RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK THEMA RAPPORTAGE SBO SBO-SCHOOL DE KRING ROTTERDAM. BRIN-nummer : 20KY Onderzoeksnummer :

Transcriptie

1 RAPPORT KWALITEITSONDERZOEK THEMA RAPPORTAGE SBO SBO-SCHOOL DE KRING ROTTERDAM School : De Kring Plaats : Rotterdam BRIN-nummer : 20KY Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 21 november 2007 Datum vaststelling : 4 maart 2008

2 2 Rapport thema onderzoek SBO-school De Kring bezocht op 21 november 2007

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING DE UITGANGSSITUATIE VAN DE SCHOOL OORDEEL OVER DE INDICATOREN VERVOLG VAN HET TOEZICHT Rapport thema onderzoek SBO-school De Kring bezocht op 21 november

5 1 INLEIDING In de schooljaren 2004/2005 en 2005/2006 werden alle scholen voor speciaal basisonderwijs (SBO) bezocht met een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). De bevindingen zijn weergegeven in het rapport De kwaliteit van het speciaal basisonderwijs rapportage van de onderzoeken van de inspectie van het onderwijs in 2005 en (2007). In navolging van dit onderzoek wordt op een steekproef van scholen in het najaar van 2007 het ontwikkelingsperspectief beoordeeld. In 2008 zal hierover een themarapportage uitkomen. In het kader van deze themarapportage bezocht de Inspectie van het Onderwijs op 21 november 2007 SBO school De Kring te Rotterdam. Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar twee indicatoren uit het door de inspectie gehanteerde toezichtkader primair onderwijs Het betreft de indicatoren: 10.3 De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast en 10.5 De school volgt of de leerling zich ontwikkelt conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes. In de brochure 'Toezichtkader PO 2005' vindt u achtergrondinformatie over de indicatoren die de inspectie bij haar toezicht in ogenschouw heeft genomen. U kunt deze brochure downloaden van de website van de inspectie: Opzet van het thema onderzoek Het thema onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van handelingsplannen / leerling dossiers; Schoolbezoek, waarbij gesprekken met de directie en met de coördinatie leerlingenzorg zijn gevoerd over de onderzochte indicatoren, de ontwikkeling en voornemens van de school met name op onderwijsinhoudelijk terrein, en over de context van de school. De bevindingen zijn besproken met het bevoegd gezag, de directie en de coördinatoren leerlingenzorg. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van de hiervoor genoemde aspecten van het onderwijs levert oordelen op twee indicatoren op. Na een korte beschrijving van de uitgangssituatie van de school (hoofdstuk 2), worden in hoofdstuk 3 deze indicatoren en de oordelen van de inspectie in een tabel weergegeven en van een toelichting voorzien. In hoofdstuk 4 zijn de afspraken over de invulling van het onderzoek in het volgende kalenderjaar aangegeven. Rapport thema onderzoek SBO-school De Kring bezocht op 21 november

