26 In the clouds Met E-Business. digitalisering. Reserveonderdelen uit de 3D printer. Berenschot KENNISMAGAZINE VOOR DE INDUSTRIËLE MARKT

Transcriptie

1 JAARGANG 10 - OKTOBER 2013 KENNISMAGAZINE VOOR DE INDUSTRIËLE MARKT DE DERDE INDUSTRIËLE REVOLUTIE digitalisering Reserveonderdelen uit de 3D printer Berenschot Webshop houdt de vaart er in bij Havenbedrijf Rotterdam 26 In the clouds Met E-Business

2 VOORWOORD Digitalisering. Een nieuwe natuurkracht. Een die wel is ontdekt, maar nog niet doorgrond. Consultants duiken op de nieuwe digitale werkelijkheid om technology revolutions en nieuwe business modellen te beschrijven. In de binaire wereld staat het effectief toepassen van digitale mogelijkheden centraal, better get used to it. Veel bedrijven worstelen met de kracht ervan. Er zijn mensen die daar geen moeite hebben, sterker nog, ze denken er niet eens bij na. Digital natives worden ze genoemd, of Generation Me. Geboren na 1980, maakt deze generatie in 2018 ongeveer vijftig procent van de beroepsbevolking uit. Ook de daarop volgende generatie staat alweer klaar. Dit is Generation C, vanwege haar gedrag: connected, communicating, content-centric, computerized, community-oriented en clicking. Deze generatie is geboren na 1990 en vormt veertig procent van de Europese bevolking in Ze groeien op in een iwereld, en zitten op ischolen, zoals mijn dochter Hoewel hun gedrag en gewoonten zijn vormgegeven in een digitale wereld, blijken de nieuwe generaties menselijk. Digital natives en Generation C houden van hun vrijheid, zijn gemakkelijk afgeleid en proberen vervelende taken te vermijden. Maar ze geven ook energie door hun aanpak van uitdagingen. Ze hebben de overtuiging dat de wereld ze wat verschuldigd is en bouwen hun leven rondom flexibiliteit en kansen om vaardigheden op te doen. Ze willen informatie altijd meteen beschikbaar hebben en passen zich snel aan in de juiste selectie daaruit. Ze ervaren offline zijn als een ernstige beperking voor hun functioneren. Hierdoor surfen ze teveel, maar zijn wel altijd bereikbaar. Tenslotte zijn ze gewend aan het genereren en delen van informatie via (sociale) netwerken. De komst van deze nieuwe generaties wordt vergeleken met de industriële revolutie, maar dan sneller. Om in de digitale toekomst een voorsprong te nemen, moeten bedrijven deze generaties binden. En de geruststellende constatering is dat dat nog steeds mensenwerk is. Met hoofdingrediënten als vrijheid in verantwoordelijkheid en frequente informele mentoring en beloning kunnen we met de jonkies aan de slag! Henk Oude Brunink

3 t Is tegenwoordig een bitje anders 006 Berenschot Strukton Reserveonderdelen uit de 3D printer 014 Webshop houdt de vaart er in bij Havenbedrijf Rotterdam 004 t Is tegenwoordig een bitje anders 017 Komt u ook naar de beurs? 006 Reserveonderdelen uit de 3D printer 018 Cursusnieuws 009 Loctite Maintenance Expert Guide 019 Nieuwe cursussen 010 In the clouds met E-Business 020 Rittal TopTherm Koelaggregatenserie 012 Strukton Rail Equipment ongeremde digitalisering 021 Hitachi: toppunt van digitale precisie in kracht 014 Webshop houdt de vaart er in bij Havenbedrijf Rotterdam 022 Murrelektronik: MICO stroombewaking serie 016 Samen delen is vermenigvuldigen! 023 Legrand: EZ-Path: brandveilig, flexibel en duurzaam

4 t Is tegenwoordig een bitje anders De digitale revolutie, ook wel de derde industriële revolutie genoemd, behelst de ontwikkeling in technologie van elektrische en mechanische apparaten naar de hedendaagse digitale techniek. Dit is de revolutie waar wij nu middenin zitten. Tegen het jaar 2020 zal er een generatie bestaan die volledig is opgegroeid in het digitale tijdperk. Zij weten niet beter. Wij wel want herinnert u zich dit: mobiele telefoons bestonden niet, brieven werden uitgewerkt op een typemachine, besprekingen vonden faceto-face plaats, bestellingen werden telefonisch geplaatst of per fax, maar dat laatste was wel heel vooruitstrevend. En inpakken aan de lopende band, dát was mensenwerk. 004

5 Met de komst van de computer, Internet en digitale informatiestromen, is het mogelijk geworden om bijna overal ter wereld toegang te hebben tot informatie. Fysieke aanwezigheid voor bijvoorbeeld het managen van productieprocessen is overbodig. De aansturing van meerdere locaties kan overal ter wereld geregeld worden: een efficiencyslag om over naar huis te schrijven uh, mailen. De digitale wereld heeft zich verankerd in ieder aspect van ons leven. We zijn er als consument inmiddels zo aan gewend geraakt dat overal toegang is tot data, dat we verwachten dat de revolutie zich overal openbaart. Ook in de industrie. Booz&co, een toonaangevend wereldwijd management consulting bureau, publiceerde onlangs in de Financial Times: industriële apparatuur is slimmer en communicatiever dan slechts een paar jaar geleden. In industriële installaties worden geavanceerde machines uitgerust met sensoren en internetverbindingen, waardoor de bedrijven die de machines geproduceerd hebben hun prestaties op afstand kunnen controleren en problemen op kunnen lossen. Deze digitalisering van de industrie wordt volgens Booz&co gedreven door vier trends: De integratie van sensoren en apparatuur in machines en toebehoren; Vooruitgang in de mogelijkheden om enorme hoeveelheden informatie te analyseren en daarmee exploitatiekosten te reduceren; Verwachtingen dat technologieën die we in onze persoonlijke levens voor lief nemen ook aanwezig zullen zijn in de werkomgeving; Vraag naar oplossingsgerichte diensten van eindgebruikers van industriële producten. Gedreven door deze trends, verandert niet alleen de manier van fabriceren, maar ook de manier waarop fabrikanten en hun klanten zaken doen. Vaak begint dit al bij de engineeringsfase, waarin digitalisering op meerdere vlakken een rol speelt. Bijvoorbeeld met bouwtekeningen van een nieuwe machine. Door ze digitaal te delen openbaart zich volgens Syntens de mogelijkheid voor standaardisatie in ontwerpen, wat leidt tot snellere doorlooptijden, eenvoudigere bestelprocedures, minder fouten en dus minder productie uitval. Met behulp van koppelingen tussen ERP-systemen is de beschikbaarheid van onderdelen inzichtelijk en is het technisch gezien zelfs mogelijk om aan deze artikelgegevens end-of-life informatie en productalternatieven te koppelen. Lees op pagina 011 meer over de e-business mogelijkheden waarmee itsme u hierin kan ondersteunen. Uit onderzoek van Booz&co is gebleken dat Oost-Europa een grotere groei van digitalisering in de industrie heeft gerealiseerd dan Centraal, Noord en Zuid-Europa. In de Apparatuur en Machinebouw is Oost-Europa daarmee bijna net zo digitaal als Centraal en Noord Europa. Waar in het verleden productieprocessen verplaatst zijn naar Oost-Europa, zou het gelijktrekken van het niveau van digitalisering dit overbodig kunnen maken. Sterker nog, digitale processen maken het steeds vaker mogelijk om industrie terug te halen naar eigen land. Robotica, als voorbeeld van industriële automatisering, heeft een enorme groei meegemaakt. Niet alleen ingegeven door nieuwe technieken en efficiencyslagen, maar ook als noodzakelijke oplossing voor het verkleinde arbeidsaanbod door vergrijzing. De factor menselijke arbeid krijgt tenslotte door deze digitalisering een kleiner aandeel in het vormgeven van een productieproces. Wilt u graag weten wat robotica voor uw organisatie kan betekenen? itsme Industrial Automation kan u hierin ondersteunen met consultancy en opleidingen. In retrospectief kunnen we duidelijk aangeven wat de eerste én de tweede industriële revolutie betekend hebben. In de 18e eeuw leidde de stoommachine uiteindelijk tot de overname van handwerk door machines. Begin 20e eeuw was het optimaliseren van de productiviteit niet meer aan de orde, maar verschoof het accent naar massaproductie. Maar, het onderscheidend vermogen is in productie van grote hoeveelheden moeilijk te realiseren. En omdat alles tegenwoordig online staat, is kennis ook al geen differentiatiemechanisme meer. De drang om uniek te zijn, als mens, met product of proces, blijkt tegenwoordig vaak het streven te zijn. Is dat een mogelijkheid binnen de derde industriële (digitale) revolutie? Henk Grootveld, fondsmanager bij Robeco, legt in een interview met RTL nieuws uit dat dankzij nieuwe productietechnologieën, verwacht wordt dat productie flexibeler en steeds meer lokaal plaats zal vinden. In combinatie met andere vernieuwende technologieën zoals kunstmatige intelligentie, 3D printen en nanotechnologie, wordt de productie van goedkope, klantspecifieke producten mogelijk. Stelt u zich eens voor wat dat allemaal betekent voor uw productieproces Uw hoofdredacteur 005

