BESTRIJDING ONKRUID IN ERWTEN

Transcriptie

1 BESTRIJDING ONKRUID IN ERWTEN December 2012 Ing J. de Lange Proefnummers: en PT projectnummer: Proeftuin Zwaagdijk Tolweg ND Zwaagdijk-Oost Telefoon (0228) Fax (0228)

2 SAMENVATTING In 2012 heeft Proeftuin Zwaagdijk twee proeven in erwten tegen onkruid uitgevoerd in opdracht van telers met financiering via het Productschap Tuinbouw. In de teelt van erwten zijn voor opkomst Centium 360 SC (clomazone), Challenge (aclonifen) en Afalon (linuron) toegelaten. Na opkomst zijn aanvullende bespuitingen mogelijk met Basagran (bentazon) en Aramo (tepraloxydim). Hiermee worden grassen en tweezaadlobbigen / breedbladige onkruiden bestreden. De werking tegen meerjarige onkruiden zoals distel is onvoldoende. Ook wordt de bestrijding van zwarte nachtschade als problematisch ervaren ondanks dat Afalon en Basagran hiertegen een werking hebben. Voor de teelt van conservenerwten wordt vanwege de kans op schade een sterk verlaagde dosering van Challenge geadviseerd. Er is aanvulling gewenst op het werkingsspectrum en effectiviteit van de genoemde middelen. De werkgroep industriegroenten wil zich oriënteren op nieuwe middelen zoals Dual Gold dat wel in stamslaboon is toegelaten. Mechanische onkruidbestrijding in erwten is nauwelijks mogelijk. De middelen linuron, Centium 360 CS, Basagran en behandeldingen 2, 8, 9 en 13 waren in beide proeven effectief tegen onkruid in erwten. Challenge was in verband met een slechte werking op klein kruiskruid alleen in Kortgene effectief tegen onkruid. Melde werd in Kortgene effectief bestreden door linuron, Basagran en behandelingen 8, 9, 11 en 13. In Kamperland bestreden linuron, Centium 360SC, Basagran en behandelingen 2, 8, 9 en 13 klein kruiskruid. Met name Basagran en behandelingen 8, 9 en waren heel effectief tegen klein kruiskruid. Challenge (3 l/ha) veroorzaakte flinke gewasverkleuring bij beide proeven, wat lange tijd zichtbaar bleef, ook in een mindere gewasstand. Behandeling 9 bleef in Kortgene in groei achter bij de overige behandelingen. In Kamperland werden in de eerste maand geen verschillen in gewasstand gezien, maar ruim zeven weken na het zaaien was het verschil in gewasstand ten opzichte van onbehandeld significant. Van de overige behandelingen werd alleen bij behandeling 8 in Kamperland zeven weken na zaai een effect op de gewasstand waargenomen. De andere behandelingen waren selectief voor het gewas. Geen van de behandelingen had bij de oogst in Kamperland een negatieve invloed op de productie ten opzichte van onbehandeld. 2

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING METHODE Algemeen Waarnemingen Statistische analyse RESULTATEN Algemeen Het weer tijdens de proeven Resultaten Kortgene Resultaten Kamperland CONCLUSIES BIJLAGEN 1. Proefopzet en veldschema s Omstandigheden tijdens de bespuitingen Foto s Cijfers per herhaling Weersgegevens GEP certificaat Proeftuin Zwaagdijk

4 1. INLEIDING In 2012 heeft Proeftuin Zwaagdijk twee proeven in erwten tegen onkruid uitgevoerd in opdracht van telers met financiering via het Productschap Tuinbouw. In de teelt van erwten zijn voor opkomst Centium 360 SC (clomazone), Challenge (aclonifen) en Afalon (linuron) toegelaten. Na opkomst zijn aanvullende bespuitingen mogelijk met Basagran (bentazon) en Aramo (tepraloxydim). Hiermee worden grassen en tweezaadlobbigen / breedbladige onkruiden bestreden. De werking tegen meerjarige onkruiden zoals distel is onvoldoende. Ook wordt de bestrijding van zwarte nachtschade als problematisch ervaren ondanks dat Afalon en Basagran hiertegen een werking hebben. Voor de teelt van conservenerwten wordt vanwege de kans op schade een sterk verlaagde dosering van Challenge geadviseerd. Er is aanvulling gewenst op het werkingsspectrum en effectiviteit van de genoemde middelen. De werkgroep industriegroenten wil zich oriënteren op nieuwe middelen zoals Dual Gold dat wel in stamslaboon is toegelaten. Mechanische onkruidbestrijding in erwten is nauwelijks mogelijk. Het doel van dit project is toekomstige herbiciden voor peulvruchten screenen en met de huidige middelen vergelijken. De screening wordt gericht op zowel bodemherbiciden als op contactherbiciden. Hierbij heeft Proeftuin Zwaagdijk samengewerkt met de werkgroep industriegroenten en de gewasbeschermingsmiddelenindustrie. In dit verslag staan de methode en resultaten evenals de weeromstandigheden tijdens de bespuitingen en de proefperiode. De proeven zijn bij Proeftuin Zwaagdijk geregistreerd onder nummers (Kortgene) en (Kamperland). Het PT projectnummer is: METHODE 2.1. Algemeen In overleg met dhr. P. Fiers van de werkgroep industriegroenten van LTO zijn de wensen vanuit de erwtenteelt geïnventariseerd. De wensen zijn hierna aan de gewasbeschermingsmiddelenindustrie voorgelegd, die hierop positief reageerde door veel middelen in het onderzoek te laten screenen. De twee proeven werden beiden met het ras Zonda op 24 mei gezaaid met een zaaidichtheid van 83 kg per ha. De behandelingen werden uitgevoerd met 400 l water per ha en een spuitdruk van 3,0 bar op de manometer. De gebruikte spuitdoppen waren twee spleetdoppen Albus AVI ISO en een kantdop Albus AVI OC met een 1,5 m handboom. De behandelingen werden in vier herhalingen uitgevoerd in velden van 3 * 6 m. De bespuitingen werden na het zaaien, na opkomst of als combinatie uitgevoerd. In tabel 1 zijn de behandelingen weergegeven. Proeftuin Zwaagdijk heeft de proeven en verslaggeving uitgevoerd onder GEP-certificering (zie bijlage 6) en volgens EPPO richtlijnen EPPO PP 1/91(3) Weeds in Phaseolus and Pisum en PP 1/135(3): Phytotoxicity assessment. 4

