04/04/2016 III llll III llll HUIIIIII Aan de colleges van Burgemeester en Wethouders van de gemeenten in de provincie Noord-Brabant

Transcriptie

1 04/04/206 III llll III llll HUIIIIII Prof. dr. W.B.H.J. van de Donk Commissaris van de Koning in de provincie Noord-Brabant Aan de colleges van Burgemeester en Wethouders van de gemeenten in de provincie Noord-Brabant 's-hertogenbosch, 3 maart 206 Geacht college, Op verzoek van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) vervul ik zoals U weet sinds oktober vorig jaar als Rijksorgaan, in goede samenspraak met de voorzitters van de drie Brabantse veiligheidsregio's, een bemiddelende rol in het realiseren van extra (nood)opvang voor asielzoekers in onze provincie. Op 2 oktober 205 organiseerde ik daartoe een eerste overleg met alle Brabantse burgemeesters, de veiligheidsregio's en het COA. Deze partijen participeren, samen met de provincie, ook in het zogeheten Platform Opvang Vluchtelingen (POV), dat met de coördinatie van de uitvoering van deze extra taakstelling in Brabant is belast. Concreet kwam die taakstelling neer op het realiseren van extra plaatsen (in 205 per veiligheidsregio 500 en daarnaast in 20 ó in onze provincie nog plaatsen). Dat aantal kwam bovenop de op dat moment in onze provincie al beschikbare (nood)opvang (op 2 oktober 205 waren er al plaatsen beschikbaar). De totale taakstelling per juni 206 zou daarmee.270 plaatsen bedragen. Echter, intussen is duidelijk geworden dat we, gezien de thans te verwachten instroom, eind 206 in totaal plaatsen beschikbaar moeten hebben. Daarvan hebben we er op juni aanstaande bij de huidige stand van zaken een kleine gerealiseerd. Dat betekent dus dat er nog een opgave resteert van ruim plaatsen voor (nood) opvang voor de rest van het jaar. Veel gemeenten hebben de afgelopen tijd samen met het COA al bijgedragen aan het realiseren van onze taakstelling en er zijn al de nodige plaatsen gerealiseerd, maar ik heb ook vastgesteld dat teveel gemeenten in Brabant nog geen bijdrage leverden aan de (nood)opvang van asielzoekers (hetgeen moet worden onderscheiden van de bestaande wettelijke verplichting om statushouders te huisvesten).

2 De nog resterende opgave voor (nood)opvang is naast het noemen van aantallen, ook geformuleerd in benodigde duur. De opvangcapaciteit moet in onze provincie voor 7 0 Jo uit langdurige opvang bestaan (2 tot 5 jaar en langer, zoals in een AZC) en voor 30 X uit kortdurende noodopvang (-2 jaar). Uitgaande van een opgave van asielzoekers zijn dit in totaal opvangplaatsen in een AZC en in totaal opvangplaatsen in de (nood)opvang. Er is dus nog een forse taakstelling, waarbij ik moet vaststellen dat wij die met de huidige inzet niet gaan halen. Dat betekent dat we zonder koerswijziging nog voor de zomer terug zullen moeten vallen op de voor z o w e l gemeenten als asielzoekers belastende en weinig doelmatige vorm van crisisnoodopvang (72-uursopvang). Dit zou zeer ongewenst zijn en dat moeten we dus te allen tijde proberen te voorkomen. Kortom, de omvang en urgentie van de opgave zijn zeer fors. Vanuit het uitgangspunt van solidariteit en medemenselijkheid zullen wij die opvangplaatsen moeten realiseren. W e kunnen dit alleen voor elkaar krijgen als echt alle gemeenten meedoen! W e moeten deze klus samen klaren. Ik realiseer mij daarbij overigens ten volle dat het hier bepaald niet om een gemakkelijke opgave gaat. Wij hebben als decentrale overheden van de Rijksoverheid een opdracht gekregen die wij moeten realiseren in een steeds lastiger maatschappelijk klimaat en bij een draagvlak dat behoorlijk onder spanning staat. Dagelijks wordt die spanning en de onzekerheid over w a t ons nog te wachten staat, gevoed via de media. De terreuraanslagen in Brussel en Parijs en gebeurtenissen in Keulen waarover de media uitvoerig hebben bericht, hebben aan die spanningen bijgedragen en leiden tot een toename van soms ronduit negatieve sentimenten tegenover asielzoekers. Aan de andere kant is er een bemoedigende inzet en steun van velen, die zich realiseren dat veel vluchtelingen hier een veilige haven zoeken, op de vlucht precies voor het vreselijke soort van geweld en terrorisme, dat nu ook ons, en dichtbij, in Parijs en Brussel heeft getroffen. O p 0 maart 20 ó heb ik wederom een avond georganiseerd voor alle burgemeesters van onze provincie. Tijdens die bijeenkomst is de voortdurende en actuele urgentie van de taakstelling duidelijk geworden, maar is door velen van U ook onderstreept dat een realisatie daarvan alleen maar kans van slagen heeft als er ook ruimte is voor een eigen Brabantse aanpak. Die houdt in dat vele gemeenten willen opteren voor 'eigenschalige' (bij hun maat en schaal passende vormen van) (nood)opvang en ook snel ruimte willen geven voor een inzet op integratie en werk van de opgevangen asielzoekers. Bovendien is duidelijk geworden dat ook het versneld huisvesten van (extra) statushouders de huidige grote druk op het benodigde aantal plaatsen voor (nood)opvang zou kunnen verlichten. In de aanloop naar de burgemeestersavond heeft met name de discussie over de grootschaligheid van opvanglocaties de landelijke en regionale media beheerst. Uiteraard is dit op die avond aan de orde gekomen. O o k heeft burgemeester Buijs van de gemeente Boxtel zijn plannen voor een experiment met kleinschalige opvang gepresenteerd. Ter voorkoming van misverstanden over die inzet wil ik daarover wel 2

