Lage landje - Schermerhorn. inrichtingsplan

Transcriptie

1 Lage landje - Schermerhorn inrichtingsplan

2 Lage landje - Schermerhorn inrichtingsplan Opdrachtgever: Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Samenstelling: Cor ten Haaf i.s.m. Hilke Floris (Hosper NL) juni 2016 Ten Haaf & Bakker Scholeksterstraat HM Groet

3 INHOUD 1. INVENTARISATIE Inleiding Bodem Huidige natuurwaarden Landschap en historie 4 2. ONTWIKKELINGSMOGELIJKHEDEN Uitgangspunten Het ontwerp 8 3. INRICHTING EN BEHEER Inrichting Beheer Monitoring 18 Bijlage 1. Flora-inventarisatie 2014 Bijlage 2. Overzicht inrichtingsmaatregelen Bijlage 3. Dwarsprofielen (losse bijlage) Bijlage 4. Kostenraming (losse bijlage)

4 1. INVENTARISATIE 1.1. Inleiding Het Lage landje ligt direct ten noorden van het dorp Schermerhorn. Het bestaat uit een driehoekig perceel, met een oppervlakte van circa 3 hectare, dat onderdeel is van de Polder de Mijzen. Langs de oostzijde loopt de Westmijzerdijk. De noordwestgrens wordt gevormd door de Schermerringvaart en langs de zuidzijde ligt het Zwet. Tot enkele decennia geleden was het centrale deel als grasland in gebruik, maar nu heeft daar zich een dichte en hoog opschietende rietruigte ontwikkeld. Langs de zuidrand ligt een zone met buitendijks boezemrietland. Het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft ecologisch adviesbureau Ten Haaf & Bakker opdracht gegeven tot het opstellen van een inrichtingsplan, dat uitgaat van de doelstellingen van de Kader Richtlijn Water. Deze Europese richtlijn heeft o.a. tot doel om de kwaliteit van aquatische ecosystemen te beschermen en te verbeteren. In een voorafgaand traject is al een aantal schetsontwerpen gemaakt in samenwerking met landschapsarchitecte Hilke Floris van Bureau HOSPER. Deze ontwerpen zijn intern besproken, waarna er een voorkeursontwerp is uitgekozen. Dit ontwerp is vervolgens in 2016 voorgelegd aan de Dorpsraad van Schermerhorn. Met de input uit dit overleg en aanvullende interne input is vervolgens het ontwerp gemaakt dat in dit rapport gepresenteerd wordt. 1 Pagina

5 1.2. Bodem De bodem van het plangebied bestaat uit veen: hvk (koopveengronden op zavel of klei, bron: maps. bodemdata.nl). Het Zwet doorsnijdt het veengebied; er is geen verschil tussen binnendijks gebied en boezemland. Op 12 juni 2014 zijn in het kader van dit onderzoek 12 grondboringen verricht tot een diepte van 1 meter. De profielen zijn weergegeven in figuur 2. Figuur 2. Boorprofielen 2 Pagina

6 In het plangebied bestaat de toplaag van de bodem vrijwel overal uit klei. In de diepere ondergrond wordt kleiig veen, venige klei en veraard veen aangetroffen. Het buitendijkse boezemland langs de zuidzijde wijkt duidelijk af (profiel 5 en 9). Hier worden uitsluitend venige bodems aangetroffen Huidige natuurwaarden verruigt dit rietland echter snel, waarbij ook veel boomopslag optreedt van Gewone es en Gewone esdoorn. Fauna In 2012 is een Quickscan Flora- en Faunawet (Stichting Waterproef, 2012) uitgevoerd in het gebied. Hieronder beschrijven we de conclusies m.b.t de aangetroffen en te verwachten soorten. Daarnaast worden eigen waarnemingen gegeven. Flora en vegetatie Op 12 juni 2014 is een flora-inventarisatie in het gebied uitgevoerd (zie bijlage 1). Daarnaast is het archief van de Provinciale Natuur Informatie (PNI) geraadpleegd en is gebruik gemaakt van de Nationale Databank Flora & Fauna (NDFF). Het centrale deel van het plangebied was in 1986 nog beweid Fioringrasland, met soorten als Geknikte vossenstaart, Fioringras en Waterkruiskruid. In 2000 was de beweiding gestaakt en trad verruiging op met Riet en Veenwortel. Het grasland stond in die periode onder water. In de jaren daarna is de vegetatie verder verruigd tot een hoog opgaande, soortenarme storingsvegetatie, waarin Rietgras en Grote brandnetel domineren (bijlage 1, kolom 1). Andere soorten die regelmatig voorkomen zijn Kleefkruid, Gewone smeerwortel, Haagwinde en Echte valeriaan. De buitendijkse rietlanden langs de zuidzijde zijn aanmerkelijk soortenrijker. Het is duidelijk te zien dat deze rietlanden jarenlang gemaaid zijn en een rijke vegetatie hebben gehad. Ook nu nog komen er verschillende soorten van beter ontwikkeld rietland voor, zoals Kamvaren, Moerasvaren en Kale jonker. Door het ontbreken van beheer Zoogdieren Verwacht wordt dat soorten zoogdieren als Dwergmuis, Mol en Haas gebruik maken van het plangebied. Dit zijn soorten die behoren tot tabel 1 van de Flora- en Faunawet. Daarvoor geldt bij werkzaamheden van ruimtelijke ontwikkeling en inrichting een algehele vrijstelling. Vaste rust- of verblijfplaatsen van de tabel 3 soorten Waterspitsmuis en Noordse woelmuis zijn niet aangetroffen en worden niet verwacht in het plangebied. Vogels Al jaren broedt er een paartje Bruine kiekendieven in de centrale Rietgrasruigte van het westelijk deel. Verder is deze ruigte geschikt als broedgebied voor rietvogels als Rietzanger, Kleine karekiet en Bosrietzanger. Andere broedvogels zijn o.a. Grauwe gans en Wilde eend. Amfibieën Het is zeer waarschijnlijk dat in de rietlanden soorten tabel 1 soorten als, Kleine watersalamander, Bruine kikker en Groene 3 Pagina

