VLEERMUISONDERZOEK KONINGSWEG 17 TE ARNHEM GEMEENTE ARNHEM

Transcriptie

1 VLEERMUISONDERZOEK KONINGSWEG 17 TE ARNHEM GEMEENTE ARNHEM

2 Vleermuisonderzoek Koningsweg 17 te Arnhem in de gemeente Arnhem Opdrachtgever OOSTZEE stedenbouw Postbus AA Arnhem Project ARN.OOS.ECO2 Rapportnummer Status Eindrapportage Datum 27 september 2013 Vestiging Opsteller Doetinchem Ing. L. Hunink-Verwoerd Paraaf Kwaliteitscontrole Ing. E.R. Witter Paraaf Kwaliteitszorg Econsultancy is lid van het Netwerk Groene Bureaus (NGB). Het NGB is een vereniging van ecologische advies- en - onderzoeksbureaus en werkt aan de kwaliteit van advisering gericht op natuur, landschap, water, milieu en ruimte en behartigt de belangen van groene adviesbureaus. Het Netwerk hanteert een gedragscode die opdrachtgevers en andere belanghebbenden een basis biedt om de leden aan te spreken op de kwaliteit van hun werk. Betrouwbaarheid Dit onderzoek is op zorgvuldige wijze uitgevoerd conform de toepasselijke en van kracht zijnde regelgeving ten aanzien van natuurwetgeving. Het onderzoek betreft een momentopname en geeft een inschatting van de geschiktheid van de onderzoekslocatie voor beschermde soorten. Het incidenteel voorkomen van beschermde soorten is echter nooit met zekerheid te voorspellen. Econsultancy accepteert derhalve op voorhand geen aansprakelijkheid ten aanzien van mogelijke beslissingen die de opdrachtgever naar aanleiding van het door Econsultancy uitgevoerde onderzoek neemt.

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING GEBIEDSBESCHRIJVING Huidig gebruik onderzoekslocatie en omgeving Toekomstig gebruik van de onderzoekslocatie en voorgenomen ingrepen RESULTATEN VOORGAAND ONDERZOEK ONDERZOEKSMETHODIEK ONDERZOEKSRESULTATEN TOETSING AAN WET- EN REGELGEVING Beschermingsregime Functie van de onderzoekslocatie voor vleermuizen Maatregelen en wetgeving CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN ARN.OOS.ECO2

4 1 INLEIDING Econsultancy heeft van OOSTZEE stedenbouw, namens de Stichting het Nationale Park De Hoge Veluwe, opdracht gekregen voor het uitvoeren van een vleermuisonderzoek aan de Koningsweg 17 te Arnhem in de gemeente Arnhem. Het vleermuisonderzoek is uitgevoerd in het kader van een bestemmingsplanwijziging. Het vleermuisonderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van de resultaten van de quickscan flora en fauna die Econsultancy in juni 2013 op de onderzoekslocatie heeft uitgevoerd (rapport ARN.OOS.ECO1). Econsultancy is lid van de branchevereniging "Netwerk Groene Bureaus" en werkt volgens de door het Netwerk opgestelde gedragscode en protocollen. 2 GEBIEDSBESCHRIJVING 2.1 Huidig gebruik onderzoekslocatie en omgeving De onderzoekslocatie (± 5 ha.) ligt aan de Koningsweg 17, circa 6 kilometer ten noordwesten van de kern van Arnhem in de gemeente Arnhem (zie figuur 1). Volgens de topografische kaart van Nederland, kaartblad 40 A (schaal 1:25.000), zijn de coördinaten van het midden van de onderzoekslocatie X = , Y = Figuur 1. Topografische ligging onderzoekslocatie ARN.OOS.ECO2 Pagina 1 van 10