3 opmerken dat het in de gemeenten Boxtel (en Heusden) om experimenten gaat met kleinere aantallen dan de door het C O A genoemde ondergrens van voor een zogenaamde satelliet-locatie (een kleinere opvanglocatie die voor de noodzakelijke voorzieningen afhankelijk is van een grotere hoofdlocatie van meer dan 300 in de nabijheid). Het is bovendien goed dat U zich hierbij realiseert dat dit experimenten zijn waarover de bestuurlijke opdrachtgever van het C O A (lees: de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie) en de betrokken gemeenten n o g volop met elkaar in gesprek zijn. Ik merk echter dat als gevolg hiervan veel gemeenten een afwachtende houding aannemen en dat lopende initiatieven voor het realiseren van (nood)opvang onder extra druk komen te staan. Gelet op de grote hoeveelheid nog deze zomer te regelen (nood)opvang, kunnen wij echter niet wachten op de resultaten van deze experimenten, waarvan ik overigens van harte hoop dat zij op bestuurlijk draagvlak kunnen rekenen (en een inspiratie zijn voor volgende fasen van beleidsontwikkeling). Daarvoor ontbreekt ons simpelweg de tijd en is de urgentie om plaatsen te regelen voor het C O A te groot. De avond heeft overigens wel geresulteerd in mogelijke ingrediënten voor een "Brabantse aanpak vluchtelingen", die aan onze gemeenten mogelijkheden biedt met een eigen accent bij te dragen aan de realisatie van voldoende plaatsen voor (nood)opvang. Centraal daarbij staan de begrippen "innovatie", "eigenschaligheid" en "(sub)regionale samenwerking" (met de mogelijkheid van een onderlinge uitruil van de inzet voor (nood)opvang en een extra inzet op de huisvesting van statushouders). De gedachtenvorming over die aanpak was een belangrijk onderdeel van die tweede avond, waarvan U in de bijlage een sfeerimpressie aantreft. Na die bijeenkomst is de "Brabantse aanpak vluchtelingen" verder uitgewerkt en op 22 maart afgestemd met de (plv.) voorzitters van de veiligheidsregio's. In deze brief leest U over elementen van die aanpak en de taakstelling die op grond daarvan aan Uw gemeente wordt gegeven. Voordat w e daarover meer specifieke informatie geven, eerst nog wat over centrale begrippen in de Brabantse aanpak. Eigenschaligheid en maatwerk W a t bedoeld wordt met eigenschaligheid is dat het aantal opvangplekken afhankelijk is van de specifieke locatie en context van die locatie. Maar ook een 'eigenschalige' (of misschien beter: gepaste) opvang moet passen binnen het Bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom. Afgesproken is dat er meer ruimte is voor variëteit, en dat de eerder generiek gehanteerde aantallen plaats maken voor maatwerk. Dat kan ook nog een opvang van meerdere honderden asielzoekers zijn. Het gaat om de context en geschiktheid van de plek, en om aspecten van draagvlak. O p de ene plek kan een gemeente vrijwel probleemloos.200 asielzoekers opvangen, op een andere plek is 300 asielzoekers het maximaal haalbare. Een nog kleinere omvang is volgens de huidige richtlijnen van het C O A voor de inrichting van (nood)opvang niet haalbaar. Een satellietlocatie kan overigens wel iets kleiner zijn dan 300, maar ook de invulling daarvan vraagt om maatwerk per locatie. 3