6 Reserveonderdelen uit de 3D printer Door Onno Ponfoort (Berenschot) 3D printen heeft de toekomst. Kwaliteitsproducten en -onderdelen kunnen op aanvraag en op locatie worden vervaardigd. Dit biedt mogelijkheden om bestaande modellen in kleine series te fabriceren, maar ook om nieuwe of aangepaste modellen te maken tegen betere marges. Ook biedt het mogelijkheden voor kostenefficiënter assortimentsbeheer. Juist de distributeur zou hierop in moeten spelen om hun toegevoegde waarde beter te onderstrepen. Onno Ponfoort, Senior Managing Consultant bij Berenschot 3D printen De afgelopen jaren is 3D printen zowel voor prototyping als voor eindproducten inzetbaar geworden. Op de website van het Nederlandse bedrijf Shapeways werd afgelopen jaar keer de bestelknop ingedrukt. Steeds vaker is dat om producten die onbekende ontwerpers (u en ik) eerder hebben laten produceren, nog eens af te drukken. Soms met een kleine aanpassing. Zo was bijvoorbeeld een beschermhoes voor de ipad op die site eerder te bestellen, dan dat Apple zo n hoes in zijn assortiment had. Vele ipad-gebruikers wilden hun aankoop beschermen en maakten van de mogelijkheid gebruik om een eigen hoesje te ontwerpen en te laten printen. Een gemiddelde hoes kost op de Shapeways-site 75,00 en wordt in drie dagen thuisbezorgd. Of het nu om het standaard model gaat of om een aangepast model (bijvoorbeeld met je eigen naam erop) maakt voor een 3D printer niet uit. Die machine krijgt een digitale file toegestuurd en begint, zonder mal of matrijs, het product gewoon laagje voor laagje op te bouwen. Ook in de industriële omgeving wordt steeds meer gebruikgemaakt van 3D printen. Kleine series onderdelen, een klepje dat niet op voorraad ligt, maar waar wel een digitaal design van beschikbaar is, of op maat gemaakte surgi-guides waarmee de tandarts geholpen wordt om op precies de juiste plek een kanaal voor een tandprothese te boren. Het zijn voorbeeld van producten die nu al worden geproduceerd via additive manufacturing technieken. In de vliegtuigindustrie wordt 3D printen zeer snel ingevoerd. Enerzijds omdat er constructies te produceren zijn voor onderdelen die veel lichter maar net zo sterk zijn als de huidige vaak massief metalen onderdelen. Elke kilo gewichtsbesparing levert een besparing van meer dan 100 liter 006

7 3D - Additive Manufacturing; spare parts toepassing Traditionele spare part supply chain Opslag Opslag Ontwerp Productie Transport Transport Transport bulk/regionaal lokaal AM spare part supply chain Groothandel WASTE (30-80%) Repair assembly Geen waste (0%) Verschillen in Value Chains voor spare parts Ontwerp productinfo 3D printen lokaal Transport Repair assembly Simpele Value Chain, uitmuntende doorlooptijd, lage kosten, geen waste kerosine op jaarbasis op. Daarnaast kost het een à anderhalf miljoen euro per dag wanneer vliegtuigen stilstaan vanwege een mankement. Wanneer lokaal onderdelen kunnen worden geproduceerd en vervangen, in plaats van het invliegen van onderdelen, kan dit tot nog verdere besparingen gaan leiden. Niet alleen voor de vliegtuigindustrie, maar ook voor het milieu vanwege de geringere transportbewegingen. Business modellen De afgelopen jaren is met een aantal partners onderzocht of het mogelijk is om reserve onderdelen te vervaardigen met Additive Manufacturing (zie figuur hierboven en kader Direct Spare). De uitkomsten van dat onderzoek tonen aan dat er verschillende business modellen zijn waarin men economisch rendabel gebruik kan maken van Additive Manufacturing (AM) voor het vervaardigen van onderdelen. Drie modellen zijn speciaal interessant: Het model Balancing end of stock is relevant wanneer producten of onderdelen aan het einde van hun levenscyclus zijn en de investering in nieuwe onderdelen op voorraad vrij hoog is. Wanneer bijvoorbeeld batches in grotere hoeveelheden moeten worden besteld, of wanneer een mal kapot is, zijn de investeringen hoog. Je kunt in die situaties uitrekenen wat het break-even point is. Een ander verdienmodel is Continuous improvement. Dit gaat op wanneer het om producten of onderdelen gaat die steeds aan de vraag van de consument worden aangepast. Dergelijke producten, die vaak veel hogere marges opleveren, kunnen nu wel tegen een acceptabele prijs worden gefabriceerd, terwijl dat met traditionele fabricagetechnieken niet mogelijk is. Additive Manufacturing Technologies Onder de noemer Additive Manufacturing (AM) wordt een aantal verschillende technieken geplaatst die met elkaar gemeen hebben dat zij producten of onderdelen produceren door materiaal toe te voegen (additive) in plaats van materiaal weg te frezen of te verspanen. Technieken als Selective laser melting - SLM en Direct laser sintering DLS gebruiken een laserstraal om materiaal te verwarmen en daardoor laagje voor laagje te verbinden. Technieken als Fused deposition modeling FDM of Additive layer melting ALM gebruiken printkop achtige systemen om materiaal laagje voor laagje aan te brengen. Dit is de reden dat deze techniek ook wel 3D printen wordt genoemd. Het interessante van 3D printen is dat er, in een procesgang en zonder assemblage, vormen mee kunnen worden gefabriceerd die met conventionele technieken onmogelijk zijn. Een scharnier, een doos met inhoud, een spiraal vormig koelkanaal: het is allemaal mogelijk met 3D printen. Steeds meer materialen zijn beschikbaar. Gereedschapsstaal, titanium, aluminium, harsen en polymeren, keramiek en zelfs glas kan 3D worden geprint. 007

