Dongeradeel hat enerzjy!

Transcriptie

1 Ferslach Duorsumens 2015 Verslag Duurzaamheid 2015 Juny/Juni

2 INLEIDING Op 31 mei 2012 heeft de gemeenteraad de Duurzaamheidsnotitie Dongeradeel (Dongeradiel hat enerzjy) vastgesteld. Voor ons was dat de basis om aan de slag te gaan met de projecten, die beschreven zijn in het bij de notitie behorende uitvoeringsprogramma. Wij rapporteren eens per jaar over de stand van zaken en informeren over ontwikkelingen op gebied van milieu en duurzaamheid. Alle projecten van het uitvoeringsprogramma worden kort beschreven en aangevuld met informatie over de stand van zaken. Aan het eind van de rapportage is een financieel overzicht opgenomen. Ontwikkelingen: Van 1 juli 2013 bestaat er een speciale regeling voor het vervangen van asbestdaken van agrarische bedrijven. Het Rijk heeft in totaal 20 miljoen beschikbaar gesteld voor vervanging door zonnepanelen. Dat bedrag is verdeeld over de provincies. In Fryslân zijn tot 1 januari asbest daken vervangen door een nieuw dak met zonnepanelen. Hiermee is een bedrag van ,- uitgekeerd aan agrariërs in onze provincie. De Friese Energiepremie is een subsidie voor het isoleren van bestaande woningbouw. Van 2013 tot en met 2015 zijn er 272 aanvragen voor deze subsidie bij de provincie binnengekomen door inwoners uit onze gemeente. Op 17 december 2014 heeft Provinciale Staten een besluit genomen over windenergie in de provincie. In het IJsselmeer komt ruimte voor 316 MegaWatt (MW) aan windenergie. Bij de kop van de Afsluitdijk blijft ruimte voor een windmolenpark van 36 MW. De bestaande molens op land leveren 160 MW op en bij Lemmer/Noordoostpolder 18 MW. Ook zijn er twee reservelocaties bij Heerenveen aangewezen. Door sanering van oude windmolens zou er 65 MW verdwijnen. Dit zijn ongeveer 130 windmolens. Onze gemeente komt dus niet in dit plan voor. De pilot LED verlichting bij voetbalvelden zal in 2016 geëvalueerd worden. Daarna zal gekeken worden of het mogelijk is om dit uit te rollen naar andere voetbalverenigingen. Eneco heeft het Gasnetwerk Noordoost Fryslân aangeboden aan de gemeenten. Wij doen, in samenwerking met de Provincie Fryslân en Energy Valley, een onderzoek naar het overnemen van dit gasnetwerk. Dit om de werkgelegenheid voor de regio te behouden en om te onderzoeken hoe we het gasnetwerk in onze regio kunnen vergroenen. Lees voor de uitwerking van dit project het jaarprogramma duurzaamheid De projecten zijn gekleurd in de kleuren van een stoplicht. Groen is afgehandeld Oranje is in uitvoering Rood is niet uitgevoerd 2