4 Huisvesting statushouders Uiteraard kunnen kleinere locaties wel interessant zijn voor huisvesting van statushouders en andere doelgroepen voor goedkope huur en koop. Ook hier ligt immers een forse opgave voor veel gemeenten. Veelal moet de achterstand van nog worden weggewerkt, terwijl de taakstelling voor de tweede helft van 20 ó met zo'n 5 7 o omhoog zal gaan ten opzichte v a n de eerste helft van dit jaar. Ik roep Uw college dringend op om hier werk van te maken, samen met woningcorporaties, particuliere ondernemingen en ontwikkelaars. Een versnelling op deze taakstelling helpt de eerdergenoemde opgave in de opvang van asielzoekers te verlichten, omdat er dan doorstroming uit de (nood)opvang en AZC's plaats kan vinden. Brabantse aanpak vluchtelingen: taakstelling en werkwijze Onderdeel van de "Brabantse aanpak vluchtelingen" is de erkenning van de noodzaak om per gemeente te gaan werken met een heldere doelstelling voor de realisatie van de resterende opgave voor (nood)opvang, maar die gemeenten wel de mogelijkheid te bieden de inzet op (nood)opvang met omliggende gemeenten te compenseren door een verhoogde inzet op de realisatie van de huisvesting van statushouders. Daarmee ontstaat een samenhangende (sub-)regionale opgave waarbij de opvang van asielzoekers en de huisvesting van statushouders ook kan worden aangevuld met een inzet op vroegtijdige integratiebevordering (inclusief onderwijs en arbeidsmarkt). Het gaat dus om taakstellingen per gemeente, deze kunnen zij hier wel samen realiseren en uitruilen in sub-regionaal verband. Deze Brabantse aanpak krijgt gestalte in (in goed overleg met de voorzitters van de veiligheidsregio's samengestelde) sub-regionale verbanden. Hierin worden de twee per gemeente geformuleerde opgaven (realisatie (nood)opvang en de huisvesting van statushouders), op een door henzelf in goed overleg met C O A gekozen, maar niet-vrijblijvende manier uitgewerkt in een concreet plan. De taakstelling voor Uw gemeente voor de (nood)opvang van asielzoekers is een aan het inwonertal gerelateerde verdeling van de eerder genoemde ons nog resterende opgave van opvangplaatsen. De voor Uw gemeente geldende taakstellingen treft U aan, net als die van de andere gemeenten, in bijlage 2. In de toekenning van de gemeentelijke taakstellingen worden gemeenten die nu al meer asielzoekers opvangen dan op basis van het inwoneraantal nodig zou zijn, minder belast. Ze krijgen bijvoorbeeld geen extra taakstelling voor de opvang van asielzoekers meer. Kortom: we kiezen voor een faire verdeling van de restopgave. Daarbij kan zoals gezegd in (sub)-regionaal verband worden afgesproken dat de taakstelling voor de huisvesting van statushouders van deze gemeenten wordt overgenomen door gemeenten die onder hun taakstelling bijdragen aan de realisatie van (nood)opvang. Ook kunnen andere gemeenten in de (sub)regio zorgen voor extra ondersteuning bij integratie-activiteiten, financiering en communicatie. 4

5 Elk gemeentebestuur blijft uiteindelijk wel aanspreekbaar voor de eigen taakstelling voor de realisatie van (nood)opvang maar kan die dus onderbrengen in een 'deal' op het niveau van een (sub-)regio. Voor de meeste gemeenten is de taakstelling dusdanig laag dat deze onder de minimale door C O A vereiste grens van 300 opvangplekken ligt. Het is ook daarom essentieel dat de opgave in (sub)-regionaal verband w o r d t opgepakt en gezamenlijk combinaties van grotere en kleinere locaties voor asielzoekers en huisvesting statushouders worden gerealiseerd om de (sub)-regionale taakstelling optimaal te kunnen realiseren. O p diverse plekken binnen de provincie worden ondertussen al de nodige kansrijke gesprekken gevoerd om nieuwe locaties te realiseren. Deze locaties overstijgen qua capaciteit (aantal opvangplekken) soms de nu geformuleerde gemeentelijke taakstelling, maar passen prima bij de eigenschaligheid van die locatie. Het is in ons aller belang dat deze locaties gerealiseerd worden. Ik roep dan ook op om deze gemeenten te steunen bij het vinden van draagvlak. De sub-regionale indeling is geen doel op zich, maar een hulpmiddel om de taakstellingen van de individuele gemeenten te kunnen realiseren. Voor de goede orde: het belangrijkste doel van de sub-regio's is om de individuele gemeenten de mogelijkheid te geven tot slagkracht te komen, maar laat daarbij de verantwoordelijkheid van de individuele gemeenten onverlet. Elke gemeente blijft aanspreekbaar voor het aan die gemeenten toegewezen aandeel in de taakstelling. De indeling sluit overigens zoveel mogelijk aan bij bestaande samenwerkingsverbanden op het gebied van ruimte en wonen. Samenwerking met en uitwisseling tussen andere sub-regio's (bijvoorbeeld op het niveau van een veiligheidsregio) is natuurlijk mogelijk. Voor elk van de elf sub-regio's is een coördinerend burgemeester aangewezen als aanjager. Deze initieert, stimuleert, en fungeert, zo mogelijk samen met een wethouder Wonen uit de sub-regio, als aanjager in de sub-regio. In de eerder vermelde bijlage 2 ziet u de uitwerking van de gemeentelijke, (sub)regionale en Brabantse taakstelling. Per sub-regio is aangegeven welke burgemeester de coördinerende rol neemt. Hoe de gemeenten het proces om te komen tot de invulling van hun taakstelling uitwerken, is vooral een zaak van de betrokken gemeenten en hun partners. De voorzitters van de veiligheidsregio zijn mede verantwoordelijk voor de realisatie van de taakstellingen in zijn/haar regio. Gelet op artikel van mijn ambtsinstructie, op basis waarvan ik de noodzakelijk geachte regionale samenwerking bevorder tussen Rijk, provincies en gemeenten, heb ik de voorzitters van de veiligheidsregio's aangewezen om medeverantwoordelijkheid te nemen in de realisatie van de opgave in hun veiligheidsregio. De urgentie van de taakstelling vraagt dat zij hier actief invulling aan geven. In de veiligheidsregio Zuidoost is de plaatsvervangend voorzitter aangewezen. De voorzitters van de veiligheidsregio's zijn samen met mij het bestuurlijk aanspreekpunt voor de coördinerend burgemeesters en zo nodig ook 5

