De Konvo - Vooruitloper Een combi-uitgave van KNNV en IVN Amersfoort Respectievelijk nummers 57 en 85 - januari 2016

Transcriptie

1 De Konvo - Vooruitloper Een combi-uitgave van KNNV en IVN Amersfoort Respectievelijk nummers 57 en 85 - januari 2016 Regelmatig zijn in herfst en winter in bossen en parken groepjes mezen te zien die door bomen en struiken scharrelen om nog iets van hun gading te vinden. Insecten en knoppen. Met zachte contactkreetjes houden ze de groep bijeen. Naast de pimpelmezen en koolmezen zijn vaak staartmezen van de partij.

2 Nieuwe naam Zoals bekend worden de bladen van de Amersfoortse afdelingen van de KNNV en het IVN samengevoegd. Hoewel het desgewenst mogelijk is de bovenstaande combinatie te handhaven lijkt een nieuwe naam gewenst. Na een oproep door de redactie voor een nieuwe naam ter vervanging van de namen Konvo, Vooruitloper en Uitloper zijn er tientallen namen ingezonden. Alle ingezonden namen staan hier onder vermeld. Volgende stap: de lezers kunnen een voorkeur uitspreken door een mail te sturen aan de redactie. Zie onder colofon. Onder het motto 'meeste stemmen gelden' slaat de redactie aan het tellen. Wie het moeilijk vindt te kiezen mag een top twee of top drie insturen. ij een gelijke uitslag wordt een tweede ronde gehouden. Tegelijk met de nieuwe bladnaam wordt de naam van de inzender bekend gemaakt. Die krijgt natuurlijk de eer en eeuwige roem toebedeeld. De namen Natuur Naar buiten! De Verrekijker Kijken en luisteren uiten uitenbeeld Het uitenblad uitengewoon De uitenkijk uitennatuurlijk uiten Natuurlijk Natuurlijk buiten uitenpost uitenspoor uitenkijker De Uitloper De Vooruitloper De meeste namen spreken voor zich. Voor enkele is een onderbouwing meegestuurd: De Natuurkijker: onze blik is op de natuur gericht. Het maakt niet uit of we kijken zonder of met bril, door een verrekijker een vergrootglas of een microscoop. Het gaat om het zien van mooie planten en dieren. ladgroen: het is een blad voor en van twee groene organisaties. ROOS: De schoonheid van de roos De Natuurkijker symboliseert de pracht van de natuur. Het De uitenkijker is een studie waard. En een roos De Groene Loper beschermt zichzelf met stekeligheden. Dat ladgroen zou je de gehele natuur toewensen: iets ROOS waardoor wij er niet aan kunnen komen. ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Wandelverbinding Heiligenbergerbeekdal met Lockhorst Er komt een wandelverbinding, onder de A28 door, tussen het Amersfoortse deel van het Heiligenbergerbeekdal en het Leusdense deel, langs de Heiligenberg en het Lockhorsterbos. Dit meldt oud-ivn-voorzitter Jan Oudemans die het vernam van gedeputeerde Pim van den erg, oud-d66-wethouder in Amersfoort. De aannemer die de aanleg van de onderdoorgang in zijn pluspakket opnam heeft de inschrijving gewonnen. Oudemans maakte zich er twee jaar geleden, samen met Chris akker van Het Utrechts Landschap en Rob van Muilekom, destijds PvdA-fractievoorzitter, nu lid van Provinciale Staten, sterk voor. Muilekom diende een motie in dat Gedeputeerde Staten zich tot het uiterste moesten inspannen om de onderdoorgang gerealiseerd te krijgen. Die motie werd aangenomen.

3 Jaar van de kievit Het jaar 2016 is door diverse natuurorganisaties uitgeroepen tot het Jaar van de Kievit. Deze weidevogel komt in heel Europa voor. In Nederland broeden volgens de laatste schatting (2011) tussen de en paren, de meeste in Friesland en Noord-rabant. De soort staat bekend om het vroege broeden. Al in maart kunnen kieviten een nest beginnen en als gevolg van de warmere voorjaren vindt de eileg steeds eerder plaats. Er zijn aanwijzingen dat jaarlijks te weinig jonge kieviten groot worden, door intensivering van de landbouw en de daarmee samenhangende verdroging zijn hun overlevingskansen laag. Om te bezien wat er kan worden gedaan gaan onderzoekers kieviten ringen en volgen, op zowel weiland als akkerland. Daarbij letten ze ook op de effectiviteit van beschermingsmaatregelen en hoeveel eieren er per gebied uitkomen. Het Jaar van de Kievit is te volgen via Tekst: Sovon Vogelonderzoek Nederland, Vogelbescherming Nederland en Vogeltrekstation. In memoriam Han Schipper Op de eerste dag van het nieuwe jaar is KNNV-penningmeester van de afdeling Amersfoort Han Schippers overleden. Han verzorgde jaren lang het financiële beheer, de administratie en de ledenadministratie. Iedereen herinnert zich hem als cateraar bij excursies en ledenvergaderingen. Voorts was hij een stuwende kracht achter de zondagswandelingen en andere activiteiten die hij samen met art Iping ondernam. Han was al enige tijd ongeneeslijk ziek, en droeg pas op het laatst zijn werkzaamheden over. KNNV-voorzitter Joop de Wilde heeft namens de leden medeleven betuigd met Hans vrouw Sonja.

