Land- en tuinbouwcijfers

Transcriptie

1 Land- en tuinbouwcijfers 2012

2 Land- en tuinbouwcijfers 2012 LEI Wageningen UR Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)

3 LEI Wageningen UR Alexanderveld 5, Postbus 29703, 2502 LS s-gravenhage Rabobank tel , fax , adres: Prijs 37,50 per exemplaar (franco per post). Abonnementsprijs 30,00. Prijzen incl. 6 % Btw en incl. administratie- en verzendkosten binnen Nederland. ISSN LEI-rapport LEI Wageningen UR en CBS aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie in deze uitgave. 2

4 Voorwoord De jaarlijkse publicatie Land- en tuinbouwcijfers geeft een breed statistisch overzicht van de belangrijkste gegevens die de ontwikkeling van de land- en tuinbouw in Nederland beschrijven. Zo bevat deze publicatie een groot aantal zeer gedetailleerde tabellen betreffende de structuur (bedrijven en arbeidskrachten), productie, prijzen, inkomen en agrarische handel. Daarnaast wordt de Nederlandse land- en tuinbouw ook in een nationaal en Europees perspectief geplaatst. De tabellen in dit naslagwerk zijn ook digitaal beschikbaar op de website van het LEI ( Aanvullende informatie is te vinden op de websites en Het naslagwerk Land- en tuinbouwcijfers 2012 is een gezamenlijke publicatie van LEI Wageningen UR en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Opdrachtgever voor deze publicatie is het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Inlichtingen zijn telefonisch te verkrijgen bij het CBS (tel ) of het LEI (tel ), per via of via het contactformulier op Graag richten wij een woord van dank aan alle personen en instellingen die een bijdrage geleverd hebben aan deze publicatie. De Algemeen directeur van LEI Wageningen UR Ir. L.C. van Staalduinen De Directeur-Generaal van de Statistiek Drs. G. van der Veen Den Haag Den Haag/Heerlen augustus 2012 augustus

5 VERKLARING DER TEKENS * = voorlopig cijfer. = de gegevens ontbreken - = nul 0(0,0) = het getal is minder dan de helft van de gekozen eenheid niets (blank) = een cijfer kan op logische gronden niet voorkomen = 1995 tot en met /2007 = het gemiddelde over de jaren 1995 tot en met / 07 = oogstjaar, boekjaar beginnend in 2006 en eindigend in 2007 = nadere specificatie beschikbaar AFKORTINGEN CBS LEI Min. van L.N.V. aje Bss BTW c.i.f. ECU EGE e.m. e.o. f.o.b. gve NEG Nge w.o. w.v. = Centraal Bureau voor de Statistiek = Landbouw-Economisch Instituut = Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit = arbeidsjaareenheid = Bruto standaard saldi = belasting over de toegevoegde waarde = cost, insurance, freight = European Currency Unit (Europese Valuta-eenheid) = Europese grootte-eenheid = en meer = en ouder = free on board = grootvee-eenheid = Nederlandse variant EU-bedrijfstypering op basis nge = Nederlandse grootte-eenheid = waaronder = waarvan Door afrondingen kan het voorkomen dat totalen licht afwijken van de som van de gespecificeerde getallen. Verbeterde cijfers zijn als zodanig niet gekenmerkt. KEY TO SYMBOLS * = provisional figure. = data not available - = nil 0 (0,0) = less than half the unit employed a blank = category not applicable = 1995 to 2007 inclusive 1995/2007 = the average for the years 1995 up to and including / 05 = crop year, financial year etc. beginning in 2004, terminating in 2005 = further specification available ABBREVIATIONS CBS = Central Bureau of Statistics LEI = Agricultural-Economics Research Institute Min. van L.N.V. = Ministry of Agriculture, Nature and Food Quality aje = labour year units (AWU) Bss = Dutch standard gross margin for farm typology (SGM) BTW = VAT (value added tax) c.i.f. = cost, insurance, freight ECU = European Currency Unit EGE = European size unit (ESU) e.m. = and more e.o. = and older f.o.b. = free on board gve = cattle units NEG = Dutch version of Community Typology (DCT) (on bases of dsu) Nge = Dutch size unit (dsu) w.o. = among which w.v. = of which Detailed items in tables do not necessarly add to totals because of rounding. Revised figures are not marked as such. 4

