Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 3

Transcriptie

1

2 Inhoud Een woord vooraf... 6 Leeswijzer... 7 Inleiding: Profiel van de school... 8 Ons onderwijs... 8 Stichting Attendiz... 9 Contactgegevens school... 9 Contactgegevens Attendiz... 9 Contactgegevens Samenwerkingsverband... 9 Passend Onderwijs Visie en beleidsvorming Visie van onze school Missie van de school Beleidsvorming Over het team Functies bij ons op school De directeur Zorgcoördinator Orthopedagoog Schoolmaatschappelijk deskundige Leerkracht Vakleerkracht lichamelijke oefening Onderwijsassistenten Conciërge Administratief medewerkster Stagiaires De Jeugdarts Het team schooljaar Leiderschap en management Leiderschap Management Ouderraad Cultuur en klimaat Schoolcultuur Sociale veiligheid Risico-Inventarisatie en evaluatie(ri&e) Arbobeleid Externe contacten Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 3

3 4.2 Cultuur voor medewerkers Interne communicatie Cultuur voor de leerlingen Cultuur voor ouders Schoolregels Veiligheidsbeleid Klachten Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Middelen en voorzieningen Huisvesting en uitrusting Financiën Sponsoring Ouderbijdrage Onderwijs - Management van processen Primair en Secundair De leeromgeving Opbrengst- en Handelingsgericht werken het ontwikkelingsperspectief Sociale Cognitie Training (SOCO) Het orthodidactische handelen Afstemming en wisselwerking Actieve rol van de leerling Werken vanuit het ontwikkelingsperspectief Toelating en verwijzing Verwijzing naar een andere school Mogelijke uitstroom Begeleiding passend onderwijs Leerlingenzorg Uitgangspunten interne ondersteuningsstructuur Commissie voor de Begeleiding Leerlingvolgsysteem Schoolverzekering Informatiestromen Gegevens ouders en leerlingen Brief toestemming gegevens opvragen en versturen Foto s Nieuwsbrief Telefonische bereikbaarheid school Oudercontacten Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 4

4 6.7.7 Rapport Ouderavonden Informatieavond Oudergesprekken Thema-avond Leerlingenvervoer Zelfstandig reizen Gebruik medicijnen De broodmaaltijd Gymnastiek Schoolvakanties en vrije dagen Vakantierooster 2014 / Studiedagen Compensatiedagen ofwel marge-uren Maatregelen ter voorkoming en bestrijding van schoolverzuim Leerplichtwet Vrijstelling van bepaalde onderwijsactiviteiten Waardering Leerlingen en ouders Personeel en management Maatschappij Interne Audits Resultaten en opbrengsten Evaluatie vorig schooljaar Ontwikkelingsplan Opbrengsten van het onderwijs Jaarverslag Gele- en rode kaart Protocol time out - (tijdelijke) verwijdering - interne overplaatsing Controle Fysieke Beheersing Bijlagen Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 5

5 Een woord vooraf Beste lezer, Het document dat voor u ligt, is de schoolgids van Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap. Deze schoolnaam is tijdelijk in afwachting van de nieuwe schoolnaam die in de loop van het schooljaar vastgesteld zal worden. De schoolgids geeft inhoudelijke en praktische informatie geldend voor één schooljaar. Het is een verbijzondering van het schoolplan. Dat betekent dat er naast overeenkomsten ook aanvullingen staan in de schoolgids. Die aanvullingen zijn doorgaans voor ouders en leerlingen van belang en vaak ook praktisch van aard. De schoolgids is expliciet geschreven voor de ouders/ verzorgers. Alle overige betrokkenen van de school en alle andere geïnteresseerden zijn ook van harte uitgenodigd de schoolgids te lezen. De schoolgids wordt ieder jaar opnieuw uitgebracht. Om de leesbaarheid te vergroten hebben we er dit jaar voor gekozen om een aantal formele zaken die voor alle scholen gelden op de website van Attendiz te plaatsen, De klachtenregeling is daarvan een voorbeeld. Om de schoolgids altijd te kunnen inzien heeft de school ervoor gekozen de schoolgids op de website te zetten. De ouder(s)/verzorger(s) van nieuwe leerlingen ontvangen in het eerste jaar een gedrukt exemplaar. Daarnaast kunnen ouder(s)/verzorger(s) die ook behoefte hebben aan een gedrukt exemplaar dat opvragen bij de school. Overige ouders/verzorgers ontvangen jaarlijks na vaststelling per mail de schoolgids. Om de handzaamheid van de schoolgids te vergroten zijn uitgebreide bijlagen over specifieke zaken van de school uit de gids gehaald en op de schoolwebsite geplaatst. Het overzicht van de leerstof is hiervan een voorbeeld. De schoolgids is op dezelfde wijze opgebouwd als het schoolplan. Op die manier bestaat er een heldere relatie tussen de verschillende documenten en kunt u vanuit die documenten de school steeds beter herkennen. Een fijn schooljaar toegewenst in goede samenwerking. Namens het schoolteam, Dick Grovenstein Datum van vaststellen door bevoegd gezag: Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 6

6 Leeswijzer We volgen in deze schoolgids de systematiek van het INK-model, een leidraad voor het in gang zetten van schoolontwikkeling. Dit model is in onderstaande figuur grafisch weergegeven. De volgende acht hoofdstukken die aan bod komen, corresponderen met de organisatie- en resultaatgebieden die door het INK-model worden onderscheiden. Voor meer informatie hierover verwijzen we u naar het schoolplan. Aan bod komen achtereenvolgens de thema s: 1. Visie en Beleid 2. Over Het Team 3. Leiderschap 4. Cultuur en Klimaat 5. Middelen en Voorzieningen 6. Onderwijs management van processen primair en secundair 7. Waardering 8. Resultaten en Opbrengsten Elk hoofdstuk kent verschillende paragrafen die passen bij dat hoofdstuk, zie ook de inhoudsopgave. In de schoolgids worden geen beleidsvoornemens en streefdoelen gesteld. Die kunt u lezen in het schoolplan. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 7

7 Inleiding: Profiel van de school Ons onderwijs De naam van onze school is Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap. Dit is onze tijdelijke werknaam in afwachting van de definitieve naam. Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap, onderdeel van Stichting Attendiz, is een school voor speciaal onderwijs in Hengelo met de grondslag van bijzonder neutraal onderwijs. Leerlingen met verschillende culturele en maatschappelijke achtergronden kunnen het onderwijs op Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap volgen. Met ingang van augustus 2014 gaat passend onderwijs in. De leerlingen zullen op dat moment vanuit het overkoepelende samenwerkingsverband aangemeld kunnen worden. Voor onze school betekent dit dat er leerlingen toegelaten kunnen worden uit de gemeenten Haaksbergen, Hof van Twente, Borne, Hengelo, Oldenzaal, Dinkelland en Losser. Zie ook 6.7 uit deze schoolgids. Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap verzorgt voor ongeveer 175 leerlingen (gemiddeld 14 leerlingen per klas) onderwijsarrangementen op maat vanuit deskundigheid en expertise. Die onderwijsarrangementen laten zich als volgt omschrijven: De school heeft een geïntegreerde aanpak voor leerlingen die in hun onderwijs behoefte hebben aan een van de volgende arrangementen. Daar waar de geïntegreerde aanpak niet kan wordt naar een passende oplossing gezocht. 1. Een heldere en ver doorgevoerde voorspelbaarheid en concrete communicatie Deze communicatie sluit zo precies mogelijk aan bij de informatie-verwerkingsproblematiek van onze leerlingen. Voor deze leerlingen wordt gebruik gemaakt van visualisatie, van een omgeving die duidelijk aangeeft wat de bedoeling is, van structuur in de tijd, de ruimte, de taken en personen. Daarnaast wordt dit versterkt door een speciale en aangepaste manier van communiceren waardoor de kans op misverstanden, op het ontstaan van machteloosheid en frustraties, verminderd. Afhankelijk van de cognitie van de leerlingen worden de opdrachten aangepast. Voor leerlingen met een lagere cognitie zijn de opdrachten praktischer van aard en voor leerlingen met een hogere cognitie zullen de opdrachten uitdagender en verdiepend zijn. De leerkracht maakt gebruik van het principe 'van voorstructureren naar zelfreguleren'. Daarmee ontwikkelt het kind zijn zelfstandigheid en kan het ook in minder heldere situaties adequaat functioneren zonder belemmerende angst te ontwikkelen. 2. Emotioneel neutrale benadering De school heeft een aanpak voor leerlingen die in hun onderwijs behoefte hebben aan een emotioneel neutrale benadering, omdat zij emoties niet begrijpen als gevolg van vervelende ervaringen in het verleden (en heden) of vanuit hun stoornis. De leerkracht gaat op een zakelijke manier met hen om en vermindert daardoor hun niet sociale manier van omgaan met anderen (aantrekken en afstoten). 3. Gestructureerde benadering De school heeft een aanpak voor leerlingen die in hun onderwijs behoefte hebben aan een voorgestructureerde omgeving en proactief handelen, waarbij als basis wordt ingezet op sociale- en Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 8

8 emotionele ondersteuning. De doelstelling hierbij is de leerling meer autonomie bij te brengen, zodat de leerling beter om kan gaan met zichzelf en de omgeving. Stichting Attendiz Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap valt onder de verantwoordelijkheid van Stichting Attendiz. Deze stichting heeft ruim 25 scholen voor speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs. Iedere school wordt geleid door een schooldirecteur. De verschillende scholen zijn ondergebracht in drie divisies. Iedere divisie wordt aangestuurd door een divisiedirecteur. Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap valt binnen de SO divisie. De naam van de divisiedirecteur is de heer R. Boers. De drie divisiedirecteuren vallen direct onder de bestuurder van de stichting Attendiz. De naam van de bestuurder is R. Zeeuwen. Contactgegevens school Schoolnaam Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap Brinnummer 00KM42 Adres Jacques Perkstraat 5-7 en 9-11 Postcode en Plaats 7552 JR HENGELO Telefoon so-hengelo@mozaiektwente.nl Website Contactgegevens Attendiz Adres Welbergweg 20, 7556 PE Hengelo Telefoon Website Contactgegevens Samenwerkingsverband Naam Samenwerkingsverband Adres Postbus AJ Oldenzaal Telefoon Telefoon info@swv2302.nl Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 9

9 Website Passend Onderwijs Op 1 augustus 2014 wordt de wet Passend Onderwijs van kracht. Kernpunten uit deze nieuwe wet zijn dat: Reguliere en speciale scholen op het gebied van ondersteuning aan leerlingen samenwerken; Scholen zorgplicht hebben (de school waar de leerling schriftelijk is aangemeld dient te zorgen voor een passende plek, indien er sprake is van zeer specifieke onderwijsbehoeften van een kind); Scholen en gemeenten / jeugdhulpverlening samen werken aan de integrale ondersteuning aan leerlingen vanuit onderwijs en zorg; Er minder regelgeving vanuit Den Haag komt, maar dat er meer in de eigen regio geregeld kan worden. Samenwerkingsverband en subregio De school van uw kind maakt deel uit van het schoolbestuur Attendiz. Alle schoolbesturen in de gemeenten Enschede, Hengelo, Hof van Twente, Oldenzaal, Haaksbergen, Borne, Dinkelland en Losser zijn verenigd in het Samenwerkingsverband (SWV) PO. Dit samenwerkingsverband is opgedeeld in drie subregio s; Enschede, Plein Midden Twente (Hengelo, Borne, Haaksbergen, Hof van Twente) en Noord Oost Twente (Oldenzaal, Losser en Dinkelland). Onze school valt onder subregio Plein Midden Twente. De besturen in iedere subregio werken nauw samen met de andere schoolbesturen uit de regio om optimale ondersteuning aan ieder kind te kunnen bieden en expertise met elkaar te delen. Onderwijs, passend bij iedere leerling Alle scholen binnen het SWV hebben met elkaar vastgesteld welke ondersteuning er tenminste op alle locaties geleverd wordt, de zogenaamde basisondersteuning. Daarnaast hebben alle scholen vastgesteld welke extra ondersteuning zij kunnen bieden aan leerlingen. De basis- en schoolspecifieke ondersteuning hebben scholen beschreven in hun schoolondersteuningsprofiel. Is de school handelingsverlegen, met andere woorden kan de school niet voldoen aan de ondersteuningsbehoefte van uw kind, dan wordt er allereerst binnen het bestuur of in de subregio gezocht naar een externe deskundige die samen met de school andere mogelijkheden voor ondersteuning in kaart brengt. Nader onderzoek kan ook één van de adviezen zijn. In dit traject wordt er te allen tijde nauw samengewerkt met de ouders. Mochten extra interventies onvoldoende resultaat opleveren waardoor de leerling op die school niet langer begeleid kan worden, dan dient de school een andere, beter passende plek te zoeken. Dat kan ook het speciaal onderwijs zijn. Speciaal (basis)onderwijs Voor een plaatsing in het speciaal onderwijs moet de school, samen met u als ouders / verzorgers, een toelaatbaarheidsverklaring aanvragen bij de Commissie van Arrangementen van het samenwerkingsverband. Meer informatie over het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring vindt u op de website van het samenwerkingsverband of via de school. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 10

10 Meer informatie voor ouders Voor u als ouders geldt dat de scholen de belangrijkste informatiebron zijn als het gaat om Passend Onderwijs en extra ondersteuning aan uw kind. De school heeft dagelijks contact met de leerling en vervult daarmee in de ogen van het samenwerkingsverband een belangrijke rol in de adequate informatievoorziening aan ouders. Het samenwerkingsverband PO heeft een eigen website: Op (website van ministerie OCW) en op kunnen ouders / verzorgers meer informatie vinden over de samenwerkingsverbanden en over Passend Onderwijs. Tot slot heeft iedere school een eigen interne begeleider (ib er) of zorgcoördinator. Deze onderwijsmedewerker is in staat verdere vragen van u te beantwoorden over de uitvoer van Passend Onderwijs op de school. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 11

