prof. dr. ingenieur - architect E. De Kooning promotor: prof. ingenieur - architect D. De Meester Vakgroep Architectuur en Stedebouw

Transcriptie

1 U.G. - Faculteit Toegepaste Wetenschappen vakgroep: voorzitter - : Vakgroep Architectuur en Stedebouw prof. dr. ingenieur - architect E. De Kooning promotor: prof. ingenieur - architect D. De Meester Vakgroep Architectuur en Stedebouw co-promotor: prof. P. Vandevelde Labo Brandstoffen en Warmteoverdracht auteur: Jan Godefroid SCRIPTIE ingediend tot het behalen van de academische graad van burgerlijk ingenieur - architect: richtlijnen conform K.B. 19 december 1997 academiejaar

2 - voorwoord i - inleiding (reglementering) ii - vii -(bibliografische) referenties viii - x - handleiding xi - xii - afkortingen (en symbolen) xiii - xvii - conventies grafische voorstellingen xviii - begrippen xix - xxiv - nabeschouwing xxv 0. toepassingsgebied basisprincipes (doelstellingen basisnormen) inplanting en toegangswegen strukturele elementen compartimentering evacuatie constructievoorschriften technische lokalen e.a uitrusting gebouwen reaktie bij brand van materialen (algemene) bibliografie 9.1 richtlijnen conform K.B. 19 december 1997

3 - (bibliografische) referenties Onderstaande lijst vermeldt de behandelde topics. Indien de samenvatting onvolledig is, wordt dit medegedeeld in de tekst. De referenties zijn geordend volgens hun optreden in de tekst. In de tekst worden de referentienummers tussen vierkante haken in de marge aangeduid. [1] K.B. - bijlage 1, terminologie hoofdstuk 0: toepassingsgebied [2] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 0.2, toepassingsgebied [3] K.B. - bijlage 1: art , gebouwencategorieën hoofdstuk 1: basisprincipes [4] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 0.1, doel hoofdstuk 2: inplanting en toegangswegen [5] K.B. - bijlage 2: art. 1, inplanting en toegangswegen [6] K.B. - bijlage 3 en 4: art. 1.1, toegangswegen [7] K.B. - bijlage 3 en 4: art 1.2, situering gebouw [8] K.B. - bijlage 3 en 4: art. 1.4, relatie tot een ander gebouw hoofdstuk 3: strukturele elementen [9] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 3.2, strukturele elementen hoofdstuk 4: compartimentering [10] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 2.1, compartimentering [11] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 4.1, compartimenten [12] K.B. - bijlage 2: art. 3.5 / bijlage 3 en 4: art. 3.3, gevels [13] K.B. - bijlage 3 en 4: art. 0.5, platen [14] K.B. - bijlage 3 en 4: art. 3.6, daken [15] K.B. - bijlage 3 en 4: art. 1.3, bijgebouwen [16] K.B. - bijlage 2: art. 3.3 / bijlage 3 en 4: art. 3.4, verticale binnenwanden en binnendeuren [17] K.B. - bijlage 2: art. 3.4 / bijlage 3 en 4: art. 3.5, plafonds en valse plafonds hoofdstuk 5: evacuatie [18] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 2.2, evacuatie van de compartimenten (bibliografische) referenties

4 [19] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 4.4, evacuatiewegen en vluchtterrassen [20] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art , binnentrappenhuizen: trappen [21] K.B. - bijlage 2: art. 4.3, buitentrappen [22] K.B. - bijlage 3 en 4: art. 4.3, buitentrappenhuizen [23] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art , binnentrappenhuizen: algemeen [24] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art , binnentrappenhuizen: opvatting hoofdstuk 6: constructievoorschriften technische lokalen e.a. [25] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art , technische lokalen en ruimten: algemeen [26] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art , stookafdelingen en bijhorigheden [27] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art , transformatorlokalen [28] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art , huisvuilafvoer [29] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art , leidingenkokers [30] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 5.5, collectieve keukens [31] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 5.2, parkeergebouwen [32] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 5.3, zalen [33] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 5.4, winkel- of handelscomplexen hoofdstuk 7: uitrusting gebouwen [34] K.B. - bijlage 2 en 3: art. 6.1, liften en goederenliften [35] K.B. - bijlage 4: art , liften en goederenliften: algemeen [36] K.B. - bijlage 4: art , liften met prioritaire oproep [37] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 6.4, hydraulische liften [38] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 6.5, elektrische laagspanningsinstallaties voor drijfkracht, verlichting en signalisatie [39] K.B. - bijlage 2 en 3: art. 6.8 / bijlage 4: art. 6.9, inrichtingen voor melding, waarschuwing, alarm en brandbestrijding hoofdstuk 8: reaktie bij brand van materialen [40] K.B. - bijlage 5: art. 4, wanden van lokalen [41] K.B. - bijlage 5: art. 5, trappen [42] K.B. - bijlage 5: art. 6, stortkokers [43] K.B. - bijlage 5: art. 7, gevels [44] K.B. - bijlage 5: art. 8, daken Uit de bijlagen tot het K.B van 19 december 1997 werd enkel de relevante informatie, met betrekking tot de ontwerpfase verwerkt. Hierna volgt een opsomming van de topics, die niet worden behandeld. [-] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 4.5, signalisatie: aanduiding van de uitgangen en nooduitgangen (bibliografische) referenties

5 [-] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 6.2, paternosterlift, containertransport en goederenlift met laad- en losautomatisme: schachten, machinekamers en bordessen [-] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 6.3, roltrappen: trappenhuis en toegang [-] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 6.6, installaties voor brandbaar gas verdeeld door leidingen: reglementering [-] K.B. - bijlage 2, 3 en 4: art. 6.7, aëraulische installaties: kanalen voor aanen afvoer van lucht, brandwerende kleppen, rookkleppen e.a. [-] K.B. - bijlage 4: art. 6.8, aëraulische installaties voor rookafvoer: luchtkanalen, blaasmonden en -kleppen, afzuigmonden en -kleppen, buitenluchtinlaten, ventilatoren e.a. [-] K.B. - bijlage 5: art. 2, proefmethoden: classificatie van materialen [-] K.B. - bijlage 5: art. 3, indeling van materialen: klassen A0, A1, A2, A3 en A4 [-] K.B. - bijlage 5: bijlage, injektie-extraktie van textielvloerbedekkingen (bibliografische) referenties