3 Afdeling Gemeentewurk PROJECT 1 Projecten uit het Afvalbeleidsplan - Streven naar verwerken groenafval in de regio; - Bronscheiding van kunststoffen; - Energie uit afval (o.a. hergebruik houtsnippers). Wanneer: Uitvoering De kosten voor uitvoering werden gedekt in het afvalbeleidsplan Financieel: zaken: De gemeente heeft als ambitie het groenafval lokaal te verwerken. Onze gemeente brengt haar bermgras naar de mestvergister van Maatschap Antonides in Holwerd. Het plantsoenafval (bladeren en takken e.d.) wordt bij Van der Galiën in Wâlterswâld verwerkt. Van der Galiën zorgt ervoor dat houtachtige fracties zodanig worden verwerkt dat deze weer gebruikt kunnen worden voor het opwekken van duurzame energie. Gemeentewurk probeert ons snoeiafval/takken zoveel mogelijk beschikbaar te krijgen voor duurzame energie. Doel is om zoveel mogelijk snoeiafval als snippers af te voeren zodat dit goed gebruikt kan worden voor het stoken van een houtsnipperinstallatie. We werken niet met langdurige contracten zodat, mocht er lokaal een houtsnipperinstallatie worden gerealiseerd, we de mogelijkheden hebben om onze snippers hieraan te leveren. In Metslawier is in de periode november 2013 t/m maart 2015 een afvalproef uitgevoerd. Tijdens de proef in Metslawier hebben we ervaring op kunnen doen met bronscheiding van kunststoffen en drankenkartons. Na de evaluatie bleek dat met nascheiding aanmerkelijk betere (hergebruik)resultaten worden geboekt. De laatste jaren is de techniek van de nascheider steeds verder geoptimaliseerd. De gemeente scoort doormiddel van nascheiding (in aanvulling op de bronscheiding van o.a. gft, papier, glas en kca) hoger kwa hergebruikresulaten. In de voorgaande jaren werd het hout weggegeven aan inwoners van onze gemeente. Vanaf 2015 wordt het hout beschikbaar gehouden als duurzame brandstof. Bovendien brengt het hout geld op. Gemeentewurk verwacht circa 500 ton snipperhout per jaar beschikbaar te krijgen als duurzame brandstof. Verder zorgt Omrin met de nascheider dat al ons afval goed gescheiden en hergebruikt kan worden. PROJECT 2 Duurzame aardgasauto s Wanneer: 2012 Financieel: Gemeentewurk schaft aardgasauto s aan ter vervanging van vervuilende dieselauto s. De kosten waren 5000,- per auto (meerkosten t.o.v. gewone auto ). Dekking: post vervangingskrediet. Verdient zichzelf terug in gebruik Vanaf 2012 worden zo veel mogelijk auto s vervangen door aardgasauto s. Hier staan stickers op zodat te lezen is dat ze op groengas rijden. We hebben nu in totaal 14 aardgasauto s in ons wagenpark. Deze rijden in totaal ongeveer kilometer per jaar. Dit betekent niet alleen dat dit een besparing oplevert van CO 2 en fijnstof uitstoot maar ook meer dan aan brandstofkosten. 3

4 PROJECT 3 Elektrische auto voor legen afvalbakken De afvalbakken in de binnenstad van Dokkum werden tot 2013 geleegd met een kleine dieselauto. Het toepassingsgebied bestaat voor een groot deel uit voetganger en winkelgebied. Een uitstoot loze auto past hier beter tussen. Wanneer: 2012 De kleine dieselauto (Brum) is in 2013 vervangen door een elektrische Piaggio. De elektrische Piaggio maakt geen lawaai en heeft geen uitstoot van CO2, stikstof en fijnstof. Dit voertuig levert daarmee een positieve bijdrage aan de luchtkwaliteit in de binnenstad. Verder besparen wij op diesel door elektrisch te rijden. Voor deze Piaggio en andere elektrische auto s wordt er in 2016 een oplaadpaal geplaatst op de gemeentewerf. PROJECT 4 Pilot aardgas/biogas inspuiting (duofuel) bij zijladers De zijladers rijden op diesel. Het verbruik is fors met 1 liter op 1,5 km. Er is een nieuwe technologie mogelijk van aard/biogasmengsel. Er wordt als pilot project 1 zijlader uitgerust met deze technologie. Wanneer: 2012 Door voortschrijdend inzicht gaan we deze pilot niet met de zijladers uitvoeren. Wel hebben we een containerauto met kraan die loopt op een mix van aardgas met diesel. Er wordt ongeveer 15% aardgas ingespoten. Dit bevalt goed en geeft weinig storing. Er wordt kilometer met de containerauto gereden. Door het inspuiten van aardgas besparen we ongeveer 10% diesel in deze auto. PROJECT 5 Cursus Duurzaam Rijden Wanneer: 2012 Gemeentelijke vrachtwagen chauffeurs krijgen een cursus Duurzaam Rijden. In 2012 is er een cursus gegeven door Verkeersschool Tilstra. Hier hebben 35 personen aan deel genomen. Als de chauffeurs duurzaam rijden dan verdient de cursus zichzelf terug. Dit komt doordat het brandstofverbruik lager is. De onderhoudskosten vallen lager uit omdat verschillende onderdelen minder belast worden en door de rijstijl aan te passen leveren we een aanzienlijke bijdrage aan een beter milieu. 4

