke keer anders. Bij ouders rijst echter telkens weer dezelfde vraag: hoe pak ik ze aan? Vier duo s beamen dat ook zij niet altijd op dezelfde golflengte zitten. Horen slaande deuren erbij of kunnen hoogoplopende discussies vermeden worden? Kinder- en jongerentherapeut Ilse Dewitte geeft raad. BBIJ HET ENE MEISJE steken de symptomen wat sneller de kop op dan bij de andere jongen, maar er komt een moment waarop ouders een donkerbruin vermoeden krijgen dat het is begonnen: de puberteit. Edwin, de vader van Margo: Plots bleek ik niet meer welkom op de badkamer, wanneer Margo er was. Ze werd wat afstandelijker. Vroeger knuffelden we geregeld, maar daar moest ik niet meer mee afkomen. Verrassend was het niet, wel lichtjes onaangenaam en confronterend. Ik wist dat de kindertijd voorbij was. Hans Otten heeft soortgelijke ervaringen: Ik moest even met mijn ogen knipperen toen dat kleine meisje doodernstig zei dat ze haar privacy wou. Ik kon niet anders dan dat respecteren natuurlijk. De tijd TEKST: Grete Flies FOTOGRAFIE: Brecht van Maele die naar haar kleding, haar en vooral douchebeurten ging, werd ook meteen een stuk langer. Volgens kinder- en jongerentherapeut Ilse Dewitte is dat een heel normale evolutie. De fysieke ontwikkeling is natuurlijk erg kenmerkend voor de puberteit. Kinderen krijgen een groeischeut of een aantal geslachtsgebonden kenmerken. Voor hen is dat ook nieuw en ze weten niet altijd hoe ermee om te gaan. Andere symptomen uiten zich meer in gedrag. Jongeren beginnen meer te discussiëren, regels in vraag te stellen en er tegenin te gaan. Ouders krijgen op hun beurt minder vat op hun kinderen. Nochtans mochten ze tot voor kort nog wel overal mee helpen en advies geven dat gehoorzaam werd opgevolgd. Het tijdperk van het gedwee luisteren naar wat pa en ma vertellen, lijkt in de puberteit ook voorgoed voorbij. Mama Sylvia: Hoewel ik met Louis altijd goeie afspraken had kunnen maken over het uur van thuiskomst, veegde hij daar plots zijn voeten aan. Hij kwam uren te laat thuis of zelfs helemaal niet. Doodongerust was ik. Ook Peter moest even wennen aan de nieuwe communicatiestijl van zijn zoon Robbe. Voordien was het altijd eenrichtingsverkeer geweest: wij zeiden wat hij moest doen, zelfs al was hij het er niet mee eens. Maar op een dag kwam er weerwoord: argumenten die steek hielden en die met veel vuur verdedigd werden. Dat was nieuw voor ons, want Robbes oudere zus had nooit zo fel gereageerd.

15 15 Edwin (43) & Margo (17) Beaumon Maatschappelijk werker 5e jaar humane wetenschappen Edwin en Margo waren vroeger twee handen op een buik, maar sinds zijn dochter in de puberteit zit, kent Edwin zijn plaats: niet te dichtbij, maar ook niet mijlenver weg. Hoewel Margo al snel met vragen of problemen naar haar mama trok, is onze band nog steeds goed. Gevoelige thema s zal ze niet met mij bespreken, maar we kunnen wel discussiëren en afspraken maken. Wanneer ik taxi speel en we samen in de auto zitten, hebben we de meeste gesprekken. Of tijdens het avondeten, wat voor ons toch een belangrijk gezinsmoment is. Voor Margo zijn die discussies niet echt iets om naar uit te kijken. Naar eigen zeggen staan haar onderhandelingstechnieken nog niet op punt bij gebrek aan sterke argumenten. Discussiëren over mijn studies en hulp in het huishouden is sowieso een verloren zaak. Dat ik er geen zin in heb, is voor papa geen goeie reden. Hij begrijpt ook niet dat ik graag bezig ben met sociale media. In tegenstelling tot wat hij denkt, kan ik wel degelijk tv kijken en tegelijk op een bericht antwoorden zonder de draad van de film kwijt te geraken. Het stoort me dat hij er zich aan stoort.