7 kikker(complex) voorkomen. Vaste rust- of verblijfplaatsen van de tabel 3 soort Rugstreeppad wordt niet verwacht. Vissen Het voorkomen van de beschermde Kleine modderkruiper en Bittervoorn kan niet worden uitgesloten in de omliggende wateren Landschap en historie Het plangebied behoort tot de noordelijke boezemlanden van t Zwet, grenzend aan de Mijzenpolder. Aan de zuidoever van t Zwet ligt Schermerhorn. Rond t Zwet komen verschillende landschappen samen: de Mijzenpolder met onregelmatige blokverkaveling, de waterrijke Eilandspolder met lange smalle kavels en de droogmakerijen Schermer en Beemster. Deze verschillen zijn in het huidige landschap nog goed beleefbaar. Op de hoogtekaart is goed te zien dat het oude land boven de droogmakerijken uitsteekt. Het Lage landje ligt ongeveer een meter hoger dan de Eilandspolder en Mijzen tussen de NAP 0.00 m en m. Figuur 3. hoogtekaart AHN2 Op de historische kaart is te zien dat het Lage landje qua landschappelijke structuur volledig aansluit op de Mijzenpolder. In de huidige situatie is er een groot verschil tussen het gecultiveerde binnendijkse gebied en het ruigere buitendijkse gebied. Door dit verschil lijkt het Lage landje landschappelijk gezien meer bij het oeverlandschap van t Zwet te horen, dan bij de Mijzenpolder. Het landschap heeft cultuurhistorische waarde. Landschap en bebouwing vormen een hoogwaardige aanblik. Het landschap heeft een open karakter. De bebouwing en bomen van Schermerhorn zorgen er voor dat t Zwet een eigen ruimte vormt. De opslag van jonge bomen langs t Zwet versterkt dat gevoel. Op een kaart uit 1680 staat een Meelmolen aangegeven in het uiterst noordelijk puntje van het terrein. Tijdens de grondboringen, die in het kader van dit onderzoek plaatsvonden, is geen puin in deze hoek aangetroffen. Er zijn geen plannen om in dit deel van het terrein te graven. 4 Pagina

8 In de vorige eeuw stond er een weidemolen (type Roosmolen) in het gebied, waarmee het overtollige water werd uitgemalen naar de boezem. Op een zeker moment is de molen verwijderd en is daarvoor in de plaats de duiker naar de Mijzen aangelegd. Wanneer dit precies is gebeurd is niet duidelijk. De fundering van de molen bevindt zich nog steeds in het terrein. p.m meelmolen e.d. Roosmolen doelstelling, die zich richt op behoud en ontwikkeling van een gezond en gevarieerd waterleven. HHNK neemt o.a. de volgende maatregelen om dit te bereiken: Inrichting en beheer van natuurvriendelijke oevers Inrichting en beheer van gevarieerde watersystemen Ontwikkeling van paaimogelijkheden voor vis. HHNK richt zich bij het nemen van deze maatregelen vooral op het boezemwater. De maatregelen zijn in veel gevallen ook gunstig voor plant- en diergroepen, die niet direct gebonden zijn aan het watersysteem, zoals vogels en zoogdieren. Figuur 4. Kaart Historische atlas Noord-Holland ONTWIKKELINGSMOGELIJKHEDEN 2.1. Uitgangspunten Kader Richtlijn Water Deze wettelijke regeling richt zich op het verkrijgen van schoon oppervlakte- en grondwater. Belangrijk is ook de ecologische Waterleven De waterkwaliteit van de boezem in de omgeving van het plangebied is niet goed. Het fosfor- en stikstofgehalte ligt ver boven de norm. Als we het plangebied in continue verbinding zouden stellen met de boezem zou dat leiden tot een eveneens matig ontwikkeld waterleven. Het gebied is te klein om, met behulp van zuivering door helofyten een significante bijdrage te leveren aan een betere waterkwaliteit. Als het gebied zoveel mogelijk geïsoleerd blijft kan, door een combinatie van neerslagoverschot en kwel, wel een goede waterkwaliteit ontstaan met helder water en waterplanten Hierin kan zich een macrofauna ontwikkelen die een bijdrage levert aan de KRW-doelstellingen. Het terrein kan dan als brongebied fungeren voor de Schermerboezem. In zo n ecologisch brongebied kunnen soorten van goed ontwikkelde aquatisch milieu s (vissen, macrofauna, waterplanten) zich handhaven en voortplanten. Op het moment dat ook de waterkwaliteit in de boezem verbeterd kunnen deze soorten zich, handhaven, voortplanten en vanuit de brongebieden opnieuw verspreiden in de boezem. 5 Pagina

