Bestrijding late koolvlieg in spitskool in opdracht van Productschap Tuinbouw

Transcriptie

1 Bestrijding late koolvlieg in spitskool in opdracht van Productschap Tuinbouw januari 2008 PT projectnr Ing. J. de Lange Proeftuin Zwaagdijk Tolweg ND Zwaagdijk-Oost Telefoon (0228) Fax (0228)

2 INHOUDSOPGAVE SAMENVATTING INLEIDING OPZET ALGEMEEN WAARNEMINGEN STATISTISCHE ANALYSE RESULTATEN WEER GEDURENDE DE PROEF EFFECTIVITEIT SELECTIVITEIT PRODUCTIEBEPALING CONCLUSIES RESULTATEN WEER GEDURENDE DE PROEF EFFECTIVITEIT SELECTIVITEIT PRODUCTIE CONCLUSIES BIJLAGE I: Proefopzetten en plattegronden BIJLAGE II A: Resultaten per herhaling BIJLAGE II B: Resultaten per herhaling BIJLAGE III A: Weeroverzicht Sint Maarten BIJLAGE III B: Weeroverzicht Sint Maarten BIJLAGE IV: GEP certificaat Proeftuin Zwaagdijk

3 SAMENVATTING Inperking van het assortiment gewasbeschermingsmiddelen en het achterwege blijven van effectieve nieuwe middelen kan ernstige schade door insecten in koolgewassen tot gevolg hebben. De late vluchten van de koolvlieg veroorzaken niet alleen schade in spruitkool, maar ook in steeds ergere mate in sluitkool en met name spitskool en savooie kool. Na het 15 e bladstadium mag dimethoaat niet meer worden gebruikt. Decis Micro is een zwak middel tegen late koolvlieg en Karate heeft hierop een nevenwerking. Door slechts enkele middelen in te zetten wordt resistentie in de hand gewerkt. Het doel van het onderzoek dat Proeftuin Zwaagdijk in 2006 en 2007 heeft uitgevoerd in opdracht van de landelijke gewascommissie sluitkool van LTO-Groeiservice is het vinden van de meest effectieve gewasbehandeling om late koolvlieg te bestrijden door bestaande en experimentele middelen met elkaar te vergelijken. In beide jaren werd één proef gefinancierd via het Productschap Tuinbouw. Karate Zeon en Nomolt en in 2007 ook Dimethoaat zijn als standaarden opgenomen in de proeven. Deze middelen hebben een veiligheidstermijn van respectievelijk 1, 2 en 3 weken. In 2006 werden zes experimentele middelen afkomstig van allemaal verschillende fabrikanten in het onderzoek opgenomen. De fabrikanten lieten hun meest perspectiefvolle middelen screenen op effectiviteit tegen de late koolvlieg. Met de meeste middelen was nog geen enkele ervaring opgedaan op dit gebied. De druk van de late koolvlieg was heel groot in 2006: meer dan de helft van de onbehandelde spitskool werd aangetast door de made van de (late) koolvlieg. De effectiviteit van één middel was zeer goed: zelfs beter dan de referenties Karate Zeon en Nomolt. Twee behandelingen waren vergelijkbaar met beide referentie middelen. Drie toepassingen hadden in deze proef in vergelijking met onbehandeld geen werking op late koolvlieg. In 2007 heeft Tracer een toelating in diverse koolgewassen als gewasbehandeling tegen rupsen gekregen. In 2006 en eerder onderzoek in Chinese kool naar de bestrijding van late koolvlieg bleek dat Tracer ook een redelijk goede werking tegen schade door late koolvlieg (gewasaantasting) heeft. In het onderzoek in 2007 zijn daarom een lokstof, een uitvloeier, een hechter en een olie opgenomen om het effect van Tracer te versterken. Tevens werd in 2007 een nieuw experimenteel middel beproefd. De druk van de late koolvlieg was in tegenstelling tot 2006 heel laag. Zelfs onbehandeld bleef vrij van aantasting door de made van de koolvlieg. Hierdoor kan niets over het effect van de toevoegingen aan Tracer worden gezegd. In beide jaren veroorzaakten de middelen geen verschillen in gewasstand of fytotoxiciteit. Wel was er in 2007 een effect op de gewaskleur, wat bij gebruik van onder andere Zipper naar voren kwam. In geen van de proeven hadden de behandelingen invloed op de productie. 3