16 16 SPECIAL SLAPEN PUBERS Peter (49) & Robbe (16) De Backer Leerkracht wiskunde 5e jaar economie & wiskunde Met een mama die geregeld in het buitenland zit en een zus op kot, hebben Peter en Robbe op tijd en stond een onvervalste mannenavond. Peter geniet enorm van die kwali-tijd met zijn zoon. Dan koken we samen, hebben een goeie babbel tijdens het eten en kijken nadien naar het voetbal of een serie. Die vader-zoonmomenten krijgt niemand kapot, of het moest Robbes gsm zijn Die kan de sfeer nogal verpesten. Gelukkig krijgt dat ding minder kans wanneer we samen kleine klusjes doen, zoals hout zagen. Ook Robbe brengt graag tijd door met zijn papa, tenzij die uit zijn sloffen schiet voor kleinigheden. Ik vind dat papa zich soms te snel druk maakt in pietluttigheden. Zeker mijn gsm-gebruik kan hem op de kast jagen, terwijl een voetbalmatch volgens mij zelden 90 minuten lang spannend is. In discussies kan ik ook soms fel uit de hoek komen, wellicht een trekje dat ik van mijn papa heb.

17 17 Het goede nieuws voor deze ouders is dat deze nagels aan de doodskist een normale evolutie hebben doorgemaakt. Volgens experte Ilse Dewitte is dit een duidelijke groei naar zelfstandigheid. Hun leven is van hen en ze willen daar zelf over gaan beslissen. Het is dus net erg gezond als ze dergelijk gedrag vertonen. NIEUWE MENSJES Onderzoek heeft aangewezen dat tijdens de puberteit de hersenen volop in ontwikkeling zijn. Er gebeurt vanalles, waar pubers zelf niet de helft van begrijpen. Dat ze soms in de war zijn, is dus heel normaal. Maar niet enkel voor hen, ook voor ouders is dit een verwarrende periode om met deze nieuwe mensjes te leren omgaan. Dat klopt volgens mama Sylvia: Ik heb Louis opnieuw moeten leren kennen. Als kind kon ik hem blindelings voorspellen, maar als puber was dat plots voorbij. Ouders zijn het nu eenmaal zo gewoon geworden om te zorgen, te helpen, verantwoordelijkheid te nemen Dan is het niet evident om dat plots niet meer te doen, want het komt allemaal vanuit een allesoverheersende liefde en zorg. Ze willen tenslotte het beste voor hun kind. Als beide partijen elkaar daarin zouden kunnen begrijpen, is dat al heel wat, zegt Ilse Dewitte. Maar zoiets vraagt tijd natuurlijk. Ouders hebben het lastig met loslaten: ze willen graag controle blijven hebben en op de hoogte blijven van wat hun kind doet. Dus proberen ze alles te weten te komen, maar zijn teleurgesteld omdat ze bot vangen in zo n gesprek. Papa Peter zou vaker een goed vader-zoongesprek willen voeren met zijn zoon. Maar blijkbaar zoekt hij eerder steun bij vrienden. Dat respecteer ik. Sylvia: Louis werd al met enkele overlijdens geconfronteerd. Zoiets kruipt niet in je koude kleren. Ik wou er met hem over praten, weten wat er in hem omging, maar hij klapte dicht. Gelukkig merkte ik dat hij wel terecht kon bij zijn vrienden. Louis legt uit hoe dat komt: Als ik al wou praten, was dat met mensen die de overleden jongen gekend hadden op dezelfde manier als ik. Dan hadden we het niet in de eerste plaats over onze gevoelens. We haalden vooral herinneringen op. Daar had ik meer aan dan aan een gesprek met mama. Je bent als ouder misschien niet van alles op de hoogte, maar wees gerust dat je puber wel degelijk met mensen praat. Vrienden spelen Ik heb Louis opnieuw moeten leren kennen. Als kind kon ik hem blindelings voorspellen, maar als puber was dat plots voorbij. daarin de grootste rol, zegt ook de therapeut. Het is voor ouders soms moeilijk te aanvaarden, maar de mening van vrienden is belangrijker dan die van hen. Jongeren willen aanvaard worden door een groep, bevestigd door leeftijdsgenoten Zoiets is cruciaal in hun zoektocht naar zichzelf. Wie ben ik? Wat is er goed aan mij? Waarom ben ik geliefd? Tegen ouders die klagen dat hun kinderen te veel weg zijn of te laat thuiskomen, zeg ik altijd: wees blij, ze hebben vrienden! Dat is een veel positiever signaal dan dat ze vaak thuis zitten en enkel met jou praten. GROEPSDRUK VAN SLECHTE VRIENDEN Dat ze vaak met vrienden optrekken, is dus vooral aan te moedigen. Alleen maken ouders zich wel eens zorgen of het wel de juiste vrienden zijn. De criteria daarvoor zijn vaak nogal verschillend voor ouders en pubers. Ouders hopen dat hun kind optrekt met beleefde mensen, die goed studeren en afspraken nakomen. Pubers zoeken bevestiging bij gelijkgestemden. Ze willen bij een groep horen die bij hun interesses aansluit. De eigenschappen van die groep zijn nooit allemaal negatief. Probeer de vrienden van je kind te leren kennen en hen te bekijken door zijn