6 [1] - afkortingen (en symbolen) Afkortingen, symbolen en begrippen (zie begrippen ) worden in de tekst cursief aangeduid. 1000x Veelvoud van α [: ] Hoek, gemeten tussen 2 geveldelen. Een rechte hoek meet 90. δ [: ] A0 Dakhelling. Platte daken (of daken met lichte helling) worden gedefinieerd als daken, waarvoor geldt: δ 10. Bij hellende daken is de hellingshoek δ > 10. Materiaalklasse, tot welke enkel niet-brandbare bouwmaterialen behoren. Niet-brandbare materialen hebben weinig of geen organische componenten. Voorbeelden: staal, baksteen, beton. Afhankelijk van de fabrikage behoren niet beklede glaswol en rotswol tot klasse A0 of klasse A1. A1 Materiaalklasse, tot welke bouwmaterialen met een zeer goede reaktie bij brand behoren. Materialen met een zeer goede reaktie bij brand ontsteken moeilijk, zelfs bij een strenge thermische aanval van 30-40kW/m². Voorbeelden: sterk brandvertragende behandelde houtspaanderplaten, sterk brandvertragende behandelde kunststoffen. Afhankelijk van de fabrikage behoren niet beklede glaswol en rotswol tot klasse A0 of klasse A1. A2 A3 Materiaalklasse, tot welke bouwmaterialen behoren waarvan de reaktie bij brand is verslecht in vergelijk tot materialen, behorend tot klasse A1. Materiaalklasse, tot welke bouwmaterialen behoren waarvan de reaktie bij brand in belangrijke mate is verslecht in vergelijk tot materialen, behorend tot klasse A1. Afhankelijk van de fabrikage behoort hout tot klasse A3 of klasse A4. A4 Laagste materiaalklasse. Bouwmaterialen, zoals niet behandelde kunststoffen behoren tot deze klasse. Afhankelijk van de fabrikage behoort hout tot klasse A3 of klasse A4. b [:m] Nuttige breedte (van een vluchtruimte). Vrije breedte tot een hoog- afkortingen (en symbolen)

7 te van tenminste 2m, zonder enige hindernis. Daartoe niet in rekening te brengen: plinten, trapbomen en leuningen, waarvan de dikte enerzijds, de hoogte boven de vloer of trede anderzijds, is beperkt tot resp. 0,10m en 1m. De eis voor de nuttige breedte (b) wordt als volgt gedefinieerd: b btr. Na berekening van btr moet worden gecontroleerd of de berekende waarde de minima (zie 5.1 ) overstijgt. De strengste eis is van toepassing. be [:m] Werkelijke nuttige breedte: be = 0,60m x (b/0,60m)beneden afgerond, G. bt [:m] Volledige theoretische nuttige breedte: bt = (np)max x a; waarbij (np)max de maximale waarde van np is. Daartoe te evalueren: alle op dezelfde bouwlaag gelegen compartimenten, die gebruik maken van de betreffende vluchtruimte. Hierbij is, naargelang de aard der vluchtruimte: - a = 0,02m voor trappen die naar de uitgangen stijgen - a = 0,0125m voor trappen die naar de uitgangen dalen - a = 0,01m voor evacuatiewegen, deuren, vluchtterrassen en hellende toegangen btr [:m] Volledige vereiste nuttige breedte (van een vluchtruimte): btr = 0,60m x (bt/0,60m)boven afgerond, G. Indien de volledige theoretische nuttige breedte bt een geheel veelvoud is van 0,6m, geldt: btr = bt. bzs E Ei Ei+(1 n) Ei-(1 n) Ei+1 Ei+n (Ei+n) Bij brand zelfsluitend. Bzs deuren sluiten bij brand; in normale omstandigheden blijven ze geopend teneinde een beter funktioneren (van het gebouw) toe te laten. Evacuatieniveau. Bouwlaag die de uitgang(en) bevat waardoor de evacuatie naar de openbare weg (of naar een ruimte vanwaar die bereikbaar is) mogelijk is. Laagst gelegen evacuatieniveau - veelal het gelijkvloers. Iedere bouwlaag, hoger gelegen dan het niveau Ei. Iedere kelderverdieping. Bouwlaag, onmiddellijk boven het niveau Ei. Bovenverdieping. Betreft het een gebouw met 3 bouwlagen, wordt de bovenverdieping voorgesteld door Ei+2. Bij een gebouw met 1 bouwlaag, is het niveau Ei de bovenverdieping. afkortingen (en symbolen)

8 Es h [:m] Hoogst gelegen evacuatieniveau. Hoogte van een gebouw. Afstand tussen het afgewerkte vloerpeil van de hoogste bouwlaag en het laagste peil van de door de brandweerwagens bruikbare wegen omheen het gebouw (Ei). Het dak - alsook de bovenverdieping - met uitsluitend technische lokalen wordt bij de bepaling van h niet meegerekend. Op basis van de hoogte van het gebouw (h) worden 3 gebouwencategorieën onderscheiden: LG, MG en HG. HG Hoge gebouwen. Gebouwen, waarbij geldig: h > 25m. L [:m] L1[:m] (Horizontale) Afstand. Loopafstand vanuit een willekeurig punt van het compartiment tot de dichtstbijzijnde uitgang naar buiten of tot de dichtstbijzijnde toegang tot een trap(penhuis). L1-2 [:m] Loopafstand vanuit een willekeurig punt van het compartiment tot de evacuatieweg. L2 [:m] Loopafstand vanuit een willekeurig punt van het compartiment tot een tweede uitgang naar buiten of tot een tweede toegang tot een trap(penhuis). L1 - L2 [:m] Af te leggen weg tussen de trappenhuistoegangen. Ldood [:m] Lengte van een doodlopende evacuatieweg. Moet steeds worden beperkt tot 15m. LG Lage gebouwen. Gebouwen, waarbij geldig: h < 10m. MG Middelhoge gebouwen. Gebouwen, waarbij geldig: 10m h 25m. np nr Aantal gebruikers van een compartiment, conventioneel bepaald: - np S/3 voor compartimenten toegankelijk voor publiek - np S/10 voor compartimenten niet toegankelijk voor publiek Indien een compartimentsgedeelte kan worden aangeduid, waarvan het aantal gebruikers nauwkeurig kan worden bepaald op basis van het vast meubilair; wordt np als volgt gedefinieerd: - np nr + S /3 voor compartimenten toegankelijk voor publiek - np nr + S /10 voor compartimenten niet toegankelijk voor publiek Het aantal gebruikers van een compartiment(sgedeelte); bepaald op basis van het vast meubilair. Bijvoorbeeld: het aantal gebruikers van een klaslokaal, bepaald op basis van het aantal schoolbanken. afkortingen (en symbolen)

