LANDSCHAPSONTWIKKELINGSPLAN

Transcriptie

1 6 LANDSCHAPSONTWIKKELINGSPLAN januari 2017 Stand van zaken Landschapsontwikkelingsplan Ook in 2016 is gewerkt aan de TOP-projecten uit het landschapsontwikkelingsplan (LOP) van Schouwen-Duiveland. In deze nieuwsbrief leest u wat er in 2016 is gebeurd en wat we in 2017 gaan doen. Dit jaar is gekozen voor een nieuwe en andere opzet. In het verleden stelde de gemeente de teksten op en verzamelde beeldmateriaal. Dit keer vertellen onze partners over de projecten die hebben plaatsgevonden. Deze projecten kunnen en willen we namelijk alleen realiseren door samen te werken met onze partners in het buitengebied. Veel leesplezier! Blijvende promotie buitengebied Landschapslessen op de basisschool Door Ada Schreurs Nme Schouwen-Duiveland Het landschap van Schouwen-Duiveland lezen is een les over het ontstaan van Schouwen-Duiveland voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs. Tijdens een fietsexcursie leren de leerlingen verschillende karakteristieke landschapselementen herkennen. Met een van tevoren samengestelde routekaart fietsen ze langs polders, kreken, inlagen, bossen en zelfs heide. Onderweg bekijken de leerlingen het landschap en brengen op een kaart hun bevindingen aan met pictogrammen. Deze Groene kaart wordt op school verder aangekleed met foto s, schetsen en onderzoekjes. Om zo n excursie met een hele klas goed te laten verlopen, vergt de nodige voorbereiding. Dankzij een bijdrage van de gemeente Schouwen-Duiveland kon het NME Centrum deze les in 2016 aanbieden met begeleiding van een gids. Drie basisscholen hebben hier gebruik van gemaakt. In totaal zijn 60 leerlingen op pad gegaan onder begeleiding van (natuur-)ouders. Zelfs opa s en oma s hebben meegefietst. Landschap lezen Helcherseeschool in Scharendijke

2 De leerlingen kregen een voorbereidende les over de vorming van landschappen. Deze les bestaat uit een ingesproken power point presentatie, samengesteld door het NME Centrum. Vóór aanvang van de excursie, heeft de gids in de klas instructies gegeven over de fietstocht. Daarna gingen de leerlingen in kleine groepjes op pad. Na afloop werd een presentatie van de bevindingen gemaakt. De groepjes hebben aan elkaar en aan de ouders gepresenteerd wat ze hadden ontdekt. De kaarten zijn in de school opgehangen. Dankzij deze begeleiding hebben de scholen nu zelf een handleiding en routekaarten die ze elk jaar opnieuw kunnen gebruiken. Ook in 2017 kunnen we weer een aantal landschapslessen met begeleiding aanbieden. Scholen die interesse hebben kunnen een sturen naar Landschapsdag Paaszaterdag 26 maart 2016 Door Margo Grevel organisator Landschapsdag De Landschapsdag komt voort uit het project Veelzijdig Landschap van de gemeente Schouwen- Duiveland dat in 2013 is gestart. Doel van de Landschapsdag is: Onze landschapsbeheerders, Vereniging Musea Schouwen-Duiveland en Stad en Lande met elkaar te laten kennismaken en samenwerken zij zijn de blauwdruk van ons eiland zoals het is MOOI & PUUR Informeren over de landschappen, stranden, natuurgebieden, musea die de geschiedenis vertellen en Stad en Lande dat waakt over onze cultuur. De band met Schouwen-Duiveland te verstevigen zodat we NATUUR & CULTUUR nog meer kunnen laten zien. Daarom is deze dag de Landschapsdag een goed begin op zaterdag voor Pasen, start van de lente en het toeristenseizoen! Foto: Bert Stuit Editie 2016 was voor de 3e keer een succes door de doe-elementen die deelnemers verzorgen naast de promotie voor hun vereniging, de activiteiten van de Scouting Burgh-Haamstede en door de diverse demonstraties van de Fok- en Menvereniging Schouwen-Duiveland. Graag nodigen wij alle deelnemers en belangstellenden van harte uit voor de Landschapsdag op Paaszaterdag 15 april Laat weten of u erbij bent via aan margogrevel@ hotmail.com. Publicaties Veelzijdig Landschap in Wereldregio Door Mariska den Hartog In 2016 is ieder kwartaal een pagina verschenen in de Wereldregio waarin aandacht is besteed aan het veelzijdige landschap van Schouwen- Duiveland. Elk kwartaal is de nadruk op een ander gebied van ons eiland gelegd. De verschillende landschapsbeheerders en andere betrokken partijen leverden de input en mooi fotomateriaal voor de pagina. Verder was er steeds ruimte voor een activiteitenkalender. We hopen hiermee een grote groep te hebben geïnformeerd en uitgenodigd om naar buiten te gaan. Cultuurhistorie in beeld Inventarisatie van de cultuurhistorische elementen binnen de gemeente Schouwen-Duiveland Door Ewoud Voogd - Stichting Landschapsbeheer Zeeland Enkele jaren geleden kwam de gemeente Schouwen-Duiveland met de vraag of Vereniging Stad en Lande de cultuurhistorische elementen zou kunnen inventariseren. De vereniging heeft deze taak op zich genomen, echter wel in samenwerking met Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ). Foto: Ewoud Voogd De gegevens zijn zinvolle informatie initiatieven in het buitengebied.

