GEMEENTE NOORD-BEVELAND

Transcriptie

1 GEMEENTE NOORD-BEVELAND ruimtelijk toetsingskader ontwikkelingslocatie Veerse Dam 4 november 2014

2 Ruimtelijk toetsingskader Ontwikkelingslocatie Veerse Dam 4 november 2014, NB1030 Voorstraat EV Wissenkerke tel fax info@noord-beveland.nl Kleverskerkseweg 49 Postbus AA Middelburg tel rdh@rdh.nl

3 1. inleiding 5 2. gebiedsanalyse 7 3. ruimtelijke uitgangspunten toetsingskader aanvullend beleidskader 33 3 ruimtelijk toetsingskader ontwikkelingslocatie Veerse Dam

4 4 luchtfoto Veerse Dam en omgeving

5 1. INLEIDING De Veerse Dam staat niet op zichzelf. Het vormt niet alleen een verbinding tussen Noord-Beveland en Walcheren. Het vormt ook onderdeel van een integraal systeem van keringen, dammen, architectuur, water, landschap, recreatie, natuur en landbouw: de Deltawerken. Er liggen kansen om de Veerse Dam te ontwikkelen tot een recreatieve hotspot. Een hotspot is een plek die door de strategische ligging, bereikbaarheid en het voorzieningenniveau aan kan zetten tot recreatieve dynamiek. Hier dienen hoogwaardig recreatieve ontwikkelingen plaats te vinden. Hoogwaardig ook in de zin van ruimtelijke kwaliteit. Daarnaast is de Veerse Dam in de Nationale Visie Kust aangewezen als Parel in de gouden rand van Nederland. Parels zijn gebieden met ontwikkelpotentie op stedelijk, recreatief, cultureel en/of ecologisch vlak. De afgelopen jaren en decennia zijn er voor het gebied op en rond de dam diverse particuliere initiatieven en wensen vanuit verschillende overheden geformuleerd. De opgave is om dit te combineren tot een samenhangend geheel, waarmee de ruimtelijke kwaliteit en economische waarde van de Veerse Meer-zijde van de dam vergroot kan worden. Gelet op het grote aantal betrokken overheden en de ruimtelijke, technische en beleidsmatige condities, is deze opgave logischerwijs niet eenvoudig. In het afgelopen decennium heeft voor de verschillende initiatieven een keur aan onderzoeken en verkenningen plaatsgevonden. In 2010 zijn de publieke partijen het eens geworden over de ontwikkeling van de Veerse Dam. Een ingrijpend onderdeel van de gebiedsontwikkeling betreft de horecagelegenheden op het Walcherse deel van de Veerse Dam. Deze horecagelegenheden worden op vrijwillige basis verplaatst van het parkeerterrein aan de voet van de dam naar het Veerse Meer. Op de nieuwe locaties wordt de mogelijkheid geboden de horeca-activiteiten uit te breiden. Tegelijkertijd ontstaat, door de sloop van de achterblijvende horecapanden, ruimte om het Walcherse duinlandschap verder door te trekken, waardoor de aanhechting van de dam met het kustlandschap verbeterd wordt. Aan de Noord-Bevelandse zijde richt de ontwikkeling van de Veerse Dam zich op de realisatie van een hotelvoorziening. De gemeenteraad van Noord-Beveland heeft aangegeven te willen beschikken over een set van heldere ruimtelijke randvoorwaarden voor de ontwikkelingslocatie aan de Noord-Bevelandse zijde van de Veerse Dam. Deze set is niet alleen een totaaloverzicht van de beleidsdocumenten die in acht genomen dienen te worden, maar biedt aan initiatiefnemers ook een handreiking om te ontwikkelen met een hoogwaardige ruimtelijke kwaliteit die geënt is op de specifieke kenmerken van het gebied. Het biedt ruimtelijke kaders waaraan initiatieven in de toekomst door de raad kunnen worden getoetst. Leeswijzer Deze rapportage is als volgt opgebouwd. Hoofdstuk 2 gaat in op de ontstaansgeschiedenis en huidige situatie van de Veerse Dam. In hoofdstuk 3 worden de ruimtelijke uitgangspunten uiteengezet. In hoofdstuk 4 wordt het inhoudelijke en procedurele toetsingskader beschreven. In hoofdstuk 5 wordt toegelicht met welk beleid, aanvullend aan het toetsingskader, rekening gehouden moet worden. November

6 Oosterscheldekering (werkeiland) Neeltje Jans Oosterschelde fasering Veerse dam ( ) Oosterscheldekering Veerse dam Veerse Meer Veerse dam met asfaltbekleding (1961) Zandkreekdam Veerse dam als onderdeel van de Deltawerken Veerse dam bekleed met zand (jaren 90)