6 INHOUD Voorbericht 3 Verklaring der tekens 4 Indeling van tabellen en figuren 6 Hoofdstukken 1. Algemeen Bedrijven, productiefactoren en -middelen Gewasarealen Veestapel Productie Prijzen van productiefactoren en -middelen Prijzen van producten Inkomen en financiering Voorzieningsbalansen In- en uitvoer Europese Unie Milieu en natuur Diverse gegevens 225 Trefwoordenregister 253 Kaart met landbouwgebieden, ingedeeld in 14 groepen 259 CONTENTS Preface 3 Key to symbols and abbreviations 4 Classification of tables and graphs 8 Chapters 1. General statistical data about the Netherlands Agricultural holdings, production factors and means of production Area under crops Composition of livestock Production Prices of production factors and means of production Prices of agricultural and horticultural products Income and financing of agricultural and horticultural holdings Supply balance sheets Imports and exports European Community Environment en nature Miscellaneous 225 Topic index 257 Map of agricultural districts, 14-groups classification 259 5

7 Indeling van tabellen en figuren 1. Algemeen 11. Bevolking Beroepsbevolking Bodemgebruik Nationaal inkomen Prijzen Verbruik Diverse gegevens Bedrijven, productiefactoren en -middelen Toelichting Bedrijfstypering en bedrijfsgrootte Gebruik van de cultuurgrond Arbeid Bedrijfsopvolging, -beëindiging Overheidsactiviteiten t.a.v. landbouwbedrijven Agrarische bouwwerken en land- en tuinbouwmachines Veevoeder Mest, mineralen en bestrijdingsmiddelen Energie Gewasarealen 31. Akkerbouwgewassen Tuinbouwgewassen open grond Tuinbouwgewassen onder glas Veestapel 41. Rundvee Paarden Schapen en geiten Varkens Pluimvee Konijnen en edelpelsdieren Productie 51. Akkerbouwproducten (oogstraming) Tuinbouwproducten Melk en zuivelproducten Vee en vlees, excl. vleespluimvee Eieren en vleespluimvee Prijzen van productiefactoren- en middelen 61. Koopprijzen landbouwgrond Prijzen van meststoffen en voedermiddelen Prijzen van energie Prijsindexcijfers 135 6

8 7. Prijzen van producten 71. Akkerbouwproducten Tuinbouwproducten Melk en zuivelproducten Vee en vlees, excl. vleespluimvee Eieren en vleespluimvee Prijsindexcijfers Inkomen en financiering Toelichting Productie- en toegevoegde waarde Productiekosten en resultaten per product Bedrijfsresultaten Exploitatiegegevens andere agrarische bedrijven Voorzieningsbalansen Toelichting Akkerbouwproducten Veehouderijproducten In- en uitvoer Toelichting Nederlandse handel, totaal Ned. agrarische handel, per land en productgroep Akkerbouwproducten Tuinbouwproducten Vee en dierproducten Overige agrarische producten Europese Unie 111. Algemeen Agrarische productie Zelfvoorzieningsgraad en verbruik per hoofd Uitvoer EU-landen Uitgaven Europees Oriëntatie- en Garantiefonds voor de landbouw Milieu en natuur 121. Milieu Natuur Diverse gegevens 131. Wettelijke normen voor het gebruik van meststoffen (MINAS) Mengvoederindustrie Landbouwonderwijs (Omrekenings)normen Maten en gewichten Overige gegevens 243 7

9 Classification of tables and graphs 1. General statistical data about the Netherlands 11. Population Economically active population Land utilization National income Prices Consumption Miscellaneous Agricultural holdings, production factors and means of production Explanation Farm classification and size Utilization of cultivated land Labour Farm succession, - termination Government activities in regard to agricultural holdings Agrarian buildings and machineries Feeding stuffs Manure, minerals and pesticides Energy Area under crops 31. Arable crops Horticultural crops in the open Horticultural crops under glass Composition of livestock 41. Cattle Horses Sheep and goats Pigs Poultry Rabbits and high-bred furned animals Production 51. Arable products (crop estimates) Horticultural products Milk and dairy products Livestock and meat, excluding table poultry Eggs and table poultry Prices of production factors and means of production 61. Purchase prices of farming land Prices of fertilizers and feeding stuffs Prices of energy Indices of prices 135 8