5 Tabel 1. Behandelingen bestrijding onkruid in erwten, PT code behandeling dosering/ha toepassing 1 onbehandeld kort na zaai 3 Brabant linuron (500 g/l) 1 l kort na zaai 4 Centium 360 CS 0,2l kort na zaai 5 kort na zaai 6 kort na zaai 6 kort na opkomst 7 kort na zaai 8 kort na zaai 8 2 en 3 weken na opkomst 9 kort na zaai 10 kort na zaai 11 Challenge 3,0l kort na zaai 12 Basagran + Agral Gold 1 l + 0,1 l herhaald vanaf kiemstadium onkruid. 13 gewas cm hoog Als standaard vergelijking werden linuron (Brabant linuron met 500 g/l), Centium 360CS (clomazone) en Challenge (aclonifen 600 g/l) kort na zaai gebruikt. In verband met de grondsoort werd 3 liter Challenge toegepast. Basagran (bentazon) werd herhaaldelijk na opkomst gespoten. Behandelingen 4, 5, 7, 9, 10, en 11 werden ook na het zaaien toegepast. Behandelingen 6 en 8 zijn uitgevoerd voor en na opkomst van de erwten. Behandeling 13 is gespoten bij een gewashoogte van ongeveer cm. In bijlage 1 zijn de proefopzet en de veldschema s weergegeven. Behandelingen 12 en 13 werden op 31 mei aan de proeven toegevoegd. Daarom werden deze velden voor of achter de proeven aangelegd. De omstandigheden tijdens het spuiten en de overige bespuitingen staan vermeld in bijlage 2. In tabel 2 is een samenvatting gegeven van de belangrijkste proefgegevens. Tabel 2. Overzicht proefgegevens, Bestrijding onkruid in erwten, PT proefnummer locatie proefvelden Mts. Meulenberg Jonkvrouw Annadijk 1 Kortgene Mts. Dimmerman-Verburg Nieuweweg 4 Kamperland zaaidatum 24 mei mei 2012 ras Zonda Zonda voorvrucht wintertarwe suikerbieten grondsoort zeeklei zeeklei % afslibbaar % organische stof 2,1 2,1 ph-kcl 7,1 niet bekend bemesting kg/ha 300 kg op 17 mei niet gegeven aantal herhalingen 4 4 spuitdata 31 mei voor opkomst, 7 juni na opkomst beh. 6 en juni na opkomst beh. 8, 12 en juni na opkomst beh. 8, mei voor opkomst, 8 juni na opkomst beh. 6 en juni na opkomst beh. 8, juni na opkomst beh. 8, juli behandeling 13 beregening niet van toepassing niet van toepassing ziektenbestrijding 10 juli: Rovral Aquaflo 1,0 l/ha niet van toepassing plaagbestrijding niet van toepassing niet van toepassing oogst niet van toepassing 15 augustus

6 2.2. Waarnemingen Tijdens de teelt is verschillende keren beoordeeld op fytotoxiciteit en gewasstand: Fytotoxiciteit: 9 = geen; 1 = zeer ernstige fytotoxiciteit. Gewasstand: 9 = heel goed, 1 = zeer slecht. De beoordeling op fytotoxiciteit in het gewas vond na opkomst en na toepassing van de herbiciden plaats. De aard van symptomen werd beschreven. Hiernaast werden tijdens de teelt beoordelingen gedaan van de onkruid bedekking. Hierbij was 9 vrij van onkruid en 1 overwoekerd door onkruid. Half juli werd bij elke veld het aantal onkruiden per soort geteld per m² geteld. Hieronder is een overzicht van de onkruiden met hun Latijnse namen opgenomen. De proef in Kortgene werd abusievelijk door de teler geoogst. In Kamperland werden per veld 2 m² (ongeveer 120 planten) de peulen geoogst. De peultjes werden met de hand van de planten geplukt en gewogen, waarna de productie per ha werd berekend. onkruid Latijnse naam onkruid Latijnse naam (vogel) muur Stellaria media L. perzikkruid Polygonum persicaria L. klein kruiskruid Senecio vulgaris L. melkdistel Sonchus oleraceus L. melganzenvoet (melde) Chenopodium album L.) zwaluwtong Polygonum convolvulus L. kroontjeskruid Euphorbia helioscopia L. haagwinde Calystegia sepium L. paarse dovenetel Lamium purpureum L. kweek Agropyron repens P.B Statistische analyse De cijfers in de tabellen zijn geanalyseerd met Genstat (Anova). In de tabellen wordt met een P de betrouwbaarheid aangegeven. Als de P een waarde heeft die kleiner of gelijk is aan 0,05 dan zijn er betrouwbare verschillen tussen de behandelingen. Met de LSD (kleinst betrouwbare verschil bij een P van 0,05) wordt aangegeven welke verschillen betrouwbaar zijn. Als een verschil tussen twee behandelingen groter is dan de LSD dan is dat verschil betrouwbaar. Dit wordt ook aangegeven door middel van letters in de tabellen. Als een van de letters van een behandeling overeenkomt met een andere behandeling dan is het verschil tussen deze twee behandelingen niet betrouwbaar. Wanneer de betrouwbaarheid (P) tussen 0,05 en 0,10 in ligt, zijn verschillen tussen de behandelingen niet betrouwbaar, maar kan worden gesproken van een tendens als de verschillen in lijn liggen met datgene wat werd verwacht. 3. RESULTATEN 3.1. Algemeen De percelen waren 24 mei gezaaid en de eerste bespuiting werd op 31 mei uitgevoerd. In beide proeven werd rond opkomst bij enkele velden een afwijkende gewaskleur of gewasstand waargenomen. De onkruiddruk in Kamperland was vrij hoog, maar in Kortgene laag. In bijlage 3 zijn foto s opgenomen van de beide proeven. Na het weer tijdens de proeven in paragraaf 3.2 worden in de volgende paragrafen de resultaten per proef beschreven. 6