9 Bij ontbrekende indicatie voor het aantal gebruikers, wordt het aantal gebruikers conventioneel bepaald. (zie np ) ns Vereist aantal uitgangen van een compartiment. Een uitgang leidt rechtstreeks naar buiten; of geeft toegang tot een trappenhuis of trap, binnen of buiten het gebouw gelegen. In de tabel op 5.1 wordt ns gedefinieerd. n E Iedere bouwlaag, uitgezonderd het niveau E. P [:W] re [:m] ri [:m] Rf [:h] Rf,s [:h] Rf,t [:h] Rf,v [:h] (Rf,v) Rfstrukt [:h] Vermogen. (Vermogen van de generatoren in de stookplaats.) Buitenradius (van een toegangsweg). Binnenradius (van een toegangsweg). Weerstand tegen brand. Definieert de tijd gedurende welke een bouwelement gelijktijdig voldoet aan de criteria stabiliteit (Rf,s), thermische isolatie (Rf,t) en vlamdichtheid (Rf,v): Rf = min (Rf,s ; Rf,t ; Rf,v). Ter beoordeling van de weerstand tegen brand van bouwelementen zijn 2 methodes goedgekeurd. Enerzijds een beproeving volgens NBN ; en anderzijds een berekeningsmethode, erkend door de Minister van Binnenlandse Zaken volgens de procedure en de voorwaarden die Hij bepaalt. Criterium van de stabiliteit. Tijd gedurende welke de mechanische weerstand van een bouwelement voldoende is, teneinde een bezwijken of een te groot vervormen te voorkomen. Criterium van de thermische isolatie. Tijd gedurende welke de temperatuur aan de niet-aan-brand-blootgestelde zijde van het bouwelement blijft beperkt, zodat materialen - ertegen bevestigd, ertegen opgestapeld of op korte afstand ervan aanwezig - niet kunnen ontvlammen. Criterium van de vlamdichtheid. Tijd gedurende welke geen vlammen in het aanpalend volume dringen én (gedurende welke) onvoldoende hete gassen doorheen barsten, scheuren en opengaande voegen van het bouwelement kunnen teneinde een katoenprop te ontbranden. De katoenprop wordt langzaam heen en weer bewogen op een afstand van 2 à 3cm van de ondichtheid. Rf-waarde, overeenstemmend met de vereiste Rf voor de strukturele elementen. afkortingen (en symbolen) De Rf-eisen voor structurele elementen worden vermeld op 3.1.

10 Rfx [:h] S [:m²] Rf-waarde, overeenstemmend met de vereiste Rf van de verticale wand waardoor de horizontale leidingenkoker dringt. (Bruto-) Oppervlakte van een compartiment. Daartoe enkel de binnenafmetingen van het compartiment te verrekenen. Geen aftrek der (afmetingen van de) binnenwanden, vides en trapopeningen. S [:m²] S = S - S S [:m²] V [:m³] zs Oppervlakte van het compartimentsgedeelte waarvan het aantal gebruikers nauwkeurig kan worden bepaald op basis van het vast meubilair. Bijvoorbeeld: oppervlakte van een klaslokaal. De schoolbanken zijn indicatief voor het aantal leerlingen (nr). Totale volume van een compartiment. Daartoe de binnenafmetingen van het compartiment te verrekenen. Zelfsluitend. Een zs deur valt (na openen) automatisch terug dicht. Het steeds openen van de deur leidt evenwel tot een moeilijker funktioneren van het gebouw. Een ingrijpen van de gebruikers - het vergrendelen van de deur in open toestand - veelal ten gevolg. Het vergrendelen ondermijnt de doelstellingen van compartimentering. afkortingen (en symbolen)

11 [1] - begrippen In de tekst worden begrippen, afkortingen en symbolen (zie afkortingen en symbolen ) cursief aangeduid. Enkel de begrippen uit [1], die worden behandeld in de tekst zijn vermeld. alarm bordes bouwelement bouwlaag (niet-) brandbaarheid compartiment Het alarm beveelt de gebruikers het compartiment te verlaten. Zie liftbordes. Element gevormd uit één of meerdere bouwmaterialen teneinde in het gebouw: - een dragende funktie (kolom, balk ) - een scheidende funktie (beschot, deur ) - of een dragende en scheidende funktie (draagmuur ) te vervullen Ruimte tussen de vloer en het daarboven liggend plafond. De bouwlagen gelegen onder het niveau Ei zijn kelderverdiepingen en komen niet in aanmerking voor het bepalen van het aantal bouwlagen van een gebouw. Een bouwmateriaal is niet-brandbaar indien het geen enkel uitwendig verschijnsel van warmte-ontwikkeling vertoont tijdens de verhitting van een genormaliseerde proef. Het K.B. beschrijft in bijlage 5 (art.2) de proefmethode. Een bouwmateriaal wordt beschouwd als brandbaar indien het niet beantwoordt aan de definitie van nietbrandbaar. Deel van een gebouw, begrensd door wanden die de brandvoortplanting naar een aanliggend compartiment gedurende een bepaalde tijd moeten verhinderen. Een compartiment is al dan niet onderverdeeld in lokalen. De voorschriften voor compartimenten worden gedefinieerd op 4.1. dagbezetting detectie Lokalen met dagbezetting. Andere lokalen dan de lokalen met nachtbezetting. Vaststelling (van een brand) door één of meerdere begrippen

12 automatische middelen. duplex doorgangseenheid evacuatieweg Compartiment, gevormd door 2 boven elkaar gelegen bouwlagen. Beide bouwlagen zijn verbonden door een binnentrap. Minimale breedte die nodig wordt geacht voor de doorgang van één persoon. Conventioneel gedefinieerd als 0,6m. Weg, binnen het gebouw, die de uitgangen naar buiten en de trappenhuizen verbindt. De weg mag niet doorheen de trappenhuizen lopen; maar moet bij LG en MG niet worden gescheiden van het liftbordes. De voorschriften worden gedefinieerd op hydrant Staande aansluiting op de waterleiding, waaraan men bij brand slangen kan schroeven, teneinde een krachtige waterstraal in de vlammen te werpen. Het aantal en de plaats van boven- of ondergrondse hydranten wordt gedefinieerd op 7.4. industriegebouw liftbordes Gebouw, bestemd voor de bedrijfsmatige bewerking of opslag van materialen of goederen, het bedrijfsmatig telen of opslaan van gewassen, of het bedrijfsmatig houden van dieren. Afgesloten ruimte. Verleent toegang tot de lift. Liftschacht en -bordes worden gescheiden door een schachtdeur. lift met prioritaire oproep Zie prioritaire lift. looplijn lux Wordt conventioneel bepaald: - bij steektrappen en scheluwe trappen, ongeacht hun breedte, ligt de looplijn in het midden van de trap - bij spiltrappen, draaitrappen en spilsteektrappen, breder dan 0,75m, ligt de looplijn op tenminste 0,4m en hoogstens 0,6m van de binnenkant van de leuningzone of van de spil; en op tenminste 0,35m van de buitenranden van de treden - bij spiltrappen, draaitrappen en spilsteektrappen smaller dan 0,75m, ligt de looplijn in het midden Eenheid van verlichtingssterkte. Wordt afgekort tot lx. begrippen