7 2. GEBIEDSANALYSE kaartbeeld De Veerse Dam als onderdeel van de Deltawerken De Veerse Dam is in 1961 gebouwd als 3e bouwwerk van de Deltawerken. Het was de eerste dam die een zeearm afsloot. De toen nog relatief geïsoleerde eilanden Walcheren en Noord-Beveland werden met elkaar verbonden. Door de sluiting van de zeearm ontstond een kunstmatig meer. Er is bij de aanleg van de dam geëxperimenteerd met landschappelijke vormgeving en het plaats bieden aan nevenfuncties zoals recreatie. Aanvankelijk is de dam enkel afgedekt met asfalt, maar in de jaren negentig van de vorige eeuw werd de dam meer als duin vormgegeven door beide zijden in te pakken met zand en beplanting aan te brengen. De dam is een functioneel bouwwerk met een lijnvormig karakter. Het is een duidelijk herkenbaar element in het landschap en markeert het punt waar verschillende sferen samen komen. kaartbeeld 1900 met contour Plaat van Onrust 2.2 Plaat van Onrust Voor de aanleg van de Deltawerken bevond zich aan de noordwestzijde van het eiland Noord-Beveland een grote zandplaat, de Plaat van Onrust. Deze vormde een groot buitendijks gebied van het eiland. De zandplaat stond onder sterke invloed van wind en zee. Na de realisering van de Veerse Dam is het Veerse Meer ingericht als toeristisch-recreatief verblijfsgebied. Een gedeelte van de Plaat van Onrust is geschikt gemaakt voor landbouw, een ander deel is ingericht met grote bosvlakken en weer een ander deel is bestemd voor dag- en verblijfsrecreatie. De buitendijkse bos en recreatiegebieden vormen nu samen het gebied Schotsman-Ruiterplaat. Ook is een groot deel van de plaat onder water verdwenen. De beoogde ontwikkelingslocatie bevindt zich op het onder water verdwenen gedeelte van de voormalige Plaat van Onrust. 7 kaartbeeld 2005 met contour Plaat van Onrust

8 contour Plaat van Onrust ruige zee + strand duinlandschap bos/struweellandschap 8 Veerse Meer grootschalig polderlandschap kleinschalig polderlandschap het gebied en zijn context Veerse Meer / natuurgebied De Schotsman ruige zee en Noordzeestrand bos/struweellandschap

9 2.3 Verschillende karakters rond de Veerse Dam De Veerse Dam verbindt Noord-Beveland en Walcheren. Een fysieke verbinding tussen de twee koppen van de eilanden maar tevens een overgang tussen de twee verschillende cultuurlandschappen. Met aan de Walcherse kant een gesloten en kleinschalig landschap met daartegenover op de Noord-Bevelandse zijde een open en grootschalig landschap met een ingetogen karakter. Direct aan de Veerse Dam is de Schotsman gelegen, een buitendijks bos- en natuurgebied in de westpunt van Noord- Beveland. Dit gebied wordt gekenmerkt door een verruigend landschap met waardevolle overgangen tussen water en land, bos en andere opgaande beplanting. Het gebied wordt ook recreatief benut door onder andere surfers, wandelaars en fietsers. 9 grootschalig polderlandschap kleinschalig polderlandschap duinlandschap

10 ruige zee + strand 10 de wereld van het strand en de zee aaneengesloten de wereld van het Veerse Meer: intiem en besloten. Locatie onderdeel van de Plaat van Onrust en de Schotsman

11 2.4 Onderdeel van de wereld van het Veerse Meer Het grootste contrast in de nabijheid van de Veerse Dam wordt gevormd door het omliggende water. Aan de Noordzee-zijde is het open en robuuste karakter van de zee duidelijk aanwezig. De weidsheid is dan ook volop waarneembaar door de eindeloze vergezichten over het water. Door de realisatie van de Veerse Dam is het Veerse Meer ontstaan. Het Veerse Meer heeft een besloten, kleinschalig en intiem karakter, met veel minder natuurlijke dynamiek dan de Noordzee. Het water is rustig en zo zijn ook de oevers en de (groene) eilandjes. Dit is het gebied waar het zoekgebied voor de hotelontwikkeling onderdeel van uitmaakt. luchtfoto luchtfoto 1971 luchtfoto 2012

12 12 Stadhuis Campveerse Toren toren Abdij Middelburg Grote Kerk zichtlijnen vanaf de dam op de vestingstad Veere en Middelburg en zonering Structuurschets Veerse Dam grens kernzone grens beschermingszone grens buiten beschermingszone (conform legger Rijkswaterstaat) begrenzing zoekgebied Structuurschets Veerse Dam 2007 en legger Rijkswaterstaat 2009

13 2.5 Zichtlijnen en zones Door het kleinschalige karakter en de beperkte afmeting van het Veerse Meer zijn er gezien vanaf de dam verschillende zichtlijnen aanwezig op bijvoorbeeld Veere en is het silhouet van deze historische kern vanaf de Veerse Dam zichtbaar. De Veerse Dam heeft een waterkerende functie, wat beperkingen voor bebouwing met zich meebrengt. In de leggerkaart is dit in een aantal zones vastgelegd. 13 zicht op Veere

14 14 passerelles zicht op het Veerse Meer vanaf de passerelle Grote Kerk, Stadhuis en Campveerse Toren toren Abdij Middelburg ontoegankelijke oever met beperkte verblijfsplekken zichtlijnen vanaf de dam op de vestingstad Veere en Middelburg en zonering (bron: Structuurschets Veerse Dam)