11 1. Visie en beleidsvorming Het onderwijs dat wij aanbieden en de kwaliteit die we hierin neerzetten komt tot stand op basis van onze missie en visie: dat wat wij met onze leerlingen willen bereiken. Deze missie en visie wordt vierjaarlijks geëvalueerd en bijgesteld. Onze schoolontwikkeling verloopt cyclisch en systematisch. Zo concretiseren wij de missie en visie in beleid en beleidsvoornemens aan de hand van het INK-managementmodel en de PDSA-cyclus waarmee we in beeld brengen of we bereiken wat we willen bereiken. 1.1 Visie van onze school Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap wil een school zijn waar leerlingen met een psychiatrische stoornis zich cognitief en sociaal emotioneel kunnen ontwikkelen om een juiste plek in het voortgezet (speciaal) onderwijs te krijgen en daarmee een stap zetten naar een volwaardige plaats in de samenleving. 1.2 Missie van de school Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap is een school: die rekening houdt met de mate van de stoornis van de leerling; die hoge verwachtingen heeft van haar leerlingen; die opbrengstgericht werkt; die veel structuur, duidelijkheid en voorspelbaarheid biedt; die veel aandacht besteedt aan de sociaal emotionele ontwikkeling; die werkt naar een grotere zelfstandigheid van de leerling; die werkt volgens het principe van voorstructureren naar zelfreguleren; die goede contacten onderhoudt met ouders en andere ketenpartners; waar het personeel werkt in een professionele leergemeenschap. Mission statement: Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 1.3 Beleidsvorming Iedere school moet er voor zorgen dat de kwaliteit van de school op peil blijft en verbetert. Hierbij neemt binnen het beleid van onze school de PDSA kwaliteitscirkel een centrale plaats in. PDSA is een afkorting van vier Engelse woorden die staan voor: 1. Plan. Alle scholen hebben een schoolplan. Het schoolplan wordt voor vier jaar vastgesteld. In het schoolplan staan het schoolbeleid, de beleidsvoornemens en de streefdoelen van de school vermeld. 2. Do. De directeur vertaalt de streefdoelen uit de managementovereenkomst in actieplannen. In deze actieplannen geeft de directeur het tijdspad aan wanneer de plannen gerealiseerd moeten zijn en tevens wie er verantwoordelijk voor de plannen is. 3. Study. Twee keer per jaar levert de directeur een managementrapportage aan. Via deze rapportages houdt de directeur het bestuur op de hoogte van de vorderingen van de actieplannen en tevens levert de directeur gegevens aan over de opbrengsten van het onderwijs, de kwaliteit van het onderwijs en diverse algemene schoolgegevens. 4. Act. Borging van alle documenten gebeurt op iedere school in borgingsmappen. De directeur informeert de verschillende belanghebbenden (medewerkers, ouders, leerlingen, bevoegd gezag, inspectie) over de kwaliteit van haar onderwijs. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 12

12 2. Over het team Goed onderwijs wordt verzorgd door kwalitatief goede mensen. Kwalitatief goed geschoolde medewerkers vormen een succesfactor om excellent onderwijs te verzorgen in onze school. 2.1 Functies bij ons op school De functies die binnen onze school voorkomen zijn onderstaande: Directeur Zorgcoördinator Orthopedagoog Schoolmaatschappelijk Deskundige Leerkracht Vakleerkracht lichamelijke oefening Onderwijsassistent Conciërge Administratief medewerkster De directeur Als eindverantwoordelijke van het onderwijs op school. De directeur komt altijd in beeld bij leerlingen wanneer er belangrijke beslissingen genomen worden of dito adviezen gegeven worden. De directeur is lid van de CvB Zorgcoördinator De zorgcoördinator ondersteunt de leerkrachten bij het uitvoeren van de individuele ontwikkelingsperspectieven. De zorgcoördinator is aanwezig bij de leerling-besprekingen en soms ook bij de contacten met ouders. Hij/zij coacht leerkrachten en assistenten, gaat op klassenbezoek en coördineert het onderwijsinhoudelijke programma. De zorgcoördinator is lid van de CvB Orthopedagoog De orthopedagoog adviseert en begeleidt de leerkrachten in hun handelen met individuele leerlingen. De orthopedagoog is betrokken bij alles wat met de toelating van nieuwe leerlingen te maken heeft. Hij / zij is op aanvraag aanwezig bij gesprekken met ouders. De orthopedagoog is lid van de CvB. Tot het takenpakket van de orthopedagoog behoort onder andere: begeleiden van leerlingen met een ASS. Dit gebeurt door middel van het begeleiden en ondersteunen van leerkrachten in het omgaan met leerlingen met een ASS, deelname aan oudergesprekken, observaties en aanwezig zijn bij leerlingbesprekingen; het verzorgen van scholing en voorlichting Schoolmaatschappelijk deskundige De schoolmaatschappelijk deskundige heeft tot taak een goede relatie tussen school en thuis te onderhouden en is lid van de CvB. Hij / zij kan de leerkrachten begeleiden en adviseren in het omgaan met hun leerlingen; voor de ouders kan hij / zij als vraagbaak functioneren Leerkracht De leerkrachten hebben de taak om de leerlingen zo goed mogelijk te begeleiden in het volgen van onderwijs. Ook het omgaan met hun stoornis staat voorop. Steeds wordt een afweging gemaakt van wat de (on)mogelijkheden zijn van de leerling. Hierop wordt het onderwijs afgestemd. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 13

13 2.1.7 Vakleerkracht lichamelijke oefening De vakleerkracht lichamelijk oefening heeft als taak om de leerlingen zo goed mogelijk te begeleiden bij de lichamelijke oefening. Alle leerlingen hebben twee in de week lichamelijke oefening in de sportzaal naast de school Onderwijsassistenten In de afdeling SO is in iedere klas naast de leerkracht ook een onderwijsassistent aanwezig. De onderwijsassistent ondersteunt de leerkracht bij alle voorkomende taken Conciërge De conciërge regelt de huishoudelijke zaken in de school en verricht klein onderhoud aan het schoolgebouw Administratief medewerkster De administratief medewerkster is verantwoordelijk voor de administratie van de school. Tevens is zij degene die u te woord staat als u telefonisch contact zoek met de school. 2.2 Stagiaires Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap biedt stage mogelijkheden voor studenten van de opleiding Orthopedagogiek, SPH, SPW en PABO. 2.3 De Jeugdarts De jeugdarts van Het Mozaïek SO Hengelo /Onder de Kap is mevrouw M. J. Sprakel. Zij is lid van de CvB. Daarnaast is de jeugdarts nauw betrokken bij de begeleiding van de kinderen op school. Zij doet (indien nodig) een medisch onderzoek. Hiervan wordt u altijd vooraf op de hoogte gesteld. Zij heeft ook contact met de leerkrachten. De jeugdarts is te bereiken op het volgende adres: GGD Regio Twente Bezoekadres: Nijverheidstraat 30, 7511 JM Enschede Postadres: Postbus 1400, 7500 BK Enschede Telefoon: Fax: info@regiotwente.nl 2.4 Het team schooljaar Het is ten tijde van het maken van deze schoolgids nog niet helder hoe de invulling van het team zal zijn. De indeling per groep wordt uiterlijk in de eerste week van het nieuwe schooljaar op onze website gepubliceerd. De samenstelling van het team zal via de website steeds worden geactualiseerd. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 14

14 3. Leiderschap en management De schoolleiding gaat voor in schoolontwikkeling. De schoolleiding zet de koers uit en bepaalt de kaders. Voorbeeldgedrag is een woord dat veelal samen wordt gevat met leiderschap. En, goed voorbeeld doet goed volgen. 3.1 Leiderschap De visie van Stichting Attendiz op leiderschap gaat uit van opbrengstgericht en onderwijskundig leiderschap. Opbrengstgericht leiderschap stelt de interactie tussen leraar en leerling centraal en wil het onderwijskundig proces versterken met als doel de leerresultaten van leerlingen te optimaliseren. Dit onderwijskundig leiderschap moet dan ook leiden tot effectievere instructie door leraren, waardoor leerlingen beter leren met als resultaat betere leerprestaties van leerlingen. 3.2 Management Binnen de school zijn er verschillende overlegstructuren waar verschillende collegae aan deelnemen. Ook leerlingen en ouders kunnen een rol hebben tijdens verschillende overleggen. Hieronder worden de meest voorkomende genoemd en toegelicht. (Gemeenschappelijke) MedezeggenschapsRaad (MR en GMR) De (G)MR heeft als taak om de leerlingen, ouders en het personeel te vertegenwoordigen in de schoolorganisatie. Het belangrijkste doel van medezeggenschap in school is de mogelijkheid voor ouders en personeel om mee te praten over beslissingen die henzelf en de leerlingen aangaan. De (G)MR wil een actieve bijdrage leveren aan besluitvorming over schoolbeleid. Dat houdt in dat de (G)MR graag vroegtijdig kennis neemt van of deelneemt aan activiteiten die de kwaliteit van het onderwijs verbeteren. Daarvoor is een optimale samenwerking met het bestuur, directie, personeel en ouders nodig. De GMR van Attendiz bestaat uit 6 personeelsleden en 6 ouders. De MR van onze school bestaat uit 3 personeelsleden en 3 ouders. De ouderraad van Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap wil het contact tussen school en ouders en ouders onderling bevorderen. Juist omdat je als ouder niet elke dag bij de schoolpoort kunt staan en onze kinderen veel zorg nodig hebben is ouderbetrokkenheid zo belangrijk. De OR vergadert een keer per maand, waarbij ook een teamlid en de directeur aanwezig zijn om zaken zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. 3.3 Ouderraad De functie van de ouderraad van Het Mozaïek SO Hengelo Onder de Kap is een andere dan in het reguliere onderwijs. Het is immers in principe niet wenselijk ouders bij de lessen of anderszins te betrekken omdat dit voor veel kinderen te onrustig is. De ouderraad heeft een functie. De ouderraad heeft een huishoudelijk reglement. Van elke vergadering wordt een verslag gemaakt dat op school ter inzage ligt. De penningmeester int en beheert de ouderbijdrage. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 15

15 Verder heeft de Ouderraad nog enkele ondersteunende functies: Assistentie bij bijvoorbeeld Kerst, Sinterklaas, Pasen, schoolreisje ed. De Ouderraad verzorgt daarbij de benodigde versnaperingen (Ouderbijdrage). Verspreiding informatie voor alle ouders/verzorgers. Dit geschiedt via de nieuwsbrief en tijdens de algemene ouderavond en thema-ouderavond, op deze avond is de ouderraad aanwezig met een informatie stand. Elk schooljaar organiseert de ouderraad, in samenwerking met de school, een Thema-ouderavond. De ouderraad vindt het belangrijk contact te hebben met U als ouder. De ouderraad vertegenwoordigt namelijk alle ouders en kinderen. U bent daarom van harte uitgenodigd met ideeën of tips te komen. Deze tips kunt u mailen naar or-hengelo@mozaiektwente.nl. Naast alle bovengenoemde overlegstructuren kent de school nog verschillende werkgroepen binnen de school of vanuit Attendizscholen onderling, die met regelmaat overleg vragen. Werkgroepen die gericht zijn op de onderwijsontwikkelingen en werkgroepen die gericht zijn op activiteiten. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 16

16 4. Cultuur en klimaat Een prettig pedagogisch klimaat gekenmerkt door een duidelijke structuur, veiligheid, respectvolle sociale omgang en vertrouwen is een belangrijke voorwaarde voor de ontwikkeling van leerlingen. 4.1 Schoolcultuur Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap richt zich op leerlingen van 6 tot en met 13 jaar met ernstige geïnternaliseerde problematiek gedrag ten gevolge van een psychiatrische stoornis. Ongeveer 90% van de leerlingen heeft een autisme spectrum stoornis (PDD-NOS, syndroom van Asperger, autistische stoornis); de overige kinderen hebben een hechting- of angststoornis. Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap wil voor haar leerlingen een gevoel van veiligheid in en om de school creëren door voor de leerlingen structuur aan te brengen in tijd, ruimte, werkzaamheden, communicatie, voorspelbaarheid, prikkelreductie en onderlinge relaties. De school wil de leerlingen tot verdere exploratie laten komen, door de methodiek 'van voorstructureren naar zelfreguleren' te hanteren. Gezien vanuit het eigen perspectief van elke leerling wordt gewerkt aan de maximaal haalbare toerusting binnen de verschillende ontwikkelingsgebieden. Zo gaat de leerling op weg naar relatie, competentie en autonomie. Om dit te realiseren is het noodzakelijk dat er sprake is van een duidelijke structuur binnen de school en is de inrichting van het schoolgebouw hier op afgestemd. Hoewel actief burgerschap en sociale integratie in het leerstofaanbod terugkomt, hebben wij niet apart omschreven op welke wijze beleid is ontwikkeld ten aanzien van actief burgerschap en sociale cohesie (burgerschap en kennis, inzicht en vaardigheden in het omgaan met mensen uit andere culturen). Wij realiseren ons dat onze leerlingen opgroeien in een pluriforme samenleving. Ons onderwijs is mede gericht op het bevorderen van actief burgerschap en sociale integratie. Het onderwijs er mede op gericht dat leerlingen kennis hebben van en kennis maken met verschillende achtergronden en culturen van leeftijdgenoten Sociale veiligheid Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap waarborgt de sociale veiligheid van leerlingen, leraren en ouders. Zij moeten zich te allen tijde veilig kunnen bewegen op school. Er zijn school- en klassenregels (waaronder pleinregels; de regels zijn vooral gedragsregels: hoe ga je met elkaar om). Deze regels worden ook daadwerkelijk gehanteerd. Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap beschikt over een methode voor sociaal-emotionele ontwikkeling. Incidenten worden in eerste instantie afgehandeld door de leerkracht. Als zaken niet opgelost kunnen worden, wordt de directeur betrokken bij de afhandeling. In geval van ernstige incidenten kunnen de leerlingen een gele- of rode kaart krijgen. De gele kaart kan worden gezien als een waarschuwing en de rode kaart houdt in dat de leerling voor de volgende dag geschorst wordt. Meerdere rode kaarten in een korte tijd kan leiden tot verwijdering. Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap heeft een interne en externe vertrouwenspersoon. Daarnaast heeft de school 2 BHV ers en 1 trauma coach. Om te controleren of leerlingen zich echt sociaal veilig voelen bevraagt Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap de leerlingen, ouders/verzorgers 1 x in de vier jaar middels een enquête over onder andere over de sociale veiligheid Risico-Inventarisatie en evaluatie(ri&e) In 2012 heeft er een Risico-Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) plaatsgevonden. Van de inventarisatie is een verslag gemaakt waarin de aandachtspunten en de gekozen verbeterpunten staan aangegeven. Jaarlijks zal er aan een aantal verbeterpunten worden gewerkt Arbobeleid De Stichting Attendiz, waar Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap onderdeel van is, heeft met een Arbo dienst een contract afgesloten. Het beleid is er op gericht om uitval bij medewerkers te Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 17

