[GESCHIEDENIS VAN UTRECHT]

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "[GESCHIEDENIS VAN UTRECHT]"

Transcriptie

1 2016 SGC St. Gregorius College Simo el hadouchi H5B [GESCHIEDENIS VAN UTRECHT]

2 Inhoudsopgave De geschiedenis van Utrecht Bladzijde 2-6 Route van Utrecht en adressering Bladzijde 7 Bezienswaardigheden, kaart met oude foto s, specifieke route beschrijving en informatie over dit gebouw Bladzijde

3 Romeinen De stad Utrecht was niet erg bewoond in de tijd van de prehistorie. De Romeinen bezette Utrecht en bouwden er in het jaar 50n.Chr een fort genaamd Traiectum. Traiectum betekent het oversteken van een rivier. Er stroomde ook een rivier langs Utrecht genaam 1 d de Rijn. Nadat de Romeinen vertrokken in het jaar 280 namen de Franken het stokje over. Friezen en Franken Bron 1: Romeinen te zien in Utrecht Door splitsing van Nederland (de Unie van Utrecht en de Unie van Atrecht) werd Utrecht de belangrijkste stad van het Noordelijke deel. Zowel op economisch gebied als op politiek In de loop van de 3e eeuw verloor het Romeinse Rijk veel grond en in het jaar 280 vertrokken de Romeinse militairen uit Utrecht. Nederland werd weer bevolkt door de Friezen. Terwijl de Franken vanaf het zuiden kwamen. De Franken konden goed vechten en namen Romeinse kerken en torens over, zoals het Traiectum. De Franken lieten veel gelovigen hier bidden etc. Echter maakte de Friezen het kerkje Traiectum kapot. Macht werd weer overgenomen door de Franken De macht bleef niet lang in handen van de Friezen in Utrecht. In 689 versloeg Pepijn II van Herstal (de Frankische hofmeier) koning Radboud bij Dorestad(zie tekst beneden). De Franken kwamen dus weer aan de macht in Utrecht. De Franken hadden het gebied en moesten er een baas aan geven dat werd bisschop Willibrord, dit gebeurde in 695. Hij bouwde er twee kerken in naam van Sint Maarten en Sint Salvator. Willibrord werd de eerste bisschop in Utrecht. Het doel van Willibrord was om het Christendom te verspreiden. Dit lukte, maar echter wel bijna 80 later na het benoemen van Willibrord als regeerder. Willibrord werd 81 jaar, stierf in 739 en werd begraven in Echternach, de oudste stad in Luxemburg. Handelsstad De belangrijkste stad van Nederland in het jaar 700 was Dorestad, nu de Wijk bij Duurstede. De stad viel in elkaar. Dit kwam door de plunderingen van de Vikingen. Ook Utrecht had te maken met de Vikingen. Ze hebben er zelfs een tijdje gewoond. Utrecht werd zo Bron 2:Dorestad in het jaar

4 getreiterd door de Vikingen dat de bisschop die Utrecht regeerde vluchtte naar Deventer. Na een paar jaar kon hij terug keren nadat vrienden en familie de Vikingen weggejaagd hadden. Bloei van Utrecht In het jaar 948 kwamen er steeds meer mensen in Utrecht wonen. Er was natuurlijk ook veel voedsel nodig voor deze mensen. Daarvoor was meer landbouwgrond nodig dan er in de directe omgeving van Utrecht te vinden was. Men had ontdekt dat er van de veenmoerassen aan de westkant van Utrecht landbouwgrond kon maken. Zo kon extra voedsel geproduceerd worden. Utrecht bloeide in het jaar Nadat de Rijn te ondiep werd hierdoor konden schepen niet doorheen varen. Men maakte een plan om zo een waterweg te graven die van Stathe naar de Vecht liep, dit is het noordelijk deel van de Oudegracht. Utrecht bloeide in het jaar 1000, het ontmoetingspunt van de meeste handelaren uit verschillende landen lag bij de Utrechtse markten. Nu nog zijn er nog resten te vinden van de Stathe zoals wegen van en naar de rivieren. Op 2 juni 1122 verkreeg Utrecht als een van de eerste plaatsen in de Noordelijke Nederlanden "stadsrechten". Deze werden geopenbaard door de Karel V (leider van die tijd), werden verschillende rechten en plichten opgemaakt zoals de handhaving van het marktrecht door de Utrechtse schepenen en de hoogte van de toltarieven. Utrecht bleef doorgroeien werd door zijn inwonersaantal(30.000) en economische vooruitgang de rijkste stad van Noord Nederland. De stad werd onbereikbaar, zo bedacht men een plan. Er werden kanalen en rivieren verbonden met Utrecht dit waren De Lek, de Kromme Rijn en de Vaartse Rijn. In het jaar 1304 werd in de binnenstad veel gebouwd. Zo werden er grachten aangebracht en veranderde hout naar steen. Er kwamen grote kerken en gebouwen. De stap van hout naar steen was er slim, om te voorkomen dat er brand zou uitsteken in deze grote gebouwen. Zoals de Dom in Hij werd direct opnieuw gebouwd, echter deze keer ging hij weer in de brand, gebeurd in De Beeldenstorm De Beeldens 2 torm in 1566 zorgde voor een grote schok in de maatschappij. De reden hiervan was dat er veel protestanten waren die in armoede leefden en er werd niet naar hen omgekeken terwijl de kerk vol stond met gouden en waardevolle beelden. Dit konden de Spanjaarden niet door de beugel laten, zo stuurde Filips de 2 e Hertog van Alva om de ketters op te pakken of te vermoorden. Hij stond bekend als een wrede man, hij vermoordde alles en iedereen die op zijn pad kwam zonder maar te treuzelen. Gelukkig kwam er op 23 januari 1579 in Utrecht vrede, deze werd ook getekend op deze dag. De gewesten begonnen een hekel te krijgen aan de machthebbers en werden samen één vuist tegen de Spanjaarden 2 3

