RE: TOESTAND HELLEMOLEN REEK HOLT ACHTERUIT

Transcriptie

1 TOESTAND HELLEMOLEN REEK HOLT ACHTERUIT Gepost door: Bart Hoofs () Datum: 30 december :06 De al enige tijd te koop staande Hellemolen in Reek holt in conditie hard achteruit. Landelijk bekend is de witte molen vanwege de bandenhandel met dito opslag. Al geruime tijd staat de bergmolen te koop bij een makelaar. De eigenaar is Gert van Bergen uit het Land van Maas en Waal die de molen verhuurde aan een restauranthouder. Inmiddels is het restaurant verdwenen. Enige jaren geleden heeft Van Bergen opdracht gegeven aan molenmakerij Gebr. Coppes om alles op te schilderen.toen al werd gewaarschuwd vanwege de slechte staat van roeden (Pot) en staartwerk. Op verzoek van de eigenaar werd toch alles geschilderd. Inmiddels is er al een korte schoor gebroken en nu ook een lange schoor. Die bungelt aan de ketting die hem moet beletten te vallen in het gevlucht. Ook de witte kleur wordt snel groen als gevolg van algen en het niet luchten van de molenromp. Een zorgelijke situatie... Gepost door: Stefan Willems () Datum: 30 december :36 Vorig jaar heeft de voormalige eigenaar van de molen, "Bandenhandel de Molen" nog een poging gedaan om de molen terug te kopen. Dhr Timmers van de bandenhandel had al een bod gedaan op de molen. Hij heeft mij gevraagd om de molen eens te inspecteren. Tijdens de inspectie bleek dat dat het gaande werk wat nog aanwezig was nog redelijk goed was. Echter de gehele kap met de staart en gevlucht zijn van zeer slechte kwaliteit. Spruiten en de completen staart is kachelhout. Het blijkt ook wel want de lange spruit en de korte spruit zijn inmiddels ook al gebroken. De windpeluw was zover ingerot dat het gevlucht inmiddels ongeveer 30 centimeter in de molenbelt gezakt is. Molenmaker Beijk heeft op verzoek van Dhr Timmers een restauratie offerte gemaakt. Met als resultaat dat de offerte vele malen hoger is dan de vraagprijs van de molen. Dhr Timmers heeft daar door ook afgezien van de aankoop van de molen. Het is momenteel een hangplek geworden voor de jeugd. Het is dus nu wachten op, dat de in vlammen op zal gaan en voorgoed verloren is. Stefan Willems molenaar molen Jan van Cuijk Gepost door: Mike Ekelschot () Datum: 30 december :54

2 "zo'n" prijs voor "zo'n" molen; is dat überhaupt wel realistisch? Berendrecht is voor een vijfde van die vraagprijs verkocht en was/is in vergelijking met de Witte Molen toch wel in "iets" betere staat.. Gepost door: Bart Hoofs () Datum: 31 december :38 Er is inmiddels een mail gestuurd naar de lokale monumentencommissie van de gemeente Landerd waaronder Reek valt. Mogelijk dat zij iets kunnen doen immers de gemeente is voor haar eigen molens in Zeeland en het Oventje een goed huisvader. Recent heeft molenmaker Beijk nog het nodige onderhoud gepleegd aan de molens van Coppens en Aarssen. Bart BHIC Brabants Historisch Informatiecentrum De Hellemolen Langs de Rijksweg staat een witgeschilderde molen te koop. Het is de Hellemolen, zo genoemd naar de eigenaar in de jaren 50, die Van Helmond heette. Hoewel een karakteristiek element voor de skyline van Reek, dreigt de molen door gebrek aan onderhoud langzamerhand in elkaar te storten. Dat is des te jammerder, aangezien deze molen een behoorlijk lange geschiedenis heeft. De huidige molen is gebouwd in 1830, maar op dezelfde plek stond al een molen in de middeleeuwen. De huidige bergmolen is volgens het opschrift op de baard (het bord aan de kap) van In dat jaar is de oude houten standerdmolen afgebrand en heeft de Udense schoolmeesterszoon Willem van Beckum een nieuwe molen laten bouwen voor ƒ 8.900,-. Op 27 september 1832 heeft de molen voor het eerst gemalen. In de jaren 1950 nam de heer Van Helmond de molen in gebruik als vakantiehuis. Later werd het café. Een volgende eigenaar, Jan van den Hoogen, had naast de molen ook een tankstation in bezit (PETRA), dat daarna door Jan Arts werd geëxploiteerd. Daaruit ontstond de bekende Bandenhandel De Molen van de gebroeders Arts. De molen zelf evolueerde ondertussen tot restaurant, zowel onder de naam Moulin Blanc als De Witte Molen. In 1974 is de molen nog gerestaureerd, maar sinds al weer enkele jaren is de molen geheel buiten gebruik. Hij staat te koop, maar het is duidelijk dat de leegstand het gebouw geen goed doet: onderdelen