4 1. INLEIDING Inperking van het assortiment gewasbeschermingsmiddelen en het achterwege blijven van effectieve nieuwe middelen kan ernstige schade door insecten in koolgewassen tot gevolg hebben. De late vluchten van de koolvlieg veroorzaken niet alleen schade in spruitkool, maar ook in steeds ergere mate in sluitkool en met name spitskool en savooie kool. Na het 15 e bladstadium mag dimethoaat niet meer worden gebruikt. Decis Micro is een zwak middel tegen late koolvlieg en Karate heeft hierop een nevenwerking. Door slechts enkele middelen in te zetten wordt resistentie in de hand gewerkt. Het doel van het onderzoek dat Proeftuin Zwaagdijk in 2006 en 2007 heeft uitgevoerd in opdracht van de landelijke gewascommissie sluitkool van LTO-Groeiservice is het vinden van de meest effectieve gewasbehandeling om late koolvlieg te bestrijden door bestaande en experimentele middelen met elkaar te vergelijken. In beide jaren werd één proef gefinancierd via het Productschap Tuinbouw onder projectnummer Dit rapport beschrijft de werkwijze en resultaten uit 2006 en De koolvlieg De koolvlieg (Delia brassicae / Delia radicum) is 4 tot 7 mm lang en licht tot donkergrijs van kleur. De vlieg legt 2 tot 30 eieren bij de voet van de plant. Na drie tot acht dagen komen de eieren uit. Het larvestadium duurt vijftien tot zevenendertig dagen. De eerste vlucht van de koolvlieg is in de tweede helft van april, vervolgens is er al een tweede vlucht in juni die doorgaat tot in juli. In augustus is er tenslotte nog vaak een derde vlucht. De meeste schade vindt plaats na de eerste vlucht als de maden voeden zich met het ondergrondse stengeldeel van de jonge planten. Dit veroorzaakt beelden van lichte verkleuring tot totale verwelking en omvallen van de plant. In droge periodes is de schade groter. De latere vluchten veroorzaken zogenaamd wormstekigheid. Doordat steeds meer koolteelten op lichtere gronden plaatsvinden waar de koolvlieg goed gedijd, is er sprake van toenemende economische schade. 2. OPZET 2.1 Algemeen De proeven waren gericht op late koolvlieg, die in de Foto 1. Aantasting koolvlieg in spitskool. afgelopen jaren regelmatig schade in spitskool hebben veroorzaakt. Voor de proef zijn spitskoolplanten gebruikt, opgekweekt met Gigant gecoat zaad, om uitval door vroege aantasting van koolvlieg te voorkomen. Deze behandeling heeft geen invloed op de aantasting van late koolvlieg. Gedurende de teelt zijn vijf tot zeven gewasbespuitingen uitgevoerd met een interval van een week. De laatste bespuiting werd afhankelijk van het middel 1 tot 3 weken voor de oogst uitgevoerd. Het klaar maken van de grond, bemesting en onkruidbestrijding werd door de teler (dhr. R. Kos) uitgevoerd. Het onderzoek werd in overleg met de dhr. E. Bouma van de Plantenziektenkundige Dienst uitgevoerd. De behandelingen in 2006 en 2007 staan in tabellen 1 en 2. In bijlage I zijn de proefopzetten en plattegronden opgenomen. 4

5 Tabel 1. Objecten, bestrijding late koolvlieg in spitskool, Productschap Tuinbouw object dosering (ml/gr)/ha 1 onbehandeld - 2 Karate Zeon 50 ml 3 Nomolt 400 ml Karate Zeon en Nomolt zijn als standaarden opgenomen. Karate heeft een goede werking op trips, rupsen, luis, koolgalmug en heeft een nevenwerking op koolvlieg met een veiligheidstermijn van 1 week. Nomolt is toegelaten in sluitkool met een dosering van 0,4 l/ha; in spruitkool heeft Nomolt een toelating tegen de late koolvlieg met 0,6 l/ha met een veiligheidstermijn van 2 weken. De middelen bij de behandelingen 4 tot en met 9 zijn afkomstig allemaal verschillende fabrikanten die hun meest perspectiefvolle middel willen laten screenen op effectiviteit tegen de late koolvlieg. Met de meeste middelen is nog geen enkele ervaring opgedaan op dit gebied. Tabel 2. Objecten, bestrijding late koolvlieg in spitskool, Productschap Tuinbouw nr. middelen hoeveelheid middel opmerking 1 onbehandeld Gigant (standaard bij alle behandelingen) 2 Karate Zeon 50 ml 3 Nomolt 400 ml 4 Dimethoaat 750 ml/ha 3 weken wachttijd 5 6 Tracer 200 maximaal 4x 200 ml / ha dus om 14 dagen 7 Tracer + Attracker Tracer + Zipper Tracer + Certain+ Zipper Tracer + Olie H Naast de standaard Karate Zeon en Nomolt is in 2007 Dimethoaat opgenomen. Dimethoaat is een goed vliegenmiddel. In kool is de toegelaten dosering 0,75 l/ha. Als voorwaarde geldt dat er voor het 16 e bladstadium wordt gespoten en de veiligheidstermijn is 3 weken. Tracer heeft in 2007 een toelating in diverse koolgewassen als gewasbehandeling tegen rupsen gekregen. De trayplaatbehandeling met Tracer staat op het etiket vanwege zijn goede effectiviteit tegen uitval na het planten door vraat van de larve van de koolvlieg. Tracer heeft na een gewasbespuiting een veiligheidstermijn van 3 dagen. Behandeling 5 is een experimentele combinatie van twee werkzame stoffen. In eerder onderzoek in Chinese kool naar de bestrijding van late koolvlieg bleek dat Tracer ook een redelijk goede werking tegen schade door late koolvlieg (gewasaantasting) heeft. In het onderzoek zijn daarom diverse lokstoffen, uitvloeiers en hechters opgenomen om het effect van Tracer te versterken. Attracker is een lokstof op basis van suikers waarmee insecten worden gelokt. Zipper is een super uitvloeier: hiermee wordt bereikt dat het middel dat wordt gespoten onderin het gewas van de plant komt, waar de koolvlieg haar eitjes neerlegt. 5