7 3.2. Het weer tijdens de proeven De hieronder gegeven beschrijving van het weer in de proefperiode is gebaseerd op maandelijkse rapportage van het KNMI in De Bilt (de genoemde gemiddelden zijn gemeten in De Bilt). In bijlage 5 is de weerregistratie per dag tijdens de proeven opgenomen. Mei 2012: Warm, normale hoeveelheid neerslag en zon De gemiddelde temperatuur in De Bilt bedroeg in mei 14,5 C, ruim een graad hoger dan het langjarig gemiddelde van 13,1 C. De meimaand begon somber en koel met regelmatig regen. Zelfs na de IJsheiligen, op 17 mei, vroor het nog. In de tweede helft van mei werd het fraai en zonnig lenteweer. Landelijk gemiddeld scheen de zon in mei 219 uren, tegen 213 uren normaal. De eerste tien dagen van de maand waren heel somber. De hoeveelheid neerslag in mei was precies gelijk aan het langjarig gemiddelde: 61 mm. Juni 2012: koel, gemiddeld over het land nat en vrij somber De gemiddelde temperatuur in De Bilt is in juni was 14,9 C, tegen 15,6 C normaal. Juni was een natte maand, met gemiddeld over het land 94 mm neerslag, tegen 68 mm normaal. In het zuiden viel op een aantal plaatsen ruim 100 mm regen. In het midden en noorden van het land viel soms niet meer dan 75 mm. Met gemiddeld over het land 178 zonuren tegen een langjarig gemiddelde van 201 uren was juni aan de sombere kant. Juli 2012: vrij koel, nat en de normale hoeveelheid zon De gemiddelde temperatuur in De Bilt bedroeg in juli 17,3 C tegen 17,9 C normaal. De maand ging vrij warm van start, daarna volgde een lang koel, nat en somber tijdvak. Pas vanaf 23 juli werd het fraai en warm zomerweer. Het aantal uren zonneschijn kwam landelijk gemiddeld uit op 208 uren, tegen 212 uren normaal. Gemiddeld over het land viel er in juli 111 mm neerslag, veel meer dan het langjarig gemiddelde van 78 mm. Door het buiige weer waren de lokale verschillen echter zeer groot. Augustus 2012: warm, zonnig en de normale hoeveelheid neerslag In de Bilt kwam de gemiddelde temperatuur uit op 18,5 C tegen 17,5 C normaal. Augustus ging wisselvallig van start, daarna werd het volop zomer. Rond 18 en 19 augustus werd het vrijwel overal warmer dan 30 C. Gemiddeld over het land viel 82 mm regen tegen 78 mm normaal. De laatste week viel lokaal in één etmaal meer dan 50 mm regen. Zo viel op de 30e en 31 e in St. Anna Parochie 105 mm. In de zuidoostelijke helft van het land viel op veel plaatsen minder regen dan normaal. De zon scheen gemiddeld 233 uur, 25 uur meer dan normaal (208). 7

8 3.3. Resultaten Kortgene De eerste proef werd aangelegd bij Mts. Meulenberg in Kortgene. De erwten stonden binnen twee weken na het zaaien op 24 mei boven, zodat de waarnemingen vanaf 7 juni konden worden verricht. De bodemherbiciden werden 31 mei gespoten, de bespuitingen na opkomst werden 7, 14 en 20 juni uitgevoerd. Bij de beoordelingen werden verschillen in gewasstand en fytotoxiciteit waargenomen. De resultaten van de beoordelingen staan in tabel 3. Uitkomsten van de onkruidtelling zijn in tabel 4 weergegeven. Omdat de onkruiddruk minimaal was, werden er tijdens de beoordelingen geen verschillen tussen de velden waargenomen. Als er geen P-waarde in de tabellen is weergegeven betekend dit dat alle herhalingen van iedere behandelingen met gelijke cijfers werd beoordeeld. De cijfers per herhaling staan in bijlage 4. Tabel 3. Resultaten waarnemingen, bestrijding onkruid in erwten Kortgene, PT juni 14 juni 20 juni 26 juni 16-jul nr. behandeling stand fyto stand fyto stand fyto stand fyto stand 1 onbehandeld 9,0 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 d 9,0 d 9,0 c 2 9,0 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 d 9,0 d 9,0 c 3 linuron 8,4 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 8,4 bc 9,0 d 9,0 c 4 Centium 360 CS 9,0 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 d 9,0 d 9,0 c 5 9,0 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 d 9,0 d 9,0 c 6 9,0 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 d 9,0 d 9,0 c 7 9,0 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 d 9,0 d 9,0 c 8 9,0 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 d 9,0 d 9,0 c 9 8,5 9,0 b 6,0 a 9,0 b 6,5 a 9,0 b 6,5 a 9,0 d 4,5 a 10 9,0 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 d 9,0 d 9,0 c 11 Challenge 9,0 4,0 a 9,0 b 6,0 a 9,0 b 7,0 a 7,8 b 8,0 c 6,8 b 12 Basagran + Agral Gold 9,0 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 d 9,0 d 9,0 c 13 8,8 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 9,0 b 8,5 cd 9,0 d 9,0 c P 0,389 <0,001 <0,001 nvt <0,001 LSD (P = 0,05) 0,6 0,0 0,0 0,0 0,2 0,0 0,6 0,0 0,7 Uit enkele velden met een wat mindere stand op 7 juni kwamen geen verschillen tussen de behandelingen naar voren. Behandeling 11 met Challenge (3 l/ha) veroorzaakte flinke fyto, wat tijdens het gehele seizoen zichtbaar bleef. Op 14 juni bleek dat behandeling 9 in groei achterbleef bij de overige behandelingen. Dit was zichtbaar tot half juli. Bij de overige behandelingen werd geen fytotoxiciteit veroorzaakt en was er geen invloed op de gewasstand ten opzichte van onbehandeld. 8