10 7. Prices of agricultural and horticultural products 71. Arable products Horticultural products Milk and dairy products Livestock and meat, excl. table poultry Eggs and table poultry Indices of prices Income and financing of holdings Explanation Production value and value added Production costs and results per product Financial results Exploitation data other agricultural holdings Supply balance sheets Explanation Arable products Livestock husbandry products Imports and exports Explanation Foreign trade of The Netherlands, total Agricultural trade of The Netherlands Arable products Horticultural products Animals and animal products Other agricultural products European Union 111. Various data on EU Agricultural production Self-sufficiency and consumption per capita Foreign trade of EU-countries Payments of the European Agricultural Guarantee and Guidance Fund (EAGGF) Environment and nature 121. Environment Nature Miscellaneous 131. Legal application standard of manure Compound feed industry Agricultural education (Conversion) standards Measures and weights Remaining data 243 9

11 10

12 1. Algemeen 11. Bevolking 11-a. Inwoners naar provincie, 1 januari Inhabitants by province, January 1st x * Groningen Friesland Drenthe Overijssel 1) Flevoland 2) Gelderland Utrecht 3) Noord-Holland 3) Zuid-Holland 3) Zeeland Noord-Brabant Limburg Centraal Persoonsregister 4) 2 1 Nederland w.o. mannen Tot. bevolking per km2 land Bron: CBS Statline. 1) T/m 1985 incl. Noordoostpolder. 2) T/m 1985 Zuidelijke IJsselmeerpolders, incl. Almere, Dronten, Lelystad en Zeewolde. 3) Per 1 januari 1989 is de gemeente Woerden ingedeeld bij de provincie Utrecht. Per 1 januari 2002 is de gemeente Vianen verwisseld van provincie Zuid-Holland naar Utrecht. Tegelijkertijd is de gemeente Loosdrecht (Noord-Holland) door samenvoeging met s-graveland en Nederhorst den Berg tot gemeente Wijdemeren, overgegaan naar de provincie Utrecht. 4) Het Centraal Persoonsregister is per 1 oktober 1994 opgeheven. De hierin ingeschreven personen zijn per die datum tot de bevolking van 's-gravenhage gaan behoren. 11

13 11-b. Inwoners naar stedelijkheid Inhabitants by type of municipality Aantal inwoners op 1 januari Inwoners naar stedelijkheid in Nederland zeer sterk stedelijk sterk stedelijk matig stedelijk weinig stedelijk niet stedelijk Bron: CBS 11-c. Leeftijdsopbouw en geslacht, 1 januari Age structure and sex gesl * in % van het totaal aantal mannen resp. vrouwen 0-14 jaar m v jaar m v jaar m v jaar m v jaar m v jaar m v jaar en ouder m v (x 1 000) absoluut (x 1 000) Totale bevolking m v Bron: CBS Maandstatistiek van de bevolking. 12

14 11-d. Geboorte en sterfte per inwoners naar provincie Birth and death rates per inhabitants, by province G e b o o r t e Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht 1) Noord-Holland Zuid-Holland 1) Zeeland Noord-Brabant Limburg N e d e r l a n d Per vrouwen van jaar Netto vervangingsfactor 2) S t e r f t e Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht 1) Noord-Holland Zuid-Holland 1) Zeeland Noord-Brabant Limburg N e d e r l a n d Bron: CBS Maandstatistiek van de bevolking. 1) Per 1 januari 1989 is de gemeente Woerden ingedeeld bij de provincie Utrecht. 2) Deze factor geeft de tendens van de toekomstige bevolkingsontwikkeling aan volgens de geboorte- en sterfteverhoudingen in de be-schouwde periode. Bij een waarde groter dan 1 zal de bevolking op den duur toenemen, bij een waarde kleiner dan 1 afnemen. 13

