Vleermuizenonderzoek Heemse Rabobank te Hardenberg

Transcriptie

1 Vleermuizenonderzoek Heemse Rabobank te Hardenberg

2

3 Vleermuizenonderzoek Heemse Rabobank te Hardenberg Inhoud Rapport 5 oktober 2010 Projectnummer

4

5 I n h o u d s o p g a v e 1 A a n l e i d i n g 5 2 M e t h o d e 7 3 R e s u ltaten 9 4 C o n c l u s i e

6

7 1 A a n l e i d i n g Er zijn voornemens voor de bouw van een Rabobank pand en een woning aan de Haardijk te Hardenberg. Daarnaast wordt aan de Esdwarsweg een woning gerealiseerd, een bestaande woning gesloopt en vervangen door een nieuwe woning en wordt een monument aan de Hessenweg verplaatst. Uit het Natuurwaardenonderzoek Hardenberg Heemse Rabobank (BügelHajema Adviseurs, 2010) komt naar voren dat de aanwezigheid van vleermuizen en gierzwaluw in de te slopen woning niet kan worden uitgesloten. DOEL In het Advies Natuurwaarden Hardenberg Heemse Rabobank 2010 is een beschrijving van het gebied en afbeeldingen van de locatie opgenomen. In het kader van de Flora- en faunawet is het in aanvulling op het Advies Natuurwaarden Hardenberg Heemse Rabobank noodzakelijk te achterhalen of gierzwaluw en/of vleermuizen een verblijfplaats hebben in de te slopen woning. Verblijfplaatsen van gierzwaluw en vleermuizen worden op basis van de Flora- en Faunawet jaarrond beschermd. Met betrekking tot vleermuizen is het tevens noodzakelijk te achterhalen welke soorten vleermuizen in het plangebied voorkomen en vast te stellen hoe ze gebruikmaken van het gebied. Daarnaast dient te worden vastgesteld of de ontwikkelingen mogelijk negatieve effecten zullen hebben op de aanwezige soorten. Voor vernietiging van eventueel aanwezige verblijfplaatsen moet een ontheffingstraject worden doorlopen. Dit rapport beschrijft de resultaten en de conclusies van het nader onderzoek naar gierzwaluw en vleermuizen. Het onderzoek heeft plaatsgevonden tussen 20 augustus 2010 en 23 september 2010 en is uitgevoerd op basis van het protocol voor vleermuizeninventarisaties dat door het Netwerk Groene Bureaus is opgesteld 1. P r o t o co l 1. 4 In 2007 is op initiatief van het Netwerk Groene Bureaus een protocol ontwikkeld voor inventarisaties van vleermuizen als 'nader onderzoek' in het kader van de Flora- en faunawet, Natuurbeschermingswet 1998 of het beleidskader voor de Ecologische Hoofdstructuur. Het protocol gaat uit van de gebiedsfuncties: winterverblijf, zomerverblijf, kraamverblijf, paarverblijf, vliegroute en jachtgebied. Voor het inventariseren van elk van deze zes functies is per vleermuissoort een aantal, een periode van het jaar en de minimale duur van 1 GaN, NGB en Zoogdiervereniging, 2010 Vleermuisprotocol versie 5 maart 2010.Gegevensautoriteit Natuur, Netwerk Groene Bureaus en Zoogdiervereniging, Utrecht Vleermuizenonderzoek Heemse Rabobank te Hardenberg - 5 oktober

8 het veldbezoek vastgelegd. Verder worden eisen gesteld aan de weersomstandigheden en de te gebruiken apparatuur Vleermuizenonderzoek Heemse Rabobank te Hardenberg - 5 oktober 2010

9 2 M e t h o d e Verspreid over de periode augustus tot en met september zijn twee veldbezoeken uitgevoerd. De betreffende woning is gezien de bouwstijl (onder andere geen spouwmuur) niet geschikt als kraamverblijfplaats. Derhalve is gekozen voor twee bezoeken in de zomer en in het najaar. Bij aanvang van elk bezoek is de woning geïnspecteerd op de aanwezigheid van sporen (onder andere uitwerpselen) van vleermuizen. Daarnaast is met behulp van een ladder het gat onder de eindvorst van het woonhuis (op het noorden) geïnspecteerd op de aanwezigheid van sporen (nestmateriaal en uitwerpselen) die duiden op een nestplek van gierzwaluw. APPARATUUR Vleermuizen maken gebruik van echolocatie om zich te oriënteren in een gebied en voor het lokaliseren van prooien tijdens de jacht. Tijdens de avondbezoeken kunnen vleermuizen worden waargenomen door de ultrasone geluiden die zij maken, hoorbaar te maken. Met behulp van ultrasoongeluiddetectoren (batdetectors), Pettersson (D240x) met heterodyn- en tijdverlengen-functies is de inventarisatie uitgevoerd. Tijdens het onderzoek worden met digitale opnameapparatuur (Edirol R-09HR) digitale WAV-opnamen van de vleermuizengeluiden gemaakt. Om met zekerheid vast te stellen welke soorten zijn waargenomen, worden met behulp van de programma's Bat Sound Pro 3.31b en WaveSurver deze opnames op de computer geanalyseerd. Tijdens de bezoeken is de aandacht voornamelijk gericht op de aanwezigheid van vleermuizen in de te slopen woning en het gebruik van het omliggende terrein en is geluisterd of vleermuizen hiervan gebruikmaken als jachtgebied of vliegroute. Verder is ook de omgeving van het plangebied onderzocht op het voorkomen van vleermuizen. De avondbezoeken zijn verspreid over augustus tot en met september 2010 uitgevoerd. Voor de omstandigheden gedurende beide avondbezoeken, zie tabel 1. Tabel 1.Omstandigheden veldbezoeken Datum Start Einde Zonsondergang Temperatuur Wind Bijzonderheden 20 augustus :49 uur 20:30 uur 22:30 uur 21.5 o C 18.0 o C Matig Onbewolkt 23 september :30 uur 19:15 uur 21:30 uur 18.1 o C 16.4 o C Matig Geheel bewolkt Vleermuizenonderzoek Heemse Rabobank te Hardenberg - 5 oktober

