Johannes 18,28-40 Delft, 13 april, morgendienst

Transcriptie

1 Johannes 18,28-40 Delft, 13 april, morgendienst [slide 1-3 we beginnen de preek met moltalk ; een gesprekje met drie kinderen. Zij hebben het wie is de mol spel gespeeld. De opdracht is: Jezus moet koning worden. Verschillende kandidaten proberen dat te voorkomen. De vragen aan de kinderen zijn: 1) welke molacties heb jij gezien; 2) wie is jouw mol? En 3) is de mol erin geslaagd te voorkomen dat Jezus koning werd, of niet?] Preek (vervolg) Slide 4 Ik neem jullie even mee terug naar het begin van de serie diensten over de arrestatie en het verhoor van Jezus. Koning Jezus geeft zich over, dat was de titel van de serie. Daarmee wilden we al graag overbrengen dat Jezus niet per ongeluk het slachtoffer werd een wilde lynchpartij of van wat ook maar. Maar dat Hij volkomen vrijwillig en van zichzelf overtuigd zichzelf liet arresteren en ter dood liet brengen.. in de plaats van velen. Leeg scherm We staan vanochtend stil bij de betekenis van de inmenging van Pilatus in het proces van Jezus. Want het is juist door Pilatus dat wat we anders misschien zouden kunnen afserveren als een intern Joods conflict, een gebeuren wordt dat niet alleen kerkmensen, maar de hele wereld aangaat. De joden hebben Jezus al zonder echt proces veroordeeld, maar omdat zij de toestemming van Pilatus nodig hebben, krijgt Jezus toch een echt proces. Pilatus laat zich namelijk niet gebruiken als een pion van de Joden. Hij start een onderzoek. Hij wil weten welke aanklacht er tegen Jezus is ingebracht. Hij ondervraagt Jezus. Slide 5 Het was Pilatus die in drie talen het bordje koning van de Joden liet aanbrengen. Het was Pilatus die ervoor zorgt dat Jezus aan een kruis verheven werd (vs. 32) in plaats van een gewone steniging. En, dat wil ik vanochtend vooral onder jullie aandacht brengen, het was Pilatus die een officiële uitspraak deed in het proces Jezus : Ik heb geen schuld in hem gevonden.

2 Hoe je de hele geschiedenis verder ook bekijkt, en hoe je wat hier gebeurt ook wendt of keert, dát is dan toch maar de uitkomst van dit proces. Het staat geschreven. Onschuldig. Die uitspraak trekt iedereen als het ware het verhaal in. Iedereen moet er íets van vinden. Slide 6 Wat ik wil doen is deze uitspraak bekijken vanuit verschillende perspectieven. En als we dat doen, zoeken we tegelijk onze eigen rol in het verhaal. We beginnen bij de Joodse leiders. De hogepriesters en de schriftgeleerden. Zij vertegenwoordigen het perspectief van de, we zeggen het even zo, #religieuze mens. Zij zijn het, tegen wie Pilatus zegt: Hij is onschuldig. Leeg scherm De hogepriesters zijn buitengewoon godsdienstige mensen. Zij denken in het belang van het volk van God (Kajafas). Zij kennen de schriften en willen rein leven (ze zijn bang om zich te verontreinigen, vs. 28). Pilatus houdt ze een spiegel voor: daar staan jullie dan, buiten. Jullie doen zo je best om je onschuld te behouden, te bewijzen, of terug te verdienen. Maar kijk nu eens naar deze: Onschuldig! Dan doet Pilatus iets, waardoor de hogepriesters opnieuw worden geconfronteerd met diezelfde vraag. Hij houdt ze een spiegel voor door met Barabbas op de proppen te komen. Ik weet niet hoe bewust Pilatus zich hiervan is geweest, maar hij is er wel verantwoordelijk voor. Ik denk ook dat Pilatus een beetje speelt met het religieuze perspectief van de Joden, die Jezus bij hem brengen. U bent gewend dat ik met Pascha iemand vrijlaat. Wat bedoelt Pilatus? Uit andere bronnen weten we niet van een dergelijke gewoonte. Of vergist Pilatus zich, en refereert hij aan grote verzoendag, waarbij de priester voortdurend naar binnen en naar buiten ging (vgl. Pilatus in deze geschiedenis) en dan op de proppen kwam met twee bokken. Een voor de slacht en een om vrij te laten.