6 Certain zorgt voor een betere depositie, met andere woorden: houdt het middel op het gewas in plaats dat het van het gewas afdruipt. De combinatie met Zipper zorgt dus voor veel middel onderin het gewas. Olie zorgt voor een betere indringing in de waslaag, waarmee de effectiviteit mogelijk verbeterd. De middelen zijn gespoten met 400 liter water per hectare. De omstandigheden tijdens het spuiten zijn vermeld in bijlage I. In tabel 2 zijn de meest relevante proefveldgegevens samengevat. Alle overige gegevens zijn opgenomen in bijlage I. Tabel 2: Proefveldgegevens, bestrijding late koolvlieg in spitskool, Productschap Tuinbouw Locatie Sint Maarten St. Maartensvlotbrug 2007 plantdatum 1 augustus juli 2007 ras Marshall Regency grondsoort duinzand duinzand afslibbaar < 7% < 7% organisch stofgehalte 1,5% 1,6% spuitdata 15 en 29 augustus, 6, 11 en 19 september en 29 augustus, 6, 12, 20 en 27 september, 4 oktober 2007 oogstdatum 2 oktober oktober Waarnemingen Gedurende de proeven is de selectiviteit van de middelen beoordeeld. Vlak voor elke bespuiting is een beoordeling uitgevoerd. Bij de oogst is van 40 planten de mate van aantasting door late koolvlieg beoordeeld. Hierbij zijn de volgende klassen gehanteerd: - klasse 0: geen aantasting - klasse 1: zeer lichte aantasting (1 blad) - klasse 2: matige aantasting (2-3 bladeren) - klasse 3: zware aantasting (4 of meer bladeren) Met behulp van de volgende formule is een index berekend: (# klasse 0 x 0) + (# klasse 1 x 1) + (# klasse 2 x 2) + (# klasse 3 x 3) x Op deze manier is per veldje een indexcijfer van berekend. Bij 0 heeft geen enkele kool schade, bij 100 zijn alle kolen zeer zwaar aangetast door late koolvlieg. Het percentage aangetaste planten is berekend. Tevens is de productie bepaald. 2.3 Statistische analyse De cijfers in de tabellen zijn geanalyseerd met Genstat (Anova). In de tabellen wordt met een P de betrouwbaarheid aangegeven. Als de P een waarde heeft die kleiner is dan of gelijk is aan 0,05 dan zijn er betrouwbare verschillen tussen de behandelingen. Met de LSD (kleinst betrouwbare verschil bij een P van 0,05) wordt aangegeven welke verschillen betrouwbaar zijn. Als een verschil tussen twee behandelingen groter is dan de LSD. dan is dat verschil betrouwbaar. Dit wordt ook aangegeven door middel van letters in de 6