6 voor Uw college. Sub-regionaal projectteam onder leiding van coördinerend burgemeester Ik verwacht van Uw gemeenten, om op het niveau v a n Uw sub-regio, onder leiding van Uw coördinerende burgemeester, zo spoedig mogelijk een projectteam te formeren dat invulling gaat geven aan Uw taakstelling. Dat team dient onder leiding van de coördinerende burgemeester vóór 5 mei 20 ó een concreet, met het C O A besproken plan gereed te hebben, waarin de (onderlinge verdeling van) taakstellingen voor opvang van asielzoekers en statushouders op het niveau van Uw sub-regio zijn uitgewerkt. Deel van dat plan is een realistische planning voor de realisatie ervan voor eind De coördinerende burgemeesters en hun teams krijgen ondersteuning van een Brabantbreed ondersteuningsteam dat onder de vlag v a n het al bestaande Platform Opvang Vluchtelingen zal fungeren. O p 3 maart 2 0 ó zijn de coördinerend burgemeesters over opzet en werking van dat ondersteuningsteam gebriefd. Dit team zal, met inzet van diverse bestaande Brabantse netwerken (overheid, ondernemers, onderwijs- en kennisinstellingen en maatschappelijke partners), expertise en ondersteuning bieden aan de coördinerende burgemeesters en hun teams. Die ondersteuning vindt plaats op drie pijlers van het programma:. (nood)opvang en huisvesting van statushouders 2. bevordering integratie, onderwijs en arbeid 3. draagvlakstrategie en communicatie. De hoofdopgave ligt in het realiseren van voldoende plaatsen voor (nood)opvang en huisvesting, maar die kan dus worden aangevuld met een inzet op integratie (onderwijs en arbeid) en vraagt om een op maat gesneden strategie voor overleg, draagvlak en communicatie. Juist deze brede aanpak van de gehele keten was tijdens onze laatste bijeenkomst een duidelijke wens van de Brabantse gemeenten. Uit tal van onderzoeken blijkt dat een snelle inzet op werk en scholing bijdraagt aan duurzame integratie. De focus voor de komende weken zal echter, gelet op de omvang en urgentie van het vraagstuk op de pijler opvang liggen. Dit provinciale ondersteuningsteam is aanvullend op het Ondersteuningsteam Asielzoekers en Vergunninghouders (OTAV) van de V N G. Via de coördinerende burgemeesters wordt verdere informatie verstrekt, zoals suggesties hoe U de "Brabantse aanpak vluchtelingen" kunt agenderen in Uw gemeenteraad. Daarbij kunt U ook aandacht geven aan de wijze waarop U kunt bijdragen aan het versnellen en vergroten van de kansen op integratie en het draagvlak. Het is daarom aan te bevelen dat U in Uw plan, behalve aan de realisatie van de gevraagde aantallen plaatsen voor (nood)opvang en de huisvesting van statushouders, ook aandacht geeft aan een inzet voor integratiebevordering, onderwijs en arbeidsmarkt. Uiteraard past in het plan ook een draagvlakstrategie en communicatieparagraaf. In dat kader adviseer ik U ook initiatieven mee te nemen om asielzoekers 'een gezicht' te geven en verbindingen te leggen met Uw inwoners. Het ondersteuningsteam Brabantse Aanpak vluchtelingen, inclusief de diverse hieraan gekoppelde netwerkpartners, kan hiervoor de nodige ondersteuning bieden. 6

7 Op 8 april 20 6 zal ik, samen met de voorzitters van de veiligheidsregio's en de coördinerende burgemeesters, de opzet van deze "Brabantse aanpak vluchtelingen" aanbieden aan de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Hij zal ons dan ontmoeten en wij zullen dan zijn actieve medewerking vragen voor de uitvoering en verdere ontwikkeling van deze aanpak. Aan de gemeenten die thans nog niet meedoen aan de realisatie van (nood)opvang, vraag ik dus indringend om het voorbeeld te volgen van de gemeenten die nu al veel inspanningen hebben gepleegd. Want lusten en lasten moeten in Brabant eerlijk worden verdeeld, op basis van solidariteit en een gemeenschappelijk gedeeld gevoel van urgentie. Ik herhaal dan ook mijn dringende appèl aan alle gemeenten om, schouder aan schouder, Uw steentje bij te dragen. Tot slot wil ik Uw college van harte aanbevelen, eventueel in sub-regionaal verband, om samen met bijvoorbeeld Uw fractievoorzitters op korte termijn eens een AZC te bezoeken en daar actief met het COA in contact te treden. Ook wil ik U nogmaals wijzen op de mogelijkheden en arrangementen voor (nood)opvang die zijn opgenomen in het door de VNG met het Rijk gesloten bestuursakkoord. Ik wens U succes met de aanpak en verwacht van U een loyale en betrokken inzet bij de realisatie van onze gemeenschappelijke opdracht. Ik hoop dat bij een volgende bijeenkomst van Brabantse gemeentebesturen op juni 206 door U allen voorspoedige resultaten gemeld kunnen worden en dat wij samen kunnen vaststellen dat geen gemeentebestuur in onze provincie zich onttrekt aan de aan ons gegeven opdracht. Met vriendelijke groet, WİTH.J. van de Donk Mede namens, Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost: Mw. P.J.M.G. Blanksma-van den Heuvel Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant: Mr. P.G.A. Noordanus Veiligheidsregio Brabant-Noord: Mr. dr. A.G.J.M. Rombouts 7