13 melding muurhaspel Informeren van de brandweer omtrent de ontdekking of de detectie van een brand. Toestel om slangen van brandspuiten op en af te winden. Wordt aan de muur bevestigd. Een duidelijke signalisatie is verplicht. De reglementering inzake het vereist aantal muurhaspels kan uit 7.4 worden afgeleid. nachtbezetting noodverlichting ontdekking ontvlambaarheid (open) parkeergebouw Lokalen met nachtbezetting. Worden gedefinieerd als lokalen (en omgeving) die door hun aard bestemd zijn voor nachtrust. Kunstmatige verlichting die - bij het uitvallen van de gewone kunstmatige verlichting - toelaat bepaalde activiteiten op sommige plaatsen van het gebouw verder te zetten. Vaststelling (van een brand) door één of meerdere personen. Een bouwmateriaal wordt beschouwd als ontvlambaar, indien deze gedurende de verhitting van een genormaliseerde proef gassen ontwikkelt waarvan de aard en de hoeveelheid vlammen kan voortbrengen. Het K.B. beschrijft in bijlage 5 (art. 2) de proefmethode. Parkeergebouw waarvoor op elke bouwlaag verluchtingsopeningen in tenminste 2 tegenovergestelde gevels zijn gelegen. Inzake de omvang der verluchtingsopeningen vermelden de basisnormen 2 eisen: - 1/3 van de totale oppervlakte van alle verticale wanden (van de betreffende bouwlaag) - 5% van de vloeroppervlakte van de betreffende bouwlaag De reglementering voor parkeergebouwen is vermeld op prioritaire lift (prioritaire lift) Lift die (bij brand) op het niveau E wordt geïmmobiliseerd met open deuren, ter gebruik van de brandweer. Prioritaire liften worden toegelicht op begrippen

14 reaktie bij brand Definieert de invloed van een bouwmateriaal op het ontstaan en de ontwikkeling van een brand. Niet-brandbare materialen hebben geen negatieve invloed. Op basis van de reaktie bij brand worden materialen ingedeeld in 5 materiaalklassen: A0, A1, A2, A3 en A4. De voorschriften met betrekking tot de materiaalklassen voor binnenbekledingen, gevels e.a. worden toegelicht op snelblusser stookafdeling Snelblusapparaat. Toestel om een begin van brand snel te blussen. De aanwezigheid ervan in de wagen is bij wet verplicht. Geheel van vertrekken, bestaand uit een stookplaats, uit de brandstofopslagruimte(n) en uit mogelijke bijvertrekken die erbij behoren. De lokatie van de stookafdeling wordt toegelicht op stookplaats Lokaal waarin verbrandingstoestellen staan. De basisnormen behandelen een stookplaats als technisch lokaal indien 30kW < P < 70kW. P is het nuttig warmtevermogen van de generatoren, opgesteld in de stookplaats. (autonome) stroombron Autonome stroombronnen verzekeren gedurende 1h de werking van installaties, waarvan het in dienst houden noodzakelijk is, zodra de (normale) stroom uitvalt. Voorbeelden van dergelijke installaties: installaties voor melding, waarschuwing en alarm, installaties voor rookafvoer, waterpompen voor brandbestrijding, veiligheidsverlichting, noodverlichting e.a. begrippen De voorschriften worden vermeld op 7.3. strukturele elementen Bouwelementen die de stabiliteit van het geheel of althans van een gedeelte van het gebouw verzekeren en die bij bezwijken aanleiding geven tot voort- (strukturele elementen) schrijdende instorting. Voorbeelden: kolommen, (hoofd)balken, dragende wanden, (afgewerkte) vloeren en andere essentiële delen van het geraamte of skelet (o.a. windverband). Voortschrijdende instorting treedt op indien het bezwijken van een constructieonderdeel aanleiding

15 geeft tot bezwijken van onderdelen van het gebouw die zich niet in de onmiddellijke omgeving van het beschouwde onderdeel bevinden en indien de draagkracht van het overblijvende bouwwerk onvoldoende is om de optredende belasting te dragen. De Rf-eisen voor de strukturele elementen worden vermeld op 3.1. struktuur technisch lokaal Zie strukturele elementen. Lokaal of ruimte waarin vaste toestellen of installaties opgesteld zijn; het lokaal is enkel toegankelijk voor personen belast met bediening, toezicht, onderhoud of herstelling. Een stookplaats (tenzij 30kW < P < 70kW), een huisvuilruimte, een transformatorruimte en een liftmachinekamer worden onder deze definitie niet beschouwd als technisch lokaal. Voorschriften worden gedefinieerd op 6.1. veiligheidsverlichting Kunstmatige verlichting die - bij het uitvallen van de gewone kunstmatige verlichting - de personen toelaat een veilige plaats of de uitgangen van het gebouw te bereiken. De lokalen waar de veiligheidsverlichting wordt geïnstalleerd, worden gedefinieerd op vluchtruimte Voorbeelden van een vluchtruimte zijn: trappen, overlopen, sassen, evacuatiewegen, vluchtterrassen, deuren, hellende toegangen e.a. vluchtterras Vluchtweg, buiten het gebouw. Max. helling: 10%. waarschuwing Mededeling van de ontdekking of de detectie van een brand aan de eigen verantwoordelijke (en de eigen interventieploeg). wand Verticaal of horizontaal bouwelement dat 2 ruimtes scheidt; een vloer wordt evenzo beschouwd als wand. Een verticale wand (waarvoor Rf-eisen geldig) reiken altijd van vloer tot vloer, ongeacht de aanwezigheid van valse plafonds of dergelijke. begrippen

16 Een binnenwand bevindt zich tussen 2 binnenomgevingen; een buitenwand tussen een binnen- en buitenomgeving. begrippen

17 - conventies grafische voorstellingen De figuren zijn in overeenstemming met de tekenconventies, aangeduid in zakboekje voor de student-ontwerper. De detaillering van de figuren stemt overeen met het schaalniveau 1/200. De voorstelling van een raam in een gevel enerzijds, de voorstelling van een deur in een binnen- of buitenwand anderzijds wijkt af van de tekenconventies. Elk hoofdstuk bespreekt de voorschriften met betrekking tot een specifiek bouwonderdeel. De figuren slaan enkel op dat besproken onderdeel. Deur, open(draaiend) in de vluchtzin. Ei. Laagste peil toegankelijk voor brandweerwagens. Wand of wanddeel, waarvoor de Rf-eisen moeten worden toegepast. Lijndikte: 0,6mm. Aanduiding van de Rf-eisen voor betreffend(e) wand(deel). Ingang van het gebouw. Rechtstreekse uitgang naar buiten. Doorgang / toegang is niet toegelaten. Lift. Af te leggen weg vanuit een willekeurig punt van het compartiment. Sprinklers. Automatische blusinstallatie. Buitenverluchting. conventies grafische voorstellingen