7 tabellen. Als een van de letters van een behandeling overeenkomt met een andere behandeling dan is het verschil tussen deze twee behandelingen niet betrouwbaar. Als de P een waarde tussen de 0,05 en 0,1 heeft, dan kan men spreken over een tendens als de uitkomsten in de lijn van de verwachting liggen. 3. RESULTATEN 2006 Hieronder worden de resultaten uit 2006 en 2007 na elkaar beschreven. Na een overzicht van het weer tijdens de proef volgen in de andere paragraven de effectiviteit, de selectiviteit en de productie. Per jaar worden de conclusies vermeld in een apart hoofdstuk. De proef met het ras Marshall werd 1 augustus geplant in St. Maarten op een perceel zandgrond. Dhr. R. Kos voerde de grondbewerking, bemesting en onkruidbestrijding uit. Vanaf 15 augustus werd er vijfmaal gespoten. De oogst vond 14 dagen na de laatste bespuiting op 2 oktober plaats. 3.1 Weer gedurende de proef Augustus 2006 was nat, zeer somber en koel. Met een gemiddelde neerslag van 184 mm (normaal: 62 mm) was het de natste augustus sinds een eeuw. De gemiddelde etmaaltemperatuur 16,4 C was lager dan normaal (17,2 C). Het aantal zonuren bleef steken op 134 (normaal 198 uur). September 2006 was zonnig en erg warm en droog. De gemiddelde etmaaltemperatuur (17,9 C) was 3,7 C hoger dan gemiddeld. Met 180 zonuren was er aanzienlijk meer zon dan normaal (136 uur). De gemiddelde neerslag lag met 12 mm ver onder het langjarig gemiddelde van deze maand (75 mm). In bijlage III A zijn de weersgegevens per dag tijdens de proef opgenomen. 3.2 Effectiviteit In tabel 3 is de effectiviteit van de middelen samengevat. Per herhaling zijn de resultaten weergegeven in bijlage II A. Tabel 3. Effectiviteit, bestrijding late koolvlieg in spitskool, Productschap Tuinbouw Object dosering % aangetast Index (0-100) 1 onbehandeld - 54 e 34 d 2 Karate Zeon 50 ml 24 b 16 b 3 Nomolt 400 ml 32 bc 19 b 4 54 e 33 d 5 26 b 16 b 6 48 de 34 d 7 35 bcd 22 bc 8 44 cde 29 cd 9 7 a 4 a P <0,001 <0,001 lsd

8 In de onbehandelde veldjes kwam een zware aantasting met late koolvlieg voor. Meer dan de helft van de planten was aangetast. De objecten 4, 6 en 8 hadden geen werking op late koolvlieg. Van de overige behandelingen scoorde object 9 het best. De effectiviteit hiervan was zeer goed, en beter dan de referenties Karate Zeon en Nomolt. De objecten 5 en 7 waren vergelijkbaar met beide referentie middelen. 3.3 Selectiviteit Gedurende de proef zijn geen fytotoxische reacties waargenomen. Ook zijn geen verschillen in gewasstand waargenomen als gevolg van de bespuitingen. 3.4 Productiebepaling Bij de oogst is het gewicht per veldje gemeten. Vervolgens is de productie per hectare berekend. In tabel 4 is de opbrengst per hectare samengevat. Foto 2. Deel geoogst en opgeknapt veld spitskool. Tabel 4: Productie, bestrijding late koolvlieg in spitskool, Productschap Tuinbouw productie object dosering (ton/ha) 1 onbehandeld Karate Zeon 50 ml 57 3 Nomolt 400 ml P 0,140 lsd 4 Tussen de behandelingen zijn geen verschillen in productie gemeten. 8

9 4. CONCLUSIES Op basis van het onderzoek in 2006 kunnen de volgende conclusies worden getrokken. De druk van de late koolvlieg was heel groot, meer dan de helft van de onbehandelde spitskool werd aangetast door de made van de (late) koolvlieg. De objecten 4, 6 en 8 hadden in deze proef ten opzichte van onbehandeld geen werking op late koolvlieg. De effectiviteit van object 9 was zeer goed: beter dan de referenties Karate Zeon en Nomolt. De objecten 5 en 7 waren vergelijkbaar met beide referentie middelen. De middelen veroorzaakten geen verschillen in gewasstand of fytotoxiciteit. Geen van de behandelingen had invloed op de productie. Foto 3. Overzicht proefveld in Sint Maarten 2 oktober

10 5. RESULTATEN 2007 De proef met het ras Regency werd 18 juli geplant in St. Maartensvlotbrug op een perceel lichte zandgrond. In totaal werd 244 kg N/ha gegeven in de vorm van Entec en KAS. Na het planten werd tegen onkruid geschoffeld. Op 10 augustus werden met 1 kg Lentagran WP de overblijvende onkruiden bestreden. 5.1 Weer gedurende de proef De temperatuur en het aantal zonuren in augustus waren gemiddeld. Het was met 52 mm neerslag wat aan de droge kant (normaal 62 mm). In september was de hoeveelheid neerslag en zonuren normaal. Met een gemiddelde temperatuur van 13,8 C was het wat koeler dan normaal (14,2 C). De gemiddelde temperatuur in oktober was normaal: 10,1 C. Met 37 mm neerslag was het relatief droog: het langjarig gemiddelde is 78 mm. Tevens was het met 119 zonuren een zonnige maand (normaal: 105 zonuren). In bijlage III B zijn de weersgegevens per dag tijdens de proef opgenomen. 5.2 Effectiviteit Noch in onbehandeld, noch in de behandelde velden kwam aantasting door de late koolvlieg voor. Hierdoor kan helaas niets worden gezegd over de effectiviteit van de verschillende toepassingen. 5.3 Selectiviteit Gedurende de proef zijn geen fytotoxische reacties waargenomen. Ook zijn geen verschillen in gewasstand waargenomen als gevolg van de bespuitingen. Wel was er sprake van verschillen in gewaskleur zoals blijkt uit tabel 5 van de beoordeling op 11 oktober De beoordelingen per veld zijn opgenomen in bijlage II B. Foto 4. Overzicht proefveld spitskool 12 september