8 Bijlagen:. sfeerimpressie bijeenkomst 0 maart 2. taakstellingen per gemeente in regionaal verband 3. persbericht 8

9 'Eigenschaligheid' Het begrip 'eigenschaligheid' is écht Brabants. Ook voor het huisvesten van vluchtelingen en statushouders wordt dit gezien als de beste benadering. Het is afhankelijk van de (unieke) mogelijkheden van een gemeente en de inventiviteit van burgers en bedrijven of grootschalige opvang, kleinschalige opvang of een combinatie daarvan het meest passend en wenselijk is. Daarbij past het niet om vooraf al te bepalen of ergens een grote of kleine voorziening gerealiseerd moet worden, bijvoorbeeld op basis van inwonertal. Eigenschaligheid moet echter wel passen binnen het Bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom. Op de ene plek kan COA vrijwel probleemloos asielzoekers opvangen. Op een andere plek is 200 asielzoekers het maximaal haalbare zoals in een satellietlocatie. Een nog kleinere omvang is voor noodopvang niet haalbaar. Wel kunnen dergelijke locaties interessant zijn voor huisvesting van statushouders en andere doelgroepen voor goedkope huur en koop. Versnellen integratie ledereen is het er over eens dat een snelle integratie, liefst vanaf dag, helpt om vluchtelingen een 'goede start' te geven in Brabant. Met name een koppeling met de arbeidsmarkt wordt als een goede investering gezien. Op dat gebied zijn er ook al verschillende initiatieven. Een veel gehoorde wens is om asielzoekers al direct 'toe te wijzen' aan een specifieke gemeente. Met de aankomende statushouders kan dan vanaf het begin een band worden opgebouwd en kunnen gericht initiatieven worden ondernomen zodat asielzoekers zich straks sneller thuis voelen in 'hun' gemeente en ook zo snel mogelijk aan het werk kunnen. Mogelijk dat een eerste (grove) selectie van asielzoekers op kansrijkheid in de asielprocedure, de haalbaarheid van deze werkwijze vergroot. Huisvesting voor vluchtelingen en statushouders Gemeenten hebben behoefte aan inzicht in wat er qua (versnelde) procedures mogelijk is. Verkeerde beelden over de lengte van procedures en belemmeringen voortkomende uit wetgeving, kunnen kansrijke initiatieven in de kiem smoren. Overigens gaat de voorkeur uit naar (her)gebruik van bestaande bebouwing vóór het inrichten van lege velden ('greenfields'). Burgemeesters zien woningcorporaties als belangrijke partners in het succesvol opvangen van vluchtelingen en het huisvesten van statushouders, maar ervaren soms nog weerstand en weinig enthousiasme. Er zijn al veel ideeën en initiatieven: huiseigenaren direct benaderen, zelf aankopen van (leegstaande) woningen, kamergewijze verhuur of innovatieve concepten voor tijdelijke huisvesting. Belangrijk is dat de te creëren huisvesting voor statushouders de huisvesting van overige inwoners in dezelfde huisvestingscategorie niet mag verdringen. Ook het verspreid huisvesten van statushouders over de gemeente, om integratie en acceptatie te bevorderen, werd genoemd.

10 (Regionale) taakstelling De suggestie om op (sub)regionaal niveau een gezamenlijke taakstelling af te spreken, kan op breed draagvlak rekenen. Daarbij wordt de opvang van asielzoekers én de huisvesting van statushouders als een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid gezien, waarbij de taakstelling ook een beetje als 'een stok achter de deur' fungeert. Een afwachtende houding of 'duikgedrag' worden binnen die (sub)regionale samenwerking niet van elkaar geaccepteerd. Op basis van 'eigenschaligheid' gaat de (sub)regio haar taakstelling realiseren in samenwerking met ondernemers, verenigingen en onderwijs. Waarbij gemeenten een goede lokale match willen maken van aan de gemeente toe te wijzen asielzoekers en statushouders en de specifieke gemeentelijke mogelijkheden. Uiteraard zitten er ook nadelen aan een (sub)regionale taakstelling: de rol van de gemeenteraden lijkt kleiner en gemeenten kunnen elkaar alsnog de maat nemen in het aantal opgevangen asielzoekers en statushouders. Regelmatig werd gehoord dat gemeenten steviger mogen worden aangesproken op hun inzet op het opvangen van vluchtelingen en het huisvesten van statushouders. Randvoorwaarden: draagvlak, kennisdeling en financiën Op alle tafels kwamen ook meer algemene punten naar voren die als voorwaarde of katalysator worden gezien voor het succes van de Brabantse aanpak. Draagvlak: Draagvlak van burgers is noodzakelijk en helpt enorm in de uitvoering. Enerzijds gggt het om de vraag hoe de vaak stille voorstanders kunnen worden gemobiliseerd en hoe ervoor kan worden gezorgd dat ze zich ook durven uiten en een tegengeluid durven laten horen. Anderzijds gaat het om het in gesprek gaan en blijven met tegenkrachten. Het hebben van een beeld van tegenstanders die zich vaak bovenlokaal manifesteren, is daarbij een voorwaarde. Het is ook belangrijk dat de overheid zich als een betrouwbare overheid laat zien: zich houden aan gemaakte afspraken om vertrouwen voor de toekomst te behouden (bijvoorbeeld het respecteren van eerdere afspraken over duur en omvang van opvang). Kennisdelina: Het delen van kennis, in de vorm van feitelijke kennis over bijvoorbeeld (versnelde) procedures en inzicht in best practices, is een breed gevoelde behoefte. Terughoudendheid in inzet op (snelle) integratie wordt ingegeven door te weinig kennis over de (wettelijke) mogelijkheden, de financiële aspecten, de eigen rol en relevante stakeholders. Overigens steekt men daarbij de hand in eigen boezem: er wordt te weinig initiatief genomen om zelf kennis te vergaren, ervaringen op te doen en te leren van initiatieven van andere gemeenten. Ook wordt niet of zelden gebruik gemaakt om een bezoek te brengen aan een AZC om meer gevoel te krijgen wat het betekent om een AZC binnen de gemeentegrenzen te hebben. Financiering: Een aantal keren kwam het financieringsvraagstuk naar voren. Wie betaalt wat, wie investeert waarin en wie profiteert van de revenuen? Dat is nu voor veel gemeenten complex en er wordt tegen de verwachte extra kosten opgezien (waarvoor bijvoorbeeld raadsbesluiten noodzakelijk zijn). Het vluchtelingenvraagstuk mag volgens de aanwezigen echter onder geen beding gereduceerd worden tot een financieel vraagstuk. Suggesties worden gedaan om de