5 Rampjaar Het jaar 1672 ookwel het rampjaar genoemd kreeg Nederland ruzie met Frankrijk en Engeland. Willem III was een zielig persoon, hij wist het niet zo goed. Zijn vrouw daarentegen was erg slim. De Utrechtse troepen trokken zich terug uit hun kamp en verdwenen achter de waterlinie, zodat de stad zich overgaf aan de Franse leidinggevende genaamd De Rochefort. Vier dagen later kwam keizer Lodewijk XIV langs. Duizenden soldaten werden ingekwartierd dit betekent dat de troepen zich introkken in huizen van mensen. Ze bleven bij hun wonen, vooral wanneer het winter was werd er niet gevochten en werd dit dus gedaan. Utrecht moest veel geld en voedsel leveren. Economisch was Utrecht kapot, het ergste was ook dat de voedselprijzen stegen. De inwoners kregen hier veel moeite mee, ze kwamen met moeite rond. Omdat alles nog niet erg genoeg was hadden de Franse een onnozele inrichting gedaan tegenover de inwoners. Ze richtte de Dom katholiek in en veel mensen werden hier gefrustreerd over. Zomerstorm Op 13 november 1673 vertrokken de Fransen. De zomerstorm van 1 augustus 1674 veroorzaakte in Utrecht een extreme storm. De storm verwoestte een deel van de stad, waaronder het schip van de Domkerk. Het schip had door bezuinigingen geen luchtbogen en werd vors toegetakeld. De Patriotten Bron 3:De Patriotten werden hier in Utrecht tot een gemeenschap Patriotten waren gemotiveerde Nederlandse burgers die aan het einde van de 18e eeuw de democratisering wilden vervangen door het absolutisme. Willem de 5 de was destijds aan de macht. Hij stond bekent als een sukkeltje en een niets durver. De patriotten kwamen in Utrecht met als doel het abolitionisme te verspreidden. Het abolitionisme is de denkwijze van Jean Jacques Rousseau. Patriotten waren stonden voor vrijheid van vergadering en vrijheid van meningsuiting. Ze hadden ook ideeën over gelijkheid van ras en geloof. Zo wilden ze dat de joden, dissenters en katholieken ook gelijkheid kregen en geen 2 de rang burger meer waren. Willem de 5 de Willem de 5 de was getrouwd met Wilhelmina van Pruisen. Haar broer was in het huidige Duitsland de baas. Wilhelmina ging vanuit het westen naar het oosten en werd tegengehouden door de Patriotten, ze werd teruggestuurd. Ze stuurde meten een boze brief naar ha 3 ar broer toe die een leger stuurde. De patriotten werden 3 4

6 verslagen in Den Haag en Willem de 5 de kon weer terug. De Franse verklaarde hem de oorlog in 1793, zo vluchtte Willem de 5 de naar Engeland in Hierna werd de Bataafse Republiek uitgeroepen. De Franse vertrokken weer in Utrecht in verbinding Utrecht kreeg een treinverbinding in 1843, er gingen veel deuren open voor Utrecht. Er kon nu grotere afstanden overbrugt worden in korte tijd. De handel steeg en alles liep via Utrecht, zo kwamen er banen vrij en bedrijven groeide. Hedendaags zien we dat Utrecht het grootste station heeft in Nederland. Utrecht staat bekend om de treinen en dat willen ze graag laten zien. Op werd in 1874 het Spoorwegmuseum gebouwd. Bron 4: Centraal station van Utrecht in 1912 De industrie in de 20 e eeuw De industrie was begin 1900 de kracht achter de welvaart van Utrecht. Rondom rivieren en waterwegen van Utrecht daar stonden de fabrieken. Er werd veel werk gevonden bij de bedrijven Demka en het Werkspoor. Daarnaast kende de stad een groei aan winkels en kantoren. Er kwamen winkelcentrums en veel bedrijven vestigde zich in Utrecht. Mede bepaald door de gunstige treinverbindingen werd de Jaarbeurs Utrecht in 1917 in Utrecht gevestigd en kende in de crisisjaren grote bloei. In deze tijd waren er meer dan mensen in Utrecht. Dat is ruim vijf keer dan 50 jaar ervoor. Er werden wijken gebouwd, zo kwamen de wijken Rivierenwijk en Tuinwijk als eerst. Hier woonde de harde werkers die elke dag hun rug braken voor wat eten en drinken. Er kwamen museums en moderne gebouwen. Het Centraal 4 Museum werd in 1921 geopend. In het jaar 1923 ontwierp Gerrit Rietveld het Rietveld Schröderhuis. In 1929 kwamen wetenschappers definitief tot de ontdekking dat Utrecht een Romeinse verleden heeft. Utrecht in de 2 de wereldoorlog De Duitsers hadden in 1940 veel strategische plekken gebombardeerd. Bijna was Utrecht aan de beurt maar de capitulatie kwam op tijd en Nederland werd van Duitsland. Niemand had dit verwacht, Nederland was neutraal en mengde zich niet in de strijd. Op de Maliebaan nummer 35 bevond zich het hoofdkwartier van de NSB (nu een kinderdagverblijf). Toen de Duitsers er waren hadden de inwoners van 4 historie-van-utrecht-centraal-station.html 5

7 Nederland geen hekel aan ze, sterker nog, de economie ging vooruit. Nadat men erachter kwam dat Joden naar kampen werden gestuurd in plaats van naar fabrieken begonnen steeds meer mensen zich te verzetten tegen de Duitsers. In 1942 gingen de Duitsers hard optreden, ze zette de burgermeester af en in plaats ervan kwam de NSB er C. van Ravenswaay. Joden werden voor het eerst massaal gedeporteerd vanaf het Maliebaanstation naar Westerbork en later naar Auschwitz. In 1943 zorgde verzetsstrijdster Truus van Lier voor een schok in Utrecht. Ze schoot de hoofdcommissaris van de politie en NSB er G.J. Kerlen dood. Op 5 mei 1945 capituleerden de Duitse troepen. En op 7 mei kwamen de Canadese troepen de stad binnen via de Biltstraat. Utrecht na de 2 de wereldoorlog Na de Tweede Wereldoorlog zou Utrecht zijn grootste stadsuitbreidingen doen. In 1954 werden er wijken zoals Overvecht en Tuinwijk opgericht. Door de groei van de inwoners moesten er meer wijken aangelegd worden. Het inwonersaantal is geregistreerd op 1953, 1 januari, dit zijn inwoners. Ook Nieuwegein en Maarsen kwamen tot bloei. Voetbalvereniging DOS Holland behaalde in 1958 het landskampioenschap en werd in 1970 tot FC Utrecht. In 1967 ontplofte er een munitieschip in Lage Weide, overigens net opgebouwd. In de jaren 90 werd er besloten dat Utrecht opgeknapt moest worden. De bouw Hoog Catharijne in 1973 was een sensatie, Utrecht had nu een eigen centrum in plaats van overal kleine winkeltjes( zoals te zien is op de steenweg etc.) Dit word het Utrecht City Project genoemd Aanvankelijk werd er gedacht dat dit niet zo lang zou duren echter zijn ze er nog steeds mee bezig. Het Centraal station is vernieuwd en verder is de indeling van Hoog Catharijne veranderd. Ook is het Tivoli Vredenburg gebouwd met een unieke kleur. Het Jaarbeursplein is extreem veranderd samen met het Beatrixtheater. Er was veel kritiek op het project, zo wilde winkeleigenaren deze vernieuwingen niet. Ze zouden moeil 5 ijk bereikbaar zijn en dus minder winst maken. Bron 5:Het project dat er zo moet uitzien over een paar jaar

8 Route Bron 6 : Routeplanner A: Nicolaïkerk B: Geertekerk C: Doopsgezinde kerk D; Luthersekerk E: Domkerk F: Pieterskerk G: Sint-Willibrordkerk H:Sint-Auginustuskerk I: Janskerk J:Westerkerk 7