3 Doel van het project was een zo compleet mogelijk beeld te krijgen van de cultuurhistorische elementen in het buitengebied van de gemeente Schouwen- Duiveland. Dit bestaat uit een overzicht van reeds bekende gegevens, aangevuld met door vrijwilligers in het veld gevonden elementen. Al deze gegevens zijn in een GIS-project (een tekenapplicatie) verwerkt. Om de gegevens voor een breder publiek zichtbaar te maken, zijn de verwerkte gegevens op de website cultuurhistorie.org gepubliceerd. De inventarisatie is uitgevoerd door vrijwilligers van Stad en Lande en SLZ, ondersteund door kenners van de cultuurhistorie van Schouwen-Duiveland om ontbrekende gegevens te achterhalen. Voor de verwerking van de gegevens, met name bij het opzetten van een geschikt systeem, is een in GIS geïnteresseerde vrijwilliger door een medewerker van SLZ opgeleid. Deze vrijwilliger heeft het systeem daarna verder geperfectioneerd en ook de binnengekomen gegevens er in verwerkt. Het resultaat van de inventarisatie is dat er totaal 386 elementen worden genoemd, waarvan er 382 uniek zijn. Grote elementen zijn voor de duidelijkheid soms meerdere keren opgenomen. Van deze elementen zijn er tijdens de inventarisatie 236 nieuw gevonden. Op 1 oktober 2016 is het project afgerond. ziet de achtergrond er doorheen van bijvoorbeeld de polder of de Oosterschelde. Hierdoor kun je met een beetje inbeeldingsvermogen het dorp als het ware zien liggen in de bestaande achtergrond. Eronder plaatsen we een bord met achtergrondinformatie. We hopen alles in het voorjaar van 2017 gerealiseerd te hebben. De gekrompen dorpen: Brijdorpe, Capelle, Elkerzee, Looperskapelle, Nieuwekerke, Ellemeet, Duivendijke, Klaaskinderkerke, Zuidwelle, Beldert en Viane en de verdronken dorpen: Bommenee, Westenschouwen havenbuurt, Clauskinderen, Koudekerke, Zuidkerke, Brieskerke, Westkerke, Oudekerke, Jackenkerke, Rengerskerke, Simonskerke, Borrendamme worden gesitueerd of toegelicht op zo n informatiebord. Samen met de gemeente en de Vereniging Stad en Lande willen we deze dorpen weer onder de aandacht brengen en ze herkenbaar en beleefbaar maken bij de bewoners en bezoekers van Schouwen- Duiveland. Op 3 oktober 2016 hebben we in het gemeentehuis te Zierikzee samen een presentatie gehouden over dit project waar veel belangstelling voor was. Vroegere dorpen weer zichtbaar in huidige omgeving Door Caroline Geluk - Stichting Landschapsbeheer Zeeland Stel, je bent toerist, rijdt over Schouwen Duiveland en je ziet een bord met daarop een dorp gesitueerd in de onbebouwde polder waar je bent. Dat intrigeert, want van een dorp is niets meer te bekennen. Op 16 locaties komen doorzichtige informatieborden met daarop de contouren van het voormalige dorp. Indien er in de archieven te achterhalen valt hoe het dorp er toentertijd heeft uitgezien, willen we die afbeelding gebruiken, dus zo realistisch mogelijk. Je Nieuwerkerke (Schutje). Gravure door Hendrik Spilman naar een tekening van Cornelis Pronk, De toren werd in 1820 afgebroken. De kerk viel dat lot al eerder ten deel. (Collectie Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Zierikzee, THA 1136).