9 In Kortgene werden naast de onkruiden in tabel 4 ook melkdistel, kweek, perzikkruid, haagwinde en kroontjeskruid aangetroffen. De aantallen hiervan waren echter zo laag dat er geen verschillen tussen de behandelingen naar voren kwamen. Deze overige onkruiden zijn wel in het totaal aantal onkruiden in de laatste kolom opgenomen. Tabel 4. Resultaten onkruidtelling 16 juli op 10 m², bestrijding onkruid in erwten Kortgene, PT onkruidtelling 16 juli op 10 m² nr. behandeling klein kruiskruid melde valse kamile totaal 1 onbehandeld 0,5 3,8 bc 1,3 6,0 f 2 0,0 1,3 ab 0,4 1,7 abcd 3 linuron 0,3 0,0 a 0,1 0,4 ab 4 Centium 360 CS 0,0 2,0 abc 0,3 2,8 abcd 5 0,8 1,8 abc 0,3 3,0 bcde 6 0,0 4,0 c 0,0 4,0 def 7 0,3 3,8 bc 0,5 5,8 ef 8 0,0 0,0 a 0,0 0,0 a 9 0,0 0,0 a 0,0 0,0 a 10 0,8 2,0 abc 0,3 3,5 cdef 11 Challenge 0,0 0,0 a 0,0 0,0 a 12 Basagran + Agral Gold 0,0 0,0 a 0,0 0,0 a 13 0,3 0,3 a 0,3 1,0 abc P 0,162 0,006 0,349 <0,001 LSD (P = 0,05) 0,7 2,6 0,9 3,0 Er waren geen betrouwbare verschillen in het aantal klein kruiskruid of valse kamille tussen de behandelingen en onbehandeld. Melde werd effectief bestreden door Afalon, Basagran en behandelingen 8, 9, 11 en 13. Het totaal aantal onkruiden geeft een goed beeld van de kracht en breedtewerking van de behandelingen. De standaard middelen linuron, Centium 360 CS, Challenge en Basagran hadden minder onkruid dan onbehandeld. Ook behandelingen 2, 5, 8, 9 en 13 hadden minder onkruid dan onbehandeld. 9

10 3.4. Resultaten Kamperland De tweede proef werd aangelegd bij Mts. Dimmerman-Verburg in Kamperland. Het ras Zonda was ook hier op 24 mei gezaaid. De bodemherbiciden werden 31 mei gespoten. De bespuitingen na opkomst werden 8, 14, 20 juni en 20 juli uitgevoerd. Op 20 juli werd alleen behandeling 13 gespoten in verband met de gewenste gewasgrootte en regen in de week ervoor. Rond 10 juni viel op het proefveld 30 mm neerslag in een half uur. Bij de beoordelingen werden met name verschillen qua fytotoxiciteit, maar nauwelijks in gewasstand waargenomen. De resultaten van de beoordelingen staan in tabel 5. Uitkomsten van de onkruidtelling zijn in tabel 6 weergegeven. De laatste kolom van tabel 6 bevat de productie van de oogst die op 15 augustus plaats vond. De cijfers per herhaling staan in bijlage 4. Tabel 5. Resultaten waarnemingen, bestrijding onkruid in erwten Kamperland, PT erwt PT2 8 juni 14 juni 20 juni 26 juni 16 juli nr. behandeling fyto fyto onkruid fyto onkruid fyto stand 1 onbehandeld 9,0 b 9,0 b 7,5 ab 9,0 b 6,5 b 9,0 b 8,0 c 2 9,0 b 9,0 b 8,0 abcd 9,0 b 7,8 cd 9,0 b 7,8 bc 3 linuron 9,0 b 9,0 b 8,8 de 9,0 b 8,3 de 9,0 b 7,8 bc 4 Centium 360 CS 9,0 b 9,0 b 8,8 de 9,0 b 9,0 e 9,0 b 8,0 c 5 9,0 b 9,0 b 7,5 ab 9,0 b 7,0 bc 9,0 b 8,0 c 6 9,0 b 9,0 b 7,5 ab 9,0 b 6,8 b 9,0 b 7,8 bc 7 9,0 b 9,0 b 7,3 a 9,0 b 5,5 a 9,0 b 7,8 bc 8 9,0 b 9,0 b 8,5 cde 9,0 b 8,8 e 9,0 b 7,5 ab 9 9,0 b 9,0 b 9,0 e 9,0 b 9,0 e 9,0 b 7,3 a 10 9,0 b 9,0 b 7,8 abc 9,0 b 7,0 bc 9,0 b 8,0 c 11 Challenge 5,0 a 7,0 a 8,3 bcde 7,0 a 7,8 cd 8,0 a 7,3 a 12 Basagran + Agral Gold 9,0 b 9,0 b 9,0 e 9,0 b 9,0 e 9,0 b 8,0 c 13 9,0 b 9,0 b 7,8 abc 9,0 b 7,0 bc 9,0 b 8,0 c P <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 <0,001 0,003 LSD (P = 0,05) 0,2 0,2 0,8 0,2 0,8 0,2 0,4 Op 8 juni (een week na de bespuiting voor opkomst) werd alleen bij behandeling 11 flinke fytotoxiciteit waargenomen in de vorm van verkleuring (licht groene chlorose). Dit beeld was ook op 14, 20 en 26 juni zichtbaar, maar steeds minder duidelijk. Linuron, Centium 360, Basagran en behandelingen 8 en 9 hadden op 20 juni minder onkruid (een betere onkruidbestrijding) dan onbehandeld. Een week later (een maand na het zaaien) waren deze behandelingen nog steeds vergelijkbaar effectief. Op 16 juli was de gewasstand bij Challenge en behandelingen 8 en 9 minder goed dan bij onbehandeld. Deze verschillen waren gering. 10