18 - handleiding De scriptie beoogt een eenvoudig, duidelijk en overzichtelijk document dat de basisnormen samenvat. Synthese (m.a.w. de beperkte omvang van het document) én overzichtelijkheid zijn daarbij belangrijke criteria. - Enkel relevante informatie, met betrekking tot de ontwerpfase werd verwerkt. In (bibliografische) referenties worden de onbehandelde topics opgesomd. Indien de samenvatting zich beperkt tot de meest relevante informatie, wordt dit medegedeeld in de tekst. Het referentienummer tussen vierkante haken laat toe de topic in de basisnormen te raadplegen. Zie: (bibliografische) referenties. - De tekstuele uitleg beperkt zich (veelal) tot de algemene voorschriften, geldig voor de 3 gebouwencategorieën én tot de bijkomende toelichting van figuren en tabellen. - Afkortingen, symbolen en begrippen worden in de tekst niet uitgelegd. Ze worden cursief aangeduid; in afkortingen (en symbolen) en begrippen worden deze toegelicht. - De figuren hebben enkel betrekking tot het besproken onderdeel; het bouwelement, waarvoor de eisen moeten worden toegepast, wordt van de andere elementen onderscheiden door een andere lijndikte (0,6mm). Zie: conventies grafische voorstellingen. De figuren trachten voor de lezer een handleiding te zijn. - De tabellen laten eenvoudigweg een overzicht toe van de specifieke voorschriften. De scriptie bevat 10 hoofdstukken. Ieder hoofdstuk specifieert vooraf zijn inhoud. Hoofdstuk 0 vermeldt voor welke gebouwen de basisnormen moeten worden toegepast; alsook voor welke de basisnormen niet moeten worden toegepast. Hoofdstuk 1 definieert de doelstellingen van de basisnormen. De geest van de brandnorm wordt geëxpliciteerd en toegelicht. De voornaamste ontwerpprincipes worden aangeduid. Het hoofdstuk 2 e.v. bespreken de voorschriften met betrekking tot een specifiek bouwonderdeel. Pas na raadpleging van de voorschriften over alle samenstellende onderdelen bekomt men een totaalbeeld van de basisnormen. Indien verder in het document voorschriften met betrekking tot het bouwonderdeel worden vermeld, wordt naar deze verwezen. De betreffende pagina( s) of betreffend hoofdstuk wordt tussen aanhalingstekens aangeduid. In hoofdstuk 9 wordt de geraadpleegde lectuur vermeld; in (bibliografische) referenties worden de topics opgesomd die worden behandeld. Een correct gebruik kan eenvoudig worden gerealiseerd indien stap 1 t.e.m. 4 wordt nagevolgd. handleiding

19 1. Controleer of de basisnormen moeten worden toegepast. Zie: 0. toepassingsgebied. Indien de basisnormen niet moeten worden toegepast, moet enkel nog stap 4 worden nagevolgd. 2. Definieer de aard van het gebouw (de gebouwencategorie) en diens bestemming. Zie: 0. toepassingsgebied. 3. Raadpleeg de hoofdstukken stapsgewijze. Alle vermelde eisen zijn minimum eisen. Voor eenzelfde bouwonderdeel kunnen in de hoofdstukken verschillende eisen worden gedefinieerd; de strengste eis moet worden toegepast. 4. Raadpleeg bijkomend de reglementen overeenkomstig de bestemming van het gebouw. Zie: inleiding. handleiding

20 - inleiding * In de Europese bouwproduktenrichtlijn worden produktkarakteristieken van voor de bouw bestemde produkten, alsook de genormaliseerde proeven ter bepaling van iedere produktkarakteristiek gedefinieerd. Indien voor een bouwprodukt de karakteristieken, overeenkomstig de produktenrichtlijn worden gespecifieerd, voldoet het produkt aan de richtlijn. Het betekent geenszins dat het bouwprodukt een goede kwaliteit heeft; het bouwprodukt kan dan wel vrij circuleren in alle lidstaten. De bouwproduktenrichtlijn bepaalt verder de fundamentele eisen (brandveiligheid, stabiliteit, energiebesparing, geluid, gezondheid/veiligheid) waar-aan voor de bouw bestemde produkten moeten voldoen. Met betrekking tot brandveiligheid wordt vermeld: Het bouwwerk moet zodanig worden ontworpen en uitgevoerd dat bij brand: - het draagvermogen van het bouwwerk gedurende een bepaalde tijd blijft behouden - het ontstaan en de ontwikkeling van vuur en rook binnen het bouwwerk zelf beperkt blijft - de uitbreiding van de brand naar belendende bouwwerken blijft beperkt - de bewoners het bouwwerk kunnen verlaten of alleszins in veiligheid kunnen worden gebracht - de veiligheid van de hulpploegen in acht wordt genomen * De (strukturele) Eurocodes zijn één der methoden opdat de weerstand tegen brand (Rf) in alle lidstaten uniform kan worden berekend; bij de berekening wordt verwezen naar de bouwproduktenrichtlijn. De andere weg om de Rf te bepalen is de experimentele weg. In de nationale reglementeringen moet dezelfde definitie (en berekeningswijze voor de weerstand tegen brand) worden gebruikt. In de Eurocodes worden volgende aspecten toegelicht: - de definitie van de belastingen - de berekening van de weerstand tegen brand (onder deze belastingen) Hierbij moet worden beklemtoond dat voorgaande Europese richtlijnen geenszins eisen inzake brandveiligheid bepalen. Enkel de doelstelling van de reglementering wordt gedefinieerd. De eisen worden door de lidstaat zelf geëxpliciteerd. M.a.w. het vereiste veiligheidsniveau wordt door de nationale overheden zelf bepaald. De lidstaat is daarbij wel verplicht zijn (nationale) reglementering te definiëren in overeenstemming met de definities, proeven e.a., aangeduid in boven vermelde richtlijnen. inleiding

21 * Brandveiligheid is een nationaal belang; en behoort dus geenszins tot de bevoegdheden van de Europese Gemeenschap. De bevoegdheid inzake brandvoorkoming bevindt zich op verschillende bestuurlijke niveaus (Federale Staat, Gemeenschap en Gewest, Provincie en Gemeente). De federale overheid is bevoegd om de basisnormen uit te vaardigen. De basisnormen moeten worden toegepast op alle nieuwe gebouwen, ongeacht de bestemming van het gebouw. Ze maken wel een onderscheid in funktie van de hoogte van het gebouw; aldus onderscheidt men 3 gebouwencategorieën: lage gebouwen, middelhoge gebouwen en hoge gebouwen. De basisnormen inzake brandveiligheid zijn gepubliceerd bij K.B. van 19 december 1997 tot wijziging van het K.B. van 7 juli 1994 tot vaststelling van de basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing waaraan de nieuwe gebouwen moeten voldoen. (B.S ) De term basisnorm is enigszins misleidend, daar het niet gaat om normen, die zijn uitgegeven door het Belgisch Instituut voor Normalisatie (B.I.N.). Het betreft wel degelijk een door de federale overheid uitgevaardigde regelgeving, waarvan de toepassing, in tegenstelling tot die van een norm, wettelijk is verplicht. M.a.w. de basisnormen zijn minimale eisen waaraan moet worden voldaan, ongeacht andere voorschriften. De basisnormen (en zij alleen) definiëren voor welke gebouwen ze moeten worden toegepast; alsook voor welke ze niet van toepassing zijn: industriegebouwen, ééngezinswoningen en gebouwen met max. 2 bouwlagen en met een totale oppervlakte kleiner of gelijk aan 100m². Federale voorschriften gelden voor gans het land; Decreten en bepalingen, uitgevaardigd door gewesten en gemeenschappen gelden enkel voor het betreffend gewest of de betreffende gemeenschap. De basisnormen kunnen niet worden aangepast door andere voorschriften; ze kunnen enkel worden gewijzigd bij publicatie van een K.B. tot wijziging van het K.B. van 19 december Het K.B. omvat 5 bijlagen. Iedere gebouwencategorie wordt in aparte bijlage behandeld. - bijlage 1: terminologie - bijlage 2: lage gebouwen - bijlage 3: middelhoge gebouwen - bijlage 4: hoge gebouwen - bijlage 5: reaktie bij brand van de materialen Bijlage 1 en 5 zijn van toepassing voor de toepassingsgebieden van bijlage 2, 3 en 4. Een bijlage, ter definitie van de eisen voor industriegebouwen, zal binnenkort worden toegevoegd aan het K.B. inleiding

