Dyslexieprotocol RSG

Transcriptie

1 Dyslexieprotocol RSG R. van de Nes & K. van der Meer Pagina 1

2 Inhoudsopgave Inleiding blz. 2 Contactgegevens Begeleiding brugklasleerling met dyslexie blz. 3 Begeleiding (brugklas)leerling zonder dyslexieverklaring Begeleiding instroom-leerling met dyslexie in hogere klas blz. 4 Begeleiding leerling met dyslexie in de examenklas Compensatiemiddelen op de RSG blz. 5 Dispensatie van een moderne vreemde taal blz. 6 Spelling Plichten van de dyslectische leerling blz. 7 Veel gestelde vragen R. van de Nes & K. van der Meer Pagina 2

3 Inleiding Sinds is er een structurele regeling binnen het samenwerkingsverband primair onderwijs (PO) en voorgezet onderwijs (VO). Binnen dit samenwerkingsverband vindt overleg plaats met alle scholen in West-Friesland. Op elke basisschool wordt op een andere manier omgegaan met dyslexie. Op de basisschool moeten de leerlingen die kenmerken van dyslexie laten zien, daar al een verklaring krijgen. Elke basisschool heeft zijn eigen manier van begeleiden. De werkwijze op de RSG zal wellicht anders zijn dan u gewend bent. Op de RSG wordt de leerling gecoacht: er wordt niet remediërend gewerkt. Coaching en begeleiding is maatwerk voor iedere leerling met dyslexie. In de hoofdstukken Begeleiding wordt stap voor stap uitgelegd hoe de procedure op de RSG in zijn werk gaat. Dit is onder andere gebaseerd op het protocol van Masterplan Dyslexie Nederland en de Handleiding dyslexiedossier Platform Samenwerkingsverbanden PO-VO West-Friesland. Mocht u vragen hebben na het lezen van dit protocol of vragen die specifiek betrekking hebben op uw zoon / dochter dan kunt u te allen tijde contact opnemen met: Ruth van de Nes dyslexiecoach r.van.de.nes@rsg-enkhuizen.nl Kuuk van der Meer zorgcoördinator k.van.der.meer@rsg-enkhuizen.nl Contactgegevens Alinka Spijkers conrector brugklas / vmbo a.spijkers@rsg-enkhuizen.nl Ria Rövekamp conrector havo r.rovekamp@rsg-enkhuizen.nl Vivi Tervoort conrector vwo v.tervoort@rsg-enkhuizen.nl R. van de Nes & K. van der Meer Pagina 3

4 Begeleiding brugklasleerling met dyslexie Uw zoon / dochter is op de basisschool gevolgd door de docent en/of remedial teacher. Zij hebben een dyslexiedossier aangelegd en deze is beoordeeld door een psycholoog / orthopedagoog van een dyslexiebureau. Waarna een eventuele verklaring volgt. Uw zoon / dochter heeft een verklaring ontvangen waarop aangegeven staat dat uw zoon / dochter dyslexie heeft. Deze verklaring blijft geldig en hoeft niet tussentijds aangevuld of herzien te worden. Het is van groot belang dat u de originele verklaring in uw bezit houdt en altijd een kopie aan een school of andere instelling afgeeft. Het is niet mogelijk om een nieuwe verklaring te ontvangen. Zodra de verklaring op de RSG binnen is, wordt uw zoon / dochter zo snel mogelijk, na het kennismakingskamp, benaderd door de dyslexiecoach. In een gesprek zal, meestal groepsgewijs, een aantal zaken besproken worden. In het eerste gesprek wordt gesproken over de compensatiemiddelen die voor uw zoon / dochter bruikbaar zijn. Vervolgens wordt er een dyslexiepas ingevuld waarop de naam van uw zoon / dochter staat en de compensatiemiddelen die hij / zij gekozen heeft. Deze pas moet uw zoon / dochter te allen tijde bij zich hebben. Als uw zoon / dochter iets wilt wijzigen dan moet dat in samenspraak met de dyslexiecoach. Zij regelt vervolgens een nieuwe pas. Als zich problemen voordoen, denk daarbij aan problemen met leren, maar ook problemen met een docent, wat betreft dyslexie, kan uw zoon / dochter zich bij de dyslexiecoach melden. Samen gaan zij dan kijken welke stappen er kunnen worden ondernomen. De dyslexiecoach geeft geen remediërende lessen, maar ze geeft ondersteuning op sociaalemotioneel gebied. Zij begeleidt gedurende de schoolloopbaan de dyslectische leerling op het gebied van allerlei praktische zaken waar de leerling tegen aan zou kunnen lopen. Begeleiding (brugklas)leerling zonder dyslexieverklaring Uw zoon / dochter heeft problemen met spelling, begrijpend en/of technisch lezen. Op de basisschool is geen dyslexiedossier aangelegd dan kan de RSG geen onderzoek uitvoeren om te kijken of uw zoon / dochter dyslexie heeft. De RSG kan een advies geven om uw zoon / dochter te laten testen bij een dyslexiebureau. De RSG biedt niet de mogelijkheid om een dyslexieverklaring af te geven. R. van de Nes & K. van der Meer Pagina 4