9 Voorbeelden van goed ontwikkelde aquatische milieus in geïsoleerde wateren liggen o.a. in het Ilperveld (Plan Watersnip), het Wormer- en Jisperveld en het Oostzanerveld. Beschermde soorten Bij het ontwerp moet rekening gehouden worden met de beschermde soorten die momenteel in het gebied voorkomen. Daarnaast kan het terrein zo ingericht worden dat er goed vestigingsmogelijkheden ontstaan voor andere beschermde soorten die goed in deze omgeving passen (doelsoorten). We gaan hieronder nader in op de eisen die een aantal van deze beschermde soorten aan de leefomgeving stellen. Bruine kiekendief Belangrijk uitgangspunt bij het opstellen van het ontwerp is dat de broedgelegenheid voor de Bruine kiekendief niet mag verdwijnen. In 2014 en 2015 broedde deze soort in het centrale deel van de rietgrasruigte. De Bruine kiekendief is bij uitstek een rietvogel, die zijn nest bouwt op plekken, die ook bij verhoogde waterstanden droog blijven. Verder is vooral rust van belang. Nat rietland, of waterpartijen rond de nestplaats kunnen er toe bijdragen dat de rust op de broedplaats niet verstoord wordt. Bruine kiekendieven eten kleine vogels, hun kuikens en eieren. Ook kleine zoogdieren en amfibieën worden ook graag genuttigd. Bruine kiekendief Noordse woelmuis 6 Pagina

10 Noordse woelmuis De Noordse woelmuis komt volgens het onderzoek uit 2012 niet voor in het terrein. Het kan d.m.v. inrichting en beheer wel geschikt gemaakt worden. De Noordse woelmuis kan in verschillende biotopen leven. In West-Nederland houdt hij zich bij voorkeur op in rietlanden en natte (schrale) graslanden. Belangrijk is dat er het gehele jaar door voldoende voedsel en dekking aanwezig is. Er moet variatie in de vegetatie aanwezig zijn zoals diverse kruiden en overgangszones tussen land, water en rietland. De Noordse woelmuis is een vegetariër en eet allerlei delen van planten: de groene delen van riet, biezen, zeggen en grassen maar ook wortels en zaden als die voorhanden zijn. Het voedsel wordt vaak mee genomen onder de grond om daar opgegeten te kunnen worden. hoogwaardige aanblik. Het Lage landje sluit qua structuur volledig aan op de Mijzenpolder. Het Zwet vormt samen met de bebouwing van Schermerhorn een eigen ruimte. Het ontwerp moet uitgaan van deze landschappelijke opbouw en waarde. Waterleven Als er heldere, met waterplanten begroeide sloten en waterplanten ontwikkeld worden, dan is de kans aanwezig dat zich andere beschermde soorten zullen vestigen, zoals Waterspitsmuis, Bittervoorn en Kleine modderkruiper. Overige natuur Wat betreft natuur zijn ook andere waardevolle elementen, zoals restanten van bloemrijk rietland en veenmosrietland belangrijk. Deze moeten zoveel mogelijk in het ontwerp geïntegreerd worden. Figuur 5. Kavelstructuur is nog goed zichtbaar op luchtfoto (Bingmaps) Landschap Het landschap van het plangebied heeft een belangrijke cultuurhistorische waarde. Landschap en bebouwing vormen een 7 Pagina