10

11 A v o n d b e z o e k en 3 R e s u l t a t e n Op 20 augustus 2010 is het plangebied tussen 20:30 uur en 22:30 uur bezocht door de heer ing. E.J. Slot. Gelet is op de aanwezigheid van gierzwaluw in of nabij het plangebied. Gierzwaluw is niet waargenomen. De woning is geïnspecteerd op sporen van vleermuizen (onder andere uitwerpselen). Sporen zijn tijdens dit bezoek niet aangetroffen. De weersomstandigheden waren ten tijde van dit avondbezoek gunstig. Tijdens dit avondbezoek zijn twee soorten vleermuizen in en rond het plangebied waargenomen, namelijk gewone dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus) en laatvlieger (Eptesicus serotinus). De eerste vleermuis werd om 21:21 uur (34 minuten na zonsondergang) waargenomen. Dit exemplaar gewone dwergvleermuis kwam vanuit het zuiden aangevlogen en verdween in oostelijke richting. Tien minuten later vloog een gewone dwergvleermuis vanuit het westen over en boog af richting het groen bij het monument. Later op de avond (22:14 uur) foerageerde een gewone dwergvleermuis gedurende ongeveer een kwartier om het groen bij het monument. De eerste exemplaren laatvlieger werden om 21:39 uur waargenomen. Drie exemplaren kwamen vanuit het noorden overvliegen. Laatvlieger is hierna niet meer waargenomen. 20 AUGUSTUS 2010 Op 23 september 2010 is het plangebied tussen 19:15 uur en uur bezocht door de heer ing. E.J. Slot. Met behulp van een ladder is de ruimte onder de eindvorst geïnspecteerd op sporen die duiden op een nestplaats van gierzwaluw. Sporen zijn niet aangetroffen. Daarnaast is de woning geïnspecteerd op sporen van vleermuizen (onder andere uitwerpselen). Sporen zijn tijdens dit bezoek niet aangetroffen. De weersomstandigheden waren ten tijde van dit avondbezoek gunstig. Tijdens dit avondbezoek zijn twee soorten vleermuizen in en rond het plangebied waargenomen, namelijk gewone dwergvleermuis en laatvlieger. 23 SEPTEMBER 2010 De eerste vleermuis werd om 19:43 uur (13 minuten na zonsondergang) gehoord. Het betrof een exemplaar gewone dwergvleermuis die vanuit het zuidoosten het plangebied invloog en afboog richting het zuidwesten. Even later kwam dit exemplaar terugvliegen om enkele minuten in het oosten van het plangebied te foerageren. Daarna foerageerde dit exemplaar enige tijd boven de achtertuinen aan de Hessenweg en bij het groen rond het monument. De eerste laatvlieger werd om 19:50 uur (20 minuten na zonsondergang) waargenomen. Dit exemplaar foerageerde eerst boven de achtertuinen aan de Hessenweg daarna foerageerde het in het plangebied rond het groen van het monument. Al snel werd dit exemplaar gevolgd door een tweede laatvlieger Vleermuizenonderzoek Heemse Rabobank te Hardenberg - 5 oktober

12 Tot ongeveer uur hebben beide exemplaren in en ten zuiden van het plangebied gefoerageerd. Tot het einde van het veldbezoek zijn daarna geen vleermuizen in of nabij het plangebied waargenomen Vleermuizenonderzoek Heemse Rabobank te Hardenberg - 5 oktober 2010

