Vertegenwoordiging. Dirk Van Gerven. 28 maart International Law Firm Amsterdam Brussels London Luxembourg New York Rotterdam

Transcriptie

1 Vertegenwoordiging Dirk Van Gerven 28 maart 2017 International Law Firm Amsterdam Brussels London Luxembourg New York Rotterdam

2 Overzicht 1. Orgaan - Lastgeving 2. Vertegenwoordiging in contracten en andere rechtshandelingen 3. Bevoegdheidsverdeling 4. Tegenwerpelijkheid 5. Vertegenwoordiging in rechte 2

3 1. Orgaan - Lastgeving Vennootschap-Rechtspersoon Rechts- en handelingsbekwaam Organen = ledematen vereenzelviging met rechtspersoon te onderscheiden van rechtspersoon: contract; geldig samengesteld orgaan bv. contract intuitu personae Toerekening Rechtshandelingen Feitelijke handelingen innerlijke feiten en gesteldheden kwade trouw of bedrog, schuld, opzet morele onmogelijkheid schijn Onrechtmatige daden 3

4 Statuut is wettelijk geregeld Raad van bestuur; directiecomité; dagelijks bestuur Zaakvoerders; college van zaakvoerders Vennootschappen met onbeperkte aansprakelijkeid: besturende vennoten en bestuurders die bestuur op zich nemen en vennootschap daarbinnen verbinden Niet de andere statutair voorzien organen, of in huishoudelijk reglement vooral van belang voor vertegenwoordiging van de vennootschap vereist lastgeving 4

5 Lastgeving Alleen rechtshandelingen Volmacht: macht moet worden gegeven (itt orgaan waar macht wordt verondersteld door openbaarmaking) Geen openbaarmaking niet verplicht openbaarmaking heeft niet de gevolgen die gelden voor organen Statutair orgaan dat niet wettelijk is voorzien werkt via lastgeving Individuele bestuurders buiten statutaire vertegenwoordigingsregeling Werknemers en derden die een functie krijgen binnen vennootschap Gedelegeerden vanuit groepsvennootschap of holding 5

6 Vorm Niet wettelijk geregeld kwestie van bewijs kan stilzwijgend goed voor volmacht is geen geldigheidsvereiste handtekening aangewezen, maar kan via of elektronisch deel van arbeidsovereenkomst of taakverdeling binnen bedrijf Best in standaarddocument, eventueel in het kader van huishoudelijk reglement of document met delegaties bezoldiging of vergoeding in het kader van arbeidsovereenkomst of andere overeenkomst Lastgever mandant = vennootschap lastgeving eindigt niet met einde van functie van persoon die volmacht ondertekende 6

7 Omvang Algemeen of bijzonder (art BW) Algemeen gaat over alle zaken van de lastgever bv. voor iemand die op reis gaat niet gepast in vennootschapszaken Cass : volmacht bon pour pouvoir is algemene volmacht Bijzonder is de regel kan in algemene bewoordingen: alle fiscale zaken ; invorderingen algemene clausule is geldig in algemene termen, omvat enkel daden van beheer (art BW) daden van beschikking alleen maar als ze zijn vermeld eigendomsoverdracht, hypotheek, pand, ook dading interpretatieregel bijzonder krachtens de wet moet worden gegeven voor die bijzondere handeling moet de zaak omschrijven Orgaan kan niet al of belangrijk deel van zijn bevoegdheden overdragen tenzij krachtens wet Strafrecht is niet gebonden door civiel en vennootschapsrecht (delegatie) 7

8 Andere vormen van vertegenwoordiging Bekrachtiging van handeling gesteld door onbevoegd orgaan of buiten volmacht door bevoegd orgaan of volmachtdrager eventueel stilzwijgend retroactief, onder voorbehoud van verworven rechten van derden te goeder trouw niet meer na verstrijken vervaltermijn klassiek: vennootschapsvordering Zaakwaarneming Verrijking zonder oorzaak Schijnmandaat Schijn werd gewekt dat hij of zij die optreedt vennootschap kan verbinden Schijn kan worden toegerekend aan vennootschap beoordeling in functie van de omstandigheden: redelijk, vooruitziend en voorzichtig persoon is het criterium fout is niet vereist 8

9 2. Vertegenwoordiging in contracten en andere rechtshandelingen Regel: via orgaan Bevoegd orgaan Dagelijks bestuur Tweehandtekeningsclausule Benoeming volstaat Voorleggen van beslissing van bevoegd orgaan Volmacht belang van statutaire vertegenwoordiging Geschreven volmacht (door orgaan) Kan blijken uit notulen 9

10 Persoon die voor vennootschap optreedt moet vermelden in welke hoedanigheid (art. 62 W Venn.) Vermelding van naam en functie, naam van vennootschap Vaste vertegenwoordiger moet cascade vermelden Indien deze persoon niet bevoegd is, en vennootschap niet verbindt, dan is er geen rechtshandeling Tenzij derde aantoont dat hij dacht dat hij met de persoon in persoonlijke naam optrad: persoon is gebonden Of derde kan pogen aan te tonen dat hij met vennootschap handelde op basis van vertrouwensleer contactpersoon die altijd namens de vennootschap optreedt vennootschap heeft beslissing genomen uitvoering van de rechtshandeling door de vennootschap: betaling 10

11 3. Bevoegdheidsverdeling Wettelijke en statutaire organen Enkel wettelijke organen kunnen vennootschap via orgaantheorie verbinden voordeel geen volmacht voorleggen; (openbaarmaking van) benoeming volstaat Statutaire organen? auditcomité executief comité Algemene vergadering in beginsel geen vertegenwoordiging in beginsel residuaire bevoegdheid uitz.: NV, BVBA, Comm. VA, SE, SCE met dualistisch stelsel, LV Raad van bestuur; één of meerhandtekeningsclausule; directiecomité; dagelijks bestuur indien enkel vertegenwoordiging, steeds akkoord van het bestuursorgaan Elk orgaan moet zich schikken naar beslissingen hogere en exclusief bevoegde organen, en waar concurrerend samenwerken in vennootschapsbelang 11