11 mogelijkheid te onderzoeken om de gemeente budgethouder te maken voor alle relevante budgetten en daarmee de slagkracht bij initiatieven te vergroten. Reflectie van Pieter Tops Pieter Tops is enthousiast over een Brabantse aanpak. Zoals hij overigens ook enthousiast is over een Friese of Zeelandse aanpak. Het is goed om oplossingen te zoeken die bij de schaal en mogelijkheden van de provincie passen. Maar alle succes staat en valt met de wil om er gemeenschappelijk uit te komen. Immers: "als het stormt, ga je niet in een hoek staan". En er zijn nog steeds veel gemeenten waar nog niets van de grond is gekomen. Tops is van mening dat gemeenten zich niet kunnen verschuilen achter onduidelijkheden of zich afwachtend kunnen opstellen. Immers: gemeenten hebben een eigen beslissingsruimte en zijn geen uitvoeringsorganisatie van het Rijk; burgemeesters hebben een relatief onafhankelijke positie met een eigen gezagspotentieel waar ze gebruik van kunnen maken; bestuurlijke eigenzinnigheid is óók een goede Brabantse gewoonte. Tops ziet ook kansen "Democratie engineering": kleinschalig en écht contact maken met burgers en asielzoekers om burgers betrokken en begripvol te krijgen en te houden; Het mobiliseren van het grote reservoir aan burgerkracht (van burgers én bedrijven); Het begrijpen van en acteren op de onderstroom in de samenleving. Het gaat om reële belangen van bezorgde burgers, daar moet je reëel mee omgaan. Het is nog wel een zoektocht naar de beste vorm om hiermee om te gaan. Hij sluit af met nogmaals de opmerking dat alles begint met 'de wil om iets voor elkaar te krijgen'. Afsluiting De Commissaris van de Koning Wim van de Donk vat de afspraken in één conclusie samen: "We streven naar een intelligente combinatie van centrale druk en lokale vrijheid". De Brabantse aanpak kenmerkt zich door het principe van 'eigenschaligheid'. Ten slotte... De AZC's van Gilze, Grave, Cranendonck en Oisterwijk bieden u aan om eens een AZC te bezoeken met uw college of fractievoorzitters; Er komt een brabantbreed projectteam die zorgt voor: o Het in beeld brengen van best practises; o Het wegnemen van misverstanden; o Ondersteuning/advies aan gemeenten bij bijvoorbeeld communicatie vraagstukken. Contactpersoon in de veiligheidsregio: Brabant-Zuidoost: Bert Jansen, gemeentesecretaris Gemert-Bakel; Midden- en West-Brabant: Nico van Mourik, directeur veiligheidsregio; Brabant-Noord: Jeroen Smarius, gemeentesecretaris Uden.