4 De Natuuracademie Opnieuw ligt er een jaar voor ons met tien cursussen van de Natuuracademie. Voor ieder soort belangstellende is er wel een deskundige gevonden die het hemd van het lijf kan worden gevraagd. Hier onder een overzicht. Naam Info Data Plantenfysiologie 27 en 30 januari Sterren / sterrenbeelden 24 februari Mossen 16 en 19 maart Russen en zeggen 18 en 21 mei Nachtvlinders 3 juni Insecten 24 en 27 augustus Spinnen 24 september Paddenstoelen 19 en 22 oktober Vissen 16 en 19 november Wintergasten 14 en 17 december Locatie Groene Huis Groene Huis Schothorst Schothorst Schothorst Docent Gerard Hoekstra Arjan de oer Jan Pellicaan Arie van den remer Alice van Hunnik Jan van Asselt en Prins Hans Meulenbelt Theo de Jong Henk okkers A A C C C De meeste cursussen hebben plaats op woensdagavond en zaterdagmorgen. Elke cursus kost 15 euro, inclusief informatiefolder en koffie of thee. Leden van de KNNV- en IVN-afdelingen Amersfoort krijgen 5 euro korting. Nadere informatie: A. Theo Hotke, tel , cnme@amersfoort.nl, Arie van den remer, a.vandenbremer@telfort.nl,

5 Kerstexcursie Vogelwerkgroep De hoge schoenen bleken inderdaad niet overbodig; want de voorgaande dagen Door Theo Jacobs Ik heb geprobeerd weer een gevarieerd aanbod te maken, schreef KNNV'er Henk okkers in zijn van 10 december waarmee hij ons fijne kerstdagen en een voor-spoedig 2016 toewenste en zijn e x c u r s i e - programma voor het e e r s t e h a l f j a a r toezond. Sijs - Foto Theo Jacobs Het jaar is nog niet om, vervolgde hij, om vervolgens zijn vogelclubje uit te nodigen voor een korte excursie op Tweede Kerstdag om het kerstdiner te laten bezinken, waarvoor De Schammer en loeidaal zich prima zouden lenen; als je maar zo verstandig was om bij nat weer je laarzen of hoge schoenen niet te vergeten. De KNNV-leden weten inmiddels dat Henk ernstig ziek is; ergo géén leiding kon geven aan zijn kerstexcursie. Onbekend was ook wie zich hadden aangemeld of onaangemeld zouden komen opdraven; want ook dat behoorde tot de mogelijk-heden, aldus Henk. Drieënhalve vrijwilliger Ondergetekende heeft hem die dag waargenomen en heeft toch nog 3,5 vrijwilliger (Arie van den remer moest halverwege afhaken wegens KNNV- Korstmosverplichtingen elders) kunnen begroeten. was er genoeg water gevallen. De dag zelf bleef het gelukkig nagenoeg droog; maar in het begin bij landwinkel de Kopermolen was het wel bewolkt en er stond een harde wind. Mogelijk de reden dat zich niet veel vogels lieten zien, hoewel het weer gaandeweg verbeterde. Mogelijk ook omdat gehoor en ogen van ondergetekende minder zijn dan de van de oorspronkelijke planner van de wandeling. Twintig soorten Volgorde en hoeveelheid weet ik niet, maar we zagen toch nog twintig soorten, te weten : Houtduiven, Turkse Tortels, Kokmeeuwen, Kraaien en Kauwtjes, Eksters, Wilde eenden, Meerkoeten, Kuifeenden, lauwe reigers, en veel Sijzen; daartussen enkele Putters??. Eén Graspieper, Vinken, Merels en Zanglijsters, Grauwe Ganzen, overvliegende Aalscholvers en uiteraard Huismussen en Spreeuwen. Door de wat ongebruikelijke samenstelling van de groep ontsnapten ook de nog bloeiende planten niet aan de aandacht.