15 2.6 Beleving vanaf de Veerse Dam De hoofdrijbaan met parallelweg, parkeergelegenheid en fietspad bevindt zich aan de Veerse Meer-zijde, feitelijk aan de voet van de dam. Gebruikers van deze infrastructuur hebben dan ook alleen zicht op het Veerse Meer en de aangrenzende oevers. Op de kruin van de dam bevindt zich eveneens een voet-/fietspad. Vanaf dit pad kan zowel men zowel de Noordzee als het Veerse Meer beleven. Vanaf de passerelles, die de route op de dam verbinden met de parkeergelegenheden, heeft men een weids uitzicht over het Veerse Meer. 15 kruinhoogte dijk circa 14 meter peil Veerse Meer 0,0 NAP dwarsdoorsnede Veerse Dam

16 ruige zee + strand (half-open) duinlandschap (besloten) bos/struweellandschap 16 grootschalig polderlandschap Veerse Meer kleinschalig polderlandschap diversiteit in landschappen grootschalig polderlandschap bos/ struweellandschap bos/ struweellandschap Veerse Meer duinlandschap doorsnede Schotsman - Veerse Meer - oever Veerse Meer zijde Vrouwenpolder

17 2.7 Onderdeel van een rijk (recreatie)landschap De verschillende typen landschap en water worden elk op hun eigen manier beleefd en gebruikt. Zo heeft zich in de omgeving van de Veerse Dam een rijk, gevarieerd recreatielandschap ontwikkeld. Achter de bescherming van de dam is een rustiger watermilieu ontstaan dat als een veilige en overzichtelijke recreatieomgeving wordt ervaren. Dit als tegenhanger van de veel ruigere Noordzee. strand Vrouwenpolder aan het Veerse Meer 17 recreatie- en natuurgebied de Schotsman recreatie op het Veerse Meer

18 fietsen wandelen horeca watersportcentrum aanlegplaats/jachthaven loswal watersport strand/duinen verblijfsrecreatie strandslaaphuisjes cultuurhistorie passerelle dam als verbinding 18 contour Plaat van Onrust bestaande (recreatieve) voorzieningen met elkaar verbonden door de Veerse Dam

19 2.8 Bestaand (recreatief) programma op en rond de Veerse Dam Aan de kop van het Veerse Meer kan men op verschillende manieren recreëren, zowel op het water, als op het land. De recreatieve voorzieningen op de Veerse Dam zelf, beperken zich echter grotendeels tot de zijde van de Noordzee. De Veerse Meer-zijde is beperkt toegankelijk voor recreanten en beperkt bruikbaar voor recreatieve doeleinden. Aan deze zijde bevinden zich enkel aanleggelegenheden voor pleziervaart en een watersportcentrum. 19 recreatief gebruik op de kop van de dam Veerse Dam beperkt toegangelijk en weinig verblijfsvriendelijk aanlegsteiger aan de dam (incidenteel)

20 contour Plaat van Onrust fietsroute wandelroute parkeergelegenheid 20 zoekgebied ontwikkeling in relatie tot bestaande infrastructuur Veerse Dam (inclusief parkeren)

21 2.9 Bestaande infrastructuur en parkeergelegenheid De Veerse Dam wordt door verschillende mobiliteitsstromen gebruikt: auto- en vrachtverkeer, langzaamverkeer (voetgangers en fietsers) en landbouwverkeer. Om dit te faciliteren, beschikt de Veerse Dam over hoofdrijbaan met parallelweg, parkeergelegenheid en langzaamverkeersverbinding aan de voet van de dam. Op de kruin van de dam bevindt zich een tweede langzaamverkeersverbinding. 21 recreatief gebruik op kruinhoogte dam bestaande infrastructuur en parkeergelegenheid verschillende mobiliteitsstromen op en naast de dam

22 loswal 22 interactie water en dam vergroten zoekgebied ontwikkeling revitalisatie bestaande watersportactiviteiten contour Plaat van Onrust zichtlijn toren Abdij Middelburg zichtlijnen Grote Kerk, Stadhuis en Campveerse Toren beoogde ontwikkeling als onderdeel van de Schotsman (voormalige Plaat van Onrust) gekoppeld aan recreatieve verbinding parallel aan de dam

23 3. Ruimtelijke uitgangspunten 3.1 Inleiding Gebaseerd op voorgaande analyse van het gebied is een aantal ruimtelijke uitgangspunten opgesteld, die ertoe moet leiden dat het gebied op een weloverwogen manier tot ontwikkeling kan worden gebracht. 3.2 Ruimtelijke uitgangspunten Het zoekgebied, zoals vastgelegd in de Structuurschets Veerse Dam, is het kader waarbinnen (gebouwd) programma gerealiseerd kan worden. Dit zoekgebied maakt echter onderdeel uit van het grotere geheel van de Veerse Dam, het Veerse Meer en de Schotsman. Integrale kwaliteitsverbetering voor dit gehele gebied staat voorop. Dit kan plaatsvinden door revitalisatie van bestaande watersportactiviteiten in de oksel van de dam, aanpassing/herinrichting van de dam (het verbeteren van de gebruiksrelatie tussen de dam en het Veerse Meer) en nieuwe ontwikkelingen binnen het gedefinieerde zoekgebied. De revitalisatie van de bestaande watersportactiviteiten bestaat uit het zoeken naar een permanente oplossing voor de surfschool in die hoek. Het zoekgebied is nadrukkelijk onderdeel van de Schotsman (voormalige Plaat van Onrust) en het Veerse Meer. Kleinschalig, intiem, besloten, groen en laag-dynamisch zijn sfeerbepalend voor het Veerse Meer en de Schotsman. Dit biedt aanknopingspunten en inspiratie voor de uitstraling en verschijningsvorm van de beoogde ontwikkeling. Door aanleg van een doorlopende recreatieve verbinding langs de Veerse Dam, kan de interactie tussen de dam en het water van het Veerse Meer vergroot worden. Behoud van de bestaande loswal op de huidige of een andere locatie aan de dam is hierbij een voorwaarde. De bestaande (publieke) parkeerplaatsen op de Veerse Dam kunnen gebruikt worden als onderdeel van de parkeeroplossing voor de beoogde ontwikkeling. Uitgangspunt hierbij is, dat het dagrecreatieve gebruik van de Veerse Dam niet wordt belemmerd. 23 referentiebeelden doorlopende recreatieve verbinding met ruimte voor tijdelijk programma