ogen. Zoek naar positieve dingen en (ver)oordeel niet te snel. Als je je kind verbiedt om met bepaalde mensen om te gaan, doen ze het wellicht toch in het geniep. Sylvia kan beamen wat Ilse Dewitte zegt. Dat Louis vaak te laat thuis kwam, alcohol dronk en rookte, was volgens mij onder invloed van een vriend. Die jongen lapte thuis de regels aan zijn laars en ik wou niet dat hij mijn zoon in zo n dingen meetrok. Louis kan nu eenmaal moeilijk nee zeggen. Ik wou dat die twee wat meer afstand namen, maar daar werd Louis erg boos om. Intussen weet ik meer over die jongen en ik heb me vergist. Estée, de dochter van Hans Otten heeft enigszins begrip voor de bezorgdheid MAMA SYLVIA

18 18 SPECIAL PUBERS is frustrerend: waar is die discipline om iets te bereiken? Maar het is ook een geruststelling: als het erop aankomt, zal ze dat verstand wel gebruiken. GETROKKEN MESSEN Als er meer in je kind zit dan het momenteel toont, is dat vooral goed om te weten. Het zal er zeker nog wel uitkomen dan. ILSE DEWITTE van haar vader: Ik ga nog niet vaak uit, maar als het gebeurt, begint papa alles te screenen: dan zoekt hij op Facebook over welke fuif het gaat, wie er zoal naartoe gaat en belt hij met de ouders van mijn vriendinnen. Als ik bij iemand blijf slapen, moet ik sms en wanneer ik thuis ben. Ik denk dat hij me niet vertrouwt, al begrijp ik dat dat uit bezorgdheid is. Hij weet dat ik nogal een nieuwsgierig en experimenteel type ben. ZOEKTOCHT Ilse Dewitte verklaart de noodzaak van het experimenteren: Als je wil dat je puber zich van een groep distantieert, moet hij eerst de kans krijgen er tot een te behoren. Dat is een zoektocht, maar uiteindelijk zullen ze hun eigen keuzes wel maken. Ouders willen echter dat hun kind al snel zo n beslissingen kan nemen. Vergeet niet dat jij ooit zestien jaar bent geweest, maar hij nog nooit veertig. Hij moet dus de tijd krijgen om te experimenten en hij is er nog maar net mee begonnen. Hij zal eruit leren en zijn eigen oordeel vellen. Wees maar gerust dat je alle morele principes en waarden die jij belangrijk vindt, al lang hebt meegegeven. Die hoef je niet tot in den treure te herhalen. Margo weet wat tot in de treure betekent: De discussies met papa zijn altijd hetzelfde liedje. Hij zeurt dat mijn schoolresultaten niet goed genoeg zijn en dat ik aan mijn toekomst moet denken. Ik ga ertegenin, maar mijn argumenten zijn niet sterk genoeg. Het eindigt met naar mijn kamer gaan of hem doen geloven dat ik volgende keer beter mijn best zal doen, maar uiteindelijk verandert er niets. Studeren interesseert me gewoon niet zo erg. Hans Otten: Estée heeft hersens in haar hoofd en is niet dom. Als ze wil kan ze beter dan wat haar resultaten nu tonen. Dat Pubers in alles carte blanche geven, is echter ook geen goed idee. Jongeren hebben immers nog steeds grenzen nodig, dat geven ze trouwens vaak zelf aan. Maar accepteer dat ze die ter discussie stellen. Hoe was je zelf toen je jong was? Wellicht herhaalt de geschiedenis zich gewoon. Robbe: Soms bel of sms ik naar huis om te vragen of ik toch niet wat later mag wegblijven. Afhankelijk van mijn argumenten scoor ik met wisselend succes. Maar wat we ook afgesproken hebben, op mij kan je je klok gelijk zetten. Ik ben altijd op tijd. Louis hanteerde een andere methode: Bij het afspreken om hoe laat ik thuis moest zijn, discussieerde ik nooit. Ik wist toch dat mama nooit zou toegeven, dus begon ik er niet eens aan. Mijn manier om te rebelleren was dan om veel later of gewoon niet thuis te komen. Daar had ze op dat moment toch geen invloed meer op. Dat sommige thema s tussen ouders en kind een strijd worden, is omdat ze met getrokken messen tegenover elkaar staan: allebei willen ze winnen. Volgens Ilse Dewitte werpt de onderhandelingspositie veel meer vruchten af. Als je niet bereid bent om te geven, zal er genomen worden. Dat geldt voor beide partijen. Onderhandelen is iets dat moet groeien en waarin je allebei moet leren. Luister eerst naar de argumenten van je kind in plaats van zelf je mening te geven. Uit ook je bezorgdheid in plaats van eisen te stellen. Jongeren willen best wel weten wat hun ouders denken of vinden, zodat ze binnen die ruimte zelf op zoek kunnen gaan. En ze zullen sneller een nee aanvaarden, als ze op andere terreinen een ja krijgen. SOCIALE OF ASOCIALE MEDIA? Gevoelig terrein in menig gezin zijn de huishoudelijke taakjes. Wanneer betrek je je kind daarbij? Het is beter om taakjes geleidelijk aan te integreren, dan ze plots te eisen. Dat laatste zal gegarandeerd op verzet stoten.