9 Bezienswaardigheden U/Je begint deze route bij de Nicolaikerk. Deze kerk vind u/je aan u linkerhand, het is een van de grootste kerken in Utrecht. Dit is tevens ook het beginpunt van de route. Veel succes door het hart van Utrecht! Nicolaikerk Bron 7: De nicolaikerk in de 19 e eeuw Bron 8: De nicolaikerk nu De Nicolaikerk is een kerk in Utrecht en is gebouwd in de 12e eeuw. De nicolaikerk 6 is een van de middeleeuwse Utrechtse parochiekerken. In de 15e eeuw is die verbouwd tot een gotische kerk. Bij de Westgevel waren 2 torens. Normaal hebben parochiekerken maar 1 toren. In 1586 werd de zuidelijke toren opgehoogd in door middel van baksteen. Ze hebben er nog grijze strepen op geschilderd, zo hebben ze de tufsteen geïmiteerd. In 1529 veranderde de Nicolaikerk in een kloosterkerk. In De Nicolaikerk is er ook de beeldenstorm geweest, dit was in In 1978 is het nog gerestaureerd. Ga in westelijke richting op het Nicolaaskerkhof naar de Nicolaasdwarsstraat, om op het Nicolaaskerkhof te blijven sla je rechtsaf. Vervolgens sla je linksaf naar de Nicolaasstraat en rechtsaf naar de Twijnstraat. Daarna sla je linksaf naar de Vollersbrug en vervolg je je weg naar de Lange Rozendaal, daar sla je rechtsaf naar de Korte Rozendaal en linksaf naar het Kleine Geertekerkhof. Hierbij is je bestemming bereik 6 8

10 Geertekerk Bron 9:De Geertekerk in 1923 Bron 10: Geertekerk nu De Geertekerk 7 werd gebouwd in de 13e eeuw en is de jongste van de 4 parochiekerken in Utrecht. De kerk is vaak aangepast en uitgebreid. Na de hervorming had de kerk geen religieuze functie meer. Het diende een tijdje zelf als een stal, kazerne en magazijn. In 1855 diende het zelfs als opvangcentrum omdat de Rijn was overstroomd. De kerk verouderde langzamerhand. In 1930 raakte de kerk buiten gebruik. In 1954 werd er uiteindelijk besloten om de kerk op te knappen in plaats van af te breken. Door de leegstand voor de restauratie moest er een nieuwe inventaris komen. Er kwam een preekstoel, orgel en ook glas-in-loodramen. De kunstenaar Johan Dijkstra vervaardigde de ramen tussen 1957 en Ga in oostelijke richting op het Kleine Geertekerkhof naar de Korte Rozendaal. Ga linksaf bij de Korte Rozendaal, daar sla je rechtsaf naar de Geertestraat. Ga rechtdoor naar de Geertebrug, daar sla je linksaf naar de Oudegracht-Tolsteegzijde. Je bestemming is bereikt

11 De Doopsgezinde kerk Bron 11: De Doopsgezinde kerk in 1893 Bron 12: Doopgezinde kerk nu In 1973 vond er een verbouwing plaats van een oud gebouw aan de gracht. Daar is toen de Doopsgezinde kerk 8 ontstaan. De Doopse groepering was nogal agressief. Dat zorgde voor veel afkeer. Aan de springen was er een schuilkerk, dat was het vorige gebouw van de Doopsgezinden. Schuilkerken waren er omdat de niethervormde geloven na de reformatie niet in het openbaar belijdt mochten worden. Dat gebouw was niet meer in goede staat dus zochten ze naar een nieuwe gebouw. In 1773 kon de Oudegracht 270 als kerk dienen. Ga in noordelijke richting vanaf de Oudegracht-Tolsteegzijde naar de Reguliersteeg. Sla op de Reguliersteeg rechtsaf naar de Hamburgerstraat. Je bestemming is bereikt

12 Lutherse Kerk Bron 13: De Lutherse kerk in de 20 ste eeuw Bron 14: De Lutherse kerk tegenwoordig De Lutherse kerk 9 is ontstaan in In deze tijd konden Lutheranen niet vrijuit hun geloof laten zien. Dit was een schuilkerk. Als iemand u niet erop zou attenderen dat dit een kerk is, zou u hier nooit opgekomen zijn. De Lutherse kerk( zit het woordje Luther in) is opgericht door de Lutheranen. De Lutheranen waren weggejaagd uit Antwerpen in 1586 nadat ze geen katholiek wilden worden. De Lutheranen kwamen bijéén in hun eigen huizen of eigen panden. De Lutheranen kregen het Ursulakloostercomplex in hun bezit sinds Ze pakten het slim aan en verbouwde dit direct sindsdien is het in bezit van de Lutherse Gemeente. Ga in oostelijke richting op de Hamburgerstraat naar de Korte Nieuwstraat. Hier sla je linksaf naar de Nieuwegracht. Sla op de Nieuwegracht rechtsaf naar de Pausdam. Sla linksaf naar de Achter de Dom en sla linksaf naar de Domtuin. Je bestemming is bereikt

13 Domkerk Bron 15: De Domkerk in 1856 na de storm van 1674 Bron 16: De Domkerk nu De Domkerk 10 begon als kathedraal in 1248 en duurde erg lang om de kerk af te maken. De plannen waren groots alleen door een geld tekort kon dit niet afgebouwd worden. Pas in 1288 konden de plannen weer van de grond afkomen. Ze werden in proces gezet, de Utrechters waren niet zo van bouwen en pas in 1320 kon er een deel van de kerk afgemaakt worden. Dit was blijkbaar het plan. Men geloofde destijds hoe hoger het gebouw, hoe dichter bij God. Of dit waar is/was weet niemand. De Domtoren was nu aan de beurt. Om zo n hoog gebouw aan te leggen, werd er veel tijd hierin gestoken. Pas in 1381 werd de bouw van de Domtoren stopgezet, het was af! Helaas voor de katholieken die tijd namen de protestanten de kerk over in 1580 na een heftige Beeldenstorm. Ze dachten slim te zijn om op uitgaven te besparen aan de kerk. Zo werd er een koor gebouwd maar werden niet ondersteund door luchtbogen en steunberen. Dit is eigenlijk niet heel erg alleen werd dit gebouwd met hout. Doordat het koor instortte na een tornado,in 1674, scheidden de toren en kerk. Helemaal in 1821 werd dit weer gedeeltelijk hersteld. Ga in oostelijke richting op de Domtuin naar de Achter de Dom. Sla linksaf naar de Achter de Dom. Daarna sla je rechtsaf naar de Voetiusstraat. Ga rechtdoor naar het Pieterskerkhof. Je bestemming is bereikt

