Dyslexiebeleid. Vastgesteld op: 24 mei 2011 Versie: Definitief

Transcriptie

1 Dyslexiebeleid Vastgesteld op: 24 mei 2011 Versie: Definitief

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Dyslexie... 3 Definitie... 3 Visie op dyslexiebeleid... 3 Kenmerken van dyslectische leerlingen... 4 Dyslexiebeleid... 4 Signalering en begeleiding... 5 Voorlichting... 5 Ondersteuning van docenten... 5 Gebruik van Kurzweil... 6 Vrijstelling voor tweede moderne vreemde taal... 7 Procedure bij het verlenen van vrijstelling... 7 Compensatieafspraken bij de talen... 8 Nederlands... 8 Engels... 8 Frans... 8 Duits... 9 Klassieke talen... 9 Protocol uitvoering Dyslexiebeleid en gebruik Kurzweil Stappenschema dyslexie/onderzoek Stappenschema gebruik Kurzweil Bekostiging dyslexiebegeleiding Taakomschrijving dyslexiecoach Model-brieven en handleidingen

3 Inleiding Al jaren voert het Pius X College beleid op het gebied van dyslexie. Dit document is bedoeld om dat wat we impliciet allemaal doen, te expliciteren. Het biedt daarmee houvast voor een ieder die te maken heeft met dyslexie: leerling, ouders en personeelsleden. Ook verantwoorden we hiermee wat we doen. Het biedt ons de gelegenheid om ieder jaar het beleid te bezien en zo nodig aan te passen dan wel te actualiseren. Dit dyslexiebeleidsplan behoort bij het zorgbeleidsplan dat voor de scholengemeenschap is opgesteld. Dit beleid is een uitwerking van hoofdstuk 2, de eerste en tweedelijns zorg op het Pius X College, specifiek van hoofdstuk 2.2.2, onderdeel studiehulp, lid d. Dyslexie. 2

4 Dyslexie Definitie Er bestaan talloze definities van dyslexie. Er zijn definities waarin verklaringen en criteria zijn opgenomen en er zijn definities die puur beschrijvend zijn. In dit dyslexiebeleid kiezen we voor een beschrijvende definitie, zoals die door de Stichting Dyslexie Nederland gehanteerd wordt: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau. De definitie heeft uitsluitend betrekking op de stoornis zoals die zich manifesteert op vaardigheidsniveau. Objectief waarneembaar gedrag in lezen en spellen staat centraal. Voor het voortgezet onderwijs betreft dit niet alleen lezen en spellen in het Nederlands, maar ook in de moderne vreemde talen. Visie op dyslexiebeleid Het Pius X College heeft een dyslexiebeleid geformuleerd met als doel de dyslectische leerlingen een eerlijke kans te geven het diploma te halen dat past bij de cognitieve capaciteiten van die leerling. De voorwaarden om een opleiding met goed gevolg af te ronden zijn voor een niet onbelangrijk deel terug te voeren op de capaciteiten en het doorzettingsvermogen van de leerling zelf. Daarnaast zal de school de voorwaarden moeten scheppen om een leerling, die last heeft van dyslexie, zo goed mogelijk te begeleiden. De school zal de leerling in staat moeten stellen om zijn of haar capaciteiten te kunnen laten zien en verder te ontplooien. Wij gaan er hierbij van uit dat de leerling minimaal het diploma kan behalen, dat al door de basisschool geprognosticeerd was en aangegeven stond in het leerlingvolgsysteem van de betreffende leerling. 3

5 Kenmerken van dyslectische leerlingen Dyslexie is niet te verhelpen. Het is veel meer dan alleen het omdraaien van letters. Dyslectische leerlingen kunnen problemen hebben met: woordherkenning (technisch lezen) het onthouden van woordbeelden (spelling); de klankbeelden worden weergegeven (fonetische spelling) het onthouden van losse gegevens (jaartallen, rijtjes, woordjes, muzieknoten, topografische namen, formules) twee dingen tegelijk doen, bv. schrijven en luisteren schriftelijk formuleren (korte zinnen, zinnen lopen niet of zijn onvolledig) de uitspraak in vreemde talen (ze proberen door een fonetische uitspraak de spelling te onthouden) het herkennen van verschillen tussen de klanken in de woorden concentratie: ze kunnen zich niet afsluiten van zaken die niet belangrijk zijn, ze merken veel (storingen) in de omgeving op, ze zien de letters lopen Deze moeilijkheden kunnen consequenties hebben voor alle vakken, vooral die waarbij er veel informatie uit teksten moet worden verworven (zaakvakken, talen). Op grond van deze kenmerken staat op de individuele dyslexieverklaring, die aan dyslectische leerlingen wordt uitgereikt, aangegeven hoe de docent tijdens de les door remediëren, compenseren en dispenseren rekening houdt met de betreffende leerling. Dyslexiebeleid Binnen elke locatie van het Pius X College heeft de zorgcoördinator de coördinatie van de dyslexiebegeleiding. Voor de dyslexiebegeleiding is er op elke locatie een dyslexiecoach aangesteld die de dyslexietraining verzorgt, begeleidingsgesprekken voert, ondersteuning biedt bij het gebruik van hulpmiddelen zoals het programma Kurzweil en er op toe ziet dat de uitvoering van de aanvullende en dispensatiemaatregelen door docenten wordt uitgevoerd. Het Protocol Dyslexie Voortgezet Onderwijs is het uitgangspunt voor het dyslexiebeleid. Dit betekent onder andere dat elke leerling in klas 1 wordt gescreend op dyslexiekenmerken. 4