19 19 Sylvia Vanmullem (43) & Louis Hostens (17) Kleuteronderwijzeres 6e jaar houtbewerking Tot zijn zestien jaar was Louis volgens zijn mama een eerder rustige puber. Daarna schrok Sylvia toch even van het gedrag van haar zoon. Plots kwam Louis onze afspraken niet meer na en we konden er maar moeilijk over praten. Ik dacht dat hij moeite had om zijn gevoelens te uiten, maar blijkbaar zijn het niet meer dan wat puberstreken. Ik heb vooral geleerd om me niet te focussen op de negatieve dingen. Er is zoveel positiefs aan mijn zoon: hij is bijvoorbeeld erg behulpzaam, je kan hem niets misvragen. Zo gebeurt het dat we samen in de keuken staan om te koken of af te wassen. Ook om de lakens van de bedden te verschonen, kan ik steeds op hem rekenen. En dan kunnen we ook samen gek doen. Ondanks zijn rustige voorkomen, is Louis dus ook graag uitbundig. Al zal hij nooit zo extravert zijn als zijn mama. Mama praat nogal veel en daar hou ik niet altijd van. Dat respecteert ze nu. We zijn zeker geen water en vuur, ik hou zelfs van onze familiemomenten samen. Op zondag gaan we vaak een strandwandeling maken aan zee en daar genieten we allemaal van.

20 20 SPECIAL SLAPEN PUBERS Hans (44) en Estée (15) Otten Presentator en hoofd programma-ontwikkeling bij productiehuis Eyeworks 3e jaar wetenschappen & wiskunde Omdat Estée s ouders gescheiden zijn, woont ze niet constant bij haar papa. Maar op de momenten dat zij en haar broer er zijn, probeert Hans zijn agenda daarop af te stemmen. Estée houdt ervan om samen te gaan shoppen. Ze zegt dat ik haar goed advies kan geven, maar de voornaamste reden ligt voor de hand: ik sponsor al eens. (lacht) Zelf hou ik niet zo van haar manier van winkelen, maar we hebben altijd een heel leuke tijd samen. We kunnen ook goed praten of kijken gezellig naar een film. Dan lig ik languit in de zetel en komt Estée met een aanloop op me af gedoken. Ik vind het best plezant dat ze nog zo knuffelachtig is. Onlangs zei ze dat ze altijd mijn kleine meisje zou blijven. Daar herinnert dochterlief zich echter niets van. Heb ík dat gezegd? Ik vind het wel leuk bij papa zijn regels zijn losser dan die van mama. Ik hou ook wel van onze gesprekken: als het over vrouwenrechten gaat, kan ik goed discussiëren. Al bespreek ik nu ook weer niet alles met papa. Hij moet niet alles weten. Als het over jongens gaat, plaagt hij me er toch maar mee.