24 Maximale bouwhoogte De kruinhoogte van de dam geldt in principe als maximale bouwhoogte voor ontwikkelingen in het zoekgebied. Deze ligt ter hoogte van het zoekgebied op circa 14 meter. Op de kruin is nog sprake van zandophoping en struweelbeplanting. Wanneer technisch-functionele aspecten hierom vragen, kan daardoor worden afgeweken tot 16 meter boven NAP. Voor niet-drijvende bebouwingsvormen geldt daarnaast een vloerpeil van minimaal 1,60 meter boven NAP. afstand tot dam in relatie tot legger RWS max. bouwhoogte 16 meter +NAP vloerpeil 1,60 meter +NAP maximale bouwhoogte bij bouwen op een eiland afstand tot dam in relatie tot legger RWS max. bouwhoogte 16 meter +NAP maximale bouwhoogte bij drijvend bouwen

25 3.4 Transparantie richting Schotsman Het zoekgebied is nadrukkelijk onderdeel van het Veerse Meer en de Schotsman. Zicht op het Veerse Meer en Veere is gewaarborgd door de positionering en dimensionering van het zoekgebied. Transparantie richting de Schotsman dient echter binnen het zoekgebied geboden te worden. Dit kan worden bereikt door circa 40 meter vrij te houden van bebouwing. Bijvoorbeeld door één zone van circa 40 meter breed, of twee zones van elk circa 20 meter breed vrij te houden van bebouwing. Onderstaand is een aantal van de mogelijkheden indicatief weergegeven. Binnen de kaders van het zoekgebied en rekening houdend met de transparantie richting de Schotsman, zijn verschillende ontwikkelingsvormen mogelijk, zowel drijvend als niet-drijvend (bijvoorbeeld op een eiland). In het geval er ontwikkeld/gebouwd wordt op een eiland, dient de uitstraling van het eiland aan te sluiten op de uitstraling van de voormalige Plaat van Onrust, de huidige Schotsman. Het eiland dient zich qua beplanting en oeverbescherming te voegen naar de Schotsman. 25 of: één doorzicht van circa 40 meter breed richting Schotsman (indicatief) of: twee doorzichten van elk circa 20 meter breed richting Schotsman (indicatief)