3 vallen er van af, de witte beschildering wordt langzaam groen van de alg en de molen ontwikkelt zich tot een hangplek. Zoals de Cuijkse molenaar Stefan Willems na een inspectie al bezorgd opmerkte: je kunt wachten op het moment dat de boel in vlammen opgaat. Zoals gezegd is dat ook met zijn voorganger gebeurd, meermalen zelfs. De inval van de Fransen in 1672 leidde tot vernietiging van de molen. Met financiële steun à 150 gulden van de toenmalige landsheer, Philips Wilhelm van Neuburg, werd de molen weer opgebouwd. Van die betaling hebben we nog een kwitantie in het archief. Herstel en behoud van de Witte Molen van Reek zal anno 2010 een veelvoud van dat bedrag gaan kosten. 6 REACTIES OP DIT VERHAAL De Heer van Helmond was bedrijfsleider van de vestiging Vroom&Dreesmann te Nijmegen.. Hij gaf de naam <Hellemolen>..en het was zijn vacantiehuis toen hij eigenaar was...gèèn cafe! Mariette, , 19:52 uur Dank Mariette, voor je correctie. Ik heb de tekst aangepast, zoals je ziet. Rien Wols, namens BHIC, , 08:12 uur Beste mensen, Mijn overgrootvader Anton van Beckum was een broer van Willem de molenaar die na de brand in 1856 voor de restauratie heeft gezorgd. Dat de molen nu in zo'n slechte staat is, is beroerd genoeg, maar er is misschien hulp te zoeken in de VS. Twee zonen van Willem, Ferdinand en August (Guus), die als kind op deze molen hebben gewoond en waarvan August er zelfs geboren is, zijn in 1872 na ruzie met de familie

4 naar de VS vertrokken en hebben bijna 100 jaar niets van zich laten horen. Wel hebben ze daar voor een zeer omvangrijk nageslacht gezorgd, zodat er nu meer Van Beckums in de VS wonen dan in Nederland en Duitsland samen.. Mijn vader, Henk (HJA)van Beckum, heeft met zijn stamboomonderzoek deze Amerikaanse Van Beckums weer opgespoord en ze hun Nederlandse roots teruggegeven. Met verschillende nazaten van deze Ferdinand en August heb ik inmiddels de Reekse molen bezocht als zij op hun European Tour ook Nederland en Uden aandoen en ze zijn erg trots op hun zeer Hollandse herkomst van molenaarskinderen. Onder de honderden Amerikaanse nazaten zijn er velen die het zeer goed hebben getroffen en het zou me niets verbazen als daar belangstelling is om bij te dragen aan een restaurantiefonds zodat dit stukje geschiedenis ook voor hen bewaard blijft. Ik wil graag eens een afspraak maken met deskundigen die meer weten over restaurantiefondsen, kosten, proceures etc van dit soort monumenten en ik kan de link zijn naar deze Amerikanen. Groet Jan van Beckum Jan van Beckum, , 21:30 uur Hallo Jan van Beckum, Ik heb uw verhaal over de Reekse molen gelezen, prachtig dat jullie de Amerikaanse familie ontdekt hebben. Als deskundige zou U Molenbouwer Beijk uit Afferden kunnen raadplegen,die hebben op hun site ook nog een link naar Monumentenzorg. mailadres is Hopelijk hebt U er wat aan, succes in ieder geval! mariette van riet, , 00:03 uur Waarom laat men deze mooie molen aan zijn lot over zodat als het zo doorgaat hij helemaal verrot en daardoor vernietigd word. Heel erg zonde. Wie is momenteel de eigenaar?, deze moet zich diep schamen. Peter van den Heuvel, , 23:57 uur Wij hebben in 2008 geprobeerd de molen te kopen... we zagen het helemaal zitten en de gemeente ook! Helaas vroeg de eigenaar er destijds meer dan EUR ,- voor en dat is hij echt niet meer waard. De eigenaar heeft de molen bij een faillissement gekregen en lijkt er dus niets om te geven als de molen straks instort oid. Hij wil de