11 Tabel 5. Gewasbeoordelingen, bestrijding late koolvlieg in spitskool, Productschap Tuinbouw object dosering 11 oktober 2007 stand gewas kleur gewas 1 onbehandeld - 9,0 9,0 b 2 Karate Zeon 50 ml 9,0 9,0 b 3 Nomolt 400 ml 9,0 9,0 b 4 Dimethoaat 750 ml 9,0 9,0 b 5 9,0 8,0 a 6 Tracer 200 ml 9,0 9,0 b 7 Tracer + Attracker ,0 9,0 b 8 Tracer + Zipper ,0 8,0 a 9 Tracer + Certain + Zipper ,0 8,0 a 10 Tracer + Olie H ,0 9,0 b P - - lsd - - Bij de beoordeling van de gewasstand op 11 oktober (en eerdere waarnemingen) werden geen verschillen in gewasstand tussen de verschillende behandelingen waargenomen. De kleur van het gewas week bij behandeling 5 en behandelingen 8 en 9 met Zipper enigszins af van de overige behandelingen en onbehandeld. Het gewas bij deze behandelingen was wat donkerder (donker groen) ten opzichte van blauw-grijs bij de overige behandelingen. 5.4 Productie Bij de oogst op 11 oktober is het gewicht per 40 kolen per veld gemeten. Vervolgens is de productie per hectare berekend. De oogstploeg van dhr. Kos had ondanks de stokken die in de velden stonden de helft van de proef geoogst. In tabel 6 is de productie als gemiddelde van twee herhalingen samengevat. Tabel 6. Productie, bestrijding late koolvlieg in spitskool, Productschap Tuinbouw object dosering productie (ton/ha) 1 onbehandeld - 48,8 2 Karate Zeon 50 ml 52,8 3 Nomolt 400 ml 54,0 4 Dimethoaat 750 ml 56,0 5 50,4 6 Tracer 200 ml 52,0 7 Tracer + Attracker ,2 8 Tracer + Zipper ,8 9 Tracer + Certain + Zipper ,0 10 Tracer + Olie H ,8 P 0,21 lsd 6,8 Tussen de behandelingen zijn geen verschillen in productie gemeten. 11

12 6. CONCLUSIES Op basis van het onderzoek in 2007 kunnen de volgende conclusies worden getrokken. De druk van de late koolvlieg was in tegenstelling tot 2006 heel laag. Zelfs onbehandeld bleef vrij van aantasting door de made van de koolvlieg. De middelen veroorzaakten geen verschillen in gewasstand of fytotoxiciteit. Wel was er een effect op de gewaskleur, wat bij gebruik van onder andere Zipper naar voren kwam. Geen van de behandelingen had invloed op de productie. Foto 5. Overzicht proefveld spitskool voor oogst op 11 oktober

13 BIJLAGE I: Proefopzetten en plattegronden PROEFOPZET 2006 Proefplaats: Sint Maarten- Noord Holland Ras: Marshall Plantdatum: Plantafstand: 50*50 cm. Veldgrootte: bruto veld 6 m * 5 m = 30 m² (netto 48 planten) Aantal herhalingen: 4 Aantal objecten: 9 Objecten: nr. middelen* dosering 1 onbehandeld - 2 Karate Zeon 50 ml 3 Nomolt 400 ml * alle behandeling met Gigant zaadcoating. Soort toepassing: Hoeveelheid water: Waarnemingen: Weersgegevens: Oogst: gewasbespuiting 400 l / ha; object 4 met 300 liter per hectare - fyto week na toediening middelen (evt. herhalen) - gewasstand per veld - bij iedere waarneming grootte van het gewas noteren Weersgegevens gedurende de proefperiode 40 planten per veld mate van aantasting door de koolvlieg en kwaliteit beoordelen. Bereken productie per hectare. Weergegevens tijdens bespuitingen: datum tijd 12:00 17:00 12:30 14:30 14:30 % bewolkt BBCH code (gewasstadium) vochtigheid gewas* Droog Droog Droog Droog Droog vochtigheid grond* Vochtig Vochtig Vochtig Droog Droog temperatuur 18 C 17 C 21 C 25 C 19 C windsnelheid (m/s) op 1,5 m 3, ,5 5 relatieve luchtvochtigheid (%)

