BETREFT: DE VERNIEUWDE SOCIALE BALANS.

Transcriptie

1 Nr. 861 Bijlagen : 2 BETREFT: DE VERNIEUWDE SOCIALE BALANS. In het Belgisch Staatsblad van 26 februari 2008 verschenen 2 besluiten tot wijziging van de sociale balans m.n.: Koninklijk besluit van 10 februari 2008 tot wijziging van het koninklijk besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van vennootschappen (artt. 91 t.e.m. 94) (hierna KB wijziging) Koninklijk besluit van 10 februari 2008 tot uitvoering van hoofdstuk XIV van Titel XIII van de wet van 27 december 2006 houdende diverse bepalingen betreffende de mededeling aan de werknemers aan de werknemersvertegenwoordigers van de inlichtingen over de voordelen betreffende de maatregelen ten gunste van de tewerkstelling (artt. 219 t.e.m. 231) (hierna KB uitvoering). I. VEREENVOUDIGDE SOCIALE BALANS: MEETINSTRUMENT VOOR OPLEIDINGEN Ter opfrissing: wat is een sociale balans? De sociale balans is een bijlage bij de jaarrekening van bedrijven. Ze bevat informatie over de ontwikkelingen in het personeelsbestand en de opleidingen binnen een bedrijf in het afgelopen boekjaar. Meer specifiek gaat het over het aantal betrokken werknemers, het aantal opleidingsuren en de opleidingskosten voor de onderneming. De thans bestaande sociale balans bevat vijf staten, wat zoveel wil zeggen als 5 rubrieken, die door de werkgever dienen ingevuld te worden. Alle ondernemingen en VZW s die volgens de boekhoudwetgeving verplicht zijn om een jaarrekening op te stellen en neer te leggen bij de Balanscentrale van de Nationale Bank van België zijn tevens verplicht een sociale balans op te stellen. Ondernemingen of VZW s die geen jaarrekening moeten neerleggen moeten echter wel de sociale balans binnen de zeven maanden na het afsluiten van het boekjaar neerleggen bij de Balanscentrale van de Nationale Bank van België. Afhankelijk van de grootte van de onderneming of VZW bestaat de jaarrekening uit een volledig dan wel verkort schema. Voor een volledig schema bestaat de sociale balans uit 3 pagina s, en voor een verkort schema uit 2 pagina s. De sociale balans wordt ook bezorgd aan de ondernemingsraad, bij gebreke hieraan aan de vakbondsafvaardiging of het personeel bij gebreke aan voornoemde organen via raadpleging op de plaats waar het arbeidsreglement wordt bewaard. 1

2 II. WIJZIGINGEN AAN DE SOCIALE BALANS VANAF 1 DECEMBER 2008 Met ingang van 1 december 2008 zal de bestaande sociale balans worden aangepast. Enerzijds als maatregel in het kader van de administratieve vereenvoudiging en, anderzijds, om tegemoet te komen aan de voortdurende vorming en opleiding van werknemers. Het bestaand en niet onbelangrijk nadeel van de huidige sociale balans is dat enkel rekening wordt gehouden met formele opleidingen. Dat zijn opleidingen met een lesgever of een spreker, of eventueel een stage. Informele opleidingen zoals bvb. praktische training tijdens de uitvoering van de taak tellen hier niet mee. De omvorming zal ertoe leiden dat de verscheidene manieren van opleiding en vorming wel zullen meetellen. Concreet betekent dit dus voor het geheel aan geplande wijzigingen dat bepaalde gegevens van werknemers niet langer dienen vermeld te worden waardoor werkgevers tijd en geld besparen. De hervorming van de sociale balans houdt ook in dat de globale inspanningen die alle werkgevers samen, wat betreft vorming en opleiding van werknemers leveren, kunnen gemeten worden. Hierdoor kan de globale beoogde opleidingskost van 1,9 % van de loonmassa van alle werkgevers in de private sector gecontroleerd worden. Dit laatste punt is niet zonder belang omdat het correct invullen van de sociale balans, zeker het onderdeel opleiding, kan voorkomen dat een bijkomende sociale bijdrage moet betaald worden. Immers, werkgevers die behoren tot een sector die onvoldoende opleidingsinspanningen levert zullen vanaf 2009 een bijkomende werkgeversbijdrage voor betaald educatief verlof moeten betalen van 0.05 %. Dit werd voorzien bij koninklijk besluit van 11 oktober 2007 in uitvoering van het Generatiepact. In uitvoering van hetzelfde koninklijk besluit zijn de sectoren in de verschillende paritaire comités hieromtrent de nodige CAO s aan het onderhandelen. Meer informatie hieromtrent ontvangt u ten gepaste tijde via de respectievelijke verbondskanalen. III. DE CONCRETE VEREENVOUDIGINGEN Hierna bespreken we de vereenvoudigingen en wijzigingen aan de sociale balans volgens volledig schema en verkort schema. A. Vereenvoudiging sociale balans volgens volledig schema (KB wijziging) De vereenvoudigde sociale balans volgens volledig schema zal voortaan nog drie staten of 3 rubrieken bevatten. Staat I. bevat alle in het personeelsregister vermelde werknemers volgens geslacht en beroepscategorie. De gepresteerde uren, personeelskosten en het bedrag aan voordelen toegekend bovenop het loon. Tevens het aantal arbeids- en vervangingsovereenkomsten en gegevens over uitzendkrachten en ter beschikking van de onderneming gestelde personen. Vanaf 1 december 2008 zal in deze staat I. op de afsluitingsdatum van het boekjaar ook de informatie van het studieniveau van de werknemers moeten worden vermeld. Staat II. bevat tabellen van het personeelsverloop tijdens het boekjaar. Vanaf 1 december 2008 geldt er voor nieuwe werknemers enkel de opgave van de aard van de arbeidsovereenkomst. Geslacht en studieniveau vallen weg. Bij uitdiensttreding eveneens enkel opgave van de aard van de overeenkomst en de reden van beëindiging. 2