6 Signalering en begeleiding Aan het begin van de schoolloopbaan op het Pius X College worden alle leerlingen in de brugklas gescreend op spelling en tekstbegrip. Deze screening bestaat uit het afnemen van een dictee, een stilleestest en een onderzoek van het onderwijskundig rapport van de basisschool. De dyslexiecoach selecteert hiermee de leerlingen die uiteindelijk voor een dyslexietest in aanmerking komen. Deze test wordt uitgevoerd door een erkend psycholoog /orthopedagoog. De dyslexiebegeleiding wordt vervolgens in de onderbouw als remedial teaching gegeven aan alle dyslectische leerlingen, in de bovenbouw bij die leerling bij wie dat nodig wordt geacht. Afhankelijk van de uitkomsten van de screening bepaalt de remedial teacher hoe de verdere begeleiding zal zijn van een leerling, bijvoorbeeld extra ondersteuning in de klas en evt. extra begeleiding in groepsverband of individuele begeleiding door de remedial teacher. Deze begeleiding vindt in principe plaats op een vastgesteld moment in het lesrooster. In bijzondere gevallen kan dit ook tijdens een les plaats vinden. De dyslexiecoach meldt de begeleiding aan de ouders. Voorlichting Jaarlijks organiseert elke locatie een informatieavond voor ouders en leerlingen over het thema dyslexie. Tijdens deze avond wordt het proces om te komen tot een dyslexieverklaring behandeld. Daarnaast wordt uitgebreid aandacht geschonken aan de verschillende vormen van begeleiding en de voorzieningen die de school heeft voor dyslectische leerlingen. Het beleid ten aanzien van dyslexie wordt op de website van de school vermeld. Ondersteuning van docenten Ten behoeve van een goede ondersteuning en begeleiding van docenten is op elke locatie van het Pius X College een pakket boeken aanwezig met daarin tips en aanwijzingen voor docenten over een goede aanpak van dyslexie in hun specifieke lessen. Het betreft vak-katernen voor de volgende vakkenclusters: de talen de zaakvakken de exacte vakken de praktijkvakken en creatieve vakken Tijdens scholingsmomenten wordt regelmatig (een onderdeel van) de dyslexie-aanpak opgenomen in het programma. 5

7 Rechten en plichten Wanneer na begeleiding en vervolgonderzoek door de orthopedagoog is gebleken dat een leerling officieel dyslectisch is, ontvangt de leerling een dyslexieverklaring. OP deze verklaring geeft de orthopedagoog aan welke voorzieningen voor deze leerling relevant zijn en mogelijk beschikbaar gesteld kunnen worden. In overleg tussen de dyslexiecoach en de dyslectische leerling wordt bekeken bij welke faciliteiten de leerling baat heeft. In het dyslexie-onderzoek staan duidelijke aanwijzingen voor vakdocenten en remedial teacher wat de specifieke problemen van de leerling zijn en ook adviezen hoe daarmee om te gaan. Voor alle vakken geldt: 1 Extra tijd bij schriftelijk werk indien nodig/gewenst. De maximale verlenging bedraagt 20% van de reguliere tijd die voor het schriftelijke werk gepland was. 2 Als door niet-leerstof-gebonden fouten niet meer te controleren is of de leerling de leerstof wel of niet begrijpt, kan er mondeling overhoord worden 3 In andere vakken dan de talen worden spelfouten niet meegeteld; als het antwoord van de leerling herkenbaar en juist is, wordt het goed gerekend 4 Voor de talen zijn aparte afspraken gemaakt over de wijze van beoordeling 5 Schriftelijk materiaal vergroten (A3 formaat, grote letters) of op groen papier, indien nodig/gewenst 6 Aantekeningen van medeleerlingen mogen worden gekopieerd op kosten van school 7 Indien nodig kan de leerling gebruik maken van andere ondersteunende middelen zoals gebruik van een computer met spellingcontrole, laptop, Kurzweil 8 Bij eindexamens is het voor dyslectische leerlingen tevens mogelijk te werken met gesproken examens (conform regelingen die door het ministerie van OC&W zijn vastgesteld) Elke leerling die een dyslexietest door een orthopedagogisch onderzoeker zal ondergaan, kan gedurende de indicerende periode gebruik maken van voorzieningen alsof de leerling daadwerkelijk dyslectisch is. Hiervoor ontvangt de leerling een tijdelijke dyslexiepas. Gebruik van Kurzweil Een dyslectische leerling kan onder voorwaarden en tegen betaling gebruik maken van Kurzweil Dit is een digitaal ondersteuningsprogramma voor dyslectische leerlingen waarbij de tekst van de leerstof wordt voorgelezen en tegelijkertijd met kleur wordt gemarkeerd, uittreksels gemaakt kunnen worden enz. Waar nodig wordt de leerling hierin ondersteund door de dyslexiecoach. Daar waar mogelijk kunnen leerlingen ook bij toetsen gebruik maken van het programma Kurzweil. Docenten zullen hiervoor geschoold worden. Centrale examens kunnen zo nodig afgenomen worden met behulp van de computer en het programma Daisy. Ook dit programma leest de teksten voor aan de leerling. 6

8 Vrijstelling voor tweede moderne vreemde taal Vrijstelling verlenen voor een taal is een zeer vergaande maatregel die door de school dan ook alleen wordt toegepast wanneer dat absoluut noodzakelijk is. Onze uitgangspunten hierbij zijn: De school blijft binnen de wettelijke mogelijkheden. Vastgelegd is welke vrijstellingen op grond hiervan verleend worden. In voorkomende gevallen kunnen de ouders of de docent hierover contact opnemen met de teamleider van de betreffende leerling. Vrijstelling van welke aard dan ook wordt alleen verleend, als naar het oordeel van de teamleider schoolintern blijkt dat de betreffende taal een onacceptabel groot probleem vormt voor de betreffende erkend dyslectische leerling en dit oordeel aan de hand van de externe dyslexieverklaring onderbouwd kan worden. Een verzoek tot vrijstelling kan worden gedaan als voldaan wordt aan de volgende criteria: o Uit het dyslexieonderzoek blijkt -en in de dyslexieverklaring is opgenomen- dat vrijstelling in overweging genomen moet worden o de leerling heeft veelvuldig onvoldoendes gescoord op Frans en Duits en heeft matige resultaten behaald op Nederlands en Engels o bij de advisering wordt de leerling afgeraden talen te volgen in de bovenbouw Volledige of gedeeltelijke vrijstelling is geen automatisme en wordt pas verleend nadat de consequenties voor de verdere schoolloopbaan met de ouders en de leerling besproken zijn. Procedure bij het verlenen van vrijstelling Als de ouders/verzorgers van mening zijn dat vrijstelling overwogen moet worden, nemen zij contact op met de dyslexiecoach van hun zoon/dochter; ook is het mogelijk dat vanuit de rapportvergadering de vraag gesteld wordt vrijstelling te overwegen. Voordat een vrijstelling verleend wordt, heeft de dyslexiecoach, samen met de teamleider een gesprek met de ouders en met de betreffende leerling, met als doel vast te stellen of er daadwerkelijk sprake is van een onacceptabel groot probleem dat alleen opgelost kan worden door de leerling een vrijstelling te verlenen. Voorafgaand aan dit gesprek vraagt de dyslexiecoach/teamleider de betreffende vakdocent(en) om diens mening; tevens zijn de mogelijke consequenties op het gebied van pakketkeuze in hogere leerjaren op een rijtje gezet. Als de teamleider besluit een vrijstelling te verlenen, wordt dit in een brief (zie bijlage) aan de ouders medegedeeld. In deze brief worden de eventuele consequenties van de vrijstelling aangegeven. De ouders dienen de brief voor akkoord te ondertekenen. De teamleider bewaart een kopie van de brief in zijn eigen administratie en doet de mentor een kopie toekomen voor het leerlingendossier. Indien het gaat om een vak waarin centraal examen wordt afgelegd, wordt tevens de inspectie voor het onderwijs in kennis gesteld. 7

