Bron van leven Beleidsplan

Transcriptie

1 Bron van leven Beleidsplan

2 Een verhaal voor jongeren Het is belangrijk dat de kerk hart en visie heeft voor jongeren. Jongeren willen niet beziggehouden worden, maar verwachten van de kerk een geloofwaardig verhaal. Daarom heeft de HGJB nagedacht over de kern van goed jeugdwerk voor de komende jaren. In deze publiekversie van ons nieuwe beleidsplan Bron van leven delen we ons verhaal. Het nieuwe beleidsplan is ontstaan door ontmoetingen en gesprekken met predikanten, leidinggevenden in het jeugdwerk en direct betrokkenen bij de HGJB. Het is ons verlangen dat de inhoud van dit beleidsplan niet alleen focus geeft voor de HGJB als organisatie, maar ook gemeenten helpt om richting te geven aan het jeugdwerk van de komende jaren. Met het oog hierop zijn gespreksvragen geformuleerd die kerkenraden en jeugdraden kunnen helpen om de inhoud van dit beleidsplan door te vertalen naar de eigen plaatselijke context. De jeugdwerkadviseurs van de HGJB helpen daar graag bij. Zie voor verdere ideeën en informatie pagina 22. Lees en schrijf mee met een geloofwaardig verhaal voor jongeren... 2

3 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 De missie van de HGJB in Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Ontwikkelingen in de kerk en (jongeren)cultuur Ontwikkelingen in het kerkelijke jeugdwerk Hoofdstuk 4 Visie op jeugdwerk in Hoofdstuk 5 Doelstellingen voor

4 De missie van de HGJB in Samen geloven in de kerk van nu Hoofdstuk 1 Voor de periode heeft de HGJB een nieuw beleidsplan ontwikkeld: Bron van leven. Samen met plaatselijke gemeenten willen we jongeren oproepen tot en voorgaan in een leven dichtbij en vanuit de Bron. Dat leven geeft rust en zet tegelijkertijd in beweging. Het werk van de HGJB De HGJB is een vereniging die zich inzet voor goed kerkelijk jeugdwerk, zowel landelijk als plaatselijk. Samen met kerkenraden, jeugdraden, predikanten, jeugdambtsdragers en leidinggevenden weten we ons geroepen om jongeren te bepalen en te houden bij Gods Woord en Zijn gemeente. We verrichten ons werk in de Protestantse Kerk in Nederland. Daarbinnen zijn we een uitvoeringsorganisatie die naast JOP zorg draagt voor het jeugdwerk van de Protestantse Kerk in Nederland. Met onze zusterbonden (Gereformeerde Bond, GZB, IZB, Zondagsscholenbond, Vrouwenbond, Mannenbond) stemmen we af hoe we verantwoordelijkheid dragen voor het geheel van de kerk en de afzonderlijke gemeenten. Onze slogan Samen geloven in de kerk van nu onderstreept onze gezamenlijke roeping en opdracht om jongeren bij de gemeente van Christus te betrekken, zowel plaatselijk als landelijk. In een tijd waarin de kerk steeds minder een vanzelfsprekende plek in de samenleving heeft, zijn we des te meer afhankelijk van elkaar. Daarbij geloven we dat God trouw zal blijven aan Zijn kerk en de komende generaties. Visie op kinderen en jongeren Jongeren zelfs het kleinste (ongeboren) kind zijn lid van de gemeente naar Christus naam genoemd. We willen naar kinderen en jongeren kijken zoals ook ons klassieke gereformeerde doopformulier dat doet: als kinderen van de toorn, als kinderen van het verbond, als kinderen van de gehoorzaamheid en als kinderen van de belofte. We geloven dat kinderen en jongeren een volwaardige plek mogen hebben in de christelijke gemeente. Daarom willen we hen in de verschillende ontwikkelingsfasen en op verschillende plekken in de gemeenten bereiken en ondersteunen. Zij geven de gemeente - als lichaam van Christus - speciale glans en mogelijkheden. Jongeren zijn niet de kerk van morgen, maar (deel van) de kerk van vandaag. 4