22 Onderstaand worden Besluiten, Decreten en bepalingen, overeenkomstig de bestemming van het gebouw, opgesomd. De normen zijn slechts van toepassing indien er naar wordt verwezen in officiële of contractuele documenten, zoals het lastenboek van een bouwwerk. De overige bepalingen moeten altijd worden toegepast. - gebouwen waar werknemers zijn tewerkgesteld: - K.B. van : Basisnormen inzake brandveiligheid - ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (art. 52, brandveiligheid) - Besluit van tot vaststelling van algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM - titel 2) - gebouwen toegankelijk voor publiek: - K.B. van : Basisnormen inzake brandveiligheid - ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (art. 52, brandveiligheid) - Besluit van tot vaststelling van algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM - titel 2) - Plaatselijk gemeentelijk politiereglement voor gebouwen toegankelijk voor publiek - winkels: - K.B. van : Basisnormen inzake brandveiligheid - ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (art. 52, brandveiligheid) - Besluit van tot vaststelling van algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM - titel 2) - Plaatselijk gemeentelijk politiereglement voor gebouwen toegankelijk voor publiek - scholen en internaten: - K.B. van : Basisnormen inzake brandveiligheid - ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (art. 52, brandveiligheid) - Besluit van tot vaststelling van algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM - titel 2) - M.B. van inleiding

23 - (NBN S21-204, 1982: Brandbeveiliging in schoolgebouwen - algemene eisen en reaktie bij brand) - ziekenhuizen: - K.B. van : Basisnormen inzake brandveiligheid - ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (art. 52, brandveiligheid) - Besluit van tot vaststelling van algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM - titel 2) - K.B. van tot vaststelling van de normen inzake beveiliging tegen brand en paniek waaraan ziekenhuizen moeten voldoen - rusthuizen voor bejaarden: - K.B. van : Basisnormen inzake brandveiligheid - ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (art. 52, brandveiligheid - Besluit van tot vaststelling van algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM - titel 2) - K.B. van tot vaststelling van de veiligheidsnormen waaraan de rusthuizen voor bejaarden moeten voldoen - Besluit van van de Vlaamse Executieve tot vaststelling van de bijzondere veiligheidsnormen waaraan rusthuizen moeten voldoen, evenals serviceflatgebouwen en woningcomplexen met dienstverlening - Besluit van van de Franse Gemeenschap tot vaststelling van specifieke veiligheidsnormen waaraan rusthuizen voor bejaarden moeten voldoen - serviceflatgebouwen en woningcomplexen met dienstverlening: - K.B. van : Basisnormen inzake brandveiligheid - ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (art. 52, brandveiligheid) - Besluit van tot vaststelling van algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM - titel 2) - Besluit van van de Vlaamse Executieve tot vaststelling van de bijzondere veiligheidsnormen waaraan rusthuizen moeten voldoen, evenals serviceflatgebouwen en woningcomplexen met dienstverlening - (NBN S21-205, 1987: Hotels en andere logiesverstrekkende bedrijven - algemene eisen) - hotels en andere logiesverstrekkende inrichtingen: - K.B. van : Basisnormen inzake brandveiligheid inleiding

24 - ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (art. 52, brandveiligheid) - Besluit van tot vaststelling van algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM - titel 2) - Besluit van van de Vlaamse Executieve tot vaststelling van de specifieke brandveiligheidsnormen waaraan logiesverstrekkende inrichtingen moeten voldoen - Besluit van van de Franse Executieve tot vaststelling van de normen waaraan logiesverstrekkende gebouwen moeten voldoen - (NBN S21-205, 1987: Hotels en andere logiesverstrekkende bedrijven - algemene eisen) - schouwspelzalen: - K.B. van : Basisnormen inzake brandveiligheid - ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (art. 52, brandveiligheid) - Besluit van tot vaststelling van algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM - titel 2) - Bijkomende exploitatievoorwaarden, opgelegd door het College van Burgemeester en Schepenen - industriegebouwen: - Bijlage ter definitie van de eisen voor industriegebouwen, toegevoegd aan het K.B. van (wordt binnenkort gepubliceerd) - ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (art. 52, brandveiligheid) - Besluit van tot vaststelling van algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM - titel 2) - Bijkomende exploitatievoorwaarden, opgelegd door hetzij het College van Burgemeester en Schepenen (gebouwen van klasse 2), hetzij door de Bestendige Deputatie (gebouwen van klasse 1) - dancings en dansgelegenheden: - K.B. van : Basisnormen inzake brandveiligheid - ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (art. 52, brandveiligheid) - Besluit van tot vaststelling van algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM - titel 2) - Richtlijn SP/9/18 van stadions en bijhorende inrichtingen (tribunes, bars, vestiaires ): inleiding

25 - K.B. van : Basisnormen inzake brandveiligheid - ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (art. 52, brandveiligheid) - Besluit van tot vaststelling van algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM - titel 2) - K.B. van tot vaststelling van de normen ter beveiliging tegen brand en paniek van toeschouwers bij manifestaties in open lucht inleiding

26 - nabeschouwing Brandveiligheid moet ten alle koste worden nagestreefd. Brandslachtoffers moeten kost wat kost worden voorkomen. Brandslachtoffers blijven immers tesamen met hun gezinsleden veelal jarenlang getraumatiseerd. De basisnormen zijn dan ook in eerste instantie gericht tot het vermijden van een brand. Een 100% brandveilig gebouw is evenwel onmogelijk, ondanks een strikte toepassing van de basisnormen Enerzijds is vuur een moeilijk te omschrijven natuurfenomeen; anderzijds kan de nalatigheid of onoplettendheid van de gebruiker-bewoner een brand ten gevolg hebben. Hetgeen geenszins betekent dat de toepassing van de basisnormen weinig nut heeft. Integendeel, de basisnormen richten zich tot de indijking van de brand; alsook tot de veiligheid van de interventieploeg en de veilige evacuatie van de gebruikers. Hetgeen geenszins als onbelangrijk mag en kan worden beschouwd nabeschouwing