14 Plattegrond spitskool Sint Maarten 2006 veld beh veld beh 18 4 B 36 3 D 17 7 B 35 8 D 16 1 B 34 4 D 15 6 B 33 9 D 14 2 B 32 7 D 13 8 B 31 1 D 12 3 B 30 5 D 11 5 B 29 2 D 10 9 B 28 6 D 9 4 A 27 2 C 8 6 A 26 7 C 7 5 A 25 1 C 6 8 A 24 3 C 5 3 A 23 9 C 4 2 A 22 5 C 3 7 A 21 6 C 2 1 A 20 4 C 1 9 A 19 8 C 14

15 PROEFOPZET 2007 Proefplaats: bij dhr. R. Kos, perceel aan Belkmerweg St. Maartensvlotbrug Ras: Redency Plantdatum: 18 juli 2007 Plantafstand: bijvoorbeeld 50*50 cm. Veldgrootte: bruto veld 6 m * 5 m = 30 m² (netto 48 planten) Proefveldgrootte: 1200 m² excl. rand Bemesting: standaard door teler Gewasbescherming: als praktijk, Admire trayplaat behandeling verder geen insecticiden, rupsen eventueel met bacteriepreparaat. Aantal objecten: 10 Objecten: nr. middelen hoeveelheid middel / ha opmerking 1 onbehandeld Gigant (standaard bij alle behandelingen) 2 Karate Zeon 50 ml 3 Nomolt 400 ml 4 Dimethoaat 750 ml/ha 3 weken wachttijd 5 6 Tracer 200 maximaal 4x 200 ml / ha dus om 14 dagen 7 Tracer + Attracker Tracer + Zipper Tracer + Certain+ Zipper Tracer + Olie H Hoeveelheid water: 400 l / ha Aantal herhalingen: 4 Aantal velden: afhankelijk van aantal behandelingen Aantal bespuitingen: in overleg Waarnemingen: - fyto week na toediening middelen (evt. herhalen) - gewasstand per veld - bij iedere waarneming grootte van het gewas noteren Weersgegevens: max, gem. en min. temperatuur, neerslag, RV en windsnelheid tijdens proeven gewasbeoordeling: per plaag 9 = vrij van aantasting; 1 = zeer zwaar aangetast. (EPPO) aantal uitvallers en oorzaak wordt vastgesteld. Oogst: 40 planten per veld mate van aantasting door de koolvlieg en kwaliteit beoordelen. Bereken productie en kwaliteit per ha. Verslag: inclusief statistische analyse en digitale foto s. 15

16 Plattegrond spitskool St. Maartensvlotbrug 2007 rand 1,5 m veld beh veld beh rand 1,5 m Weergegevens tijdens bespuitingen: datum 23 augustus 29 augustus 6 september 13 september 20 september tijd % bewolkt BBCH code (gewasstadium) vochtigheid gewas* droog droog droog droog droog vochtigheid grond* droog droog droog droog droog temperatuur 20 C 18 C 19 C 19 C 16 C windsnelheid (m/s) op 1,5 m 2,4 2,7 4,3 3,8 5,5 relatieve luchtvochtigheid (%) datum 27 september 4 oktober tijd % bewolkt 0 30 BBCH code (gewasstadium) vochtigheid gewas* droog droog vochtigheid grond* paar druppels paar druppels temperatuur 17 C 18 C windsnelheid (m/s) op 1,5 m 6,0 2,7 relatieve luchtvochtigheid (%)

17 BIJLAGE II A: Resultaten per herhaling 2006 obj. behandeling dosering herh aantal kolen per klasse (v/d 40) index productie per ha # klasse 0 # klasse 1 # klasse 2 # klasse 3 (0-100) (ton/ha) 1 onbehandeld -- A ,2 61,6 1 onbehandeld -- B ,8 56,4 1 onbehandeld -- C ,8 50,1 1 onbehandeld -- D ,7 49,9 2 Karate Zeon 50 ml A ,2 52,3 2 Karate Zeon 50 ml B ,7 64,2 2 Karate Zeon 50 ml C ,8 55,3 2 Karate Zeon 50 ml D ,3 56,1 3 Nomolt 400 ml A ,8 55,4 3 Nomolt 400 ml B ,2 58,3 3 Nomolt 400 ml C ,3 58,5 3 Nomolt 400 ml D ,8 57,1 4 A ,5 46,8 4 B ,7 57,3 4 C ,3 55,5 4 D ,0 52,7 5 A ,3 53,8 5 B ,7 56,2 5 C ,5 56,7 5 D ,5 57,1 6 A ,0 51,6 6 B ,7 58,8 6 C ,0 53,5 6 D ,3 56,2 7 A ,3 50,4 7 B ,0 60,0 7 C ,7 58,4 7 D ,3 55,3 8 A ,8 51,6 8 B ,8 59,9 8 C ,5 53,9 8 D ,0 53,9 9 A ,0 57,6 9 B ,2 58,8 9 C ,8 60,0 9 D ,0 58,9 Gedurende de proef zijn geen fytotoxische symptomen waargenomen. 17