17 voorkomen. In geval van een langdurige uitval wordt er een probleemanalyse gemaakt en vervolgens een plan van aanpak opgesteld. Er is in geval van langdurige uitval tevens de mogelijkheid voor overleg met de bedrijfsarts in het Sociaal Medisch Overleg (SMO) Externe contacten Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap onderhoudt structurele contacten met externe instanties. Hierdoor halen we expertise binnen en wisselen we expertise uit, waardoor we adequaat samen kunnen werken aan de opvoeding en de ontwikkeling van de kinderen. We dragen daarvoor als school en ouders een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De externe instanties waarmee we een relatie onderhouden zorgen voor advies, hulp en ondersteuning en dit komt de kwaliteit van het onderwijs en de school als organisatie ten goede. We hebben systematische en gereguleerde contacten met onder andere: - Onderwijs advies centrum Expertis; - Steunpunt autisme Twente e.o.; - PABO Edith Stein; - ROC van Twente; - BJZO; - Karakter; - Arccàre; - Mediant; - Vrij gevestigde (kinder)psychiaters en GZ-psychologen; - MEE; - REC 4 Oost Nederland (incl. CVI); - Autisme Centraal (Gent België); - Inspectie voor het Onderwijs; - Ambulante Dienst Attendiz; - Scholen voor Voortgezet (Speciaal) Onderwijs; - SBO scholen. 4.2 Cultuur voor medewerkers Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap is steeds in ontwikkeling. Deze ontwikkeling vindt plaats in een klimaat waar ruimte is voor de ontwikkeling van de professionele cultuur. Daarnaast is een gedeelte van het personeel eerder werkzaam geweest op een andere (V)SO locatie van Attendiz en is er nieuw personeel benoemd van buiten de stichting Attendiz. Beide groepen nemen een cultuur mee van uit hun vorige werkkring. Er wordt gestreefd naar het ontwikkelen van een lerende organisatie, die gekenmerkt wordt door een professionele cultuur. Om dit te bereiken worden er jaarlijks studiedagen (voor kennis/vaardigheden op pedagogisch-, didactisch- en psychiatrisch vlak) voor het gehele team georganiseerd. Daarnaast kan het personeel, naast het verplicht behalen van de Master Sen, individueel nascholing volgen. Speerpunt is de ontwikkeling van het personeel tot nog beter personeel. Het is voor de kwaliteit van de school van belang dat de werknemers niet alleen beschikken over lesgevende capaciteiten. Op Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap wordt ook veel waarde gehecht aan de professionele instelling van de werknemers. Dit houdt voor onze school in dat ze: Handelen in overeenstemming met de missie en de visie van de school; Zich collegiaal opstellen; Zich medeverantwoordelijk voelen voor de school, de leerlingen en elkaar; Met anderen kunnen en willen samenwerken; Hun werk met anderen willen bespreken; Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 18

18 Kritisch willen zijn ten opzichte van het handelen (organisatorisch en onderwijskundig) van collega s (teamleren); Zich adequaat voorbereiden op vergaderingen en bijeenkomsten; Genomen besluiten loyaal uitvoeren; Aanspreekbaar zijn op resultaten en op het nakomen van afspraken; Kennis en inhoud van algemene beleidsnota s; Gemotiveerd zijn om zichzelf te ontwikkelen; Anderen kunnen en willen begeleiden of helpen; Beschikken over reflectieve vaardigheden; Planmatig werken; Bereid zijn om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de school; Met ouders willen meedenken. Een echte professional is herkenbaar door het initiatief dat hij toont, doordat hij meedenkt, doordat hij vragen stelt en vooral doordat hij iets beters bedenkt. Jaarlijks voert de directeur gesprekken met alle medewerkers. Het gaat hierbij om functioneringsgesprekken, doelstellinggesprekken en beoordelingsgesprekken. Tijdens deze gesprekken wordt in evaluerende zin gesproken over de gang van zaken op school, het welbevinden van de betrokkenen, eventuele wensen, het functioneren van betrokkenen met betrekking tot de groep, de collega s, de ouders en de schoolleiding. Vanzelfsprekend komt de vraag naar verbeterpunten aan de orde. De afspraak is dat er voorafgaand aan het gesprek een klassenbezoek wordt afgelegd Interne communicatie Op Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap vinden de we de interne communicatie erg belangrijk. Het gaat er om betrokkenheid te onderhouden van de medewerkers op het werk en het schoolgebeuren, om op die manier de kwaliteit van de school te optimaliseren. Daarom zorgt de schoolleiding voor een heldere vergaderstructuur en worden er effectieve hulpmiddelen gebruikt. De school kent de volgende organisatorische vergadering: - Onderwijskundige vergadering; - Bouwoverleg. Vijf keer per jaar wordt er een plenaire vergadering gehouden, waarbij alle personeelsleden aanwezig zijn. In deze vergadering wordt er teruggekeken op de afgelopen periode (wat hebben we bereikt) en naar de komende periode (wat gaan we doen). De Ouderraad vergadert gemiddeld 1 x per maand. De Medezeggenschapsraad vergadert gemiddeld 1 x per maand Daarnaast gebruiken we effectieve middelen voor de communicatie: postvakken, wekelijks een schriftelijke memo en . Qua communicatiegedrag vinden we het volgende belangrijk: - Zaken worden op de juiste plaats besproken; - Vergaderingen worden goed voorbereid; - Op vergaderingen is er sprake van actieve deelname; - In beginsel spreekt iedereen namens zichzelf; - We geven elkaar respectvolle feedback en accepteren ook feedback van anderen. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 19

19 4.3 Cultuur voor de leerlingen Op Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap is het jaarstofklassensysteem de basis voor de organisatie. De leidraad voor de indeling van de groepen is het uitstroomperspectief, het didactisch niveau en de leeftijd. Gekoppeld aan de uitstroommogelijkheid/ontwikkelingsperspectief worden de leerlingen ingedeeld in een van de 3 onderstaande leerroutes: 1. Verdiepte leerroute (leerlingen met uitstroomperspectief HAVO/VWO niveau); 2. Basis leerroute (leerlingen met uitstroomperspectief Theoretische leerweg en Kaderberoeps); 3. Intensieve leerroute (basisberoeps en praktijkonderwijs). Het leren dient plaats te vinden in een stimulerende leeromgeving, waarbij de leerlingen binnen hun mogelijkheden betrokken zijn bij het leren en de school. Samenwerking met ouders en hulpverlening bij dit alles vormt de onderlegger voor zo optimaal mogelijk onderwijs op de school. Bij de kernvakken (rekenen en alle taalonderdelen) wordt gewerkt met leerlijnen. Deze leerlijnen zijn gekoppeld aan de leerroutes. Deze leerlijnen zijn landelijk opgesteld. Er wordt gewerkt met groepsplannen. Dit groepsplan heeft een directe relatie met de leerroute. De komende jaren zal dit nader worden uitgewerkt. In onze lessen maken we gebruik van klassikale instructie door middel van het interactief gedifferentieerde directe instructie model (IGDI). Hierdoor zijn wij in staat tijdens de uitleg meer interactie met de leerlingen te hebben en door de leerlingen die meer uitleg nodig hebben, deze te geven en leerlingen die minder uitleg nodig hebben ook minder uitleg te geven. Deze laatste groep leerlingen kan hierdoor eerder aan het werk gaan, gevolgd door extra leerstof, van het vak of een ander vak. Hierdoor zal het zelfstandig werken ook toenemen. Dit zelfstandig werken biedt ons ook de mogelijkheid om leerlingen extra hulp te bieden. Voor het zelfstandig werken maken wij gebruik van dagtaken en weektaken afhankelijk van de zelfstandigheid van de leerlingen. Onze leerlingen hebben vanuit hun stoornis vaak een sociaal-emotionele achterstand en zijn hierdoor soms ook sociaal minder vaardig. Wij vinden, naast het vergaren van kennis, het heel belangrijk dat zij zich hierin ontwikkelen. Door hier elke dag aandacht aan te schenken tijdens de lessen (eerste graad strategieën) en door trainingen (tweede graad strategieën) zoals sociale cognitie en Stop! Hoe los ik het op willen wij dit realiseren. De aansluiting naar het Voortgezet (Speciaal) Onderwijs moet zo goed mogelijk verlopen. Het is belangrijk om samen met de ouders een goed advies uit te brengen. Om de ouders hierbij te ondersteunen organiseren wij jaarlijks een ouderavond over het voortgezet onderwijs voor de leerlingen van 11 jaar en ouder. Tijdens deze ouderavond informeren wij de ouders welke vormen van Voortgezet (Speciaal) Onderwijs er zijn en op welke wijze zij hun zoon/dochter kunnen voorbereiden op de overgang naar het Voortgezet (Speciaal) Onderwijs. Daarnaast hebben de groepsleerkrachten individuele gesprekken met de ouders. Aanvullend psychologisch onderzoek behoort tot de mogelijkheden. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 20

20 4.4 Cultuur voor ouders De ouders van onze leerlingen mogen verwachten dat de leerkrachten goed onderwijs geven waarbij zij zorgdragen voor een veilig pedagogisch klimaat. Ook mogen de ouders er van uit gaan dat er gewerkt wordt aan een ononderbroken ontwikkelingslijn op cognitief, sociaal-emotioneel, sociaal vaardig en motorisch gebied. Ouders zijn voor ons van grote waarde met betrekking tot bovenstaande ontwikkelingslijn. Wij dienen wat op school gebeurt en thuis goed op elkaar af te stemmen. Daarom hebben wij veelvuldig contact met de ouders. Aangezien het merendeel van de leerlingen niet door de ouders wordt gebracht vindt het dagelijks contact onder andere plaats door middel van het heen en weer schriftje, via de of telefonisch. Ouders kunnen ook een gesprek aanvragen met de leerkracht, de orthopedagoog, de zorgcoördinator of de directie. Daarnaast kennen wij de volgende contacten met de ouders: WAT WANNEER WIE Intakegesprek Voor de aanmelding Directeur en ouders Kennismakingsgesprek met leerlingen Als de datum van plaatsing bekend is Leerkracht, onderwijsassistent en ouders Informatieavond Begin van het schooljaar Leerkracht en onderwijsassistent Huisbezoeken SO: tussen herfstvakantie en voorjaarsvakantie Leerkracht, onderwijsassistent en ouders Schooladviesgesprek November Leerkracht Bespreking schoolhandelingsplan Na de leerlingenbespreking Leerkracht, onderwijsassistent en ouders Overdrachtsgesprek Als de leerling naar een andere klas gaat Leerkracht en onderwijsassistent Eindgesprek Als de leerling naar een andere afdeling of een andere school gaat en bij het einde van de schoolcarrière Leerkracht en ouders Algemene informatie aan de ouders vindt plaats door middel van de maandelijkse nieuwsbrief, de website en de jaarlijkse schoolgids. Wekelijks verstuurd de leerkracht een weekbrief naar de ouders. Hierin doet zij verslag van de gebeurtenissen in die week in de groep. De inbreng van de ouders bij uitvoerende activiteiten en het schoolbeleid is geregeld via de Ouderraad (OR) en de Medezeggenschapsraad (MR). 4.5 Schoolregels We hebben op school algemene schoolregels die voor iedereen gelden. De regels in de klas en in de pauze zijn hiervan afgeleid. De regels en afspraken worden regelmatig met de leerlingen herhaald en waar mogelijk samen met hen uitgebreid. De regels bevatten anti-pestregels. De regels en afspraken ondersteunen het (pedagogisch) klimaat dat we nastreven: een veilige omgeving waarin iedere leerling zich optimaal kan ontwikkelen. Als leerlingen gedrag vertonen dat de geldende normen en regels overschrijdt, dan wordt er sturend en corrigerend opgetreden. We proberen preventief te zijn: we ondersteunen als er positief gedrag wordt vertoond, we bespreken moeilijke situaties, zoeken samen naar manieren om het anders aan te pakken en spiegelen leerlingen in hun gedrag. Zo nodig wordt met ouders overlegd hoe de leerling het beste begeleid kan worden. Op het moment dat er Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 21

21 grenzen worden overtreden, wordt het agressieprotocol uitgevoerd en kan een gele of rode kaart gegeven worden aan een leerling. 4.6 Veiligheidsbeleid Wij gaan uit van een directe relatie tussen het primaire proces en de mate van veiligheid. Uitgaande van de stelling dat aantrekkelijk vormgegeven onderwijs tot tevreden leerlingen leidt, kan worden aangenomen dat dit ook tot minder ongewenst gedrag leidt en daarmee tot een veiliger school. Wij willen dat leerlingen en personeelsleden zich veilig voelen op school. Om inzicht te krijgen in de veiligheidsbeleving van leerlingen, ouders en teamleden wordt hier vierjaarlijks in de kwaliteitsmeting naar gevraagd. Voor het registreren en melden van agressie incidenten zijn er formulieren agressie-incidentmelding ontwikkeld. Daarnaast leren medewerkers op de jaarlijkse agressie-interventietrainingen hoe zij agressie-incidenten kunnen voorkomen en tevens hoe zij kunnen handelen in geval van agressie. 4.7 Klachten Het is in eerste instantie altijd de bedoeling uw probleem of klacht bespreekbaar te maken met de leerkracht van uw kind. Mocht u dit niet meer als mogelijkheid zien dan kunt u ook een gesprek aangaan met de directeur van de school. Als ook dit niet meer mogelijk is en u de klacht zo ernstig vindt dan kunt u contact opnemen met de vertrouwenspersoon van school of de vertrouwenspersoon van de stichting. Op onze school is de heer N. Knol als vertrouwenspersoon binnen de school aangesteld, die niet alleen klachten registreert en verwijst, maar ook signaleert. De onafhankelijke vertrouwenspersoon van Attendiz is Mevr. Mona Stuivenberg, telefoon: Mailadres: mstuivenberg@jarabee.nl Mocht u schriftelijk een klacht willen indienen, dan kunt u terecht bij de onafhankelijke klachtencommissie van Attendiz. U kunt uw klacht richten aan: Attendiz T.a.v. Klachtencommissie, mevr. A. Grundel Welbergweg PE Hengelo 4.8 Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling Sinds 1 juli 2013 is de Meldcode van kracht. Sindsdien zijn professionals, o.a. in het onderwijs, verplicht de meldcode te gebruiken bij vermoedens van geweld in huiselijke kring. Bij Attendiz is op iedere school een aandachtsfunctionaris aanwezig, voor alle collega s op school het eerste aanspreekpunt wanneer vermoedens van geweld bestaan. Onze aandachtsfunctionarissen zijn mevr. W. Schillemans en mevr. N. Ozbalaban Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 22

