Verdiepingsles. Ranko Veuger. 24 september 2014

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Verdiepingsles. Ranko Veuger. 24 september 2014"

Cornelia de Smet
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Verdiepingsles Achtkant, zeskant en stelling Ranko Veuger 24 september

2 Achtkant - Algemeen Achtkantige en zeskantige bovenkruiers Achtkant: meest voorkomend Zeskant: uitzondering 2 stuks in NH 6 stuks in de rest van NL In het bijzonder bij zaagmolens 2

3 Fundering Functie overdracht van gewicht molen naar vaste grondslag Grotendeels onder de grond Zandgronden op staal In laag Holland op (korte)palen Uitgevoerd in metselwerk Noord-Hollandse - penanten Zuid-Hollandse - ringmuur op grote vloer 3

4 Fundering Noord-Hollandse bouwwijze: - De Amsterdamse methode 4

5 Noord-Hollands achtkant Noord-Hollandse bouwwijze: 5

6 Fundering Zuid-Hollandse bouwwijze: - De Rotterdamse methode 6

7 Ondertafelement De basis Haaklassen Gaten voor de pen van achtkantstijl 7

8 Achtkantstijlen Poldermolens: Eiken Industriemolens: Grenen Nieuwe molens: Larix 8

9 Gebinten Hoek van de mallen met de werkvloer: 360 graden delen door 16 = 22,5 graden 9

10 Gebint en korbelen 10

11 Gebint gereed 11

12 De vaste gebinten oprichten 12

13 Gebinten van bovenaf 13

14 Losse bintbalken Losse bintbalken: de kruising deels ingekeept soms vrij over elkaar heen 14

15 Losse bintbalken Losse bintbalken en korbelen (De Twiskemolen) 15

16 Losse achtkantstijlen plaatsen 16

17 Bovenaanzicht 17

18 Bintlagen bintlaag : horizontaal vlak van bintbalken standaard achtkant: 2 bintlagen bovenste => kapzolder Onderste => steenzolder Soms geen zolder op de onderste Uitzondering: achtkant met 1 bintlaag Zeer oude bouwwijze Zijpe (Polder P en P-V) Achtkant met drie bintlagen: Stevigere constructie Zolderverdeling komt beter uit voor korenmolens 18

19 Achtkant - Dwarsdoorsnede 3 bintlagen Ook wel legeringen genoemd Groningen/Friesland 19

20 Boventafelement 20

21 Boventafelement Liplassen of haaklassen Hondsoren Hakkelbouten Hakkelbout 21

22 Boventafelement met blokkeel De blokkeel constructie is zeer oud verdween omdat deze zwakker is 22

23 De velden Veldkruis Veldregel 23

24 Velden: echt of niet? Ware velden Valse velden 24

25 Velden - veldregels plaatsen veldregel 25

26 Dwarsdoorsnede met velden Scheg Uitbreker Riet- of duisplank Kardoes Stijltje/veldmuur 26

27 Les Achtkant Veldstijlen, weegdelen 27

28 Veld van binnenuit gezien boventafelement hondsoor veldstijl achtkantstijl veldkruis veldregel 28

29 Velden - rietlatten, kistramen Kistraam Ruimte voor kistraam 29

30 en dan kunnen de vloeren er in.. 30

31 De Kuip en kruivloer 31

32 Bouwvormen achtkant De achtkante bovenkruier Onderscheid op bouwvorm Grondzeiler Noord Hollandse bouwwijze: volledig hout Zuid Hollandse bouwwijze: hout op steen Stellingmolen Volledig in hout: bovenachtkant/onderachtkant Combinatie: achtkant op stenen voet Beltmolen Achtkant op stenen voet (Egmond) Onderscheid op kruiing Binnenkruier Buitenkruier 32

33 Sipman Kap Bovenachtkant Stelling Onderachtkant Gemetselde voet 33

34 Vorm achtkant Regionale verschillen NH ZH NH Groningen Fryslân Zeeland -industrie 34

35 Zuid-Hollands achtkant Zuidhollandse bouwwijze: Palen Kesphout Vloerhout Zwaar metselwerk Ringmuur Kromme achtkant stijlen 35

36 Achtkant - Zeskant Vergelijk plattegrond Het dilemma 36

37 Achtkant Zeskant Opbouw zeskant is gelijk aan achtkant Verschil: 2 stijlen en 1 gebint minder Gevolg: Goedkoper => grootste voordeel Slankere => laat de wind beter passeren Bruikbare ruimte kleiner => minder efficiënte inrichting Probleem: Bintbalk door het hart => koningsspil kan er niet langs Kromme bintbalk(en) => constructie zwakker Halve bintbalken met raveling => constructie nog zwakker Specifieke toepassing: Houtzaagmolen => slechts twee stijlen op zaagvloer 37

38 Zeskant De twee oplossingen Kromme koningsbinten 38

39 Zeskant - Koningsbint 39

40 Zeskant De tweede oplossing Koningsbint met raveling 40

41 Het zeskant - trivia Het zeskant - verspreiding 2 stuks in NH papiermolen de Schoolmeester houtzaagmolen het Jonge Schaap 6 exemplaren in de rest van NL Haps (Nbr) Niebert (Gr) Ommen (Ov), Nederhemert (L) Waardenburg (Gld) Aagtekerke (Zld) 41

42 De stelling Console anker Stellingdelen Binnensluiting Buitensluiting ondersluiting 42

43 De stelling Constructie: Binnensluiting; met liplas in elkaar gekeept liggend in 3 of 4 stellinghaken of sluiting-ankers Buitensluiting: halfhouts in elkaar gekeept ondersteund door stellingpalen of stellingschoren Stellingschoren staan weer op een ondersluiting Stellingpalen worden op zg. proppen geplaatst Stellingdelen op de liggers, met sleuven van 3 a 4 cm; voor de afwatering en kruihaken Stellinghek: Stellinghek-stijltjes met schoortjes Dekschroot en tussenschroten of -schoten 43

44 De stelling Bouwwijzen stelling Buitensluiting met stellingschoren (schuin) Buitensluiting met stellingpalen(verticaal) Buitensluiting met kraaienpoten(gronings) Zonder buitensluiting; Gebruikelijk bij stenen molens Ook in de Zaanstreek, Het Prinsenhof 44

45 Einde Vragen?? Voor deze presentatie is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: Presentatie Kees Vanger Website Henk Klöpping Tekeningen Lammert Groenewold Tekeningen Anton Sipman Tekeningen J.G. Wiesner 45

Vergelijkbare documenten

Twiskemolen nieuwsbrief, maart 2013 nr.14

Twiskemolen nieuwsbrief, maart 2013 nr.14 in deze nieuwsbrief --maart roert zijn staart. --pasgeboren geitjes --wonen in de molen, deel 4 --kort en laatste nieuws maart roert zijn staart. maart roert zijn