11 In Kamperland werden naast de onkruiden in tabel 6 ook melkdistel, vogelmuur, paarse dovenetel en haagwinde aangetroffen. De aantallen hiervan waren echter zo laag dat er geen verschillen tussen de behandelingen naar voren kwamen. Deze overige onkruiden zijn wel in de kolom met het totaal aantal onkruiden opgenomen. In verband met de spuitdatum van behandeling 13, zijn de onkruiden op de velden van Basagran en behandeling 13 op 8 augustus geteld. Voor de analyse van de onkruiden in de hele proef zijn deze gegevens samengevoegd. Tabel 6. Resultaten onkruidtelling 16 juli op 2 m², bestrijding onkruid in erwten Kamperland, PT onkruidtelling 16 juli op 2 m² 16 juli 15 augustus nr. behandeling klein kruiskruid kroontjes kruid nacht schade kweek totaal % onkruid bedekking productie (ton/ha) 1 onbehandeld 60,3 d 1,3 ab 1,0 2,5 65,8 c 22,5 c 6,1 ab 2 29,5 bc 0,5 ab 0,8 3,3 34,3 b 6,8 ab 7,4 ab 3 linuron 16,0 ab 0,0 a 0,3 5,8 22,0 ab 6,5 ab 8,1 ab 4 Centium 360 CS 15,3 ab 2,5 abc 4,3 3,8 26,3 ab 2,5 a 8,6 bc 5 52,0 cd 2,0 abc 2,8 1,8 58,8 c 18,8 c 6,3 ab 6 66,8 d 4,0 cd 3,5 3,0 78,3 c 20,0 c 6,9 ab 7 72,3 d 1,8 abc 1,3 3,0 79,3 c 32,5 d 6,1 ab 8 5,8 ab 0,0 a 2,5 1,8 10,3 ab 3,5 a 6,7 ab 9 1,3 a 0,5 ab 0,0 2,3 4,3 a 0,3 a 5,5 a 10 61,3 d 1,8 abc 1,0 2,0 66,5 c 20,0 c 7,7 ab 11 Challenge 63,8 d 0,0 a 3,3 3,5 71,0 c 8,8 ab 6,2 ab 12 Basagran + Agral Gold 0,5 a 3,0 bcd 6,0 3,0 12,8 ab 1,3 a 11,9 d 13 18,4 ab 5,5 d 2,0 3,5 33,8 b 13,8 bc 11,5 cd P <0,001 0,002 0,147 0,539 <0,001 <0,001 <0,001 LSD (P = 0,05) 24,9 2,6 4,0 3,2 24,2 9,0 2,9 Klein kruiskruid was het meest voorkomend onkruid op het proefperceel in Kamperland. Behandelingen linuron, Centium 360SC, Basagran, 2, 8, 9 en 13 hadden minder klein kruiskruid dan onbehandeld. Met name behandelingen 8, 9 en Basagran waren als gelet wordt op de absolute aantallen heel effectief. Geen van de behandelingen had een significant effect ten opzichte van onbehandeld op kroontjeskruid, nachtschade en kweek. Bij het totaal aantal onkruiden kwam dezelfde lijn als bij klein kruiskruid naar voren. De behandelingen met linuron, Centium 360SC, Basagran en behandeling 8 waren vergelijkbaar effectief als behandeling 9 welke het minste aantal onkruiden had. Ook het percentage grondbedekking met onkruid vertoont grote overeenkomst met de aan- of afwezigheid van klein kruiskruid. Hierbij viel op dat behandeling 7 visueel meer onkruid had dan onbehandeld. Challenge had in tegenstelling tot het totaal aantal onkruiden een lager percentage grondbedekking met onkruid dan onbehandeld. Precies omgekeerd was het bij behandeling 13, die minder onkruid had dan onbehandeld, maar statistisch een vergelijkbaar percentage grondbedekking met onkruid vertoonde. Geen van de behandelingen had een negatieve invloed op de productie ten opzichte van onbehandeld. Opvallend was de hogere productie ten opzichte van onbehandeld bij Basagran en behandeling 13. Een verklaring kon hiervoor op basis van de bemesting en gewaswaarnemingen niet worden gegeven, behalve dat deze twee behandelingen in hun geheel achteraan in de proef lagen (zie plattegronden bijlage 1). 11