5 Afdeling Publiekszaken PROJECT 1 Wanneer: Financieel: zaken: Activiteiten Natuur en Milieu Educatie Centrum De Klyster De bewustwording van basisschoolleerlingen van natuur, milieu en duurzaamheid. Jaarprogrammering De kosten worden met een verdeelsleutel verdeeld over de vier gemeenten. Voor de gemeente Dongeradeel zijn de kosten ,24 betaald van de post Natuur en Milieueducatie. Ook is er nog 2.500,- van de post Duurzaamheidsstimulering betaald. Donderdag 3 juli 2014 is de intentieverklaring getekend door bestuurders van de 6 gemeenten in Noordoost Friesland. Het doel is om intensief samen te gaan werken op het gebied van Natuur- en Duurzaamheidseducatie (NDE). In 2014 en 2015 wordt een rioleringsproject gedraaid op alle basisscholen van Noordoost Frylân. De kinderen van groep 7 en 8 worden o.a. meegenomen naar de rioolzuiveringsinstallatie in Dokkum en Burdaard. Verder kunnen de scholen kiezen uit het UurNatuur programma. Excursies in onze gemeente zijn o.a. Struinen op het Wad, Op Aventoer bij de Boer en Vissen in de Geul. Ook kregen de kinderen Natuur in de Klas. Bijvoorbeeld Kuikentjes, Kikkerdril of Vlinders in de Klas. De scholen kunnen sinds 2015 de excursies digitaal reserveren via Ook organiseert De Klyster de voorleesdag op de dag van de Duurzaamheid. Op deze dag gaan zoveel mogelijk bestuurders naar basisscholen om een verhaal over duurzaamheid voor te lezen. Bevorderen milieubewustzijn: Uit onderzoek is gebleken dat er een significant positief verband is tussen Natuur- en Milieueducatie op school en kennis, gedrag en houding ten aanzien van natuur en milieu. Dit wil zeggen dat leerlingen die vroeger op school meer Natuur- en Milieueducatie hebben gehad op latere leeftijd meer kennis hebben en een positievere houding en gedrag vertonen ten aanzien van natuur en milieu dan leerlingen die vroeger minder Natuur- en Milieueducatie op school hebben gehad. 5

6 PROJECT 2 Project Dockinga College (Groenste idee van Dongeradeel) Ieder jaar draait het Dockinga College, in samenwerking met het IVN, een duurzaamheidsproject. Wanneer: 2012, 2013, 2014, 2015 Financieel: De kosten waren 5.740,10 zaken: In 2015 hebben we dit project gekoppeld aan het Groenste idee van Dongeradeel. Op donderdag 16 april 2015 hebben de leerlingen van het Dockinga College in de IJsherberg presentaties gegeven over de duurzaamheid in deze regio en hoe zij denken dat de duurzame toekomst er uit zal zien. Er waren verschillende winnaars. Eén van deze winnaars kwam met een afvalapp zodat men makkelijk kan zien hoe het afval gescheiden moet worden. Omrin heeft zo n afvalapp ontwikkeld. Een andere winnaar wilde alle daken in Dokkum groen maken door er sedum op te leggen. Voor het gemeentehuis hebben we een offerte gekregen om dit te realiseren. Omdat we ook zonnepanelen op het gemeentehuis willen plaatsen zijn we aan het berekenen of de dakconstructie dit beide kan dragen. Als dit kan dan willen we op het dak van het gemeentehuis sedum planten. Leerlingen van het voortgezet onderwijs hebben allemaal Natuur- en Milieueducatie op de basisschool gehad. Het vervolg hiervan is dat de leerlingen met duurzaamheid op de middelbare school aan de slag gaan. Leerlingen denken er makkelijk over oplossingen. Ze zien veel minder problemen dan volwassenen. PROJECT 3 Stimulering Fair Trade en maatschappelijk verantwoord ondernemen Inkoop fairtrade producten voor het gemeentehuis en stimulering gebruik en verkoop bij bedrijven. Wanneer: Vanaf 2011 Financieel: De kosten waren 2.201,55 zaken: De werkgroep zoekt nog enkele bedrijven die fairtrade producten verkopen of gebruiken. We gaan ervan uit dat we de titel Fairtrade gemeente in 2016 ontvangen. Samen met andere bedrijven, winkels en inwoners lokaal werken aan meer eerlijke handel in de wereld. Hierdoor leveren we een bijdrage aan de armoedebestrijding in ontwikkelingslanden. We zijn ook Millenniumgemeente en zo voldoen we ook aan één van de millenniumdoelstellingen. 6