11 2.2. Het ontwerp hoofdlijnen Vanuit landschappelijke overwegingen is gekozen voor een ontwerp dat aansluit bij de kenmerken van Polder de Mijzen. De kavelstructuur, zoals die nog op oude luchtfoto s zichtbaar is, vormt de basis. Het slotenpatroon, zoals dat in het gebied aanwezig was, wordt hersteld. De ontwikkeling wordt verder gericht op een breed scala aan natuurdoelen. Verschillende rietlandtypen met gevarieerde en rijke vegetatie (bloemrijk rietland, orchideeën, Echte koekoeksbloem, varens e.d.), grote vogelrijkdom (Bruine kiekendief, Rietzanger, Waterral, Porseleinhoen, Roerdomp etc.) en een gevarieerd waterleven (ondergedoken waterplanten, macrofauna, amfibieën). Er is niet gekozen voor de ontwikkeling van een open weidegebied. Weidevogels worden in ons land steeds zeldzamer en doen het alleen nog goed in de kernen van grote open gebieden (weidevogelkerngebieden). Het kleinschalige Lage landje met riet, bomen en huizen in de directe omgeving is niet aantrekkelijk voor weidevogels, ook als je het optimaal open in zou richten. De potenties voor de gekozen inrichting met rietlanden en water worden veel groter geacht. Vergelijkbare projecten in de omgeving, zoals het Kerkemeertje in de Eilandspolder hebben aangetoond dat deze ontwikkeling zeer succesvol kan zijn. Bij het opstellen van het ontwerp zijn we zoveel mogelijk uitgegaan van het bestaande reliëf in het terrein. Wel zullen de sloten dieper worden uitgegraven en worden de plas-drasdelen geplagd. Het vrijkomende materiaal wordt voor een deel gebruikt om het dijkje, dat het gebied omsluit, te versterken. De rest van het vrijkomende materiaal wordt afgevoerd. Figuur 6. Uitgaan van het bestaande reliëf In detail Natuur Het ontwerp is gericht op het handhaven, of zelfs verbeteren van de leefomstandigheden van de Bruine kiekendief. Er ontstaat een grote oppervlakte overjarig waterrriet en rietruigte, met daarin de 8 Pagina

12 nodige hoogtevariatie. Op verschillende plaatsen ontstaan geschikte nestplaatsen in de vorm van droogblijvende rietruigte, omgeven door nat rietland of water. Doordat een deel van het rietland natter wordt en er waterpartijen ontstaan, zal het aantal rietvogels en amfibieën toenemen. De variatie in vegetatiestructuur en soortensamenstelling wordt aanzienlijk vergroot, waardoor de vestigingsmogelijkheden voor de Noordse woelmuis eveneens verbeteren. De sloten en waterpartijen hebben geleidelijk aflopende natuurvriendelijke oevers. In het midden zijn ze maximaal circa een meter diep. In het gebied zijn grote oppervlakten waterriet, die aan de waterpartijen grenzen. Dit werkt als helofytenfilter en waardoor helder water van een goede kwaliteit ontstaat. De voeding door kwel en neerslag draagt hier verder aan bij. Hierdoor kan zich een gevarieerd waterleven ontwikkelen met ondergedoken waterplanten als Grof hoornblad, Smalle waterpest, Tenger fonteinkruid, Schedefonteinkruid, Aarvederkruid en Stijve waterranonkel. Ook deze planten hebben een positief effect op de waterkwaliteit en vormen een geschikt vestigingsmilieu voor allerlei waterdieren. Daarbij kan gedacht worden aan een grote variatie aan macrofauna, waaronder verschillende soorten waterwantsen, waterkevers, watermijten en schaaldieren. Voor amfibieën als Groene kikker(complex). Voor een aantal kleinere vissoorten als Drie- en tiendoornige stekelbaars, Kleine modderkruiper en Bittervoorn kan het water een geschikt leefgebied vormen. Het waterriet en de rietruigte zijn niet alleen geschikt als vestigingsplaats voor Noordse woelmuis en Bruine kiekendief, maar trekken ook veel andere rietvogels aan zoals Rietzanger, Baardman, Blauwborst, Rietgors, Roerdomp en Waterral. Het plas-drasgebied is jaarrond aantrekkelijk voor pleisterende en foeragerende steltlopers en watervogels, waaronder Lepelaar, Tureluur, Witgatje, Grutto, Watersnip, Kuifeend, Smient, Wintertaling en Slobeend. Door de buitendijkse rietzone langs de zuidzijde weer in beheer te nemen kan hier weer bloemrijk rietland ontstaan met soorten als Rietorchis, Echte koekoeksbloem en Gewone dotterbloem. Op termijn kan zich veenmosrietland met o.a. Ronde zonnedauw en Koningsvaren ontwikkelen. De Dorpsraad heeft aangegeven er momenteel rietvogels, waaronder Blauwborst, in deze zone broeden. Het beheer in de richting van bloemrijk rietland zou pas gestart moeten worden als deze soorten zich (ook) in het overige deel van het Lage landje gevestigd hebben. In één van de inhammen in het bloemrijke rietland kunnen maatregelen genomen worden om verlanding te stimuleren en een beschut watermilieu in aansluiting op de boezem te creëren. Dit kan door langs de inham een wiepenbeschoeiing aan te brengen. Door het voorkomen van kwetsbare en verstoringsgevoelige soorten is het van belang dat het terrein niet toegankelijk is voor publiek. Vanaf de hoger gelegen Westmijzerdijk kan men het terrein goed overzien. In de rietlanden en plas-drasgebieden zal jaarrond veel te zien zijn. Op het informatiepaneel moet vermeld en uitgelegd worden dat het Lage landje geen vrije toegang heeft. 9 Pagina