6 Verrassende varensoorten op jonge kademuren in De Laak Op jonge kademuren in de Vathorster buurt De Laak groeien bijzondere varensoorten die niet eerder op Amersfoortse kademuren zijn aangetroffen. Deze 'verrassende' ontdekking wordt gemeld door Joop de Wilde van de KNNVplantenwerkgroep. Andere zoekers zijn stadsecoloog Renée van Assema en varenspecialist Harry Roskam. In 2004 werd met de bouw van De Laak begonnen. Kenmerkend voor de buurt zijn de vele grachtjes en grachtenhuizen. Speciale mortel Voor de kademuren is bewust gekozen voor een constructie en een kalkrijke mortelsamenstelling die kansen zou bieden aan muurplanten. De uitvoering van de bouw geschiedde in drie fases. De tweede fase begon in In het voorjaar van 2014 vroeg de gemeente Amersfoort aan de werkgroep Wilde Planten van de KNNV onderzoek te doen naar de begroeiing van de kademuren van de eerste bouwfase. ij een eerste vluchtige verkenning bleek dat er tien jaar na de start van de bouw al varens groeien. Dat is verrassend omdat specifieke muurplanten, waar onder varens, meestal groeien op verweerde muren Een bewijs dat nieuwbouw en biodiversiteit samen kan gaan. O o k o p m e r k e l i j k w a s h e t a a n t a l varensoorten. Geschubde mannetjesvaren, Stijve naaldvaren, Zwartsteel en Smalle ijzervaren waren niet eerder op grachtenmuren in Amersfoort gevonden. Alle varens bleken te groeien in een diepe groef tussen de kademuren en de dekstenen aan de bovenzijde.

7 Vanaf juli 2014 werd het onderzoek uitgebreid naar de kademuren van de bouwfasen twee en drie. Daar bleek niet één varen aanwezig te zijn, terwijl de constructie van de kademuren exact gelijk was aan de muren uit bouwfase 1. Dat riep vragen op. In het vervolgonderzoek, in de tweede helft van 2014 en de eerste helft van 2015, werd kritisch gekeken naar de constructie van de kademuren, de wijze van bevestiging van de dekstenen, de mortelsamenstelling en de aansluiting van de kademuren en dekstenen aan de omgeving. Zwartsteelvaren Uit het rapport blijkt dat vrijwel zeker een directe aansluiting van de dekstenen van de kademuren aan de bestrating, open voegen en de mortelsamenstelling een belangrijke rol spelen. Het feit dat in bouwfase 2 en 3 geen varens voorkomen kan vrijwel zeker verklaard worden uit het feit dat daar de kademuren niet rechtstreeks aansluiten op de bestrating maar op een groen talud. Er is in bouwfase 2 één straat waar de kademuur wel aansluit op de bestrating en daar werden inderdaad varens aangetroffen. Meer informatie: Projecten/muurplanten/2015-Muurvarens- Vathorst-Amersfoort.pdf Smalle ijzervaren Muurleeuwebek Stijve naaldvaren

8 Het IVN Het IVN, Instituut voor natuur- en milieu-educatie en duurzaamheid, is een vereniging van vrijwilligers en beroepskrachten die streeft naar meer (kennis over) natuur en een betere kwaliteit van het milieu. Verspreid over Nederland heeft het IVN zo n 170 plaatselijke afdelingen en een aantal regionale consulentschappen. Meer dan leden zetten zich actief in voor de natuur en het milieu door middel van allerlei voorlichtende en educatieve activiteiten. Minimum bedragen contributie: actief lid 17,50, gezinslid 5,-, donateur 10,- en jeugdlid 10,-. Uitgaven: kwartaalblad De Uitloper, voor actuele zaken tussendoor via e- post De Vooruitloper, plus vier maal per jaar het landelijke blad Mens en natuur. Meer informatie: De KNNV De Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging (KNNV) is een ver- eniging voor veldbiologie en h o u d t z i c h a c t i e f b e z i g m e t natuurbeleving, na- tuurstudie en natuurbescherming. Jong en oud kunnen er terecht. Onder de leden zowel vakmensen als liefhebbers die meer willen weten. De KNNV verzorgt excursies, kampen, reizen, lezingen en inventariseert natuurge- bieden. Leden ontvangen het verenigingsblad Natura dat zes keer per jaar verschijnt, met informatieve artikelen o v e r n a t u u r, n a t u u r b e s c h e r m i n g, boekbesprekingen en nieuws uit de vereniging. KNNV-leden krijgen kortingen op boeken uit de eigen KNNV-Uitgeverij. Het lidmaatschap van de vereniging kost 28 euro per jaar voor leden en 14 euro voor huisgenootleden. Donateurs betalen minimaal 10 euro per jaar. Meer informatie: www5.knnv.nl/amersfoort. Colofon De Konvo en De Vooruitloper zijn de digitale nieuwsbrieven van respectievelijk de KNNV-afdeling Amersfoort en het IVN Amersfoort, en omstreken. De nieuwsbrief verschijnt wanneer er iets is te melden. Redactie: Kees Quaadgras E-postadressen: redactie.konvo@gmail.com redactie.uitloper@gmail.com Het IVN is erkend als ANI.