27 - voorwoord In de Afdeling Architectuur kan een ringmap, genaamd zakboekje voor de student-ontwerper door de student worden aangekocht. Het initiatief kent veel bijval, temeer het zakboekje nuttige informatie voor ontwerp en studie op een eenvoudige wijze aanreikt. Hoofdstukken aangaand eenheden / grootheden, aangaand geometrische gegevens, aangaand tekenconventies, aangaand ergonometrie / antropometrie, aangaand normen / voorschriften / bestekken werden reeds uitgewerkt. Vanuit de vraag bijkomende onderwerpen te bundelen is mijn scriptie-opdracht geformuleerd: de samenvatting van de basisnormen inzake brandveiligheid. De basisnormen zijn gepubliceerd bij K.B. van 19 december 1997 (en bijlagen) tot wijziging van het K.B. van 7 juli 1994 tot vaststelling van de basisnormen voor de preventie van brand en ontploffing waaraan de nieuwe gebouwen moeten voldoen. Meteen kan het vrij ongewone formaat van mijn scriptie, nl. A5 - formaat worden verklaard. Het A5 - formaat en de layout in overeenstemming met het zakboekje laten toe de samenvatting bij te voegen in de ringmap. De samenvatting is tevens ingediend op elektronische drager. Nieuwe reglementen of voorschriften moeten immers gemakkelijk binnen het oorspronkelijk document kunnen worden opgenomen; in een losbladige uitgave kunnen aanvullingen en wijzigingen - onder de vorm van afleveringen - worden aangebracht, zodat de actualiteit van het document kan worden bewaard. De doelstelling van de scriptie kan duidelijk worden geformuleerd. Doelstelling is een eenvoudig, duidelijk en overzichtelijk document voor de student; doelstelling is een (bruikbaar) document die de basisnormen inzake brandveiligheid éénduidig presenteert. Prof. D. De Meester, initiatiefnemer van zakboekje voor de student-ontwerper aanvaardde de taak van promotor. Prof. P. Vandevelde, mijn co-promotor had een niet onbelangrijke bijdrage tot de correcte interpretatie van de basisnormen. Beiden had ik dan ook graag mijn dank betuigd. Ook dhr. Ignace Decoene had ik graag bedankt, omdat hij (als leek inzake brandveiligheid) mijn scriptie heeft nagelezen, zodat iedere topic die niet onmiddellijk duidelijk was, kon worden herwerkt. En voorts zou ik allen willen bedanken die mij hebben gesteund bij deze niet altijd even eenvoudige opdracht; in het bijzonder mijn vriendin Catherine. voorwoord

28 0. toepassingsgebied

29 [2] De basisnormen inzake brandveiligheid moeten worden toegepast op alle gebouwen waarvoor een aanvraag voor een bouwvergunning werd ingediend na ; maar zijn niet van toepassing voor: - industriegebouwen - ééngezinswoningen - gebouwen met max. 2 bouwlagen én met een totale oppervlakte 100m² Bij renovaties moeten de basisnormen enkel bij gebouwdelen worden toegepast, waarbij wijzigingen aan de struktuur worden uitgevoerd. Indien nietstrukturele renovaties worden uitgevoerd, blijven de van toepassing zijnde reglementen geldig. Bij bestemmingswijziging van een gebouw - waartoe veelal een nieuwe bouwvergunning is vereist - moet de reglementering, overeenstemmend met de nieuwe bestemming worden toegepast. [3] In de basisnormen ( K.B. van 19 december 1997 ) worden 3 gebouwencategorieën onderscheiden, op basis van h. - h < 10m: LG - 10m h 25m: MG - h > 25m: HG Het dak - alsook de bovenverdieping - met uitsluitend technische lokalen wordt bij de bepaling van de hoogte van het gebouw (h ) niet meegerekend. toepassingsgebied 0.1

30 1. basisprincipes

31 [4] De basisnormen zijn opgevat om onderstaande doelstellingen te bereiken. - Het ontstaan van een brand vermijden. De keuze van het bouwmateriaal is belangrijk. Materialen kunnen op basis van de reaktie bij brand worden ingedeeld in 5 materiaalklassen: A0, A1, A2, A3 en A4. Teneinde een brand te vermijden, worden eisen met betrekking tot de reaktie bij brand gedefinieerd. In technische lokalen, lokalen met een groot risico tot brand, stortkokers e.a. zijn enkel bouwmaterialen toegelaten die geen brand of een beperkte brand ontwikkelen. Een gebouw 100% brandveilig maken, m.a.w. het ontstaan van een brand voorkomen, is quasi onmogelijk. 3 belangrijke redenen kunnen worden vermeld: de aanwezigheid van brandbare materialen in het gebouw of kortweg de inboedel, de nalatigheid of onoplettendheid van de gebruikerbewoner en het brandgevaar door brandoverslag van naburige gebouwen en opslagplaatsen. De basisnormen bestaan dan ook voornamelijk uit reglementen tot indijking van een eventuele brand. De veilige evacuatie van de gebruikers (alsook de veiligheid van de interventieploeg) is het belangrijkste aandachtspunt. - De uitbreiding van de brand beperken. Het gebouw wordt ingedeeld in compartimenten. Technische lokalen, leidingenkokers, trappenhuizen worden benaderd als afzonderlijke compartimenten. De wanden van elk compartiment hebben een voldoende weerstand tegen brand (Rf), zodat de branduitbreiding naar een aanpalend compartiment wordt vertraagd. Iedere doorgang doorheen de wanden voldoet aan strikte eisen, opdat de doelstelling niet wordt verhinderd. - De stabiliteit van de struktuur van het gebouw gedurende een voldoende lange tijd waarborgen. Voor de strukturele elementen zijn Rf-eisen van toepassing, teneinde de stabiliteit van het gebouw te waarborgen. Een onvoldoende stabiliteit bij brand geeft aanleiding tot instorting, tot schade aan het gebouw. De veiligheid van de gebruikers en de interventieploeg is slechts verzekerd gedurende de tijd dat de struktuur geen gevaar tot instorten inhoudt. - Een veilige evacuatie van de gebruikers waarborgen. Trappenhuizen en evacuatiewegen worden beschouwd als afzonderlijk te beschermen compartimenten. Trappen, evacuatiewegen, uitgangs-, doorgangsdeuren e.a. worden correct gedimensioneerd. basisprincipes 1.1