22 5. Middelen en voorzieningen De juiste middelen en voorzieningen zorgen ervoor dat wij kwalitatief goed onderwijs kunnen geven. 5.1 Huisvesting en uitrusting Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap is sinds 1 augustus 2013 gevestigd in twee schoolgebouwen aan de Jac. Perkstraat in Hengelo. Het gebouw is in 2013 geheel verbouwd. Beide schoolgebouwen hebben gezamenlijk 14 lokalen, één lokaal met keukeninrichting, nevenruimtes, magazijnen, personeelsruimtes en kantoren. Tussen beide schoolgebouw staat een gymlokaal waar de gymlessen worden gegeven door de vakleerkracht gym. Bij beide gebouwen bevinden zich speelpleinen met speeltoestellen. Ook heeft de school de beschikking over een groot grasveld waar de leerlingen kunnen voetballen. 5.2 Financiën Het jaarverslag van Attendiz wordt jaarlijks op de website van Attendiz geplaatst. 5.3 Sponsoring De school kan een beroep doen op financiële ondersteuning vanuit diverse fondsen. Het geld wordt besteed aan een van tevoren vastgesteld doel. Sponsoring door bedrijven of instellingen is ook mogelijk. Attendiz conformeert zich aan het Convenant scholen voor primair en voortgezet onderwijs en sponsoring Dit houdt onder meer in dat: - Sponsoring niet de objectiviteit, de geloofwaardigheid, de betrouwbaarheid en de onafhankelijkheid van het onderwijs en de school in gevaar mag brengen; - Sponsoring verenigbaar moet zijn met de statutaire grondslag van de rechtspersoon van wie de school uitgaat, alsmede de doelstellingen van de school en het onderwijs; - De school niet in een afhankelijkheidsrelatie tot de sponsor(s) mag komen te verkeren; - Sponsors dienen de uitgangspunten van het convenant te accepteren; - Aanvragen voor sponsoring worden getoetst door het managementteam en door de MR. 5.4 Ouderbijdrage De ouderbijdrage is een vrijwillige bijdrage. Met de ouderbijdrage koopt u als het ware diensten die uw kind op school worden aangeboden maar, die niet wettelijk zijn vastgesteld en waarvoor de school dan ook geen vergoeding ontvangt van het Ministerie van Onderwijs (excursies, vieringen, sprekers op ouderavonden enzovoorts). De ouderbijdrage voor het schooljaar is vastgesteld op 25,00 per leerling. Deze kan worden overgemaakt op bankrekeningnummer: NL84RABO , t.n.v. Attendiz, o.v.v. de naam van het kind. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 23

23 6. Onderwijs - Management van processen Primair en Secundair Vanuit onze ambitie willen wij kwalitatief goed onderwijs bieden en onze leerlingen zo goed mogelijk voorbereiden op een plek in de samenleving. Als school spelen wij daarbij in op nieuwe eisen die vanuit de samenleving aan ons gesteld worden. 6.1 De leeromgeving Er wordt gebruik gemaakt van reguliere methodes en leermiddelen. In principe moet de leerstof van de basisschool geleerd kunnen worden. Om dat te kunnen bereiken, passen we ons onderwijsconcept aan, aan de hulpvraag van onze doelgroep en ieder kind afzonderlijk. Leeromgeving: de inrichting van de klas is overzichtelijk en functioneel; Het leerstofaanbod sluit aan bij het uitstroomperspectief van de leerling. Er wordt gepland, geregistreerd, geëvalueerd en getoetst om steeds de koers passend te houden en er worden leerroutes ontwikkeld die passen bij verschillende uitstroomprofielen; De variatie in didactische aanpak wordt eveneens vergroot door de actieve inzet van ICT middelen in het onderwijs; Afwisseling van keuzemogelijkheid en sturing: het streven is erop gericht om (juist bij) onze leerlingen te zorgen voor een actieve betrokkenheid bij onderwijsactiviteiten; De relatie met het regulier onderwijs wordt op verschillende manieren en niveaus versterkt. Het dagprogramma is vastgelegd in het rooster van de klas, dat vervolgens vertaald is in de groepsplanner van de leerkracht en dagritmekaarten in de klas voor de leerlingen. In voorkomende gevallen worden die individueel gespecificeerd. Het pedagogisch klimaat is belangrijk op Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap. Als het pedagogische klimaat optimaal is, zal de cognitieve ontwikkeling optimaal kunnen verlopen. Het leren omgaan met sociale vaardigheden, emoties en het trainen hiervan, wordt op verschillende wijzen vormgegeven. We gebruiken verschillende manieren om sociale vaardigheden gestructureerd aan te leren Opbrengst- en Handelingsgericht werken We richten ons onderwijs opbrengstgericht in. Opbrengstgericht werken betekent enerzijds dat we als school hele duidelijke doelen moeten stellen wat we onderwijskundig met uw zoon/dochter willen bereiken. Hierbij wordt er in school gewerkt met schooloverzichten, groepsoverzichten en groepsplannen. De cyclus van handelingsgericht werken wordt hierbij gehanteerd. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 24

24 6.1.2 Het ontwikkelingsperspectief Al vrij snel nadat uw kind op school geplaatst is moeten we een voorspelling doen over de school waarnaar uw kind uitstroomt als hij/zij 12 jaar oud is. Dit noemen we het uitstroomperspectief. Dit uitstroomperspectief wordt opgesteld op basis van gegevens van de vorige school en van de gegevens van de CvB. Dit ontwikkelingsperspectief wordt opgesteld op basis van het IQ, de leerprestaties, de communicatie, de werkhouding, het gedrag en de ernst van de stoornis. Dit is niet eenvoudig, vooral niet als uw zoon/dochter nog maar kort op school is. (zie 6.3) Gekoppeld aan de uitstroommogelijkheid/ontwikkelingsperspectief zal uw kind een passende leerroute volgen. We kennen 3 leerroutes; Verdiept (leerlingen met uitstroomperspectief HAVO/VWO niveau); Basis (leerlingen met uitstroomperspectief Theoretische leerweg en Kaderberoeps); Intensief (Basisberoeps en Praktijkonderwijs). Alle leerlingen in de groepen 3 t/m 5 volgen in principe het basisarrangement. Mocht blijken dat dit niet voldoende is, dan kan er overgegaan worden naar verdiept, intensief of zeer intensief. Vanaf leerjaar 6 worden de leerlingen in een bij hen horend arrangement geplaatst. Er zal bij de kernvakken (rekenen en alle taalonderdelen) gewerkt gaan worden met leerlijnen. Deze leerlijnen zijn gekoppeld aan de leerarrangementen. Meer dan 50% van de lestijd wordt besteed aan de kernvakken. Het ontwikkelingsperspectief bestaat uit de volgende delen: Deel 1: Ontwikkelingsperspectief: Dit document zet de grote lijn richting toekomst uit, waarbij op basis van een aantal gegevens (leerontwikkeling, intelligentie, diagnose, last van kenmerken van de stoornis) gekeken wordt wat de mogelijkheden kunnen zijn. Deel 2: Samenvatting dossier: Vanuit het dossier worden de hoofdpunten samengevoegd dat als basisinformatie dient bij het handelen en nadenken over aanpak en mogelijkheden. Deel 3: Leerlingprofiel: Naast de feiten in de samenvatting dossier, worden ook naar de bevorderende en belemmerende factoren op het gebied van sociale, emotionele, cognitieve en fysieke ontwikkeling, de werkhouding, het schoolse leren op een schematische manier beschreven. Aan deze factoren worden handelingsgerichte adviezen voor de leerkrachten gekoppeld. Deel 4: Jaarplan: Hierin worden de doelen voor één schooljaar gesteld. Deze zullen twee maal per schooljaar worden geëvalueerd in de leerlingbespreking en eventueel bijgesteld worden. In de groep wordt gewerkt met een groepsplan per vak. Dit groepsplan heeft een directe relatie met het leerarrangement. Deze plannen zijn nog in ontwikkeling. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 25

25 6.1.3 Sociale Cognitie Training (SOCO) Vanaf de peuterleeftijd ontwikkelen kinderen een zogenaamde Theory of Mind. Dit betekent dat zij min of meer beginnen te beseffen dat anderen in hun omgeving iets anders kunnen denken en voelen dan zijzelf. Deze Theory of Mind is bij kinderen met autisme niet of slecht ontwikkeld. De moeite met afstemmen op de ander en het herkennen van de eigen gevoelens heeft grote gevolgen voor de manier waarop zij in het leven staan en omgaan met anderen. Aan de hand van de Theory Of Mind test (TOM test) kan gekeken worden of de Theory of Mind zich voldoende ontwikkeld heeft. Er wordt dus gekeken of het kind over voldoende sociaal begrip, sociaal inzicht en sociale sensitiviteit beschikt. Deze training probeert een eerste aanzet te geven tot verdere ontwikkeling op het gebied van emotie herkenning. De emoties waar de training zich op richt zijn: bang, blij, boos en verdrietig. Om dit verder te stimuleren oefenen we dit ook in de klassensituatie. Dit kan bijvoorbeeld door het benoemen van wat je ziet aan emoties bij de kinderen. Bijvoorbeeld: Ik zie dat je boos bent, omdat je... Maar ook bijvoorbeeld tijdens het voorlezen van een verhaal door vragen te stellen over hoe iemand zich zou kunnen voelen. Sociale Cognitie wordt in groepjes van 4 kinderen gegeven. Hierbij zijn 1 of 2 trainers (onderwijsassistenten) aanwezig. De trainers worden begeleid door de orthopedagoog. In totaal bestaat de training uit tien bijeenkomsten van ongeveer drie kwartier. Alle bijeenkomsten verlopen volgens een vaste structuur. Naast deze training worden ook de volgende trainingen gegeven aan die kinderen die het nodig hebben: Training 5 G- model; Stop! hoe los ik het op?; Samenspelen, samenwerken; Samenspel. Op Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap werken we met de SoVa-methode Goed Gedaan. Goed Gedaan is een praktische methode voor sociaal-emotionele ontwikkeling in het basisonderwijs. Met Goed Gedaan wordt er op een positieve en concrete manier aandacht aan de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen besteed. Dit geeft de kinderen een goede basis mee voor later. Goed Gedaan houdt rekening met de wereld waarin kinderen vandaag de dag opgroeien. Dat is een wereld die o.a. door de media (tv, internet) erg groot en divers is en waarin kinderen zeer verschillend voorbeeldgedrag krijgen. Goed Gedaan geeft hen meer zicht en grip op hun eigen emoties en gedrag en maakt hun het "hoe en waarom" van sociale vaardigheden duidelijk. Goed Gedaan is nadrukkelijk gebaseerd op een praktische kijk op "leren" en "samenleven" en combineert theorieën en trainingen uit de hulpverlening met "gezond verstand" en praktische tips. Ingewikkelde sociaal-emotionele inzichten en vaardigheden worden vertaald in concrete termen en stapjes. De twaalf onderwerpen die bij Goed Gedaan aan de orde komen zijn: samen spelen en werken; weerbaarheid; rekening houden met anderen; omgaan met verschillen; verplaatsen in een ander; bewuste keuzes maken; zelfbeheersing; zelfvertrouwen; relativeren; zelfkennis; omgaan met media-info; samen op internet. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 26

26 Door het samen met de leerling maken van Sociale Vertelsels wordt de actieve rol van de leerling bij het aanleren van goed gedrag en het afleren van fout gedrag gestimuleerd. Dat gebeurt tevens via het (vaak tijdelijk) inzetten van beloningssystemen. Ook wordt er gewerkt aan groepsdoelen uit de methode Goed Gedaan. Daarnaast kan er tijdens de sociaal emotionele ontwikkelingsmomenten met of zonder veel stimulans invulling gegeven worden aan de behoefte van de leerlingen. Het geleerde wordt in praktijk gebracht op een actieve en zelfstandige manier. De leerkracht /assistent speelt op zulke momenten een voor de leerling onopvallende rol, namelijk die van observant, waarbij slechts indien nodig interventies door de leerkracht / assistent plaatsvinden. Bij onze doelgroep ( voornamelijk leerlingen met o.a. pdd-nos, autistische stoornis, syndroom van Asperger) moet je inzoomen op de problemen die de leerlingen hebben met: centrale coherentie; theory of Mind; executieve functies. Alle andere problematiek blijkt vrijwel altijd vanuit die drie genoemde theorieën te komen en is dus secundair. Veel typerend gedrag van onze leerlingen komt voort vanuit problemen met: De centrale coherentie: verbeelding; taal letterlijk nemen, geen samenhang zien. Theory of Mind: sociaal niet afstemmen op de ander, waardoor sociaal onhandig gedrag ontstaat. Executieve functies: de omgeving en werkzaamheden organiseren en plannen vormt het derde deel van deze triade: het is lastig om zich een idee te vormen hoe je met een taak aan de slag gaat. Het (ortho)pedagogisch handelen is belangrijk op Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap. Als het pedagogische klimaat optimaal is zal het kind beter tot leren komen. In een veilige situatie treedt immers gewenning op en ontstaat gevoel van competentie. Kinderen hebben vertrouwen in zichzelf en in hun omgeving. Dan kan een efficiënt leerproces plaatsvinden en kan het zelfreguleren steeds meer naar voren komen. De school is geen behandelinstituut. De school doet een beroep op de gezonde leermogelijkheden van de leerling, waarbij tegelijkertijd rekening wordt gehouden met de beperkingen die er in samenhang met de psychiatrische problematiek zijn. Hierdoor ontstaat een klimaat van eisen stellen en tegelijkertijd een klimaat van accepteren van de problematiek. De school toont altijd respect voor de eigenheid van het kind, ongeacht de ontwikkelings- of de gedragsproblemen van het kind, ondanks het feit dat dit soms behoorlijk overschaduwd kan worden door onwenselijk of moeilijk te begrijpen uitingen of gedragingen. Het (leer)gedrag van de leerling vormt de leidraad. Het is van groot belang dat de leerkracht kennis heeft van de problematiek en weet waar het soms zo moeilijk te begrijpen gedrag mee in verband kan staan. De leerkracht moet de betekenis van dat gedrag ontrafelen en interpreteren, met behulp van bovengenoemde theorieën. Het autistische denken biedt handvatten om te komen tot de duiding. Hierbij is het van belang steeds de afweging te maken of er sprake is van niet-stoornis gerelateerd gedrag of stoornis gerelateerd gedrag. De school vindt het belangrijk dat het vakmanschap van de leerkracht tot uiting komt in de pedagogische relatie met de leerling. Het behoort tot haar kerntaak ervoor te zorgen dat iedere leerling zich veilig voelt op school (relatie), zelfvertrouwen opbouwt (competentie), leert zelfstandig te functioneren en eigen verantwoordelijkheid te dragen (autonomie). De leerkracht kan op een aantal manieren tegemoetkomen aan deze basisbehoeften m.n. in de interactie met kinderen, in het klassenmanagement en in de instructie. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 27