5 Motto en missie Als motto voor het beleid van de komende jaren hebben we gekozen voor Bron van leven. Geloven is in onze samenleving de vanzelfsprekendheid voorbij. Dat heeft belangrijke consequenties voor hoe jongeren in de kerk en in de samenleving het geloof beleven. Hoe kan de christelijke gemeente in deze context vorm geven aan haar roeping om het christelijke geloof aan de nieuwe generaties over te dragen? De neiging kan bestaan om in het kerkelijk jeugdwerk des te harder te gaan lopen en elkaar op te jagen met allerlei (zinvolle) doelstellingen. In haar beleidsplan kiest de HGJB voor een andere weg. We willen met jongeren letterlijk terug naar de Bron, Jezus Christus die het levende water is en geeft. Samen willen we ontdekken hoe we meer kunnen leven vanuit de overvloed die bij God te vinden is. De Nederlandse Geloofsbelijdenis (art. 1) probeert woorden te geven aan wie God is. Dit mondt uit in de krachtige belijdenis dat Hij een zeer overvloedige bron (fontein) van al het goede is. God is dus niet karig: Hij stroomt over van goedheid. Hij is de bron van het goede, van het leven zelf. Ondanks ons verzet en onze weerstand - onze neiging om het leven buiten God te zoeken - zijn we geroepen om Hem te verheerlijken in ons eigen leven en in deze wereld. Als centraal thema voor het nieuwe beleidsplan hebben we daarom gekozen: Bron van leven. 1. Daarmee wordt in de eerste plaats benadrukt dat de mens mag leven van wie God is en van wat Hij geeft. We zijn afhankelijk van Hem en mogen ons aan Hem overgeven. Dat geeft rust en zekerheid in ons leven. Kernwoord is hier: afhankelijkheid. tweede lijn die we willen uitwerken. Kernwoord is hier: navolging. In beide lijnen gebruiken we het woord mogen, om het genadekarakter van het leven met God te benadrukken. Tegelijk kun je daar ook moeten lezen. Zonder verbinding met God is er geen leven. Alleen wie in verbinding staat met God als bron, komt werkelijk tot leven. Want bij U is de bron van het leven; in Uw licht zien wij het licht (Ps. 36:10). Vanuit het thema Bron van leven hebben we onze missie voor als volgt geformuleerd: Missie HGJB Samen met plaatselijke gemeenten willen we jongeren oproepen tot en voorgaan in een leven met God als bron. Dit leven wordt gekenmerkt door afhankelijkheid en navolging. We hopen dat dit beleidsplan tot zegen voor jongeren en gemeenten mag zijn Tegelijkertijd is deze Bron geen stilstaand water. Wie leeft vanuit de verbinding met God, wordt zelf in beweging gezet. In zijn leven mag zichtbaar worden wie God voor hem is. Zijn leven wordt ook vruchtbaar voor anderen, voor de wereld. Dat is daarom de

6 Ontwikkelingen in de kerk en (jongeren) cultuur Van verslagenheid naar nieuw houvast Hoofdstuk 2 Wie met jongeren werkt, moet scherp voor ogen houden wat er om hen heen gebeurt - in de kerk en in de maatschappij. Ontwikkelingen in en rond de kerk Geloven is onze samenleving de vanzelfsprekendheid voorbij. De plaats van de kerk in de samenleving is sterk veranderd. Minderheid Door de voortgaande secularisatie zet de kerk minder dan voorheen haar stempel op de samenleving. Niet alleen het aantal mensen dat zich kerkelijk noemt, neemt af; ook het denken van mensen verandert. Buitenstaanders begrijpen steeds minder waar het in de kerk over gaat. De kerken op hun beurt zoeken hoe ze hun veranderende positie in deze samenleving moeten vormgeven. Minder instituut De kerk als instituut heeft ook voor kerkelijke jongeren afgedaan. De drieslag kerk, school en gezin functioneert grotendeels niet meer. De kerk is voor jongeren één van de mogelijkheden waarmee je je bezig kunt houden (naast bijvoorbeeld sport, vrienden en de sociale media). De kerk komt in beeld als ze functioneel is. Anders gezegd: jongeren maken op een a-dogmatische manier gebruik van de kerk. Minder verbinding Het leven is minder overzichtelijk dan voorheen; het valt uiteen in verschillende terreinen (fragmentarisering). Voor christenen is dat extra moeilijk. Ze vragen zich af: hoe en waar zijn de terreinen van kerk en geloof in te passen in de wereld van studie, werk, vrije tijd en gezin? Dit zorgt voor een gefragmenteerde identiteitsontwikkeling: jongeren willen zo lang mogelijk alle opties open houden, overal gelijk present zijn en met iedereen bevriend zijn. Minder gemeenschappelijkheid Door de individualisering worden we steeds meer op zichzelf staande, autonome eilandjes. Dat verlies aan gemeenschappelijkheid zie je ook terug in de kerk: het delen van zingeving wordt als minder belangrijk gezien, het gaat om de persoonlijke zingeving. Het is dus ook niet meer vanzelfsprekend dat er verbinding is tussen jongeren en ouderen in de gemeente. 6