13 Waterhuishouding Het driehoekige Lage landje grenst met twee zijden aan de Schermerboezem dat een peil heeft NAP -0,50 m. Aan de oostzijde grenst het aan de polder de Mijzen dat een peil heeft van NAP 2,46 m. Er is een duiker met stuwbak tussen het Lage landje en de Mijzen. Een directe verbinding tussen de boezem en het Lage landje ontbreekt tot nu toe, maar er is wel sprake van kwel, waardoor het peil jaarrond varieert tussen circa NAP 1,00 m. en NAP 1,40 m. Om de hiervoor geschetste ontwikkeling te laten plaatsvinden zou in de zomer een peil van NAP 1,20 m gerealiseerd moeten worden. In de winter mag het peil tot 20 cm hoger worden. Deze natuurlijke peilfluctuatie is beter voor de ontwikkeling van het rietland (Jonker, N. 1990). Om dit te kunnen bereiken moet de bestaande duiker worden voorzien van een goede afsluiter met spindel (dit i.v.m. calamiteiten). Daarvoor moet een nieuwe stuwbak geplaatst worden, die opzetbaar is tussen NAP -1,50 en NAP -1,00 m. In principe wordt de stuw jaarrond op NAP 1,00 m. gezet. In de winter zal het peil o.i.v. kwel en neerslagoverschot stijgen tot maximaal NAP 1,00 m. In de zomer zal het peil o.i.v. van verdamping zakken. Het is niet duidelijk of er voldoende kwel is om het peil in de zomer op minimaal NAP 1,20 m. te houden. Als dat niet lukt is het zaak om een via een inlaat vanuit de boezem in te laten. Omdat een dergelijke inlaat mogelijk niet nodig is en extra kosten met zich meebrengt, wordt eerst bezien of het peil o.i.v. kwel gehandhaafd kan blijven. Als dat niet het geval is dient een afsluitbare inlaat aan de noordzijde gerealiseerd te worden. 10 Pagina

14 .1:1.500 Lage landje Schermerhorn figuur 7. ontwerp legenda waterriet natte rietruigte boezemrietland/bloemrijk rietland dieper water plas-dras greppel dijkje wiepenbeschoeiing

15 Baardmannetje Ronde zonnedauw Kamvaren Blauwborst 12 Pagina

16 3. INRICHTING EN BEHEER 3.1. Inrichting De inrichtingsmaatregelen zijn weergegeven op de inrichtingskaart (figuur 8), in het overzicht van inrichtingsmaatregelen (bijlage 2) en in de dwarsprofielen (losse bijlage 3). Een overzicht van inrichtingsmaatregelen en geraamde kosten is opgenomen in de een losse bijlage 4. natuurdoeltype drooglegging zomer Gemiddeld afgraven of ophogen Grondverzet in m3 Natte rietruigte 5 cm 0 Waterriet 20 cm 10 cm 500 Greppel 10 cm 10 cm 10 Plas dras 30 cm 20 cm 630 Diep water 80 cm 45 cm 1200 Dijkje aanvullen + 50 cm 660 Tabel 1. Opruimwerkzaamheden De fundering van de weidemolen wordt opgenomen en afgevoerd naar een erkende stortplaats. Vergravingen Het belangrijkste onderdeel van de inrichting zijn de vergravingen. Door in het ontwerp uit te gaan van de bestaande hoogten en het waterpeil aan te passen is gestreefd naar een beperkt grondverzet. Om tot de gewenste variatie aan natuurdoeltypen te komen moeten sommige delen worden afgegraven. De in te richten natuurdoeltypen vereisen een bepaalde ontwatering, die zijn weergegeven in tabel 1. Verder is aangegeven hoeveel er per natuurdoeltype moet worden afgegraven of opgehoogd, om tot de gewenste uitgangssituatie te komen. Er wordt 2340 m 3 afgegraven, terwijl daarvan 660 m 3 verwerkt wordt. Er moet dus 1680 m 3 afgevoerd worden. Waterhuishouding De bestaande duiker verkeert in goede staat, maar de kunstwerken die hier op aansluiten moeten vernieuwd worden. Op de duiker (diam b.o.k.) wordt een nieuwe afsluiter geplaatst. Deze zal alleen worden gebruikt om de duiker bij calamiteiten te kunnen afsluiten. Voor de duiker wordt een stuw of stuwbak geplaatst die opzetbaar is tussen NAP -1,50 en NAP -1,00 m. Als blijkt dat het peil in de zomer verder wegzakt dan NAP 1,20 m, dan zal een afsluitbare duiker (diam b.o.k.) tussen de boezem en het Lage landje worden aangelegd. Bij voorkeur wordt dan een constructie gekozen, waarbij de duiker automatisch opent als het niveau onder het aangegeven peil zakt. 13 Pagina