7 PROJECT 4 Energieconsortium Goed Bezig De gemeente Dantumadiel en Dongeradeel hebben de totstandkoming van het energieconsortium Goed Bezig gestimuleerd. Wanneer: Gestart 2011 verdere uitvoering tot Financieel: De kosten waren 1.445,- Woningbouwvereniging 'Thús Wonen' heeft het BespaarHûs aan de Bonifatiuspolder 62 te Dokkum van Consortium Goed Bezig verkocht. De bedrijven uit het consortium hadden de woning energetisch aangepakt en ook zijn er cosmetische aanpassingen gedaan. Het consortium heeft verschillende informatieavonden georganiseerd voor dorpen, buurten en wijken. Op het moment wordt er niet veel meer door het consortium gedaan. Er is provinciaal een digitaal energieloket Het Duurzaam Bouwloket is een digitaal en fysiek loket waar inwoners en ondernemers terecht kunnen voor al hun vragen op het gebied van duurzaam (ver)bouwen, energiebesparing en energie opwekken. Vanaf de website worden bezoekers geïnformeerd, geadviseerd en gestimuleerd op gebied van duurzaamheid in de gebouwde omgeving. Het Duurzaam Bouwloket treedt hierbij op als onafhankelijke intermediair tussen overheid en bedrijfsleven. Hier wordt veel gebruik van gemaakt. Samen met de bedrijven van het energieconsortium hebben we meer dan 250 particulieren zover gekregen dat ze in hun eigen woning isolerende maatregelen gaan uitvoeren. Deze inwoners hebben allemaal subsidie aangevraagd bij de provincie Fryslân. PROJECT 5 Maatwerkadvies subsidie particuliere woning Stimuleren van het maatwerkadvies bij een particuliere woning. Wanneer: Van 1 juli 2011 tot 31 december In 2012 zijn 15 aanvragen binnengekomen. In 2014 is er een subsidie geweest voor een Quick Scan van de woning. Deze Quick Scan was een verkort maatwerkadvies. Van deze Quick Scan hebben 20 woningeigenaren gebruik gemaakt. De 15 woningeigenaren uit 2012 hebben isolerende maatregelen uitgevoerd en verbruiken daardoor minder energie. Van de 20 woningeigenaren uit 2014 hebben enkelen isolerende maatregelen uitgevoerd. Hoeveel dit zijn is moeilijk in te schatten omdat lang niet iedereen de maatregelen door de bedrijven van het consortium heeft laten uitvoeren. Wel weten we dat meer dan 250 particulieren subsidie van de provincie Fryslân hebben gekregen omdat ze isolerende maatregelen hebben uitgevoerd. 7

8 PROJECT 6 Nacht van de Nacht Wij organiseren de laatste zaterdag van oktober een activiteit in het kader van de Nacht van de Nacht. Wanneer: 24 oktober Financieel: De kosten waren 617,08 Op zaterdag 24 oktober 2015 hebben we, in samenwerking met de gemeenten Dantumadiel en Kollumerland ca.,de Volkssterrenwacht uit Burgum en Staatsbosbeheer, de Nacht van de Nacht georganiseerd in het Lauwersmeergebied. De Fiskershúskes in Moddergat organiseren ook al jaren een activiteit. Deze wordt ook zeer goed bezocht. We hebben de inwoners van onze gemeente laten zien dat het helemaal niet nodig is om veel en vaak de buitenverlichting aan te hebben. Dit is een soort schijnveiligheid die we creëren en voor onze natuur erg schadelijk is. Ook wordt er energie bespaard en is er veel minder lichtverontreiniging als we de buitenverlichting uit doen. PROJECT 7 Regentonnenactie Wanneer: We bieden de bewoners van onze gemeente de mogelijkheid, voor een gereduceerde prijs, een regenton te bestellen. Financieel: De kosten waren 831,48,- In het voorjaar van 2015 hebben we een regentonnenactie georganiseerd. 106 inwoners van onze gemeente hebben via ons een regenton van 168 liter gekocht. Deze regentonnen werden afgehaald bij een plaatselijke winkel. Per m 2 valt er jaarlijks gemiddeld 780 liter water. Het gebruik van regenwater bespaart kostbaar leidingwater voor bijvoorbeeld het water geven van de planten en het wassen van de auto. Bij de aanleg van een gescheiden riool moet men op termijn afkoppelen. Het plaatsen van een regenton is een goede oplossing om regenwater op te vangen en te hergebruiken. 8