7 Bovenstaande kan aanleiding zijn voor allerlei sombere overwegingen. Maar er is ook een andere kant. Er zijn binnen de kerk nieuwe ontwikkelingen te zien die mede een reactie zijn op het voorgaande en het algemene beeld corrigeren. We noemen er vier. Bredere verantwoordelijkheid Veel christenen zijn meer de verantwoordelijkheid van de kerk gaan zien voor het geheel van de maatschappij. Duidelijke identiteit Kerken durven hun eigenheid meer te onderstrepen. Je hoeft als kerk niet altijd aansluiting te zoeken bij de samenleving. Je mag je eigen identiteit serieus nemen. Terug naar de traditie Er is een hernieuwde belangstelling voor de identiteitspapieren van de kerk, i.c. de belijdenisgeschriften. We keren terug naar onze oorspronkelijke bronnen. Behoefte aan gemeenschap Er ontstaan nieuwe gemeenschapsvormen waarbinnen jongeren hun geloof delen en vieren. Er blijft dus behoefte aan gemeenschap en gedeelde zingeving. Ontwikkelingen in de (jongerencultuur) Als we kijken naar ontwikkelingen in de maatschappij, kunnen we die samenvatten met de woorden: van verslagenheid naar zoeken van houvast. Aan de ene kant is er verslagenheid omdat de instituten waar we vroeger blindelings ons vertrouwen op stelden, hun geloofwaardigheid hebben verloren. Tegelijkertijd is er de behoefte om niet in die verslagenheid te blijven hangen. In alle verwarring zoeken jongeren naar een nieuw houvast. We herkennen daarin een aantal belangrijke tendensen. om persoonlijke antwoorden te geven op hun vragen. Daarbij geldt voor jongeren wel dat die antwoorden niet te absoluut mogen zijn: Het gaat erom wat mij persoonlijk houvast biedt. Ook dat is een kwetsbare kant. Accent op het persoonlijke Het optimisme richt zich niet zozeer op de maatschappij als wel op het individu ( ik zelf ). De maatschappij is niet beheers- of maakbaar, ikzelf ben dat wel! De groep die zich zeer betrokken voelt bij wat er in de maatschappij gebeurt, wordt kleiner. De behoefte om zichzelf te profileren, bijvoorbeeld via de sociale media, wordt daarentegen groter. Ook deze tendens biedt kansen én bedreigingen. De kerk zal in ieder geval de behoefte aan persoonlijke ervaring serieus moeten nemen. Zoeken naar het mysterie De tijd waarin we alleen nog maar aanvaarden wat wetenschappelijk bewezen kan worden, is grotendeels voorbij. Dingen mogen weer mysterieus en onverklaarbaar zijn. In het verlengde hiervan is in de jongerenwereld meer ruimte voor de kracht van verbeelding en expressie (belevingscultuur) en voor wat ons verstand te boven gaat. Voor de kerk biedt dit de mogelijkheid om het ontzagwekkende van God opnieuw te presenteren (nadruk op bevinding). Daarbij is, gezien voorgaande punten, wel de vraag: hoe laat je zien dat God méér en groter is dan jouw persoonlijke mysterie? 7 Verlangen naar optimisme Jongere generaties willen positief blijven, niet doemdenken. Hoewel dat verlangen een kwetsbare kant heeft (het loopt soms stuk op de werkelijkheid, met als gevolg dat jongeren vluchten in de virtuele wereld van games etc.), biedt het ook kansen. Het geeft mogelijkheden

8 8

9 Leerpunten voor de komende jaren Voor dit beleidsplan halen we uit voorgaande een aantal belangrijke leerpunten. Gemeenschap(svorming) Jongeren maken deel uit van de gemeente en daarbinnen van een jongerengroep. Het is belangrijk om tegemoet te komen aan hun behoefte ergens bij te horen. Tegelijkertijd moet dit op een hoger niveau gebracht worden: niet enkel en alleen gericht op eigen behoefte, maar vooral op Gods plan met deze wereld. Rituelen en tradities Rituelen zijn belangrijk als verwijzing naar het ontzagwekkende van God. Oude rituelen kunnen opnieuw gebruikt worden, en nieuwe ontwikkeld. Ze overstijgen het cognitieve en helpen jongeren om met al hun zintuigen te ervaren wie God is. Onze kerkgeschiedenis biedt allerlei voorbeelden van dergelijke rituelen. Vragen voor gesprek 1. In dit hoofdstuk worden ontwikkelingen geschetst die zich voordoen a. in en rond de kerk, en b. in de jongerencultuur. Zet in de kantlijn de volgende tekens:! = dit herken ik heel sterk,? = dit herken ik niet. Deel met elkaar waar welke tekens zijn gezet. 2. Wat vind je a. de belangrijkste bedreiging als het gaat om jongeren en geloof? b. de belangrijkste kans als het gaat om kerk en jongeren? Persoonlijk Het is belangrijk dat activiteiten en producten uitdagen om zelf vorm te geven aan het houvast dat God, de Bijbel en in het verlengde daarvan de traditie bieden. Dat betekent dat er ruimte mag zijn voor het persoonlijke verhaal van jongeren binnen het grotere verhaal van God. Intergeneratief Het is belangrijk dat ouderen in de gemeente deelnemen aan het leerproces van jongeren. Zo kan een leerpraktijk ontstaan waar jonge christenen zichzelf kunnen identificeren met levende gelovigen uit oudere generaties. De persoonlijke verhalen en ervaringen van ouderen in de gemeenten doen er toe. 9