27 Vaardigheden die de leerkracht in de interactie met de leerling gebruikt zijn bijvoorbeeld: voordoensamendoen-nadoen, herhalen, het stellen van vragen, gewenst gedrag belonen, niet de persoon maar het gedrag afkeuren, hulpego zijn, luisteren, gedrag terugkoppelen, neutraal-vriendelijke opstelling, communicatie afstemmen op de mogelijkheden van de leerling. De leerlingen zijn gebaat bij structuur, duidelijkheid, veiligheid en voorspelbaarheid. Vanuit dit preventieve klimaat wordt er per kind naar een zo groot mogelijke zelfstandigheid gewerkt, dus van voorstructureren naar zelfreguleren Daarom is de structuur ook niet een doel op zich, maar een middel om meerdere doelen te bereiken, zowel cognitief als sociaal emotioneel. Door deze structuur ontstaat een pedagogisch klimaat om maximaal om te leren gaan met zelfstandigheid. De 14 leerlingen van de klas zou men derhalve kunnen plaatsen op een denkbeeldige lijn, van enerzijds extreem veel structuur en ordening naar anderzijds nauwelijks aanpassingen en veel zelfstandigheid Het orthodidactische handelen Uitgangspunt is: van voorstructureren naar zelfreguleren. Er wordt de kinderen geleerd wat ze nodig hebben om zelf die structuur af te bouwen, om zelf de structuur en organisatie vorm te gaan geven en toe te werken naar zelfstandigheid. Steeds beschouwt de leerkracht dit op korte, middellange en lange termijn. Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap past uitgangspunten van het Handelingsgericht werken toe. De onderwijsbehoeften van de leerlingen staan centraal: Wat heeft een leerling nodig om een bepaald doel te behalen? Dit begint bij de inrichting van de school. De basis moet goed gestructureerd en helder zijn, zodat er aan doelen gewerkt kan gaan worden. De inrichting van de klassen is dusdanig dat deze weinig irrelevante prikkels en frustraties oplevert. Er wordt altijd gekeken wat de individuele leerling nodig heeft voor zijn werkplek. Er zijn kinderen die in een groepje kunnen zitten tijdens werken, maar er zijn ook kinderen die het beste werken als ze een meer afgeschermde werkplek hebben. De instructie wordt gegeven volgens het interactieve gedifferentieerde directe instructie model(igdi model: dagelijkse terugblik, presentatie/interactieve groepsinstructie, begeleide inoefening, zelfstandige of in duo toepassen verlengde instructie, feedback zelfstandig werken en instructiegroep, evaluatie, terug en vooruitblik) in groepen, subgroepen en op individueel niveau. Bij de indeling van de groepen wordt gekeken naar het didactisch niveau. Naast de individuele begeleiding bij het leren wordt er gestreefd naar het werken in groepen en subgroepen. We streven ernaar om de kinderen die in hetzelfde arrangementen werken zoveel mogelijk bij elkaar in een groep te plaatsen. Hierdoor worden groepslessen en subgroep lessen mogelijk. Toetsen zijn hiervoor een middel om het didactisch niveau te bepalen. Twee keer per jaar worden de CITO toetsen afgenomen, daarnaast wordt er ook gebruik gemaakt van de methode gebonden toetsen. Deze toetsen geven een duidelijk beeld van welke stof de leerling beheerst en welke nog niet. Als een kind een onderdeel van de stof niet beheerst is, er remediërend materiaal van de methode aanwezig om verder te werken aan de beheersing van de stof in extra leertijd. Voor de leerlingen die de stof wel beheersen, is verdiepend materiaal van de methode aanwezig. Door middel van de toetsen is het voor ons ook mogelijk om te controleren of de leerling nog wel in het juiste arrangement werkt. De groepslessen en het werken in subgroepen geven de leerlingen de kans om te leren omgaan met groepsinstructies. Daarnaast zorgen de groeps- en subgroepslessen ook voor meer oefen- en instructiemomenten. De leerlingen leren zelfstandig en samen aan opdrachten te werken. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 28

28 Voor de kinderen waarvoor dit niet haalbaar is, wordt een individueel programma opgesteld. Deze leerlingen werken op dezelfde momenten aan dezelfde vakken als de andere kinderen in de groep, maar krijgen individuele instructies. Ook werken er kinderen met een individueel rooster, omdat het volgen van het groepsrooster nog te moeilijk is Afstemming en wisselwerking Op Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap gaat het niet alleen om het kind, maar om het kind in wisselwerking met zijn omgeving. Het gaat om deze leerling in deze groep, bij deze leerkracht op deze school en van deze ouders. Hoe goed is de omgeving afgestemd op wat dit kind nodig heeft. De leerkrachten realiseren passend onderwijs. Positieve aspecten van kind, leerkracht, groep, school en ouders zijn van groot belang. Naast problematische aspecten zijn deze nodig om de situatie te begrijpen, ambitieuze doelen te stellen en om een succesvol plan van aanpak te maken. Samenwerking tussen leerkrachten, leerlingen, ouders en interne en externe begeleiders is noodzakelijk om een effectieve aanpak te realiseren. Samenwerking met ouders is de onderlegger voor succesvol onderwijs aan onze doelgroep. Middels huisbezoeken, telefonische of schriftelijke contacten, oudergesprekken, maar ook middels de Ouderraad en MR proberen we samen op te gaan met ouders, ieder vanuit de eigen deskundigheid, bij de ontwikkeling van de leerling Actieve rol van de leerling Vanuit ieder Ontwikkelingsperspectief wordt uiteindelijk het maatwerk geleverd, zoals verwoord in onze visie. Omdat we reguliere methodes gebruiken bij alle schoolse vakken, wordt het aanbod rondom actieve betrokkenheid van de leerlingen bovendien primair conform de methode / de leerlijn gevolgd. Zo biedt onze rekenmethode Alles Telt, maar ook bijv. de methode Veilig Leren Lezen, een rijk aanbod om de actieve en zelfstandige rol van de leerlingen binnen de onderwijsactiviteiten te stimuleren Op onze school spelen de leerlingen een actieve en zelfstandige rol binnen de onderwijsactiviteiten. In alle groepen wordt de dagindeling gevisualiseerd, op een uniforme wijze. Met andere woorden: de leerlingen weten hoe de dag verloopt en kunnen dat voortdurend controleren. Veel leerlingen ontlenen door deze ordening een groter gevoel van veiligheid. Soms hangt er bij de tafel van de leerling een verbijzondering van dat rooster of een afstreeprooster. In veel groepen worden leerlingen ingeschakeld bij het bespreken van het dagrooster, het verhangen van de pijl die het juiste moment aangeeft, enz. Veel leerlingen hebben juist moeite met het ontwikkelen van zelfstandigheid. We moeten soms verder terug in de structuur. Hierbij maken we veel gebruik van hulpmiddelen die bijv. de tijd verder structureren. Via de dagritmekaarten / het rooster in de klas, is de tijd reeds geordend. Extra hulpmiddelen als een timetimer en kleurenklok kunnen leerlingen nog meer structuur geven, net als een eigen rooster bij de tafel van de leerling. Bij het leren wordt eveneens gebruik gemaakt van hulpmiddelen, zoals opzoekboekjes en afsprakenmappen. In alle groepen wordt leerlingen geleerd zelfstandig een keuze te maken bij boosheid of drukte. Afhankelijk van het ontwikkelingsniveau kan dit door de leerling kenbaar gemaakt worden via een picto, afspraak, teken, enz. Hiermee samenhangend wordt vaak een emotiethermometer gebruikt. Dit soort hulpmiddelen zijn steeds van tijdelijke aard en slechts bedoeld om het gebruik ervan af te bouwen zodra dit mogelijk is. Er wordt gewerkt met de vraagtekenkaart. Bij de vraagtekenkaart hoort een stappenplan, waarin leerlingen, indien hun ontwikkelingsniveau dit toelaat, eerst proberen hulp te vragen binnen hun eigen groepje en daarna pas bij de leerkracht. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 29

29 In enkele groepen is slechts vier dagen per week een onderwijsassistent aanwezig. De vijfde dag is, een prima kans om de zelfstandigheid van de leerlingen te vergroten. Het is ook een stimulerende mogelijkheid om leerlingen samen te laten werken. Steeds is er in elke groep duidelijkheid welk werk gedaan kan worden na beëindiging van de opdracht. In de oudste groepen wordt er ook gewerkt met een dagtaak of weektaak. Leerlingen in de oudste groepen krijgen huiswerkbegeleiding. Het doel van het geven van huiswerk is: Het leren omgaan met iets gewoons als huiswerk; Leren plannen, organiseren en uitvoeren van huiswerk. Om onze leerlingen huiswerk mee te kunnen geven dient er wel aan een aantal voorwaarden te worden voldaan. De ouders zullen de bereidheid moeten hebben om mee te werken en te begeleiden; Het is belangrijk dat zowel bij de ouders als bij de leerling alles over het maken en leren van het huiswerk goed begrepen is; De ouders dienen er voor te zorgen dat het huiswerk op een afgesproken tijd wordt gemaakt, dat de ouder hun zoon/dochter stimuleert en motiveert om het huiswerk te maken en dat de ouders de bereidheid hebben om het geleerde werk te overhoren. Zodra er begonnen wordt met het meegeven van huiswerk ontvangen de ouders tips hoe ze dienen om te gaan met het huiswerk van hun zoon / dochter. Uw zoon / dochter krijgt op school uitleg hoe ze het huiswerk kunnen maken en leren. Daarnaast mag het huiswerk niet belastend zijn voor uw zoon / dochter. Voordat een leerling huiswerk mee krijgt maakt de leerkracht de afweging of aan bovenstaande voorwaarden voldaan kan worden. We beginnen met huiswerk vanaf groep 5. In groep 5 wordt maximaal 1 keer per week huiswerk gegeven, in groep 6 is dit maximaal 2 keer per week en in de groepen 7 en 8 maximaal 3 keer. Het gaat hierbij om huiswerk voor de vakken taal, rekenen, spelling, zaakvakken (aardrijkskunde, geschiedenis en natuur) en topografie. Het huiswerk voor deze vakken is bedoeld om de behandelde stof op school thuis te leren voor een toets, om de behandelde stof op school thuis te oefenen en/of om op school behandelde stof te herhalen, remediëren. Nadat het eerste blok van de genoemde vakken af is wordt er begonnen met huiswerk. Na het 2 e rapport wordt er geen huiswerk meer meegegeven. De leerlingen krijgen het huiswerk mee, individueel of klassikaal, in een mapje. Dit mapje dient weer meegenomen te worden naar school Onze leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Door in te spelen op dat wat er leeft bij de leerling(en), ontstaat er grotere betrokkenheid bij het leerproces. We zijn ervan overtuigd dat leren op die wijze het best tot zijn recht komt. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 30

30 In elke klas en in de hal worden periodiek thematafels ingericht, de actualiteit wordt gevolgd en indien mogelijk geïntegreerd in het onderwijs, vanuit de seizoenen en jaarfeesten worden activiteiten ontplooid, enz. Vanaf de jongste groepen leren de leerlingen op bepaalde momenten zelfstandig kiezen d.m.v. een kiesbord. De picto s die we gebruiken zijn van Sclera en maken met verloop van tijd plaats voor woorden. De zelfstandigheid wordt gestimuleerd door ADL-vaardigheden van jongs af aan te oefenen (zorg voor eigen jas, tas, eten en drinken, enz.). In de instructiewijze wordt gepoogd maximale betrokkenheid van de leerlingen te bereiken: aanhaken op voorkennis (bijv. woordweb), veel vragen stellen bij het bespreken van de lesstof, samenwerkingsvormen (bijv. denken-delen-uitwisselen). Bij het nakijken van de leerstof wordt de betrokkenheid vergroot door de leerlingen hierbij in te schakelen (of groepsgewijs na te kijken). Vanaf de middenbouw mogen leerlingen eigen werkstukken maken; gebonden aan regels en afspraken die afgestemd zijn op de leerling. Een heel andere wijze om de betrokkenheid van de leerlingen op de onderwijsactiviteiten te vergroten, is het verzamelen van informatie hierover door ons. De leerlingen-enquête van april 2012 heeft ons hierover informatie verschaft Onze leerlingen krijgen inzicht in hun leer- en ontwikkelingsproces. Reeds vanaf de jongste groepen wordt met de leerling besproken aan welke specifieke doelen gewerkt wordt. Dit gebeurt (meestal) niet in het geheim, doch juist zo veel mogelijk samen met andere leerlingen van de groep. Leerlingen leren zodoende dat voor het ene kind andere afspraken gelden dan voor het andere kind. Over het gedrag van de leerling wordt ook veel gesproken. Hoewel we geen behandeling geven, proberen we de leerling inzicht te geven in zijn eigen gedrag en hierin gedragsalternatieven te leren. De leerling wordt in zulke gesprekjes gestimuleerd actief mee te helpen om de betreffende doelen te realiseren. Door de leerling inzicht te geven in zijn soms verkeerde denkprocessen, maken we ruimte voor nieuwe oplossingsstrategieën. Sociale vertelsels of stappenplannen met thema s als ik ben boos vormen een uitstekend hulpmiddel bij het aanleren van nieuw gedrag. Er wordt samen met het kind een gesprekje gevoerd, waarin het kind zelf het probleem benoemt of ontdekt. Samen wordt er dan een plan om eraan te werken gemaakt. De leerling is zelf verantwoordelijk. De leerling kan zelf aangeven of iets goed is gegaan en of de leerling bijv. de beloning wel of niet heeft verdiend. Dit vergroot het inzicht en de betrokkenheid in het probleem en het proces. Leerlingen hangen bij hun naam op het emotiebord een emotiekaartje. Dit biedt verschillende mogelijkheden: leren voelen, benoemen, differentiëren van emoties. De leerkracht kan hierover met de leerling een gesprek aangaan. Leerlingen weten dat het belangrijk is dat ze aan dingen werken die ze nog niet zo goed kunnen. Dat het nog niet altijd goed lukt is niet erg, als ze er maar aan werken; dat is het motto. In de Sociaal Emotionele Ontwikkelingstijd wordt gesproken over de stoornissen en moeilijkheden die het daaruit voortvloeiende gedrag met zich meebrengt. We gebruiken hiertoe boeken uit de orthotheek: Bloe-boeken, een reeks boeken voor kinderen over het hebben van een stoornis, enz. Door leerlingen aan te stellen als hulpje of zonnetje van de dag of de week, creëren we de mogelijkheid te praten over bijzondere en positieve eigenschappen van de individuele leerling. Door het voeren van reflectiegesprekken wordt het inzicht in het eigen leerproces van de leerling eveneens vergroot: bijvoorbeeld tijdens de aardrijkskundeles: bespreken hoe een toets nog beter gemaakt kan worden (goed opletten en meedoen tijdens de les, als het boek erbij mag worden gebruikt: hoe kunnen we de antwoorden dan vinden/waar kun je dan naar kijken: foto s, plaatjes in Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 31

