AANVULLEND ECOLOGISCH VELDONDERZOEK DE PAAD 24 TE WELL GEMEENTE BERGEN

Transcriptie

1 AANVULLEND ECOLOGISCH VELDONDERZOEK DE PAAD 24 TE WELL GEMEENTE BERGEN

2 AANVULLEND ECOLOGISCH VELDONDERZOEK De Paad 24 te Well in de gemeente Bergen Opdrachtgever Beusmans & Jansen Van Vlattenstraat SE Sevenum Project BER.BEU.ECO2 Rapportnummer Status Eindrapportage Datum 4 november 2011 Vestiging Opsteller Boxmeer Ing. M. Koen Paraaf Kwaliteitscontrole Drs. B.G.W. Aarts Paraaf Kwaliteitszorg Econsultancy is lid van het Netwerk Groene Bureaus (NGB). Het NGB is een vereniging van ecologische advies- en - onderzoeksbureaus en werkt aan de kwaliteit van advisering gericht op natuur, landschap, water, milieu en ruimte en behartigt de belangen van groene adviesbureaus. Het Netwerk hanteert een gedragscode die opdrachtgevers en andere belanghebbenden een basis biedt om de leden aan te spreken op de kwaliteit van hun werk. Betrouwbaarheid Dit onderzoek is op zorgvuldige wijze uitgevoerd conform de toepasselijke en van kracht zijnde regelgeving ten aanzien van natuurwetgeving. Het onderzoek betreft een momentopname en geeft een inschatting van de geschiktheid van de onderzoekslocatie voor beschermde soorten. Het incidenteel voorkomen van beschermde soorten is echter nooit met zekerheid te voorspellen. Econsultancy accepteert derhalve op voorhand geen aansprakelijkheid ten aanzien van mogelijke beslissingen die de opdrachtgever naar aanleiding van het door Econsultancy uitgevoerde onderzoek neemt.

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING GEBIEDSBESCHRIJVING Huidig gebruik onderzoekslocatie en omgeving Toekomstig gebruik van de onderzoekslocatie en voorgenomen ingrepen RESULTATEN VOORGAAND ONDERZOEK ONDERZOEKSMETHODIEK ONDERZOEKSRESULTATEN Huismus Vleermuizen Steenmarter TOETSING AAN WET- EN REGELGEVING Broedvogels Vleermuizen Steenmarter CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN BER.BEU.ECO2

4 1. INLEIDING Econsultancy heeft van Beusmans & Jansen opdracht gekregen voor het uitvoeren van een aanvullend ecologisch veldonderzoek aan De Paad 24 te Well in de gemeente Bergen. Het aanvullend ecologisch veldonderzoek is uitgevoerd in het kader van een bestemmingsplanwijziging en herontwikkeling van de onderzoekslocatie. Het aanvullend ecologisch veldonderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van de resultaten van de quickscan flora en fauna die Econsultancy bv begin 2011 op de onderzoekslocatie heeft uitgevoerd (rapport: BER.BEU.ECO1 d.d. 14 februari 2011). Econsultancy is lid van de branchevereniging "Netwerk Groene Bureaus" en werkt volgens de door het Netwerk opgestelde gedragscode en protocollen. 2. GEBIEDSBESCHRIJVING 2.1 Huidig gebruik onderzoekslocatie en omgeving De onderzoekslocatie (± m²) is gelegen aan de Paad 24, aan de rand van de bebouwde kom van Well in de gemeente Bergen (zie figuur 1). Volgens de topografische kaart van Nederland, kaartblad 52 E (schaal 1:25.000), zijn de coördinaten van het midden van de onderzoekslocatie X = , Y = De onderzoekslocatie is gelegen in het kilometerhok 203/396. De onderzoekslocatie betreft een woonperceel met een kleinschalig bosperceel en siertuin. De locatie is bebouwd met een woonhuis met aan bouw en een garage, alle voorzien van een dakpannen dak. Rondom de woning is een verwilderde siertuin aanwezig. Grenzend aan de westzijde bevindt zich een halfopen, kleinschalig bosperceel. Ten noorden van de onderzoekslocatie is een klein, verruigd weiland aanwezig met hierachter woningbouw met bijhorende siertuinen. Ten zuiden is het buitengebied gelegen met hoofdzakelijk weiland en akkergronden. Figuur 1. Topografische ligging van de onderzoekslocatie. 2.2 Toekomstig gebruik van de onderzoekslocatie en voorgenomen ingrepen De initiatiefnemer is voornemens vier nieuwbouwwoningen op de onderzoekslocatie te realiseren. Ten behoeve van de voorgenomen nieuwbouw zal de huidige bebouwing en aanwezige boom- en struikvegetatie worden verwijderd BER.BEU.ECO2 Pagina 1 van 12