10 Ontwikkelingen in het kerkelijk jeugdwerk Veranderende vragen en vormen Hoofdstuk 3 Ontwikkelingen in kerk en maatschappij beïnvloeden uiteraard direct het jeugdwerk. Ze stellen vragen aan de vorm en de inhoud van het jeugdwerk. Welke ontwikkelingen zien we de laatste jaren? Ontwikkelingen in het kerkelijke jeugdwerk Versmalling van (diversiteit in) het aanbod In verschillende gemeenten is geen sprake meer van een helder onderscheid tussen catechese en jeugdwerk. Beide vormen liggen vaak dicht tegen elkaar aan. Meestal is dat zo gegroeid vanwege sterke ontwikkelingen op het gebied van catechese en een gebrek aan onderlinge afstemming. Dit werkt keuzegedrag van jongeren in de hand. Een steeds grotere groep jongeren mag (van thuis) kiezen voor óf club óf catechese. Meer aandacht voor de directe leefomgeving Vragen in de kerk en in het jeugdwerk spelen zich niet alleen meer af op het terrein van individuele toe-eigeningsvragen. Er is meer aandacht voor de roeping van christenen in de maatschappij. Men vraagt zich sterker af hoe de kerk van betekenis kan zijn voor de wijk, het dorp, de stad of een bepaalde groep mensen in de samenleving. Andere vormen van leren De kerk en het jeugdwerk bieden doorgaans vooral veel voor hoger gemotiveerde en hoger opgeleide jongeren en minder voor lager gemotiveerde of lager opgeleide jongeren. Daarmee wordt een deel niet bereikt en/of de scheiding tussen beide groepen versterkt. Jongeren nemen het initiatief Los van het bestaande jeugdwerk of de catechese bedenken jongeren zelf steeds vaker nieuwe vormen van samenkomen. Kerkelijke structuren spelen daarin voor hen minder of geen rol. Dit kan een signaal zijn dat het aanbod van de gemeente niet aansluit bij de behoeften van jongeren. Verantwoordelijkheid dragen Kinderen, tieners en jongeren worden op school en in de samenleving jong zelfstandig gemaakt. Ondertussen worden ze in de kerk nog (te) vaak gezien als objecten van verzorging. Veel wordt voor hen geregeld. Jongeren ervaren vaak te weinig ruimte om (mede)verantwoordelijkheid te dragen in de gemeente. 10

11 Zoeken naar wat samenbindt Onder jongeren zien we al jaren de ontwikkeling dat zij de betekenis van kerkmuren en bescherming van de eigen kring niet meemaken. Jongeren zijn gewend om in een pluriforme maatschappij om te gaan met mensen die anders denken; ze vinden veel eerder wat hen samenbindt dan wat hen scheidt. Landelijke activiteiten en festivals als de EO-Jongerendag en Opwekking worden door jongeren uit de breedte van de kerk bezocht. Meer vraag naar duidelijke identiteit Jongeren vragen steeds meer om een duidelijke identiteit, een duidelijke boodschap. Waar sta je voor? en Wat vind je ervan? zijn veelgehoorde vragen. Ook de vraag rond toe-eigening - Geloof ik wel echt? en Is het wel voor mij? - komt hierin mee. Als het gaat om het belang van de kerk en de boodschap die zij heeft, zeggen jongeren vaak: Het moet ergens over gaan... Verminderde beschikbaarheid vrijwilligers Vrijwilligers zijn steeds minder en steeds korter beschikbaar voor een taak in het jeugdwerk. Iedereen heeft het druk... Daarbij is vrijwilligerswerk niet langer een plek van persoonlijke ontplooiing. Veel mensen kunnen zich vandaag de dag ontwikkelen in hun opleiding en werk. Lossere band met de plaatselijke kerkelijke gemeente en uitvoeringsorganisaties Jongeren zijn en willen niet meer alleen aangewezen zijn op het aanbod vanuit de eigen plaatselijke gemeente. Bij een ondersteuningsbehoefte op het gebied van geloof en zingeving wordt heel eenvoudig zelf een weg gezocht via internet of bij andere organisaties. Dit proces is overigens ook waarneembaar op het niveau van leidinggevenden in de gemeente. Er is een vrije markt ontstaan van aanbod van materiaal en toerusting van diverse uitgevers en christelijke organisaties. De vanzelfsprekendheid om bij de eigen kerk materiaal en toerusting af te nemen is er in veel gevallen niet meer. Groter beroep op ouders De overheid legt meer en meer de verantwoordelijkheid voor de opvoeding en verzorging van kinderen bij gezinnen neer. Ouders worden op hun taak en verantwoordelijkheid teruggeworpen. Dit vertaalt zich in een toename van ouderinitiatieven en een stijgende bewustwording bij ouders, die zich ook doet gelden in de kerk. Diversiteit in jeugdwerk We merken dat het jeugdwerk en de catechese sterk worden bepaald door de plaatselijke context en situatie. En deze verschilt enorm! Om erachter te komen wat waar goed werkt, is het belangrijk de lokale context en situatie goed in het vizier te hebben en hierop aan te sluiten. Het ingewijd worden in een geheel van overtuigingen, gebruiken en rituelen op basis van wat hoort bij een specifieke kerkelijke traditie (in curriculum denken), lijkt hiermee op gespannen voet te staan. Vragen voor gesprek 1. a. Welke ontwikkelingen spelen vooral in een rol in jullie eigen gemeente? Omcirkel er twee of drie. Hoe kijk je persoonlijk tegen die ontwikkelingen aan? b. Welke herken je minder of welke zou je (nog) willen toevoegen? 2. Op welke ontwikkelingen in het (eigen) jeugdwerk zouden jullie (meer) beleid en visie moeten ontwikkelen? Waar om? 11