9 Compensatieafspraken bij de talen Ten behoeve van dyslectische leerlingen wordt bij de talen tijdens de lessen een afwijkende wijze van beoordelen gevolgd. Voor de centrale examens wordt bij de beoordeling het correctievoorschrift gevolgd. De afwijkende wijze van beoordeling tijdens de opleiding is voor de afzonderlijke talen: Nederlands 1 Bij schrijfopdrachten wordt bij dyslectische leerlingen een maximum voor taalfoutenaftrek gehanteerd 2 Bij de overige toetsen, boekverslagen en werkstukken wordt bij dyslectische leerlingen maximaal 1 punt voor 10 taalfouten afgetrokken 3 Fouten m.b.t. letterverdraaiingen in vaste lettercombinaties (duer) worden niet fout gerekend 4 Fouten m.b.t. (mede)klinkerverdubbeling worden niet meegerekend (koopen, verekt). 5 Fouten m.b.t. leerbare regels worden wel meegerekend: bij werkwoordspelling gaat het dus bijvoorbeeld om de goede uitgang: -d, -t, -te(n), -tte(n), de(n) en dde(n). Hij heeft zijn spier verekt (i.p.v. verrekt) wordt niet fout gerekend (zie regel 4) 6 Binnen het jaarprogramma is spelling slechts een onderdeel van het vak Nederlands, dus een dyslectische leerling kan dit onderdeel compenseren met andere onderdelen Engels 1 Als een woord fonetisch wordt geschreven, wordt dit goed gerekend als de vertaling correct is. Dit met uitzondering van grammaticale fouten 2 Fouten m.b.t. letterverdraaiingen in vaste lettercombinaties (huose) worden niet fout gerekend 3 Overige spelfouten tellen bij dyslectische leerlingen voor 50% van het aantal spelfouten 4 Als een woord door verkeerde spelling een andere betekenis krijgt, gelden de bovenstaande regels niet Frans 1 Als een woord fonetisch wordt geschreven, wordt dit goed gerekend als de vertaling correct is. Dit met uitzondering van de grammaticale fouten 2 50% van de fouten m.b.t. accenten wordt niet meegerekend 3 Overige spelfouten tellen bij dyslectische leerlingen voor 50% van het aantal spelfouten 4 Fouten m.b.t. letterverdraaiingen in vaste lettercombinaties (puor, juene) worden niet fout gerekend 5 Als een woord door verkeerde spelling een andere betekenis krijgt, gelden de bovenstaande regels niet 8

10 Duits 1 Als een woord fonetisch wordt geschreven, wordt dit goed gerekend als de vertaling correct is. Dit met uitzondering van grammaticale fouten 2 Als een Umlaut in de grammatica is behandeld en foutief wordt toegepast geldt dat als een hele fout (bijv. er fährt, dan is fahrt of fehrt etc. fout) 3 Fouten m.b.t. letterverdraaiingen in vaste lettercombinaties (Truam) worden niet fout gerekend 4 Overige spelfouten tellen bij dyslectische leerlingen voor 50% van het aantal spelfouten 5 Als een woord door verkeerde spelling een andere betekenis krijgt, gelden de bovenstaande regels niet Klassieke talen 1 Spreek- & luistervaardigheid noch schrijfvaardigheid is een vaardigheid die bij klassieke talen wordt onderwezen of getoetst, spellingsvaardigheid dus evenmin. De leesvaardigheid van de leerling in de klassieke taal staat centraal 2 De leerling hoeft slechts te spellen in de klassieke taal, wanneer getoetst wordt of hij een bepaalde verbuiging of vervoeging beheerst of kan toepassen 3 Hierbij worden letteromdraaiingen in vaste klinkercombinaties noch in stam (bijvoorbeeld peuro i.p.v. puero ) noch in uitgang (bijvoorbeeld servea i.p.v. servae ) fout gerekend, ongeacht of het woord door verkeerde spelling een andere betekenis krijgt 4 Hierbij worden letteromdraaiingen in medeklinkerpatronen (bijvoorbeeld approquinpare i.p.v. appropinquare ) evenmin fout gerekend, ongeacht of het woord door verkeerde spelling een andere betekenis krijgt 5 Slechts wanneer een uitgang zodanig verkeerd gespeld wordt dat er een andere bestaande uitgang komt te staan, wordt dit fout gerekend (bijvoorbeeld pueris i.p.v. pueros of clamabatur i.p.v. clamabantur ) 6 Overige spelfouten tellen bij dyslectische leerlingen voor 50% van het aantal spelfouten In voorkomende gevallen kan op grond van de uitkomsten van onderzoek worden overgegaan tot individuele aanpassingen. 9