8 Een derde business model is Parts on demand waarbij in feite geheel nieuwe producten worden gefabriceerd in situaties waarin vroeger nee moest worden verkocht. Denk hierbij aan kleine series unieke en gepersonaliseerde producten, of aan reversed engineered onderdelen waarvan geen bouwtekening meer voorhanden is zoals de geroeste koplamp van een old-timer. Minder voorraad en toch nooit Nee verkopen Juist aan de distributeur biedt 3D printen veel kansen. Het biedt bijvoorbeeld de mogelijk heid om beter assortimentsbeleid te voeren. Wij onderzoeken met organisaties welke onderdelen echt fysiek op voorraad moeten liggen, en welke producten ter plaatse zouden kunnen worden geprint op het moment dat de vraag opkomt. Voor producten die super-slow of non-moving zijn en waarvan de voorraadkosten en afschrijvingsrisico s relatief hoog zijn kan 3D printen een uitkomst bieden. Natuurlijk is het niet zo dat elk onderdeel met de huidige specificaties en de huidige materialen in een handomdraai beschikbaar is uit een 3D printer. En standaard onderdelen die in grote volumes worden afgenomen kunnen rendabeler in grote volumes worden gekocht. Maar wees eens eerlijk: heel veel onderdelen liggen vooral stof te vangen op de schappen van uw distributeur. En voor veel andere onderdelen moet u nee verkopen of een lange levertijd aangeven. Een opmerkelijk groot aantal van die producten zou u digitaal op voorraad kunnen hebben, en kunnen printen op het moment dat de vraag opkomt. Daarnaast biedt 3D printen de mogelijkheid om het gesprek met de klant op een andere wijze aan te gaan. In plaats van half-oplossingen kan bijvoorbeeld het ontwerp van een onderdeel of product samen met de klant naar zijn wensen worden aangepast. Een dergelijk perfect fit product geeft hogere marges dan de standaard oplossing die net niet helemaal past. De nieuwe 3D printer van TNO (Print Valley) is uitgerust met honderd bouwplatforms waarop tegelijkertijd producten kunnen worden vervaardigd met verschillende materialen. Ook Pick-and-place van elektronische onderdelen is mogelijk. Door dergelijke ontwikkelingen wordt de productiesnelheid van 3D printen aanmerkelijk verhoogd, waardoor in steeds meer gevallen printen een valide alternatief is voor het op voorraad houden van onderdelen. Denk voordat u de volgende keer Nee verkoopt eens aan de mogelijkheden van 3D printen, het kan leiden tot tevreden klanten en goede business. Uiteindelijke invloed van 3D printen op de kosten in de keten Invloed 3D printen Marge Hergebruik potentieel van ontwerp Ontwikkelkosten Productiekosten Assemblagekosten Invloed Opmerkingen Klant wil meer betalen voor service: producten op aanvraag, die op locatie worden geproduceerd Verschillende ontwerpen uit dezelfde printer Goedkope prototypes, snellere aanpassingen Afhankelijk van de mate waarin de machine op volle capaciteit kan draaien Nieuwe ontwerpen maken assemblage overbodig 15 bedrijven in Europa werkten samen binnen het project Direct Spare. De bedrijven zijn Berenschot, BPO, BMW, EOS, Evonik, Eurocopter, Flying Cam, F-Cubic, Fraunhofer, Hexagon, Inspire, Materialise, Siemens, TNO en +90. Samen zorgen ze ervoor dat enkele reserveonderdelen van BMW, Eurocopter, FlyingCam en Siemens via additive manufacturing worden geproduceerd. Daarvoor worden Servicekosten Ontwerp kan steeds worden verbeterd nieuwe digitale designs gemaakt, een nieuw After sales kosten IT/datamanagement kosten Kwaliteitkosten Voorraden en kapitaalsbeslag Minder klachten Switching kosten naar nieuwe, centrale IT systemen, wellicht tijdelijk 2 systemen naast elkaar Op termijn omlaag, door global track & trace Geen voorraden, minder afschrijvingen file-format ontwikkeld, nieuwe materialen en nieuwe fabricagetechnieken bedacht. Naast de technische aspecten wordt er ook een kwaliteitscontrole methodiek ontworpen, een methode voor veilige download van 3D files ontwikkeld, en worden nieuwe business Transportkosten Milieubelasting Bij decentrale productie nauwelijks transport nodig Minder afval, minder energieverbruik, minder transportbewegingen, minder vervuiling modellen bepaald. Kijk voor meer informatie op 008

9 De oplossing voor onderhouds- en reparatievraagstukken Loctite Maintenance Expert Guide voor smartphones en tablets De smartphone is tegenwoordig je alom aanwezige metgezel, die je toegang biedt tot allerlei informatie, variërend van openbaarvervoerstijden, restaurantspotters en eindeloos meer. Smartphones en tablets worden niet alleen voor persoonlijk gebruik ingezet, maar zijn ook meer en meer de dagelijkse metgezel voor professionals tijdens hun werkzaamheden. Henkel heeft daarom een website gelanceerd specifiek voor onderhoud, reparatie en revisie (MRO) waarop technici met productinformatie en allerhande tips toepassingstechnieken kunnen vinden voor de Loctite producten. De mobiele website, die alle kenmerken en functionaliteiten bevat van een klassieke app, biedt een eenvoudige navigatie aan haar gebruikers om snel het geschikte Loctite product voor zijn toepassing te kunnen bepalen. U kunt uw zoekcriteria bepalen op basis van uw toepassingsgebied, zoals het afdichten van flenzen, of het snel verlijmen van kleine componenten of door de keuze van een productcategorie. Het resultaat geeft de juiste oplossing, met in de display niet alleen de belangrijkste producteigenschappen, maar tevens nuttige gebruiksinstructies die het beste resultaat geven. De Mobiele Maintenance Expert Guide geeft ook aan bij welke distributeur het product kan worden aangeschaft en voorziet eveneens in de links naar de Technische en Veligheidsinformatiebladen. De mobiele website kan gratis worden gebruikt en is eenvoudig toegankelijk via elke smartphone of tablet door het scannen van de QR code of door de volgende URL-link te gebruiken: m.loctite-gids-onderhoud.nl. 009