9 PROJECT 8 Duurzaam Noordoost Fryslân In de regio Noordoost Fryslân, die bestaat uit de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Ferwerderadiel, Dongeradeel, Kollumerland c.a. en Tytsjerksteradiel wordt op veel vlakken de samenwerking gezocht. Dit is vastgelegd in het ambitieproject ANNO. Eén van de thema s is duurzaamheid. Hierbij is voor de onderwerpen duurzame bedrijventerreinen, duurzame woningbouw, duurzame energie en duurzame mobiliteit een gezamenlijk plan ontwikkeld op regionaal niveau. Wanneer: Vanaf 2012 In 2015 hebben we ,- subsidie gekregen. Financieel: Voor de zes gemeenten in Noordoost Fryslân is in 2013 een gezamenlijke duurzaamheidsvisie met een uitvoeringsplan ontwikkeld. Omdat het belangrijk is dat deze visie wordt gedragen door de bedrijven en organisaties uit deze regio, zijn zij betrokken geweest bij het opstellen van deze visie. Er zijn vier bijeenkomsten geweest waarin gesproken is over de thema s duurzame woningbouw, duurzame energie, duurzame mobiliteit en duurzaam ondernemen. Er zijn concrete duurzame projecten bedacht voor de zes gemeenten. In 2015 hebben alle gemeenten het Koploperproject voor het MKB uitgevoerd; zijn er Energiecoöperaties opgericht; is de mobiliteitscentrale opgericht en hebben we een project gedraaid om sportverenigingen duurzamer te maken. PROJECT 9 Geothermie Uitvoeren van geologisch onderzoek en het aanvragen van een opsporingsvergunning voor Geothermie. Er is vooronderzoek gedaan naar mogelijkheden voor geothermie in Dokkum. Hieruit blijkt dat er kansen liggen. Om daadwerkelijk inzicht te krijgen in het potentieel is er nader geologisch onderzoek noodzakelijk. Wanneer: - - Op dit moment is bekend dat geothermie alleen rendabel is in stedelijk gebied omdat daar veel afname van warmte is. PROJECT 10 Mestvergisting/ Mestraffinage Een informatiebijeenkomst organiseren voor agrariërs tezamen met de gemeente Dantumadiel. De ontwikkelingen op het gebied van biogas en vergisting/raffinage gaan snel. Om de mogelijkheden van deze kansen te verzilveren is het noodzakelijk dat de gemeente als stimulator en aanjager fungeert. Wanneer: Gezien de ontwikkelingen van dit moment hebben we het besluit genomen dit project door te schuiven naar Dan zal het besluit worden genomen of dit project uitgevoerd kan worden. 9

10 PROJECT 11 Sinnegreide/Oprichting Lokaal Energiefonds Onderzoek naar de haalbaarheid van Sinnegreiden. Wanneer: 2012, 2013, 2014, 2015 Financieel: De kosten waren 2.568,- In 2013 zijn het Locatieonderzoek Sinnegreide Dokkum en de Quick scan naar de financiële haalbaarheid uitgevoerd. Op basis van dit rapport is geconcludeerd dat een Sinnegreide van 2 ha haalbaar zou moeten zijn. Bij dit locatieonderzoek kwam de locatie De Trije Terpen naar voren als beste optie. De locatie op de Trije Terpen is niet geheel van ons. De grond is niet voor ons voor een acceptabele prijs te verkrijgen. Hierdoor wordt de exploitatie van de Sinnegreide niet sluitend. In 2016 onderzoeken we of we nog grond hebben waarop een Sinnegreide gerealiseerd kan worden. - PROJECT 12 Aanleg elektrische oplaadpunten auto s Wanneer: 2012 Aanleg van elektrische oplaadpunten In 2012 is een openbaar elektrisch oplaadpunt aangelegd op parkeerterrein De Harddraver. Hier kunnen twee auto s tegelijk opgeladen worden. De oplaadpunten aan de Harddraver worden gemiddeld 5 keer per maand gebruikt. PROJECT 13 Elektrische oplaadpunten voor boten (onderdeel Masterplan Waterfront Dokkum) Wanneer: Financieel - In aansluiting op dit stimuleringsprogramma is in het Masterplan Waterfont Dokkum als één van de uit te voeren projecten het plaatsen van oplaadpunten voor elektrisch varen opgenomen. Realisatie heeft in 2014 plaatsgevonden. De oplaadpunten zijn eind 2014 geplaatst. Het aantrekken van stillere en schonere boten op de wateren in onze gemeente. PROJECT 14 Bodembeheer Nota bodembeheer 10