14 Pieterskerk Bron 17:Pieterskerk vroeger 12 e eeuw Bron 18: Pieterskerk nu De Pieterskerk 11 werd gebouwd in 1040 en is geopend in In die tijd was het heel normaal dat de duur van bouwen van gebouwen erg lang was, zoals we hedendaags kennen dat er binnen een paar maanden gebouwen staan was destijds niet zo. De Bisschop... Gaf opdracht om deze kerk te laten bouwen. De kerk is te herkennen aan de kleur van de zuilen, deze hebben een rode kleur. Kerken in Nederland hebben weinig geschiedenis, echter neemt deze kerk veel geschiedenis met zich mee. Zo deed Paus Gregorius de 12 de de koning Hendrik de 4 de in de ban. Omdat het Pasen was en niemand dit verwacht had, de koning vroeg de bisschop om een banvloek uit te spreken over de Paus. Na deze desastreuse gebeurtenis, toeval of niet, gebeurde iets raars. De Pieterskerk werd getroffen door een bliksemschicht en door deze schade ontstond er brand. De kerk werd opgepept, alleen werd de kerk niet meer gebruikt met katholieke einddoelen, maar als verblijfplaats. Pas na 1672 werd het weer gebruikt waarvoor het dient, een kerk zijn. Ga in westelijke richting op het Pieterskerkhof naar de Achter Sint Pieter. Sla rechtsaf naar de Achter Sint Pieter. Sla nogmaals rechtsaf naar de Korte Jansstraat en sla linksaf naar de Minrebroederstraat. Je bestemming is bereikt

15 Sint Willibrordkerk Bron 19:De kerk gefotografeerd vorig jaar(kon geen andere vinden) kerk nu gefotografeerd Bron 20:De Deze kerk is gevestigd aan de Minrebroederstraat. De kerk is erg bijzonder, zo duurde het 2 jaar voordat hij af was. Dit gebeurde tussen 1875 en De Sint- Willibrordkerk is ontworpen door Alfred Tepe, een beroemde ontwerper in die tijd. Van buitenaf lijkt het een saai gebouw, echter binnenin is het kleurrijk en mooi. De kerk kreeg veel problemen in de 19 e eeuw, zo kampte het met geldproblemen. Pater Kotte kocht de kerk in op , hij kon ook niet de problemen laten verdwijnen. Momenteel bestaat de kerk nog en is het door veel giften toch gerestaureerd en dus intact gebleven Ga in westelijke richting op de Minrebroederstraat naar de Telingstraat. Ga rechtdoor naar de Ganzenmarkt. Sla hier rechtsaf naar de Schoutenstraat en ga rechtdoor op de Neude. Om op de Neude te blijven sla je linksaf. Ga rechtdoor naar de Potterstraat. Vervolg je weg verder naar de Viebrug. Sla rechtsaf naar de Oudegracht. Je bestemming is bereikt

16 Sint Augustinuskerk Bron 21: De Augustinuskerk 13 vroeger begin 1900 Bron 22: De Augustinuskerk nu Deze kerk is gebouwd in 1840 en ontworpen door K.G. Zocher. Dese architect haalt zijn ideeën uit de oude Griekse tempels. Men beweert dat de kerk verkeerd gebouwd is, zo zou de kerk andersom gebouwd zijn. Naast de kerk bevindt zich de Mariakapel De kerk heeft grote geluk dat het nog bestaat. De Duitsers wilden het in de 2 de wereld oorlog kapot maken alleen werd toen niet gedaan. Ga in noordelijke richting op de Oudegracht naar het Jacobskerkhof. Sla linksaf naar het Jacobskerkhof. Je bestemming is bereikt

17 Jacobikerk Bron 23:De Jacobikerk vroeger 14 e eeuw Bron 24:De Jacobikerk nu De Jacobikerk 14 is één van de vier middeleeuwse parochiekerken, de andere zijn Buurkerk, Nicolaikerk en de Geertekerk. De kerk is gebouwd in de 13e eeuw. Hij is vervolgens uitgebreid tussen de jaren 1330 en 1460 vanwege de overmaat aan inwoners, die de kerk wilden gebruiken. De kerk was eerst katholiek maar werd overgenomen door de protestanten doordat katholieken een verbod kregen op hen geloof. Doordat de protestanten geen beelden goedkeuren in hen kerken is de kerk van binnen helemaal veranderd. Door een storm in 1674 is de toren eraf gewaaid. Na 300 jaar werd de kerk pas hersteld. Als een leerling van het Sint- Gregorius college zijn diploma behaalt heeft, wordt het diploma in deze kerk uitgereikt. Ga in westelijke richting op het Jacobskerkhof naar de St Jacobsstraat. Sla linksad naar de St Jacobsstraat. Sla rechtsaf naar de Lange Koestraat. Vervolgens sla je rechtsaf naar de Catharijnekade. Je bestemming is bereikt

18 Westerkerk Bron 25:Tijdens de reformatie Bron 26:Na de reformatie De Westerkerk 15 is gelegen aan de Catharijnekade gebouwd in De kerk is ontworpen door H. Van Dijk. Het werd eerst gebruikt door de DoleantieGemeente. In 1966 werd de kerk overgenomen door de Gereformeerde Gemeente. De kerk is erg ruim van binnen, er kunnen 1028 mensen in. Dit zijn alleen zitplekken. De ontwerper heeft zijn idee stiekem afgekeken van de eclectische stijl. De Westerkerk is de enige overgebleven protestantse zaalkerk in Utrecht. De kerk is gerestaureerd in Momenteel is de kerk gekocht door een ondernemer. Hij heeft er een hotel van gemaakt en dienst als een volkshuis Ik hoop dat u/je heeft/hebt genoten van de route. Zo heb ik geprobeerd meer kennis over te brengen over de kerken in Utrecht en de geschiedenis van de stad

NEDERLAND IN DE 16e EEUW

NEDERLAND IN DE 16e EEUW NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel

Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij

Nadere informatie

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus 138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de

Nadere informatie

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Dagboek Sebastiaan Matte

Dagboek Sebastiaan Matte Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen

Nadere informatie

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat

Nadere informatie

Serdar Akkanat en Tarik Aarab, h5c

Serdar Akkanat en Tarik Aarab, h5c Serdar Akkanat en Tarik Aarab, h5c INLEIDING Ontstaan van Utrecht De provincie Utrecht heeft een hele lange geschiedenis. Lang geleden waren de Romeinen de eerste bewoners van Utrecht. De Romeinen kwamen

Nadere informatie

De klassieke tijdlijn

De klassieke tijdlijn De klassieke tijdlijn In de lessen geschiedenis heb je waarschijnlijk al gehoord over de tijdlijnen, of de historische periodes en waarschijnlijk ook over exacte datums zoals 476. In dit documentje kom

Nadere informatie

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 4 Samenvatting door een scholier 990 woorden 24 februari 2018 4,2 7 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Geschiedenis samenvatting hoofdstuk 3 + kenmerkende

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we

Nadere informatie

Inhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12.

Inhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12. Inhoud Thema 5.1 Jagers en boeren 3 Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6 Thema 5.3 Monniken en ridders 9 Thema 5.4 Steden en staten 12 Eigentijds Eigentijds Toets Thema 5.1 Jagers en boeren 1. Rondtrekken 3.