5 3. RESULTATEN VOORGAAND ONDERZOEK Uit de quickscan is gebleken dat, om de effecten van de ingreep volledig te kunnen toetsen aan de Flora- en faunawet, er ten aanzien van enkele soort(groep)en meer informatie nodig is. Huismus De bebouwing op de onderzoekslocatie is toegankelijk voor broedvogels. Ondanks een vogelwerende voorziening (vogelschroot) onder de eerste rij dakpannen zijn op diverse plaatsen ruimtes aanwezig waarvan huismus, waarvan het nest jaarrond beschermde is, gebruik kan maken. Daarnaast zijn er diverse openingen tussen schuin liggende dakpannen aanwezig waarvan deze soort eveneens gebruik kan maken als nestlocatie. Figuur 1 en 2. Potentiële nestmogelijkheden voor huismus. Doordat de bebouwing potentieel geschikt is als nestlocatie voor huismus dient, in verband met de jaarrond beschermde status, de functie van de nestlocatie behouden te blijven. Om een inschatting te maken van de verstoring dient gedurende het broedseizoen aanvullend onderzoek te worden verricht. Tijdens het aanvullende onderzoek zal, indien aanwezig, worden gekeken naar het aantal broedparen dat gebruik maakt van de bebouwing en zal een omgevingscheck worden uitgevoerd naar uitwijkmogelijkheden voor eventuele huismussen naar overige in de omgeving aanwezige geschikte nestlocaties. Op deze wijze kan worden ingeschat in hoeverre sprake is van verstoring van huismus, of er sprake is van een overtreding van de Flora- en faunawet en, indien noodzakelijk, hoe deze overtreding te voorkomen is door het treffen van mitigerende maatregelen. Vleermuizen De bebouwing op de onderzoekslocatie is potentieel geschikt als verblijfplaats voor vleermuizen, vanwege de aanwezigheid van geschikte openingen die toegang verlenen tot verborgen ruimtes waarvan vleermuizen gebruik kunnen maken. Het gaat hierbij onder ander om de dakkapel aan de voorzijde van het woonhuis (zie figuur 3 en 4) en een opening in het dak van de overkapping (zie figuur 5 en 6). Bij de laatste locatie zijn tijdens het veldbezoek diverse uitwerpselen van vleermuizen aangetroffen (zie figuur 7 en 8). Daarnaast zijn er op één van de rolluiken uitwerpselen van vleermuis aangetroffen wat naar verwachting duidt op het gebruik van de rolluikkast door vleermuizen als verblijfplaats. Op basis van deze veldwaarnemingen is er door de voorgenomen ingreep sprake van een aannemelijke kans op verstoring van een vaste rust- of verblijfplaats van vleermuizen. De aanwezige bomen zijn gecontroleerd op voor vleermuizen geschikte holtes, deze zijn niet aangetroffen. Een aanvullend onderzoek binnen het geschikte seizoen dient meer uitsluitsel te geven over het gebruik van de te slopen bebouwing door vleermuizen. Vervolgens dient te worden vastgesteld of er overtredingen plaats zullen vinden bij de uitvoering van het project BER.BEU.ECO2 Pagina 2 van 12

6 Figuur 3 en 4. Potentiële verblijfplaats voor vleermuizen. Figuur 5 en 6. Potentiële verblijfplaats voor vleermuizen. Figuur 7 en 8. Locatie aangetroffen vleermuisuitwerpselen. Steenmarter De onderzoekslocatie vormt geschikt habitat voor steenmarter (tabel 2). Steenmarters gebruiken hooizolders, loze ruimtes onder het dak, schuurtjes en dergelijke, als verblijfplaats. Een steenmarter heeft binnen zijn territorium verscheidene verblijfplaatsen. Voor deze soort geldt geen vrijstelling van de Flora- en faunawet; de verblijfplaatsen zijn het gehele jaar beschermd. Tijdens het veldbezoek zijn rondom de bebouwing verse uitwerpselen en een latrine van steenmarter aangetroffen (zie figuur 9 en 10). Doordat er diverse toegangsmogelijkheden zijn tot de te slopen bebouwing is de aanwezigheid van een vaste rust- of verblijfplaats van steenmarter niet uitgesloten BER.BEU.ECO2 Pagina 3 van 12