11 Wanneer: Onze gemeenteraad heeft in 2012 met de Nota bodembeheer ingestemd. Met dit beleid willen we invulling geven aan een verantwoord en duurzaam bodemgebruik. Daarnaast willen we hergebruik van grond en baggerspecie stimuleren en reguleren. Hergebruik verkleint de afvalstroom en voorkomt onnodige productie/delving van primaire grondstoffen. Op basis van deze nota wordt het verplaatsen van grond en bagger binnen onze eigen gemeente en de deelnemende gemeenten eenvoudiger en goedkoper omdat er minder bodemonderzoeken en partijkeuringen nodig zijn. Voorop staat dat de kwaliteit van de Dongeradeelse bodem niet mag verslechteren. PROJECT 15 Monitoring Wanneer: Het monitoren van de CO 2 -reductie van de projecten uit de duurzaamheidsnotitie. Start 2012 hierna structureel. Financieel: De kosten waren 9.920,- In 2015 hebben we een CO 2 -voetafdruk laten maken. Het doel van de CO 2 - voetafdruk is inzicht geven in de totale CO 2 -uitstoot van gemeente Dongeradeel en welke sectoren daarin het meeste bijdragen. De CO 2 -uitstoot is in beeld gebracht voor de volgende sectoren: gebouwde omgeving, industrie en energie, mobiliteit, landbouw en de gemeentelijke organisatie. Door de CO 2 -uitstoot voor al deze sectoren binnen de gemeentegrens te bepalen, wordt een beeld verkregen van de onderlinge verhoudingen tussen de sectoren. De totale CO 2 - uitstoot van de gemeente Dongeradeel is 253 kton. De sector Landbouw levert met 36,8% de grootste bijdrage, op de voet gevolgd door Gebouwde omgeving met 33,8%. De sector Mobiliteit is verantwoordelijk voor 16,5% en Industrie en energie voor 12,9%. De gemeentelijk organisatie heeft een bijdrage van 0,7% op het totale CO 2 -uitstoot in de gemeente. Na de zomer van 2016 zal er een presentatie gegeven worden aan de gemeenteraad over dit rapport. Inzicht krijgen in het CO 2 uitstoot in de gemeente en waar mogelijk stimulerende maatregelen te nemen om de CO 2 uitstoot te verlagen. Afdeling Ontwikkeling 11

12 PROJECT 1 Energiebesparing sociale huursector Wanneer: 2012 Financieel - Afspraken met Thûs Wonen over energielabel verbetering (vastleggen in het nieuwe Woonakkoord) In het nieuwe woonakkoord staat dat er wordt gestreefd naar een maximale ontwikkeling op het gebied van duurzaamheid voor zover de financiële mogelijkheden dit toelaten. Als de sociale huursector de woningen goed isoleert en hierdoor een labelverbetering krijgt verbruiken de bewoners veel minder energie. PROJECT 2 Zonnepanelen op de dorpshuizen Wanneer: Plaatsen van zonnepanelen op de dorpshuizen Afhankelijk van de beslissing tot deelname van het individuele dorpshuisbestuur om voor deze investering te kiezen In 2015 zijn we in ANNO verband begonnen om de sportverenigingen te verduurzamen. Dit project willen we uit gaan breiden naar de dorpshuizen. De dorpshuizen zullen hun energieverbruik beter inzichtelijk hebben en daardoor beter kunnen zien waar ze kunnen bezuinigen. Hierna is bekend hoeveel elektriciteit er nog verbruikt wordt. Hierna weten ze hoeveel zonnepanelen er aangeschaft moeten worden. PROJECT 3 Gemeentelijk Verkeer- en VervoerPlan (GVVP) Het GVVP kent een aantal (hoofd)aspecten wat veel raakvlakken heeft met een duurzame samenleving Goed fietsnetwerk en voldoende fietsparkeervoorzieningen; Verdere verbetering kwaliteitsniveau openbaar vervoer; Inzetten op het concentreren van het (auto)verkeer op het 'hoofdwegennet', zodat in de woonstraten zoveel mogelijk de problemen voorkomen worden. Wanneer: Uitvoering Financieel: De uitvoering en financiering van het Maatregelenplan ligt nog niet geheel vast en voor sommige maatregelen is nog geen financiële dekking. Het GVVP is in juni 2012 door de gemeenteraad vastgesteld. Daarin zijn de genoemde onderwerpen verwerkt. Hieruit is de fietsbrug over het Dokkumer Grootdiep gerealiseerd, zal in 2016 de Mobiliteitscentrale opgezet worden. Hierin zal (elektrisch) fietsen een expliciete rol gaan spelen naast het reguliere OV. Een goed fietsnetwerk is een gezonder en milieuvriendelijker alternatief voor de auto. Ook het openbaar vervoer is een milieuvriendelijker alternatief voor de auto. De luchtkwaliteit en geluidhinder is in de woonstraten verbeterd. 12