10 KOSTEN BESPAREN In the clouds Met E-Business itsme Connected Business ondersteunt bij logistieke procesveranderingen én richt bestaande processen efficiënter in. Dit laatste gebeurt onder de noemer E-Business, wanneer menselijke handelingen zoveel mogelijk worden gedigitaliseerd. Een gesprek met Paul Roodnat, manager E-Business bij itsme, leert ons al gauw dat de opties strekken van kleine procesonderdelen tot aan totale ordertrajecten. Voor E-Business zien we twee stromen bij klanten., zegt Paul. Digitalisering aan de voorkant van het proces, waarbij we praten over informatievoorziening met betrekking tot materialen, en digitalisering aan de achterkant van het proces, namelijk de transactie afhandeling. Om digitaal te kunnen werken, moet geput kunnen worden uit een gestandaardiseerde basis: een product informatie database. 2BA (BestandsBeheerArtikelen) is een zelfstandig bedrijf dat zich bezig houdt met onderhoud, beheer en exploitatie van artikelbestanden voor de installatiebranche en paneelbouw, en bundelt dit in één transparante database op Het bedrijf ontvangt productinformatie van de fabrikant en informatie over beschikbaarheid en voorwaarden van distributeurs. Zo plaatsen ES Elektro en Hoogland-Mennens beiden hun complete artikelbestanden in de database van 2BA. In deze constructie zit een deeplink verwerkt met een directe verbinding naar onze SAP systemen, zodat de beschikbaarheids-, prijs- en levertijdinformatie altijd up-to-date te verkrijgen is., legt Paul uit. Machinebouwers en Industrieel Eindgebruikers werken over het algemeen met een kleiner en vast artikelbestand. Toegang tot alle informatie uit 2BA is wellicht wat overbodig. Kan dat anders? Ja, zeker. Vast of regelmatig gebruik van een selecte groep artikelen maakt het voor ons mogelijk om klantspecifieke artikelbestanden te koppelen aan onze artikel database. Deze koppeling leggen wij vast ons SAP-systeem. Eens in de zoveel tijd sturen wij de klant een nieuw overzicht van dit bestand met actuele beschikbaarheidsinformatie, alternatieven, prijsgegevens, etc. Hiermee ontvangt de klant alleen informatie die voor hem daadwerkelijk relevant is. 010

11 Gezien de beschikbaarheid van informatie over bijvoorbeeld levertijd, prijs en alternatieven aan de voorkant van het ontwikkel proces, zou het toch ook mogelijk moeten zijn om in de engineeringsfase al rekening te houden met deze artikelinformatie? Inderdaad. De samenwerking met EPLAN heeft geleid tot een koppeling tussen dit ontwerpprogramma en het SAP-systeem van ES Elektro. De engineer beschikt hiermee tijdens de ontwikkelfase al over relevante handelsinformatie, die normaal gesproken pas zichtbaar werd bij inkoop. En dat maakt dat er bewuster geëngineerd wordt en de planning realistischer is. Hoe werkt het als klanten zelf geen artikel gegevens wensen te onderhouden maar toch de beschikking willen hebben over actuele gegevens van complete elektrotechnische en mechanische artikelbestanden? Dan kunnen wij een punch out (OCI) koppeling tot stand brengen. Hierbij gaan wij er van uit dat de klant zelf geen artikelen beheert, maar direct toegang heeft tot artikelgegevens in onze databases. Met zo n koppeling lijkt het aan de voorkant alsof de medewerker in een bedrijfseigen omgeving artikelen zoekt, maar aan de achterkant zit hij in de webshop en dus ook het SAP-systeem van ES Elektro of Hoogland-Mennens. Ik kan mij zo voorstellen dat met al deze digitale voorpret het fijn is om dan ook daadwerkelijk met een druk op de knop te kunnen bestellen en betalen. Wat kan E-Business daar in betekenen? E-Business kan alle handmatige handelingen uit het bestelsysteem van de klant automatiseren, van offerte tot en met factuur. Hiervoor voldoen wij aan standaarden in de markt, zoals ICM en diversen xml-formaten. Maar daarnaast leveren wij hierin ook maatwerk. Als een klant informatie uit zijn systeem kan exporteren, kunnen wij dat in ons systeem verwerken tot bijvoorbeeld een order. En omgekeerd kunnen wij weer informatie aanleveren in het formaat waarmee de klant werkt. Om dit op te zetten is de eerste keer bewerkelijk, maar daarna wordt data automatisch verwerkt en dat scheelt dus bij iedere transactie heel veel tijd. Dat klinkt inderdaad erg efficiënt. Zijn er nog meer voordelen te benoemen voor digitalisering van dit soort processen? Digitalisering bespaart kosten voor het telkens weer handmatig invoeren van gegevens en het vergroot de betrouwbaarheid van een proces. Want indirect bespaar je ook kosten door fouten die gemaakt worden in planning en uitvoering als gevolg van handmatig slecht ingevoerde informatie. Daarnaast programmeren wij de transactionele afhandeling zodanig, dat er gestuurd kan worden op uitzondering. Dat betekent dat elke uitzondering in een order in de workflow van onze binnendienst terecht komt, bijvoorbeeld als er afwijkingen zijn tussen gevraagde en daadwerkelijke artikelspecificaties. Maar ook bij levertijden die langer blijken te zijn. De binnendienst van ES Elektro of Hoogland-Mennens kan dan in overleg met de klant proactief op zoek gaan naar alternatieven. En dat ontzorgt. 011

12 Strukton Rail Ongeremde digitalisering Strukton Rail is technologieleverancier voor spoorsystemen en biedt op Europees niveau oplossingen voor railinfrastructuur en rollend materieel om het spoorvervoer veiliger, sneller en aantrekkelijker te maken. Strukton heeft in haar 90-jarig bestaan zowel nationaal als internationaal ruime ervaring en kennis opgedaan. Hierdoor is de organisatie in staat zich te schikken naar zowel grensoverschrijdende als zeer lokale omstandigheden. Voorheen waren de reparaties van Strukton Rail in zijn werkplaats in Zutphen enkel gericht op werktreinen, treinstellen en locomotieven van Strukton Rail. Maar bij een bezoek vandaag de dag zien we diverse spoorgebruikers uit verschillende landen vertegenwoordigd in de werkplaats, van zowel personen- als goederenvervoer. Het gros van de onderhoudswerkzaamheden bestaat uit mechanische reparaties. Maar, voordat een treinstel het spoor weer op mag, moet het ook gekeurd worden en voldoen aan veiligheidseisen van de betreffende landen en de diverse inspecties. En ook dat gebeurt in Zutphen. Omdat de treindichtheid op het spoor toeneemt, moeten de betrouwbaarheid en veiligheid van treinstellen maximaal zijn. Daarom is Strukton altijd op zoek naar nieuwe en verbeterde onderhoudsmethoden en materialen. Gegevens van metingen worden opgeslagen en geanalyseerd om onderhoudsmodellen te optimaliseren en storingen tot een minimum te beperken. Wij hebben vaak niet de beschikking over alle gegevens van de voertuigen van onze klanten., zegt Karel Vroom, Hoofd Techniek bij Strukton Rail in Zutphen. Het kan daarom best lastig zijn om te beschikken over statistieken of cijfermatige randvoorwaarden waar je rekening mee moet houden om te voldoen aan de veiligheidseisen. Je wilt dan ook zoveel mogelijk informatie verkrijgen en opslaan. Hiervoor moet je eigenlijk je eigen database creëren. Meetgegevens van bijvoorbeeld remtesten moeten vijf jaar bewaard worden. De makkelijkste manier om dit op te slaan is natuurlijk digitaal. 012