12 Visie op jeugdwerk in Leren leven in afhankelijkheid en navolging Hoofdstuk 4 In het nieuwe beleidsplan willen we jongeren stimuleren tot een leven in afhankelijkheid van God als bron. Zo komen ze op het spoor van de dagelijkse navolging. We geloven dat de gemeente de plek is waar jongeren en ouderen leren wat leven in afhankelijkheid en navolging betekent in het concrete bestaan. Ellips van verbond en Koninkrijk Als centraal thema/motto kiezen we voor Bron van leven (zie hoofdstuk 1). Leven met God geeft rust en zet tegelijkertijd in beweging. Het leven met God als bron onderstreept enerzijds dat we afhankelijk zijn van Hem, en anderzijds dat we door Hem worden ingezet voor Zijn plan met deze wereld. Het komt erop aan dat we beide lijnen steeds op elkaar betrekken. Bijbels-theologisch gezien hebben we het over een ellips met twee brandpunten, die samen weergeven hoe God met mensen omgaat. Gods verbond (afhankelijkheid) God nam het initiatief om zich aan mensen te verbinden en een relatie met hen aan te gaan. Dat is genade van Zijn kant. Wie zich laat verbinden met God, komt tot leven. Zonder persoonlijke relatie met Hem, is er geen leven. God is de bron van al het leven. Bij het verbond horen bijbelse accenten als: persoonlijk geloven, het ontzagwekkende van God die met elk mens Zijn eigen weg gaat. Gods Koninkrijk (navolging) Het verbond dat God met mensen sluit, staat ten dienste van Zijn doel met deze wereld. Daarom geeft Hij mensen verantwoordelijkheid voor het leven in deze wereld. We zijn geroepen om met God als bron te leven, met het oog op de komst van het Koninkrijk. Bij het Koninkrijk horen bijbelse accenten als: de gemeenschap, het dagelijks leven, Gods plan met deze wereld. Het is goed om hierbij te benadrukken dat we God belijden zoals Hij zich geopenbaard heeft als Vader, Zoon en Heilige Geest. Hij is Bron van leven: Als Vader Hij is de Schepper van hemel en aarde en van ons leven. We geloven en belijden dat Hij Zijn schepping onderhoudt. Als Zoon in het sterven en de opstanding van Jezus Christus zien we hoe God Zijn schepping niet loslaat, maar haar verlost en opnieuw bevestigt (herschepping). Als Heilige Geest door Zijn Heilige Geest wil God in ons werken en ons brengen tot bekering, geloof en navolging. 12

13 13

14 Doelstellingen en accenten voor jongeren Langs die twee lijnen van afhankelijkheid en navolging, van verbond en Koninkrijk, formuleren we de richting van ons werk met jongeren als volgt. Het is ons verlangen om jongeren te verbinden met de Bron: (alleen) in God is een overvloed van goedheid te vinden. Vanuit deze verbondenheid met de bron worden ze in beweging gezet om vruchtbaar te leven voor Hem in deze wereld. Jongeren stimuleren zich te verbinden aan God als Bron van leven Doelstelling I We willen jongeren wijzen op het leven dat (alleen) in God te vinden is. Als we niet in verbinding staan met deze Bron, droogt ons bestaan op en is er uiteindelijk geen leven. We willen jongeren (en onszelf) laten inzien dat overgave aan en afhankelijkheid van Hem, echte vrede en vreugde geeft. Met jongeren willen we komen en drinken bij de Bron van leven. Bij deze 1e doelstelling voor jongeren zien en leggen we de volgende accenten: Accent op leven van de overvloed - Als christenen in deze cultuur lopen we het gevaar uitgeput of opgedroogd te raken. We rennen en draven net als iedereen voor een zinvol leven. Zelfs in de kerk kunnen we elkaar opjagen met allerlei (zinvolle) doelstellingen. Maar onbedoeld komen we dan in een soort hijgerig christendom terecht. Daarom willen we met jongeren in de eerste plaats komen en zitten bij de Bron, waar overvloed van leven te vinden is. Accent op leven vanuit de overgave - Het is niet vanzelfsprekend dat jongeren in de kerk in (een bewuste) relatie met God staan en leven. Er kan sprake zijn van twijfel of van onverschilligheid. Daarom willen we hen- en onszelf steeds de vraag stellen: zijn we verbonden met God als bron, staan we in verbinding met Jezus Christus die het levende water is en geeft? Tenslotte is het werkelijk zonde om voorbij te gaan aan de Bron van leven; bekering van onze onwil is noodzakelijk. Accent op leven vanuit de ont-moeting - Basisvoorwaarde voor een leven in afhankelijkheid, is een vertrouwelijke omgang met God, leven vanuit de rust (ont-moeting). Tegelijk kunnen we daar vaak moeilijk vorm en aandacht aan geven. Met jongeren willen we kijken welke andere, meer verstilde vormen van geloofsbeleving kunnen helpen om dagelijks te leven vanuit de rust die God geeft. Ook oude en nieuwe rituelen kunnen helpen om steeds opnieuw te putten uit de Bron. Jongeren leren leven met God als bron in hun concrete bestaan Doelstelling II Met jongeren willen we ontdekken en leren hoe het leven met God als bron het concrete bestaan in beweging zet. We geloven dat God ons leven wil gebruiken voor Zijn plan met deze wereld. Hij wil in heel ons bestaan de eer krijgen en stuurt ons erop uit om een bron van zegen voor anderen te zijn. Met jongeren onderzoeken we hoe ons leven met God als bron zichtbaar en vruchtbaar wordt. Bij deze 2e doelstelling voor jongeren zien en leggen we de volgende accenten: Accent op het volle leven - Geloof krijgt vorm en inhoud in het volle leven. Het heil dat Jezus Christus heeft gebracht, raakt het concrete bestaan. Voor veel jongeren is het moeilijk om in het gewone leven de verbinding met God te zien of te maken. Ze leven daarbij ook nog eens in een cultuur waar geloof wordt gewaardeerd als een privéaangelegenheid, maar waar spanning ontstaat op het moment dat je ervan getuigt op je werk/school. Daarom is het wezenlijk om jongeren te helpen om op alle terreinen en plekken te leven met God als bron. 14