15 12. Beroepsbevolking 12-a. Arbeidsmarkt-gegevens Labour market data * Bevolking x personen 1) w.o jaar 2) Bruto participatiegraad jaar (%) Bruto participatiegraad jaar (%) Werkzame personen Deeltijdfactor 3) Beroepsbevolking x pers Werkzame beroepsbevolking Arbeidsvolume x arbeidsjaren w.v. overheid bedrijven Werkloze beroepsbevolking x p Idem in % van de beroepsbevolking /4 Bron: Centraal Planbureau. *) Prognose 1) Jaargemiddelden. 2) Niet-institutioneel dus exclusief bevolking zorginstellingen, gevangenissen, etc. 3) Contractuele arbeidsduur (excl. feest-, vakantie- en ADV-dagen). 12-b. Totale arbeidsvolume werkzame personen, naar bedrijfstakken en sectoren Total labour input active persons, by branches of industry and sectors Bedrijfstakken 1000 arbeidsjaren * Landbouw Bosbouw Visserij Totaal Landbouw, bosbouw en visserij Delfstoffenwinning Industrie w.v. voedings-, genotmiddelenindustrie Energie- en waterbedrijven plus afvalbeheer Bouwnijverheid Handel, vervoer en horeca Financiële en zakelijke dienstverlening 2) Overheid en onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Overige dienstverlening Totaal arbeidsvolume Bron: CBS Arbeidsrekeningen. 1) Raming LEI. 2) Inclusief verhuur en handel van onroerend goed 14

16 13. Bodemgebruik 13. Bodemgebruik in Nederland Land utilization The Netherlands ) km2 Landbouw grond 2) Bossen Bebouw de grond Verkeer Recreatie Natuurlijk terrein Bouw terreinen Overige gronden Water 3) Totaal zie volgende pagina 350 Bodemgebruik in Nederland Agrarisch gebied Bebouwd en verkeer Overig

17 13 Bodemgebruik per provincie (slot) Land utilization by province (end) Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Specificatie ) ha Landbouwgrond 2) w.o. glastuinbouw Totaal bebouwd w.o. woongebied w.o. bedrijfsterrein Semi-bebouwd Verkeer Recreatie Bos Droog natuurlijk terrein Nat natuurlijk terrein Binnenwater Buitenwater Totaal Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg ha Landbouwgrond 2) w.o. glastuinbouw Totaal bebouwd w.o. woongebied w.o. bedrijfsterrein Semi-bebouwd Verkeer Recreatie Bos Droog natuurlijk terrein Nat natuurlijk terrein Binnenwater Buitenwater Totaal Bron: CBS Bodemstatistiek. 1) Cijfers volgens vernieuwde methodiek van inventariseren; in verband daarmee niet goed vergelijkbaar met de cijfers van voorgaande jaren. 2) Omvat de oppervlakte cultuurgrond uit de Landbouwtelling, tuinen voor eigen gebruik, cultuurgrond van niet-telplichtigen, verspreide bebouwing, water smaller dan 6 meter enz. 3) I.v.m. gemeentelijke indeling van Waddenzee, Noordzee en IJsselmeer is de oppervlakte water vanaf 1989 aanzienlijk groter dan voordien. 16

18 14. Nationaal inkomen 14-a. Nationaal inkomen (netto-toegevoegde waarde), totaal en per hoofd National income, total and per capita * 2010* mln euro Nationaal Inkomen (NNI) tegen marktprijzen per hoofd van de bevolking tegen marktprijzen per hoofd van de bevolking tegen marktprijzen reëel Bron: CBS Nationale rekeningen. 14-b Nationaal inkomen, toegevoegde waarde 1) in percentage van het Bruto Binnenlands Product, naar bedrijfstak en sector National income, value added as percentage of the Gross Domestic Product * 2010* % van BBP Bedrijfstakken Landbouw, bosbouw en visserij Delfstoffenwinning Industrie Energiebedrijven Waterleingbedrijven en afvalbeheer Bouwnijverheid Handel, vervoer en horeca Informatie en communicatie Financiële dienstverlening Exploitatie van handel in onroerend goed Zakelijke dienstverlening Overheid en zorg Cultuur, recreatie, overige diensten Sector Vennootschappen Overheid Huishoudens incl. IZW-huishoudens Toegevoegde waarde (bruto, basisprijzen) BBP Bron: CBS Nationale rekeningen. 1) bruto, basisprijzen 2) cijfers na revisie in het jaar