13 Dit, in combinatie met de wens van Strukton om analyses te kunnen maken en bandbreedtes vast te kunnen stellen, was aanleiding om contact te zoeken met itsme Industrial Automation. Ik ben benaderd met de vraag of er voor de remtesten een meetinstrument geleverd kon worden om meerdere drukwaarden gelijktijdig te meten., vertelt Menno Buitenhuis, Technisch Commercieel Adviseur bij itsme. Dit was niet verkrijgbaar, maar het betrof een meetinstrument dat eenvoudig klantspecifiek te maken was op basis van PLC techniek, waarbij we de drukwaarden omzetten naar analoge meetwaarden. Die waarden lezen we uit met een PLC (Programmable Logic Controller) en maken we visueel als getal of grafiek met een HMI (Human Machine Interface). Automation ingeschakeld: Aan de hand van het remprotocol dat Karel geschreven heeft, heb ik de software geprogrammeerd en inbedrijf gesteld. In totaal praten we over 26 testprocedures, gebaseerd op maximaal 9 druksignalen per test. Vroeger moesten alle meetpunten afzonderlijk gemeten worden op onderdelen van de locomotief buiten de stuurcabine. Daarvoor moest ook iedere klok apart opgehangen worden, wat heel bewerkelijk was. De onderhoudsmonteur moest dan telkens in en uit de stuurcabine klimmen, het meetinstrument verplaatsen en heen en weer gillen met een collega. Dankzij de koppeling met een Siemens mobile panel 277 is dat nu niet meer nodig. Vroeger moesten alle meetpunten afzonderlijk gemeten worden op onderdelen van de locomotief buiten de stuurcabine. Dankzij de koppeling met een Siemens mobile panel 277 is dat nu niet meer nodig. Door andere prioriteiten is de inzet van een klantspecifiek meet systeem tijdelijk uitgesteld door Strukton. In die tussentijd heeft Karel het Remprotocol G1206 PLC geschreven, met heel veel specificaties die voor verschillende inspectie instanties in de metingen meegenomen moesten worden. En deze specificaties hebben we allemaal kunnen verwerken in het definitieve meetinstrument. Het leuke hieraan is, dat met verloop van tijd de vraag is verschoven van de destijds gevraagde universele meter, tot inmiddels uitgebreide, volledig geautomatiseerde procedure. Voor de programmering van de Siemens S7-300 PLC en het HMI Mobile Panel is Willan Tychon, Technisch Consultant bij itsme Industrial Op het panel wordt met een cijfercombinatie de juiste testprocedure geselecteerd en weergegeven. De PLC meet met een sensor op de grond de drukwaarden, die vervolgens worden weergegeven op het mobile panel in de stuurcabine. De monteur kan nu tijdens bediening van de locomotief gelijktijdig de meetwaarden van het mobile panel en de instrumenten in de stuurcabine uitlezen. Op het mobile panel wordt 1 van de 26 testprocedures geselecteerd en vervolgens ziet de monteur alleen de drukwaarden die van toepassing zijn voor die procedure, wat uitleesfouten reduceert. Als de drukwaarde van de remtest niet voldoet aan vooraf gedefinieerde instelling van de geprogrammeerde randvoorwaarden (binnen een bepaalde tijd moet een zekere druk opgebouwd worden) wordt een alarm gegenereerd. Alle meetgegevens worden aan het eind van de testcyclus opgeslagen in een Excel file. Door de USB-poort op het mobile panel zijn de meetgegevens zeer eenvoudig over te zetten naar een PC en daarmee makkelijk op te slaan in de database. Strukton is te spreken over de werking van het apparaat: De mogelijkheid om digitaal te meten en te verwerken scheelt heel veel tijd en manuren. Daarnaast is het visuele aspect, inclusief de alarmfunctie, erg prettig. Dat maakt de meting overzichtelijker en je hebt meer gevoel bij de resultaten omdat afwijkingen beter zichtbaar zijn. Daarnaast vergroot deze manier van meten ook de betrouwbaarheid van de remtesten. Als je handmatig meetgegevens moet noteren en daarna ergens in moet typen, heb je altijd kans op menselijke fouten. Dat risico kunnen we nu vermijden., aldus een tevreden Karel Vroom. v.l.n.r.: Karel Vroom (Strukton), Menno Buitenhuis (itsme), Willan Tychon (itsme) 013

14 Webshop houdt de vaart er in bij Havenbedrijf Rotterdam Het Havenbedrijf Rotterdam beheert, exploiteert en ontwikkelt het Rotterdamse havengebied en aangrenzende industriecomplexen. Hiermee draagt het bedrijf bij aan de positionering van s werelds grootste logistieke knooppunt en industrieel gebied. Per jaar varen zo n zeeschepen en binnenvaartschepen over de Rotterdamse wateren. Daarnaast zijn er tal van (petro)chemische bedrijven, raffinaderijen, energiebedrijven en vele andere industrieën te vinden op bijvoorbeeld de Maasvlakte. Reden voor het Havenbedrijf Rotterdam (HBR) om veel aandacht te schenken aan veiligheid. Onder andere door paraat te staan bij calamiteiten. 014