32 Een snelle evacuatie impliceert een voldoende aantal uitgangen der compartimenten (ns). De loopafstanden tot de uitgangen worden beperkt. - Een snelle en efficiënte interventie van de brandweer toelaten. Detectie-, waarschuwings- en brandbestrijdingsinstallaties worden aangebracht. Een snelle interventie is een voordeel. Grote branden zijn altijd moeilijk onder controle te houden; de schade is enorm. De toegangswegen laten het verkeer van brandweerwagens toe; de gevels van het gebouw zijn voor brandweerladders bereikbaar. - De veiligheid van de interventieploeg (brandweer, ambulance ) garanderen. Het inrichten van veilige vluchtwegen (Rf!) is een belangrijke voorwaarde. - Schade aan andere gebouwen (en eigen gebouw) verhinderen. Bij brand moet worden verhinderd dat het vuur zich uitbreidt naar andere gebouwen. Betreft het naburige gebouwen, worden de gebouwen voldoende gescheiden. In de zone tussen de gebouwen bevinden zich geen brandbare produkten. Betreft het aanpalende gebouwen, heeft de scheidingswand een voldoende weerstand tegen brand (Rf). Een verbinding tussen 2 gebouwen is toegestaan, mits strikte eisen. basisprincipes 1.2

33 - toegangsweg(en) situering gebouw (t.o.z. toegangsweg) relatie tot ander gebouw inplanting en toegangswegen

34 [5], [6] - toegangsweg(en): 2 opties: - berijdbare rijweg van de openbare weg - bijzondere toegangsweg * (vanaf de berijdbare rijweg van de openbare weg) De toegangsweg moet zowel vrij (: parkeer- en stationeerverbod), als berijdbaar zijn voor brandweerwagens. De basisnormen vermelden volgende karakteristieken voor de toegangsweg: - ri, re,vrije breedte en vrije hoogte overeenkomstig figuur - helling 6% (helling sokkel * 12%) - draagvermogen overeenkomstig maximale asbelasting van 13t - mogelijkheid om tegelijk 3 voertuigen van 15t te dragen (enkel MG en HG) [5], [7] - situering gebouw (t.o.z. toegangsweg): - ingang in zijgevel. (fig.) Enkel MG en HG vereisen supplementaire weg langs lange gevel. - ingang in lange gevel: toegangsweg is voldoende. Supplementaire weg langs zijgevel is niet vereist. Situering gebouw t.o.z. toegangsweg cfr. fig. Bij HG met h 50m moet de afstand (via de openbare weg) tot de brandweerpost worden beperkt tot 10km. * Bij inplanting van meerdere gebouwen op één sokkel kan de sokkel worden gebruikt als bijzondere toegangsweg. Bij niet-berijdbaarheid van de sokkel kan de interventie worden gerealiseerd via een gewone weg of via een tunnel met een openluchtsegment om de 25m - min. afmetingen: 15m x 7m. ** L 60m bij LG met 1 bouwlaag. inplanting en toegangswegen 2.1 juni 1999

35 [5], [8] - relatie tot ander gebouw: - naburig gebouw: LG * : L 6m MG * en HG: L 8m Indien de afstand (L), vrij van elk brandbaar element en gelegen tussen 2 gebouwen, onvoldoende is, voldoet de gevel ( die is gelegen tegenover het naburig gebouw) aan de Rf-eisen zoals bepaald voor aangrenzende gebouwen. - aangrenzend gebouw: L = 0: LG: Rf (scheidings)wand 1h MG: Rf (scheidings)wand 2h HG: Rf (scheidings)wand 4h De verbinding tussen 2 LG kan worden gerealiseerd door een bzs deur. Bij MG en HG is een sas verplicht. Voor de sassen en de doorgangsdeuren geldt: b btr. Bemerk: indien een LG aan een HG aangrenst, moeten de Rf-eisen voor een HG worden toegepast. De voorschriften voor gevels worden gedefinieerd op * De voorwaarde van de afstand tussen een LG (of MG) en een tegenoverstaand gebouw geldt niet indien de 2 gebouwen worden gescheiden door bestaande straten, wegen behorend tot het openbaar domein. inplanting en toegangswegen 2.2 juni 1999

36 - definitie voorschriften structurele elementen

37 - definitie: zie begrippen [9] - voorschriften Onderstaande tabel vermeldt de Rf-eisen voor de strukturele elementen. Kelderverdiepingen en bovengrondse bouwlagen worden onderscheiden. Ei-(1 n) incl. vloer Ei : Ei : struktuur Ei+(1 n) : struktuur struktuur - LG met 1 bouwlaag - Rf 1h - Rf 1/2h - (dak: Rf,s - LG met >1 bouwlagen - Rf 1h 1/2h) - Rf 1h - Rf 1h (dak: Rf,s 1/2h) MG Rf 2h Rf 1h Rf 1h HG Rf 2h Rf 2h Rf 2h Bij LG vereisen de basisnormen geen voorschriften voor de dakstruktuur, indien het dak aan de binnenkant wordt beschermd door een bouwelement met Rf 1/2h. structurele elementen 3.1

38 - principe algemeen uitzonderingen: compartimenten met meerdere bouwlagen gevels daken verticale binnenwanden (en binnendeuren) valse plafonds compartimentering

39 - principe Het gebouw wordt ingedeeld in compartimenten. De wanden van de compartimenten hebben een voldoende Rf. De branduitbreiding (naar een aanliggend compartiment) wordt verhinderd. [10], [11] - algemeen: compartiment : 1 bouwlaag en S 2500m² * De oppervlakte van een compartiment (S ) mag worden uitgebreid indien het compartiment wordt uitgerust met een automatische blusinstallatie en een rooken warmteafvoerinstallatie. compartiment : wanden (excl. gevels verbinding tussen compartimenten en daken - zie ) LG Rf Rfstrukt bzs deur met Rf 1/2h MG Rf 1h sas 2m² met Rf wanden 1h ; deuren: Rf 1/2h en zs HG Rf 2h sas 2m² met Rf wanden 2h ; deuren: Rf 1/2h en zs Voor de sassen, de toegangs-, uitgangs- en doorgangsdeuren geldt: b btr. L1, L2 en L1-2 worden gedefinieerd op 5.2. Het vereist aantal uitgangen (ns) kan worden afgeleid uit 5.1. [10] - uitzonderingen: compartimenten met meerdere bouwlagen De hoogte van een compartiment kan uitzonderlijk worden uitgebreid tot meerdere bouwlagen. Onderstaande lijst definieert de uitzonderingen. De voorschriften kunnen worden afgeleid uit voorgaande tabel. Het vereist aantal uitgangen (ns) wordt gedefinieerd op 5.1 ; L1, L2 en L1-2 op atrium met een blusinstallatie en een - aantal bouwlagen en S onbeperkt rook- en warmteafvoerinstallatie - duplex - S 2500m² - geheel van technische lokalen - aantal bouwlagen en S onbeperkt - parkeergebouw - aantal bouwlagen en S onbeperkt enkel MG en HG : - duplex op bovenste 2 bouwlagen - elke bouwlaag : opp. 2500m² - Ei en bovenliggende bouwlaag - V 25000m³ * Bij LG met 1 bouwlaag mag S zonder bijkomende maatregelen worden uitgebreid tot 3500m². Daartoe enkel de beperking van de lengte van het compartiment tot 90m. De lengte van een compartiment is de afstand tussen de 2 punten van het compartiment die het verst van elkaar verwijderd zijn. compartimentering 4.1