17 .1:1.300 '4!R Lage landje Schermerhorn figuur 8. inrichtingskaart NAP NAP legenda gemiddeld 10 cm afgraven gemiddeld 20 cm afgraven gemiddeld 45 cm afgraven 50 cm ophogen aanbrengen wiepenbeschoeiing NAP!R& NAP &!R afsluiter met spindel plaatsen!r duiker met afsluiter met spindel plaatsen '4 stuwbak NAP / m vervangen weidehek met vleugels dwarsprofiel locatie NAP NAP NAP NAP NAP NAP = gemiddelde terreinhoogte na inrichting NAP NAP NAP NAP NAP 101 '4

18 Hekwerken, infopaneel, wiepenbeschoeiing Bij de toegangen tot het terrein worden nieuwe houten weidehekken met vleugels geplaatst. De hekken worden uitgevoerd in Europees hardhout. Bij voorkeur eiken. De hekken worden voorzien van verbodsbordjes. Eén oud hekwerk wordt verwijderd. Op een infopaneel wordt informatie gegeven over de natuurwaarde van het terrein en de Kader Richtlijn Water. Toegelicht wordt waarom het terrein niet vrij toegankelijk is. Bij voorkeur wordt deze informatie gekoppeld aan het bestaande infopaneel dat informatie geeft over de aardkundige waarde van de Mijzen. In de inham in het boezemrietland wordt een wiepenbeschoeiing aangebracht over een lengte van 35 meter. Aan de uiteinden wordt een meter vrijgehouden tussen het rietland en de beschoeiing. Er wordt een dubbele palenrij aangebracht (palen d. 0.15, l Europees hardhout) met een onderlinge tussenafstand van 2.00 meter. Hiertussen worden de takkenbossen (wilgentenen) aangebracht, aangedrukt en vastgezet met draad. Groenvoorzieningen Het is niet nodig om na de inrichtingsfase in te zaaien of aan te planten. In de bodem zijn voldoende wortels van Riet en Rietgras aanwezig, om snel een nieuwe vegetatie te vormen. Grote delen van het terrein worden niet of nauwelijks vergraven en daar blijft de huidige vegetatie aanwezig. Doordat het peil verhoogd wordt zal een verschuiving in dominantie optreden. In de natte delen zal Riet meer op de voorgrond treden, in de drogere delen Rietgras. Uitvoeringseisen. uitvoeringsperiode Bij het werk moet rekening gehouden worden met regelgeving vanuit de Flora & Faunawet, wat inhoudt dat buiten het broedseizoen gewerkt moet worden. Verder is het van belang dat in een zo droog mogelijke periode met lage grondwaterstanden gewerkt wordt. In de praktijk is daarmee de periode augustusseptember het meest geschikt. achteruitrijdend werken De blijvende grondslag (het reeds uitgevoerde deel) mag in principe niet worden bereden, om beschadiging en verdichting van deze grondslag te voorkomen. Tevens dient er met de werkvolgorde voor te worden gezorgd dat werkend vanuit het diepst af te graven terreingedeelte zo min mogelijk wateroverlast optreedt. machines Er dient gewerkt te worden met hydraulische graafmachines op brede rupsbanden, voorzien van een lange giek en tandeloze kantelbak. Er mag een maximale insporing van 5 cm plaats vinden. Indien nodig worden draglineschotten gebruikt. Er zal bij voorkeur geen transport d.m.v. dumpers plaatsvinden. In plaats daarvan wordt de grond met de kraan omgezet en verwerkt. Zo nodig worden meerdere kranen ingezet. 15 Pagina