7 Figuur 9 en 10. Latrine en uitwerpselen van steenmarter. De bebouwing op de onderzoekslocatie is geschikt als verblijfplaats voor steenmarter. Tijdens het veldbezoek rondom de bebouwing diverse verse uitwerpselen en een latrine aangetroffen die duiden gebruik van de onderzoekslocatie door deze soort. Het is zeer aannemelijk dat steenmarter een vaste rust- of verblijfplaats binnen de bebouwing heeft. Een nadere inpandig inspectie dient hierover uitsluitsel te geven. Indien de soort aanwezig is dient te worden bepaald of er door de ingreep sprake is van verstoring en, indien noodzakelijk, dienen maatregelen te worden getroffen om overtreding van de Flora- en faunawet te voorkomen BER.BEU.ECO2 Pagina 4 van 12

8 4. ONDERZOEKSMETHODIEK Huismus Om nestlocaties van huismus vast te stellen dan wel uit te sluiten hebben er twee veldbezoeken in de periode mei - juni 2011 plaatsgevonden. Er is niet conform de BMP-methode van SOVON gewerkt, aangezien het hier gaat om een eenvoudig te onderzoeken soort binnen een beperkt gebied. Gedurende twee ochtendrondes is gezocht naar roepende huismussen. Mannetjes huismussen roepen namelijk, met name in het voorjaar ( s ochtends), vaak vanaf de dakranden/goten waar hun nesten zich bevinden. Bij het aantreffen van roepende mannetjes mag worden aangenomen dat zich onder het betreffende dak een of meerdere nesten bevinden. Daarnaast is gedurende de ochtendrondes gelet op huismussen die (met nestmateriaal) onder dakpannen verdwijnen. Behalve op de onderzoekslocatie, is ook in de directe omgeving gezocht naar de aanwezigheid van huismus. Vleermuizen Veldonderzoek naar vleermuizen dient te worden uitgevoerd conform "Het protocol voor vleermuisinventarisaties, versie 30 maart 2011" dat is opgesteld door het vleermuisvakberaad van het Netwerk Groene Bureaus en de Zoogdiervereniging, in overleg met Dienst Landelijk Gebied en de Gegevensautoriteit Natuur. De uitgevoerde protocollaire onderzoeksinspanning is, met betrekking tot de geschiktheid van de onderzoekslocatie, gebaseerd op de functies zomer-, kraam en paar/baltsverblijfplaats voor de soorten gewone dwergvleermuis en laatvlieger. Op basis van het protocol en de overzichtelijkheid van de onderzoekslocatie zijn in de periode mei - september 2011 in totaal vijf aanvullende veldbezoeken uitgevoerd. De veldbezoeken hebben plaatsgevonden in de avonduren na zonsondergang en/of in de ochtenduren voor zonsopkomst. Het vleermuizenonderzoek is uitgevoerd binnen de meest gunstige periode van het jaar waarin vleermuizen aantoonbaar van de onderzoekslocatie gebruik kunnen maken. Gedurende de periode mei tot half juli hebben de meeste soorten hun zomer- en kraamverblijfplaatsen bezet en zijn druk bezig met het grootbrengen van jonge dieren. In de maanden augustus en september maken vleermuizen gebruik van paarverblijfplaatsen en zijn veel soorten in de omgeving van hun winterverblijf te vinden. Winterverblijfplaatsen zijn echter zeer lastig vast te stellen dan wel uit te sluiten, hieromtrent kunnen vooralsnog alleen aannames worden gedaan. Tijdens de veldbezoeken is voornamelijk gelet op uitvliegende, invliegende, zwermende en/of gevelgrijpende vleermuizen. Daarnaast is in de paarperiode (de twee laatste veldbezoeken) gelet op sociale geluiden. In de periode augustus - september produceren mannetjes vleermuizen namelijk sociale geluiden vanuit of vliegend rondom bebouwing om vrouwtjes te lokken. Naast verblijfplaatsen is tijdens het aanvullende veldonderzoek gelet op foeragerende en passerende vleermuizen. Tijdens alle veldbezoeken is gebruik gemaakt van batdetectors van het type Pettersson D240x. Een batdetector zet het voor het menselijk gehoor niet hoorbare ultrasone geluid van vleermuizen om naar frequenties die wel hoorbaar zijn. Op basis van de geluidsfrequenties en ritmes kunnen verschillende soorten vleermuizen worden onderscheiden. De opnamemogelijkheid is belangrijk omdat de geluidsopnames kunnen worden gebruikt voor het determineren van soorten die op basis van hun geluid moeilijk zijn te onderscheiden (met name Myotis-soort) en waarbij het sonogram uitsluitsel kan geven. Hierbij wordt gebruik gemaakt van analyseprogramma Batsound of Wavesurfer. Omdat het protocol is gevolgd, bestaat grote mate van juridische zekerheid dat is voldaan aan een wettelijke en maatschappelijk verantwoorde inspanning om na te gaan of soorten en functies van een gebied in het geding zijn. Het kan echter nooit worden uitgesloten dat verblijfsfuncties tijdens het veldonderzoek zijn gemist. Het protocollaire onderzoek blijft immers een reeks van momentopnames, maar er is wel aan een ecologisch en juridisch verantwoorde onderzoeksinspanning voldaan BER.BEU.ECO2 Pagina 5 van 12