5 De onderzoekslocatie is bebouwd met een horecagelegenheid; Restaurant Rijzenburg. Het pand is niet meer als restaurant in gebruik en is tijdelijk bewoond. De bebouwing bestaat uit een hoofdgebouw en een bijgebouw. Het hoofdgebouw is voorzien van een rieten en een dakpannendak. De ramen zijn voorzien van vensterluiken. Het bijgebouw is voorzien van een pannendak en een vrije zolderruimte. In de tuin zijn monumentale bomen aanwezig. Noordelijk op de onderzoekslocatie bevinden zich weides en een parkeerterrein van het Nationaal Park de Hoge Veluwe. Westelijk op de onderzoekslocatie bevindt zich de toegangsweg met kastanjebomen naar het Nationaal Park. Ten noorden van de onderzoekslocatie bevindt zich Nationaal Park de Hoge Veluwe. Ten zuiden van de onderzoekslocatie bevindt zich de Koningsweg (N311). Ten oosten van de onderzoekslocatie is de Kemperbergerweg gelegen. In figuur 2 is een luchtfoto van de onderzoekslocatie en de directe omgeving weergegeven. De figuren 3 t/m 8 geven een impressie van de onderzoekslocatie middels foto s die zijn genomen tijdens de quickan. Figuur 2. Luchtfoto onderzoekslocatie en directe omgeving ARN.OOS.ECO2 Pagina 2 van 10

6 Figuur 3. Restaurant met bijgebouw. Figuur 4. Voorzijde restaurant. Figuur 5. Achterzijde restaurant. Figuur 6. Bosrand langs westzijde. Figuur 7. Oprijlaan naar NP. Figuur 8. Weide op onderzoekslocatie. 2.2 Toekomstig gebruik van de onderzoekslocatie en voorgenomen ingrepen De initiatiefnemer is voornemens twee woningen in de Rijzenburg te vestigen. Hiertoe zal het pand intern worden verbouwd. Het bijgebouw wordt omgevormd tot garage voor beide woningen. Mogelijk wordt er een klein bijgebouw op het erf gerealiseerd. Vanaf de oostzijde zal er een nieuw onverhard toegangspad worden gerealiseerd. In de tuin wordt een aantal hagen aangeplant. Er worden geen bomen gekapt. De parkeerplaatsen aan de noordzijde van de Rijzenburg worden verwijderd en zal deel gaan uitmaken van het grasland. Figuur 9. Inrichtingsplan ARN.OOS.ECO2 Pagina 3 van 10

7 3 RESULTATEN VOORGAAND ONDERZOEK Uit de quickscan blijkt dat, om de effecten van de ingreep volledig te kunnen toetsen aan de Flora- en faunawet er op sommige punten meer informatie is benodigd: Vleermuizen Het bijgebouw is geschikt als verblijfplaats voor vleermuizen. Het bijgebouw wordt omgevormd tot garage. Dit pand is voorzien van open stootvoegen die gewone dwergvleermuizen toegang kunnen verschaffen tot de spouwruimte. Achter de daklijsten is ruimte aanwezig waar vleermuizen tussen kunnen kruipen. Gelet op de geschiktheid van de bebouwing voor vleermuizen, zal aanvullend onderzoek noodzakelijk zijn om de functie van het gebied voor vleermuizen te kunnen vaststellen. Deze informatie is nodig om mitigerende maatregelen te kunnen treffen waardoor overtredingen van de Flora- en Faunawet kunnen worden voorkomen. De vleermuissoorten die onderzocht dienen te worden zijn gewone dwergvleermuis, gewone grootoorvleermuis en laatvlieger. Een dergelijk aanvullend onderzoek dient te worden uitgevoerd conform het protocol voor vleermuisonderzoek (Netwerk Groene Bureaus, 2013). Dit houdt in dat afhankelijk van de potentiële functies er in de periode april tot en met september een aantal veldbezoeken uitgevoerd dienen te worden. Vervolgens kan aan de hand van de onderzoeksresultaten worden vastgesteld of er overtredingen plaats zullen vinden bij de uitvoering van het project. 4 ONDERZOEKSMETHODIEK Voor het onderzoek zijn in de periode juli tot eind september in totaal vier veldbezoeken uitgevoerd.. De inventarisatiemethode is conform het protocol voor vleermuisonderzoek (versie maart 2013), dat is opgesteld door het vleermuisvakberaad van het Netwerk Groene Bureau's en de Zoogdiervereniging, in overleg met Dienst Landelijk Gebied en de Gegevensautoriteit Natuur. De onderzoeksinspanning is gebaseerd op de functies zomerverblijfplaats, kraamverblijf en paarverblijf/zwermplaats voor de laatvlieger, gewone dwergvleermuis en gewone grootoorvleermuis. Het protocol heeft tot doel het belang van de functies van onderzoekslocaties voor soorten vleermuizen effectief en efficiënt vast te stellen dan wel uit te sluiten. Doordat het protocol is gevolgd, bestaat grote mate van juridische zekerheid, dat is voldaan aan een wettelijke en maatschappelijk verantwoorde inspanning, om na te gaan of soorten en functies van gebieden in het geding zijn. Het kan nooit worden uitgesloten dat verblijfsfuncties tijdens het onderzoek worden gemist, maar er is wel aan de onderzoeksinspanning voldaan. In het bijzonder wanneer de aanwezigheid van gebiedsfuncties of soorten wordt uitgesloten, zou een onderzoek volgens het protocol als juridisch voldoende moeten worden aangemerkt. Het vleermuizenonderzoek is uitgevoerd binnen de meest gunstige periode van het jaar waarin vleermuizen aantoonbaar van de onderzoekslocatie gebruik kunnen maken (juni - september). Winterverblijfplaatsen zijn zeer lastig aan te tonen. Gedurende de periode mei tot en met half juli hebben de meeste soorten hun zomer- en kraamverblijfplaatsen bezet en zijn druk bezig met het grootbrengen van jonge dieren. In de maanden augustus en september maken vleermuizen gebruik van paarverblijfplaatsen en zijn veel soorten in de omgeving van hun winterverblijf te vinden. Naast kraam- en paarverblijfplaatsen is het aanvullende onderzoek ook gericht op de functie zomerverblijfplaats. Alle veldbezoeken zijn uitgevoerd met behulp van een batdetectors (Pettersson D 240x). Tijdens de veldbezoeken is voornamelijk gelet op uitvliegende, invliegende of zwermende vleermuizen. Daarnaast is er ook gelet op foeragerende en passerende vleermuizen. Tijdens de twee laatste veldbezoeken is voornamelijk gelet op sociale geluiden. In de periode augustus - september produceren ARN.OOS.ECO2 Pagina 4 van 10