5 Begeleiding instroom-leerling met dyslexie in hogere klas Zodra de verklaring op de RSG binnen is, wordt uw zoon / dochter zo snel mogelijk benaderd door de dyslexiecoach. In een gesprek zal, meestal groepsgewijs, een aantal zaken besproken worden. In het eerste gesprek wordt gesproken over de compensatiemiddelen die voor uw zoon / dochter bruikbaar zijn. Vervolgens wordt er een dyslexiepas ingevuld waarop de naam van uw zoon / dochter staat en de compensatie middelen die hij / zij gekozen heeft. Deze pas moet uw zoon / dochter te allen tijde bij zich hebben. Als uw zoon / dochter iets wilt wijzigen dan moet dat in samenspraak met de dyslexiecoach. Zij regelt vervolgens een nieuwe pas. Als zich problemen voordoen, denk daarbij aan problemen met leren, maar ook problemen met een docent, wat betreft dyslexie, kan uw zoon / dochter zich bij de dyslexiecoach melden. Samen gaan zij dan kijken welke stappen er kunnen worden ondernomen. De dyslexiecoach geeft geen remediërende lessen, maar ze geeft ondersteuning op sociaalemotioneel gebied. Zij begeleidt gedurende de schoolloopbaan de dyslectische leerling op het gebied van allerlei praktische zaken waar de leerling tegen aan zou kunnen lopen. Begeleiding leerling met dyslexie in de examenklas In de aanloop naar het examenjaar wordt, groepsgewijs, een kort gesprek gevoerd met alle dyslectische leerlingen. Er wordt gevraagd na te denken over de compensatiemiddelen in de examenklas. Aan het begin van de voor-examenklas komen de leerlingen samen om met de dyslexiecoach de compensatiemiddelen vast te stellen. In het voor-examenjaar kunnen de leerlingen dan gebruik maken van de compensatiemiddelen gedurende de tentamenweken. Op deze manier kunnen zij inzien welke compensatiemiddelen zij willen gaan gebruiken in het examenjaar en bij welke vakken. Aan het begin van het examenjaar gaat de dyslexiecoach opnieuw met de dyslectici in gesprek om deze afspraken definitief vast te stellen. Vervolgens worden er twee brieven naar huis gestuurd waarin aangegeven staat welk(e) compensatiemiddel(en) uw zoon/ dochter wilt gaan gebruiken. Deze twee brieven moeten ondertekend worden door de ouder(s) of verzorger(s) en uw zoon / dochter. De twee brieven moeten teruggestuurd worden naar de dyslexiecoach. Na ondertekening van de dyslexiecoach wordt er één brief naar de ouder(s)/ verzorgers geretourneerd. Dit met als doel dat betrokkenen op de hoogte zijn van de afspraken. Hierna worden de compensatiemiddelen aangevraagd bij de Inspectie van Onderwijs. Als de compensatiemiddelen zijn aangevraagd kunnen er, in principe, geen wijzigingen meer plaatsvinden, alleen bij hoge uitzondering. Gedurende het schooljaar kan uw zoon / dochter altijd met vragen en/of opmerkingen bij de dyslexiecoach terecht. Als de leerling met dyslexie de RSG verlaat, dan sturen wij de kopie van de dyslexieverklaring op naar het huisadres. R. van de Nes & K. van der Meer Pagina 5