11 Protocol uitvoering Dyslexiebeleid en gebruik Kurzweil Stappenschema dyslexie/onderzoek Om te beoordelen of een leerling dyslectisch is, wordt de volgende planning gehanteerd Activiteit Actie door Periode (±) Informatie uit het OKR en intakegesprekken met teamleider mei / juni basisscholen: Bij dyslexieproblematiek de vragenlijst van het protocol door de basisschool in laten vullen! Screening van alle leerlingen d.m.v. dictee en docenten september stilleestoets. Afname volgens handleiding Nederlands Correctie dictee en stilleestoets volgens correctiemodel dyslexiecoach/ docenten september Selectie van leerlingen op grond van resultaten van het dictee en de stilleestoets. Deze leerlingen komen in aanmerking voor het afnemen van de NIO - Afnemen van: NIO (intelligentietest) Bespreking (intern) m.b.t. selecteren van leerlingen Verzamelen van gegevens: CITO-gegevens basisschool Aanmeldingsformulier met onderwijskundig rapport en aanvullende gegevens. (o.a min. 6 maand gerichte begeleiding i.v.m. aantonen van hardnekkigheid van de problematiek) Alle gegevens aanleveren bij zorgcoördinator. Geselecteerde leerlingen aanmelden bij orthopedagogisch onderzoeker Verstrekken van een tijdelijke dyslexiepas Afnemen persoonlijke dyslexietesten bij de betreffende leerlingen Bespreking testuitslagen leerlingen Nederlands dyslexiecoach dyslexiecoach/ zorgcoördinator dyslexiecoach/ zorgcoördinator dyslexiecoach dyslexiecoach zorgcoördinator september/ oktober oktober oktober oktober oktober dyslexiecoach orthopedagogisch oktober/ onderzoeker november orthopedagogisch november/ onderzoeken en december dyslexiecoach Bespreking testresultaten met ouders dyslexiecoach november/ december Uitgeven van definitieve dyslexiepas en innemen van dyslexiecoach januari de tijdelijke pas Start remedial teaching voor nieuw geïndiceerde dyslexiecoach januari leerlingen 10

12 Stappenschema gebruik Kurzweil Wanneer uit de testresultaten of tijdens de begeleiding blijkt dat visuele en auditieve hulpmiddelen worden toegestaan of aanbevolen, volgen we onderstaande werkwijze Actie Wie Aanmelding Overleg met leerling/ouders over gebruik Kurzweil Zorgen voor aanmelding door ouders (aanmeldingsbrief) Aanmeldingsformulier naar mentor (t.b.v. dossier) Kopie van de aanmelding naar administratie i.v.m. betaling Kurzweilgebruik; namen ter informatie doorgeven aan teamleider en zorgcoördinator Aanvraagformulier boeken bestellen naar ouders Bij overgangsrapport meegeven van aanvraagformulier en boekenlijst ten behoeve van de nieuwe cursus Boeken Melding van de leerling bij boekenbeheerder Inventariseren van het boekenpakket van de betreffende leerling Doorgeven van boekenpakket nieuw schooljaar aan leerling Accorderen van rekening door ouders bestelde boeken Niet leverbare boeken in Pdf-bestand laten zetten bij Explano Pdf-bestanden omzetten in KES-bestand - dyslexiecoach - dyslexiecoach - dyslexiecoach - dyslexiecoach - dyslexiecoach - dyslexiecoach - dyslexiecoach - boekenbeheerder - dyslexiecoach - boekenbeheerder - boekenbeheerder - boekenbeheerder ICT Leerling doorgeven aan ICT-afdeling i.v.m. aanmaken van accountgegevens en registreren als deelnemer in It s Learning ICT-afd. verstrekt accountgegevens en download-instructies aan dyslexiecoach en via It s Learning aan de leerling - dyslexiecoach - ICT-er Begeleiding Accountgegevens en download-instructies naar de leerling Ondersteuning van de leerling bij het installeren van Kurzweil - dyslexiecoach - dyslexiecoach 11

13 Bekostiging dyslexiebegeleiding Voor de begeleiding van leerlingen met een dyslexieverklaring ontvangt de school geen bijzondere bekostiging. De school vindt het belangrijk om deze begeleiding wel te bieden. Daarom faciliteert de school de dyslexiecoach in het taakbeleid. Elke locatie heeft zijn eigen dyslexiecoach. Deze krijgt in het taakbeleid klokuren toegekend voor de begeleiding van dyslectische leerlingen. Voor de taak van dyslexiecoach is een taakomschrijving gemaakt (zie volgende paragraaf) De school heeft een aantal licenties voor het programma Kurzweil aangeschaft. Dit aantal is voldoende om alle leerlingen die het nodig hebben gebruik te kunnen laten maken van het programma, echter is er niet per leerling één licentie. Ouders die het belang van het programma inzien, en wiens kind het programma ook gebruikt, betalen de eerste 3 jaar van gebruik voor het gebruik van het programma. Daarna is het gebruik voor deze leerlingen gratis zolang zij als leerling van het Pius X College staan ingeschreven. De school zorgt er voor dat het programma Kurzweil vanaf elke computer in het schoolnetwerk te gebruiken is en zorgt er voor dat steeds de meest actuele versie van het programma beschikbaar is. Voor thuisgebruik van het programma krijgen de leerlingen instructies via school aangereikt. De benodigde bestanden kunnen zij via het schoolnetwerk downloaden. 12