8 mannetjes vleermuizen sociale geluiden vanuit of vliegend rondom bebouwing om vrouwtjes te lokken. Het onderzoek heeft zich gericht op verblijfplaatsen in het bijgebouw. Aan het hoofdgebouw vinden aan de buitenzijde geen wijzigingen plaats, waardoor vleermuizen niet verstoord kunnen raken door de werkzaamheden. Aanvullend op het onderzoek met de batdetector is een aantal bezoeken aan de zolderruimte boven het bijgebouw gebracht. Met behulp van een zaklamp is hierbij gezocht (naar sporen van) vleermuizen. Tabel I bevat een overzicht van de uitgevoerde veldbezoeken. Tabel I. Onderzoeksinspanning per soortgroep april mei juni juli augustus september vleermuizen tijdstip 2 x avond - 2 x avond datum 12 juni, 16 juli augustus, 17 september 2013 functie zomer/kraamverblijf zomer/paar/baltsverblijf De veldbezoeken zijn in de avonduren uitgevoerd (geen ochtendrondes). Hiervoor is gekozen omdat het een overzichtelijke locatie betreft. Voor het waarnemen van laatvlieger zijn avondrondes verplicht. Deze soort komt veelvuldig in het plangebied voor. Tijdens het laatste veldbezoek in september is het onderzoek gestart voor het uitvliegmoment van vleermuizen om naast de functie van paarverblijf ook meer informatie te krijgen over zomerverblijfplaatsen. Omdat het onderzoek is opgestart in juni, zijn er geen onderzoeksgegevens van de periode april en mei. Tijdens de veldbezoeken waren de weersomstandigheden voor het waarnemen van vleermuizen gunstig. Tijdens geen van de veldbezoeken was de temperatuur lager dan 12 ºC. De windsnelheid lag beneden de 3 Bft. Tijdens het eerste veldbezoek op 12 juni viel er lichte regen. Desondanks was er die avond veel vleermuisactiviteit, zodat de regen niet van invloed is geweest op de onderzoeksresultaten ARN.OOS.ECO2 Pagina 5 van 10