3 Staat III. omvat de maatregelen gebruikt ten gunste van de werkgelegenheid waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen maatregelen met een financieel voordeel en andere maatregelen. Staat IV. bevat inlichtingen over de opleidingen voor de werknemers tijdens het boekjaar. Staat V. bevat inlichtingen omtrent de activiteiten van vorming voor werknemers, begeleiding of mentorschap door werknemers. De staten III., IV. en V. zullen vanaf 1 december 2008 vervangen worden door een nieuwe staat III. waarbij inlichtingen dienen verschaft te worden over de opleidingsactiviteiten voor de werknemers waarvan de kost geheel of gedeeltelijk ten laste is van de werkgever. Met andere woorden, de nieuwe staat III. zal het meetinstrument worden van de Nationale Arbeidsraad (NAR) ter controle van de globale opleidingskost binnen de ondernemingen ter naleving van de beoogde 1,9 % van de totale loonmassa. De NAR heeft als belangrijkste bevoegdheid het uitbrengen van adviezen en of het formuleren van voorstellen betreffende sociale vraagstukken aan de Belgische regering en of het parlement. Ondermeer is de NAR ook gemachtigd om CAO s te sluiten voor het geheel van een economische bedrijvigheid of voor één van de bedrijfstakken. Nieuwe staat III. deze zal voortaan de verschillende soorten opleidingen bevatten, gevolgd per geslacht, het aantal werknemers dat een opleiding volgde, het aantal uren en de kost van deze opleidingen. De opleidingen waarvan sprake, zijn opgesplitst in 2 categorieën en 2 subcategorieën. Het betreft m.n.: - voortgezette beroepsopleiding: dit zijn opleidingen die gevolgd worden door één of meer werknemers, voorafgaandelijk gepland, en die als doel hebben de kennis voor de betrokken werknemers te vergroten of hun vaardigheden te verbeteren. - initiële beroepsopleidingen: dit zijn opleidingen gegeven aan personen in de onderneming, tewerkgesteld in het kader van het systeem wisselend werken en studeren met als doel het behalen van een diploma of een officieel certificaat. De duur van deze opleiding bedraagt minstens zes maanden. De 2 subcategorieën zijn onderverdelingen van de voortgezette beroepsopleiding m. n.: - formele opleidingen: dit zijn cursussen en stages die ontwikkeld zijn door lesgevers of sprekers. Deze opleidingen worden gekenmerkt door een hoge graad van organisatie door de lesgever of opleidingsinstelling. Ze gaan door op een plaats die duidelijk afgescheiden is van de werkplek. Deze opleidingen richten zich tot een groep cursisten en maken, in voorkomend geval, het onderwerp uit van een attest dat de opleiding gevolgd werd. Deze opleidingen kunnen ontwikkeld en beheerd worden door de onderneming zelf of door een organisme buiten de betrokken onderneming. - informele opleidingen: onder informele opleidingen verstaat men de vormingsactiviteiten, andere dan deze bedoeld hierboven, die rechtstreeks betrekking hebben op het werk. Deze opleidingen worden gekenmerkt door een hoge graad van zelforganisatie door de individuele leerling of door een groep leerlingen. De inhoud wordt bepaald naargelang de individuele behoeften van de leerling op de werkplek. 3