9 In het bijzonder wanneer de aanwezigheid van gebiedsfuncties of soorten wordt uitgesloten zou een onderzoek volgens het protocol als juridisch voldoende moeten worden aangemerkt. Door het uitvoeren van in totaal vijf veldbezoeken is omtrent deze soortgroep voldoende zekerheid, zowel ecologisch als juridisch, verkregen over de functie(s) en het belang van de onderzoekslocatie voor vleermuizen. Tijdens de veldbezoeken waren de weersomstandigheden voor het waarnemen van vleermuizen gunstig. Tijdens geen van de veldbezoeken was de temperatuur lager dan 10 ºC. De windsnelheid lag beneden de 5 Bft. en er was geen sprake van neerslag, anders dan een lichte motregen. Steenmarter Voor steenmarter is tijdens alle veldbezoeken ten behoeve van het aanvullend veldonderzoek naar huismus en vleermuizen gezocht naar verse uitwerpselen van steenmarter. Daarnaast is besloten om de inpandige inspectie te verplaatsen naar een moment (enkele dagen) voor aanvang van de sloop. Hierdoor kan direct de aanwezigheid dan wel de afwezigheid op dat moment worden vastgesteld. En kan direct worden bepaald of er maatregelen dienen te worden getroffen om steenmarter uit de te slopen bebouwing te verjagen. Onderstaande tabellen bevatten een overzicht van de uitgevoerde onderzoeksinspanning per soort(groep) en een overzicht van de tijdstippen en weersomstandigheden per veldbezoek. Tabel I. Onderzoeksinspanning per soortgroep huismus tijdstip april mei juni juli augustus september oktober 2 x ochtend datum - 17 mei en 1 juni - functie nestlocatie vleermuizen tijdstip 1 x ochtend en 2 x avond* 2 x avond datum - nader te bepalen - nader te bepalen - functie zomer- en kraamverblijf paar/baltsverblijf steenmarter tijdstip datum inspectie verse uitwerpselen tijdens alle veldbezoeken - voor aanvang van de sloop functie * Deze onderzoeksinspanning is door twee personen uitgevoerd. aanwezigheid Tabel II. Weersomstandigheden en tijstippen per veldbezoek Datum tijd temperatuur weersomstandigheden 17 mei :00 uur - 8:00 uur circa 10 C zwaar bewolkt, droog en windkracht 2 Bft. 1 juni mei :00 uur - 7:00 uur circa 14 C onbewolkt, droog en windkracht 1 Bft. 23 juni :30 uur - 23:30 uur circa 15 C licht bewolkt, droog en windkracht 2 Bft. 15 juli :30 uur - 23:30 uur circa 19 C onbewolkt, droog en windkracht 3 Bft. 23 augustus uur uur circa 23 C half bewolkt, droog en windkracht 1 Bft. 16 september uur uur circa 16 C licht bewolkt, droog en windkracht 2 Bft BER.BEU.ECO2 Pagina 6 van 12