21 21 Maar je mag wel op je strepen staan, vindt Ilse Dewitte. Je mag zeker vragen om eerst even te helpen om de tafel af te ruimen voor ze gaan studeren. Ook pubers moeten immers inspanningen leveren. Maar probeer hun bijdrage goed genoeg te vinden. Het is misschien niet gebeurd zoals jij het had gewild, maar geef dan misschien duidelijkere instructies. Weet dat ze naar eigen goeddunken er altijd de kantjes van zullen aflopen, maar kijk dan naar wat ze wel gedaan hebben. Het gevaar is dat ouders steeds gaan benadrukken wat niet voldoende was, terwijl er nog zoveel meer is om blij van te worden. En hoewel ouders het misschien niet altijd zo bekijken, zijn Facebook en andere sociale media ook iets om blij van te worden. Daar is Peter het niet mee eens. Het is voor mij onbegrijpelijk dat je binnen twee seconden moet antwoorden op een bericht, ongeacht waarmee je op dat moment bezig bent. Jongeren mogen blijkbaar niet meer onbereikbaar zijn. De contacten in real life lijken ondergeschikt aan die uit de virtuele wereld. Zoon Robbe relativeert. Ik vind sociale media niet per se belangrijker, maar ik ben er wel graag mee bezig. Dat papa zich eraan stoort, ergert mij dan weer. En dat ik mijn gsm niet mee naar mijn kamer mag nemen ook. Het is toch mijn keuze waarmee ik mijn vrije tijd doorbreng? Voor sommige generaties ouders is dit moeilijk te begrijpen, maar sociale media zijn in feite een verlengde van de groep waar jongeren tot willen behoren. Het nut ervan is dus hetzelfde als toen vorige generaties met vrienden afspraken, zegt Ilse Dewitte. Omdat het eerder onbekend is, komt het voor ouders soms bedreigend over. Maar sociale media helpen jongeren bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden. Estée: Ik krijg wel eens het verwijt dat mijn generatie verslaafd is aan schermpjes, maar ik ben klaar om af te kicken. Ik wil wel eens weten hoe het is om in het echt verliefd te zijn: iemand echt moeten aanspreken om hem beter te leren kennen. Dat is voor mij een sprookje. IK HOU VAN JOU We kunnen besluiten dat het strijdtoneel in de puberteit eigenlijk rond één belangrijk thema draait: vertrouwen. De ene moet het verdienen, de andere moet het geven. Dat is voor de twee partijen een leerproces, waarin ze allebei teleurgesteld zullen worden, maar er ook weer tegenaan moeten gaan. Ilse Dewitte: Pubers leven in het nu: hoe kan ik voordeel halen uit wat zich nu aandient en hiermee gelukkig worden? Ouders denken op lange termijn: wat is goed voor de toekomst? Geef jongeren de ruimte om jong te zijn. Ze zullen zich nadien nog lang zorgen moeten maken over hun toekomstplanning. Daar is Margo het mee eens: Ik vond het jammer dat ik geen drie dagen alleen mocht thuisblijven, maar ik begrijp het ook wel. Ik heb nog niet laten zien dat ik het effectief zou aankunnen. De meest waardevolle boodschap die je in de puberteit aan jongeren kan geven, is: ik hou van jou omdat jij jij bent, besluit Ilse Dewitte. Ze zullen sowieso blutsen en builen oplopen. Dat breekt je ouderlijke hart, want je wil hen net tegen alle kwaad beschermen. Maar vertrouw erop dat ze eruit zullen leren. Laat hen weten dat, welke keuzes ze ook maken, je er altijd voor hen zal zijn als ze iemand nodig hebben om recht te krabbelen na een valpartij. Want het is net nadat ze zwaar tegen de muur zijn geknald, dat ze terug naar jou zullen komen. Druk hen op het hart dat ze altijd welkom zijn. Psychotherapie voor jongeren Voor kinderen en jongeren (die kinderbijslag genieten op het ogenblik van de eerste sessie), voorziet CM een tegemoetkoming voor psychotherapie. Per zitting wordt 50 % van het betaalde honorarium terugbetaald, met een maximum van 30 euro. Voor leden met verhoogde tegemoetkoming bedraagt de tegemoetkoming 75 % met een maximum van 45 euro per zitting. In totaal worden er voor 12 zittingen een tegemoetkoming voorzien. Voor meer info en de voorwaarden surf je naar (zoek op psychotherapie ). Kazou Op zoek naar een toffe, originele, avontuurlijke vakantie met leeftijdsgenoten aan een betaalbare prijs? Kazou, de CM-jeugddienst, heeft ook voor jongeren tussen 14 en 18 jaar een keuzemenu dat doet watertanden: surfen en waterpretparken bezoeken in Spanje, trekken in Schotland en Noorwegen, een roadtrip door Italië, Slovenië en Kroatië, la dolce vita in Italië, Zoek je droomvakantie uit op Ook wie geen CM-lid is, kan mee. Maar als CM-lid krijg je wel een flinke korting.