18 BIJLAGE II B: Resultaten per herhaling 2007 Gedurende de proef zijn geen fytotoxische symptomen waargenomen. stand kleur productie gem. gew code behandeling dosering/ ha her veld 11 okt 11 okt ton/ha kg/kool 1 onbehandeld - A ,4 1,109 1 onbehandeld - B ,3 1,333 2 Karate Zeon 50 ml A ,5 1,288 2 Karate Zeon 50 ml B ,4 1,360 3 Nomolt 400 ml A ,6 1,340 3 Nomolt 400 ml B ,4 1,360 4 Dimethoaat 750 ml A ,1 1,353 4 Dimethoaat 750 ml B ,5 1,439 5 A ,8 1,245 5 B ,4 1,284 6 Tracer (4x) 200 ml A ,9 1,298 6 Tracer (4x) 200 ml B ,2 1,306 7 Tracer (4x) + Attracker ml A ,3 1,259 7 Tracer (4x) + Attracker ml B ,7 1,393 8 Tracer (4x) + Zipper A ,8 1,370 8 Tracer (4x) + Zipper B ,4 1,460 9 Tracer (4x) + Certain+ Zipper A ,1 1,054 9 Tracer (4x) + Certain+ Zipper B ,8 1, Tracer (4x) + Olie H A ,5 1, Tracer (4x) + Olie H B ,0 1,326 18

19 BIJLAGE III A: Weeroverzicht Sint Maarten 2006 datum temperatuur ( C) neerslag stralingssom min. rv windrichting windsnelheid gemiddeld max. min. (mm) (kj/cm2) (%) (m/s) ,5 18,8 14,2 0, SE 3, ,7 22,3 13,6 0, SSE 1, ,8 22,7 15,3 0, E 1, ,7 21,5 16,6 8, SSE 2, ,9 22,9 16,2 0, S 2, ,6 18,3 15,5 12, SW 3, ,1 19,4 15,0 3, W 2, ,9 18,5 12,1 1, SW 2, ,8 19,1 11,4 0, SE 0, ,5 19,8 15,7 0, ENE 0, ,5 19,3 13,2 8, SW 1, ,5 19,5 10,6 1, W 0, ,6 18,8 11,2 0, SW 1, ,5 15,3 11,3 14, W 1, ,0 16,1 9,8 6, SW 1, ,6 17,8 9,7 13, SW 1, ,7 17,9 10,0 0, SW 2, ,7 21,3 14,8 0, SSW 2, ,9 19,8 14,4 0, SW 3, ,2 21,1 17,1 1, W 6, ,4 18,9 12,4 0, SW 3, ,3 20,5 11,8 0, SSW 0, ,8 23,6 16,5 0, SSE 2, ,9 18,5 14,1 2, NW 2, ,2 18,0 10,1 0, W 1, ,7 19,4 9,1 0, ESE 1, ,4 23,4 12,4 0, NE 1, ,9 25,4 12,8 0, ENE 0, ,3 27,1 13,7 0, ESE 0, ,2 26,0 17,9 0, NE 1, ,8 26,2 18,5 0, ENE 0, ,0 24,4 16,9 0, NE 2, ,6 23,9 16,5 0, SSE 2, ,8 19,7 13,8 0, W 1, ,6 20,4 15,8 0, SSW 1, ,5 18,4 11,6 2, SSE 2, ,7 20,0 10,9 0, S 2, ,6 23,9 13,8 0, SE 2, ,3 24,8 17,4 0, ESE 2, ,1 20,7 15,6 0, NE 0, ,6 22,7 16,2 0, NNE 1, ,6 21,8 16,8 0, S 1, ,6 18,5 12,6 2, SW 2, ,2 19,8 10,8 0, S 1, ,7 19,5 14,6 0, SE 2, ,8 21,0 15,0 0, SSW 1, ,9 20,2 13,8 1, ESE 1, ,9 18,4 13,1 4, S 2, ,8 16,7 12,8 18, SSW 5,8 19