7 2 DE UITGANGSSITUATIE VAN DE SCHOOL De school voor speciaal basisonderwijs De Kring is gevestigd in de Rotterdamse wijk Het Lage land. De school heeft nu drie jaar een vaste directie die voortvarend werkt aan verbetering van de onderwijskwaliteit. Na een wisselvallige periode waarbij de school in een korte periode elf keer van directiesamenstelling veranderde, is inmiddels de rust, de stabiliteit en de structuur teruggekeerd. Na het laatste periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO) van de inspectie in december 2005, zijn er verdere stappen gezet om eenheid van handelen in het team te realiseren. Het vertrek van een aantal leraren uit de oude teamsamenstelling, het aantrekken van nieuwe leraren en gerichte professionalisering, hebben inmiddels geleid tot meer eenheid in het team. Enkele onderwerpen van zorg, die tijdens het laatste PKO zijn aangeduid betreffen: het gemis aan een meerjarenplanning bij de kwaliteitszorg en daarnaast het planmatig werken aan inzichtelijke en meetbare doelen van een jaarplan; de verschillen in het pedagogisch en didactisch handelen tussen leraren, waardoor consistentie en onderlinge afstemming ontbreekt; het gebrek aan een integraal aanbod van de leerinhouden van de vakgebieden waardoor de doorgaande lijn in gevaar is; er is aandacht voor de veiligheid van leerlingen, maar een vastgesteld veiligheidsbeleid gericht op preventie en de oplossing van incidenten ontbreekt nog; Inefficiëntie van tijdsinzet door tijdverlies dat wordt veroorzaakt door het busvervoer en tijdens de groepswisselingen van de niveaulessen. Op een aantal gebieden is er inmiddels zichtbare vooruitgang geboekt. Daar waar gebrek was aan daadkracht, resultaat- en doelgerichtheid, heeft het management een kwaliteitsslag weten te maken. Tussen de kenmerken van de schoolpopulatie en verbeterplannen was aanvankelijk geen duidelijke relatie te zien. Thans heeft de directie een toegespitst onderwijskundig werkplan waarmee zij werkt. Op het gebied van de zorg en begeleiding is er een gedegen zorgstructuur opgezet. Deze wordt aangestuurd door twee zorgcoördinatoren die het zorgteam vormen. Het team werkt ondersteunend en coachend naar leraren in de uitvoering van de extra zorg en begeleiding van de leerlingen. Om deskundigheid en vakkennis uit te wisselen participeert het zorgteam daarnaast met andere scholen in externe IB -overlegvormen. Het continuüm van de zorg binnen het samenwerkingsverband wordt daarnaast door De Kring goed op elkaar afgestemd. Het eigen interne zorgoverleg wordt geleid door de interne begeleiders en naar buiten toe vertegenwoordigen zij de school in het externe zorgoverleg overleg en naar andere instanties. Ondanks deze voortschrijdende ontwikkelingen zijn er op het contextuele vlak enkele zaken die de kwaliteit van het onderwijs op den duur negatief kunnen beïnvloeden. Het leerlingenaantal van De Kring is in de achterliggende twee jaar teruggezakt van 120 naar 75 leerlingen en de verwachting is dat dit aantal nog verder terugloopt. Oorzaak hiervoor is met name dat er de laatste jaren veel minder leerlingen naar de school zijn verwezen. De school bestaat voornamelijk uit zij- instromers. Rapport thema onderzoek SBO-school De Kring bezocht op 21 november

8 Rond de 33 procent van de leerlingen heeft een extra leerlingengewicht. De Kring vervult voor een deel van haar leerlingen de brug naar andere scholen voor speciaal onderwijs. Er zijn geen jonge risicoleerlingen op school; ook is het aantal leerlingen met een rugzak (lgf) gering vanwege het Rotterdamse beleid op dit vlak. Het beeld van de terugloop van het aantal leerlingen in dit type onderwijs treft ook andere scholen voor speciaal basisonderwijs (SBAO) in de regio. Om hiervoor oplossingen te vinden, wordt er bovenschools overleg gevoerd met negen SBAO scholen van verschillende denominaties en het samenwerkingsverband WSNS. De drie openbare SBAO scholen in de regio proberen met hun eigen ontwikkelingen en gemeenschappelijke problematiek alvast op een lijn te komen. De directeur van De Kring participeert in de genoemde overleggen. De voorzitter van het bestuur neemt o.a. deel aan het gemeenschappelijke besturen-overleg (FOKOR) waar voor de toekomstige ontwikkelingen in verband met de zorgplicht (passend onderwijs), beleid wordt gemaakt in samenspraak met WSNS en de gemeente Rotterdam. Er wordt gewezen op de urgentie van de besluitvorming op dit punt. Alleen al vanwege het feit dat kwaliteitsinput gebaat is bij een bepaalde volume. Er is een taakstelling geformuleerd om nader onderzoek te doen op verschillende niveaus. Hiermee neemt De Kring binnen de mogelijkheden die er zijn initiatieven om zo de kwaliteit van het speciaal basisonderwijs te waarborgen. 8 Rapport thema onderzoek SBO-school De Kring bezocht op 21 november 2007