10 5. ONDERZOEKSRESULTATEN 5.1 Huismus Tijdens geen van de veldbezoeken zijn er huismussen waargenomen op de onderzoekslocatie of naastgelegen percelen. Wel zijn er bij woonboerderijen in de directe omgeving diverse huismussen waargenomen, die nestindicerend gedrag vertoonden. Deze huismussen broeden onder de daken van de woonboerderijen en bijhorende schuren. Aangezien op dezelfde ochtenden geen huismussen zijn waargenomen binnen de onderzoekslocatie, maar wel buiten de onderzoekslocatie, kan worden vastgesteld dat binnen de onderzoekslocatie geen nestlocatie van huismus aanwezig is. 5.2 Vleermuizen Verblijfplaatsen Tijdens het gehele aanvullend veldonderzoek zijn er geen gedragingen van vleermuizen waargenomen, die er op duiden dat de bebouwing op de onderzoekslocatie een verblijfsfunctie heeft voor vleermuizen. Ook zijn er tijdens de paarperiode geen baltsende vleermuizen waargenomen op of nabij de onderzoekslocatie. Doordat er geen aanwijzingen zijn gevonden dat de bebouwing binnen de onderzoekslocatie in gebruik is als vaste rust- en verblijfplaats, kan tevens worden aangenomen dat het geen functie heeft als winterverblijf. Foeragerende / passerende vleermuizen Tijdens de veldbezoeken op 23 juni en 15 juli zijn er in het bosgedeelte van de onderzoekslocatie twee foeragerende gewone dwergvleermuizen en één foeragerende laatvlieger waargenomen. De waargenomen vleermuizen zijn naar verwachting afkomstig van woningen ten noord(oost)en van de onderzoekslocatie. Ondanks dat het bosperceel wel een functie heeft voor enkele vleermuizen, zal het verlies van het bos geen negatief effect hebben op de lokale populatie. In de directe omgeving zijn bomenrijke gebieden en tuinen aanwezig, waar de betreffende vleermuizen voedsel kunnen vinden. Ondanks dat het verlies van het bosperceel niet zal leiden tot overtreding van de Flora- en faunawet, wordt wel geadviseerd (vrijblijvend) om enkele bomen aan te planten (of indien mogelijk te handhaven) waarbij de enkele vleermuizen ook in de toekomst, met name aan het begin van de avond, kunnen foerageren. 5.3 Steenmarter Tijdens de veldbezoeken op 17 mei en 13 september 2011 zijn er relatief verse uitwerpselen van steenmarter aangetroffen rondom de bebouwing op de onderzoekslocatie. Aangezien er relatief verse uitwerpselen zijn aangetroffen, relatief wil aangeven enkele dagen oud, kan worden aangenomen dat zich op de onderzoekslocatie een in gebruik zijnde verblijfplaats van steenmarter bevindt. Waar de verblijfplaats zich exact bevindt en of de betreffende verblijfplaats ook buiten de onderzoeksperiode wordt gebruikt is niet bekend BER.BEU.ECO2 Pagina 7 van 12

11 6. TOETSING AAN WET- EN REGELGEVING 6.1 Broedvogels Beschermingsregime Alle broedende inheemse vogels en hun nesten zijn wettelijk beschermd en vallen onder de strikt beschermde klasse (soorten tabel 3). De Flora- en faunawet regelt onder meer de bescherming van vogels in het broedseizoen: het verstoren van broedende vogels en jongen, of het vernielen van nesten en eieren is verboden. In de meeste gevallen is een overtreding gemakkelijk te voorkomen door de werkzaamheden buiten het broedseizoen uit te voeren of de broedgelegenheid buiten het broedseizoen te verwijderen. Nesten van huismus, steenuil, sperwer, ransuil, kerkuil, boomvalk, buizerd, gierzwaluw, grote gele kwikstaart, havik, ooievaar, oehoe, roek, slechtvalk, wespendief en zwarte wouw zijn het gehele jaar beschermd. Het betreffen soorten uit de beschermingscategorieën 1 t/m 4 van de aangepaste beoordeling ontheffing ruimtelijke ingrepen (bron: Dienst Regelingen, 25 augustus 2009). De nestplaats, bomengroep of boomholte van een deel van deze soorten worden ook buiten het broedseizoen gebruikt. Een ander deel van deze soorten maken enkel gebruik van door andere vogelsoorten gemaakte nestgelegenheid, of maken ieder jaar gebruik van hetzelfde nest (of dezelfde nestlocatie). Functie van de onderzoekslocatie voor broedvogels Op basis van het aanvullend veldonderzoek kan worden vastgesteld dat de onderzoekslocatie geen functie heeft als vaste rust en verblijfplaats voor vogelsoorten, zoals huismus, waarvan het nest jaarrond is beschermd (beschermingscategorie 1 t/m 4). Overtreding ten aanzien van het verstoren van een jaarrond beschermde nestplaats is niet aan de orde. 6.2 Vleermuizen Beschermingsregime Alle in Nederland voorkomende vleermuissoorten genieten zowel binnen de Flora- en faunawet als binnen de Natuurbeschermingswet een strikte bescherming. Alle vleermuissoorten staan vermeld in bijlage IV van de Europese Habitatrichtlijn. Dit betekent dat ze beschermd zijn tegen verstoring van vaste rust- en verblijfplaatsen. Onder deze vaste rust- en verblijfplaatsen wordt verstaan: "het gehele systeem waarvan een populatie gebruik maakt tijdens de jaarcyclus van de soort". Dit houdt in dat niet alleen de zomer- en winterverblijfplaatsen maar ook de verbindingen hiertussen (vliegroutes) en de foerageergebieden bescherming genieten. Vleermuizen zijn streng beschermd omdat dat ze erg kwetsbaar zijn. De afgelopen vijftig jaar zijn sommige soorten erg zeldzaam geworden of geheel verdwenen. Wanneer overwinterende dieren worden verstoord, is de kans groot dat ze sterven omdat ze dan teveel van hun vetreserve gebruiken. Maar al te vaak worden bomen gekapt en oude gebouwen gerenoveerd of gesloopt. Als zich hierin een vleermuiskolonie bevindt, heeft dat grote gevolgen voor de vleermuisstand in de wijde omgeving. Omdat ze meestal maar één jong per jaar krijgen, kan herstel erg lang duren. Vleermuizen kunnen zelf geen verblijfplaatsen maken en zijn dus afhankelijk van bestaande verblijfplaatsen. Daarnaast hebben ingrepen in het landschap ook negatieve gevolgen doordat foerageergebieden en vliegroutes, waar vleermuizen jaren achtereen gebruik van maken, verdwijnen. De impact die een ingreep kan hebben verschilt sterk per situatie en per soort waardoor meestal gedetailleerde gegevens nodig zijn om een passend advies te geven BER.BEU.ECO2 Pagina 8 van 12