14 Taakomschrijving dyslexiecoach De dyslexiecoach is een docent met als specifieke taak de organisatie en de uitvoering van het dyslexiebeleid, zoals dat is vastgelegd binnen het Pius X College. Tot de taken van de dyslexiebegeleider behoren onder andere: het signaleren en diagnosticeren van mogelijk dyslectische leerlingen, volgens het protocol, door onder anderen: o het afnemen van een algemene vragenlijst, o de gegevens uit het onderwijskundig rapport van de basisschool m.b.t. de taalcapaciteiten te analyseren, o het opvragen en verwerken van aanvullende informatie. het opstellen van een handelingsplan, de uitvoering van de begeleiding en het ondersteunen van leerlingen bij het toepassen van toegekende faciliteiten docenten informeren over de compensaties, dispensaties en andere ondersteuningsvormen die de betreffende dyslectische leerling nodig heeft: o De uitvoering van individuele maatregelen zoals tijdverlenging, mondelinge overhoringen, aangepaste beoordeling voor spelling. o Ondersteunende apparatuur als reading pen, tekst- en spraaksoftware als Kurzweil Het indien nodig bespreken van noodzaak en mogelijkheden tot ontheffing voor één moderne vreemde taal en vrijstelling van spellingtoetsen het administreren van diagnoses, behandelingsplannen en geboden begeleidingstrajecten in het leerlingvolgsysteem het verschaffen van informatie over dyslexie en taalproblematiek aan collega s en ouders het onderhouden van contacten met andere dyslexiebegeleiders en externe contacten het, indien nodig, doorverwijzen voor nader onderzoek naar externe specialisten het geven van begeleiding aan dyslectische leerlingen en leerlingen met een totale taalproblematiek, gedurende hun hele schoolloopbaan, volgens het dyslexiebeleid het informeren van collega s en hen actief betrekken bij de uitvoering van het dyslexiebeleid in het primaire proces het inbedden van dyslexiebegeleiding in de (taal)vakken het actief verzorgen van de persoonlijke overdracht van gegevens wanneer een leerling een andere mentor en/of andere docenten krijgt het communiceren met ouders over hulp vanuit de school, eigen mogelijkheden en verantwoordelijkheden het volgen van adequate scholing en het bijhouden van ontwikkelingen en documentatie op het gebied van taalproblematiek het jaarlijks opstellen van een verslag van de uitgevoerde werkzaamheden en resultaten. het leveren van substantiële bijdragen aan het taalbeleid binnen de locatie overige werkzaamheden, gerelateerd aan dyslexie 13

15 Vergoeding en beschikbaarheid Vergoeding geschiedt in klokuren binnen remedial teaching. Hiervoor wordt een vergoeding beschikbaar gesteld. Van de dyslexiecoach wordt verwacht dat hij/zij de hoofdaanstelling heeft op de locatie waar de begeleiding plaats vindt. 14

16 Model-brieven en handleidingen Voor een uniforme werkwijze zijn van alle voorkomende brieven met betrekking tot dyslexie en het gebruik van Kurzweil modelbrieven gemaakt. Deze kunnen per locatie worden aangepast. Afspraken en werkwijze zijn daarmee voor ouders en personeel eenduidig. Ten behoeve van alle digitale handelingen heeft de afdeling ICT handleidingen gemaakt. Deze zijn terug te vinden via It s Learning en als bijlage bij dit protocol gevoegd. 15

17 Model-brief vervolgonderzoek dyslexie Bijlage 1 [plaats], [datum] Geachte ouder(s)/verzorger(s), Bij alle brugklasleerlingen op het Pius X college is voor de herfstvakantie een screening met betrekking tot dyslexie afgenomen. Bij uw zoon/dochter zijn de scores op de leesen/of spellingtests zodanig, dat aanvullend onderzoek gewenst is. Op [data] a.s. zal er een aanvullend onderzoek plaatsvinden naar het al dan niet aanwezig zijn van dyslexie. Voor dit onderzoek vragen wij uw akkoord. Indien u akkoord gaat met dit onderzoek, verzoek ik u deze brief te ondertekenen en te retourneren naar school. Het aanvullende onderzoek bestaat uit het verzamelen van gegevens met betrekking tot de intelligentie, klankverwerking door de hersenen, het geheugen, woordvinding, prestatiemotivatie en faalangst. Na de kerstvakantie ontvangt u via school de rapportage van dit onderzoek. Om dyslexie vast te kunnen stellen wordt, waar nodig, ook contact opgenomen met de basisschool van uw zoon/dochter. Wanneer blijkt dat er bij uw zoon/dochter sprake is van dyslexie, wordt een dyslexieverklaring afgegeven, waarin compensaties en dispensaties voor het onderwijs beschreven worden. Het aanvullend onderzoek zal worden uitgevoerd door een orthopedagoog van AGNO. Wanneer u inhoudelijke vragen heeft over dit onderzoek, kunt u via mail contact opnemen (info@agno.nl). Gedurende de indicerende periode mag uw kind gebruik maken van de voorzieningen die voor hem/haar beschikbaar gesteld worden als hij/zij daadwerkelijk dyslectisch is. Hiervoor ontvang hij/zij een tijdelijke dyslexiepas. Ik vertrouw er op u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd, Met vriendelijke groet, [naam] Dyslexiecoach 16

18 Model-brief toekennen dyslexievoorzieningen Bijlage 2 [plaats], [datum] Geachte ouder(s)/verzorger(s), Uw zoon/dochter is onderzocht op kenmerken van dyslexie. Door de orthopedagoog is vastgesteld dat uw zoon/dochter in aanmerking komt voor een dyslexieverklaring. Op grond hiervan heeft uw zoon/dochter van ons een dyslexiepas ontvangen. Daarmee kan hij/zij gebruik maken van voorzieningen en dispensaties binnen onze school. Uw zoon/dochter dient de dyslexiepas bij elke les bij zich te hebben om recht te hebben op toepassing van de voorzieningen die hem/haar ter beschikking gesteld worden. De voorzieningen waar hij/zij voor in aanmerking komt, zijn aangegeven op de dyslexiepas. Een toelichting op deze voorzieningen is bij de pas uitgereikt. Een kopie treft u hierbij ter informatie aan. In geval van verlies van de dyslexiepas, zijn wij genoodzaakt 5,00 administratiekosten in rekening te brengen. De dyslexiecoach van onze school zal uw zoon/dochter begeleiden in het omgaan met zijn/haar dyslexie. Wilt u meer informatie over hoe wij omgaan met dyslectische leerlingen, dan kunt u ons dyslexiebeleid inzien op de website van de school: Ik vertrouw er op u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd, Met vriendelijke groet, [naam] 17