31 het boek, kopjes boven een tekst, scannen, enz.). Ook: als er veel fouten zijn gemaakt in het werk: bespreken met de leerling, extra uitleg geven en opnieuw laten maken. Voor toetsen zijn leerlingen vaak minder gemotiveerd. Soms zelfs uitgesproken angstig of verward. Plaatsen in een context en uitleggen kan hierin motiverend zijn. Dat laatste geldt overigens ook bij de analyse van de toets resultaten. Twee keer per jaar krijgen alle leerlingen een kind-rapport mee naar huis. Dit rapport is gericht aan de leerling en er wordt in begrijpelijke taal geschetst hoe de leerling zich ontwikkeld heeft. Bij uitreiking wordt het besproken met de leerling, waarna het mee naar huis gaat Onze leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. De organisatie van het eigen leerproces is gebonden aan het klassikaal volgen van het lesrooster: iedereen op dezelfde tijd taal, rekenen, enz. Binnen het klassikaal volgen van het lesrooster bestaan allerlei varianten in te dragen verantwoordelijkheid door de leerlingen, afhankelijk van het ontwikkelingsniveau van de betreffende leerling: sommige leerlingen mogen na de instructiefase zelfstandig door de stof werken, anderen hebben afspraken over de hoeveelheid, sommige leerlingen werken op antwoordenbladen en anderen werken in werkschriften, sommige leerlingen maken na de aangegeven hoeveelheid stof extra stof, anderen moeten verplicht stoppen, enz. Hier is sprake van maatwerk: afspraken per leerling, vaak doorgenomen met de CvB en nauw samenhangend met het leerlingprofiel en ontwikkelingsperspectief. Bovendien is er sprake van een dynamisch gegeven: steeds is het streven erop gericht maximale zelfstandigheid / verantwoordelijkheid voor de organisatie van het eigen leerproces. Het loslaten van de subgroepinstructie en gebruik maken van weektaken bij leerlingen die dit aankunnen gebeurt incidenteel. Leerlingen hoeven niet te wachten met beginnen met hun werk. Indien (het voor de leerling) mogelijk is, is het aan te bevelen de leerlingen de kans te geven (na het maken van een keuze) zelfstandig aan het werk te gaan en dit voort te zetten na volbrengen van de taak. Op momenten dat niet afgemaakt werk afgemaakt kan worden, kunnen leerlingen zelf volgorde hierin aanbrengen. Leerlingen kunnen afspraken maken met de leerkracht over de plek waarop ze hun werk maken: aan hun tafel, de groepstafel of op de rustplek of een andere ruimte in de school. Ook kunnen ze afspraken maken over het gebruik van een geluiddempende gehoorbeschermer of mp3 speler. De leerlingen worden geleerd verantwoordelijkheid te dragen voor de zorg over de netheid van de eigen plek, klas, hal, de laatjes en het eigen werk. Hulpmiddelen als een foto van een opgeruimd laatje of een plattegrond ervan vormen tussenstappen hierin Onze leerlingen leren aansluitend op hun mogelijkheden op een doelmatige wijze samen te werken. Hiervoor is niet alleen veel tijd in het rooster ingeruimd onder het vak Sociaal Emotionele Ontwikkeling (SEO). Vanaf de jongste groepen wordt er samengewerkt tussen leerlingen. Soms slechts naast elkaar, doch steeds is de aandacht van de leerkracht erop gericht leerlingen te leren samen werken. Er wordt zoveel mogelijk samengewerkt tussen de leerlingen. De zaakvakken worden groepsgewijs aangeboden, waarna de opgaven vaak in tweetallen gemaakt worden, waarna ze in de in de groep besproken kunnen worden. Daarnaast wordt er over de groepen heen gewerkt: in de klas. Zo wordt er in school gewerkt met leesmaatjes: zwakke lezers lezen samen met de betere lezers. Of een goede lezer leest bij rekenen de zwakke lezer de redactiesom voor, waarna de som door beiden wordt opgelost. Het gebruik van de vraagtekenkaart biedt de mogelijkheid de hulpvraag in eerste instantie aan een medeleerling te stellen. Werkvormen om het samenwerken te bevorderen zijn er legio en worden indien mogelijk ingezet. Samen sommen oefenen: de ene leerling geeft de antwoorden, de ander checkt of het de goede antwoorden zijn, daarna andersom. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 32

32 Leerlingen worden ook bij het leerproces van elkaar betrokken. Als een leerling vooruit is gegaan, dan wordt dit besproken tijdens bijv. de SEO tijd. Leerlingen zien vaak wel wat er niet goed gaat bij een ander. Op deze wijze merken ze ook de positieve kant en vooruitgang. Naast de doelen van de methode Goed Gedaan wordt er gewerkt aan groepsdoelen. Dit zijn doelen die de gehele klas betreffen, op zowel sociaal emotioneel als bijv. werkhoudingsvlak. Bijv. zithouding: daar wordt op terugkerende momenten met de hele klas over gesproken en dagelijks geëvalueerd. Voordeel ervan is dat dit het groepsgevoel vergroot. Ook leren de leerlingen elkaar aanspreken op gedrag: denk aan de regel van de maand. Leerlingen leren op deze wijze steeds meer van elkaar. Wanneer er een klassikaal probleem is, wordt het probleem nadrukkelijk ook neergelegd bij de groep en met de leerlingen besproken. Samen wordt er vervolgens gezocht naar oplossingen en worden er afspraken gemaakt. In november 2012 werd de school bezocht door de inspectie. Er werden geen belangrijke tekortkomingen in de onderwijskwaliteit geconstateerd en daarmee kende de inspectie voor het onderwijs Het Mozaïek SO Hengelo een basisarrangement toe. Een beoordeling waarop we trots zijn! 6.2 Werken vanuit het ontwikkelingsperspectief Het ontwikkelingsperspectief geeft een inschatting van ontwikkelingsmogelijkheden door instroomniveau en verwacht uitstroomniveau met elkaar te verbinden. Het vormt de basis van de ontwikkeling die leerlingen doormaken. Voor het opstellen van het ontwikkelingsperspectief gelden de volgende uitgangspunten: Voor iedere leerling stelt de school bij plaatsing binnen 6 weken een ontwikkelingsperspectief vast na, een op overeenstemminggericht, overleg met ouders. De school legt het instroomniveau vast op basis van beschikbare informatie (intelligentieprofiel, motivatie, didactische informatie, leergedrag, sociaal-emotionele ontwikkeling, communicatieve redzaamheid, stoornis/handicap, gezins-/woonsituatie). Het ontwikkelingsperspectief bevat didactische, cognitieve en sociaalemotionele gegevens van de leerling; De school stelt de leerroute, het eindniveau en de uitstroom vast. De school evalueert het ontwikkelingsperspectief tweemaal per jaar met de ouders/ verzorgers en de leerling (vanaf groep 6); Indien hulpverlening of behandeling betrokken is, bespreekt de school met deze partners het ontwikkelingsperspectief van de leerling en tevens de eventuele invloed van de behandeling hierop; Om de ontwikkeling van de leerling te kunnen volgen, brengt de school het ontwikkelingsperspectief van de leerling vanaf de plaatsing door de jaren heen overzichtelijk in kaart en toetst de prestaties van de leerling jaarlijks middels het leerlingvolgsysteem; De school verantwoordt aan de hand van het ontwikkelingsperspectief wat de resultaten en leerwinst zijn, of de school erin slaagt leerlingen op een school te plaatsen die past bij hun uitstroomniveau en of leerlingen de verworven plek weten te bestendigen; De school volgt leerlingen nog twee jaar na het verlaten van de school om te controleren of de leerling naar verwachting functioneert op de uitstroombestemming via het formulier bestendigen uitstroom ; Er wordt gewerkt met een uniform format voor het ontwikkelingsperspectief. Er is een doorgaande lijn. 6.3 Toelating en verwijzing Met de start van passend onderwijs is onze school deel gaan uitmaken van een nieuw gevormd regionaal Samenwerkingsverband van scholen voor zowel regulier als speciaal onderwijs. Onze school hoort bij het Samenwerkingsverband PO/VO. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 33

33 Leerlingen kunnen vanaf nu niet meer via een Cluster-indicatie worden toegelaten, doch krijgen vanuit het samenwerkingsverband een Toelaatbaarheidsverklaring. Ten tijde van het schrijven van deze schoolgids is de specifieke informatie hierover nog niet bekend. We zullen hierover informatie opnemen op onze schoolwebsite Verwijzing naar een andere school Jaarlijks wordt elke leerling twee keer per jaar besproken tijdens de groepsbespreking. Tijdens deze besprekingen wordt er ook geëvalueerd of plaatsing op onze school wenselijk blijft of dat de leerling doorgeschakeld kan worden naar regulier onderwijs. Ook kan het zo zijn dat de leerling niet meer past binnen de setting van onze school, omdat de leerling meer gebaat zou zijn bij een andere aanpak of andere lesstof. Dan kan het zijn dat een leerling doorgeschakeld wordt naar een andere vorm van speciaal onderwijs Mogelijke uitstroom Leerlingen van Het Mozaïek SO Hengelo / SO Onder de Kap kunnen uitstromen naar het reguliere Voortgezet Onderwijs (HAVO/VWO, VMBO, Pro) of naar het Voortgezet Speciaal Onderwijs (arbeidsgericht of diplomagericht). De ouders van de leerlingen krijgen een advies met betrekking tot de uitstroom. Dit advies wordt ook ingediend bij de Commissie van Arrangementen (CvA). Deze commissie beoordeelt het advies en deelt de ouders mede dat zijn akkoord gaan met het advies, dan wel dat zij de ouders een ander advies geven Begeleiding passend onderwijs Leerlingen die worden doorverwezen naar het regulier onderwijs komen in aanmerking voor begeleiding. Dit gebeurt in overleg met het dienstencentrum van Attendiz. 6.4 Leerlingenzorg Uitgangspunten interne ondersteuningsstructuur Kenmerken van de ondersteuning die we bieden zijn de onderstaande. Hierbij dient het ontwikkelingsperspectief als leidraad: - Heldere onderwijsdoelen op basis van het ontwikkelingsperspectief; - Een positief en veilig pedagogisch- en werkklimaat; - Een pedagogisch-didactische benadering gericht op de drie basisbehoeften (relatie, competentie, autonomie); - Structurele signaleringsmomenten; - Optimale taakgerichte leertijd; - Gemiddelde klassengrootte van 14 leerlingen. - Bieden van structuur in tijd en ruimte. - Stimuleren van de sociaal-emotionele ontwikkeling. De Commissie voor de Begeleiding is de spil in de ondersteuning die de school biedt. Zij bewaakt de structuur en zet de lijnen uit ten behoeve van het werken van de leraar in de klas. De taak van de CvB is het optimaliseren van de ondersteuning voor elke leerling. Hoogwaardige ondersteuning voor leerlingen van onze school is een randvoorwaarde om te komen tot maximale individuele zelfontplooiing. Hierbij geldt: De leerling centraal, de leraar als spil en de specifieke deskundige als ondersteuner. Goed onderwijs is de basis voor onze ondersteuning en begeleiding. De (extra) ondersteuning die leerlingen nodig hebben op het gebied van de sociale en Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 34

34 emotionele ontwikkeling wordt multidisciplinair vormgegeven vanuit een krachtige interne structuur voor ondersteuning. Deze structuur garandeert dat de leerlingen op school die ondersteuning krijgen (op didactisch, sociaal en emotioneel gebied) die nodig is. Indien de school niet de benodigde deskundigheid in huis heeft, dan kan de school een beroep doen op een regionaal netwerk. De CvB onderhoudt tal van functionele externe contacten op verschillende niveaus. Voor het bieden van de juiste ondersteuning en begeleiding is de CvB verantwoordelijk. Deze wordt gevormd door een team van professionals en is zodanig samengesteld dat vanuit verschillende invalshoeken adequaat en deskundig advies gegeven kan worden: onderwijskundig, psychologisch en medisch. De ondersteuning die wij bieden maakt deel uit van het cyclisch proces van kwaliteitszorg waarin doelen worden geformuleerd, evaluaties en analyses plaats vinden, verbeteringen worden aangebracht en de kwaliteit van de ondersteuning gewaarborgd wordt Commissie voor de Begeleiding De Commissie voor de Begeleiding is verantwoordelijk voor het bieden van de juiste ondersteuning en begeleiding aan de leerlingen van de school. De CvB is zodanig samengesteld dat vanuit verschillende oogpunten adequaat en deskundig advies gegeven kan worden. De CvB bestaat op onze school uit de gedragswetenschapper, zorgcoördinator, schoolmaatschappelijk deskundige, jeugdarts en directeur. De directeur is eindverantwoordelijk. De Commissie voor de Begeleiding heeft wettelijk tot taak: - te adviseren over het vaststellen en bijstellen van het ontwikkelingsperspectief; - het tenminste één keer per jaar evalueren van het ontwikkelingsperspectief en hiervan verslag te doen aan het bevoegd gezag; - te adviseren over terugplaatsing of overplaatsing van de leerling naar het voortgezet onderwijs. Wij vatten als school de wettelijke taken breder op en zien voor de Commissie voor de Begeleiding een rol weggelegd op het gebied van begeleiding, regievoering en plaatsing. Hieronder volgt een beschrijving van de wijze waarop de Commissie voor de Begeleiding de wettelijke taken breed invulling geeft. Begeleiding Teneinde een optimale ontwikkeling te bewerkstelligen doet de commissie op basis van dossier, gesprek en observatie aanbevelingen ten behoeve van de begeleiding van individuele leerlingen tijdens hun verblijf op school. De commissie adviseert en faciliteert leraren ter ondersteuning van het primaire proces; De commissie stelt het eerste ontwikkelingsperspectief op naar aanleiding van diverse onderzoeksverslagen en overleg; De leden van de commissie maken deel uit van de leerlingbesprekingen en groepsbesprekingen; De schoolarts verricht medisch onderzoek naar aanleiding van een specifieke medische vraagstelling; De commissie coördineert de ondersteuning rondom de leerling door het onderhouden van contacten met ouders en hulpverleningsinstanties; Leerlingbespreking Tijdens de leerlingbesprekingen formuleert de commissie of de leerling zich ontwikkelt conform het eerder vastgestelde ontwikkelingsperspectief. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 35