12 Opgemerkt wordt dat vleermuizen door mensen soms als eng of vervelend kunnen worden beschouwd. Dit onderwerp wordt hierbij aangestipt omdat bij nieuwbouwprojecten vaak sprake is van nieuwe, onwetende bewoners. Gewone dwergvleermuizen zijn ongevaarlijk. In een woning knagen ze niets aan een geven ze geen hinderlijke of stinkende ontlasting. Het is een fabel dat ze in haren vliegen, door hun ultrasone echolocatie zullen ze nooit zomaar ergens tegenaan vliegen. Vleermuizen zijn nuttig, ze vangen grote hoeveelheden insecten weg, waaronder muggen. Functie van de onderzoekslocatie voor vleermuizen Op basis van de huidige protocollaire onderzoeksinspanning kan met voldoende zekerheid worden aangenomen dat de bebouwing op de onderzoekslocatie geen verblijfsfunctie heeft voor vleermuizen. Ondanks dat er aan de protocollaire onderzoeksinspanning is voldaan, kan het nooit geheel worden uitgesloten dat een incidentele verblijfsfunctie in de te slopen bebouwing tijdens het onderzoek wordt gemist. Het protocollaire onderzoek blijft een reeks van momentopnames waardoor incidentele verblijfplaatsen, waar vleermuizen slechts één of enkele dagen gebruik van maken mogelijk niet worden waargenomen. De reden dat er dit seizoen geen vleermuizen zijn aangetroffen, ondanks dat er tijdens de quickscan wel keutels zijn aangetroffen kan verschillende redenen hebben. Het is mogelijk dat de betreffende gewone dwergvleermuis, die in het verleden van de bebouwing gebruik heeft gemaakt, is gestorven of dat het betreffende dier dit jaar geen gebruik heeft gemaakt van de bebouwing of dat het dier destijds de bebouwing heeft geïnspecteerd, maar uiteindelijk niet in gebruik heeft genomen. Daarnaast zou het, zoals eerder genoemd, mogelijk kunnen zijn dat het betreffende dier af en toe een keer in de bebouwing verblijft op die momenten dat er geen veldbezoek plaatsvindt. Desalniettemin is er aan de maatschappelijk verantwoorde onderzoeksinspanning voldaan en kan de bebouwing zonder extra maatregelen ten aanzien van vleermuizen worden gesloopt. Overtreding ten aanzien van het verstoren van een jaarrond beschermde verblijfplaats is niet aan de orde. Wanneer er tijdens de werkzaamheden onverhoopt toch één of meerdere vleermuizen worden aangetroffen dienen de sloopwerkzaamheden ter plaatse tijdelijk te worden gestaakt en dient er in eerste instantie contact te worden opgenomen met Econsultancy of een lokale vleermuisdeskundige. In overleg zal vervolgens worden bepaald hoe er verder gehandeld dient te worden en welke eventuele maatregelen getroffen moeten worden. 6.3 Steenmarter Beschermingsregime Verblijfplaatsen van steenmarter zijn het gehele jaar beschermd, dus ook als deze op het moment van ingrijpen niet in gebruik zijn. Steenmarters hebben binnen hun territorium meerdere verblijfplaatsen. Sommige daarvan worden alleen als dagrustplaats gebruikt, bijvoorbeeld om een prooi op te eten. Andere verblijfplaatsen worden gebruikt om hun jongen groot te brengen. Functie van de onderzoekslocatie voor steenmarter Steenmarter maakt gebruik van de onderzoekslocatie om te verblijven. Gelet op de aanwezigheid van verse uitwerpselen op verschillende momenten in het jaar, betreft het hier vermoedelijk een dagrustplaats van een individueel dier zonder jongen. Het is echter niet uit te sluiten dat hier dit jaar ook jongen zij groot gebracht, maar gezien de kleine hoeveelheid verse uitwerpselen is dit niet te verwachten. Indien mitigerende maatregelen worden getroffen die de functionaliteit van de onderzoekslocatie voor steenmarter kunnen garanderen is een ontheffingsaanvraag niet strikt noodzakelijk. Voorgesteld wordt om op een rustige plek binnen de onderzoekslocatie of in de directe omgeving een verblijfplaats te creëren. Dit kan door het aanbrengen van takkenhopen, stapels stenen of ander bouwmateriaal of door het plaatsen van speciale marterkasten BER.BEU.ECO2 Pagina 9 van 12