22 22 MIJN GEDACHT PUBERKIND Cath Luyten, presentatrice Mijn puberteit speelde zich af in de periode waar die statistisch gezien verwacht werd. Nochtans begon het tien jaar eerder goed. Gehoorzaam, voorbeeldig, altijd bereid verantwoordelijkheid op te nemen en steeds met de glimlach. Toen al. Op het klutsen van een doos verse scharreleieren én het volsmeren met Vaseline van de slaapkamermuren van mijn ouders na, geen tekenen van probleemgedrag. Toen niet. We schrijven decenniumwissel Ik was drie. Een leeftijd die pedagogen graag labelen als kleuterpuberteit. Armpjes gekruist, kin op de borst, frons tussen de wenkbrauwen en een blik waarin je dezelfde letters leest als op de sweaters van echte pubers. REBEL. Met dat verschil dat de mini-exemplaren het vanuit het hart doen en de gepukkelde versie vanuit het brein. Ik ken zelfs peuters die met de wijsvinger één oor dichthouden en geluidloos brullen: ik hoor je toch niet. Zo was ik dus niet. Want laat ons wel wezen, wat is er tegen een ondernemend kind dat wil bewijzen dat een omelet maken op een houten trap geschilderd in de kleur Histor eischaal wit echt wel steek houdt en waarom staat er überhaupt een pot Vaseline in de slaapkamer van de ouders. Nee, ik was heus geen moeilijk kind. Liegen deed ik zelden. Behalve die ene keer dat ik met opzet een goudgele parel had ingeslikt. Uren had mijn vader s avonds nodig om, daar op de bedrand, het waarom van mijn ontroostbaar gesnik te achterhalen. Een parel kak je er gewoon weer uit, klonk het achteraf verlossend. Drie dagen later bestudeerde ik nog steeds mijn stoelgang. Maar niks. Zou hij gelogen hebben? Ik wel. Over hoe die in mijn darmstelsel terechtkwam, terwijl een koord met zeven andere parels logischer was geweest. Er zat een cellofaantje AAN HET WOORD CATH LUYTEN JE KENT HAAR ALS... VLIEGENDE REPORTER BIJ CAFÉ CORSARI & PRESENTATRICE BIJ WE RE GOING TO IBIZA. omheen alsof het een Napoleonbol betrof. Die dekselse snoepjesfabriek had mij misleid. Net zoals ik mijn vader, maar dan echt en voor de allereerste keer. De waarheid was te beschamend. Ik wilde weten hoe het was een parel in te slikken en weg was ie. Gelukkig kon ik biechten bij Zuster Silveria. Weg parel, weg schuldgevoel. Toen al. Maar voorts was ik geen kleuterpuber. Mijn eigen kind evenmin. Wat dacht u. Maar het hoge woord kent ie wel. In een gesprek over de zin en onzin van het dagelijks wassen probeerde ik mijn tafelgenoten ervan te overtuigen dat een dagelijks bad met detergenten nefast is. Bovendien, zo had ik gelezen, zijn het de apocriene zweetklieren die verantwoordelijk zijn voor het verspreiden van de kenmerkende zweetgeur. En die bestaan nog niet bij kinderen. Ze gaan pas werken in de puberteit aha daar heb je het woord - en dat onder invloed van hormonen. Het noopte me tot de uitleg van het woord puber aan mijn zoon van vier. Je bent een puber als je denkt dat je alles beter weet, als je niet meer naar je ouders wil luisteren, als je alles stom vindt en je je schaamt voor de mensen die jou het leven hebben geschonken. Onthutst en oprecht gemeend zei de kleine man: in die tijd wil ik nòòit terechtkomen. Toen ik amper twee jaar later, op een warme zomerdag, zijn kleine Adidassen uittrok, bleken de voeten van mijn perfecte kind zowaar te stinken. Naar zweet. Toen al. Ik schoof een meter achteruit, voelde iets tussen ongeloof en afgrijzen. Ik zei niks. Hij zei niks. Maar we dachten hetzelfde. Hij maakte nog net geen vuist maar ik hoorde het hem sissen tussen de tanden: Yes, ik ben in mijn überteit. De überteit. Hoe verzint hij het. Een geweldig gevoel van warmte, trots en oneindig veel liefde voor mijn slimme kind kolkte door mijn lijf. Ah ja, mama, in de überteit doe je toch enkel wat je zelf wil. Ik hoop vurig op eenzelfde gevoel als hij er echt in belandt. Filip Naudts

23 DOE MEE! EN MAAK KANS OP EEN BALLON- VAART! OPROEP MAAK VAN ÇAVA? EEN NOG BETER BLAD! Beste lezer, jouw mening is belangrijk. Ben jij net zo enthousiast over çava? als wij? Of is het voor verbetering vatbaar? Laat het ons weten in de çava?-lezersenquête! Surf snel naar en vul de vragenlijst in. Dat kan in tien minuutjes. Bovendien maak je kans op een ballonvaart voor 5 personen of één van de vele Bongobonnen. De çava?-lezersenquête invullen kan nog tot 21 juni 2015.