19 Model-overzicht dyslexievoorzieningen Bijlage 3 Faciliteiten voor dyslectische leerlingen bij toetsen: a. Recht op tijdsduurverlenging: 10 minuten bij een toets van 50 minuten, 30 minuten bij meeruurstoetsen In plaats van tijdsduurverlenging kan de docent bij een toets van 50 minuten ook kiezen voor inkorting van de toets met ongeveer 1/5 deel. De keuze tussen beide mogelijkheden is aan de docent. b. Recht op aangepaste beoordeling bij Nederlands en de moderne vreemde talen zoals omschreven in het dyslexiebeleid van de school. Als de leerling gebruik maakt van een naslagmogelijkheid, vervalt dit recht. c. Recht op aanbieding van toetsen in grootschrift of gedigitaliseerd. d. Indien gewenst door de leerling en organisatorisch mogelijk: gebruik van een tekstverwerker met spellingscontrole voor het maken van schrijftoetsen bij talen. e. Indien gewenst door de leerling en organisatorisch mogelijk: gebruik van een tekstverwerker met spellingscontrole voor het maken van toetsen bij alle vakken.(uitgezonderd: spellingtoets/-onderdeel). f. Indien gewenst door de leerling en organisatorisch mogelijk: toetsen met veel leeswerk worden aangeboden met geluidsondersteuning (digitaal of mondeling). g. Indien gewenst door de leerling en organisatorisch mogelijk: luistertoetsen worden aangeboden met koptelefoon en tijdsduurverlenging. h. Indien gewenst door de leerling en organisatorisch mogelijk: leerling maakt de opgaven mondeling. In geval van verlies van de dyslexiepas, zijn wij genoodzaakt 5,00 administratiekosten in rekening te brengen. ** Voor nadere toelichting: neem contact op met de dyslexiecoach. ** Combinaties van faciliteiten zijn uiteraard mogelijk. 18

20 Model-brief verlenen vrijstelling i.v.m. dyslexie Bijlage 4 [plaats],[datum] Aan de ouder(s) / verzorger(s) van Betreft: verleende vrijstelling i.v.m. dyslexie Geachte mevrouw, mijnheer, Onlangs hebben wij de vraag besproken of het mogelijk en verstandig is uw zoon/dochter een vrijstelling te geven voor... Ik leg hierbij schriftelijk vast wat ik besloten heb. Uw zoon /dochter heeft met ingang van..vrijstelling voor. Deze vrijstelling verleen ik op grond van de volgende overwegingen: In de dyslexieverklaring van uw zoon/dochter heeft de betreffende deskundige aangegeven dat het blijven volgen van deze taal voor uw zoon/dochter een onacceptabel groot probleem oplevert. Naar aanleiding van mijn gesprek met u en van mijn gesprek met de betreffende vakdocent(en) ben ik tot dezelfde conclusie gekomen als de hierboven genoemde deskundige. In mijn gesprek met u heb ik u erop gewezen dat de bovenvermelde vrijstelling de volgende gevolgen heeft: Gevolg voor de pakketkeuze in de bovenbouw:. Besteding vrijkomende tijd: Ik vertrouw er op u met bovenstaande voldoende geïnformeerd te hebben en ik verzoek u de bijgevoegde kopie van deze brief voor akkoord te ondertekenen en deze kopie aan mij terug te laten bezorgen. Met vriendelijke groet, Voor akkoord,. Dhr./Mevr. 19

21 Model-brief aanmelding Kurzweil Bijlage 5 Aan de ouders/verzorgers van dyslectische leerlingen. Betreft: aanmelding voor Kurzweil 3000 [plaats[,[datum] Geachte ouders/verzorgers, Ten behoeve van een goede ondersteuning van dyslectische leerlingen, kunnen zij onder voorwaarden en tegen betaling gebruik maken van Kurzweil Dit is een digitaal ondersteuningsprogramma voor dyslectische leerlingen waarbij de tekst van de leerstof wordt voorgelezen en tegelijkertijd met kleur wordt gemarkeerd, uittreksels gemaakt kunnen worden enz. Uw zoon/dochter voldoet aan de kenmerken die wij gesteld hebben om in aanmerking te komen voor gebruik van dit programma. Op basis van het overleg dat wij hebben gevoerd, adviseert de school om uw zoon/dochter gebruik te laten maken van het programma Kurzweil bij een aantal vakken. Wanneer u met ons van mening bent dat uw kind van deze methode gebruik zou moeten maken, verzoeken wij u om bijgevoegd aanmeldingsformulier in te vullen en retour te zenden of door uw kind mee te laten nemen naar school. Meer informatie kunt u krijgen van de dyslexiecoach: [naam coach] Ik vertrouw er op u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, 20

22 Model-brief aanmelding Kurzweil Bijlage 5 Aanmelding Kurzweil 3000 Hierbij melden wij ons kind aan om hem/haar gebruik te laten maken van het dyslexieprogramma Kurzweil Mijn kind heeft een dyslexieverklaring waarop het gebruik van auditieve en visuele hulpmiddelen worden aanbevolen. Wij gaan als ouders/ verzorgers akkoord met de volgende voorwaarden: De school levert het programma en de inlogmogelijkheden. De school is echter niet aansprakelijk voor het installeren van het programma op de computer(s) van de leerling. Ook is de school niet aansprakelijk voor het incidenteel niet goed functioneren van het draadloze netwerk binnen de school. Wij stellen het programma en/of de voor ons vastgestelde gebruikersnaam niet aan iemand anders beschikbaar Wij stellen de Kurzweilbestanden niet aan anderen beschikbaar Onze zoon/dochter is verantwoordelijk voor het geheim houden van de gebruikersnaam die aan hem/ haar is toevertrouwd om hiermee het programma Kurzweil 3000 te openen. Het programma is voor een vastgesteld aantal vakken te gebruiken, waarbij rekening zal worden gehouden met noodzakelijke individuele aanvullingen. De kosten voor het gebruik van Kurzweil 3000 zijn gedurende de eerste drie leerjaren 70,00 per leerjaar. Indien de aanmelding lopende het schooljaar plaatsvindt dan zal een gedeelte van het dit bedrag betaald worden. Dit bedrag zal via de ouderbijdrage geïnd worden. Als uw zoon/dochter op school een eigen laptop gebruikt, gelden daarvoor uiteraard de normale schoolregels. Dat betekent ook dat wij u vriendelijk verzoeken uw kind erop te wijzen dat screensavers en afbeeldingen op het bureaublad niet aanstootgevend mogen zijn. Naam ouders/ verzorgers : Naam leerling :.. Locatie :.. Klas :.. Plaats. Datum. Handtekening. 21