35 Als de leerling zich niet volgens verwachting ontwikkelt dan bespreekt de commissie samen met de leerkracht welke maatregelen noodzakelijk zijn en of het ontwikkelingsperspectief aanpassing vereist. Op groepsniveau bespreekt en analyseert de commissie de resultaten van de groep als geheel en formuleert samen met de leerkracht verbeterpunten. Om te beoordelen of het onderwijs, de ondersteuning en de begeleiding voldoende zijn geweest, worden aan het einde van de schoolperiode de resultaten van de leerlingen vergeleken met het eerder geformuleerde ontwikkelingsperspectief. Om ervan op de hoogte te zijn of de leerlingen in de vervolgvoorziening naar verwachting functioneren, worden bij de vervolgvoorziening gedurende twee jaar na de verwijzing gegevens opgevraagd, geanalyseerd en indien nodig vindt er nazorg of aanpassing van het onderwijs plaats. 6.5 Leerlingvolgsysteem Wij volgen de leerlingen over de volle breedte, met zowel methode gebonden toetsen als (indien mogelijk) niet-methode gebonden toetsen. Attendiz gaat als totale organisatie over op het digitale leerlingvolgsysteem LOGOS. De invoering moet op iedere school uiterlijk op 1 augustus 2015 hebben plaatsgevonden. 6.6 Schoolverzekering Volgens de regeling voor risicoaansprakelijkheid, zoals uitgewerkt in het Nieuwe Burgerlijk Wetboek, zijn ouders van leerlingen in het primair onderwijs wettelijk aansprakelijk voor schade die door hun kind aan andere kinderen, personeel of aan school wordt toegebracht. Voorbeeld: een leerling brengt op het schoolplein schade aan, aan de bril van een andere leerling of van een personeelslid. Dan is de school dus niet aansprakelijk. In deze situatie is de WA particulieren van toepassing. Een leerkracht kan alleen aansprakelijk worden gesteld indien er onvoldoende toezicht is uitgeoefend of wanneer er ongevallen gebeuren door nalatigheid van het personeel. Voorbeeld: een kind valt uit het wandrek, terwijl de leerkracht net even in de kleedkamer staat koffie te drinken. Om de aansprakelijkheidsrisico s van leraren en ander personeel onder werktijd te dekken, heeft de stichting een aansprakelijkheidsverzekering voor het personeel afgesloten. Wel is een extra clausule opgenomen voor stagiaires (leerlingen die buiten school stage lopen) en leerlingen die gastlessen volgen. Naast deze aansprakelijkheidsverzekering heeft de stichting ook een ongevallenverzekering voor leerlingen en personeelsleden. Deze ongevallenverzekering is een 24-uurs dekking met een SOSnummer voor calamiteiten. Deze verzekering kent een dekking voor schade en kosten die ontstaan op de weg van huis naar school en op de terugweg van school naar huis, gedurende het verblijf op school, alsmede tijdens activiteiten buiten de school, mits in schoolverband en onder toezicht van school of tijdens de door de school georganiseerde reizen en evenementen buiten de gebouwen en terreinen van de school. Hieronder vallen dan bijvoorbeeld sportdagen en schoolreizen. Ook stagiaires (leerlingen die buiten school stage lopen) en leerlingen die gastlessen volgen zijn hierin opgenomen. Wordt er gereden met eigen auto, dan raden wij de bestuurders aan in het bezit te zijn van een autoverzekering met dekking voor inzittenden. Bagage tijdens schoolreisjes is niet verzekerd. Mocht er sprake zijn van verlies / diefstal van bagage, dan zijn de ouders of het personeelslid zelf aansprakelijk via hun WAverzekering. Bij verlies/diefstal uit de auto met braakschade moeten de goederen worden geclaimd op de eigen inboedelverzekering van de eigenaar van de goederen. De braakschade moet geclaimd worden bij de eigen autoverzekering. Ten behoeve van de door de leerlingen gebruikte gehoorapparaten dienen ouders zelf een verzekering af te sluiten. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 36

36 6.7 Informatiestromen Iedere ouder heeft in principe recht op informatie van de school over zijn of haar kind. Dat is ook het uitgangspunt van de school. Er zijn echter wel verschillen. De ene ouder heeft recht op meer informatie dan de andere. Voor ouders die met elkaar getrouwd zijn of samenwonen en die het gezag over hun kinderen hebben is de situatie het gemakkelijkst. Zij krijgen steeds gezamenlijk alle informatie over hun kind; Voor ouders die gescheiden zijn, die niet meer bij elkaar wonen en die wel het gezag hebben, ligt het niet anders. Zij hebben allebei recht op alle informatie over hun kind; In het geval dat een van de ouders niet belast is met het ouderlijk gezag geldt dat de ouder die belast is met het ouderlijk gezag de verplichting heeft om de andere ouder die niet belast is met het ouderlijk gezag op de hoogte te houden van gewichtige aangelegenheden die het kind betreffen. Het is dus de bedoeling dat de ouder die niet met het gezag belast is, de informatie krijgt van de andere ouder. Als echter in de communicatie tussen ouders storingen ontstaan dan kan dat voor de school problemen opleveren. Daarvoor geldt onderstaande; Ouders die geen gezag (meer) hebben over hun kind, hebben ook recht op informatie over hun kind. De niet met het gezag belaste ouder zal daar wel zelf om moeten vragen. De school hoeft uit zichzelf geen informatie te geven aan deze ouder. Op grond van artikel 1:377c van het Burgerlijk Wetboek is dit recht beperkt; De ouder die het gezag heeft kan geen invloed uitoefenen op de informatieplicht van de school aan de ouder die niet met het gezag belast is. De ouder met het gezag kan dus niet voorkomen dat de ouder zonder gezag informatie krijgt. Ook al heeft de ouder met het gezag nog zulke goede argumenten, de school heeft toch de informatieplicht. Behalve als het informatie betreft die het belang van het kind zou kunnen schaden. In dat geval heeft de school geen informatieplicht. Niet aan de ouder die met het gezag is belast en ook niet aan de ouder zonder gezag. Dit kan dus het geval zijn als de rechter of psycholoog heeft geoordeeld dat het geven van informatie aan een ouder het kind zal schaden; De niet met het gezag belaste ouder kan ook besluiten een klacht in te dienen bij de klachtencommissie, indien de school hem/haar geen of naar zijn/haar idee te weinig informatie verschaft; Positie van de school. De leerkrachten en directie van de school zullen zich te allen tijde afzijdig houden van een conflict tussen ouders en zich neutraal opstellen. Dit brengt met zich mee dat de school zelfstandig een informatieplicht heeft ten opzichte van beide ouders en dat de school niet afhankelijk kan zijn van de informatieverstrekking van de met het gezag belaste ouder ten opzichte van de niet met het gezag belaste ouder. Ook (en juist) wanneer een scheiding minder harmonieus verloopt, zullen leerkrachten en directie geen stelling nemen vóór of tegen één van de beide ouders en met beide ouders de relatie handhaven. Wanneer een vermoeden bestaat dat er situaties voorkomen die nadelig zijn voor het welbevinden van het kind dan zal de leerkracht de vertrouwenspersoon op school hierover informeren. Bij structurele gevallen kunnen in overleg met de vertrouwenspersoon nadere stappen ondernomen worden. Welke informatie gaat naar beide niet-samenwonende ouders? Er is sprake van Algemene Schoolinformatie en leerling-gebonden informatie. Algemene Schoolinformatie Zie voor informatie die voor alle Attendizscholen geldt. Op onze schoolsite staat informatie over de schoolgids, de schoolactiviteiten en de nieuwsbrieven. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 37

37 Leerling gebonden informatie Er wordt voor niet-samenwonende ouders onderscheid gemaakt tussen recht op alle informatie en een beperkt recht op alle informatie. Indien er sprake is van een zgn. beperkt recht op alle leerlinggebonden informatie, in het bijzonder voor de niet met het gezag belaste ouder, dan dient de niet met het gezag belaste ouder er uitdrukkelijk om te vragen. De school i.c. leerkrachtenhoeven de informatie niet uit zichzelf te verstrekken. Leerlinggebonden informatie betreft informatie over ouderavonden, contactavonden, uitnodigingen voor vieringen of afsluiting van de themaweek, rapporten, info aangaande schoolreizen, resultaten van onderzoek, verwijzingen i.c. doorverwijzingen naar een andere vorm van onderwijs, aanmeldingen voor therapie en onderzoek en uitgaande brieven t.a.v. of als gevolg van gedrag. N.B.: Gesprekken op verzoek van de niet met het gezag belaste ouder betreffende leerlinggebonden informatie vinden te allen tijde op school plaats. Dit geldt ook voor het Onderwijs Ondersteunend Personeel meer in het bijzonder voor deschoolmaatschappelijk deskundige en de orthopedagoog. Inzagerecht en wet op de persoonsregistratie Er wordt in verband met een zo optimaal mogelijke begeleiding van de leerlingen veel vastgelegd. Dit begint al voor de start van de leerling op onze school. De verslagen rond de toelatingsprocedure maken deel uit van het centrale dossier, waarin ook de persoonlijke gegevens opgenomen zijn. Na de toelating worden verslagen aan het dossier toegevoegd. Persoonlijke gegevens van de leerlingen en verslagen van onderzoeken en besprekingen worden bewaard in afgesloten dossierkasten. De medewerkers van de school en de ouders hebben op verzoek inzage in het dossier. Via verslaglegging door de verschillende medewerkers van de school worden de ouders op de hoogte gesteld. Pas na schriftelijke toestemming van ouders worden gegevens doorgestuurd naar andere scholen en instanties. Gegevens van uw kind worden tot 5 jaar na vertrek van uw kind bewaard. Daarna worden ze vernietigd. Bij Attendiz is een Protocol Dossiervorming ontwikkeld om op een professionele en zorgvuldige manier om te gaan met de persoonsgegevens en vertrouwelijk stukken van leerlingen. Dit protocol is een praktische uitwerking van de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP), toegesneden op de scholen binnen Stichting Attendiz. De inhoud van het protocol is bekend bij de personeelsleden van Attendiz en ligt voor ouders/verzorgers en/of andere betrokkenen ter inzage. Hieronder vindt u een aantal belangrijke items over de verschillende manieren van het verkrijgen en verspreiden van informatie op onze school Gegevens ouders en leerlingen De leerlingenadministratie wordt bijgehouden op de computer. Het is noodzakelijk om de opgeslagen gegevens up-to-date te houden. Wij verzoeken u daarom veranderingen van adres, telefoonnummer, huisarts, medisch specialist of ziektekostenverzekering door te geven aan de secretaresse van de school. Uiteraard wordt bij het opslaan en bewaren van deze informatie gehandeld volgens de regels van de wet op de privacy. Ook is het van belang dat school op de hoogte is van eventuele regelingen die zijn gemaakt als ouders gescheiden zijn. School hecht er waarde aan dat zij een kopie krijgt van het document waarin de afspraken genoemd zijn. (zie ook protocol dossiervorming ) Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 38

38 6.7.2 Brief toestemming gegevens opvragen en versturen Ouders en/of leerlingen moeten toestemming verlenen voor inzage in delen van het medisch dossier door de Commissie voor de Begeleiding van onze school en voor het opvragen of versturen van schoolinformatie van of naar andere scholen. Hiervoor gelden onderstaande richtlijnen. - bij leerlingen tot 12 jaar: toestemming van de ouders noodzakelijk; - bij leerlingen van 12 tot 16 jaar: toestemming van ouders en leerling noodzakelijk; - bij leerlingen van 16 jaar en ouder: toestemming van de leerling noodzakelijk Foto s Het komt voor dat er foto s op school gemaakt worden. Deze kunnen op de website geplaatst worden, in de schoolgids of eventueel voor intern gebruik, bijvoorbeeld een diapresentatie tijdens een ouderavond. Jaarlijks ontvangen de ouders een formulier waarop ze kunnen aangeven of de ouders hier wel of niet mee niet akkoord gaan. Mochten de ouders niet akkoord gaan, dan zullen er geen foto s geplaatst worden van hun kind Nieuwsbrief Periodiek verschijnt op onze school de nieuwsbrief. In de nieuwsbrief wordt u op de hoogte gehouden van de laatste ontwikkelingen op school. Ook vindt u hier de vrije dagen voor de komende maand in terug en schrijft de ouderraad en de medezeggenschapsraad hierin een stukje. De nieuwsbrief wordt aan u per mail verzonden en kunt u ook altijd vinden op de website Telefonische bereikbaarheid school De school is telefonisch bereikbaar tussen 8.15 uur en uur. Ziekmelden graag tussen 8.00 uur en 8.15 uur. Leraren kunt u na uur (op woensdag na uur) telefonisch bereiken Oudercontacten De werkrelatie met de ouders is van essentieel belang voor een goede schoolgang. Daarvoor zijn structurele contacten jaarlijks ingepland en daarnaast waar wenselijk kan er met u als ouder iets anders afgesproken worden. Zo kan het zijn dat het voor een periode zinvol is om wekelijks contact te hebben. Voor de plaatsing van uw kind vindt er een intakegesprek plaats met de directeur van de school. Op het moment dat uw kind geplaatst is zal u met uw kind kennis komen maken in de school, met de leerkracht en uw kind met de klas. Daarna zal zo spoedig mogelijk gestart worden met het onderwijs. Alle leerkrachten gaan minstens een maal op huisbezoek bij de leerlingen van hun groep. Ook kan er een huisbezoek afgenomen worden tijdens het traject van de aanmelding. Jaarlijks zijn er twee oudergesprekken om de voortgang van uw kind te bespreken Verslaglegging Van alle contacten maakt de leerkracht / mentor een verslag in het zorgjournaal, waarin de gemaakte afspraken staan genoteerd. Dit verslag wordt bewaard in het leerlingdossier Rapport Twee keer per jaar geven wij de leerlingen een rapport mee. Het is een kindrapport waarin we d.m.v. 5 puntenschaal aangeven hoe hij / zij op school werkt. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 39