9 3 OORDEEL OVER DE INDICATOREN De waarderingen die over de onderzochte indicatoren zijn gegeven, staan vermeld in de onderstaande tabellen. Iedere tabel wordt gevolgd door een toelichting op deze waarderingen van de inspectie. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. In de waardering op de indicatoren is tot uitdrukking gebracht in welke mate deze bijdragen aan de kwaliteit van het desbetreffende kwaliteitsaspect: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; Begeleiding 10.3 SBO: De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief vast SBO: De school volgt of de leerling zich ontwikkelt conform het ontwikkelingsperspectief en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes X X Algemeen beeld De inspectie komt tot de conclusie dat de school voor speciaal basisonderwijs De Kring de ontwikkeling van de leerlingen in een grafiek uitzet en voor iedere leerling een ontwikkelingsperspectief met het te verwachten uitstroomniveau opstelt. Er worden echter niet voor alle leerlingen individuele handelingsplannen opgesteld. Daardoor is niet duidelijk na te gaan welke consequenties worden verbonden aan de in beeld gebrachte ontwikkeling. Daardoor is ook niet goed na te gaan of de school voor alle leerlingen een plannend aanbod realiseert. De conclusie van dit onderzoek is dan ook dat de school wel nagaat of de leerlingen zich ontwikkelen conform het ontwikkelingsperspectief, maar dat nog onvoldoende duidelijk wordt gemaakt of naar aanleiding van de geregistreerde ontwikkeling ook beredeneerde keuzes aangaande de individuele planning van het aanbod worden gemaakt. Naar de toekomst toe heeft de school het voornemen om voor alle leerlingen individuele handelingsplannen op te gaan stellen, waarbij een standaard handelingsplan per niveaugroep leidend is. De individuele planning zal daaraan worden toegevoegd. Als dit wordt gerealiseerd, dan zullen ook beredeneerde keuzes aangaande de individuele planning van het aanbod zichtbaar kunnen worden gemaakt. Hierna volgt een toelichting op deze constatering. Rapport thema onderzoek SBO-school De Kring bezocht op 21 november