13 4 C o n c l u s i e In de te slopen woning aan de Esdwarsweg bevinden zich geen nesten van gierzwaluw. Tijdens het verkennend veldbezoek en het eerste avondbezoek is gierzwaluw niet waargenomen in of nabij het plangebied. Bij een inspectie onder de dakpannen zijn ook geen (nest)sporen aangetroffen. Verspreid over de zomer en het najaar in 2010 is het terrein op de verwachte voorkomende gebruiksfuncties van vleermuizen geïnventariseerd. Daarmee is een voldoende indruk van alle mogelijk voorkomende soorten en de gebiedsfuncties gekregen. Er zijn geen verblijfplaatsen van vleermuizen geconstateerde in de te slopen woning. Gewone dwergvleermuis is het eerste avondbezoek relatief laat na zonsondergang waargenomen. Dit wijst niet op een verblijfplaats in de directe omgeving. Tijdens het tweede avondbezoek is gewone dwergvleermuis vroeg waargenomen. Een exemplaar kwam vanuit het zuidoosten het plangebied invliegen. Aannemelijk is dat in de directe omgeving ten zuiden van het plangebied een verblijfplaats aanwezig is. Deze soort heeft alleen nabij het groen van het monument (zuidoosten) gefoerageerd. Het betrof in alle gevallen slechts een enkel exemplaar die korte tijd foerageerde. Het plangebied lijkt dan ook geen hoogwaardig onderdeel van het foerageergebied van gewone dwergvleermuis. Laatvlieger is alleen het tweede avondbezoek relatief kort na zonsondergang waargenomen. Het ging om twee exemplaren die vanuit de richting van het pand aan de Hessenweg 33 kwamen aanvliegen. Dit pand bevindt zich ten zuiden van het plangebied. Beide exemplaren gebruikten vroeg na het uitvliegen korte tijd het groen rond het monument (zuidoosten) van het plangebied als onderdeel van het foerageergebied. Het plangebied lijkt geen hoogwaardig onderdeel van het foerageergebied van deze soort. Gezien de combinatie van het ontbreken van sporen van vleermuizen op of nabij de woning en het gedrag van de waargenomen soorten gedurende het gehele vleermuizenonderzoek, is het zeer onwaarschijnlijk dat vleermuizen de woning als verblijfplaats gebruiken. Wel is gebleken dat rond het groen van het monument (zuidoost) in het plangebied een onderdeel is van het foerageergebied van gewone dwergvleermuis en laatvlieger. Echter de aantallen die gebruikmaken van de aanwezige groensingel zijn niet groot. Er is dan ook geen sprake van een hoogwaardig foerageergebied. W e t t e li j k e verpli c h tingen Er zijn geen aanwijzingen dat binnen het plangebied wettelijk jaarrond beschermde nesten van vogels en/of beschermde vaste verblijfplaatsen van vleermuissoorten aanwezig zijn. De groensingels van het plangebied zijn geen ONTHEFFINGSAANVRAAG SLOOP Vleermuizenonderzoek Heemse Rabobank te Hardenberg - 5 oktober

14 hoogwaardig onderdeel van het foerageergebied voor gewone dwergvleermuis en laatvlieger in Hardenberg. Daarnaast zijn gewone dwergvleermuis en laatvlieger soorten die een vrij breed scala aan gebieden gebruikt als foerageergebied. Men mag er dan ook vanuit gaan dat het plangebied tijdens en na de inrichtingswerkzaamheden dienst kan blijven doen als foerageergebied. Het plangebied maakt geen onderdeel uit van een belangrijke vliegroute van vleermuizen. Voor de sloop van de woning en de herbouw hiervan, de verplaatsing van het monument en het realiseren van een Rabobank en twee woningen hoeft geen ontheffing in het kader van de Flora- en faunawet voor het vernietigen van een jaarrond beschermd nest en/of vaste verblijfplaats van een streng beschermde soort te worden aangevraagd. Aanbevelingen Door rekening te houden met het medegebruik van de geplande bebouwing door vleermuizen, kan de aanwezigheid van vleermuizen worden bevorderd. Het gaat hierbij om de integratie van voor vleermuizen geschikte restruimten, dakpannen en spouwstenen in de nieuwbouw. Hiermee worden verblijfplaatsen gecreëerd voor gebouwbewoners als gewone dwergvleermuis en laatvlieger. Door het bestaande groen uit te bouwen tot grotere eenheden groen, met inlandse katjes-, bloem- en besdragende soorten bomen en struikbeplantingen binnen het plangebied, kan het jachtgebied en de vliegroutes van vleermuizen worden verbeterd Vleermuizenonderzoek Heemse Rabobank te Hardenberg - 5 oktober 2010

15 C o l o f o n O p d r a c h t g e v e r Gemeente Hardenberg C o n t a c t p e r s o o n De heer G. Schultink V e r k a v e l i n g s p l a n BügelHajema Adviseurs R a p p o r t De heer ing. E.J. Slot BügelHajema Adviseurs F o t o g r a f i e BügelHajema Adviseurs P r o j e c t l e i d i n g De heer drs. P.J.R. Bügel BügelHajema Adviseurs S u p e r v i s i e BügelHajema Adviseurs P r o j e c t n u m m e r BügelHajema Adviseurs bv Bureau voor Ruimtelijke Ordening en Milieu BNSP Vaart nz Postbus AG Assen T F E assen@bugelhajema.nl W Vestigingen te Assen, Leeuwarden en Amersfoort