9 5 ONDERZOEKSRESULTATEN Verblijfplaatsen binnen de onderzoekslocatie Er zijn tijdens het eerste veldbezoek geen invliegende, uitvliegende, zwermende of gevel grijpende vleermuizen waargenomen bij de bebouwing. Dit geldt ook voor de drie overige veldbezoeken. De zolderruimte boven het bijgebouw is tijdens het eerste veldbezoek bezocht. Op een verhoogd plateau dat zich op de zolderruimte bevindt, zijn circa 20 vleermuiskeutels aangetroffen. Ook zijn er keutels in de nok van de zolderruimte aangetroffen. Een aantal keutels is met behulp van een binoculair onderzocht. Voor zover beoordeeld kon worden, betreffen het keutels van de gewone grootoorvleermuis. Volgens de veldgids diersporen (KNNV, 2007) zijn voor een betrouwbare herkenning 50 onbeschadigde uitwerpselen nodig, hetgeen hier niet het geval is geweest en kon zijn. Tijdens de opvolgende veldbezoeken is gekeken of het aantal keutels toenam en hiermee te zien of het verblijf nog actueel in gebruik is. Tijdens de opvolgende veldbezoeken bleek het aantal keutels niet te zijn toegenomen. Gelet op het aantal keutels gaat het niet om een kraamkolonie maar om één of enkele individuen. Tijdens de laatste veldbezoeken zijn geen vleermuizen waargenomen die baltsvluchten maakten of eenduidige vliegpatronen langs de bebouwing maakten die er op kunnen duiden dat er een paarverblijfplaats in de bebouwing aanwezig is. Foeragerende vleermuizen Tijdens het eerste veldbezoek van het vleermuisonderzoek zijn enkele foeragerende gewone dwergvleermuizen op de onderzoekslocatie waargenomen. De dieren maakten daarbij gebruik van de bomen in de tuin. Verder zijn er minimaal acht foeragerende laatvliegers op de onderzoekslocatie aangetroffen. Hierbij maken de laatvliegers gebruik van het gehele plangebied. De dieren vliegen in de tuin, langs de bomen, boven de weides en langs/door de lanen. Boven de weide zijn twee foeragerende rosse vleermuizen waargenomen. Tijdens de overige veldbezoeken minder tot geen foeragerende vleermuizen waargenomen. Figuur 10. Waarnemingen vleermuizen op de onderzoekslocatie ARN.OOS.ECO2 Pagina 6 van 10

10 Vliegroutes Vleermuizen maken veelal gebruik van lijnvormige (donkere) landschapselementen als houtsingels, beken en lanen om zich te verplaatsen tussen verblijfplaatsen en foerageergebieden. Op de onderzoekslocatie zijn lanen en bomenrijen aanwezig. Tijdens de veldbezoeken zijn laatvliegers waargenomen die gebruik maken van deze elementen om langs te vliegen als vliegroute of als foerageerroute. De bomen trekken veel insecten aan die als voedsel dienen voor vleermuizen. De vleermuizen verplaatsen zich langs deze lijnvormige landschapselementen. 6 TOETSING AAN WET- EN REGELGEVING 6.1 Beschermingsregime Alle in Nederland voorkomende vleermuissoorten genieten zowel binnen de Flora- en faunawet als binnen de Natuurbeschermingswet een strikte bescherming. Alle vleermuissoorten staan vermeld in bijlage IV van de Europese Habitatrichtlijn. Dit betekent dat ze beschermd zijn tegen verstoring van vaste rust- en verblijfplaatsen. Onder deze vaste rust- en verblijfplaatsen wordt verstaan: "het gehele systeem waarvan een populatie gebruik maakt tijdens de jaarcyclus van de soort". Dit houdt in dat niet alleen de zomer- en winterverblijfplaatsen maar ook de verbindingen hiertussen (vliegroutes) en de foerageergebieden bescherming genieten. Vleermuizen zijn streng beschermd omdat dat ze erg kwetsbaar zijn. De afgelopen vijftig jaar zijn sommige soorten erg zeldzaam geworden of geheel verdwenen. Wanneer overwinterende dieren worden verstoord, is de kans groot dat ze sterven omdat ze dan teveel van hun vetreserve gebruiken. Maar al te vaak worden bomen gekapt en oude gebouwen gerenoveerd of gesloopt. Als zich hierin een vleermuiskolonie bevindt, heeft dat grote gevolgen voor de vleermuisstand in de wijde omgeving. Omdat ze meestal maar één jong per jaar krijgen, kan herstel erg lang duren. Vleermuizen kunnen zelf geen verblijfplaatsen maken en zijn dus afhankelijk van bestaande verblijfplaatsen. Daarnaast hebben ingrepen in het landschap ook negatieve gevolgen doordat foerageergebieden en vliegroutes, waar vleermuizen jaren achtereen gebruik van maken, verdwijnen. De impact die een ingreep kan hebben verschilt sterk per situatie en per soort waardoor meestal gedetailleerde gegevens nodig zijn om een passend advies te geven. Opgemerkt wordt dat vleermuizen door mensen soms als eng of vervelend kunnen worden beschouwd. Dit onderwerp wordt hierbij aangestipt omdat bij nieuwbouwprojecten vaak sprake is van nieuwe, onwetende bewoners. Gewone dwergvleermuizen zijn ongevaarlijk. In een woning knagen ze niets aan en produceren ze geen hinderlijke ontlasting. Het is een fabel dat ze in haren vliegen, door hun ultrasone echolocatie zullen ze nooit zomaar ergens tegenaan vliegen. Vleermuizen zijn juist nuttig, ze vangen grote hoeveelheden insecten weg, waaronder muggen. 6.2 Functie van de onderzoekslocatie voor vleermuizen Tijdens het onderzoek met de batdetector zijn geen verblijfplaatsen van vleermuizen in de bebouwing aangetroffen. De aangetroffen uitwerpselen van vleermuizen op de zolderruimte duiden echter op een verblijfplaats van één of enkele individuen van de gewone grootoorvleermuis die in het verleden (mogelijk in het seizoen 2012) van het bijgebouw gebruik hebben gemaakt. Vleermuizen maken gedurende het jaar gebruik van verschillende verblijfplaatsen. Mogelijk dat gedurende het volgende jaar de vleermuizen een aantal weken aan de nokbalken van de zolderruimte of op het dakbeschot van de zolderruimte zullen verblijven. Vleermuizen kunnen de zolderruimte naar verwachting bereiken door aan de buitenzijde achter de windveren te kruipen ARN.OOS.ECO2 Pagina 7 van 10