12 Brabantse A a n p a k O p v a n g Vluchtelingen Verdeling opgave opvang asielzoekers naar gemeenten, subregio's, RRO 's en veiligheidsregio's, 206. Toelichting op de gepresenteerde aantallen in de kolommen: ) Inwoneraantal per --206, bron: voorlopige cijfers CBS. 2) Opgave voor Nederland in 206 = plaatsen 3) Actuele opvangcapaciteit per genoemde datum (flexibel en langdurig 4) Verwachte opvangcapaciteit 5) Duur opvangcapaciteit, nodig (hoogste getal door kabinet genoemd), betekent voor Brabant = 4.000plaatsen nodig. Dit is ca. 5,5plaatsen per ĩ.000 inwoners. opgeteld}. per genoemde datum (flexibel en langdurig). Deze aantallen zijn gebruikt bij de bepaling van de restopgave (kolom 6). gewenst is deze verhouding: Langdurig Gewenste omvang: minimaal 300plaatsen jr) 25-30?*,, Flex-langer (2-5 jr) 3040X, F/ex-kort (-2 jr) 30-40X (bron: voor een centrale locatie en minimaal 200 plaatsen voor een satelfietlocatie (bron: De investering op een locatie dient in redelijke verhouding te staan tot de te realiseren opvangcapaciteit en de beschikbaarheidsduur 6} Hoogste scenario R ijk (zie 2), naar rato verdeeld over alle gemeenten, minus al wat naar verwachting (zie 6) gerealiseerd COA). COA). van die locatie (bron: Taakstelling 2e helft 206 wordt 5Xhogerdan COA). is/wordt. 7} Taakstelling huisvesting statushouders voor heel 206, inclusief achterstand en voorsprong, stand per , bron: opgave IBT, provincie Noord-Brabant. Ie helft 206. De aantallen per gemeente zijn indicatief. ) Gemeente 2) Inwoners 3) O pvang 4) Actuele 5) 7) Verwachte Duur o p v a n g 6) Verdelinc capaciteŕ restopgave taakstelling opvang statushouders asielzoekers (indicatief) asielzoekers naar capaciteit capaciteit rato {-3-206) (-6-206) Restant Bernheze Boekei Landerd Oss Schijndel Sīnt-Oedenrode Uden Veghel Totaal A s Boxmeer Cuijk Grave Mill en Sint Hubert Sint Anthonis Boxtel Haaren Heusden Sint-Michielsgestel : 82 Vught Totaal De (Vleierij Totaal R R O N o o r d o o s t T o t a a l L a n d v a n Cuijk 's-h ertogenbosch Totaal Veiligheidsregio Brabant-Noord Langdurig Langdurig Aalburg Drimmelen i X 66 Geertruiden berg Moerdijk Werkendam Wou drie hem Alphen-C ha am Baarle-Nassau Gilze en Rijen T o t a a l De Biesbosch Etten-Leur Halderberge Zundert Ooslerhout Breda T o t a a l De B a r o n i e Langdurig Langdurig Bergen op Zoom Roosendaal Rucphen Steenbergen Woensdrecht Totaal Brabantse W a l Totaal R R O - W e s t Dongen Goirle ; 56 Hilvarenbeek Loon op Zand Oisterwijk Langdurig Tilburg Totaal H a r t v a n B r a b a n t Totaal R R C - M i d d e n Waalwijk T o t a a l V e i l i g h e i d s r e g i o Midden- e n W e s t - B r a b a n 4.Ĩ96 Blad van 2

13 i) Gemeente Inwoners 2) Nuenen, Gerwen en Nederwetten Son en Breugel Veldhoven taakstelling opvang statushouders asielzoekers (indicatief) Restant Bergeiįk Bladel Eersel Oirschot Reusel-De Mierden T o t a a l De K e m p e n restopgave capaciteit (-6-206) Geldrop-Mierlo Totaal Brainport capaciteit capaciteit 62 Waalre Verdeling (-3-206).259 7) Duur o p v a n g - rato Eindhoven 6) 5) Verwachte asielzoekers naar Best 4) 3) Actuele Opvang Flex-langer Asten Deurne Gemert-Bakel Helmond Laarbeek Someren T o t a a l De P e e l B; - 50 Langdurig Cranendonck Heeze-Leende Valkenswaard Totaal RRO Zuidoost Totaal Veiligheidsregio Zuidoost-Brabant ì.í ' ? Totaal A2-ge meenten i Totaal Provincie N o o r d - B r a b a n t 239 S a m e n v a t t e n d o v e r z i c h t P r o v i n c i e N o o r d - B r a b a iit (recapitulatie) Totaal As Totaal Land van Cuijk Totaal De Meierij Totaal De Biesbosch Totaal De Baronie Totaal Brabantse Wal Totaal Hart van Brabant Totaal Brainport Totaal De Kempen Totaal De Peel Totaal A2-gemeenten Totaal RRO Noordoost Totaal RRO West Totaal RRO Midden Totaal RRO Zuidoost Totaal Veiligheidsregio Brabant-Noord Totaal Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant Totaal Veiligheidsregio Zuidoost-Brabant 3.52 Totaal Provincie N o o r d - B r a b a n t Coördinerende burgemeesters: Verhouding As-50: Wobine Buijs (Oss) Langdurig Land van Cuijk: Lex Roolvink (Grave) Flex-langer De Meierij: J an Pommer (Sint-Michielsgestel) De Biesbosch: Yves de Boer (Werkendam) Onbekend Actueel Í Gewenst Verwacht o 7"/ / /,, 700 ïoy "/ o - oy. O"/. De Baronie: Paul Depla (Breda) Brabantse Wal: J acques Níederer (Roosendaal) H o e is d e r e s t o p g a v e b e r e k e n d? Hart van Brabant: Hans Jansen (Oisterwijk) Brainport: Jack Mikkers (Veldhoven) De totale o p g a v e v o o r B r a b a n t is n a t ir rato v a n het i n w o n e r a a n t a l v e r d e e l d o v e r a l l e B r a b a n t s e g e m e e n t e n. De Kempen: Ruud Severijns (Oirschot) S o m m i g e g e m e e n t e n d o e n m e e r d a n w a t z e o p b a s i s v a n hun i n w o n e r a a n t a l z o u d e n ' m o e t e n ' d o e n. D a a r d o o r De Peel: Hìlko Mak (Deurne) h o e v e n d e a n d e r e g e m e e n t e n m i n d e r te d o e n. A2-gemeenfen: Marga Vermue (Cranendonck) Blad 2 van 2

