TEI onder de motorkap

Transcriptie

1 TEI onder de motorkap naar een digitale editie van Pietro Aarons muziektraktaten Frans Wiering ICS Universiteit Utrecht

2 Schema Autobiografie Thesaurus musicarum italicarum (TMI) De ideale editie? Demo DynaText Hoe werken we

3 Autobiografie Studie muziekwetenschap UvA muziektheorie Renaissance (1986) Computer en Letteren, UU ( ) cursus Computer en Muziekwetenschap Promotieonderzoek, NWO polyfone modaliteit ( ) database PolyMode met fragmenten muziektraktaten fulltext latijnse muziektheorie in Thesaurus musicarum latinarum Docent/onderzoeker Computer en Letteren, later ICS (1994-)

4 Thesaurus musicarum italicarum (TMI) Eerste plan voor TMI (juli 1993) Italiaanse muziektraktaten uit Renaissance ASCII model: Thesaurus musicarum latinarum FTP site Vooronderzoek ( ) SGML model: Text Encoding Initiative CD-ROM

5 Projektfasen IWI 1 ( ) partners in Nederland CD-ROM Zarlino, met Panorama Viewer NWO ( ) dataproduktie ca. 25 traktaten eenvoudige website IWI 2 ( ) internationale samenwerking SGML webserver: DynaWeb Koelkast (2001-) werk aan tweede CD-ROM, Pietro Aaron

6 Waarom digitaal? toegang verbeteren, taken: lezen zoeken navigeren oplossingen: digitale facsimile (lezen) platte tekst (zoeken) eenvoudige hypertext (navigeren) digitale editie (lezen, zoeken, navigeren én verrijken)

7 De ideale editie? vervult alle taken lezen, zoeken, navigeren, verrijken ontkomen aan beperkingen papier meerdere presentaties mogelijk gelijkewaardige toegang tot meerdere tekstgetuigen verificatie editie als continu proces annoteren en communiceren

8 Pietro Aaron ca ca.1550 componist, maar muziek is verloren gegaan 1 Latijns traktaat De institutione harmonica, Italiaanse traktaten (op TMI 2) Toscanello (1523, 1529, 1539, 1562) Trattato... di tutti gli tuoni (1525) Trattato delle mutationi (1531) Lucidario in musica (1545) Compendiolo (after 1545) editie verzorgd door Anne-Emmanuelle Ceulemans (Louvain-la-Neuve, België)

9 Demonstratie TMI 2 SGML markup (nog geen XML) DynaText Viewer

10 Summary 3 tasks reading searching browsing enrichment verification: facsimile 3 collections, 3 presentations original normalisation 1 normalisation 2 multiple versions of Toscanello language support annotation

11 DynaText meest uitgebreide publicatieomgeving voor SGML eigen stylesheet-taal taalondersteuning zoeken in documenten en collecties zoekformulieren annotatie vervult veel van onze wensen

12 Hoe werken we Veel op code zelf, weinig met geavanceerde tools Scannen lukt soms eerst tekst transcriberen, dan markup maakt werken met SGML/XML-editors lastig (willen valide document) na valideren: master-document omzetten in publikatie-documenten met behulp van Perl-scripts verwijderen overbodige markup

13 Voorbeeld SGML-code zwart: Aarons tekst; rest: verrijking

14 Commentaar maximale hoeveelheid code die een onderzoeker kan overzien toevoeging handmatig/macros commerciële editors helpen niet meer te complex voor optimaal gebruik door lezer

15 Presentatievormen successi<orig reg="v">u</orig>ame<expan>n</expan>te original normalisation 1 normalisation 2

16 Zoekproblemen successi<orig reg="v">u</orig>ame<expan>n</expan>te zoeken is moeilijk als spelling niet genormaliseerd is (MVSICA) moeilijker als een woord markup bevat practische oplossing: versie genereren zonder markup binnen woorden (normalisation 2) alle drie collecties hebben vereenvoudigde markup! veel software heeft dit probleem

17 Meerdere edities (Toscanello) Alternatieven complete codering (vergelijking moeilijk) alle varianten alleen significante varianten Alleen significante varianten haalbaar (zie codevoorbeeld) kunstmatige tekst voor latere edities! OK voor muziekwetenschap minder OK voor taalwetenschappers

18 Medium-waarom CD-ROM Internet (ca. 25 traktaten) eenvoudiger markup eenvoudige presentation geoptimaliseerd voor zoeken werk in uitvoering secundair materiaal TmiWeb: CD-ROMs (10 traktaten) markup compleet meerdere, complexe presentations meer zoekgereedschappen facsimile

19 Toekomstmuziek toepassing op muziek naief voorbeeld: file:///c:/data/tmi/sources/htmldemo/ mode8/mode8.htm coderingssystemen MusicXML + TEI-markup experimenten met luitmuziek in aantocht

20 Enkele dingen die ik geleerd heb beperking markup volledige TEI is voor uitwisseling binnen project vereenvoudigen diepte markup vooral laten bepalen door behoeften eindgebruiker kunnen sterk afwijken van wat we vermoeden experimenteren en documenteren bepaalde beslissingen over markup houden verband, en TEI manual wijst hier niet echt op onder de motorkap kijken blijft nodig