11 Er is ook een luik in het bijgebouw aanwezig, maar deze is afgedicht met gaas waardoor vleermuizen daarvan geen gebruik kunnen maken om binnen te komen. Figuur 11. Bijgebouw achter windveren is ruimte aanwezig voor vleermuizen om onder te kruipen. Figuur 12. Overzicht zolderruimte. Figuur 13. Vleermuiskeutels in nok zolderruimte. De onderzoekslocatie vormt voor de laatvlieger een belangrijk foerageergebied. Er zijn zeker 8 foeragerende exemplaren op de onderzoekslocatie waargenomen. De aanwezigheid van bomen, landschapsstructuren en donkerte speelt daarbij een belangrijke rol. 6.3 Maatregelen en wetgeving Per functie die het gebied voor vleermuizen heeft, worden de consequenties van de ingreep ten aanzien van de Flora- en faunawet beschreven. Daarnaast wordt ingegaan welke maatregelen getroffen kunnen worden om overtredingen van de Flora- en faunawet te voorkomen. Vaste rust- en verblijfplaatsen Vleermuizen kunnen gebruik maken van de zolderruimte en/of ruimte boven het dakbeschot. In de huidige situatie is de zolderruimte door mensen te bereiken door middel van een uitschuifbare vlizotrap. Op de zolderruimte kan het licht worden aangeschakeld. Met het huidige gebruik kunnen vleermuizen gebruik maken van de zolder. Er kunnen goederen op de zolderruimte worden opgeslagen en zolang het licht wordt uitgeschakeld, blijft de zolderruimte zelf geschikt voor vleermuizen. In de toekomstige situatie wordt het bijgebouw omgevormd tot garage voor het stallen van auto s. Hiertoe zal de benedenverdieping worden omgevormd en blijft de zolderruimte ongemoeid. Bij deze werkzaamheden zijn geen negatieve effecten op vleermuizen te verwachten. Mochten er werkzaamheden aan de zolderruimte plaatsvinden, dan wordt geadviseerd om contact op te nemen met een vleermuisdeskundige van Econsultancy. Dit geldt ook voor werkzaamheden aan de windveren (behalve schilderen). De deskundige kan adviseren op welke wijze schade aan vleermuizen voorkomen kan worden en hoe het verblijf beschikbaar kan blijven voor vleermuizen. Op deze wijze is het aanvragen van een ontheffing vooralsnog niet noodzakelijk ARN.OOS.ECO2 Pagina 8 van 10