15 Vijftien patrouille- en incidentenbestrijdingsvaartuigen (IBV s) van het Havenbedrijf Rotterdam zijn dag en nacht beschikbaar om bijvoorbeeld branden te blussen. De vaartuigen patrouilleren en kunnen inspringen bij incidenten op zowel het water als op de kade. Calamiteiten worden gemeld aan het Haven Coördinatie Centrum (HCC), dat er voor zorgt dat het dichtstbijzijnde schip naar de locatie gaat. De schepen liggen verdeeld over drie regio s, te weten Rotterdam Stad, Botlek en Europoort. Dankzij deze verdeling is een IBV altijd snel ter plaatse. Een gegarandeerde beschikbaarheid van de vaartuigen is natuurlijk wel een vereiste. Het is dan ook essentieel dat de IBV s qua onderhoud en qua bevoorrading altijd in opperste staat van paraatheid verkeren. Willem Molkenboer, Beheerder Veiligheid en Logistiek bij de afdeling Beheer & Materieel, legt uit hoe dit in zijn werk gaat: Iedere vier maanden ligt een vaartuig voor regulier onderhoud aan wal. Dat proces duurt drie dagen. In deze onderhoudsperiode wordt een reserveschip ingezet om de beschikbaarheid te garanderen. Het reguliere onderhoud behelst controles of alles naar behoren functioneert en de normale technische reparaties die men mag verwachten op een schip dat intensief gebruikt wordt. Daarnaast beschikken we over een brandweerwerkplaats, waar de incidentenbestrijdingsmaterialen gereinigd, geïnspecteerd en gekeurd worden na een calamiteit. Dit strekt van ademluchttoestellen tot helmen. En we hebben hier standaard een incidentenwagen staan met de volledige uitrusting voor drie vaartuigen. Het is tenslotte sneller om over het asfalt naar de schepen te gaan, dan ze naar de ligplaats van Rotterdam Stad te laten varen terwijl ze in Hoek van Holland liggen en ook daar beschikbaar moeten zijn. Een mooi voorbeeld van de efficiënte werkwijze die het Havenbedrijf Rotterdam ambieert en implementeert. Een andere efficiencyslag wordt ook duidelijk als we het proces bespreken van de bevoorrading van de IBV s. Voorheen beschikte de afdeling Beheer en Materieel aan de Eemhaven hiervoor over een magazijn. De inkoop, het beheer en de distributie vergde een volledig FTE aan capaciteit. Het Havenbedrijf Rotterdam heeft toen Hoogland- Mennens, haar distributeur voor mechanische componenten, benaderd om mogelijke efficiëntere oplossingen te bespreken. Tijdens een aantal gesprekken zijn de wensen van het Havenbedrijf in kaart gebracht. Het doel werd om uiteindelijk een systeem van totale logistieke ontzorging te ontwikkelen. Hoogland-Mennens heeft hiervoor de expertise van haar collega s bij itsme Connected Business ingeschakeld. Want gezien het aantal unieke producten zou een account op de reguliere webshop niet toereikend geweest zijn. Paul Roodnat, manager E-Business bij itsme, heeft in nauw overleg met het Havenbedrijf een klantspecifieke webshop gerealiseerd, waarin het totale bevoorradingspakket voor de IBV s beschikbaar is. Willem Molkenboer, Beheerder Veiligheid en Logistiek bij het Havenbedrijf Rotterdam De webshop is ingericht met verschillende autorisatieniveaus en opgebouwd vanuit een vooraf gedefinieerde artikellijst. Wens van het Havenbedrijf was namelijk dat medewerkers duidelijk wisten wat ze wel en wat ze niet mochten bestellen. Per vaartuig is een scheepsvaartmeester geautoriseerd om bestellingen te plaatsen. De bestelling komt vervolgens binnen bij de eindverantwoordelijke vanuit de afdeling Beheer en Materieel, die het totale pakket aan bestellingen vanuit alle IBV s moet goedkeuren voordat een complete order bij Hoogland-Mennens geplaatst wordt. We hebben geen minimale en maximale besteleenheden aan de producten gekoppeld, dus willen we wel graag van tevoren inzicht hebben in het bestelgedrag. De controleslag blijkt echter nauwelijks nodig, want het inzicht vergroot uit zichzelf al de bewustwording bij de bestellende partij., vertelt Willem. In het kader van totale ontzorging, is het bestelsysteem ook zo ingericht dat alleen de bestellingen voor de IBV s die in de haven van Rotterdam Stad liggen aan de Eemhaven worden afgeleverd door Hoogland- Mennens. Bestellingen voor de andere IBV s worden rechtstreeks geleverd in de Botlek of Europoort. De chauffeur van Hoogland- Mennens heeft sleutels van opslagcontainers van de vaartuigen en kan dus altijd de goederen afleveren. In het begin wisten we niet zo goed wat we hiervan moesten vinden, wij waren immers gewend aan tekenen voor ontvangst. Maar inmiddels zijn wij er van verzekerd dat datgene wat besteld is, ook gewoon geleverd wordt., zegt Willem. Hoogland-Mennens maakt iedere maand per schip een managementrapportage. Hierdoor heeft het Havenbedrijf in één overzicht heel duidelijk zicht op het bestelgedrag en geven eventuele uitschieters ook meteen beeld van de technische staat van de vaartuigen., licht René van Loon, Hoofd Verkoop Binnendienst van Hoogland-Mennens, toe. Daarnaast verzorg ik maandelijks de bundeling van alle geplaatste orders tot één factuur, wat een hoop scheelt in het administratieproces voor het Havenbedrijf. Wat het me levert?, lacht Willem: Het geeft mij rust, tijd en ruimte om met andere werkzaamheden bezig te zijn. De mensen op de schepen en de verkeerscentrales zijn tevreden, en ik dus ook! 015

16 Samen delen is vermenigvuldigen! Samen delen is vermenigvuldigen, dat is onze visie op een succesvolle toekomst. Voor u en voor ons. Gezamenlijk creëren en elkaar versterken, op basis van vertrouwen, dialoog, gemeenschappelijke belangen, enthousiasme en daadkracht. ES Elektro en Hoogland-Mennens organiseren in november nog één keer het event Samen delen is vermenigvuldigen. Komt u ook? ( ) = X Samen delen is vermenigvuldigen, maar zonder vertrouwen is er überhaupt geen samen. Aan de hand van de Speed of Trust van Stephen Covey, reizen we gezamenlijk van zelfvertrouwen naar maatschappelijk vertrouwen. Want, Covey beweert dat als vertrouwen groeit, de snelheid van een proces toeneemt en kosten afnemen. Het vermogen om vertrouwen op te bouwen in een zakelijke omgeving is essentieel voor succesvol ondernemen. Onder leiding van keynote spreker Remco Claassen gaan we onze gezamenlijke koers bepalen. Remco Claassen behoort tot de beste leiderschaps- en effectiviteitstrainers in Nederland. Hij liet zich inspireren door o.a. Tony Robbins, Stephen Covey en Tom Peters. Remco verzamelde en koppelde relevante inzichten en smeedde ze tot een eigen pakkende visie, die hij graag op zijn rebelse, humoristische en confronterende wijze deelt! Ontdek de kracht van delen en gunnen in een gezamenlijk avontuur. Haal het beste uit uzelf, uit uw omgeving en uit elkaar! Programma uur Ontvangst uur Opening door directie uur Vertrouwen bouwen uur Pauze uur Remco Claassen de kracht van delen en gunnen uur Netwerken met een bite uur De onvergetelijke afsluiting uur Borrel Wij kijken er naar uit u te zien op 27 november in de RDM Campus in Rotterdam Meer informatie en aanmelden op vwww.samendelenisvermenigvuldigen.nl 016

17 In 2013 vindt u ons nog twee keer op de beurs Komt u ook? NOVEMBER Technische Industriële Vakbeurs (TIV) Op 19, 20 en 21 november staan ES Elektro en Hoogland-Mennens op de TIV in Venray. Tijdens deze beurs kunt u kennismaken met allerlei aspecten van de technische industrie. Wilt u meer weten over elektrotechnische of werktuigbouwkundige mogelijkheden of heeft u interesse in industriële automatisering en opleidingsmogelijkheden? Bezoek ons! DECEMBER Elektro Vakbeurs Op 10, 11 en 12 december staat ES Elektro op de Elektro Vakbeurs in Hardenberg. Bent u benieuwd naar de laatste ontwikkelingen in elektrotechniek of op zoek naar mogelijkheden om uw proces (kosten) efficiënter in te richten? Wij gaan het gesprek graag met u aan! De organisatie en deelnemers van Elektrotechniek Hardenberg willen meer inhoud geven aan de beurs. Niet alleen om onderscheidend te zijn, maar ook om met specifieke kennis bij te dragen aan het succes van de industrie in Nederland. ES Elektro draagt graag meer dan een standje bij! Daarom organiseren wij, samen met een aantal leveranciers, diverse workshops waarmee wij denken u te kunnen ondersteunen in procesinnovatie en optimalisatie. Kijk op voor meer informatie of om u gratis aan te melden op itsme.eu/hardenberg-industriele-engineerings-dagen-programma Heeft u te maken met industriële automatisering, bijvoorbeeld Robotica of PLC's? Spelen energiemanagement en mogelijkheden om te besparen ook een belangrijke rol in uw bedrijfsvoering? Of wilt u uw machines efficiënt ontwerpen, met machineveiligheid op basis van PL of SIL? Wij nodigen u graag uit deel te nemen aan deze bijeenkomsten. Alle onderwerpen van de workshops worden ook behandeld op onze stand. Wilt u nog eens rustig napraten? Kom langs! 017