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog

Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Werkstuk Geschiedenis Tweede Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 1663 woorden 7 juni 2004 6,3 124 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud Inleiding Hoofdstuk 1: Spanning voor de oorlog Hoofdstuk 2:

Nadere informatie

ROUTEBESCHRIJVING STADSWANDELING OIRSCHOT

ROUTEBESCHRIJVING STADSWANDELING OIRSCHOT ROUTEBESCHRIJVING STADSWANDELING OIRSCHOT Een van de mooiste marktpleinen van Brabant ligt in Oirschot. Dit marktplein is beschermd dorpsgezicht en de kastanje- en lindebomen, de gaaf bewaarde oude huizen,

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Cas 1253 woorden 2 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen. Ik heb voor dit

Nadere informatie

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom. Naam:

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom. Naam: Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom Naam: Het Christendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden

Nadere informatie

Op 29 september zijn we met de hele klas naar Leuven geweest. We hebben heel veel gezien en bijgeleerd en daar gaan we nu wat meer over vertellen.

Op 29 september zijn we met de hele klas naar Leuven geweest. We hebben heel veel gezien en bijgeleerd en daar gaan we nu wat meer over vertellen. Op 29 september zijn we met de hele klas naar Leuven geweest. We hebben heel veel gezien en bijgeleerd en daar gaan we nu wat meer over vertellen. Andreas,Ward,Karijn Dit gebouw is in gotische stijl gebouwd.

Nadere informatie

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

Leerdoel Leerlingen herhalen op een speelse manier kennis over het ontstaan en het bestuur van de Republiek.

Leerdoel Leerlingen herhalen op een speelse manier kennis over het ontstaan en het bestuur van de Republiek. HISTORISCHE BLINGO Korte omschrijving werkvorm Deze kennisquiz is een combinatie van Bingo en Lingo. De klas wordt verdeeld in zes teams. Ieder team heeft een bingokaart met daarop negen jaartallen. Het

Nadere informatie

Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?

Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht. De bijzondere plaats in staatskundig opzicht

Nadere informatie

Calvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog

Calvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog In welk jaar publiceerde Luther zijn 95 stellingen? Welke Frans-Zwitserse hervormer kreeg veel aanhang in de Nederlanden? Welke vrede bepaalde, dat de vorst de religie van zijn volk bepaalt? 1517 Calvijn

Nadere informatie

STEDELIJKE DYNAMIEK IN DE LAGE LANDEN ( ) Nascholingsconferentie geschiedenis 2019

STEDELIJKE DYNAMIEK IN DE LAGE LANDEN ( ) Nascholingsconferentie geschiedenis 2019 STEDELIJKE DYNAMIEK IN DE LAGE LANDEN (1050-1700) Nascholingsconferentie geschiedenis 2019 VANDAAG Programma: - Welkom - Kennismaking Historische Context Oriëntatiespellen (30 minuten) Pauze (10 minuten)

Nadere informatie

1c. Losse opdracht- Memoryspel

1c. Losse opdracht- Memoryspel 1c. Losse opdracht- Memoryspel Instructie: Op de volgende pagina van deze instructie vindt u het memory-spel met de portretten van de hoofdrolspelers tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Op elk portret staat

Nadere informatie

Profielwerkstuk. Daan Hendrik Michiel Verwaaijen. Een historische rondleiding door Utrecht.

Profielwerkstuk. Daan Hendrik Michiel Verwaaijen. Een historische rondleiding door Utrecht. Profielwerkstuk. Daan Hendrik Michiel Verwaaijen. Een historische rondleiding door Utrecht. 1 Inhoudsopgave: Voorwoord. 3 Samenvatting van het ontstaan van Utrecht. 4 Overzicht route 7 Achtergrondinformatie

Nadere informatie

Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn

Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Filips II In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen

Nadere informatie

Verspreiding christendom vmbo12

Verspreiding christendom vmbo12 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 12 july 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/62161 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: De Nederlandse Opstand (1555 1588)

Hoofdstuk 2: De Nederlandse Opstand (1555 1588) Hoofdstuk 2: De Nederlandse Opstand (1555 1588) Geschiedenis VWO 2011/2012 www.lyceo.nl 1555-1588 Politiek: Nederland onafhankelijk Economie: Amsterdam wordt de stapelmarkt van Europa Welke staatsvorm?

Nadere informatie

De Geschiedenis Op 28 Oktober in 1237 werd een nederzetting gesticht met de naam Berlijn in het toen genaamde Pruisen. Op dezelfde datum werd ook in de buurt Cölin opgericht. In 1307 werden deze nederzettingen

Nadere informatie

Noord-Nederlandse gewesten. Smeekschift

Noord-Nederlandse gewesten. Smeekschift Habsburgs gezag Vanaf dat moment stonden de zuidelijke Nederlanden onder Habsburgs gezag. Noord-Nederlandse gewesten Door vererving en verovering vielen vanaf dat moment ook alle Noord- Nederlandse gewesten

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren

Nadere informatie

Holland 1000 jaar geleden. Meer weten? Klik hier

Holland 1000 jaar geleden. Meer weten? Klik hier Holland 1000 jaar geleden Meer weten? Klik hier de plaat Holland 1000 jaar geleden INHOUD Waar kijken we naar? Abdij van Egmond Huldtoneel Kerkje van Velsen Ridders over de Heerenweg Haarlem Rijnsburg

Nadere informatie

Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt

Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt De Gouden Eeuw duurde niet precies honderd jaar. Hij begon aan het eind van de 16de eeuw, beleefde zijn hoogtepunt rond 1675 en was in de 18de eeuw voorbij. De Gouden

Nadere informatie

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).

germaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk). Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis H1

Samenvatting Geschiedenis H1 Samenvatting Geschiedenis H1 Samenvatting door Meryam 1203 woorden 23 oktober 2015 7 16 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats 1.1. Een nieuwe tijd: A: kunstenaars, klokken en kalenders Een

Nadere informatie

Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 1. Geschiedenis...3 2. Interieur...4 3. Copy...5

Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 1. Geschiedenis...3 2. Interieur...4 3. Copy...5 De Kerk Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 1. Geschiedenis...3 2. Interieur...4 3. Copy...5 2 1. Geschiedenis De grote bevolkingsgroei in de tweede helft van de 14de eeuw maakte het noodzakelijk nieuwe kerken

Nadere informatie

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen

Toetsvragen Geschiedenis Toelatingstoets Pabo. Tijdvak 3 Toetsvragen Tijdvak 3 Toetsvragen 1 Op veel afbeeldingen wordt de Romeinse keizer Constantijn als een heilige afgebeeld met een stralenkrans om zijn hoofd. Welke reden was er om Constantijn als christelijke heilige

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders (500 100) 3.1 Leenheren en leenmannen (500 100) (500 100) Plundering Rome door Alarik in 410, tekening uit de 20 e eeuw

Tijd van monniken en ridders (500 100) 3.1 Leenheren en leenmannen (500 100) (500 100) Plundering Rome door Alarik in 410, tekening uit de 20 e eeuw 3.1 Leenheren en nen 3.1 Leenheren en nen Gallië was rond 450 n. Chr. al meer dan 4 eeuwen (sinds Caesar) onder Romeins bestuur en een sterk geromaniseerd gebied, cultuur, bestuur, economie, taal en geloof

Nadere informatie

2. Bourtange I. Kijk naar het plaatje en lees bovenstaande titel. Waar zou de luistertekst over gaan? Kruis het juiste antwoord aan.