23 Model-brief leerboeken Kurzweil Bijlage 6 Betreft: leerboeken voor Kurzweil Geachte mevrouw, mijnheer, [plaats, datum] Ten behoeve van een goede begeleiding van dyslectische leerlingen kan op school gebruik gemaakt worden van het programma Kurzweil. Hiermee kunnen schoolboeken digitaal bekeken en beluisterd worden. Hiervoor moeten schoolboeken gedigitaliseerd worden. Dat kan de school niet zelf. Het gespecialiseerde bedrijf Dedicon kan digitale bestanden van schoolboeken leveren. Het snelste gaat dat wanneer u als particulier een verzoek indient. Daarom bieden we u onder voorwaarden de mogelijkheid noodzakelijke Kurzweil-bestanden, rechtstreeks bij Dedicon te bestellen. Na het inleveren van de cd s op school betaalt de school de gemaakte kosten aan u terug Wilt u voor vergoeding door de school in aanmerking komen, dan moet u zich aan de volgende spelregels houden: Als uw kind over een Kurzweilversie van een bepaald leerboek wil beschikken, kijkt u eerst of wij dat boek op ons netwerk hebben staan: (gebruikersnaam voor iedereen: kurzweil en wachtwoord voor iedereen: cd) U zoekt het boek het eenvoudigst als volgt: o Klik in de linker mappenbalk op de map Kurzweil o Klik onder aan het scherm op search en tik in het veld (een deel van) de titel in. o Klik op het verrekijkertje achter het zoekveld (let op: het zoeken kan lang duren) o Als het boek in onze collectie zit, verschijnt het onder de zoekbalk in beeld. Door er op te klikken gaat u naar de betreffende map en kunt u het bestand downloaden. Staat het boek daar niet op, dan vraagt u de school met behulp van bijgevoegd formulier toestemming om het boek op kosten van school te bestellen bij Dedicon. Nadat u van school toestemming hebt ontvangen, vraagt u zelf het boek aan bij Dedicon. Let op: Dedicon levert nog niet alle boeken kant-en-klaar voor Kurzweil. Is het bestand nog niet als kes-bestand leverbaar, bestel dan een pdf-bestand. Nadat u de rekening van Dedicon hebt betaald (via een eenmalige machtiging)krijgt u cd s met de bestelde bestanden toegestuurd. Deze levert uw kind op school in bij de boekenbeheerder, waarna de door u gemaakte onkosten door school aan u orden overgemaakt, tenzij de school geen toestemming heeft gegeven het boek op haar kosten te bestellen. U bent zelf verantwoordelijk voor de naleving van het contract dat u met Dedicon sluit. 22

24 Model-brief leerboeken voor Kurzweil Bijlage 6 Om bij Dedicon te kunnen bestellen, moet u zich eerst registreren. U doet dat op de site van Dedicon: > school- en studieboeken > registreren > registratie particulier. Dedicon is in opdracht van het ministerie bezig om een bibliotheek op te bouwen met bestanden speciaal voor Kurzweil. Is het bestand van het door u aan te vragen boek nog niet beschikbaar (dus als Kes-bestand), dan kan in vrijwel alle gevallen een pdf-bestand worden aangevraagd. Wanneer u de cd op school inlevert, zorgen wij voor plaatsing in het overzicht met leerboeken en kan iedereen er gebruik van maken. Ik vertrouw er op u hiermee voldoende ingelicht te hebben. Hebt u nog vragen, neemt u dan contact op met [naam dyslexiecoach] [ adres dyslexiecoach] Met vriendelijke groet, 23

25 Model-brief leerboeken Kurzweil Bijlage 6 Aanvraagformulier voor bestelling bij Dedicon Ondergetekende vraagt hierbij toestemming de onderstaande boeken te bestellen voor de volgende leerling: naam zoon/dochter:.. huidige klas:.. adres ouder/verzorger:.. Het betreft de volgende boeken: 1 vak titel ISBN-nummer Handtekening ouder/verzorger:.. Datum: Dit formulier via de administratie inleveren bij [naam dyslexiecoach] Ondergetekende geeft bovengenoemde ouder/verzorger toestemming op kosten van de school bij Dedicon een Kurzweilversie te bestellen van de boeken die hierboven genoemd zijn bij de nummers:. Handtekening [naam dyslexiecoach]:.. 24

26 Handleiding voor gebruik van Kurzweil Bijlage 7 Het downloaden van je boeken Het is praktisch dat je je studieboeken op een usb-stick zet zodat je niet steeds hoeft in te loggen in het schoolnetwerk. Bovendien werkt het programma via je usb-stick sneller. Wij raden aan een usb stick te gebruiken met een capaciteit van ongeveer 8 GB. Een deel van de leer- en tekstboeken voor Kurzweil is beschikbaar op de schoolserver. Boeken die niet in ons bestand zijn opgenomen kunnen besteld worden via Dedicon. Voor het bestellen van boeken bij Dedicon heeft de school gegevens beschikbaar. Zo download je je boeken op school: Log in op het netwerk van school met je gebruikersnaam en wachtwoord. Plaats je USB-stick in de computer Klik in de NAL onder x Remedial teaching op Kurzweil Data (Zie afbeelding 1) Log in: o Login: kurzweil o Password: cd (Afbeelding 1) Zoek het boek op dat je wil downloaden. Kurzweil --> Leerboeken --> PiusX -->...!! LET OP!! Dit kan zeer traag zijn! Klik rechtermuisknop op het boek en vervolgens op Download. (Zie afbeelding 2) (Afbeelding 2) Klik op Opslaan 25