18 Cursusnieuws Masterclass Machineveiligheid In Eindhoven kunt u zich bij itsme van 26 tot 29 november kwalificeren tot Master in machineveiligheid door het volgen van de Masterclass machineveiligheid. Bekendheid machineveiligheidsproces (CE-markeringstraject); Herkennen van gevaren; Inschatten van risico s; Gefundeerde keuze maatregelen (beveiligingen); Basis veiligheidscircuits opzetten. Ervaar maximale efficiency met SINAMICS drives Integratie van systemen levert u veel besparingen op, biedt u extra functionaliteiten en versterkt hierdoor uw concurrentiepositie. Integratie kunt u bereiken met de SINAMICS frequentieregelaars, welke standaard zijn opgenomen in TIA portal. Graag tonen wij u de unieke mogelijkheden! In een interactieve workshop ervaart u de kracht van de unieke SINAMICS drives! Door deelname aan deze workshop bent u in korte tijd op de hoogte van de laatste innovaties op drives gebied, waar voor u besparingen zijn te behalen en waar er nieuwe mogelijkheden voor u ontstaan! Thema's: Veiligheidstechniek, standaard aan boord; Energie besparing, tot wel 60%; Profinet communicatie; Gebruiksvriendelijke en intuïtieve engineering. Nooit is het zo gemakkelijk geweest de aandrijving te integreren in de automatisering. Nieuwsgierig? itsme ES Elektro organiseert in samenwerking met Siemens deze interactieve workshop in een middagsessie (van tot uur) in: Assen (30 oktober); Vught (4 november); Ridderkerk (12 november). De opleiding wordt verzorgd door een ervaren safety consultant van Pilz. In de dagelijkse praktijk voeren zij risicobeoordelingen uit, ontwerpen veiligheidsmaatregelen, stellen veiligheidsconcepten op en begeleiden bij CE-markeringstrajecten bij zowel machinebouwers als eindgebruikers. Hierdoor is er in deze opleiding veel aandacht voor oefeningen, casussen en praktijksituaties zodat de cursist de opgedane kennis en ervaring direct kan toepassen in zijn eigen werksituatie. Na het volgen van de 4 modules heeft u de Pilz Masterclass opleiding voltooid en ontvangt u uw Masterclass certificaat na afronding van de toets met een voldoende. Meer informatie en aanmelden kan op Cursussen itsme Industrial Automation itsme Industrial Automation verzorgt de volgende cursussen: PLC: Siemens, Beckhoff, Mitsubishi, Festo en Schneider Electric; Drives: Siemens, Danfoss en Schneider Electric; HMI: Siemens, Mitsubishi, Schneider Electric en Citect Scada; NEN3140 en Schakel- & Besturingstechniek; Machineveiligheid; CoDeSys volgens ; Servotechniek; Robotica: ABB en Mitsubishi; ATEX. Voor meer informatie over onze cursussen verwijzen wij u graag naar onze website of ia@itsme.eu. Deelname is gratis. Mogen wij u verwelkomen? Aanmelden kan op 018

19 Schrijf in voor onze nieuwe cursussen! itsme Industrial Automation heeft een aantal nieuwe cursussen toegevoegd aan haar uitgebreide cursusprogramma. Module Cursus Dagen Prijs Locatie Datum BECKHOFF Systeemcursus Beckhoff en TwinCAT ,00 Raamsdonksveer 12 t/m 14/11/2013 MIT-IQWORKS Mitsubishi systeemcursus IQ-Works ,00 Raamsdonksveer 02 t/m 04/12/2013 NEN3140BV NEN 3140 bedrijfsvoering LS 1 329,00 Groningen 12/11/ ,00 Goes 10/12/ ,00 Woerden 18/12/2013 NEN3140VOP NEN 3140 Voldoend Onderricht Persoon LS 3 835,00 Woerden 20 t/m 22/11/2013 S7-SAFETY S7-300/400 Safety 2 875,00 Raamdonksveer 02 t/m 03/12/2013 TIAP-BASIS TIA Portal SIMATIC S7 Basis 2 650,00 Hengelo 11 t/m 12/11/ ,00 Venlo 26 t/m 27/11/ ,00 Raamsdonksveer 09 t/m 10/12/2013 TIAP-SCADA TIA Portal WinCC Professional ,00 Den Bosch 18 t/m 22/11/2013 TIAP-SCADA-UP Update from WinCC SCADA V7 to TIA Portal WinnCC ,00 Eindhoven 07 t/m 09/11/2013 TIAP-SERVICE TIA Portal SIMATIC S7 Storingzoeken 2 735,00 Raamsdonksveer 06 t/m 07/11/2013 TIAP-UPDATE Update cursus STEP7 v5 naar TIA Portal 2 735,00 Raamsdonksveer 04 t/m 05/11/2013 Alle prijzen zijn exclusief BTW - Een cursus dag duurt van: tot uur Voor de andere cursussen verwijzen wij u graag naar onze website: Of scan de QR-code en ontdek welke cursussen itsme Industrial Automation u te bieden heeft! 019