10 Volgen van de vorderingen en plannen van het onderwijs De school voor speciaal basisonderwijs De Kring draagt zorg voor een goede documentatie van de vorderingen van de leerlingen. In het historisch dossier worden alle relevante gegevens bewaard die in de schoolloopbaan van het kind worden verzameld. Essentiële basisgegevens zoals de beschikking van de PCL, onderzoeksgegevens van diverse instanties (bijvoorbeeld van de Jeugdgezondheidszorg, de Onderwijsadviesdienst en van de afleverende basisschool) zijn daarin aanwezig. Daarnaast is er het werkdossier, waarin de actuele gegevens zijn opgenomen. Dit werkdossier is in handen van de intern begeleiders en bevat o.a. een Quickscan van de intake, zodat de bij de intake binnengekomen informatie snel beschikbaar is voor de leraren. Verder zitten in dit dossier de toetsresultaten, observatiegegevens, gegevens van oudergesprekken en aanvullende onderzoeksgegevens. De leerkrachten beschikken over een eigen dossier, dat is afgeleid van het werkdossier. Kortom: er is sprake van een brede en gesystematiseerde gegevensverzameling. Het kernpunt in het werkdossier is dat de ontwikkeling van iedere leerling zichtbaar is gemaakt aan de hand van ontwikkelingslijnen, die uitmonden in een eindperspectief voor het voortgezet onderwijs. De tussentijdse ontwikkeling is visueel zeer inzichtelijk en is weergegeven aan de hand van DLE s die zijn gebaseerd op de toetsresultaten. Dit betekent dat de school duidelijk voldoet aan indicator 10.3 (zie de tabel). De vraag is dan wat er met die gegevens wordt gedaan. Uit de groepsplannen en de individuele handelingsplannen blijkt dat er sprake is van een planmatige aanpak van het onderwijs. De groepsjaarplannen bestaan uit drie onderdelen: het organisatorische deel, het pedagogische deel en het didactische deel. De organisatorische en pedagogische gedeelten zijn afgerond. Hierin staan de schoolafspraken voor deze gebieden; tevens is daarbij aangegeven wat er specifiek van toepassing is voor de betreffende groep. Het didactische deel is momenteel in bewerking. Dit deel is gericht op de planning van het onderwijs volgens de indeling in niveaugroepen, met een zekere marge daarbinnen om tegemoet te komen aan verschillen binnen de niveaugroep. Een lastig punt is dat bij de nieuwe groepssamenstelling na de vakantie het didactische deel opnieuw geschreven moet worden omdat de groepssamenstelling is gewijzigd. Voor een beperkt aantal leerlingen is er een individueel handelingsplan. Dit betreft leerlingen met een specifieke problematiek, die om speciale zorg vraagt. Een belangrijke vraag is hoe de verbinding wordt gelegd tussen de verzamelde gegevens en de planning van het onderwijs. Het gaat dan om de diagnose, met name om de vraag: waarom zit deze leerling op deze SBO-school? Wat is de kern van het probleem van dit kind? Het antwoord op deze vragen is niet duidelijk in de dossiers terug te vinden. De oorzaak daarvan is dat de leerlingdossiers op individueel niveau zijn verzameld en dat de onderwijskundige planning en aansturing op groepsniveau zijn vastgelegd. \ 10 Rapport thema onderzoek SBO-school De Kring bezocht op 21 november 2007

11 De inspectie acht het van belang dat er voor elke individuele leerling een handelingsplan wordt opgesteld, waarop in elk geval de beginsituatie, de diagnose (hulpvraag), het plan van aanpak (plannend aanbod, handelingsgerichte adviezen) en de evaluatie zijn opgenomen. De conclusie is dat de planning van het onderwijs op individueel niveau niet duidelijk te traceren is. Tevens is niet duidelijk welke consequenties worden verbonden aan de in beeld gebrachte ontwikkeling. Via de plandocumenten is dan ook niet goed na te gaan of de school voor alle leerlingen een plannend aanbod realiseert. Indicator 10.5 kan daardoor nog niet als voldoende worden beoordeeld. Resultaten Op basis van de tussentijdse vorderingen en de eindresultaten kan de school een analyse opstellen om na te gaan of de gestelde ontwikkelingsperspectieven ook worden gerealiseerd. Een belangrijke opgave daarbij is om te verifiëren of de gestelde ontwikkelingsperspectieven op een realistisch niveau lagen en of deze voldoende sturend zijn geweest bij het onderwijs. Op deze manier kan een evaluatie van de resultaten aan het eind van de schoolperiode worden opgesteld. Tenslotte De inspectie constateert dat SBO-school De Kring de zaken intern goed op orde heeft en dat de ontwikkeling van het onderwijs doorgaat. Externe ontwikkelingen plaatsen de school voor een nieuwe problematiek, waarbij het voortbestaan en ook de ondersteuning van de zorg op basisscholen in het geding is. De inspectie heeft veel waardering voor de inzet en betrokkenheid die zij heeft aangetroffen en wenst de school succes bij deze nieuwe ontwikkelingen. Rapport thema onderzoek SBO-school De Kring bezocht op 21 november

13 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT Afspraken over de invulling van het toezicht. Uit dit onderzoek naar het ontwikkelingsperspectief blijkt dat er sprake is van een positieve ontwikkeling. De bevindingen van dit onderzoek leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement): De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school leidt ertoe dat in de tweede helft van 2008 een volgend kwaliteitsonderzoek zal plaatsvinden waarbij het onderwijs in brede zin zal worden onderzocht. Rapport thema onderzoek SBO-school De Kring bezocht op 21 november