26 26

27 4. toetsingskader 4.1 Inleiding De omgeving van de ontwikkellocatie, een met een dam afgesloten zeearm, vormt binnen de Zeeuwse Delta zowel qua historie als landschap een unieke plek. Voor de afsluiting is het gebied eeuwenlang aan een permanente dynamiek onderhevig geweest. Als gevolg van wind, stroom en klimaat vormde en verdween regelmatig land. Na de afsluiting is aan de Veerse Meer-zijde hieraan aan een abrupt gekomen, terwijl deze dynamiek zich aan de zeezijde nog steeds voortzet. Meer dan op andere plaatsen in de Delta legt de dam een haarscherpe scheiding tussen een ruige natuurlijke buitenwereld (de Noordzee) en een meer beheerste en gecultiveerde binnenwereld : een aan zee gelegen meer. Daar waar in de ruige buitenwereld de ongetemde natuur nog steeds permanent voor een wisselende dynamiek zorgt, bevriest de ingreep die met de dam is verricht zowel de maat en schaal van het Veerse meer, als de invloed en grip die de elementen op het gebruik ervan heeft. Dit voor iedereen waarneembare contrast definieert in grote mate de identiteit en het gebruik van het gebied. Recente ruimtelijke initiatieven aan de zeezijde, zoals bijvoorbeeld strandpaviljoens, stralen niet alleen tijdelijkheid uit, ze hebben het ook. Dit onderstreept het karakter en de identiteit van het gebied. Aan de Veerse Meer-zijde van de zeewering is dit diffuser. Sommige functies, zoals bijvoorbeeld de verkeersinfrastructuur van de Veerse Dam met haar voetgangersbruggen (passerelles) en het op de kop van Noord- Beveland gelegen hotel-restaurant stralen een permanent karakter uit. Andere functies zoals steigers, kiosken en de in het zomerseizoen in containers gevestigde surfschool, tijdelijkheid. Het uitgangspunt voor het nu voorliggend toetsingskader voor de locatie bouwt voort op bovenstaande observaties. Het te voeren ruimtelijk beleid voor het gebied zal enerzijds ruimte moeten bieden voor een normaal economisch gebruik van de kansen en mogelijkheden die een dergelijke unieke plek biedt. Tegelijkertijd mag de claim die dit gebruik op het gebied legt het unieke karakter, en daarmee de economische potentie, niet verstoren. De mate waarin gebruik al dan niet omkeerbaar is speelt hierbij een rol. Het is echter zeer lastig, dan wel onmogelijk, om de behoefte die toekomstige generaties aan het gebruik van het gebied willen stellen te voorspellen. Tegelijk is de bijzondere identiteit van de plek (het contrast tussen wilde en getemde Delta) daarentegen een constante waarde die door niemand ter discussie gesteld zal worden. 4.2 Ruimtelijk toetsingskader Het belangrijkste uitgangspunt van het toetsingskader is dat de hoofdelementen die de ruimtelijke identiteit van de omgeving definiëren, niet onomkeerbaar aangetast mogen worden door ingrepen en/of het gebruik van de structuur. Om deze reden wordt een aantal harde randvoorwaarden opgelegd aan de begrenzing van de ontwikkellocatie, de hoogte, de dichtheid en de situering van een beoogde ontwikkeling ten opzichte van de omgeving. Het toetsingskader definieert in eerste instantie een aantal richtlijnen: Het initiatief maakt onderdeel uit van de Veerse Meer identiteit van de omgeving, en vormt samen met de kustlijn van de Schotsman (Plaat van Onrust) en de binnenzijde van de Veerse Dam een ruimtelijke en recreatieve eenheid; Aan ontwikkelingen worden eisen gesteld ten aanzien van schikking, vormgeving (oppervlakte, hoogte en dichtheid), materiaal- en kleurgebruik. Uitgangspunt hierbij is dat een ingreep blijvend moet bijdragen aan de identiteit van de omgeving; De kwaliteit van het gebruikte materiaal dient in balans te zijn met de te verwachte gebruiksduur en de te verwachte belasting door het betreffende gebruik en het heersende klimaat; Behoud van een verantwoorde balans tussen (semi) publiek toegankelijk en louter privaat gebruik; Indien gebouwd wordt op een op te spuiten eiland, worden niet alleen eisen gesteld aan de bebouwing zelf, maar ook aan het eiland waarop de bebouwing verrijst. 27

28 Kwaliteitsturing Het beleid voor het gebied propageert een ruimtelijke strategie die er toe leidt dat ingrepen gefaseerd in de tijd uitgevoerd kunnen worden. Afhankelijk van marktontwikkelingen kunnen elementen worden toegevoegd of weggehaald/vervangen. Kwaliteitsturing door de gemeente in de vorm van een Kwaliteitsteam voor de gebiedsontwikkeling Veerse Dam zorgt ervoor dat de samenhang tussen de verschillende elementen en de balans in het totale gebied blijft bestaan. Hoewel bovenstaande spelregels op het eerste gezicht wellicht wat abstract lijken te klinken, bieden ze bij toepassing door een kwaliteitsteam met enkele ervaren en gekwalificeerde deskundigen een goede basis voor een concrete begeleiding en advisering over toekomstige initiatieven. 4.4 Beoordelingsprocedure Instelling Kwaliteitsteam De gemeenteraden van de gemeenten Noord-Beveland en Veere installeren, wanneer de randvoorwaarden voor het functioneren op orde zijn, op voordracht van de beide colleges van Burgemeester en Wethouders een ervaren, deskundig en onafhankelijk kwaliteitsteam, bestaande uit: Een landschapsarchitect voor advies over en toetsing van de relatie tussen het ingediende initiatief en de landschappelijke context; Een stedenbouwkundige voor advies over en toetsing van de relatie tussen het te ontwikkelen programma en de bestaande omgeving en het toezicht op het verloop van de toetsing met het provinciaal en gemeentelijk beleid; Een architect voor advies over en toetsing van de relatie tussen concept en uitwerking op gebouwniveau; Een planeconoom voor de toetsing van het realiteitsgehalte; Wanneer specifieke expertise gewenst is, wordt de mogelijkheid geboden een gastlid aan het team toe te voegen. Bij de samenstelling van het kwaliteitsteam is het van belang dat de leden complementair zijn, niet alleen in deskundigheid maar ook in gedrag en communicatieve vaardigheden. Het kwaliteitsteam kiest uit zijn midden een voorzitter en legt over zijn bevindingen en advies verantwoording af aan het gemeentebestuur. De aanstelling van het kwaliteitsteam is gekoppeld aan de totale gebiedsontwikkeling Veerse Dam. Intake van een initiatief Het is zaak het Kwaliteitsteam in een zo vroeg mogelijk stadium bij de planvorming van een initiatief te betrekken, zodat alle achtergronden bij het team bekend zijn en tijdens het gehele traject sturing kan worden gegeven. Daartoe vindt spoedig na het kenbaar maken van een initiatief een overleg plaats tussen initiatiefnemer, vertegenwoordiging van de ambtelijke diensten en de (beoogde) voorzitter van het Kwaliteitsteam. Een uiteindelijk ingediend initiatief dient te voldoen aan alle van toepassing zijnde wettelijke bepalingen en aan alle eisen zoals opgenomen in hoofdstuk 5 van dit Toetsingskader. Deze toetsing vindt plaats door de ambtelijke diensten van de gemeente Noord-Beveland in samenspraak met de voorzitter van het Kwaliteitsteam. Door de gemeenteraad van Noord-Beveland behandelde initiatieven en plannen zullen met realiteitsgehalte tegemoet worden getreden. Alvorens de Raad een eerste maatschappelijke toetsing van een initiatief laat verrichten, is het noodzakelijk dat de economische haalbaarheid van het initiatief door de initiatiefnemers op een transparante en controleerbare wijze aan het