20 BIJLAGE III B: Weeroverzicht Sint Maarten 2007 Weersgegevens weerstation in St. Maarten, nabij St. Maartensvlotbrug. temperatuur ( C) neerslag min. rv wind- windsnelheid gemiddeld max. min. (mm) (%) rich ting (m/s) ,7 24,2 10,0 0,0 58 O 1, ,4 22,7 11,6 0,0 67 NW 1, ,8 24,4 11,6 0,0 64 ZW 1, ,9 24,5 13,7 0,0 63 Z 3, ,5 29,5 13,7 0,0 52 OZO 2, ,3 26,0 17,3 0,2 65 N 3, ,0 22,3 14,7 0,0 65 N 1, ,4 18,9 13,7 13,4 70 N 3, ,3 18,0 14,7 0,0 84 N 5, ,0 19,3 14,9 0,0 82 N 5, ,9 20,8 10,9 0,0 73 N 2, ,2 22,1 9,3 3,8 67 N 1, ,0 20,7 15,1 0,0 64 N 3, ,4 22,2 14,5 0,2 64 N 3, ,0 22,9 17,6 13,2 70 N 6, ,6 18,3 13,5 4,0 70 N 5, ,5 19,0 12,9 10,0 65 N 3, ,2 19,5 13,0 0,4 70 N 2, ,4 22,6 15,5 0,0 65 N 2, ,9 21,8 15,4 0,0 71 N 1, ,7 20,7 11,7 4,2 84 N 3, ,8 22,8 17,6 1,6 74 N 6, ,8 23,3 15,2 0,0 74 N 1, ,3 25,0 13,9 0,0 73 N 1, ,2 22,7 13,8 0,0 79 N 2, ,7 20,3 11,7 0,0 71 N 2, ,7 18,9 10,0 0,0 65 N 1, ,5 18,1 10,1 0,0 59 N 1, ,9 18,3 9,2 0,0 56 N 1, ,6 18,2 9,4 0,0 76 N 3, ,2 18,6 13,5 0,0 80 N 3, ,2 19,9 12,2 0,0 71 N 1, ,0 19,5 14,2 0,2 74 N 4, ,7 17,4 10,7 13,0 69 N 3, ,1 16,0 8,4 3,0 62 N 3, ,7 15,5 6,3 2,0 93 N 1, ,7 20,5 13,8 0,0 84 N 3, ,9 20,3 11,8 0,0 71 WZW 3, ,4 19,8 10,8 0,0 79 WNW 1, ,8 16,7 11,2 0,0 77 N 2, ,8 17,5 11,7 6,4 72 N 4, ,5 17,3 10,6 0,6 79 N 3, ,7 19,2 8,2 0,0 80 N 1, ,0 19,2 8,9 0,0 67 N 0, ,2 18,9 11,6 0,6 79 N 3,2 20

21 temperatuur ( C) neerslag min. rv wind- windsnelheid gemiddeld max. min. (mm) (%) rich ting (m/s) ,7 18,3 7,5 0,0 62 N 1, ,6 20,0 11,4 0,0 72 N 4, ,2 16,8 12,1 4,2 90 N 2, ,8 14,6 8,3 6,2 68 N 3, ,0 16,5 6,4 0,2 65 N 4, ,0 19,3 13,8 16,8 88 N 5, ,1 20,8 14,9 0,4 80 N 4, ,7 20,9 12,3 0,0 79 N 1, ,9 22,5 9,8 0,0 70 N 1, ,4 18,1 12,9 1,8 78 N 4, ,4 16,2 11,6 9,6 79 N 3, ,4 13,6 8,5 4,6 86 N 2, ,0 18,0 9,4 0,0 75 N 4, ,5 16,8 13,1 7,2 91 N 6, ,8 14,7 12,8 13,0 100 N 3, ,1 17,8 9,0 0,4 73 N 2, ,0 14,6 6,5 0,0 84 N 1, ,9 15,3 11,3 0,0 77 N 3, ,0 14,8 11,5 2,6 90 N 2, ,5 19,6 9,3 0,2 75 N 1, ,5 24,9 8,7 0,2 58 N 0, ,7 17,3 7,7 0,0 79 N 2, ,3 20,1 4,2 0,0 69 N 0, ,5 15,6 3,2 0,0 88 N 1, ,0 15,1 8,3 0,0 90 N 1, ,8 17,5 8,5 0,0 84 N 2, ,8 15,9 4,2 0,0 76 N 1, ,5 18,3 11,1 0,0 83 N 3,2 Er zijn geen stralingscijfers geregistreerd. 21

22 BIJLAGE IV: GEP certificaat Proeftuin Zwaagdijk 22