27 Handleiding voor gebruik van Kurzweil Bijlage 7 Klik links op Deze computer (Zie afbeelding 3) (Afbeelding 3) Zoek je USB stick op en klik op opslaan Je boek wordt op je USB-stick opgeslagen Als je niet weet in welke map je een boek moet zoeken, kan het ook als volgt: Klik onder aan het scherm in het vakje search en tik in het veld (een deel van) de titel in. Klik op het verrekijkertje achter het zoekveld (let op: het zoeken kan lang duren) Als het boek in onze collectie zit, verschijnt het onder de zoekbalk in beeld. Door er op te klikken ga je naar de betreffende map. Klik op het juiste boek (vergelijk vooral het ISBN-nummer op je boek met dat van het bestand) klik met de rechter muisknop op het gekozen boek of dubbelklik op het boek. Kies downloaden. 26

28 Handleiding voor gebruik van Kurzweil Bijlage 7 Zo download je je boeken thuis: ga op internet naar kurzweil.piuscanisius.nl (Deze link staat ook in de omgeving van Kurzweil op It's Learning) Plaats je USB-stick in de computer Log in: (Zie afbeelding 4) o Login: kurzweil o Password: cd (Afbeelding 4) Zoek het boek op dat je wil downloaden. Kurzweil --> Leerboeken --> PiusX -->...!! LET OP!! Dit kan zeer traag zijn! Klik rechtermuisknop op het boek en vervolgens op Download. (Zie afbeelding 5) (Afbeelding 5) Klik op Opslaan 27

29 Handleiding voor gebruik van Kurzweil Bijlage 7 Klik links op Deze computer (Zie afbeelding 6) (Afbeelding 6) Zoek je USB stick op en klik op opslaan Je boek wordt op je USB-stick opgeslagen Als je niet weet in welke map je een boek moet zoeken, kan het ook als volgt: Klik onder aan het scherm in het vakje search en tik in het veld (een deel van) de titel in. Klik op het verrekijkertje achter het zoekveld (let op: het zoeken kan lang duren) Als het boek in onze collectie zit, verschijnt het onder de zoekbalk in beeld. Door er op te klikken ga je naar de betreffende map. Klik op het juiste boek (vergelijk vooral het ISBN-nummer op je boek met dat van het bestand) klik met de rechter muisknop op het gekozen boek of dubbelklik op het boek. Kies downloaden. 28

30 Handleiding voor gebruik van Kurzweil Bijlage 7 Het gebruik van Kurzweil op school Log in op het netwerk van school met je gebruikersnaam en wachtwoord. Plaats je USB-stick in de computer Klik in de NAL onder x Remedial teaching op Kurzweil 3000 (Zie afbeelding 1) (Afbeelding 1) Vul bij Gebruikersnaam je Kurzweil gebruikersnaam in en klik vervolgens op OK Klik op Openen Zoek op je USB-stick het boek op dat je wilt openen (Zie afbeelding 2) (Afbeelding 2) 29

31 Handleiding voor gebruik van Kurzweil Bijlage 7 Het gebruik van Kurzweil thuis: Ga op internet naar Kies de gewenste kurzweilversie (Zie afbeelding 3) (Afbeelding 3) Kurzweil wordt nu op je computer geïnstalleerd Open Kurzweil op je computer Vul bij Gebruikersnaam je Kurzweil gebruikersnaam in en klik vervolgens op OK (Zie afbeelding 4) (Afbeelding 4) Klik op Openen Zoek op je USB-stick het boek op dat je wilt openen (Zie afbeelding 5) (Afbeelding 5) 30

32 Handleiding voor gebruik van Kurzweil Bijlage 7 Handleiding voor toepassingen Kurzweil Op It s Learning vind je ook een uitgebreide handleiding voor de mogelijkheden die Kurzweil je te bieden heeft. Deze kun je downloaden en/of afdrukken. Je kunt de handleiding als volgt vinden: Log in op It s Learning Kies: pi-kurzweil Kies: handleiding Kurzweil ( staat in linker kolom) Kies: Downloaden Kurzweil 3000.pdf Kies: opslaan en/of afdrukken Heb je vragen over het gebruik van het programma of heb je bijvoorbeeld een probleem met het downloaden van studieboeken, dan kun je hiervoor bij je dyslexiecoach terecht. Wij wensen je heel veel succes met het gebruik van het programma Kurzweil en hopen dat het je helpt om je studie tot een groter succes te maken. 31

33 Handleiding inlezen en opslaan bestanden in het netwerk Bijlage 8 Het personeel van het Pius X College zorgt er voor dat boeken die door Dedicon aangeleverd worden als PDF- of KES-bestand in het programma herkenbaar worden voor alle leerlingen. Daarvoor volgen zij onderstaande werkwijze: Log in op het netwerk van school met je gebruikersnaam en wachtwoord. Klik in de NAL onder x Remedial teaching op Kurzweil 3000 (Zie afbeelding 1) (Afbeelding 1) Vul bij Gebruikersnaam je Kurzweil gebruikersnaam in en klik vervolgens op OK Klik op Openen Zoek het bestand op dat je wil inlezen (PDF of KES, zie afbeelding 2) (Afbeelding 2) Het bestand wordt nu door Kurzweil ingelezen. Dit kan enige tijd duren, afhankelijk van de grootte van het bestand 32

34 Handleiding inlezen en opslaan bestanden in het netwerk Bijlage 8 Wanneer het bestand is ingelezen kun je deze opslaan door op Bestand --> Opslaan Als te klikken. Klik bij Opslaan in voor: O: --> Internet --> PiusCanisius --> StudentDownloads --> Kurzweil --> Leerboeken --> PiusX --> (Kies het juiste vak en leerjaar) Kies als bestandstype.kes (zie afbeelding 3) (Afbeelding 3) Sla het bestand op met de volgende naamgeving: o [Vak-afkorting]_ISBN_[nummer]_[titel van het boek voluit]_ [leerjaar-opleiding].kes o (Bijvoorbeeld: EN_ISBN_ _WORLDWIDE_2VMBO/T/H.kes) (Let op: _ betekent een spatie invoeren) Het boek is nu door de leerlingen te downloaden en te gebruiken 33