2. Bourtange I. Kijk naar het plaatje en lees bovenstaande titel. Waar zou de luistertekst over gaan? Kruis het juiste antwoord aan. 2. Bourtange I. Kijk naar het plaatje en lees bovenstaande titel. Waar zou de luistertekst over gaan? Kruis het juiste antwoord aan. 1. Boeren gebruiken een tang om de nagels van hanen bij te knippen.

Nadere informatie

4 De Nederlandse opstand

4 De Nederlandse opstand 4 De Nederlandse opstand Kenmerken Nederlanden: * veel water * weinig goede wegen * weinig steden * veel dorpen * aparte gewesten * gewesten zeer zelfstandig Habsburgse Nederlanden 1477-1581 * 17 gewesten

Nadere informatie

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK 7 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK 7 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK THEMA 4 Eindredactie: Monique Goris Leerlijnen: Hans Bulthuis Auteurs: Juul Lelieveld, Frederike Pals, Jacques van der Pijl Controle historische

Nadere informatie

OP AVONTUUR MET ARCHITECTUUR CULTUREEL ERFGOED IN OLDENZAAL

OP AVONTUUR MET ARCHITECTUUR CULTUREEL ERFGOED IN OLDENZAAL OP AVONTUUR MET ARCHITECTUUR CULTUREEL ERFGOED IN OLDENZAAL Lokatie: school en stadswandeling Doelgroep: groep 5 en 6 Duur: aantal lessen naar eigen inzicht. (2 a 3) doel: leren van feitelijke en begripmatige

Nadere informatie

Romeinen. Romeinen. Germanen

Romeinen. Romeinen. Germanen Romeinen Romeinen Grieken en Romeinen lijken op elkaar qua levensstijl. Het Romeinse rijk is ontstaan in Rome (753 v. Chr.). De Romeinen kwamen 50 v. Chr. naar Nederland. De Romeinen hebben het Latijns

Nadere informatie

1 ste OPDRACHT - Maquette

1 ste OPDRACHT - Maquette Naam... Klas... 1 ste OPDRACHT - Maquette 1a Zet de maquette van de Domkerk voorzichtig in elkaar, zoals hij te zien is op de plattegrond hieronder. 1b Zet de nummers op de juiste plaats in de tekening

Nadere informatie

TIJDLIJN VAN DE MIDDELEEUWEN TIJDLIJN

TIJDLIJN VAN DE MIDDELEEUWEN TIJDLIJN e-book Deze serie bestaat uit... 978-94-6175-209-3 (HB) 978-94-6175-153-9 (HB) 978-94-6175-963-4 (e-book) 978-94-6175-967-2 (e-book) 978-94-6175-210-9 (HB) 978-94-6175-155-3 (HB) 978-94-6175-154-6 (HB)

Nadere informatie

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland

Nadere informatie

Tijd van monniken en ridders ( ) 3.1 Leenheren en leenmannen ( ) ( ) Plundering Rome door Alarik in 410, tekening uit de 20 e eeuw

Tijd van monniken en ridders ( ) 3.1 Leenheren en leenmannen ( ) ( ) Plundering Rome door Alarik in 410, tekening uit de 20 e eeuw 3.1 Leenheren en nen 3.1 Leenheren en nen Gallië was rond 450 n. Chr. al meer dan 4 eeuwen (sinds Caesar) onder Romeins bestuur en een sterk geromaniseerd gebied, cultuur, bestuur, economie, taal en geloof

Nadere informatie

De renaissance!! Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis.!

De renaissance!! Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis.! De renaissance Waarschijnlijk heb je al eens van deze term gehoord bij het bezoeken van museums of tijdens lessen geschiedenis. Deze term betekent letterlijk de wedergeboorte, en is een kunststroming uit

Nadere informatie

Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon. les 1: Wie waren de graven van Loon

Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon. les 1: Wie waren de graven van Loon Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon les 1: Wie waren de graven van Loon Na deze les kan je de geschiedenis van het graafschap Loon aanduiden op je tijdbalk; kan je informatie opzoeken

Nadere informatie

De Romeinen. Wie waren de Romeinen?

De Romeinen. Wie waren de Romeinen? De Romeinen Wie waren de Romeinen? Lang voor de Romeinen naar ons land kwamen, woonden ze in een kleine staat rond de stad Rome. Vanaf 500 voor Christus begonnen de Romeinen met gebiedsuitbreiding. Als

Nadere informatie

1 Friesland 2 Stad en Lande 3 Drenthe 4 Overijssel 5 Gelre 6 Limburg 7 Sticht 8 Holland 9 Zeeland 10 Brabant 11 Vlaanderen 12 Artesië

1 Friesland 2 Stad en Lande 3 Drenthe 4 Overijssel 5 Gelre 6 Limburg 7 Sticht 8 Holland 9 Zeeland 10 Brabant 11 Vlaanderen 12 Artesië Werkblad Ω Hoe Nederland ontstond Ω Les : Nederland nu en toen een Rond 500 krijgt ons land de naam de Lage Landen of de Nederlanden. Ons land ligt namelijk erg laag. Het gebied is zo groot als Nederland,

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis vwo II

Eindexamen geschiedenis vwo II Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen Vanaf de zomer van 1789 trokken veel Franse vluchtelingen naar Oostenrijk. 1p 1 Waarom vormde dit voor het Franse revolutionaire

Nadere informatie

Tijd van de wereldoorlogen: De tweede wereldoorlog

Tijd van de wereldoorlogen: De tweede wereldoorlog Tijd van de wereldoorlogen: De tweede wereldoorlog Op de vlucht Trek een lijn naar het goede plaatje. In de winkel is bijna alles op. De groenteman zegt: de mensen kopen veel eten, de mensen vluchten voor

Nadere informatie

X BASISLES LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - GESCHIEDENIS ANTWOORDEN OPDRACHTEN MAASVLAKTE 2

X BASISLES LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - GESCHIEDENIS ANTWOORDEN OPDRACHTEN MAASVLAKTE 2 X BASISLES LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - GESCHIEDENIS ANTWOORDEN MAASVLAKTE 2 X De haven van Rotterdam x werd te klein, omdat we steeds meer goederen bestellen uit verre landen. Daarom

Nadere informatie

3a. Denk opdracht- Wie ben ik?