12 4. CONCLUSIES Op basis van de proeven in erwten (12442 in Kortgene en in Kamperland) kunnen de onderstaande conclusies worden getrokken. De middelen linuron, Centium 360 CS, Basagran en behandeldingen 2, 8, 9 en 13 waren in beide proeven effectief tegen onkruid in erwten. Challenge was in verband met een slechte werking op klein kruiskruid alleen in Kortgene effectief tegen onkruid. Melde werd in Kortgene effectief bestreden door linuron, Basagran en behandelingen 8, 9, 11 en 13. In Kamperland bestreden linuron, Centium 360SC, Basagran en behandelingen 2, 8, 9 en 13 klein kruiskruid. Met name Basagran en behandelingen 8, 9 en waren heel effectief tegen klein kruiskruid. Challenge (3 l/ha) veroorzaakte flinke gewasverkleuring bij beide proeven, wat lange tijd zichtbaar bleef, ook in een mindere gewasstand. Behandeling 9 bleef in Kortgene in groei achter bij de overige behandelingen. In Kamperland werden in de eerste maand geen verschillen in gewasstand gezien, maar ruim zeven weken na het zaaien was het verschil in gewasstand ten opzichte van onbehandeld significant. Van de overige behandelingen werd alleen bij behandeling 8 in Kamperland zeven weken na zaai een effect op de gewasstand waargenomen. De andere behandelingen waren selectief voor het gewas. Geen van de behandelingen had bij de oogst in Kamperland een negatieve invloed op de productie ten opzichte van onbehandeld. Klein kruiskruid was het grootste probleem in Kamperland, 16 juli

13 1. Proefopzet en veldschema s Proefplaatsen: proef 12442: Jonkvrouw Annadijk 1, Kortgene proef 12443: Nieuweweg 4, Kamperland Gewas: erwt, ras Zonda Zaaidatum: 24 mei 2012 Plantafstand: bijvoorbeeld 50*6 a 8 cm Veldgrootte: bruto: 3 * 6 m = 18 m 2, netto 2,5 * 5 = 12,5 m² Proefveldgrootte: 12 * 78 m = 936 m 2 exclusief rand. Aantal herhalingen: 4 Aantal velden: 52 Gewasbescherming: standaard, behalve herbiciden Bemesting: standaard door teler Richtlijn: EPPO PP 1/91(3) Weeds in Phaseolus and Pisum, PP 135(3) etc. Behandelingen: code behandeling dosering/ha toepassing 1 onbehandeld kort na zaai 3 Brabant linuron (500 g/l) 1,0 l kort na zaai 4 Centium 360 CS 0,2 l kort na zaai 5 kort na zaai 6 kort na zaai 6 kort na opkomst 7 kort na zaai 8 kort na zaai 8 2 en 3 weken na opkomst 9 kort na zaai 10 kort na zaai 11 Challenge 3,0 l kort na zaai 12 Basagran + Agral Gold 1,0 l + 0,1 l herhaald vanaf kiemstadium onkruid. 13 gewas cm hoog Toepassing: Hoeveelheid water: Druk: Spuitapparatuur: Waarnemingen bij toepassing: Beoordelen onkruid: Beoordelen gewas: Overige waarnemingen: spuiten na zaaien of over het gewas 400 l /ha na opkomst. 3,5 bar bij de kraan handspuit 1,5 m boom vochtigheid gewas en grond, temperatuur, RV, windsnelheid, windrichting, bewolking, neerslag enkele dagen voor en na bespuiting. beoordeling, 1, 2 en 4 weken na spuiten (9=geen onkruid, 1=veel onkruid). bij de laatste beoordeling per veld aantal en soort onkruiden per m² bepalen. Tevens al het overige onkruid verwijderen. op verschillende tijdstippen voor en na toepassen middelen (9 = geen gewasschade, 1 = zeer veel gewasschade) Eventuele symptomen worden beschreven. Beoordelingen vinden plaats voor, 7, 14 en 28 dagen na bespuitingen. teeltmaatregelen, grondsoort, % lutum, % organisch stof, 13

14 Onkruidbestrijding: Opbrengstbepaling: Verslaggeving: ph, structuur van de grond, ligging van de proef bij de onkruidtelling wordt het onkruid uit de proef verwijderd 50 planten of 2 m² per veld. weergave verloop van proef inclusief gemiddelden van onkruid- beoordelingen, -telling en gewasbeoordelingen. Plattegrond Kortgene A 22 1B 33 8C 44 9D 10 10A 21 2B 32 11C 43 4D 9 9A 20 7B 31 10C 42 6D 8 8A 19 9B 30 1C 41 5D 7 7A 18 10B 29 4C 40 11D 6 6A 17 4B 28 5C 39 1D 5 5A 16 3B 27 2C 38 10D 4 4A 15 11B 26 6C 37 7D 3 3A 14 6B 25 7C 36 2D 2 2A+3A 13 5B 24 3C 35 8D 1 1A 12 8B 23 9C 34 3D Veld 2 heeft 2 behandelingen gehad, veld 3 is niet gespoten (deze velden werden dus ingeschat door Genstat). De gearceerde velden zijn de velden met Basagran en behandeling 13. Plattegrond Kamperland A 22 5B 33 1C 44 6D 10 4A 21 10B 32 6C 43 4D 9 3A 20 2B 31 11C 42 1D 8 9A 19 7B 30 8C 41 2D 7 2A 18 3B 29 10C 40 7D 6 6A 17 1B 28 4C 39 3D 5 10A 16 8B 27 5C 38 8D 4 5A 15 9B 26 2C 37 11D 3 8A 14 11B 25 7C 36 9D 2 1A 13 6B 24 3C 35 5D 1 7A 12 4B 23 9C 34 10D 14