20 Rittal TopTherm Koelaggregatenserie met gegarandeerd vermogen Rittal heeft de koelaggregaten laten testen door de TÜV Nord. Alle metingen zijn volgens de actuele norm DIN EN uitgevoerd in het testlaboratorium voor koel-, klimaat- en ventilatietechniek van de TÜV Nord in Essen, Duitsland. De testvoorwaarden, op grond waarvan het koelvermogen en de energie-efficiëntie worden bepaald, waren duidelijk gedefinieerd. In een zogeheten calorimetertestmethode moesten de metingen bij een constante temperatuur van 35 C zowel in de schakelkast als in de omgeving worden uitgevoerd. De relatieve luchtvochtigheid in de schakelkast werd constant op 40% gehouden. In de norm DIN EN is bovendien bepaald dat het vermelde koelvermogen maximaal 8% van het gemeten koelvermogen mag afwijken. Naast het koelvermogen en het latente en voelbaar aandeel van het koelvermogen werd ook het opgenomen elektrische vermogen van het koelaggregaat gemeten, om daaruit de EER (Energy Efficiency Ratio) te berekenen. Met deze gegevens bepaalt de fabrikant hoe economisch het koelaggregaat werkt. Bron: Rittal GmbH & Co.KG. Vermogen van koelaggregaten voor het eerst TÜV-gecertificeerd Een koelaggregaat is nog geen koelaggregaat. In de praktijk tonen zij op de gebieden koelvermogen en energie-efficiëntie duidelijke verschillen. Om zijn klanten een gedefinieerd vermogen te garanderen, liet Rittal als 's werelds eerste fabrikant zijn complete serie koelaggregaten testen door de TÜV Nord. Alle TopTherm-koelaggregaten mogen het keurmerk van de TÜV Nord dragen. "Om onze klanten maximale zekerheid te verschaffen, besloot Rittal als 's werelds eerste fabrikant alle koelaggregaten uit de TopTherm-serie, waartoe ook de "Blue e"-koelaggregaten behoren, voor wereldwijd gebruik te laten testen door een onafhankelijke instantie", verklaart Steffen Wagner, hoofd Productmanagement schakelkastklimatisering bij Rittal GmbH. Hij vervolgt: "In het verleden bleek in de concurrentieomgeving van koelaggregaten dat er vaak verschillen waren tussen het op typeplaatjes aangegeven koelvermogen en energie-efficiëntie en de werkelijke waarden." Koelvermogen en energie-efficiëntie gegarandeerd In de uitgebreide tests van de TÜV Nord bereikten alle koelaggregaten uit de Rittal TopTherm-serie de aangegeven vermogenswaarden. Soms was het koelvermogen zelfs tot 10% hoger dan de door de fabrikant aangegeven waarde. Het wandmontage-koelaggregaat Rittal TopTherm met een nominaal koelvermogen van W bleek bij de meting een koelvermogen van circa Watt te hebben. De TÜV Nord certificeerde ook de hoge energie-efficiëntie van de apparaten. Het hierboven genoemde apparaat in 230V-uitvoering bij 50Hz heeft een EER van 2,40 het opgenomen elektrische vermogen bedraagt derhalve zo'n 900 Watt. Alle TopTherm-koelaggregaten mogen het keurmerk van de TÜV Nord dragen. Door het aanbrengen van het keurmerk verplicht Rittal zich ertoe regelmatig productcontroles te laten uitvoeren. Met het keurmerk verplicht de fabrikant zich er bovendien toe om alle vermogensrelevante wijzigingen in de apparaten aan de TÜV Nord door te geven en in voorkomende gevallen te laten testen. Dit biedt de klant de zekerheid dat hij daadwerkelijk de beschikking heeft over het door Rittal aangegeven koelvermogen en energie-efficiëntie. 020

21 Hitachi WM10DBL: Toppunt van digitale precisie in kracht want het mag vooral niet te veel zijn De elektronische pulse slagschroevendraaier WM10DBL van Hitachi is een multifunctionele oplossing voor diverse schroef- en boortoepassingen. Het model heeft een aandraaimoment van maximaal 20 Nm, terwijl het elektronische pulse systeem bijdraagt aan een laag geluidsniveau. Deze slagschroevendraaier is dé machine als het op een altijd constante kracht aankomt en biedt de beste verhouding tussen snelheid en aandraaimoment bij precisiewerk. De machine heeft een aangenaam laag geluidsniveau van slechts 67 db en de snelheid is dankzij de zeer licht bedienbare schakelaar uiterst precies in te stellen. Een koolborstelloze motor maakt het gereedschap zuinig in gebruik, onderhoudsvriendelijker en zorgt voor 30% meer rendement. Op de machine zijn vier basisstanden in te stellen, namelijk een elektronische pulse stand, een montagestand, een zelfborende schroevenstand en een boorstand. Daarnaast zijn er door een koppeling met externe USB-aansluiting via de PC nog eens 20 instelmogelijkheden binnen deze 4 standen. Deze hard- en software voor precisie instellingen en de USB-kabel zijn optioneel leverbaar. De WM10DBL elektronische pulse slagschroevendraaier is voorzien van LED verlichting voor een goed zicht op het werk. De machine wordt geleverd met twee accu s, met een maximale oplaadtijd van 40 minuten. 021

22 Betrouwbaar en op elkaar afgestemd voedingen concept Met de succesvolle MICO stroombewaking serie, waaraan recent de MICO+ is toegevoegd, is de serie geavanceerde 24VDC bewakingen nog verder uitgebreid. De nieuwe MICO+ serie voorziet in alle MICO functies zoals optimale afschakeling, flexibel instelbaar stroombereik, verzamel meldcontact, reset contact, koppelbaar en een zeer lage spanningsval, dus nauwelijks warmte afdracht. POWER BOOST De MICO+ heeft een aantal extra features. Zo kan de module op afstand in- en uitgeschakeld worden en is er een signalering wanneer een kanaal 90% van de ingestelde waarde gebruikt. Denk hierbij aan het voortijdig waarschuwen bij aan slijtage onderhevige onderdelen. Nu kunt u vooraf maatregelen nemen als een ventiel of een DC- motor problemen gaat geven. De MICO+ is er in een uitvoering voor zowel 24VDC als ook 48VDC circuits! In dezelfde bouwvorm als de MICO 4-kanaals is er ook de MB-Balance serie, waarmee u dankzij elektronische mosfets 2 voedingen redundant kunt schakelen. De voedingen worden elk symmetrisch belast. Het voordeel is minder warmteverlies en geen voeding wordt overbelast. Vanzelfsprekend is deze module eenvoudig aan de MICO serie te koppelen middels koppelstukken. Tezamen met de nieuwe hoogwaardige Emparro 24VDC geschakelde voedingen serie, die uitblinkt door het zeer hoge rendement tot wel 95%, en met MICO stroombewaking, die nauwelijks warmte ontwikkelt, draagt u ook nog eens bij aan een significante CO 2 reductie! De Emparro voedingen serie heeft tevens de beschikking over een ruim extra vermogen, met een zogenaamde powerboost van 150% gedurende meer dan 4 sec! De Emparro voedingen zijn er in modellen met een uitgang van 12VDC, 24VDC en 48VDC. Murrelektronik voedingen concept Overigens komt er binnenkort in deze bouwvorm ook een netfilter serie nl. de Emparro Filter MEF 1/1 op de markt. Deze zal het Murrelektronik 1 & 3 fase net-filter programma verder uitbereiden. Samen met de transformatoren serie, leverbaar in een bijzonder breed pakket waaronder een export serie die multi-ingangswikkelingen heeft van VAC IN, naar 2x 115VAC UIT. Uiteraard heeft Murrelektronik ook de standaard uitvoeringen 230/400VAC naar 230VAC of 24VAC, standaard tot 5KVA in het assortiment. Omdat Murrelektronik producten wereldwijd ingezet worden en voor de internationale markt ontwikkeld zijn, hebben de meeste producten standaard keurmerken als GL, UR, UL, GOST-R en CE. In dezelfde bouwvorm als de Emparro voedingen is er ook de Emparro Cap. Dit is een buffermodule die de 24VDC spanning intact houdt voor een korte periode. Dat is wenselijk om bij netuitval de PLC gecontroleerd af te laten schakelen. Tevens vangt hij kleine fluctuaties in stroomvoorziening op. Dankzij hoogwaardige condensatoren is dit een langdurige, onderhoudsvrije en betrouwbare oplossing. Deze geheel betrouwbare en op elkaar afgestemde Murrelektronik producten serie maakt het tot een doordacht voedingen concept. 022