6 Compensatiemiddelen op de RSG De leerling met dyslexie heeft te allen tijde recht op tijdverlenging. Dit is 25% van de toegestane tijd. Bij het examen is er een maximale tijdverlenging van een half uur. Verder kan de leerling met dyslexie het dictee bij het vak Nederlands herkansen, als deze lager dan een vijf is (op A-niveau). De herkansing wordt in een bepaalde vorm aangeboden waardoor de leerling met dyslexie niet hoger kan scoren dan het cijfer zes en niet lager dan het cijfer vijf. Mocht de docent Nederlands aangeven dat de leerling zijn spullen meerdere malen niet op orde heeft gehad,dan kan het recht op een herkansing komen te vervallen. De leerling met dyslexie moet inzet tonen en dyslexie niet als excuus gebruiken. Let op! In het examenjaar mag het tentamen dictee niet op de manier zoals voorgaande jaren herkanst worden. De leerling met dyslexie heeft recht op een herkansing van schriftelijke overhoringen (SO) van woordjes bij de moderne vreemde talen. De leerling met dyslexie mag de SO mondeling herkansen als hij/zij een onvoldoende heeft behaald. De leerling met dyslexie kan niet hoger scoren dan het cijfer zes en niet lager dan het cijfer vijf. Ook hier geldt dat als de docent aangeeft dat de leerling zijn spullen meerdere malen niet op orde heeft gehad het recht op een herkansing kan vervallen. De leerling met dyslexie moet inzet tonen en dyslexie niet als excuus gebruiken. Verder zijn er nog mogelijkheden voor luisterboeken en kunnen de voorleesbeurten worden voorbereid. Dit gebeurt ook op aanvraag van de leerling met dyslexie. Tot slot zijn er mogelijkheden voor computergebruik als verwerkingsinstrument en/of kurzweil, een programma van tekst naar spraak. Dit wordt pas in de hogere klassen besproken. Leerlingen zijn op jonge leeftijd nog heel erg leerbaar en het is belangrijk dat het ontwikkelen van vaardigheden, hoe beperkt ook, toch zo veel mogelijk gestimuleerd wordt. Met het inzetten van compensatiemiddelen moet dan ook zo terughoudend mogelijk worden omgegaan. Dat is soms lastig, omdat leerlingen bijvoorbeeld lezen moeilijk en niet leuk vinden. Toch is het stillezen erg belangrijk en zal hier in geïnvesteerd worden. Uiteraard wordt al het bovenstaande per leerling beoordeeld (maatwerk). In het schooljaar zijn we begonnen met een pilot om de leerlingen met dyslexie vanaf de brugklas in de toetsweek / repetitie-uur de mogelijkheid te bieden om op de laptop, eventueel met gebruik van kurzweil, te laten werken. De dyslexiecoach geeft instructie aan alle leerlingen met dyslexie die eventueel gebruik willen gaan maken van kurzweil. Dit geldt alleen voor de leestoetsen van Nederlands en de moderne vreemde talen. Daar waar mogelijk bieden we dit aan, maar het kan ook voorkomen dat materialen niet beschikbaar zijn in verband met tentamenweken of examens in de examenklassen. Deze mogelijkheid geldt niet voor toetsen in de gewone lessen. Al het bovenstaande wordt per leerling bekeken. R. van de Nes & K. van der Meer Pagina 6

7 Dispensatie van een moderne vreemde taal Er is een mogelijkheid om dispensatie aan te vragen voor een moderne vreemde taal. Dit geldt alleen voor de afdeling vmbo. Mocht dispensatie verleend worden dan moet de dyslectische leerling de vrijgekomen tijd besteden aan de overgebleven talen. Leerlingen zijn op jonge leeftijd nog heel erg leerbaar en het is belangrijk dat het ontwikkelen van vaardigheden, hoe beperkt ook, toch zo veel mogelijk gestimuleerd wordt. Met een aanvraag voor dispensatie voor een moderne vreemde taal zal dan ook terughoudend worden omgegaan. Bij havo- en vwo-leerlingen gaat de inspectie er vanuit dat de dyslectische leerling voldoende compensatiemogelijkheden heeft vanuit zijn/haar intelligentie en kan er dus geen dispensatie aangevraagd worden. In uitzonderlijke gevallen zal een gesprek plaatsvinden en zal er gekeken worden naar vervolgstappen. Dit gebeurt in samenspraak met de dyslexiecoach, de zorgcoördinator, de conrector van de afdeling en de Inspectie van Onderwijs. Spelling Er wordt flink ingezet op spellingonderwijs, omdat er in het vervolgonderwijs een taaltoets afgenomen wordt. Het spellingonderwijs wordt gegeven gedurende de lessen Nederlands en in de flexuren. In verband met de exameneisen wordt er geen rekening gehouden op een toets met spelling. De leerling met dyslexie krijgt op het examen geen verruiming in de normering. Daarom is besloten dat er op de toetsen en dergelijke ook geen soepelere norm wordt aangehouden. Bij een aantal vakken is er een maximaal aantal punten aftrek voor spelling bij verslagen / betogen, het kan dus niet zo zijn dat uw zoon/dochter een onvoldoende haalt alleen door spelling. De leerling met dyslexie heeft wel recht op een herkansing bij het dictee Nederlands als hij/zij lager dan een vijf scoort (op A-niveau). De herkansing wordt in een bepaalde vorm aangeboden waardoor de dyslectische leerling niet hoger kan scoren dan het cijfer zes en niet lager dan het cijfer vijf. Let op! In het examenjaar mag het tentamen dictee niet op de manier zoals voorgaande jaren herkanst worden. Verder kan een leerling bij een schriftelijke overhoring van de woordjes bij een moderne vreemde taal een herkansing aanvragen (zie Compensatiemiddelen op de RSG ). De leerling kan zijn verslagen, die hij thuis maakt, laten nalezen door iemand anders. Als een verslag op de computer gemaakt mag worden, heeft de leerling de mogelijkheid om de spellingcontrole te gebruiken. R. van de Nes & K. van der Meer Pagina 7