3 Hoe dan ook: daar staan ze. En kijk, ze lijken ook nog op elkaar. 2x Jezus bar-abbas (verlosser, zoon van de vader). Wie gaat er vrijuit en wie wordt er geofferd? Ik moet denken aan nóg een geschiedenis. Die van Saul en David. De eerste Jezus is de zoon van Saul, de lieveling van het volk. De tweede Jezus de Zoon van David, lieveling van God. Wat gaan ze kiezen? Pilatus houdt ze een spiegel voor: voor welke leider gaan jullie? Dat is een vraag voor ons. U bent allemaal buitengewoon religieus (anders zat u hier niet). Maar wat voor leider kies je? Of je nu jood bent of moslim, of Hindoe of nog weer anders op zoek naar een leider, profeet, goeroe maar heb je deze leider wel gezien? Van wie van de leiders kan je nu echt zeggen dat hij zonder schuld zijn leven gaf? Voor de christenen onder ons: dat is Jezus. Onze leider. Toch is er blijkbaar een manier van altijd met God bezig zijn (vgl. de priesters), maar God toch niet zien als Hij voor je staat zo, als iemand zonder schuld (toepassing: vreemdelingen, wezen en weduwen). Paulus noemt dat de wijsheid van het dwaze kruis. Of de zwakste delen van het lichaam. Nu het tweede perspectief, dat van de #seculiere mens. Dat zie ik een beetje in Pilatus, die zich natuurlijk van de Joden distantieert (35). Hij wil niks te maken hebben met hun interne aangelegenheden en ruzies. En hij wil zeker niet zomaar gebruikt worden. Misschien zit je hier vanochtend wel zo in de kerk. En spreek je niet de taal van de Joden of van de bijbel. Maar dan toch wel die van Pilatus. Pilatus spreekt een taal die veel meer mensen veel beter begrijpen: de taal van de macht. Pilatus is niet geïnteresseerd in waarheid maar in macht. En hij heeft natuurlijk gelijk. Veel religieuze conflicten gaan helemaal niet om wat waar is, maar gewoon om wie de macht heeft. Wat waar is, zal wel ergens in het midden liggen niet wat is waar, maar voor wie werkt het, wie heeft de macht, dát is de vraag.

4 Pilatus is dan ook verrast als de joden Jezus bij hem brengen: bent ú de koning van de Joden? Verrast genoeg voor een gesprek met deze Jodenkoning. Een gesprek trouwens, waarin Jezus ook iets te zeggen heeft over macht (vs ). Boeiend, deze man. Hij heeft je toch iets te zeggen. Je onttrekt je niet zomaar aan zijn woorden. Je blijft erover nadenken. Het lukt Pilatus dus niet om zich helemaal van Jezus af te maken. Het zit m niet lekker. Een onschuldige ter dood brengen. Misschien is Pilatus ook van binnen toch religieuzer (gevoeliger voor God ) dan je zou denken. Wanneer de Joden later zeggen dat Jezus gezegd zou hebben dat hij slide 8 de Zoon van God is wil hij Jezus zelfs vrijlaten. De Zoon van God zou er dan toch meer zijn? En bovendien, er is iets met deze Jezus. Zoals ook die andere Romein al zag toen Jezus stierf: Waarlijk, deze man was een rechtvaardige. Het lukt Pilatus niet zich helemaal van Jezus los te maken. Nou ja, lukt niet, Pilatus gaat uiteindelijk overstag voor het argument dat als hij Jezus vrijlaat, hij geen vriend van de keizer is. Misschien ben je helemaal niet religieus. En herken je wel iets in Pilatus. Boeiende man. Een koning, ja. Maar zeggen dat Hij jouw koning is zou dat ook kunnen? In ieder geval heeft deze Pilatus ervoor gezorgd dat niemand zich van Jezus kan afmaken met de opmerking dat Hij niet deugt. Jezus is niet schuldig. Wat betekent dát? Nou goed, twee perspectieven. Laat me kort afronden met een laatste perspectief. En dan kom ik weer even terug bij die Bar-abbas. Je zou het ook veel algemener kunnen vertalen met: zoon van (een) vader, gewoon dus: een mens. Nu ja, niet zomaar een mens natuurlijk, want zoals Pilatus toch maar heeft vastgesteld dat Jezus onschuldig was, zo was al eerder vastgesteld dat deze mens een misdadiger is.

5 Misschien ben je zoals Bar-abbas. Gewoon, je doet je best. En tegelijk is het je, om wat voor reden dan ook niet gelukt om daarbij zelf zonder fouten te blijven. Maar wie wel? Stel je even dat jij Barabbas was Dan rammelde er op een goede vrijdag ineens iemand aan de deur van je cel. Tot je stomme verbazing laat de gouverneur het publiek de keus. Tot je verbazing roept iedereen ook nog eens jouw naam. Het kan verkeren. Een week geleden riepen ze nog de naam van die andere Jezus. En daar ga je. Waarheen? We weten het niet. Een (vage) traditie zegt dat Barabbas naar de schedelplaats ging om daar te zien hoe daar zijn doodvonnis werd voltrokken. Maar dan met die andere Jezus aan het kruis. Een andere (vage) traditie zegt dat hij later sneuvelde bij nog een opstand. Waar ga je heen, Barabbas? Wat ga jij doen?