15 Accent op heel het mens-zijn - Geloven is meer dan het aannemen van algemene geloofswaarheden. Het doortrekt en bepaalt heel het menselijk bestaan. Met jongeren willen we nadenken hoe leven met God als bron bepalend is voor heel hun mens-zijn. Welke keuzes maak je in je leven? Hoe wordt je karakter bepaald door de navolging van Christus? Hoe geef je God de eer met alles wat in je is, hoofd - hart en handen? Accent op dienstbaarheid - Een christen ontvangt bij de Bron niet alleen genoeg voor zijn eigen leven, maar kan van daaruit doorgeven wat hij ontvangen heeft. We zijn geroepen om ons leven te delen met anderen. We hebben een bredere verantwoordelijkheid dan ons eigen leven. Het is belangrijk dat jongeren leren om dienstbaar te zijn voor de mensen en de wereld om hen heen. Als Jezus de Bron van je leven is, krijg je oog voor het Koninkrijk van God en Zijn plan met deze wereld. Doelstellingen en accenten voor de gemeente Als we jongeren willen stimuleren tot en helpen bij een leven met God als Bron (leven in afhankelijkheid en navolging), is de gemeente/het jeugdwerk voor ons de leerplek. Daar wordt dit leven geleerd en voorgeleefd. Daarom komen we tot de volgende doelstellingen voor werken met jongeren in de gemeente. Doelstelling I De gemeente als een gemeenschap waar ouderen biddend gelovig om jongeren heen staan, om voor hen levende voorbeelden van leven in afhankelijkheid en navolging te zijn De gemeente is een levensvormende gemeenschap van mensen van jongeren en ouderen die met en van elkaar leren wat het betekent om met en vanuit Christus te leven. De kerk wil ze relevant blijven voor een nieuwe generatie moet een plek zijn waar jongeren horen en zien wat levend geloof is. Waar ze de kracht van een leven met Christus aflezen in het (dagelijks) leven van leidinggevenden, ouders en gelovigen. Het is onze opdracht om in geloof om jongeren heen te staan. Bij deze 1e doelstelling voor de gemeente zien en leggen we de volgende accenten: 15 Accent op belang van gemeenschap - De kerk als instituut verliest steeds meer zijn waarde voor jongeren. Tegelijkertijd zijn jongeren op zoek naar een veilige plek waarbinnen ze hun (geloofs)leven kunnen vormgeven. Dat onderstreept het belang dat de kerk functioneert als een gemeenschap van gelovigen, als een gemeenschap van mensen die elkaar niet hebben uitgekozen maar wel hartelijk op elkaar betrokken zijn. Om te kunnen geloven, is een levende geloofsgemeenschap onmisbaar.

16 Accent op identificatie - Jongeren leren vooral door de manier waarop anderen uiting geven aan hun geloof. De inhoud van de geloofsleer is belangrijk maar ze krijgt vooral zeggingskracht als jongeren zien wat dit persoonlijk uitwerkt. In het werken met jongeren zal de persoon van de leidinggevende en de catecheet dus steeds belangrijker worden. Hoe leeft hij/ zij met God als bron? Jongeren zullen zich (eerder) verbinden aan de kerk wanneer identificatie met anderen kan plaatsvinden. Accent op intergeneratief ontmoeten en leren - We geloven dat jongeren en ouderen aan elkaar zijn gegeven om over en weer van elkaar te leren. Jongeren kunnen door hun enthousiasme, eerlijkheid of onbevangenheid ouderen aanscherpen in hun omgang met God. Ouderen kunnen door hun geloofs- en levenservaring, nuchterheid of rust het geloof voor jongeren verdiepen. We zien in de praktijk hoe krachtig het onderling delen van geloof tussen jong en oud is. Het eenvoudig aan elkaar vertellen wie God is en wat Hij doet, scherpt aan en werkt heel vormend voor het (geloofs)leven. Het is belangrijk om het onderlinge leren tussen de generaties te bevorderen (niet als een project maar als het natuurlijk DNA van de gemeente). Accent op samen leren van de traditie - Als kerk staan we in een geloofstraditie van tweeduizend jaar. We mogen en kunnen leren van oude bronnen. Daarom willen we samen met jongeren in gesprek gaan over belangrijke geschriften die in de gereformeerde traditie zijn ontstaan. We willen samen met hen ontdekken waarom en hoe deze geschriften nog steeds relevant zijn en hoe we het belijden van de kerk in deze tijd kunnen voortzetten. Ook is het belangrijk om ruimte te bieden aan rituelen en tradities die jongeren houvast bieden. Deze overstijgen de waan van de dag en helpen om het geloof te verinnerlijken. De gemeente als een leerplek waar jongeren op verschillende manieren leren wat leven in afhankelijkheid en navolging betekent Doelstelling II Leven in afhankelijkheid en navolging wordt geleerd in de gemeente. De kerk is een oefenplaats, een leerschool voor een leven met en vanuit Christus. Dit leren gaat verder dan het verstand alleen: het raakt alle aspecten van het mens-zijn. In het leren zoeken we steeds naar hoe het Woord van God verbinding maakt met ons persoonlijk leven en dat van de wereld om ons heen. Bij deze 2e doelstelling voor de gemeente zien en leggen we de volgende accenten: Accent op het leerproces van het leven zelf - Jongeren doen in hun leven ervaringen op die vragen oproepen over Gods aanwezigheid en het heil dat Jezus Christus heeft gebracht. Juist waar jongeren de ruimte krijgen/ervaren om de waarheid van het christelijke geloof te laten schuren aan het dagelijks leven, kan er meer geloofsverdieping ontstaan. Het is dus belangrijk dat de kerk het leven zelf als een cruciaal leerproces ziet en deze natuurlijke leermomenten benut ( nothing teaches like life ). Accent op verschillende stijlen en vormen van leren - In het (kerkelijke) onderwijs ligt vanouds sterk het accent op cognitief leren. Gevolg is bijvoorbeeld dat het aanbod in de kerk voor denkers sterker is dan voor doeners. Hoe kan in het leren het totale mens-zijn een plek krijgen, is een vraag die relevant is voor een kerk als oefenplek voor dagelijkse navolging. Het is belangrijk dat verschillende vormen en stijlen van leren een plek hebben in de gemeente, waarbij alle zintuigen ingezet (mogen) worden om te zien wie God is en wat Hij van ons vraagt. 16