3a. Denk opdracht- Wie ben ik? 3a. Denk opdracht- Wie ben ik? Instructie: Wie ben ik is een spel waarbij de kinderen gebruik maken van de hoofdpersonen uit de Opstand der Nederlanden: Johannes Calvijn, Angelus Merula, Willem van Oranje,

Nadere informatie

STADSWANDELING ZUTPHEN

STADSWANDELING ZUTPHEN STADSWANDELING ZUTPHEN ROUTE 5 km 20 17 Deze route laat u de hoogtepunten van de oude Hanzestad Zutphen zien. Zutphen is een van de oudste steden van Nederland, en is al 1700 jaar bewoond. In Zutphen is

Nadere informatie

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 Opdrachten bij de film Naam Groep.. BEZETTING duur: ca. 15 minuten In de film zie je beelden van Hitler. Wie was hij? In welk jaar kwam Hitler aan de macht en welke plannen had

Nadere informatie

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart 2013 5,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Paragraaf 1 De Romeinen trekken zich terug. 1. Welke

Nadere informatie

Naam: FLORIS DE VIJFDE

Naam: FLORIS DE VIJFDE Naam: FLORIS DE VIJFDE Floris V leefde van 1256 tot 1296. Hij was een graaf, een edelman. Nederland zag er in de tijd van Floris V heel anders uit dan nu. Er woonden weinig mensen. Verschillende edelen

Nadere informatie

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein

Geschiedenis groep 6 Junior Einstein De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten

Nadere informatie

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika

Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika Geschiedenisproefwerk groep 7 Hoofdstuk 5 Een nieuwe wereld: Amerika In het vroegere Amerika woonden Indianenstammen. Columbus ontdekte dit land van de Indianen in 1492. Het waren de Azteken, de Inca s

Nadere informatie

1 Friesland 2 Stad en Lande 3 Drenthe 4 Overijssel 5 Gelre 6 Limburg 7 Sticht 8 Holland 9 Zeeland 10 Brabant 11 Vlaanderen 12 Artesië

1 Friesland 2 Stad en Lande 3 Drenthe 4 Overijssel 5 Gelre 6 Limburg 7 Sticht 8 Holland 9 Zeeland 10 Brabant 11 Vlaanderen 12 Artesië Werkblad Ω Hoe Nederland ontstond Ω Les : Nederland nu en toen Rond 500 krijgt ons land de naam de Lage Landen of de Nederlanden. Ons land ligt namelijk erg laag. Het gebied is zo groot als Nederland,

Nadere informatie

NEDERLAND VAN TOEN TOT NU. Geschiedenis in gewone taal

NEDERLAND VAN TOEN TOT NU. Geschiedenis in gewone taal NEDERLAND VAN TOEN TOT NU Geschiedenis in gewone taal Inhoud Inleiding 6 De hunebedden 10 De Romeinse limes 12 Willibrord 14 Karel de Grote 16 Hebban olla vogala 18 Floris de Vijfde 20 De Hanzesteden 22

Nadere informatie

TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES

TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES Hoofdstuk 4 PARAGRAAF 4.1 Pruikentijd Standenmaatschappij De verlichting VERVAL EN RIJKDOM In de 17 e eeuw was Nederland het rijkste land ter wereld Van stilstand komt achteruitgang

Nadere informatie

Lesbrief MAASVLAKTE 2 OPDRACHT 1 - TOPOGRAFIE EN AARDRIJKSKUNDE

Lesbrief MAASVLAKTE 2 OPDRACHT 1 - TOPOGRAFIE EN AARDRIJKSKUNDE Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO MAASVLAKTE 2 De haven van Rotterdam wordt te klein, omdat we steeds meer goederen bestellen uit verre landen. Daarom komt er een nieuw stuk haven: Maasvlakte

Nadere informatie

Korte geschiedenis van de parochie

Korte geschiedenis van de parochie Korte geschiedenis van de parochie Het dorp Schin op Geul is zeer oud. Onder de naam Schina komt het reeds voor in het oudste gedenkboek der abdij van de H.Remigius te Reims, dat omstreeks 847 werd opgesteld.

Nadere informatie

In Münster volg je een route met behulp van een routebeschrijving en een plattegrond.

In Münster volg je een route met behulp van een routebeschrijving en een plattegrond. Naam: Klas: Fotozoektocht Opdracht In Münster volg je een route met behulp van een routebeschrijving en een plattegrond. In deze werkbladen vind je vragen en fotofragmenten. Ook heb je een los blad gekregen

Nadere informatie

Het land op de kaart

Het land op de kaart Eritrea Het land op de kaart Indeling Geografie Geschiedenis De bevolking Godsdienst Onafhankelijkheidsoorlog Politiek Oorlog met Ethiopië 1998 Eindeloze dienstplicht Geografie. Eritrea ligt in de hoorn

Nadere informatie

Naam: De Romeinen. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. pagina 1 van 6

Naam: De Romeinen. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. pagina 1 van 6 Naam: De Romeinen De Romeinse bouwkunst. De Romeinen behoren tot de beste bouwers uit de geschiedenis. Ze bouwden tempels, riolen, waterleidingen, wegen, kanalen, huizen, aquaducten, havens, bruggen en

Nadere informatie

Het verhaal van de 80 jarige oorlog!

Het verhaal van de 80 jarige oorlog! Het verhaal van de 80 jarige oorlog! Filips II erft het grote "Europese Rijk" van zijn vader Karel V. Om te beginnen gaat hij strenge belastingen heffen. 1 Na een aantal jaar vertrekt hij naar Spanje,

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 Samenvatting door Tmp_cox 1330 woorden 11 mei 2014 6,8 116 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats Geschiedenis 1.1 A: kunstenaars, klokken en kalenders

Nadere informatie

L ang geleden zag de Achterhoek er. De geschiedenis van Doetinchem, Wehl en Gaanderen

L ang geleden zag de Achterhoek er. De geschiedenis van Doetinchem, Wehl en Gaanderen Vuurstenen werktuigen steentijd [Stadsmuseum] L ang geleden zag de Achterhoek er heel anders uit dan tegenwoordig. Er waren uitgestrekte heidevelden, moerassen en veel bossen. Kortom, een ruig en onherbergzaam

Nadere informatie

Arras. De Champs-Élysées

Arras. De Champs-Élysées Utrecht, de Domstad Neeltje Jans Arras Kasseien in Noord-Frankrijk De Champs-Élysées Alpe d Huez Gâteau à la broche Utrecht, de Domstad De Tour de France start in 2015 in Utrecht. Utrecht wordt ook wel

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - I

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - I Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de Coalitieoorlogen voerde de Franse regering de dienstplicht in. 2p 1 Leg uit dat zij hiermee de betrokkenheid van Franse

Nadere informatie

KIJKROUTE IN VREDESNAAM

KIJKROUTE IN VREDESNAAM ONDERHANDELEN VECHTEN COLOFON Deze kijkroute is gemaakt voor kinderen vanaf 8 jaar en hun ouders, bij de tentoonstelling In Vredesnaam. De Vrede van Utrecht 1713. Deze tentoonstelling staat van 12 april

Nadere informatie

Verspreiding christendom vmbo12

Verspreiding christendom vmbo12 banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 19 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62161 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Hoofdstuk 3 Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Waarom NL? Nederland was een neutraal land. Bleef in NL tot aan zijn dood. Vrede van Versailles Vs, Eng, Fra winnaars. Duitsland als enige schuldig