19 15. Prijzen 15-a. Gezinsconsumptie, prijsindexcijfers (CPI) 2006=100 Consumer price indices - CPI totaal voedingsmiddelen huisvesting totaal bestedingen afgetotaal brood, vlees melk, groenten, fruit water, leide alle en kaas en electr.teit, reeks 1) huis- granen en aardap- gas houdens eieren pelen Wegingscoëfficiënt 2) Specificatie 2011 januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december Bron: CBS 1) Consumentenprijsindex alle huishoudens - afgeleid is gelijk aan de gewone CPI, exclusief het effect van veranderingen in de tarieven van productgebonden belastingen (bijv. BTW, en accijns op alcohol en tabak) en subsidies. 2) De wegingscoefficient geeft het aandeel in de totale consumptieve uitgaven in het jaar 2000 weer. 15-b. Koopkracht van de gulden/euro, indexcijfers 1995=100 Purchasing power of the guilder/euro, indices 1995=100 jaar index jaar index jaar index jaar index jaar index 1995= = = = = * * * * Bron: LEI, berekend uit CBS-gegevens over de prijsindexcijfers van het Nationaal inkomen (netto, marktprijzen). *) Voorlopige cijfers 1) Revisie in het jaar

20 16. Verbruik 16-a. Voedingsmiddelen, gemiddeld verbruik 1) per jaar per hoofd van de bevolking Foodstuffs, consumption per capita eenheid * Plantaardige producten Tarwebloem en -meel Brood Aardappelen (basis vers) Suiker (op basis wit) Groenten 2) Vers fruit, incl. zuidvrucht n kg kg kg kg kg kg Melk en zuivelproducten Consumptiemelk en consumptiemelkproducten Room Kaas Kwark Gecondenseerde melk kg kg kg kg kg Eetbare oliën en vetten Boter Margarine Halvarine Spijsvetten en oliën kg kg kg kg Vlees 3) Rund- en kalfsvlees Varkensvlees Ander vlees Geslacht pluimvee kg kg kg kg Kippeneieren stuks Dranken Bier liters Wijn liters Frisdranken liters Gedistilleerd (pure alc.) liters Bron: CBS, diverse productschappen, brancheverenigingen en Ministerie van Financiën. 1) Voor binnenlands verbruik beschikbaar gekomen hoeveelheden; de werkelijke consumptie kan a.g.v. voorraadvorming afwijken. 2) Vanaf 1980 excl. verbruik uit particuliere tuinen. T/m 1990 alleen verse groenten. 3) Op basis karkasgewicht. De werkelijke consumptie bedraagt ongeveer de helft. 19

21 16-b. Consumptieve binnenlandse bestedingen door gezinshuishoudingen, indexcijfers 1) Consumptive inland spendings by families, indices * 2010* Totale consumptie huishoudens (incl. IZW-huishoudens) waarde hoeveelheid Totaal diensten waarde hoeveelheid Totaal goederen waarde hoeveelheid Duurzame consumptiegoederen waarde hoeveelheid Overige goederen waarde hoeveelheid Voedings- en genotmiddelen waarde hoeveelheid Voedingsmiddelen waarde hoeveelheid Genotmiddelen waarde hoeveelheid Bron: CBS Statline. 1) Revisie in het jaar Diverse gegevens 17-a. Overheidsuitgaven en -inkomsten 1) Government expenditures and -income ) ) * mln euro U i t g a v e n Landbouw, jacht en visserij Totaal uitgaven I n k o m s t e n Landbouw, jacht en visserij Totaal inkomsten S a l d i Landbouw, jacht en visserij Totaal Bron: CBS Statistisch Jaarboek. 1) Totalen lopende en kapitaalrekening. Het saldo van de lopende en de kapitaalrekening te zamen geeft de toename of afname van financiële middelen weer (het vorderingstekort of -overschot) 2) Vanaf 2003 definitie gewijzigd 3) Vanaf 2006 COFOG voor rubricering naar bestemming 20