19 niet profileren en egaliseren Natuurtechnisch profileren is: het zonder aanvullingen, in één werkgang globaal afwerken van de blijvende grondslag onder het voorgeschreven (in overleg met de directie afgesproken) profiel, waarbij de blijvende grondslag niet mag worden geroerd en in principe geen losse grond mag achterblijven. microreliëf De op de tekening aangegeven ontgravingsdiepte is een gemiddelde. Bij de uitvoering dient microreliëf te worden aangebracht, waarbij 15 à 20 cm. onder- en boven de aangegeven ontgravingsdiepte wordt afgewerkt. De hellingen binnen dit microreliëf mogen variëren tussen 1 : 20 en 1 : 50. verdichten ophogingen Ophogingen moeten worden verdicht d.m.v. aandrukken met de bak. direct aan de binnenzijde van het dijkje geen verdichting of ontgraving plaatsvinden beheer Kleinschalig beheer In verband met de kwetsbaarheid zal het terrein bij voorkeur op een kleinschalige wijze met licht materieel beheerd worden. Maaiwerk kan worden uitgevoerd m.b.v. éénassige maaimachines, die voorzien zijn van een dubbele messenbalk. Indien mogelijk worden dorpsbewoners betrokken bij de uitvoering van het beheer. Landschap Noord-Holland heeft veel ervaring met het uitvoeren van kleinschalig beheer en het inzetten van vrijwilligers daarbij. Beheer per doeltype Hieronder bespreken we het beheer per doeltype. De verspreiding van doeltypen is weergegeven in figuur 7, de ontwerpkaart. aan- en afvoerroutes transport binnen het terrein zal zoveel mogelijk via vaste routes plaatsvinden. Deze routes zullen in overleg met de toezichthouder worden vastgesteld. Waar nodig worden rijplaten of draglineschotten toegepast dijkje ontzien Het dijkje rond het Lage landje is kwetsbaar. Tijdens de werkzaamheden mag er niet over gereden worden. Ook mag waterriet Om te voorkomen dat verlanding en vestiging van houtige gewassen plaatsvindt, moet het waterriet eens per 3 à 4 jaar in de winter gemaaid worden, waarbij het maaisel wordt afgevoerd. Om steeds overjarig riet te houden dient gefaseerd plaats te vinden. Bijvoorbeeld elke 2 jaar de helft. Het maaien van waterriet vond vroeger altijd over ijs plaats. Door de huidige zachte winters is dit nog slechts incidenteel 16 Pagina

20 mogelijk. In ieder geval moet met licht materieel gewerkt worden. De oppervlakte van het waterriet bedraagt 4940 m 2. natte rietruigte Rietruigte wordt eens per drie jaar in het najaar gemaaid, waarbij het maaisel wordt afgevoerd. Ook hier moet gefaseerd gewerkt worden, waarbij elk jaar een derde deel gemaaid wordt. De oppervlakte van de natte rietruigte bedraagt 8790 m 2. bloemrijk rietland Tot het beheer van het bloemrijk rietland wordt pas over gegaan als in dit deel geen andere rietvogels broeden dan in de rest van het terrein. Het beheer bestaat uit maaien en afvoeren in augustus. Jaarlijks kan op wisselende plekken 10 tot 20% van de vegetatie ongemaaid blijven. Dit in verband met insecten e.d. De oppervlakte van het bloemrijke rietland bedraagt 3425 m 2. dieper water Om te voorkomen dat verlanding plaatsvindt wordt het bereikbare diepe water jaarlijks in het najaar (oktobernovember) geschoond. Daarbij blijft 20% op wisselende plekken ongeschoond. Proefondervindelijk wordt bekeken of dit percentage verhoogd kan worden naar maximaal 50%. Dit zal afhangen van de vegetatieproductie in de sloten. Vrijkomend materiaal kan worden afgevoerd of verwerkt worden in het aangrenzende rietland of rietruigte. Het diepere water dat grenst aan het plas-drasgebied wordt in combinatie daarmee beheerd. De totale oppervlakte van het dieper water bedraagt 2675 m 2. plas-dras Proefondervindelijk zal bekeken worden in welke mate het plasdrasgebied geschoond moet worden. Als er veel vegetatieproductie is, dan kan dit periodiek nodig zijn, bijvoorbeeld eens per 5 jaar. Dit zal plaats moeten vinden m.b.v. licht materieel. Vrijkomend materiaal wordt afgevoerd Ook kan het nodig zijn periodiek te baggeren. Naar verwachting zal dit niet meer dan eens per 20 jaar nodig zijn. De oppervlakte van het plas-drasgebied bedraagt 3145 m 2. dijkje Om te voorkomen dat het dijkje sterk verruigd en verzwakt wordt door boomopslag zal het, tegelijk met de rietruigte, in het najaar gemaaid worden, waarbij het maaisel wordt afgevoerd. De oppervlakte van het dijkje bedraagt 5215 m 2. Beheer waterhuishouding Het openhouden van de watergangen is al besproken onder het beheer per doeltype. Hier gaan we in op het beheer van de kunstwerken. De afsluiter op de duiker wordt alleen bij calamiteiten gesloten. Dit wordt bepaald en geregeld door de regiobeheerder van HHNK. Bij calamiteit moet bijvoorbeeld gedacht worden aan een doorbraak in het dijkje van het Lage landje. Op andere momenten staat de duiker altijd open. De stuw voor de duiker wordt jaarrond op NAP 1,00 m. gezet. In de winter zal het peil o.i.v. kwel en neerslagoverschot stijgen tot maximaal NAP 1,00 m. In de zomer zal het peil o.i.v. verdamping zakken. 17 Pagina