4 Tevens zal deze nieuwe staat III. de specifieke financiële gegevens bevatten omtrent de gegeven opleidingen. Voor de voortgezette formele opleiding worden per geslacht opgenomen: - de bruto kost van de opleiding samengesteld uit de kosten die rechtstreeks verbonden zijn met de opleiding; - de betaalde bijdragen en/of de stortingen aan de collectieve fondsen in het kader van deze opleidingen; - de subsidies en andere financiële voordelen toegekend aan de onderneming in het kader van deze opleidingen; - de netto kost van de opleiding die verkregen wordt door de som van de bruto kost, de betaalde bijdragen en de stortingen aan collectieve fondsen, waarvan de subsidies en andere financiële voordelen toegekend aan de onderneming in het kader van deze opleidingen afgetrokken worden. Voor de voortgezette informele opleidingen en de initiële opleidingen worden per geslacht opgenomen: - de netto kost van elk van deze opleidingen. B. Vereenvoudiging sociale balans volgens verkort schema (KB wijziging) Ook hier zal het aantal staten of rubrieken vanaf 1 december 2008 worden teruggebracht tot drie. Staat I. bevat alle in het personeelsregister vermelde werknemers volgens geslacht en beroepscategorie. Tevens de gepresteerde uren, personeelskosten en het aantal arbeids- en vervangingsovereenkomsten. Er worden geen gegevens over uitzendkrachten en ter beschikking van de onderneming gestelde personen gevraagd noch gegevens over het bedrag aan voordelen toegekend bovenop het loon. Vanaf 1 december 2008 zal in deze staat I. op de afsluitingsdatum van het boekjaar ook de informatie van het studieniveau van de werknemers moeten worden vermeld. Staat II. bevat tabellen van het personeelsverloop tijdens het boekjaar. Met name het aantal werknemers dat tijdens het boekjaar in het personeelsregister werd ingeschreven en deze waarvan de arbeidsovereenkomst een einde namen en waarvan de einddatum eveneens werd vermeld in het personeelsregister. Deze staat blijft ongewijzigd. Staat III. omvat de maatregelen gebruikt ten gunste van de werkgelegenheid waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen maatregelen met een financieel voordeel en andere maatregelen. Staat IV. bevat inlichtingen over de opleidingen voor de werknemers tijdens het boekjaar. Staat V. bevat inlichtingen omtrent de activiteiten van vorming voor werknemers, begeleiding of mentorschap door werknemers. De staten III., IV. en V. zullen vanaf 1 december 2008 vervangen worden door een nieuwe staat III. waarbij inlichtingen dienen verschaft te worden over de opleidingsactiviteiten voor de werknemers waarvan de kost geheel of gedeeltelijk ten laste is van de werkgever. Deze nieuwe staat III. is identiek aan de nieuwe staat III. van het volledige schema. 4

5 En verder nog: INLICHTINGEN TEWERKSTELLINGSBEVORDERENDE MAATREGELEN (KB uitvoering) Doordat de huidige rubriek III wegvalt, moeten de werkgevers wel nog worden geïnformeerd over de door hen toegepaste werkgelegenheidsmaatregelen. De belangrijkste wijziging voor de gehele sociale balans ten opzichte van de oude regeling bestaat erin dat de werkgever de inlichtingen over de voordelen die voortvloeien uit maatregelen ten gunste van de tewerkstelling voortaan ieder jaar van de RSZ zal ontvangen. De RSZ zal jaarlijks tussen 1 februari en 10 maart de informatie betreffende de RSZ-bijdrageverminderingen tengevolge van bepaalde tewerkstellingsmaatregelen ofwel via elektronische post (cfr. E-Box), of per gewone post aan de werkgever overmaken. De E-box is een beveiligde elektronische brievenbus bij de werkgever die voor elke werkgever gereserveerd en beschikbaar is op de portaalsite van de sociale zekerheid. Volgens berichtgeving van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg worden de inlichtingen die voortvloeien uit maatregelen ten gunste van de tewerkstelling voor de eerste keer door de RSZ naar de werkgevers verzonden tussen 1 februari 2009 en 10 maart INFORMATIEPLICHT De oude regeling voorzag in een kennisname van de tewerkstellingsbevorderende maatregelen via de sociale balans. Ingevolge de nieuwe regeling moet vanaf 1 december 2008 de werkgever deze inlichtingen binnen de maand na hun ontvangst schriftelijk meedelen aan de ondernemingsraad, bij gebreke hieraan aan de vakbondsafvaardiging. Indien noch een ondernemingsraad noch een vakbondsafvaardiging aanwezig zijn, worden deze inlichtingen ter beschikking gesteld van de werknemers via raadpleging op de plaats waar het arbeidsreglement moet worden bewaard. Evenwel indien er een ondernemingsraad of vakbondsafvaardiging is opgericht, moet de verkregen informatie ten laatste worden verstrekt op het ogenblik dat de werkgever de jaarlijkse inlichtingen over de tewerkstelling in de onderneming verstrekt aan de ondernemingsraad. Dit overeenkomstig artikel 5 van de CAO nr. 9 van 9 maart Concreet betekent dit ten laatste 3 maanden na het afsluiten van het verlopen dienstjaar. STRAFBEPALINGEN Het niet meedelen van de inlichtingen of het niet tijdig meedelen kan bestraft worden met een correctionele gevangenisstraf en/of een geldboete of met een administratieve boete. INWERKINGTREDING Zowel de toepassing van de vereenvoudigde sociale balans als de gewijzigde informatieverplichting aan de werknemersvertegenwoordiging gelden vanaf 1 december De effectieve toepassing zal bijgevolg gelden voor ondernemingen waarvan de jaarrekening ten vroegste op 31 december 2008 wordt afgesloten. Opmerking De nieuwe modellen kunnen afgeprint worden via de website van de NBB. / nl > Home > Balanscentrale > Modellen van de jaarrekening > Modellen > Sociale balans. Wim LAUREYS Verantw. Uitgever: D. VERHOEVEN, Guimardstraat 1, te 1040 Brussel 5