13 Twee weken voorafgaand aan de sloop van een gebouw kan vervolgens een ter zake kundige de bebouwing inspecteren op aanwezigheid van steenmarter. Indien de bebouwing op dat moment in gebruik blijkt te zijn, kan deze door een deskundige ongeschikt worden gemaakt, mits de sloop niet in de zoogperiode (maart juni) voor steenmarter wordt uitgevoerd. Doordat er al een alternatieve verblijfplaats is gecreëerd heeft de betreffende steenmarter uitwijkmogelijkheden, zodat de functionaliteit van de onderzoekslocatie voor steenmarter intact blijft. Het verstoren van een verblijfplaats mag alleen door een persoon worden uitgevoerd die hiervoor een ontheffing heeft. Bij aanwezigheid van steenmarter bij sloop in de periode maart juni, dient te worden gewacht totdat de jongen zelfstandig de bebouwing permanent hebben verlaten. Het is mogelijk om de voorgestelde werkwijze te laten toetsen door Dienst Regelingen van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Dit heet echter nog steeds een ontheffingsaanvraag. Deze aanvraag zal vervolgens worden beantwoord met een positieve afwijzing/verklaring van geen bedenkingen. Hiermee bevestigt Dienst Regelingen dat de voorgenomen werkwijze overtreding van de Flora- en faunawet voorkomt. De maatregelen dienen in ieder geval te worden vastgelegd in een ecologisch werkprotocol dat op de locatie aanwezig dient te zijn ten tijde van uitvoering van het project BER.BEU.ECO2 Pagina 10 van 12