Nadere informatie

geschiedenis geschiedenis

geschiedenis geschiedenis Examen HAVO 2009 tijdvak 1 woensdag 20 mei 9.00-12.00 uur tevens oud programma geschiedenis geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

Broederenkerk. Ω Bouwjaar: 1772

Broederenkerk. Ω Bouwjaar: 1772 Informatiekaart Broederenkerk Broederenkerk De Broederenkerk is een van de drie grote kerken in de binnenstad van Zutphen. De toren van de kerk bevat een klok die elke avond om tien voor tien wordt geluid

Nadere informatie

Samenvatting Gouden Eeuw ABC

Samenvatting Gouden Eeuw ABC Samenvatting Gouden Eeuw ABC Week 1ABC: Gouden Eeuw algemeen Info: De Gouden Eeuw (1600-1700) De 17 e eeuw wordt de Gouden Eeuw genoemd, omdat er in Nederland veel geld werd verdiend. Vooral door de handel.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Samenvatting Hoofdstuk 2 Samenvatting door Y. 1162 woorden 6 september 2012 10 1 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 2.1 In Frankrijk regeerde absolute vorsten. Rond

Nadere informatie

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) / Renaissance

Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) / Renaissance Tijdvakken Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 1600) / Renaissance K.A. * Het begin van de Europese overzeese expansie * Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een

Nadere informatie

China. - De geschiedenis en cultuur van Peking -

China. - De geschiedenis en cultuur van Peking - Pagina 1 Groep 8 Colofon China - De geschiedenis en cultuur van Peking - Leerling - informatie Inleiding In deze les gaan wij het hebben over de Chinese stad Peking. We kijken met elkaar naar een stukje

Nadere informatie

Projectthema: De verhalenkoffer Les 1 Groeten van Leo Voorbereiding Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra s Filmpjes Lesdoelen op het digibord

Projectthema: De verhalenkoffer Les 1 Groeten van Leo Voorbereiding Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra s Filmpjes Lesdoelen op het digibord Voorbereiding Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra s Knip de Mix en matchkaartjes uit (zie de laatste pagina van deze lesvoorbereiding). Zorg ervoor dat complete setjes worden uitgedeeld, anders is er

Nadere informatie

Reisverslag Heidelberg 2016 Deel 7 (2 augustus 2016) [1]

Reisverslag Heidelberg 2016 Deel 7 (2 augustus 2016) [1] Gepubliceerd op Willem-Jan van der Zanden (http://www.wjvanderzanden.nl) Home > Reisverslag Heidelberg 2016 Deel 7 (2 augustus 2016) Reisverslag Heidelberg 2016 Deel 7 (2 augustus 2016) [1] Door wjvanderzanden[2]op

Nadere informatie

Moord Willem van Oranje hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61304

Moord Willem van Oranje hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/61304 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 september 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/61304 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

2 De oprichting van de VOC en de WIC zorgde ervoor dat overal op de wereld Zeeuwse en Hollandse schepen voeren.

2 De oprichting van de VOC en de WIC zorgde ervoor dat overal op de wereld Zeeuwse en Hollandse schepen voeren. Tijdvak 6 Toetsvragen 1 In de Tijd van Vorsten en Regenten werden in ook in de Nederlanden de eerste handelstochten naar Azië georganiseerd. Hoe werden deze tochten gefinancierd? A De Nederlandse overheid

Nadere informatie

Hoofdstuk 1C8. Hoe ontstond Nederland?

Hoofdstuk 1C8. Hoe ontstond Nederland? Hoofdstuk 1C8 Hoe ontstond Nederland? Cursus 8.1 De koning en de prins Wat leer je deze cursus? Dat hervormers de Katholieke kerk wilden veranderen Dat zij de Protestante kerk stichtten Wat de reformatie

Nadere informatie

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u?

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u? Landenspel Korte omschrijving werkvorm: In deze opdracht wordt de klas verdeeld in vijf groepen. Iedere groep krijgt een omschrijving van een land en een instructie van de opdracht. In het lokaal moeten

Nadere informatie

Turken in Kreuzberg. Bram Vrielink en Jens Barendsen (2de)

Turken in Kreuzberg. Bram Vrielink en Jens Barendsen (2de) Turken in Kreuzberg Bram Vrielink en Jens Barendsen (2de) 1 OPDRACHT 1 Waarom werd de Berlijnse muur opgericht? Na de 2 e Wereldoorlog werd Duitsland in 2 gedeeltes opgesplitst, te weten West-Duitsland

Nadere informatie

Wat is de aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog? De moord op Frans-Ferdinand van Oostenrijk.

Wat is de aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog? De moord op Frans-Ferdinand van Oostenrijk. Werkblad 7 Ω Oorlog en crisis Ω Les : De Eerste Wereldoorlog Het begin van de Eerste Wereldoorlog Rond 900 zijn er twee kampen in Europa. Rusland, Frankrijk en Groot- Brittannië aan de ene kant. Oostenrijk-

Nadere informatie

Wandel / fietsroute van Barmhartigheid in Zwolle 18 Juni 2016

Wandel / fietsroute van Barmhartigheid in Zwolle 18 Juni 2016 Wandel / fietsroute van Barmhartigheid in Zwolle 18 Juni 2016 Op 18 juni zijn de volgende locaties tussen 11.00 uur en 16.00 uur geopend ; A. Gift City met Twinkel Winkel armen en kwetsbaren B. VEZ Centrum

Nadere informatie

Bouwstijlen van kerken in Nederland. De volgende bouwstijlen worden kort toegelicht met tekst en beeldmateriaal:

Bouwstijlen van kerken in Nederland. De volgende bouwstijlen worden kort toegelicht met tekst en beeldmateriaal: Bouwstijlen Bouwstijlen van kerken in Nederland De volgende bouwstijlen worden kort toegelicht met tekst en beeldmateriaal: Oudste stenen gebouw Romaans Gotiek Neogotiek Renaissance Neorenaissance Classicisme

Nadere informatie

Werkblad Introductie. 1. WAT GEBEURT HIER? Hieronder staan beelden uit de film. Maak er zelf korte bijschriften bij.

Werkblad Introductie. 1. WAT GEBEURT HIER? Hieronder staan beelden uit de film. Maak er zelf korte bijschriften bij. Werkblad Introductie 1. WAT GEBEURT HIER? Hieronder staan beelden uit de film. Maak er zelf korte bijschriften bij. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 2. PETJE OP, PETJE AF: WAAR OF NIET? Zijn de volgende zinnen

Nadere informatie

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 5

Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 5 Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 5 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 5 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Stenen

Nadere informatie

Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1. dit is Klaas. Klaas is veer-tien jaar. hij loopt al heel lang.

Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1. dit is Klaas. Klaas is veer-tien jaar. hij loopt al heel lang. Bij de tijd Groep 6 thema 3, les 1 De Opstand Werkblad 1 Rouwdouwen Kleur de woorden: sol-daat = geel vecht = rood vrij-heid = groen held = blauw dit is Klaas Klaas is veer-tien jaar hij loopt al heel

Nadere informatie