12 Directiecomité Delegatie door raad van bestuur Statutaire toelating Alle bestuursbevoegdheden behalve algemeen beleid bijzondere door wet voorbehouden bevoegdheden statuten kunnen ook uitzonderingen voorzien Raad van bestuur bepaalt omvang Vertegenwoordiging Exclusief of concurrerend? Overdracht Toezicht door raad van bestuur Toekomst? 12

13 Dagelijks bestuur Bestuurder, directeur, executief comité Te onderscheiden van directiecomité Al dan niet in ondergeschikt verband Raad van bestuur kan steeds tussenkomen Dagelijks bestuur moet zich schikken naar beslissingen van hogere bestuursorganen Omvang Cass. 26 feb handelingen nodig voor dagelijkse werking handelingen van gering belang die dringend zijn zodat niet kan worden gewacht op raad van bestuur Quid belangrijke handelingen die dringend zijn Toekomst? termijn die verstrijkt; ontslag om dringende reden schriftelijke besluitvorming van raad van bestuur (eenparigheid) 13

14 Raad van Bestuur Taakverdeling Delegatie en geen overdracht van belang voor strafrechtelijke verantwoordelijkheid raad van bestuur kan steeds tussenkomen Geen vertegenwoordiging; niet tegenwerpelijk aan derden 14

15 4. Tegenwerpelijkheid Gemeen recht Bestaan en gevolgen van rechtshandeling zijn tegenwerpelijk (art B.W.) Foutief meewerken aan contractbreuk is een onrechtmatige daad Dit geldt voor volmacht W. Venn. Openbaarmaking vereist 15

16 Prokura Uitzonderingen op tegenwerpelijkheidsregeling Doelomschrijving is niet tegenwerpelijk ook indien openbaar gemaakt Handeling buiten doel is enkel vatbaar voor nietigverklaring indien de vennootschap aantoont dat derde daarvan op de hoogte was of, gezien de omstandigheden, niet onkundig kon van zijn openbaarmaking is geen voldoende bewijs hiervan handelingen zonder winstoogmerk, zijn absoluut nietig Geldt enkel voor BVBA, CVBA, NV, Comm. VA, ESV, SE en SCE Statutaire beperkingen aan bevoegdheid van bestuurders zijn in de regel niet tegenwerpelijk Openbaarmaking maakt geen verschil Derde te kwader trouw, met name hij die foutief meewerkt aan de schending van de statutaire beperking wordt niet beschermd Behalve één of meerhandtekeningsclausules opgenomen in statuten Geldt enkel voor BVBA, NV, (Comm. VA), SE, ESV, LV en SCE 16

17 Benoemingen Bijzondere regeling (art. 77 W. Venn.) Openbaarmaking dekt onregelmatigheid in benoeming Kan niet aan derden die met de vennootschap handelen worden tegengeworpen Tenzij vennootschap aantoont dat de derde daarvan kennis had effectieve kennis is vereist zware onzorgvuldigheid Geldt tot aan openbaarmaking van de nietigverklaring nietigverklaring heeft enkel uitwerking vanaf openbaarmaking voordien gestelde handelingen kunnen niet meer in vraag worden gesteld Derde mag zelf de schijn van regelmatigheid doorprikken Vennoten en bestuurders kunnen de schijn niet in hun voordeel inroepen zij kunnen onregelmatigheid zelf opwerpen bijv. om aan hoofdelijke bestuursaansprakelijkheid te ontsnappen bijv. om geldigheid van volstorting aan te vechten rechter moet dan wel nietigverklaring uitspreken 17

18 Briefpapier en andere documenten van de vennootschap Vermelding van informatie over vennootschap Naam, rechtsvorm, zetel, ondernemingsnummer website, visitekaartjes, s Niet vermelding: persoonlijke aansprakelijkheid van diegene die aan schending meewerkt derde werd misleid, en dus dat hij niet op die wijze met de vennootschap had gehandeld, had hij het geweten schadevergoeding in de mate dat vennootschap niet uitvoert 18

19 5. Vertegenwoordiging in rechte In rechte optreden vereist rechtmatig belang (art. 17 Ger. W.) dit wordt beoordeeld in het licht van het vennootschapsbelang Door middel van organen is de vennootschap zelf persoonlijke verschijning procesakten die niet via lasthebber kunnen quid arbitrage? Advocaat mandaat ad litem 19

20 Procesakten die persoonlijk moeten worden getekend Verzoekschrift op tegenspraak, tot hoger beroep Maar niet fiscaal bezwaarschrift Persoonlijk verschijnen Bewijs van benoeming Indien collegiaal orgaan Meerderheid van de leden beslissingen worden geldig door de meerderheid genomen één bestuurder is niet bevoegd Krachtens statutaire handtekeningsclausule 20

21 Beslissing om in rechte op te treden Door bevoegd orgaan door wet ingesteld orgaan inleiding, verzet, hoger beroep, cassatie Quid statutaire vertegenwoordigingsregeling Deze bevoegdheid kan worden gedelegeerd hoofd van juridische zaken volmacht blijkt uit beslissing van bevoegd orgaan geen publicatie vereist Vertegenwoordiging door advocaat, geen beslissing voorleggen Indien niet door bevoegd orgaan Bekrachtiging Retroactief onder voorbehoud van verworven rechten van derden te goeder trouw zolang geen vervaltermijn is verstreken 21

22 Bedankt voor uw aandacht Vragen? 22