8 Plichten van de leerling met dyslexie Een leerling met dyslexie kan moeite hebben met spelling, begrijpend lezen en/of technisch lezen. De leerling met dyslexie moet meer moeite doen en heeft meer tijd nodig om zijn/haar huiswerk te maken of woordjes te leren. De leerling met dyslexie wordt geacht aantekeningen over te nemen. Verder is het van belang om een voor hem/haar goede plaats in de klas te kiezen, zodat de hij/zij zich goed kan concentreren. Dit kan in overleg met de vakdocent. Mochten er vragen zijn, dan kunnen deze altijd aan de dyslexiecoach gesteld worden. Het is voor de leerling met dyslexie verstandig om zijn/haar woordjes voor de verschillende talen goed te verdelen over meerdere dagen. Verder is het aan te raden om na een taal eerst een zaak- of exact vak (bijvoorbeeld aardrijkskunde of wiskunde) te bestuderen alvorens verder te gaan met Nederlands/Frans/Duits/Engels. Uiteraard mag de leerling voor het leren van woordjes gebruik maken van WRTS of een ander computerprogramma. De leerling met dyslexie wordt minimaal twee keer per jaar uitgenodigd voor een gesprek met de dyslexiecoach, hierin zal de voortgang worden besproken. Gedurende het schooljaar kan uw zoon / dochter altijd met vragen en/of opmerkingen bij de dyslexiecoach terecht. Dit kan via de mail, maar ook persoonlijk. Veel gestelde vragen Ik denk dat mijn zoon/dochter dyslexie heeft. Wat kan ik nu het beste doen? Als er op de basisschool een vermoeden van dyslexie is geweest dan is er een dyslexiedossier aangelegd. In dit dyslexiedossier staat aangegeven welke scores uw zoon/dochter heeft behaald op de basisschool. Aan de hand van die scores is uw zoon / dochter besproken. Als er geen verklaring is afgegeven dan is het aan u om te besluiten of u uw zoon / dochter wilt laten onderzoeken. De RSG voert geen onderzoek uit, zij kan alleen een advies geven. Mijn zoon/dochter heeft, volgens ons, dyslexie maar op de basisschool is hier geen aandacht aan besteed. Wat kunnen wij nu voor ons kind doen? U kunt bij een dyslexiebureau onderzoek laten doen. Het is verstandig om dan eerst contact op te nemen met uw verzekeringsmaatschappij. De RSG voert geen onderzoek uit. Is het gebruik van compensatiemiddelen wenselijk? Leerlingen zijn op jonge leeftijd nog heel erg leerbaar en het is belangrijk dat het ontwikkelen van vaardigheden, hoe beperkt ook, toch zo veel mogelijk gestimuleerd wordt. Met het inzetten van compensatiemiddelen moet dan ook zo terughoudend mogelijk worden omgegaan. Dat is soms lastig, omdat leerlingen bijvoorbeeld lezen moeilijk en niet leuk vinden. Toch is het stillezen erg belangrijk en zal hier in geïnvesteerd worden. Wij (ouders en/of docenten) kunnen compensatiemiddelen wenselijk vinden voor een leerling met dyslexie. Echter uw zoon/dochter is puber en van daaruit willen zij niet anders zijn dan de ander. Hierdoor zullen zij de door ons gewenste compensatiemiddelen niet altijd gaan gebruiken. In een later stadium zien zij hier het voordeel wel van inzien. R. van de Nes & K. van der Meer Pagina 8