17 Accent op levenslang leren - Als we jongeren willen leren om met God te leven, dan zullen we ons ook steeds de vraag moeten stellen: hoe willen en kunnen we hen in deze specifieke fase van hun leven toerusten? Wat hebben zij nodig aan kennis en vaardigheden om God en hun naaste te dienen? Het is belangrijk dat achter ons werk met en voor jongeren een helder groei- of leerplan ligt. Niet om daarmee te suggereren dat we het leven met God kunnen programmeren, maar wel om onszelf te dwingen om de geloofsoverdracht van jongeren met visie en beleid, dus niet vrijblijvend op te pakken. Vragen voor gesprek 1. Hoe helpt het beeld van God als bron en de twee lijnen van afhankelijkheid en navolging om met jongeren in gesprek te gaan over de kern van geloof en het jeugdwerk? Wat zou voor hen een ontdekking kunnen zijn? 2. Hoe kan de gemeente voor jongeren een krachtige gemeenschap en leerplek zijn/worden voor jongeren? Wat vraagt dit juist van de ouderen? 17

18 Doel stellingen voor Beleidsthema's voor de komende jaren Hoofdstuk 5 Vanuit de inhoud en de uitwerking van onze missie en visie willen we tot concrete doelstellingen komen. Deze doelstellingen zijn thema s die we de komende jaren zowel in het landelijke als in het plaatselijke jeugdwerk met elkaar willen uitwerken. Vier doelstellingen Doelstelling I Jongeren stimuleren zich te verbinden aan God als Bron van leven We willen benadrukken dat we niet kunnen leven zonder God als bron, die zich laat kennen als Vader, Zoon en Heilige Geest. Secularisatie is niet alleen buiten, maar juist ook binnen de kerk een ingrijpende ontwikkeling die de urgentie van het jeugdwerk onderstreept. Voor velen is de relevantie en realiteit van God een vraag. Jongeren mogen/moeten leren en ontdekken wie God is en hoe Hij hen roept tot een leven met Hem. Concrete beleidsthema s: Focus op het genadekarakter van geloof: God geeft en wij mogen ontvangen (ruimte voor verwondering en lofprijzing). Aandacht voor de noodzaak en betekenis van persoonlijke bekering en overgave (vraag naar persoonlijke keuze, verbonden aan de doopbelofte) Sterke nadruk in materialen en ontmoetingen op basiskennis over wie God is en hoe Hij werkt (canon/curriculum voor verschillende leeftijden) Aanreiken van en oefenen in vormen die helpen bij een leven vanuit de dagelijkse ont-moeting en rust met God (meditatief leven: o.a. bijbellezen, bidden, zingen). Op nieuwe/relevante manieren ontsluiten van onze kerkelijke traditie, rituelen en bronnen zodat jongeren meer houvast ervaren in hun leven met God (groei in identiteit). 18