12 Foerageergebied en vliegroutes De onderzoekslocatie vormt voor de laatvlieger een belangrijk foerageergebied. Bij de inrichting dient in het kader van verlichting rekening gehouden te worden met vleermuizen door geen verlichting toe te passen of minimaal door middel van vleermuisvriendelijke verlichting (batlampen). Omdat vleermuisogen erg lichtgevoelig zijn, worden ze door verlichting met normale lichtintensiteiten al gauw verstoord. Het ultraviolette licht van bijvoorbeeld straatverlichting is voor het menselijk oog onzichtbaar, vleermuizen nemen dit wel zeer sterk waar. Als vleermuizen hier doorheen vliegen, veroorzaakt dat een tijdelijke pijnlijke verblinding. Dit vormt een grote barrière voor vleermuizen omdat de ogen van de vleermuis na de verblinding eerst weer moeten wennen aan het donker, wat enige tijd duurt. Recent is er door samenwerking van de Zoogdiervereniging, Rijkswaterstaat, en LEDexpert vleermuisvriendelijke verlichting ontworpen. Het plan voorziet in principe niet in het aanbrengen van verlichting. Mocht er wel verlichting in de tuin of op het overige terreindeel worden aangebracht, dan kunnen overtredingen van de Flora- en faunawet alleen worden voorkomen door gebruik te maken van deze amberkleurige batlamp. De verlichting dient zo laag mogelijk te worden aangebracht en naar beneden gericht. Figuur 8 Amberkleurige UV-vrije ledlamp (bron: Rijkswaterstaat) Aan het bijgebouw is momenteel een bouwlamp met bewegingsmelder aanwezig. Vrijblijvend wordt geadviseerd om deze te verwijderen of te vervangen voor minder fel licht dat naar beneden is gericht. Verder zijn er oude lichtpunten in de tuin aanwezig die de bomen in het verleden hebben beschenen. Deze zijn in de huidige situatie niet meer in gebruik en dienen in de toekomstige situatie ook niet meer in gebruik te worden genomen om overtredingen ten aanzien van de Flora- en faunawet (en Natuurbeschermingset 1998 / EHS, aspect donkerte) te voorkomen ARN.OOS.ECO2 Pagina 9 van 10

13 7 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Econsultancy heeft in opdracht van OOSTZEE stedenbouw, namens de Stichting het Nationale Park De Hoge Veluwe, een vleermuisonderzoek uitgevoerd aan de Koningsweg 17 te Arnhem in de gemeente Arnhem. Het vleermuisonderzoek is uitgevoerd in het kader van een bestemmingsplanwijziging Voorgenomen ingreep De initiatiefnemer is voornemens twee woningen in de Rijzenburg te vestigen. Hiertoe zal het pand intern worden verbouwd. Het bijgebouw wordt omgevormd tot garage voor beide woningen. Mogelijk wordt er een klein bijgebouw op het erf gerealiseerd. Vanaf de oostzijde zal er een nieuw onverhard toegangspad worden gerealiseerd. In de tuin wordt een aantal hagen aangeplant. Er worden geen bomen gekapt. De parkeerplaatsen aan de noordzijde van de Rijzenburg worden verwijderd en zal deel gaan uitmaken van het grasland. Functie onderzoekslocatie voor vleermuizen Tijdens het onderzoek met de batdetector zijn geen verblijfplaatsen van vleermuizen in de bebouwing aangetroffen. De aangetroffen uitwerpselen van vleermuizen op de zolderruimte duiden echter op een verblijfplaats van één of enkele individuen van de gewone grootoorvleermuis die in het verleden van het bijgebouw gebruik hebben gemaakt. Mogelijk dat gedurende het volgende jaar de vleermuizen een aantal weken op de zolderruimte of op het dakbeschot van de zolderruimte zullen verblijven. De onderzoekslocatie vormt voor de laatvlieger een belangrijk foerageergebied. Er zijn zeker 8 foeragerende exemplaren op de onderzoekslocatie waargenomen. De aanwezigheid van bomen, landschapsstructuren en donkerte speelt daarbij een belangrijke rol. Conclusie Met continuering van het huidige gebruik van de zolderruimte van het bijgebouw kunnen vleermuizen gebruik (blijven) maken van de zolderruimte. Er kunnen goederen op de zolderruimte worden opgeslagen en zolang het licht wordt uitgeschakeld, blijft het geschikt voor vleermuizen. Bij werkzaamheden aan de benedenverdieping van het bijgebouw zijn geen negatieve effecten op vleermuizen te verwachten. Mochten er werkzaamheden aan de zolderruimte plaatsvinden, dan wordt geadviseerd om contact op te nemen met een vleermuisdeskundige van Econsultancy. De deskundige kan adviseren op welke wijze schade aan vleermuizen voorkomen kan worden en hoe het verblijf beschikbaar kan blijven voor vleermuizen. Op deze wijze is het aanvragen van een ontheffing vooralsnog niet noodzakelijk. De onderzoekslocatie vormt voor de laatvlieger een belangrijk foerageergebied. Bij de inrichting dient in het kader van verlichting rekening gehouden te worden met vleermuizen door geen verlichting toe te passen of minimaal door middel van vleermuisvriendelijke verlichting (batlampen). Econsultancy Doetinchem, 27 september ARN.OOS.ECO2 Pagina 10 van 10

