Dyslexiebeleid Roelof van Echten College m/h/v

Transcriptie

1 Inhoudsopgave Inleiding 1. Dyslexie 1.1 Definitie 1.2 Kenmerken dyslectische leerlingen 2. Dyslexiebeleid 2.1 Signalering en begeleiding 2.2 Rechten en plichten 2.3 Ontheffing tweede moderne vreemde taal atheneum 2.4 Overige afspraken talen Nederlands Engels Frans Duits Klassieke talen Bijlage: - Dyslexiepas (- Regelkaart wordt door iedere leerling zelf gemaakt en gecontroleerd door vakdocent) Dyslexiebeleid pagina 1

2 Inleiding Al jaren voert het Roelof van Echten College beleid op het gebied van dyslexie. Dit document is bedoeld om dat wat we impliciet allemaal doen, te expliciteren. Het biedt daarmee houvast voor een ieder die te maken heeft met dyslexie: leerling, ouders en personeelsleden. Ook willen we hiermee verantwoorden wat we doen, opdat we ook regelmatig kunnen terugkijken op dat wat we expliciet doen. Het biedt zo de gelegenheid om ieder jaar ons beleid te bezien en aan te passen dan wel te actualiseren. Dyslexiebeleid pagina 2

3 1 Dyslexie 1.1 Definitie Dyslexiebeleid Roelof van Echten College m/h/v Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen) en/of schriftbeeldvorming (spellen). (Definitie dyslexie, zoals gehanteerd door de Stichting Dyslexie Nederland) 1.2 Kenmerken dyslectische leerlingen Dyslexie is niet te verhelpen, het is veel meer dan alleen het omdraaien van letters. Dyslectische leerlingen kunnen problemen hebben met: woordherkenning (technisch lezen) het onthouden van woordbeelden (spelling) ; de klankbeelden worden weergegeven (fonetische spelling) het onthouden van losse gegevens (jaartallen, rijtjes, woordjes, muzieknoten, topografische namen, formules) twee dingen tegelijk doen, bv. schrijven en luisteren. schriftelijk formuleren (korte zinnen, zinnen lopen niet of zijn onvolledig) de uitspraak in vreemde talen (ze proberen door een fonetische uitspraak de spelling te onthouden) het herkennen van verschillen tussen de klanken in de woorden. concentratie: ze kunnen zich niet afsluiten van zaken die niet belangrijk zijn, ze merken veel (storingen) in de omgeving op. Deze moeilijkheden kunnen consequenties hebben voor vrijwel (min kan hier het woordje vrijwel worden weggelaten) alle vakken, vooral die waarbij er veel informatie uit teksten moet worden verworven (zaakvakken, wiskunde, talen). Op grond van deze kenmerken staat op de individuele dyslexiepas, die aan dyslectische leerlingen wordt uitgereikt, aangegeven hoe de docent tijdens de les door remediëren, compenseren en dispenseren rekening houdt met de betreffende leerling. Dyslexiebeleid pagina 3