24 24 VERHAAL Grenzeloze liefde (met een beperking) TEKST: Willem-Jan van Ekert FOTOGRAFIE: Thomas De Boever Een goed jaar geleden was Hilde op zoek naar een lief. Ik maakte een profiel aan op dottie.be en ging regelmatig kijken naar andere profielen die bij me zouden passen. En zo stuitte ik op dat van Johan Ik vond het best wel spannend. Ik stuurde hem een mailtje en hij reageerde direct. Na een week bellen en chatten hadden we onze eerste afspraak. En het klikte meteen! Zo gemakkelijk gaat daten. Maar wie het innemende tv-programma Ik wil ook een lief zag, weet dat de realiteit voor mensen met een beperking anders is. Ook voor verbaal sterke en intelligente mensen als Hilde en Johan is het niet zo vanzelfsprekend. Ze zijn allebei slechtziend, hebben links een zicht van slechts 10 % en rechts zijn ze allebei blind. Johan ziet geen kleuren, ik wel. Zo vullen we elkaar aan, lacht Hilde. En denk je dat er koppels zijn die willen getuigen over hun relatie, vroeg ik aan de initiatiefneemster van dottie.be, een sociale netwerksite voor mensen met een beperking. Amper één dag later word ik gebeld door een enthousiaste gebruikster, Hilde. Geen probleem, kom maar naar Oostende. Tot hun 25 e Het valt op hoe openhartig het koppel over hun beperking praat. Johan: Ik lijd aan retinitis pigmentosa. Op mijn 25 e begon het met nachtblindheid waarna het zicht steeds slechter werd. Nu zie ik bijna niets meer. Ook Hilde kreeg problemen rond die leeftijd. Ik kreeg op mijn vierde psoriasis. Op mijn 20 e kreeg ik artritis, op mijn 24 e sloeg de ziekte over op mijn ogen. Dat laatste kwam totaal onverwacht, niemand had me iets verteld, misschien wisten de dokters het ook niet. Ik stond s ochtends op met één blind oog... Fun is op prepensioen Een grote, bruine hond komt kwispelend binnen, legt zijn kop op mijn schoot. Dat is Fun, mijn

25 HILDE EN JOHAN LEERDEN ELKAAR KENNEN VIA DOTTIE.BE Na een week bellen en chatten hadden we onze eerste afspraak. En het klikte meteen! XXX 25

26 26 VERHAAL blindengeleidehond. Johan gaat er regelmatig een klein stukje mee wandelen. Fun is op prepensioen, grapt Hilde. Ze vertelt dat zo n hond nu rond euro kost. De prijs van een auto, denk ik. Indertijd kostte de hond euro, ik kreeg euro tegemoetkoming, de rest haalde ik op tijdens een benefietavond die ik organiseerde in Zomergem. Aan het eind moest ik nog maar 150 euro bijleggen. Maar als Fun er niet meer is, neem ik geen nieuwe meer, mijn gezondheid gaat te snel achteruit om er nog aan te beginnen. HILDE Johan ziet geen kleuren, ik wel. Zo vullen we elkaar aan. Overal van mogen proeven Ik wil eigenlijk weten hoe dat voelt, samen gelukkig zijn en toch de last van je beperking met je meedragen Johan voelt blijkbaar mijn aarzeling. We voelen ons een beetje gepensioneerd, we zijn allebei in de veertig en hebben het beste van ons leven al gehad. Overal van mogen proeven, maar niets kunnen afmaken. We hebben een job gehad (Hilde was bejaardenhelpster, reed met een eigen auto. Johan was arbeider in de voedingsindustrie in het Leuvense) en allebei EEN DOT VAN EEN SITE Dottie.be is een sociale netwerksite voor mensen met een beperking. Sophie Lohier startte de site zo n vier jaar geleden. Ik zocht voor mijn broer, die een beperking heeft, naar mogelijkheden om via het internet met anderen in contact te komen. Omdat ik die niet vond, besliste ik in een impulsieve bui om zelf met zo n site te beginnen. Ik zie het meer als een netwerksite, eerder dan een datingsite. Daten schept direct al hoge verwachtingen, en sluit eigenlijk gewone vriendschappen uit. Mijn broer heeft via Dottie nog geen lief gevonden, maar wel veel oude schoolkameraden. Het aanmaken van een profiel op Dottie is gratis, maar om gebruik te maken van de functionaliteiten, is een betalend lidmaatschap vereist. Soms krijg ik daar wel eens vragen over. Maar ik vraag slechts 6 euro lidgeld voor een maand, 38 voor een jaar. Ik heb er natuurlijk heel wat geld ingestoken om de site te laten maken en er moet ook maandelijks hosting door mij betaald worden. Daarnaast ben ik er ook 7/7 mee bezig. Ik controleer alle profielen, activeer foto s, beantwoord alle mails Ik ben ook geen Facebook hé, die leven van de adverteerders. Een andere reden om lidgeld te vragen: je houdt mensen met minder goede bedoelingen beter buiten. Ik geef de leden ook het advies dat ze zich niet moeten inlaten met verdachte personen. Als leden twijfelen over iemand, mogen ze dit steeds melden en dan volg ik dit op. Ik heb trouwens in Antwerpen, voor KGV Antwerpen Mechelen, een cursus gegeven om mensen te leren hoe ze moeten omgaan met Dottie. Dit jaar werk ik mee aan Rock for Specials, het jaarlijks rockfestival in Evergem. Dat is een soort Werchter maar dan voor mensen met een beperking, het duurt twee dagen, bezoekers kunnen daar ook kamperen. Wij gaan er een evenement uitwerken, een soort diner met activiteiten. Ik hoop in september te kunnen starten met een tweede site, Dot-events, waarop je activiteiten kunt bekijken die worden georganiseerd voor mensen met een beperking.