14 7. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN Econsultancy heeft in opdracht van Beusmans & Jansen een aanvullend ecologisch veldonderzoek uitgevoerd aan de De Paad 24 te Well in de gemeente Bergen. Het aanvullend ecologisch veldonderzoek is uitgevoerd in het kader van een bestemmingsplanwijziging en herontwikkeling van de onderzoekslocatie. Voorgenomen ingreep De initiatiefnemer is voornemens vier nieuwbouwwoningen op de onderzoekslocatie te realiseren. Ten behoeve van de voorgenomen nieuwbouw zal de huidige bebouwing en aanwezige boom- en struikvegetatie worden verwijderd. Veldresultaten Op de onderzoekslocatie zijn geen broedvogels, zoals huismus, waargenomen waarvan de nesten jaarrond zijn beschermd. Op de onderzoekslocatie zijn tevens geen verblijfsfuncties voor vleermuizen aangetoond. Ook in de baltsperiode heeft de onderzoekslocatie geen bijzondere functie, zoals paarverblijf of zwermlocatie voor vleermuizen. Verder wordt het bosperceel door twee gewone dwergvleermuizen en één laatvlieger gebruikt om te foerageren. Steenmarter maakt gebruik van de onderzoekslocatie om te verblijven. Gelet op de aanwezigheid van verse uitwerpselen op verschillende momenten in het jaar, betreft het hier vermoedelijk een dagrustplaats van een individueel dier zonder jongen. Het is echter niet uit te sluiten dat hier dit jaar ook jongen zij groot gebracht, maar gezien de kleine hoeveelheid verse uitwerpselen is dit niet te verwachten. Maatregelen ter voorkoming van overtredingen van de Flora- en faunawet Voor steenmarter wordt voorgesteld om op een rustige plek binnen de onderzoekslocatie of in de directe omgeving een verblijfplaats te creëren. Dit kan door het aanbrengen van takkenhopen, stapels stenen of ander bouwmateriaal of door het plaatsen van speciale marterkasten. Twee weken voorafgaand aan de sloop van een gebouw kan vervolgens een ter zake kundige de bebouwing inspecteren op aanwezigheid van steenmarter. Indien de bebouwing op dat moment in gebruik blijkt te zijn, kan deze door een deskundige ongeschikt worden gemaakt. Doordat er al een alternatieve verblijfplaats is gecreëerd heeft de betreffende steenmarter uitwijkmogelijkheden, zodat de functionaliteit van de onderzoekslocatie voor steenmarter intact blijft. Het verstoren van een verblijfplaats mag alleen door een persoon worden uitgevoerd die hiervoor een ontheffing heeft. Noodzaak aanvraag ontheffing Flora- en faunawet artikel 75c Indien mitigerende maatregelen worden getroffen die de functionaliteit van de onderzoekslocatie voor steenmarter kan garanderen is een ontheffingsaanvraag niet strikt noodzakelijk. Er kan echter wel een ontheffing op grond van artikel 75 van de Flora- en faunawet worden aangevraagd voor de verstoring van de vaste rust- en verblijfplaats van steenmarter. Dit komt echter op hetzelfde neer als het vrijwillig laten toetsen van de voorgenomen maatregelen. Het activiteitenplan dat ten grondslag ligt aan een dergelijke ontheffingsaanvraag dient namelijk zodanig opgesteld te worden dat voorafgaand aan de sloop een inspectie plaatsvindt van de bebouwing en dat bij het aantreffen van een verblijfplaats direct vervolgstappen kunnen worden genomen. Tabel III geeft een samenvatting van de te verwachten verstoring en de te nemen vervolgstappen. Deze tabel is gebaseerd op de resultaten van de quickscan tezamen met de resultaten van het aanvullend veldonderzoek BER.BEU.ECO2 Pagina 11 van 12

15 Tabel II. Overzicht verstoring en te nemen vervolgstappen Soortgroep Ingreep verstorend Nader onderzoek Ontheffingsaanvraag Bijzonderheden / opmerkingen Broedvogels algemeen ja 1 nee nee 1 niet aan de orde, indien het verwijderen van groen buiten het broedseizoen wordt uitgevoerd jaarrond beschermd nee nee nee - Vleermuizen verblijfplaatsen nee voltooid nee foerageergebied nee 2 nee nee - 2 wel wordt geadviseerd (vrijblijvend) om in de nieuwe situatie bomen aan te planten of een aantal huidige bomen te handhaven vliegroutes nee nee nee - Grondgebonden zoogdieren algemeen mogelijk 3 nee nee steenmarter ja ja 4 mogelijk eekhoorn mogelijk ja 5 nee 3 zorgplicht voor soorten als egel en konijn. 4 maatregelen treffen om functionaliteit te behouden (alternatief verblijf en inspectie voor sloop) 5 voor aanvang kapwerkzaamheden controle op aanwezigheid van in gebruik zijnd eekhoornnest Amfibieën mogelijk 6 nee nee 6 zorgplicht voor soorten als gewone pad en bruine kikker Reptielen nee nee nee - Vissen nee nee nee - Libellen nee nee nee - Dagvlinders nee nee nee - Vaatplanten nee nee nee - Algemene zorgplicht Bij het verwijderen van beplanting (en snoeiafval) dient rekening te worden gehouden met de mogelijke aanwezigheid van algemene soorten als egel, konijn, bruine kikker en gewone pad. Bij aanwezigheid van een individu, dient het betreffende dier de gelegenheid te krijgen uit zichzelf weg te komen naar een veilige plek. Indien noodzakelijk dient het betreffende dier zorgvuldig te worden verplaatst naar een geschikte locatie buiten de ingreep. Vrijblijvend advies Vogelbescherming Nederland heeft samen met BAM Utiliteitsbouw een checklist ontwikkeld, waarmee een bouwonderneming zijn projecten en de directe omgeving natuurvriendelijker kan maken. Door middel van het beantwoorden van enkele ja/nee vragen, kunnen eenvoudige maatregelen worden toegepast die goed zijn voor de stadsnatuur en speciaal voor vogels. U vindt deze checklist op de site van de vogelbescherming ( Econsultancy Boxmeer, 4 november BER.BEU.ECO2 Pagina 12 van 12