4 2 Dyslexiebeleid Dyslexiebeleid Roelof van Echten College m/h/v 2.1 Signalering en begeleiding Desgewenst bestaat er de mogelijkheid om met hulp van de orthopedagoog en de intern begeleider leerlingen die zich (mogelijk) gaan aanmelden voor onze school reeds in groep 8 van de basisschool te screenen, opdat zo leerlingen uit groep acht al met een dyslexiepas op het voortgezet onderwijs kunnen starten. Aan het begin van de schoolloopbaan op het Roelof van Echten College worden alle leerlingen in de brugklas gescreend op spelling en tekstbegrip. Afhankelijk van de uitkomsten van de screening bepaalt de remedial teacher hoe de verdere begeleiding zal zijn van een leerling die mogelijk dyslexie heeft: verstrekken van een zorgpas, extra ondersteuning in de klas en evt. extra begeleiding in groepsverband of individuele begeleiding door de remedial teacher. (Waar nodig kan in overleg ook begeleiding thuis aangeboden worden.) Deze begeleiding vindt plaats onder de les op wisselende momenten in de week. 2.2 Rechten en plichten Wanneer na de begeleiding en vervolgonderzoek door de orthopedagoog is gebleken dat een leerling officieel dyslectisch is, wordt de zorgpas omgezet in een dyslexiepas. Bij de uitreiking van deze pas wordt met de dyslectische leerling bekeken bij welke faciliteiten de leerling baat heeft. Op maat worden dan die rechten toegekend per leerling en op de dyslexiepas (zie bijlage) aangevinkt. Eveneens staat op de pas aan welke regels de leerling zich moet houden. In het dyslexie-onderzoek staan duidelijke aanwijzingen voor vakdocenten en remedial teacher wat de specifieke problemen van de leerling zijn en ook adviezen hoe daarmee om te gaan. Voor alle vakken geldt: 1. Extra tijd bij schriftelijk werk indien nodig/gewenst; afhankelijk van de lengte van de toets wordt 10, 15 of 20 minuten verlenging geboden of wordt waar mogelijk de toets ingekort. 2. Als er door niet leerstofgebonden fouten niet meer te controleren is of de leerling de leerstof wel of niet begrijpt, kan er mondeling overhoord worden. 3. In andere vakken dan de talen spelfouten niet meetellen; als het antwoord van de leerling herkenbaar en juist is, wordt het goed gerekend. 4. Schriftelijk materiaal vergroten (A3 formaat, grote letters) of op groen papier, indien nodig/gewenst. Dyslexiebeleid pagina 4

5 5. Aantekeningen van medeleerlingen kopiëren op kosten van school. 6. Mogelijkheden bieden om gebruik te maken van andere ondersteunende middelen bijv. gebruik daisyspeler, computer met spellingcontrole, laptop, Kurzweil, grammatica-/spellingregelkaart. 7. Bij schoolexamens en eindexamens is het gebruik van een woordenboek met grammaticaoverzicht en spellingcontrole toegestaan 8. In de onderbouw is het gebruik van een spelling-/regelkaart toegestaan. In de bovenbouw (buiten het examen) alleen bij zwaar dyslectische leerlingen als geheugensteun. Dyslexiebeleid pagina 5

6 2.3 Ontheffing tweede moderne vreemde taal atheneum Een leerling die in het bezit is van een dyslexiepas, heeft op het atheneum recht op ontheffing van de tweede moderne vreemde taal. Wanneer deze leerling kiest voor een N-profiel in de bovenbouw en het volgen van het onderwijs in de moderne vreemde taal verhindert naar verwachting een succesvolle afronding van de opleiding, kan een dyslectische leerling ontheffing krijgen op grond van de volgende criteria: - de leerling kiest in de bovenbouw voor een N-profiel - de leerling heeft in leerjaar twee en drie veelvuldig onvoldoendes gescoord op Frans en Duits en heeft matige resultaten behaald op Nederlands en Engels. - bij de advisering derde klassen wordt de leerling afgeraden talen te volgen in de bovenbouw - in geval van afraders mvt bij de advisering derde klassen doet de schoolpsycholoog nader onderzoek naar o.a. capaciteiten en inzet/motivatie - uit de NIO-test blijkt een duidelijke discrepantie tussen de taal- en rekenvaardigheden, op grond waarvan de schoolpsycholoog adviseert ontheffing te verlenen voor de 2 e mvt in de bovenbouw NB: leerlingen die in aanmerking komen voor nader onderzoek, kiezen alvast een compenserend vak met een minimale studielast van 440 uur. Dyslexiebeleid pagina 6