27 Vakantiegebied nr. 1 van Zwitserland. 27 een vaste relatie met een valide. Maar telkens kwam die handicap ertussen, dat weegt op zo n relatie. Het traject dat anderen in hun leven afleggen, hebben Hilde en ik niet kunnen afmaken. Elke dag moeten we iets afgeven. We hebben geen keuze. Of ze dat onrechtvaardig vinden? Hilde: Ja soms wel, dan denk ik: waarom ik wel en zij niet Ik heb dat vooral wanneer mensen trouwen, als ze kinderen krijgen. Johan heeft dat minder. Langzaamaan moeten afgeven Weet je waar ik het soms zo moeilijk mee heb?, vraagt Johan. Dat je de dingen langzaamaan allemaal moet afgeven. Ik heb vroeger getekend, gefotografeerd, gelopen... Ik heb het geleidelijk aan één voor één moeten laten gaan en hulp moeten aanvaarden. Ik heb tot mijn 31ste gewerkt, 13 jaar lang. Van de ene op de andere dag werd ik ontslagen, ik had 10 dagen ervoor een appartement aan zee gekocht. Dat heb ik dus weer moeten verkopen. WORKSHOP Dottie organiseert in samenwerking met KVG Antwerpen Mechelen een workshop over Dottie op 11 of 12 september. De vorming vindt plaats in de Permeke Bibliotheek, aan het De Coninckplein 26 in Antwerpen van 10 tot 14 uur. De workshop is voor mensen met een verstandelijke beperking. We raden aan om samen met jouw begeleider, ouder of vriend of vriendin te komen. Je kunt inschrijven via maarten.loncin@kvg.be of bel Maar de zee bleef aantrekken. Johan: Ik heb er goede herinneringen aan omdat ik er mijn schoolvakanties doorbracht. Vandaar dat ik nu een appartementje huur in Oostende. Ik woon er met mijn moeder, die hulpbehoevend is. Hilde komt telkens voor een tijdje op bezoek. We maken er dan het beste van en voelen ons daar goed bij. Winkelen doen we in de buurt en de huishoudelijke taken worden voor ons gedaan. Een klein afwasje doen we zelf, bij ons duurt dat wel wat langer: terwijl anderen er 5 minuten over doen, zijn wij er al gauw een half uurtje mee bezig. Zo zijn onze dagen snel gevuld, lachen ze. Toch willen ze niet helemaal samenwonen, zegt Hilde. 10 dagen hier, dan weer 5 dagen thuis in Zomergem. Dat gaat goed zo, we hebben geen plannen om echt samen te wonen. Want we kunnen heel moeilijk inschatten hoeveel zorg ik nodig zal hebben en op welke termijn. Ik kom in een rolstoel terecht, dat is zeker. En Johan raakt op termijn zijn gehele zicht kwijt. Hilde loopt nog even mee tot aan de voordeur, waar we afscheid nemen. Terwijl ik de deur achter me sluit, stap ik weer in de gewone wereld. Een wereld waarin mensen met een beperking het vaak moeilijk hebben. Daar wilden Hilde en Johan over praten, en ook over de liefde die ze voor elkaar voelen. Die overwint niet alles, maar wel veel. Denk je ook met nostalgie terug aan vakantieplaatsen als Disentis, Lenzerheide, St. Moritz en Maloja? Ga met ons mee op reis naar Graubünden! nl.graubuenden.ch/nostalgie