4 Dit project wordt financieel gesteund door de gemeente Schouwen-Duiveland, Rabobank Oosterschelde Coöperatief Dividend, Stichting Renesse, Prins Bernhard Cultuurfonds Zeeland, Familiefonds Hurgronje, ANWB, Stichting Nico Job Beije en nog een fonds dat geen naamsvermelding wenst. Duurzame elementen in buitengebied Extra locaties met De Schouwer Door Brechje van Gils Gemeente Schouwen-Duiveland In het voorjaar zijn er weer 5 picknickbanken geplaatst in het buitengebied. Nu staat er ook een picknickbank langs het fietspad over de vroongronden, langs de weg door het Dijkwater, op de hoek van de Kijkuitsedijk/Rietdijk, bij het fietsknooppunt kruising Beyerseweg/Lage Rampertseweg en op het grasveld bij de Radarpost Zijpe. In april hebben we u via een prijsvraag gevraagd een leuke naam voor de picknickbank in het buitengebied te bedenken. Van maar liefst 40 mensen hebben we originele en verrassende ideeën ontvangen. Maar de allerleukste en meest passende naam kwam wat ons betreft van mevrouw Antoinette Timmerman uit Zierikzee. Zij heeft namelijk de naam De Schouwer bedacht. Deze naam verwijst naar ons mooie eiland en naar het feit dat mensen, al zittend op de verschillende banken, het fraaie landschap van Schouwen-Duiveland kunnen aanschouwen. iedereen lopend naar zijn bestemming ging via kerkenpaden, schoolpaden en zelfs dokterspaden. En dan ook het liefst via de kortste weg, dus dwars door het land! In Engeland vind je nog veel van deze public-footpaths maar in onze regio zijn ze na de Watersnoodramp en de daarop volgende ruilverkavelingen grotendeels verdwenen. Met een pontje naar de overkant Binnen het Wandelnetwerk Langs water en land op Schouwen-Duiveland proberen wij weer wat van deze oude verbindingen te herstellen of nieuwe te maken. Dit doen we door de aanleg van zogenaamde boerenlandpaden over dijken, akkers en door weilanden. Soms kom je dan een brede watergang tegen en dan is een (met de hand bediend) voetpontje een goede oplossing. Naast het pontje van Schuddebeurs vind je op ons eiland ook nog een dergelijk pontje op het boerenlandpad tussen de Schelphoek en Noordwelle (tussen knooppunt 62 en 31). In heel de provincie zijn er binnen het Wandelnetwerk Zeeland 11 pontjes aangelegd. Het platteland is nu weer beter toegankelijk voor wandelaars! Mw. Timmermans op De Schouwer bij de Kakkersweelweg Voetpontjes in het Wandelnetwerk Langs water en Land Door Arjan de Hulster - Stichting Landschapsbeheer Zeeland Op 18 mei is het voetpontje bij Schuddebeurs geopend. Dit pontje vormt de verbinding tussen het bos van Schuddebeurs en de Schouwsedijk (tussen knooppunt 89 en 86 van het Wandelnetwerk). Bij het pontje is ook een trap aangelegd op deze dijk. Waarom is dit pontje aangelegd? Vroeger was het platteland veel beter toegankelijk voor wandelaars dan nu. De reden was dat bijna Foto: Stichting Landschapsbeheer Zeeland De Klapbanke van Dreischor Door Ria Geluk voorzitter Streek- en Landbouwmuseum Goemanszorg Op het parkeerterrein van het Streek- en Landbouwmuseum Goemanszorg in Dreischor is in mei 2016 een ankerplaats gerealiseerd. Deze is op 7 mei onder toeziend oog van ongeveer 150 aanwezigen op feestelijke wijze onthuld. De ankerplaats is een initiatief van Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland in samenwerking met het Streek- en Landbouwmuseum Goemanszorg. Een ankerplaats wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een klapbank. Dergelijke banken stonden vroeger op centrale plaatsen in Zeeuwse dorpen en steden