21 Als het peil in de zomer (regelmatig) dieper wegzakt dan NAP 1.20 m., wordt gebruik gemaakt van een nog aan te leggen inlaat (zie inrichting) Monitoring Voorgesteld wordt vanaf het voorjaar 2017 gedurende 5 jaar een inventarisatie van broedvogels uit te voeren. Daarbij wordt het bloemrijke rietland afzonderlijk van de overige rietlanden geïnventariseerd. Zolang in deze strook andere soorten rietvogels broeden als in het overig deel, wordt het niet als bloemrijk rietland beheerd. Als dat niet het geval is, dan gebeurt dat wel. Verder zal HHNK de locatie opnemen in het project Monitoring effect nvo's. 18 Pagina

22 Bijlage 1. Flora-inventarisatie 2014 Tansleycodes Per soort is de bedekking aangegeven m.b.v. de Schaal van Tansley, zoals toegepast door de Provincie Noord-Holland bij de Provinciale Natuur Informatie (PNI). Dit om vergelijking met de PNI-gegevens mogelijk te maken. De cijfercodes geven de volgende bedekkingen weer: 1 = aangeplant 2 = geen kwantiteit genoteerd 3 = zeldzaam (rare) 4 = plaatselijk (local) 5 = hier en daar (occasional) 6 = regelmatig verspreid (frequent) 7 = algemeen (abundant) 8 = samen met 1 of 2 andere soorten overheersend (codominant) 9 = alleen overheersend (dominant)

23 Bijlage 1. Flora-inventarisatie WETENSCHAPPELIJKE NAAM NEDERLANDSE NAAM Acer pseudoplatanus Gewone esdoorn 4 Angelica sylvestris Gewone engelwortel 5 Anthriscus sylvestris Fluitekruid 5 Arrhenatherum elatius Glanshaver 4 Berula erecta Kleine watereppe 4 Bolboschoenus maritimus Heen 4 Calystegia sepium Haagwinde 6 Carex cuprina Valse voszegge 4 Carex riparia Oeverzegge 5 Cirsium arvense Akkerdistel 5 Cirsium palustre Kale jonker 4 Dactylis glomerata Kropaar 5 Dryopteris cristata Kamvaren 5 Dryopteris dilatata Brede stekelvaren 4 Epilobium hirsutum Harig wilgeroosje 6 Eupatorium cannabinum Koninginnekruid 5 Fraxinus excelsior Gewone es 4 Galium aparine Kleefkruid 6 Galium palustre Moeraswalstro 6 Heracleum sphondylium Gewone bereklauw 4 Iris pseudacorus Gele lis 5 Lonicera periclymenum Wilde kamperfoelie 4 Lycopus europaeus Wolfspoot 4 Lysimachia nummularia Penningkruid 4 Mentha aquatica Watermunt 5 Phalaris arundinacea Rietgras 8 Phragmites australis Riet 5 Poa trivialis Ruw beemdgras 5 Rubus fruticosus Gewone braam 4 Rumex hydrolapathum Waterzuring 5 Solanum dulcamara Bitterzoet 4 Solidago virgaurea Echte guldenroede 5 Symphytum officinale Gewone smeerwortel 6 Thelypteris palustris Moerasvaren 4 Typha latifolia Grote lisdodde 4 Urtica dioica Grote brandnetel 8 Valeriana officinalis Echte valeriaan 5

24 Bijlage 2. Overzicht van inrichtingsmaatregelen Onderdelen Eenheid Hoeveelheid Voorbreiding maaien en afvoeren rietland en berm (excl. bloemrijk rietland!) are 209 Opruimwerkzaamheden Opnemen en afvoeren hekwerk naar erkende stortplaats stuks 1 Opnemen fundering weidemolen, afvoeren erkende stortplaats stuks 1 Grondwerkzaamheden grond ontgraven Grond ontgraven waterriet m3 500 Grond ontgraven plas-dras m3 630 Grond ontgraven dieper water m Grond ontgraven greppel m3 10 grond ophogen Grond ophogen ter versterking dijkje m3 660 grond afvoeren Restant grond afvoeren m Kunstwerken Verwijderen oude stuw st 1 Plaatsen afsluiter met spindel op duiker d 100 mm st 1 Plaatsen stuw(bak) opzetbaar tussen NAP en m. st 1 Plaatsen duiker afsluiter met spindel op duiker d 300 mm naar boezem st 1 Plaatsen wiepenbeschoeiing m 35 Hekwerken vergunningen en directievoering aanvragen vergunningen en leges aanbesteding, directievoering en toezicht p.m. p.m.

25

26

27

28

29