29 College van B&W is voorgelegd. Concreet betekent dit, dat ondersteund door betrouwbare expertiseverklaringen minimaal inzicht moet zijn in: Een doelgroep- en marktanalyse voor het initiatief; De geraamde investeringskosten en de hieraan gekoppelde financieringsstructuur; Het toekomstig exploitatiemodel; Referenties die duidelijk maken dat de initiërende en beherende partij(en) in staat zijn de beoogde ontwikkeling ook op langere termijn tot een goed einde weten te brengen. Indien een initiatief zich met behulp van bovenstaande op overtuigende wijze aan het College gepresenteerd heeft, kan een initiatief verder in behandeling worden genomen. Beoordeling door het Kwaliteitsteam Het Kwaliteitsteam toetst een initiatief op basis van het Ruimtelijk toetsingskader Veerse Dam en gaat in op de volgende aspecten: Landschappelijke situering van de beoogde ontwikkeling; Stedenbouwkundige lay-out, massa en relatie van de beoogde ontwikkeling tot de plek; Functionaliteit; Architectonische vormgeving en kleur- en materiaalgebruik van het gebouw / de gebouwen; Inrichting van de openbare ruimte. Het kwaliteitsteam is de continue factor in een proces en daarmee het geweten, de beheerder van het collectief geheugen. Het team denkt mee maar is geen ontwerpteam. Het draagt bij aan identiteitsvorming, is aanjager, brengt losse initiatieven samen en stemt deze af. Daarbij is het creëren van draagvlak van belang: uitleggen, alternatieven laten zien en nuance tonen. Het Kwaliteitsteam consulteert de Welstandscommissie. Het Kwaliteitsteam is leidend in het uitvoeren van de wettelijke welstandstoets. Het Kwaliteitsteam brengt advies uit aan het gemeentebestuur, waarbij tenminste bovenstaande aspecten gemotiveerd worden beoordeeld. 4.5 Duurzaamheid Duurzaamheid is een belangrijk aspect bij de ontwikkeling van een initiatief aan de Veerse Dam. Om het duurzaamheidsgehalte te kunnen bepalen, zal een initiatief getoetst worden conform de zogenaamde BREEAMmethodiek. Aan de hand van 9 beoordelingscriteria wordt gekeken hoe goed het initiatief scoort op duurzaamheid: Management: zorgvuldig beheer, inkoop en locatiemanagement; Werk- en leefomgeving: aandacht voor gezondheid, geluid, licht en luchtkwaliteit; Energie / CO2: beperking van het energieverbruik en reductie van CO2- uitstoot; Transport: beperken van vervuilende transportstromen en stimuleren van en voorzieningen voor fietsers en openbaar vervoer; Water: beperken van waterverbruik; Materialen: bewuste keuze van materiaalgebruik; Afval: beperken en scheiden van afvalstromen; Landgebruik en ecologie: zorgvuldig gebruik van de beschikbare ruimte en beperken negatieve effecten op ecologie; Vervuiling: minimaliseren van alle vormen van vervuiling. 29

30 Voorwaarden toetsingskader Ruimtelijk Voor de situering van de ontwikkeling in bebouwde vorm geldt een zoekgebied; Alle gebouwen en de ontsluitingsweg (inclusief ingang) dienen op Noord-Bevelands grondgebied te worden gerealiseerd; De ontwikkeling dient bezien te worden in relatie tot andere ontwikkelingen op / aan de Veerse Dam; Er mag alleen worden gebouwd rekening houdend met de veiligheidszones van de waterkering, zoals opgenomen in de Legger van RWS; Bouwhoogte in principe kruinhoogte Veerse Dam (circa 14 meter). Op de kruin is nog sprake van zandophoping en struweelbeplanting. Wanneer technisch-functionele aspecten hierom vragen, kan daardoor worden afgeweken tot maximaal 16 meter boven NAP; Een bouwpeil (niveau begane grondvloer) van min m boven NAP voor niet-drijvende bebouwingsvormen; Transparantie richting Schotsman: circa 40 meter vrij zicht op Schotsman (één vrije zone van 40 meter of twee vrije zones van 20 meter); Behoud loswal aan de Veerse Dam op de huidige of een andere locatie; Een nieuw eiland dient een uitstraling te krijgen passend bij de uitstraling van de Schotsman / Plaat van Onrust (beplanting, oeverbescherming, ) Beeldkwaliteit Er wordt een ervaren, deskundig en onafhankelijk Kwaliteitsteam Veerse Dam benoemd; Ontwikkeling dient te worden getoetst door een nog op te richten Kwaliteitsteam Veerse Dam en aan het toetsingskader; Het Kwaliteitsteam toetst (tenminste) op het gebied van de landschappelijke situering, de stedenbouwkundige lay-out, massa en relatie tot de plek, de functionaliteit, de architectonische vormgeving en kleur- en materiaalgebruik en de inrichting van de openbare ruimte; Het Kwaliteitsteam brengt gemotiveerd advies uit aan het gemeentebestuur. Infrastructuur en ontsluiting Voldoende parkeergelegenheid t.b.v. de recreatieve voorzieningen. De bestaande (publieke) parkeerplaatsen kunnen gebruikt worden als onderdeel van de parkeeroplossing; het dagrecreatieve gebruik mag daardoor niet worden belemmerd; Geen extra brug of tunnel t.b.v. oversteken N57; Rekening houden met selectieve verkeersknip om het sluipverkeer terug te dringen; De bereikbaarheid en ontsluiting dienen gewaarborgd te zijn; De huidige infrastructurele voorzieningen dienen zo veel mogelijk benut te worden.