19 Doelstelling II Jongeren leren leven met God als bron van leven in hun concrete bestaan We willen jongeren stimuleren tot een dienstbaar leven, waarin ze leren om hun gaven en mogelijkheden in dienst te stellen van de (christelijke) gemeenschap. De overgave aan God geeft en vraagt ook ruimte om onze eigen behoeften (onder)geschikt te maken voor het Koninkrijk. Concrete beleidsthema s: Met jongeren ontdekken en oefenen hoe hun karakter hun concrete mens-zijn in al zijn facetten gestempeld wordt door christelijke deugden (karaktervorming). Jongeren begeleiden in het inschakelen en toewijden van gaven en mogelijkheden in de dienst van God en tot zegen van anderen (persoonlijke inschakeling). Onderdeel van de persoonlijke geloofsvorming is ook het kruisdragen. Waar de navolging van Christus vraagt om zelfverloochening, moeten jongeren bereid zijn dat offer te brengen. Naast persoonlijke geloofsvorming ook aandacht voor de kracht van diaconale en missionaire vormen van leren en presentie als gemeente/jeugdwerk (andere vormen van jeugdwerk). De gemeente als een gemeenschap waar ouderen biddend gelovig om jongeren heen staan, om voor hen levende voorbeelden van leven in afhankelijkheid en navolging te zijn Doelstelling III We willen samen bevorderen dat jongeren een volwaardige plek in de gemeente krijgen en innemen. Jongeren ervaren niet zonder de betrokkenheid van een christelijke gemeenschap te kunnen (geloven) en ouderen ervaren dat jongeren wezenlijk deel uitmaken van de kerk nu. Concrete beleidsthema s: Primaire focus op belang van de kerk om een betrokken en (voor)levende gemeenschap te zijn voor jongeren (relationeel jeugdwerk en pastoraat) Stimuleren van ontmoeting tussen generaties waarbij jongeren van ouderen mogen leren en andersom (intergeneratief leren). Meer aandacht voor de ondersteuning van gezinnen zodat de kerk voor hen een plek van betekenis is waar ze met hun kinderen en vragen gezien en gehoord worden (geloofsopvoeding/gezinnen in de kerk). 19

20 De gemeente als een leerplek waar jongeren op verschillende manieren leren wat leven in afhankelijkheid en navolging betekent Doelstelling IV We willen samen werken aan een krachtige leeromgeving in de gemeente, zodat iedereen gestimuleerd wordt om op zijn of haar manier met God te leven. We doen dit in het geloof dat verschillende vormen van leren en creativiteit ingezet kunnen worden om jongeren tot eer van God te laten leven. Vragen voor gesprek 1. Welke concrete beleidsthema s zou je graag direct willen oppakken en uitwerken? 2. Welke kennis en expertise heb je nodig om met deze beleidsthema s aan de slag te gaan? Wat is beschikbaar in de omgeving? Wat kan de HGJB voor jullie betekenen? Concrete beleidsthema s: In leerprocessen van en ontmoetingen met jongeren mag er meer ruimte komen voor andere vormen en manieren om te groeien in kennis van en omgang met God (het cognitieve voorbij). In het bijzonder willen we ons inspannen voor doeners in de kerk, voor kinderen en jongeren die via het concrete (leven) tot kennis van God komen (andere vormen van jeugdwerk). Met het groeiplan dat de HGJB heeft ontwikkeld, willen we gemeenten helpen om het leerproces zowel qua inhoud als vorm goed uit te kunnen werken. 20

21 21

22 Samen sterk voor goed jeugdwerk Als HGJB willen we ons de komende jaren met gemeenten sterk maken voor goed jeugdwerk. Samen hebben we hart voor jongeren en zijn we geroepen om jongeren voor te gaan in een leven met God als bron. Afhankelijkheid is ook hierin een belangrijk begrip: we kunnen niet zonder God, en ook niet zonder elkaar. Daarom zijn we landelijk verenigd in de HGJB. Tegelijk ervaren we ook dat deze relatie niet meer vanzelfsprekend is. Het komt erop aan dat we over en weer elkaar vinden en in elkaar investeren. Graag horen we hoe we gemeenten van dienst kunnen zijn met onze materialen, activiteiten en advisering. Aanvullend hierop zien we bovendien kansen en behoeften om als HGJB een verbindende rol te vervullen, door lokale initiatieven in beeld te brengen en aan elkaar te verbinden. Aan de slag Voor wie aan de slag wil met dit document, reiken we de volgende tips aan. Maak onderscheid in twee elementen: de analyse van wat er gebeurt op het terrein van de kerk, de samenleving, de jongerenwereld en het jeugdwerk. Gebruik daarvoor hoofdstuk 2 en 3. Formuleer vervolgens de richting van het jeugdwerk: wat zijn de belangrijkste accenten en thema s in het jeugdwerk voor de komende jaren? Gebruik daarvoor hoofdstuk 4 en 5. Kijk welke elementen jullie kunnen opnemen in jullie eigen beleids- en/of werkplan. Betrek in de bezinning de verschillende groepen om het jeugdwerk heen: predikanten, catecheten, leidinggevenden, ouders en jongeren zelf. Een integrale visie op alles wat er in de gemeente met of voor jongeren gebeurt, is noodzakelijk wil het jeugdwerk duurzaam zijn. Deel de resultaten van de bezinning altijd met de kerkenraad, zodat het jeugdwerk niet los van de gemeente functioneert. De HGJB is bereid om mee te denken met het ontwikkelen van beleid en heeft hiervoor jeugdwerkadviseurs in dienst. Neem gerust contact met ons op om de mogelijkheden door te spreken. Het is ook mogelijk om vrijblijvend contact met ons op te nemen met uw vragen over en reacties op dit beleidsplan. 22

23 23

24 Samen geloven in de kerk van nu HGJB Prins Bernhardlaan AE Bilthoven info@hgjb.nl