7 2.4 Overige afspraken talen Nederlands 1. Bij schrijfopdrachten wordt bij dyslectische leerlingen een maximum voor taalfoutenaftrek gehanteerd. 2. Bij de overige toetsen, boekverslagen en werkstukken wordt bij dyslectische leerlingen maximaal 1 punt voor 10 taalfouten afgetrokken. 3. Fouten m.b.t. letterverdraaiingen in vaste lettercombinaties (duer) worden niet fout gerekend. 4. Fouten m.b.t. (mede)klinkerverdubbeling worden niet meegerekend (koopen, verekt). 5. Fouten m.b.t. leerbare regels worden wel meegerekend: bij werkwoordspelling gaat het dus bijvoorbeeld om de goede uitgang: -d, -t, -te(n), -tte(n), de(n) en dde(n). Hij heeft zijn spier verekt (i.p.v. verrekt) wordt niet fout gerekend (zie regel 4). 6. Binnen het jaarprogramma is spelling slechts een onderdeel van het vak Nederlands, dus een dyslectische leerling kan dit onderdeel compenseren met andere onderdelen Engels 1. Als een woord fonetisch wordt geschreven, wordt dit goed gerekend als de vertaling correct is. Dit met uitzondering van grammaticale fouten. 2. Fouten m.b.t. letterverdraaiingen in vaste lettercombinaties (huose) worden niet fout gerekend. 3. Overige spelfouten tellen bij dyslectische leerlingen voor 50% van het aantal spelfouten. 4. Als een woord door verkeerde spelling een andere betekenis krijgt, gelden de bovenstaande regels niet Frans 1. Als een woord fonetisch wordt geschreven, wordt dit goed gerekend als de vertaling correct is. Dit met uitzondering van de grammaticale fouten % van de fouten m.b.t. accenten wordt niet meegerekend. 3. Fouten m.b.t. (mede)klinkverdubbeling worden niet meegerekend. Bijv. comencer i.p.v. commencer of sooleil i.p.v. soleil wordt niet fout gerekend. 4. Fouten m.b.t. letterverdraaiingen in vaste lettercombinaties (puor, juene) worden niet fout gerekend. 5. Als een woord door verkeerde spelling een andere betekenis krijgt, gelden de bovenstaande regels niet. Dyslexiebeleid pagina 7

8 2.4.4 Duits Dyslexiebeleid Roelof van Echten College m/h/v 1. Als een woord fonetisch wordt geschreven, wordt dit goed gerekend als de vertaling correct is. Dit met uitzondering van grammaticale fouten. 2. Als een Umlaut in de grammatica is behandeld en foutief wordt toegepast geldt dat als een hele fout (bijv. er fährt, dan is fahrt of fehrt etc. fout) 3. Fouten m.b.t. letterverdraaiingen in vaste lettercombinaties (Truam) worden niet fout gerekend. 4. Fouten m.b.t. (mede)klinkerverdubbeling worden niet meegerekend. Bijv. Monaat of Monnat wordt niet fout gerekend. 5. Als een woord door verkeerde spelling een andere betekenis krijgt, gelden de bovenstaande regels niet Klassieke talen 1. Spreek- & luistervaardigheid noch schrijfvaardigheid is een vaardigheid die bij klassieke talen wordt onderwezen of getoetst, spellingsvaardigheid dus evenmin. De leesvaardigheid van de leerling in de klassieke taal staat centraal. 2. De leerling hoeft slechts te spellen in de klassieke taal, wanneer getoetst wordt of hij een bepaalde verbuiging of vervoeging beheerst of kan toepassen. 3. Hierbij worden letteromdraaiingen in vaste klinkercombinaties noch in stam (bijvoorbeeld peuro i.p.v. puero ) noch in uitgang (bijvoorbeeld servea i.p.v. servae ) fout gerekend, ongeacht of het woord door verkeerde spelling een andere betekenis krijgt. 4. Hierbij worden letteromdraaiingen in medeklinkerpatronen (bijvoorbeeld approquinpare i.p.v. appropinquare ) evenmin fout gerekend, ongeacht of het woord door verkeerde spelling een andere betekenis krijgt. 5. Slechts wanneer een uitgang zodanig verkeerd gespeld wordt dat er een andere bestaande uitgang komt te staan, wordt dit fout gerekend (bijvoorbeeld pueris i.p.v. pueros of clamabatur i.p.v. clamabantur ). In voorkomende gevallen kan op grond van de uitkomsten van onderzoek door de schoolpsycholoog worden overgegaan tot individuele aanpassingen. Dyslexiebeleid pagina 8