DE WERELD VAN. Käthe Kollwitz Lotte Lenya Irmgard Keun Hannah Arendt Lee Miller Martha Gellhorn

Transcriptie

1 DE WERELD VAN Käthe Kollwitz Lotte Lenya Irmgard Keun Hannah Arendt Lee Miller Martha Gellhorn

2 HANNAH ARENDT

3 Hannah Arendt, 2012

4 A Reporter at Large: Eichmann in Jerusalem, New Yorker, in vijf delen gepubliceerd (feb/mrt 1963) Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil (1963)

5

6 Blijkbaar wil niemand weten dat de moderne geschiedenis een nieuw soort mensen heeft voortgebracht het soort dat door zijn vijanden in concentratiekampen is opgesloten en door zijn bondgenoten in interneringskampen Hannah Arendt, We refugees (1943)

7 Het vereist moed om de publieke ruimte te betreden, stelde de filosofe Hannah Arendt ( ). Wie het publieke domein betreedt, moet volgens haar niet alleen bereid zijn om de veilige privéruimte te verlaten, maar ook om te handelen tegen haar of zijn persoonlijke belangen in. En dat vereist de nodige moed

8 Plank met boeken van / over Hannah Arendt in een boekwinkel in Aken

9

10 Jeugdjaren: : geboren op 14 oktober in Hannover 1909: verhuizing naar Königsberg 1913: dood van haar vader 1914: vlucht voor Russische leger : gymnasium in Königsberg Hannah Arendt met haar moeder, Martha Arendt-Beerwald (1912) Hannah Arendt met haar grootvader, Max Arendt (z.d.)

11

12

13

14 1923 Met stiefzussen Anna en Clara Beerwald, 1921

15 Studiejaren: / 29 Studie filosofie, theologie en Grieks in Berlijn, Marburg (bij Heidegger), Freiburg (bij Husserl) en Heidelberg (bij Jaspers) Promotie in Heidelberg op het liefdesbegrip bij Augustinus Karl Jaspers In Heidelberg, 1928

16 Het gerucht dat hen naar de Privatdozent in Freiburg lokte en iets later naar de jonge professor in Marburg, wilde dat daar iemand was die werkelijk de zaken raakte, zoals Husserl dat geproclameerd had, iemand die wist dat dit geen academische aangelegenheden waren, maar zaken die denkende mensen na aan het hart liggen en dat niet alleen sinds vandaag of gisteren, maar sinds mensenheugenis en die juist omdat de draad van de traditie voor hem gebroken was, het verleden opnieuw ontdekte Het gerucht over Heidegger kwam eenvoudigweg hierop neer: het denken is weer tot leven gekomen; de doodgewaande cultuurschatten van het verleden worden weer tot spreken gebracht en tijdens dat proces blijkt dat zij iets heel anders te zeggen hebben dan de bekende, versleten trivialiteiten waarover ze verondersteld werden te spreken. Er is een leraar; men kan misschien léren denken Men ging op het gerucht over Heidegger af om te leren denken. Wat men ondervond was dat denken als zuivere activiteit en dat betekent niet gedreven door dorst naar kennis of hang naar weten een passie kan worden die niet zozeer alle andere talenten en gaven beteugelt, als wel ordent en doortrekt. Wij zijn zo gewend aan de oude tegenstellingen als rede en passie, geest en leven, dat het begrip gepassioneerd denken, waarin denken en levend-zijn één worden, ons enigszins bevreemdt

17

18

19

20

21 Professor Heidegger Spricht, Der Spiegel, 1966 / 1976

22 Fragment uit het interview van Günter Gaus met Hannah Arendt in de serie Zur Person (1964). Op youtube te vinden met of zonder Engelse ondertiteling. Met:

23 1929: promotie in Heidelberg op het liefdesbegrip bij Augustinus

24 Joods tegen wil en dank:

25 Fragment uit het interview van Günter Gaus met Hannah Arendt

26 1926: Arendt gaat naar een lezing van Kurt Blumenfeld, president van de Duitse zionistische beweging. Hun ontmoeting leidt tot een levenslange vriendschap 1933: Arendt gaat zich clandestien inzetten voor de zionistische beweging, met name betreffende de anti-joodse maatregelen die op stapel staan. Arrestatie door de Gestapo

27 Hannah Arendt en haar moeder vluchten naar Praag en vervolgens naar Parijs Günther Stern is al na de Rijksdagbrand naar Parijs gevlucht (de Gestapo heeft bij een reeks invallen na de Rijksdagbrand o.a. het adressenboek van Bertolt Brecht in beslag genomen, waarin ook de naam Günther Stern voorkomt)

28

29 Na de Duitse inval wordt Hannah Arendt geïnterneerd in het vrouwenkamp Gurs, een voormalig vluchtelingenkamp voor internationale brigadisten; Hannah Arendt kan na een paar maanden ontsnappen

30 1940: huwelijk met Heinrich Blücher In Montauban loopt Arendt Heinrich Blücher tegen het lijf, haar vriend die na de Duitse inval in een ander kamp was geïnterneerd. Vanaf dat moment doet het stel er alles aan om aan visa voor Amerika te komen. Met behulp van Günther Stern weten ze visa te bemachtigen en in mei 1941 vertrekken ze met de boot vanuit Lissabon naar Amerika. Hannah s moeder weet het stel enkele weken later te volgen

31

32 Amerika: : redacteur van het tijdschrift Aufbau : professor aan het Brooklyn College (New York) : professor aan de University of Chicago : professor aan de New School for Social Research (New York) 1975: sterft op 4 december in New York 1950 ca. 1965

33 1951

34 Met Jaspers en bondspresident Heus bij de uitreiking van de Vredesprijs van de Duitse Boekhandel, 1958 Met Karl Jaspers in St. Moritz

35

36 Bard College Cemetery, New York

37 FILOSOFIE NA AUSCHWITZ Net als voor veel andere filosofen vormde Auschwitz voor Arendt een cesuur in de geschiedenis Nooit weer Auschwitz was ook een van de belangrijkste redenen voor de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948) Als concrete plaats waar gruweldaden plaatsvonden en als symbool voor de Shoah staat Auschwitz voor het verlies aan vertrouwen in de mensheid Arendt: Duitsland heeft in minder dan zes jaar de morele structuur van de westerse wereld vernietigd

38 'na Auschwitz een gedicht schrijven is barbaars'

39 Afwending van de filosofie na de ervaring van de Gleichschaltung politieke theorie

40 DE BANALITEIT VAN HET KWAAD

41 De Nederlandse correspondent Harry Mulisch is de enige verslaggever van het proces wiens conclusies op belangrijke punten overeenkomen met die van mijzelf

42

43 Op 23 mei 1960 was er een arrestatiebevel Proces:11 april t/m 15 december 1961 Hoofdaanklager: Gideon Hausner Verdediger: Robert Servatius Eichmann werd ter dood veroordeeld Op 31 mei 1962 werd hij opgehangen

44 David Ben-Gurion, eerste minister-president van Israël

45 Adolf Eichmann werd op 1 juni 1962 opgehangen

46 Fragment uit het interview van Günter Gaus met Hannah Arendt

47 HET RECHT OM RECHTEN TE HEBBEN

48 Totalitarisme: - mensen overbodig maken - statenloosheid Vluchtelingen: - rechten van de mens vs. burgerrechten - vluchtelingenkampen - recht om rechten te hebben 1951 o.a. Wij vluchtelingen (1943)

49 Rechtsfilosofe Nanda Oudejans in Durf te denken

50 Fragment uit de serie Durf te denken, afl. 11, Hannah Arendt