5 volle mep of niets... super jammer en doodzonde! maar financieel niet meer haalbaar voor ons. Monique S., , 12:15 uur BELTMOLEN De beltmolen, ook wel bergmolen genoemd, is een windmolen die staat op een natuurlijke of kunstmatig opgeworpen heuvel, de molenbelt genaamd, die de functie van de stelling bij een stellingmolen overneemt. In de heuvel is aan twee zijden een doorgang (invaart genoemd) gemetseld, waardoor paard en wagen in zijn geheel voor laden en lossen in de molen binnen konden rijden en er aan de andere kant weer uit konden. De grote ronde stenen korenmolens op een verhoogde voet werden in de 19de eeuw op grote schaal in Noord-Brabant gebouwd ter vervanging van standerdmolens. Deze vervanging had niet alleen van doen met de onderhoudstoestand van deze standerdmolens, maar ook met de behoefte aan meer maalcapaciteit. Deze beltkorenmolens bleken ook een verbetering ten opzichte van het oudere type van de stellingmolen die, vooral vanwege de houten stelling, een kostbare constructie was gebleken. De heuvels waarop de beltmolens werden gebouwd hadden een gemiddelde hoogte van vier meter. In de heuvel kreeg de molenaar extra ruimte, die soms werd gebruikt om daar een olieslagwerk te plaatsen. De molen met de hoogste belt staat in Ulvenhout. Deze belt is 9 meter hoog en heeft daardoor ruimte voor een tussenzolder. In de belt bevinden zich de kruipalen, die nodig zijn om de molen op de wind te kunnen kruien. In de belt is een ruimte uitgespaard, zodat men voor de aan- en afvoer van granen en meel kan in- en uitrijden. Beltmolens zijn meestal van steen, maar er komen ook zeskante en achtkante houten beltmolens voor. In het Limburgse kasteeldorp Horn, aan de Maas, dicht bij Roermond, vinden we zelfs een zestienkante beltmolen. Beltmolens treffen we met name aan in het oosten en zuiden van ons land. In Noord-Brabant en Limburg spreekt men overigens van bergmolen. Molenpuristen gebruiken deze term echter niet; er komen immers geen bergen in Nederland voor. In Brabant staan nog 56 beltmolens, waarvan een groot deel maalvaardig. De molenaar van een stellingmolen bedient de molen vanaf de houten omloop, de mulder van een beltmolen doet dit vanaf de aarden wal. Daar kan hij de zeilen op de wieken leggen, de molen op de wind kruien en de vang lichten om de windmolen op gang te brengen. Bij een korenmolen wordt voor het malen van graan eerst de grondstof opgetakeld naar de luizolder. Hierbij maakt de molenaar dankbaar gebruik van de windkracht en de zakken graan worden aan een touw door luiken in de verschillende zolders naar boven getakeld. Het graan wordt op de steenzolder in een kaar gestort en tussen de maalstenen tot meel gemalen. Door de tegengesteld aangebrachte zwaaivormige groeven (het scherpsel of bilsel) op de maalstenen (de bovenste heet de loper en de onderste de ligger) wordt het graan fijn gewreven. Het meel zakt vervolgens naar een lager gelegen zolder, de maalzolder, en daar wordt het maalgoed opgevangen. De molenaar zal hier het meest te vinden zijn, want hij moet de kwaliteit van het meel controleren, volle zakken weghalen en nieuwe inhaken. Onder de maalzolder bevinden zich tenslotte nog een of meer graanzolders voor de opslag van grondstoffen. De bovenste zolder van iedere molen is de kap- of smeerzolder. Daar controleert de molenaar de lagers van de bovenas, het kammenwerk en het kruiwerk dat regelmatig moet worden gesmeerd. Stichting Monumentenhuis Brabant Markt 9, 4931 BR Geertruidenberg Tel.: Fax: info@monumentenhuisbrabant.nl