39 6.8 Ouderavonden Informatieavond Informatieve ouderavond: deze avond bestaat uit een gezamenlijk algemeen gedeelte en een gedeelte per klas. Bij het algemeen gedeelte laat de directeur diverse zaken aan de orde komen. Bij het gedeelte per klas vertelt de leerkracht over het lesprogramma en allerlei zaken die met de klas te maken hebben. Deze avond is in september. Thema-avond van de ouderraad: Op deze ouderavond komen één of meerdere thema s aan de orde Oudergesprekken Twee keer per jaar, in november en april, vindt er oudergesprekken plaats, ook wel 20 minuten gesprekken genoemd. In deze gesprekken wordt er met de ouders gesproken over de ontwikkeling van hun zoon/dochter Thema-avond Elk schooljaar organiseert de ouderraad, al dan niet in samenwerking met de MR, een themaouderavond over onderwerpen die te maken hebben met school, opvoeding of stoornis. 6.9 Leerlingenvervoer Leerlingen die onze school bezoeken kunnen, als zij niet in staat zijn zelfstandig te reizen, in aanmerking komen voor aangepast vervoer. Dit houdt in dat de gemeente, waar de leerling vandaan komt, ondersteuning draagt voor het vervoer per taxi(bus) naar school. Voor de ouders zijn daaraan geen kosten verbonden. De ouders dienen jaarlijks een nieuwe aanvraag voor het aangepast vervoer bij de gemeente te doen. Tegelijkertijd gaat er vanuit de school een brief naar de gemeente waarin verklaard wordt, dat aangepast vervoer noodzakelijk is. De aanvraag voor aangepast vervoer moet worden gedaan bij de juiste afdeling van de woongemeente. Per gemeente is het verschillend onder welke afdeling het leerlingenvervoer valt. De gemeente en niet de school, is verantwoordelijk voor het vervoer van de leerlingen. Bij problemen dient u daarom contact op te nemen met de verantwoordelijke ambtenaar in uw woongemeente of de vervoerscoördinator. De formele verantwoordelijkheid van de gemeente neemt overigens niet weg dat ook de school belang heeft bij goed vervoer van de leerlingen. Omwille van de coördinatie en eventuele bundeling van klachten verzoeken wij u om bij problemen met betrekking tot het vervoer ook contact op te nemen met de secretaresse van school. In overleg met u en de vervoerder zal getracht worden een oplossing te vinden Zelfstandig reizen Daar waar mogelijk adviseren wij ouders/ verzorgers en hun kind om zelfstandig te komen reizen, ofwel met openbaar vervoer ofwel met de fiets. Als school zien wij dit in het kader van de ontwikkeling van uw kind. Op weg naar zelfstandigheid betekent ook dat het goed is uw kind zelfstandig reizen aan te leren. Ook voor het zelfstandig reizen, met de fiets of met het openbaar vervoer, kunt u bij de gemeente waarin u woont een vergoedingsaanvraag indienen Gebruik medicijnen Voor zowel gedragsregulerende medicatie als het geven van een paracetamol krijgt u jaarlijks toestemmingsformulieren om uw toestemming te geven. In de Verklaring medicijnverstrekking staat dat ouders verantwoordelijk zijn en blijven voor de toediening van het medicijn en dat de school niet aansprakelijk gesteld kan worden voor de gevolgen van het door haar personeel toedienen van het medicijn. Voor het opbergen van (reserve)medicatie beschikt de leerkracht over een afgesloten medicijnenkistje in de klas. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 40

40 6.11 De broodmaaltijd De leerlingen nemen hun eigen broodmaaltijd en hun eigen drinken van huis mee. Rond uur wordt er in de klassen gegeten. De leerkrachten en/of assistenten blijven bij de leerlingen. Wij streven ernaar dat de leerlingen drie keer per week fruit en/of groente eten in de ochtendpauze. Meer fruit en groente eten draagt bij aan een gezonde ontwikkeling. Het blijkt dat schoolfruit eten er ook voor zorgt dat kinderen thuis vaker gezond kiezen. Dit is ook de reden dat wij deelnemen aan het schoolfruit programma. Dit houdt in dat wij vanaf november tot juni drie keer in de week fruit en/of groente ontvangen van een tuinder en dit op drie dagen in de week uitdelen aan de leerlingen. In de overige weken zouden wij graag zien dat u uw kind ook groente en/of fruit meegeeft voor in de pauze. Wij verzoeken u uw kinderen geen snoepgoed (mars, twix e.d.) mee te geven naar school en geen frisdrank Gymnastiek Op de dagen dat de leerlingen gymnastiek hebben, moeten zij gymkleding en sportschoenen bij zich hebben. In principe dragen de leerlingen tijdens de gymles gymkleding. De jongste kinderen houden de gymschoenen op school. Het rooster van de gymlessen wordt u aan het begin van het schooljaar meegedeeld Schoolvakanties en vrije dagen De schoolvakanties en vrije dagen zijn gekoppeld aan het wettelijk verplichte aantal uren dat minimaal les dient te worden gegeven. Voor onze leerlingen is dat op jaarbasis bepaald op: 940 uur. De schooltijden zijn: Maandag uur tot uur Dinsdag uur tot uur Woensdag uur Tot uur Donderdag uur tot uur Vrijdag uur tot uur De pauze tijden van de leerlingen zijn tussen uur en uur en tussen uur en uur. We houden met twee groepen tegelijk pauze Vakantierooster 2014 / 2015 Herfstvakantie 13 oktober 2014 t/m 17 oktober 2014 Kerstvakantie 22 december 2014 t/m 02 januari 2015 Voorjaarsvakantie 23 februari 2015 t/m 27 februari 2015 Goede Vrijdag 03 april e Paasdag 06 april 2015 Koningsdag 27 april 2015 Meivakantie 04 mei 2015 t/m 15 mei e Pinksterdag 25 mei 2015 Zomervakantie 06 juli 2015 t/m 14 augustus Studiedagen Gedurende het schooljaar zijn er studiedagen voor het personeel van de school. Deze worden vermeld voor de start van het nieuwe schooljaar op de website van onze school en tevens krijgt u schriftelijk bericht. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 41

41 Compensatiedagen ofwel marge-uren We houden altijd een aantal dagen over die ingezet kunnen worden voor mogelijke calamiteiten. Gemiddeld worden er drie dagen voor gereserveerd Maatregelen ter voorkoming en bestrijding van schoolverzuim Op onze school wordt dagelijks een absentielijst bijgehouden. In geval van regelmatige afwezigheid neemt de mentor contact op met de ouders of verzorgers. Daarnaast zal het schoolverzuim besproken worden met de CvB. Mocht het zo zijn dat er geen verandering komt in de schoolgang dan zal de directeur contact opnemen met de leerplichtambtenaar. De leerplichtambtenaar zal dan meestal in eerste instantie een gesprek aangaan met de leerling en de ouders. Waar het schoolverzuim vandaan komt zal dan de centrale vraag zijn. Uiteindelijk kan de leerplichtambtenaar proces verbaal opmaken Leerplichtwet Een kind moet naar school uiterlijk op de eerste dag van de nieuwe maand na zijn of haar vijfde verjaardag. Vierjarigen mogen naar school, maar zijn dus niet leerplichtig tot het moment dat ze zijn ingeschreven. Vanaf het moment van inschrijven valt het vierjarige kind echter onder de Leerplichtwet. De volledige leerplicht duurt tot en met het schooljaar waarin de jongere zestien jaar wordt (een schooljaar loopt van 1 augustus tot en met 31 juli). Daarna geldt de kwalificatieplicht. De kwalificatieplicht geldt voor jongeren die nog geen 18 jaar zijn en nog geen startkwalificatie, een diploma van een havo-, vwo- of mbo2-opleiding, hebben behaald. Tijdens de kwalificatieplicht gaat uw kind elke dag naar school of kiest het voor de combinatie van leren en werken. Voor sommige jongeren van 16 en 17 jaar die liever met hun handen dan met hun hoofd werken, lijkt dat een zware opgave. Maar de kwalificatieplicht hoeft niet te betekenen dat ze vijf dagen per week in de schoolbanken zitten. Het is ook mogelijk om met combinaties van leren en werken aan de kwalificatieplicht te voldoen. Voor zeer moeilijk lerende kinderen is een startkwalificatie niet altijd haalbaar. Daarom worden zij vrijgesteld van de kwalificatieplicht. Ook jongeren in het praktijkonderwijs die in bezit zijn van een getuigschrift of schooldiploma zijn vrijgesteld van de kwalificatieplicht. Zij kunnen een programma volgen dat past bij hun niveau. Vakantieverlof Voor het geven van verlof buiten de schoolvakanties geldt als algemeen uitgangspunt dat dit niet mogelijk is, tenzij er sprake is van artikel 13A van de Leerplichtwet. Hierin staat aangegeven dat verlof gegeven kan worden indien de specifieke aard van het beroep van één van de ouders het slechts mogelijk maakt om buiten de schoolvakanties op vakantie te gaan. Een verzoek daartoe dient minimaal twee maanden tevoren aan de directeur van de school te worden voorgelegd. Er moet een werkgeversverklaring worden overlegd waaruit blijkt dat geen verlof binnen de officiële vakantie mogelijk is, het verlof: - kan slechts eenmaal per schooljaar worden verleend; - mag niet langer duren dan tien schooldagen; - mag niet plaatsvinden in de eerste twee weken van het schooljaar. Tegen de beslissing van de directeur is bezwaar/beroep mogelijk op grond van de Algemene Wet bestuursrecht. Gewichtige omstandigheden De schoolleiding kan tevens verlof verlenen wegens gewichtige omstandigheden. Ook hiervoor geldt een maximum van tien dagen per schooljaar. Gewichtige omstandigheden kunnen plezierige, maar ook minder plezierige omstandigheden zijn. Een verzoek om extra verlof in geval van gewichtige omstandigheden op grond van het gestelde in artikel 14, lid 1, van de Leerplichtwet, dient vooraf of binnen twee dagen na ontstaan van de verhindering aan de directeur van de school te worden Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 42

42 voorgelegd en door deze op basis van de wet worden afgehandeld. Het gaat om de volgende situaties: 1. Het voldoen aan een wettelijke verplichting voor zover dit niet buiten de lesuren kan geschieden; 2. Verhuizing voor ten hoogste één dag; 3. Het bijwonen van het huwelijk van bloed- of aanverwanten tot en met de derde graad voor één of ten hoogste twee dagen afhankelijk van de vraag of dit huwelijk wordt gesloten in of buiten de woonplaats van belanghebbende; 4. Ernstige ziekte van ouders of bloed- of aanverwanten tot en met de derde graad. De duur van het verlof gaat in overleg met de leerplichtambtenaar van de woongemeente; 5. Overlijden; van bloed- of aanverwanten in de eerste graad voor ten hoogste vier dagen; van bloed- of aanverwanten in de tweede graad voor ten hoogste twee dagen; van bloed- of aanverwanten in de derde of vierde graad voor ten hoogste één dag; , 40- en 50-jarig ambtsjubileum en het 12,5-, 25-, 40-, 50-, of 60-jarig huwelijk van ouders of grootouders voor 1 dag; 7. Andere gewichtige omstandigheden, maar geen vakantieverlof. Eén en ander betekent dat geen verlof kan worden verleend voor een extra vakantie wegens wintersport, een tweede vakantie, een extra lang weekend, deelname van leerlingen aan evenementen, een langdurig bezoek aan de familie in het land van herkomst etc. Een verzoek om extra verlof in geval van gewichtige omstandigheden op grond van artikel 14, lid 3 van de Leerplichtwet voor meer dan tien schooldagen per schooljaar dient minimaal één maand van tevoren via de directeur van de school bij de leerplichtambtenaar van de woongemeente te worden voorgelegd. Dit verlof wordt door de leerplichtambtenaar alleen verleend indien de ouders bij het verzoek een verklaring van een arts of maatschappelijk werker kunnen overleggen waaruit blijkt dat een verlof noodzakelijk is op grond van medische of sociale indicatie betreffende één van de gezinsleden. De leerplichtwet impliceert aldus dat de schoolleider alleen verlofaanvragen behandelt, die een periode van maximaal tien schooldagen betreffen. Hij dient deze conform de bovenstaande afspraken te behandelen en is strafbaar indien hij dit niet doet. Bij ongeoorloofd schoolverzuim moet de directeur aangifte doen bij de leerplichtambtenaar en zijn de ouders/verzorgers strafbaar. Er wordt proces-verbaal opgemaakt, waarbij de ouders beboet kunnen worden Vrijstelling van bepaalde onderwijsactiviteiten 1. De leerlingen nemen deel aan alle voor hen bestemde onderwijsactiviteiten, met dien verstande dat die onderwijsactiviteiten voor de leerlingen onderling kunnen verschillen. 2. Het bevoegd gezag kan op verzoek van de ouders, dan wel, indien de leerling meerderjarig en handelingsbekwaam is, de leerling, een leerling vrijstellen van bepaalde onderwijsactiviteiten in het speciaal onderwijs. Een vrijstelling kan slechts worden verleend, op door het bevoegd gezag vastgestelde gronden. Het bevoegd gezag bepaalt bij de vrijstelling welke onderwijsactiviteiten voor de leerling in de plaats komen van die waarvan vrijstelling is verleend. Op onze school is het bevoegd gezag vertegenwoordigd in de persoon van de directeur, als voorzitter van de CvB. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 43

43 7. Waardering Hoe waarderen directe betrokkenen onze school? Welke tevredenheid uiten zij ten aanzien van het onderwijs en de school? Om hier zicht op te krijgen organiseert onze school eens in de vier jaar een kwaliteitsmeting met de Kwaliteitsvragenlijst (V)SO ontwikkeld door Van Beekveld & Terpstra. Het laatste onderzoek dateert van februari Dit onderzoek is voorafgaand aan het opstellen van het schoolplan uitgevoerd zodat we op basis van de uitkomsten ons beleid kunnen bepalen. 7.1 Leerlingen en ouders We vinden de waardering die leerlingen en ouders aan de school en het onderwijs geven van belang. Deze waardering brengen we onder meer in beeld met kwaliteitsmetingen, maar ook door continu in gesprek te gaan met leerlingen en ouders middels de leerlingenraad en de MR. Uit het kwaliteitsonderzoek blijkt dat ouders en leerlingen tevreden zijn over onze school. Ze hebben enkele verbeterpunten aangereikt. Men zou graag ,6 7 7,2 7,5 zien dat men als ouders meer als partner wordt gezien in het onderwijsleerproces. Naar aanleiding hiervan hebben wij onze 20-minuten gesprekken met de ouders verschoven naar een moment voor het nieuwe OPP, zodat ouders hier inbreng in kunnen hebben. Ook is er gevraagd om een grotere mate van ouderbetrokkenheid te creëren. Hier zullen wij dit schooljaar aandacht aan gaan besteden. waaraan we werken. 7.2 Personeel en management We hechten ook veel belang aan de waardering van onze school en het onderwijs door onze medewerkers. We meten deze waardering in kwaliteitsonderzoeken, maar ook in gesprekken die structureel plaatsvinden met de medewerkers. Uit het meest recente kwaliteitsonderzoek blijkt dat het schoolgebouw op dat moment niet aantrekkelijk was voor onze leerlingen. Door de verhuizing in 2013 is dit aanmerkelijk verbeterd. Ook wil men meer gebruik maken van ICT mogelijkheden. Hierin zijn we al gedeeltelijk tegemoet gekomen door in alle groepen digi-borden aan te brengen. Ook het komende jaar zal er aandacht zijn voor ICT mogelijkheden. 7.3 Maatschappij Het laatste bezoek van de inspectie van het onderwijs was op 1 november In het rapport, dat is opgesteld naar aanleiding van dit bezoek, wordt de school een basisarrangement toegekend, wat betekent dat de kwaliteit van de school op orde is. Het rapport is te vinden op de website van de onderwijsinspectie, of via Interne Audits Iedere twee jaar worden we als school doorgelicht via een intern kwaliteitsonderzoek. Een vaste groep van Attendiz-medewerkers komt volgens een uitvoerige procedure twee dagen in alle klassen, praat met ouders, teamleden, leerlingen, de directie en de CvB, bezoekt klassen, bestudeert alle schooldocumenten en komt vervolgens met een rapport waarin tal van verbeteraanwijzingen staan. In dit schooljaar zal het audit team onze school bezoeken. Wij willen de leerlingen leren de wereld te kunnen lezen 44