13 PROJECT 4 Zonnepanelen op publieke daken Wanneer: Vanaf 2013 Plaatsen van zonnestroomsystemen op daken gemeentelijke gebouwen. In de week van 21 juni 2013 zijn op vier gymnastieklokalen in onze gemeente zonnepanelen geplaatst. In 2015 hebben we SDE+ subsidie aangevraagd voor op het gemeentehuis, op de Doelstien en op het zwembad. Op de nieuwe sporthal komen ook zonnepanelen. In 2014 hebben we 19,6 MW opgewekt. Door wijzigingen in internet verbindingen van de gymlokalen is er lange tijd geen registratie geweest in 2015 en Dit is onlangs hersteld. PROJECT 5 Openbare Verlichting Onderzoek naar bezuiningsmogelijkheden en aanpassing verlichtingsbeleid. Wanneer: Kaderstellende voorstellen 1 e helft 2012, aanpassing beleidsplan 2 e helft Financieel: E kosten zijn betaald uit de reserve openbare verlichting. De SOX lampen op de alle hoofdwegen zijn vervangen door Ledverlichting. Ook is o.a. de wijk de Fonteinslanden voorzien van LED verlichting. In 2016 zullen alle SOX vervangen worden door LED. Door zoveel mogelijk SOX te vervangen door LED is er veel minder lichtvervuiling en wordt er bespaard op de energierekening en op onderhoudskosten. PROJECT 6 Wanneer: Financieel: Energiebesparing eigen gebouwen Afhankelijk van correctief onderhoud. Enkele voorbeelden: Bij vervangen CV ketels wordt gekozen voor HR ketels en energiezuinige CV pompen. Waar mogelijk wordt bij mechanische ventilatie warmteterugwinning toegepast. Waar mogelijk wordt bij vervangen dakbedekking extra dakisolatie aangebracht. Bij vervangen kozijnen wordt HR++ isolatieglas aangebracht. Tijdens correctief onderhoud. De kosten worden betaald uit het onderhoudsbudget gemeentelijke gebouwen. In het zwembad is het gebouwbeheersysteem vervangen en appendages in CV installatie zijn geïsoleerd. Ook is daar bij de renovatie van de kleedkamers Ledverlichting met bewegingsmelders aangebracht. In Sporthal de Doelstien wordt m3 minder gas verbruikt. In bouwdeel B wordt ook meer dan m3 aan gas bespaart. Bij het zwembad wordt kwh bespaard per maand. PROJECT 7 Wanneer: Inkoop Groene energie Verduurzamen inkoop energie (gas en elektrisch). Afhankelijk van inkoopperiode. 13