14 Provincie Noord-Brabant (^) Flex / noodopvang {^) Langdurig /AZC Steenbergen 93! Roosendaal 3Ö4 Be'rqen op Zoom Brabantse Wal Woe n se De Biesbosch ui Woudricherr Werkendam 57 Aalburc Ġeertruidenbėrg O s-herîogenbosch Drimmelen Sint-Michielsgestel Moerdijk Taakstelling restopgave 206 Halderberge 7 Etten-Leur 69 Rucpher /under! Aantallen Breda ^-v 438 Ļjļ As Land van Cuijk 86 De Meierij 778 Totaal Veiligheidsregio Brabant Noord 654 Hartvan Brabcnt 742 De Baronie 037 De Eïesbosch 55 Brabcrtee VVal 832 Totaal Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant 322 De Kempen 275 Brainport 0ĆO De Peel 826 A2-gem eenten Totaal Veiligheidsregio Zuidoost-Brabant Totaal opgave provincie Oosterhout 23 'Dongen ' L o o n Z a n c 00 De Baronie 087 Ģi'ze e n Rijen-' 3Ī O Waalwijk 8ć Heusderi 7 Haarer Tilburg ì Hart van Brabant O De Meierij oq, Oisrerwi k 0 Boxtel 2C Alphen-Chaarr Goirle 39 Oirschol r Hilvarenbeek 0 6C Bâarle-Nassa B Eersel Reusel-De Mierder 5 Blad 79 De Kempen \ 275 İ Berqeiik Veldhoven Ì75 Schìjnde 93 Bernheze Sinr-Oedenrode B ŕêtīgel Laarbeek Rrainnort N u e n s n c a Helmonc Brainport 060 Eindhoven 39í Waalre 67 Valkenswaard. S Geidrop-Mierlc Heeze-Leende tij A2-gemeenten 8 Cranendonck i Grave k Landerd O Cuijk 6 i, 97 Roeke Mill en Sint Huberl 43 Gemert-Bakel DťPeēl 826 Land van Cuijk 86 Sint Anthoniī 46 Aster Deurne Rnxmeei

15 Provincie Noord-Brabant Persberichtgezamenlijk optrekken Noord-Brabantse gemeenten in een regionale aanpak noodzakelijk voor opvang vluchtelingen 's-hertogenbosch, 3 maart- In de afgelopen maanden zijn er in Brabant opvangplaatsen voor vluchtelingen in noodopvang en Azc's gerealiseerd. Door de gestegen instroom en het beëindigen van de tijdelijke opvang op een aantal locaties ontstaat er in de komende maanden een tekort aan opvangcapaciteit van 7200 plaatsen. In het totaal zijn er in 206 in Noord-Brabant plaatsen nodig volgens de hoogste prognoses voor de instroom. De taakstelling van het Rijk wordt met de huidige werkwijze niet gehaald. Dat kan alleen als de gemeenten en de provincie nauw samenwerken en iedereen meedoet. Die dringende oproep doet de Brabantse commissaris van de Koning, Wim van de Donk. Hij constateert dat er ook draagvlak is voor een eigen, Brabantse, aanpak. Er is daarvoor een (sub)regionale aanpak ontwikkeld. De gemeenten moeten voor 5 mei met concrete plannen komen. De Brabantse gemeenten hebben naar rato van de bevolking een taakstelling gekregen voor de opvang van asielzoekers. Daarbij is rekening gehouden met die gemeenten die nu al een grote inspanning verrichten bij de opvang van vluchtelingen. Bij het realiseren van een AZC of noodopvang geldt een ondergrens van het COA van 300 plaatsen of 200 plaatsen wanneer er sprake is van een satellietopvang in de nabijheid van een bestaand AZC. In een aantal gemeenten wordt de haalbaarheid van een experimentele aanpak onderzocht. De meeste gemeenten in Brabant hebben een taakstelling die zo laag is dat er geen AZC of noodopvang gerealiseerd kan worden. Het is de bedoeling dat de gemeenten in (sub)regionaal verband plannen maken. Zij kunnen daarbij desgewenst ook de huisvesting van de toegelaten vluchtelingen, de statushouders betrekken. Elk gemeentebestuur blijft aanspreekbaar voor de eigen taakstelling voor de realisatie van de (nood)opvang maar kan die onderbrengen in een 'deal' op het niveau van de (sub)regio. Door deze integrale Brabantse aanpak kunnen de gemeenten in hun (sub)regio komen tot een integrale aanpak van de (nood)opvang van vluchtelingen en de huisvesting van statushouders, een bestaande gemeentelijke taak, evenals de bevordering van integratie, onderwijs, arbeid en draagvlak. De indeling van de (sub)regio's is in nauw overleg met de voorzitters van de veiligheidsregio's tot stand gekomen. In iedere regio is een coördinerend burgemeester aangewezen. De indeling sluit zoveel mogelijk aan bij de bestaande samenwerkingsverbanden op het gebied van ruimte en wonen. De commissaris van de Koning heeft de voorzitters van de veiligheidsregio's op grond van zijn ambtsinstructie aangewezen als eindverantwoordelijke voor de realisering van de opgave in hun regio. De opvangcapaciteit in Brabant moet voor 70 a Zo uit langdurige opvang bestaan, 2 tot 5 jaar en langer, zoals in een AZC en voor o uit kortdurende noodopvang ( tot 2 jaar). Het gaat in het totaal om 9800 opvangplaatsen in een AZC en 4200 opvangplaatsen in de noodopvang.