15 2. Omstandigheden tijdens de bespuitingen De omstandigheden tijdens de bespuitingen van proef in peterselie in Slootdorp waren: datum 31 mei 7 juni 14 juni 20 juni tijd % bewolkt vochtigheid grond* droog nat iets vochtig droog vochtigheid gewas* n.v.t. droog droog droog BBCH code (gewasstadium) voor opkomst relatieve luchtvochtigheid (%) windrichting en -snelheid (m/s) ZZW 5 ZO 2 N 1 N 3 temperatuur (C ) opmerking (behandelingen) beh. 2, 3, 4, 5, 6, beh. 6, 12 beh. 8, 12, 13 beh. 8, 12 7, 8, 9, 10, 11 * = droog, vochtig of nat De omstandigheden tijdens de bespuitingen van proef in valeriaan in Slootdorp waren: datum 31 mei 8 juni 14 juni 20 juni 20 juli tijd % bewolkt vochtigheid grond* droog nat vochtig droog vochtig vochtigheid gewas* n.v.t. droog droog droog droog BBCH code (gewasstadium) voor opkomst relatieve luchtvochtigheid (%) windrichting en -snelheid (m/s) ZZW 5 Z 5 N 2 N 2 O 2 temperatuur (C ) beh. 2, 3, 4, 5, 6, beh. 6, 12 beh. 8, 12 beh. 8, 12 beh. 13 opmerking (behandelingen) 7, 8, 9, 10, 11 * = droog, vochtig of nat 15

16 3. Foto s Foto 1. Overzicht proefveld 12442, twee weken na het zaaien, 8 juni Foto 2. Fytotoxciteit (verkleuring in veld 11 (achter veld 10) behandeling 11, 8 juni Foto 3. Proefveld 12442, gewasachterstand in veld 9 (behandeling 9), 15 juni

17 Foto 4. Proefveld met een mindere gewasstand bij veld 15 (behandeling 11), 26 juni Foto 5. Overzicht proefveld Kamperland, 26 juni Foto 6. Proef wordt onkruidvrij gemaakt na de onkruidtelling, 20 juli Het gewas was in vier weken tijd snel gegroeid. 17

18 Foto 7. Oogstveldje (= telveld onkruid) in proef 12443, 15 augustus Foto 8. Productie van een veldje in proef 12443, 15 augustus Foto 9. Overzicht proef 12443, 15 augustus Het praktijkperceel rondom de proef is geoogst. 18

19 4. Cijfers per herhaling Waarnemingen proef Kortgene Erwt onkruid PT1 7 juni 14 juni 20 juni 26 juni 16 juli nr. behandeling hh veld stand fyto stand fyto stand fyto stand fyto stand 1 onbehandeld A onbehandeld B onbehandeld C onbehandeld D A 2 * * * * * * * * * 2 B C D linuron A 3 * * * * * * * * * 3 linuron B linuron C linuron D Centium 360SC A Centium 360SC B Centium 360SC C Centium 360SC D A B C D A B C D A B C D A B C D A B C D A B C D Challenge A Challenge B Challenge C Challenge D Basagran + Agral Gold A Basagran + Agral Gold B Basagran + Agral Gold C Basagran + Agral Gold D

20 12442 Erwt onkruid PT1 7 juni 14 juni 20 juni 26 juni 16 juli nr. behandeling hh veld stand fyto stand fyto stand fyto stand fyto stand 13 A B C D Onkruidtelling proef Kortgene Erwt onkruid PT1 onkruidtelling 16 juli op 10 m² kruiskruid melde kamile melkdistel koolzaad kweek perzikkruid haagwinde suikerbiet kroontjes kruid nr. behandeling hh veld 1 onbehandeld A onbehandeld B onbehandeld C onbehandeld D A 2 * * * * * * * * * * * 2 B C D linuron A 3 * * * * * * * * * * * 3 linuron B linuron C linuron D Centium 360SC A Centium 360SC B Centium 360SC C Centium 360SC D A B C D A B C D A B C D A B C D A B C D A B totaal 20

21 12442 Erwt onkruid PT1 onkruidtelling 16 juli op 10 m² kruiskruid melde kamile melkdistel koolzaad kweek perzikkruid haagwinde suikerbiet kroontjes kruid nr. behandeling hh veld 10 C D Challenge A Challenge B Challenge C Challenge D Basagran + Agral Gold A Basagran + Agral Gold B Basagran + Agral Gold C Basagran + Agral Gold D A B C D Waarnemingen proef Kamperland erwt PT juni 26 juni 16 juli 15-8 nr. behandeling hh veld fyto fyto onkruid fyto onkruid fyto stand % onkruid productie (ton/ha) 1 onbehandeld A ,15 1 onbehandeld B ,10 1 onbehandeld C ,50 1 onbehandeld D ,80 2 A ,60 2 B ,65 2 C ,80 2 D ,70 3 linuron A ,50 3 linuron B ,20 3 linuron C ,45 3 linuron D ,40 4 Centium 360SC A ,95 4 Centium 360SC B ,00 4 Centium 360SC C ,60 4 Centium 360SC D ,90 5 A ,35 5 B ,20 5 C ,35 5 D ,10 6 A ,15 6 B ,55 6 C ,90 6 D ,15 7 A ,50 7 B ,90 7 C ,75 7 D ,15 totaal 21

22 12443 erwt PT juni 26 juni 16 juli 15-8 nr. behandeling hh veld fyto fyto onkruid fyto onkruid fyto stand % onkruid productie (ton/ha) 8 A ,25 8 B ,10 8 C ,00 8 D ,50 9 A ,50 9 B ,60 9 C ,50 9 D ,50 10 A ,65 10 B ,90 10 C ,50 10 D ,80 11 Challenge A 11 4,5 6,5 8 6,5 8 7, ,15 11 Challenge B 14 5,5 7,5 9 7,5 7 8, ,15 11 Challenge C ,35 11 Challenge D ,00 12 Basagran + Agral Gold A ,10 12 Basagran + Agral Gold B ,85 12 Basagran + Agral Gold C ,35 12 Basagran + Agral Gold D ,20 13 A ,40 13 B ,90 13 C ,20 13 D ,45 Onkruidtelling proef Kamperland erwt PT2 onkruidtelling 16 juli op 2 m² kruiskruid kroontjes kruid nachtschade haagwinde melde kweek straatgras distel dovenetel vogelmuur kiem totaal excl kiem nr. behandeling hh veld 1 onbehandeld A onbehandeld B onbehandeld C onbehandeld D A B C D linuron A linuron B linuron C linuron D Centium 360SC A Centium 360SC B Centium 360SC C Centium 360SC D A B