5 en daar werd geklapt (gekletst). Zo vertelden de mensen elkaar verhalen over zichzelf, over gebeurtenissen in het dorp of over het nieuws van de dag. Bij de Klapbanke van Dreischor zijn drie verhalen uit de regio te horen: 1. Leven rond de kerk: een verhaal uit 1350 over de inpoldering van de drie schorren en de bouw van de Adriaanskerk. 2. Bij de smid: een verhaal uit 1770 over de meekrap, de vlasteelt en het trekpaard. 3. Langs dijken en wegen: een verhaal uit 1920 over de omgeving en de landbouwhaventjes van het Dijkwater. unieke installatie op een uniek punt waar je tegelijk bruinvissen kunt zien en er naar luisteren! Nergens anders ter wereld kan dit! Stichting Rugvin heeft in oktober 2016 samen met het Wereld Natuur Fonds, Nationaal Park Oosterschelde, Natuurmonumenten en gemeente Schouwen-Duiveland Studio Bruinvis gerealiseerd. In het voorjaar van 2017 wordt de Studio verder ingericht voor geluids- en dataopname. De Klapbanke is dagelijks te bezoeken en vrij toegankelijk. Meer informatie over deze en andere ankerplaatsen is te vinden op zeeuwseankers.nl. Foto: Stichting Rugvin Ruiterrustplaatsen Door Jolanda Bruin Gemeente Schouwen-Duiveland Foto: SCEZ Studio Bruinvis is een feit Door Frank Zanderink - Stichting Rugvin In de Oosterschelde leven zo n bruinvissen, een walvisachtige. En dat is best uniek! In de afgelopen jaren heeft Stichting Rugvin tal van onderzoeken gedaan naar de bruinvis. Hierdoor weten we dat nabij het havenhoofd van Zierikzee vaak bruinvissen te zien zijn. Deze bruinvishotspot is zelfs een van de beste plekken van Europa om bruinvissen vanaf het land te zien! Stichting Landschapsbeheer Zeeland heeft afgelopen jaar gewerkt aan het project ruiter-, men- en atb-routes op Schouwen-Duiveland. Onderdeel van dit project is het realiseren van twee aanbindplaatsen waar menners en ruiters kunnen starten of stoppen, hun trailer kunnen parkeren en hun paard kunnen vastzetten en laten rusten. De ene locatie komt bij het parkeerterrein bij industrieterrein Duinzoom en de andere locatie komt waarschijnlijk in de boswachterij. Het is de bedoeling deze aanbindplaatsen met overige voorzieningen in het eerste halfjaar van 2017 te realiseren, waarbij het benodigde budget voor het realiseren van de aanbindpalen vanuit het Landschapsontwikkelingsplan beschikbaar is gesteld. Het havenhoofd is het afgelopen jaar met fietsen wandelpaden goed ontsloten. Kortom de ideale plek om naar onze walvis te kijken! En recentelijk is het zelfs nog mooier geworden met de komst van Studio Bruinvis die het mogelijk maakt om live naar de bruinvissen te luisteren. Bruinvissen zenden hoogfrequent geluid uit om via echolocatie onder water hun weg te vinden en om hun prooi te vangen. Dit geluid wordt opgevangen door een hydrofoon die aan de gele boei voor de kust van het havenhoofd hangt. Vervolgens wordt het omgezet naar een voor mensen hoorbaar geluid en draadloos naar de informatiezuil op het havenhoofd gezonden waar het via een speaker te beluisteren valt. Wandelaars, fietsers en andere geïnteresseerden kunnen dan genieten van een Locatie bij industrieterrein Duinzoom

6 Tenslotte Het beschikbare budget voor het realiseren van projecten uit het LOP is na het afronden van de nu nog lopende projecten volledig uitgeput. Daarom is in augustus 2016 door de VVV samen met een afvaardiging namens de betrokken partijen in het buitengebied nagedacht over een vervolg en is een promotieplan Veelzijdig Landschap opgeleverd. Met dit plan zou een verdere invulling gegeven kunnen worden aan de versterking, benutting en vermarkten van het landschap. Samenwerking met partners welke een band hebben met het landschap is daarbij het uitgangspunt. Dit plan is voorgelegd aan het college met het verzoek in te stemmen met het plan en de benodigde financiën. Het college heeft ons daarop gevraagd samen met alle partners na te gaan welke projecten uit het promotieplan prioriteit hebben en op steun van de partijen kunnen rekenen. In 2017 gaan we hier met onze partners over in gesprek. Vooruitlopend daarop is er eind 2016 overleg geweest met Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Nationaal Park Oosterschelde, Verenigde Musea Schouwen-Duiveland, Recron, VVV en de gemeente over het maken van een inspiratiekaart. Directe aanleiding is dat Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer van Nationaal Park Oosterschelde een subsidie hebben ontvangen om voor het seizoen van 2017 een kaart te maken waarmee de natuurgebieden van de Zuidkust, het Nationaal Park Oosterschelde en alle bijhorende voorzieningen beter voor het voetlicht komen. Toen dit bekend werd in het halfjaarlijkse overleg met buitengebied partijen is door de Recron en de Verenigde Musea SD aangegeven ook behoefte te hebben aan een dergelijke kaart maar dan voor heel Schouwen- Duiveland. Inmiddels ligt er een projectplan en wordt er nagedacht over een manier om alle benodigde financiën te verzamelen. Doel van de inspiratiekaart is om bezoekers van Schouwen- Duiveland te inspireren om interessante plaatsen op Schouwen-Duiveland met betrekking tot de thema s water, natuur en cultuur te bezoeken en te beleven. Wordt vervolgd! Foto: Monique Theuns Vragen? Hebt u na het lezen van deze nieuwsbrief nog vragen? Dan kunt u contact opnemen met Brechje van Gils van de gemeente Schouwen-Duiveland, via telefoonnummer (0111) Colofon Gemeente Schouwen-Duiveland Laan van St. Hilaire SH Zierikzee Postadres: Postbus JA Zierikzee T (0111) F (0111) E gemeente@schouwen-duiveland.nl W