31 Programma De Veerse Dam is aangewezen als te ontwikkelen recreatieve hotspot; Verbetering en innovatie van de economische positie van de toeristischrecreatieve sector; De beroepsvaart en beroepsvisserij mogen niet gehinderd worden; Bezien in hoeverre de bestaande surfschool kan worden ingepast; Geen permanente bewoning; Het initiatief dient een duurzaam karakter te hebben en zal worden getoetst conform de BREEAM- methodiek. Uitvoering Beheer en exploitatie via een centrale bedrijfsmatige exploitatie; Initiatiefnemer dient veiligheidsvoorzieningen te treffen c.q. veiligheidsvoorschriften in acht te nemen voor het perceel Oost- Westweg 2 wat betreft brandveiligheid en aanvaarbeveiliging; Er ligt geen infra in de dam. Aanleg voor rekening van de initiatiefnemer. Juridisch en procedureel Het perceel Vrouwenpolderseweg 81 te Vrouwenpolder wordt op basis van vrijwilligheid verlaten in ruil voor een nieuwe locatie in het Veerse Meer; Perceel Vrouwenpolderseweg 81 dient vrij van huur en gebruik door initiatiefnemer te worden teruggeleverd aan de Staat; Schadeloosstelling voor de beëindiging van de exploitatie en de beëindiging van het erfpachtrecht Vrouwenpolderseweg 81 voor rekening initiatiefnemer; De ontwikkeling dient bij te dragen aan de versterking van natuur en landschap; De stabiliteit van de waterkering dient aantoonbaar gewaarborgd te blijven; Vrijwaring gemeente tegen (plan)schade; De economische uitvoerbaarheid moet gegarandeerd zijn; Bankgarantie tot zekerheid van nakoming plichten; Ruimte bieden aan een gefaseerde ontwikkeling; Natuurcompensatie, mitigerende maatregelen en landschappelijke inpassing voor rekening initiatiefnemer; Er dient een vereveningsbijdrage te worden geleverd conform de regeling in het Omgevingsplan Zeeland

32 jachthaven recreatiewoningcomplex camping dagrecreatie hotel hotspot kustzone (actualiseren, verbreden bestaand product) regionale ontwikkelingslocatie (overig) Zeeland 32 woonkern relaties versterken watergerelateerd woonmilieu bedrijventerrein gemengd recreatieconcentratie recreatieve hotspot recreatiekansenkaart met hotspots Omgevingsplan Zeeland natuur Strategie: landschap en landgoedontwikkeling: zone Onrustpolder Strategie: openheid en optimale ontwikkelingsmogelijkheden voor landbouw uitsnede plankaart Structuurvisie Noord-Beveland 2008

33 5. aanvullend beleidskader 5.1 Inleiding Het toetsingskader dient primair als handvat bij de ontwikkeling van initiatieven op de betreffende locatie aan de Veerse Dam. Dit laat onverlet dat er diverse andere beleidstukken relevant zijn voor deze ontwikkeling. Het meest actuele en relevante beleidskader wordt gevormd door de hierna volgende documenten: Gemeente Noord-Beveland (2008) Structuurvisie Noord-Beveland Gemeente Noord-Beveland (2009) Beslispuntendocument project Veerse Dam Gemeente Noord-Beveland (2007) Standpuntbepaling Structuurschets Veerse Dam d.d Stuurgroep Rondom het Veerse Meer (2004) Gebiedsvisie Rondom het Veerse Dam Kwaliteitsteam Zeeland (2009) Beeldkwaliteitsplan Veerse Meer Provincie Zeeland (2007) Structuurschets Veerse Dam Ministerie van Infrastructuur en Milieu (2012) Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte Provincie Zeeland (2012) Omgevingsplan Zeeland Deze stukken dienen als leidraad bij de ontwikkeling van initiatieven aan de Veerse Dam, eventueel aangevuld met nieuw, op dat moment vigerend beleid. Hierna volgend wordt een aantal beleidstukken kort toegelicht. 5.2 Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR) In de SVIR heeft het Rijk vastgelegd welke zaken zij van nationaal belang achten voor de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland. Enkele belangen zijn juridisch verankerd in de Besluit Algemene Regels Ruimtelijke Ordening (Barro). Ten aanzien van de waterbelangen kan het Nationaal Waterplan als een uitvoeringsgerichte uitwerking van de SVIR worden gezien. Met betrekking tot ontwikkelingen op of rondom de Veerse Dam zijn drie nationale belangen aan de orde: Ruimte voor waterveiligheid; Ruimte voor behoud en versterking van (inter)nationale unieke cultuurhistorische en natuurlijke kwaliteiten; Ruimte voor een nationaal netwerk van natuur voor het overleven en ontwikkelen van flora- en faunasoorten. In de Barro zien we deze belangen terugkomen in enkele voorschriften: a. Bescherming kustfundament: de Veerse Dam en de daaraan grenzende gronden worden beschermd uit oogpunt van waterveiligheid; b. Beschermingszone gronden rondom primaire waterkeringen: ruimtereservering voor eventuele verhoging van waterkeringen, zoals de Veerse Dam; c. Veerse Meer is onderdeel van EHS en Natura 2000; nieuwe projecten binnen de EHS met een negatief effect op de aanwezige waarden zijn in principe niet toegestaan. 5.3 Omgevingsplan Zeeland De provincie Zeeland heeft in het omgevingsplan vastgelegd wat zij van provinciaal belang achten voor de (ruimtelijke) ontwikkeling van Zeeland. Enkele zaken zijn juridisch verankerd in de Verordening Ruimte Zeeland. Met betrekking tot ruimtelijke ontwikkelingen op of bij de Veerse Dam stelt de provincie geen aanvullende eisen ten opzichte van het Rijk. Wel hebben zij de Veerse Dam aangewezen als één van de hotspots voor recreatieve ontwikkeling in Zeeland. De provincie wil hier samen met gemeenten, bedrijven en (nieuwe) investeerders een toekomstbestendig 33