23 12443 erwt PT2 onkruidtelling 16 juli op 2 m² kruiskruid kroontjes kruid nachtschade haagwinde melde kweek straatgras distel dovenetel vogelmuur kiem totaal excl kiem nr. behandeling hh veld 5 C D A B C D A B C D A B C D A B C D A B C D Challenge A Challenge B Challenge C Challenge D Basagran + Agral Gold A Basagran + Agral Gold B Basagran + Agral Gold C Basagran + Agral Gold D A 45 * * * * * * * * * * * * 13 B C D * Veld 45 werd abusievelijk niet geteld. 23

24 5. Weersgegevens Onderstaande weersgegevens zijn afkomstig van het weerstation bij Hooge Zwaluwe. temperatuur ( C) neerslag stralings- % RV wind- windgem. datum max. min. (mm) som (W/m²) (min) richting Snelheid (m/s) ,7 28,1 14,9 0, OZO 0, ,6 25,4 15,5 0, ONO 2, ,4 25,4 14,7 0, O 0, ,9 27,0 13,5 0, ZZO 0, ,2 24,3 14,5 0, NW 0, ,0 19,4 11,6 0, NNO 0, ,7 22,4 11,0 0, WNW 0, ,4 17,6 13,3 2, NW 0, ,5 15,4 11,4 0, ZZO 0, ,0 16,8 7,0 0, O 0, ,4 12,2 8,1 16, O 0, ,1 11,4 8,4 15, NNW 0, ,3 16,3 4,2 0, ZO 0, ,9 18,5 10,4 8, Z 0, ,0 20,6 11,5 4, WZW 0, ,3 18,4 12,5 0, W 1, ,0 14,8 10,7 0, WZW 1, ,6 19,1 8,5 0, O 0, ,2 19,2 12,4 0, ONO 0, ,1 15,6 12,4 2, ZZO 0, ,3 14,9 9,4 0, WNW 0, ,6 17,4 6,1 0, O 0, ,8 18,1 12,4 7, ZZW 0, ,2 18,8 13,6 0, ZW 0, ,0 19,5 12,9 0, ONO 0, ,8 17,1 11,5 8, ZW 0, ,7 19,8 8,4 0, ZW 0, ,2 21,4 12,7 0, WNW 0, ,9 22,8 13,9 14, WZW 0, ,0 17,4 11,9 3, WZW 1, ,1 18,4 11,2 0, WZW 0, ,6 15,7 11,9 8, WZW 0, ,5 17,2 11,6 0, WNW 0, ,1 22,3 8,4 0, ZO 0, ,1 20,5 16,1 0, ZW 0, ,2 28,5 16,3 0, W 0, ,2 22,1 16,0 0, Z 0, ,7 23,0 14,6 3, WZW 0, ,9 17,6 11,9 1, W 0, ,1 22,4 10,2 0, OZO 0,2 24

25 temperatuur ( C) neerslag stralings- % RV wind- windgem. datum max. min. (mm) som (W/m²) (min) richting Snelheid (m/s) ,6 22,9 14,0 0, O 0, ,3 27,2 16,5 0, NW 0, ,9 25,8 17,2 4, ZZW 0, ,0 23,5 15,7 0, ZO 0, ,0 23,5 13,3 2, Z 0, ,7 19,1 15,4 19, W 0, ,3 18,8 14,5 0, ZW 0, ,9 19,0 12,7 0, ZW 0, ,0 17,1 13,8 5, ZZW 0, ,6 18,7 10,7 3, OZO 0, ,4 19,5 13,1 6, Z 0, ,0 16,3 11,7 9, WZW 1, ,1 18,1 12,7 0, Z 1, ,1 16,4 11,9 9, Z 2, ,1 19,6 15,1 7, Z 2, ,2 19,9 14,8 2, Z 2, ,5 18,4 13,7 21, ZW 2, ,9 19,2 11,8 0, W 0, ,7 17,8 10,4 1, WNW 1, ,5 21,0 9,1 0, ZO 0, ,5 26,3 11,9 0, NNO 0, ,0 27,1 13,2 0, N 0, ,0 28,6 14,4 0, ZW 0, ,0 26,7 15,7 0, NO 1, ,6 28,4 17,8 5, ZO 1, ,8 22,1 16,1 2, NNW 1, ,0 20,1 12,4 5, Z 1, ,5 18,9 11,6 6, ZW 2, ,9 17,6 11,5 1, OZO 1, ,8 27,3 12,6 1, ZZW 1, ,5 20,9 14,6 1, OZO 1, ,7 22,9 13,3 4, ZZO 0, ,4 23,8 14,1 0, ZW 1, ,3 23,8 14,3 1, OZO 0, ,0 19,6 14,6 2, Z 1, ,1 18,8 13,8 0, ZW 2, ,9 19,7 11,1 0, WNW 0, ,1 21,4 11,9 0, N 1, ,9 20,9 10,1 0, NW 0, ,4 20,9 11,4 0, NNO 1, ,6 24,4 12,7 0, NO 2, ,3 24,3 14,0 0, NNO 0, ,2 25,9 16,0 0, NNO 0, ,1 29,1 15,9 0, WZW 2,7 25

26 6. GEP certificaat Proeftuin Zwaagdijk 26