14 Over Econsultancy.. Econsultancy is een onafhankelijk adviesbureau. Wij bieden realistisch advies en concrete oplossingen voor milieuvraagstukken en willen daarmee een bijdrage leveren aan een duurzaam en verantwoord gebruik van onze leefomgeving. Diensten Wij kunnen u van dienst zijn met een uitgebreid scala aan onderzoeken op het gebied van bodem, waterbodem, water, archeologie, ecologie en milieu. Op vindt u uitgebreide informatie over de verschillende onderzoeken. Werkwijze Inzet en professionele betrokkenheid kenmerkt onze diensten. De verantwoordelijke projectleider is het eenduidige aanspreekpunt voor de klant en draagt zorg voor alle aspecten van het project: kwaliteit, tijd, geld, communicatie en organisatie. De kernwaarden deskundig, vertrouwd, betrokken, flexibel, zorgvuldig en vernieuwend zijn een belangrijke leidraad in ons handelen. Kennis Het deskundig begeleiden van onze opdrachtgevers vraagt om betrokkenheid bij en kennis van de bedoelingen van de opdrachtgever. Het vereist ook gedegen en actuele vakinhoudelijke kennis. Alle beschikbare kennis wordt snel en effectief ingezet. De medewerkers vormen ons belangrijkste kapitaal. Persoonlijke en inhoudelijke ontwikkeling staat centraal want het werk vraagt steeds om nieuwe kennis en nieuwe verantwoordelijkheden. Creativiteit Onze medewerkers zijn in staat om buiten de geijkte kaders een oplossing te zoeken met in achtneming van de geldende wet- en regelgeving. Oplossingen die bedoeld zijn om snel en efficiënt het doel van de opdrachtgever te bereiken. Kwaliteit Er wordt continue gestreefd naar het verhogen van de professionaliteit van de dienstverlening. Het leveren van diensten wordt intern op een dusdanige wijze georganiseerd dat het gevraagde resultaat daadwerkelijk op een zo effectief en efficiënt mogelijke wijze wordt voortgebracht. Hierbij staat de klanttevredenheid centraal. Het kwaliteitssysteem van Econsultancy voldoet aan de NEN-EN-ISO 9001: Tevens is Econsultancy gecertificeerd voor diverse protocollen en beoordelingsrichtlijnen. Opdrachtgevers Econsultancy heeft sinds haar oprichting in 1996 al meer dan tienduizend projecten uitgevoerd. Projecten in opdracht van particulier tot de Rijksoverheid, van het bedrijfsleven tot non-profit organisaties. De projecten kennen een grote diversiteit en hebben in sommige gevallen uitsluitend een onderzoekend karakter en zijn in andere gevallen meer adviserend. Steeds vaker wordt onderzoek binnen meerdere disciplines door onze opdrachtgevers verlangt. Onze medewerkers zijn in staat dit voor de opdrachtgever te coördineren en zelf (deel)onderzoeken uit te voeren. Ter illustratie van de veelvoud en veelzijdigheid van de projecten in de werkvelden bodem, waterbodem, ecologie, archeologie, water en milieu kunnen uitgebreide referentielijsten worden verschaft. Vestiging Limburg Vestiging Gelderland Vestiging Brabant Rijksweg Noord 39 Fabriekstraat 19c Rapenstraat KS Swalmen 7005 AP Doetinchem 5831 GJ Boxmeer Tel Tel Tel Swalmen@econsultancy.nl Doetinchem@econsultancy.nl Boxmeer@econsultancy.nl

15