34 34 gemeentegrens kaartbeeld Structuurschets Veerse Dam

35 verblijfsrecreatief product realiseren. De provincie ziet hier grote kansen voor diverse vormen van verblijfsrecreatie. Ook andere ontwikkelingen die bijdragen aan het realiseren van een samenhangend verblijfsrecreatief product zijn mogelijk. Nieuwvestiging van bedrijven behoort tot de mogelijkheden. 5.4 Structuurvisie Noord-Beveland 2008 In de gemeentelijke structuurvisie is het ruimtelijk beleid voor Noord- Beveland voor middellange en lange termijn vastgelegd. Toerisme en recreatie is een belangrijke economische drager. Het accent van het ruimtelijk beleid ligt op kwaliteitsverbetering van de aanwezige verblijfsrecreatie, waarbij ingespeeld dient te worden op de toenemende behoefte aan kwaliteit en differentiatie. Daarnaast zijn er enkele mogelijkheden voor nieuwe initiatieven. In de structuurvisie is de beoogde ontwikkeling bij de Veerse Dam vastgelegd door op de Structuurvisiekaart het betreffende gebied aan te duiden als Recreatieve Hotspot. Gedacht wordt hierbij aan een hoogwaardig hotel/congrescentrum en verblijven op het water, een en ander met aanpassing van de infrastructuur. 5.5 Structuurschets Veerse Dam 2007 Het onderhavige initiatief is onderdeel van de realisering van een visie op de ontwikkeling van het gehele Veerse Meer, zoals al in 2004 vastgesteld. Als uitwerking van deze visie is een Structuurschets voor de Veerse Dam opgesteld. Hierin is een zoekgebied begrensd waarbinnen het initiatief voor de beoogde verblijfsrecreatieve ontwikkeling gerealiseerd kan worden. De begrenzing van dit gebied is op basis van diverse overwegingen bepaald. De minimale afstand tot de dam is vastgelegd vanwege de bescherming van de dam en diverse zichtlijnen. Daarbij is ook rekening gehouden met de grote zoetwaterlens die daar gesitueerd is en die van groot belang is voor de aanwezige zoetwaternatuur. 5.6 Beeldkwaliteitsplan Veerse Dam 2009 In 2008 hebben de gemeenten Noord-Beveland en Veere het provinciaal kwaliteitsteam gevraagd te adviseren bij het opstellen van een beeldkwaliteitsplan voor de Veerse Dam. Het kwaliteitsteam voor deze opgave bestond uit een architect, een landschapsarchitect en afgevaardigden van de provincie en de gemeenten Veere en Noord- Beveland. Bij de totstandkoming van het advies zijn ook de andere partners in de gebiedsontwikkeling, ondernemers en de welstandsgedelegeerden betrokken. Het advies van het kwaliteitsteam is te streven naar samenhang en verbetering van de ruimtelijke kwaliteit op de Veerse Dam. Het kwaliteitsteam heeft geadviseerd een gebouw in het water te ontwerpen dat qua materiaal en kleur aansluit op de omgeving. Voor de openbare ruimte gaat het om het beter bereikbaar maken van het water en inpassen van parkeren. Tot slot is het advies om bij de ontwikkeling van diverse voorzieningen tegelijkertijd te werken aan kwaliteit en een goede ruimtelijke samenhang. 5.7 Overige stukken Naast bovenstaand beleidskader zijn de volgende stukken geraadpleegd bij het opstellen van dit toetsingskader: SteenhuisMeurs (2014) De Deltawerken cultuurhistorie en ontwerpgeschiedenis Raadsbesluit (27 september 2007) Samenwerkingsovereenkomst Veerse Dam (17 februari 2010) Raadsbesluit (26 november 2009) Concept anterieure overeenkomst (7 september 2011) 35