14 Financieel: De meerkosten zijn 1.500,- per inkoopperiode (3-4 jaar). Dit wordt betaald uit de bestaande begrotingspost voor energie. De Friese gemeenten kopen gezamenlijk energie in die via groencertificaten verduurzaamd worden. Volgens de onderzoeken van Greenpeace is dit sjoemelstroom omdat het spotgoedkope en waardeloze certificaten van waterkrachtcentrales of aardwarmte is. Dit is legaal maar draagt op geen enkele wijze bij aan de vergroening van de energievoorziening. Bij een nieuwe aanbesteding zal er beter worden gekeken naar het duurzaam inkopen van energie. Vergroening van de energievoorziening. PROJECT 8 Wanneer: Financieel: Integraal waterbeheer (gemeentelijk rioleringsplan) Afkoppelen van schoon regenwater van de rioolsystemen om de afvoer naar de zuivering en de lozing van vervuild water via de overstorten te beperken. En het voorkomen van wateroverlast door klimaatverandering. Alle rioleringsprojecten (indien mogelijk) De kosten zijn opgenomen in het gemeentelijk rioleringsplan. De vgrp is vastgesteld. De gemeente Dongeradeel wil burgers via een verordening kunnen verplichten om hemelwater en afvalwater gescheiden aan te bieden. Deze verordening is al vastgesteld. De verordening wordt intussen toegepast. Onder andere in de Fonteinslanden, Metslawier en Moddergat dienen perceeleigenaren hemelwater verplicht af te koppelen van het vuilwaterriool. Doordat er een gescheiden rioolstelsel worden aangelegd wordt er minder regenwater onnodig gezuiverd. Afdeling BMO PROJECT 1 Strategisch inkoop- en aanbestedingsbeleid/duurzaam inkopen De VNG heeft in het Klimaatakkoord met het rijk aangegeven te streven naar 100% duurzaam inkopen in 2015 voor alle gemeenten. In de nota strategisch inkoop- en aanbestedingsbeleid zal duurzaamheid in de inkoop- en aanbestedingscriteria worden verwerkt. Wanneer: 2012, 2013, 2014, 2015 Financieel: De uitvoering en financiering wordt geregeld in het strategisch inkoop- en aanbestedingsbeleid In het nieuwe inkoopbeleid staat een hoofdstuk over Duurzaamheid. Dit is de eerste stap om de mogelijkheden om duurzaam in te kopen goed te benutten. We kopen nog niet 100% duurzaam in. Door duurzaam in te kopen kunnen we de bedrijven uit onze regio, maar ook daarbuiten, stimuleren duurzamer te ondernemen. Dit kan duurder zijn maar dit is niet altijd het geval. 14

15 PROJECT 2 Wanneer: Financieel: Thuiswerken/flexwerken Thuiswerken/flexwerken Structureel De kosten worden onder andere uit de vervangingsinvestering kantoormeubilair en vervangingsinvestering ICT betaald. Er zijn 118 personen die één of meer dag(en) thuis werken. Vermindering van de CO2 uitstoot en reiskosten van de medewerkers. PROJECT 3 De Deelstoel De gemeente stelt een (gratis) werkplek of vergaderzaal beschikbaar voor andere overheidsorganisaties in het land. Via kan elke ambtenaar dit doen. Wanneer: 2012 De twee spreekkamers in De Ark zijn aangemeld bij Deelstoel.nl. Er wordt niet veel gebruik van gemaakt. Minder verkeersbewegingen dus minder CO2 uitstoot van de inwoners van onze gemeente. Afdeling Financiële en Juridische zaken PROJECT 1 Aandringen op Groenbankieren BNG Een brief naar de Bank Nederlandse Gemeente schrijven waarin we aandringen op groenbankieren. Wanneer: In een brief van september 2014 laat de BNG Bank ons weten dat ze alleen werken voor maatschappelijke sectoren die binding hebben met de overheid. Deze klanten zijn overwegend overheden en instellingen op het gebeid van volkshuisvesting, gezondheidszorg, onderwijs en openbaar nut. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is dus vanzelfsprekend. Financieel overzicht totale kosten: 15

16 Projecten 2015 Duurzaamheid stimulering Andere posten Extra info Elektrische auto toezichthouder 8.336,99 en college + laadpaal, CNG auto s Gemeentewurk Activiteiten De Klyster 2.500, ,24 Post Natuur en Project Dockinga College 5.740,10 Stimulering Fair Trade/MVO 1.303,30 898,25 Post Energieconsortium Goed Bezig 1.445,- Nacht van de Nacht 468,08 149,- Post Regentonnenactie 831,48 Duurzaam Noordoost Fryslân / Koploperproject Sinnegreide/Oprichting Lokaal 2.568,- Energiefonds Monitoring (CO 2 Footprint) 9.920,- Milieueducatie milieucommunicatie milieucommunicatie In 2015 hebben we ,- subsidie gekregen. Energiebesparing eigen 1.000,- gebouwen Millenniumgemeente , ,- hiervoor Gasnetwerk Noordoost Fryslân 2.460,- Pilot LED verlichting op 6.477,- voetbalvelden Overig 917,48 Fietsen Scoort 105,- Kostenplaats Coördinator ,- Totaal , ,49 meegenomen uit