leishmaniasis bestrijden

Transcriptie

1 Constant Bushiri is een belangrijke figuur van Damiaanactie in Congo en in de campagnefilm 205. Het is ook één van de vele vlinders die voor een positief vlindereffect zorgen voor lepra- en tbc-patiënten. krant 205

2 Voorstelling 2 Lepra, tuberculose en leishmaniasis bestrijden 3 Bijna iedereen heeft wel eens van Damiaanactie gehoord. Maar wat doet deze Belgische ngo precies? Damiaanactie is een Belgische, nationale en pluralistische ngo. Ze bestrijdt in veertien projectlanden drie armoedeziektes: lepra, tuberculose en leishmaniasis en zoekt daarvoor middelen in ons land via haar vrijwilligers en donateurs. 2 3 Als rode draad door haar projecten heen loopt het respect voor haar patiënten. Respect, maar ook volharding, samenwerking en inspiratie zijn waarden die ook in het werk van Damiaan op Molokai te vinden waren. Damiaanactie tracht deze vier waarden na te leven, niet alleen in België, maar ook in de projectlanden. Eerst lepra Op het einde van de jaren vijftig zijn er een aantal verenigingen in België die geld inzamelen voor leprapatiënten. In 964 besluiten ze voortaan samen te werken als één ngo, Damiaanactie, om wereldwijd lepra te bestrijden. De bacil van Hansen veroorzaakt lepra. De ziekte is niet dodelijk, maar kan verminkingen, verlammingen of zelfs blindheid als gevolg hebben. En ze is ook besmettelijk: haar slachtoffers zijn terug te vinden bij de meest kwetsbare mensen, die vaak in verafgelegen gebieden wonen. Daarom spoort Damiaanactie zieken op. Dat gebeurt via haar mobiele medische teams of in samenwerking met al bestaande gezondheidsstructuren. Lokale medewerkers Damiaanactie doet een beroep op lokale medewerkers. Ze kennen de taal en gewoontes van de zieken. Hun aanpak bestaat uit de volgende vier stappen: de bevolking informeren en patiënten opsporen; 2 patiënten behandelen; 3 patiënten helpen tijdens hun revalidatie van lange duur, meer bepaald via wondverzorging, kinesitherapie en chirurgie; 4 En indien mogelijk, helpen bij de sociale re-integratie van uitgestoten patiënten. Deze aanpak heeft succes. Het aantal leprapatiënten is door de jaren heen fel gedaald, ook al worden volgens de Wereldgezondheidsorganisatie nog wereldwijd jaarlijks meer dan nieuwe leprapatiënten opgespoord. Tuberculose en leishmaniasis Sinds de jaren zeventig bestrijdt Damiaanactie ook tbc, veroorzaakt door de bacil van Koch. Tbc is een andere besmettelijke armoedeziekte die veel gelijkenissen vertoont met lepra. Voor het opsporen, behandelen en genezen van patiënten kan Damiaanactie in feite een beroep doen op hetzelfde materiaal, dezelfde laboratoria, hetzelfde personeel en dezelfde aanpak als bij haar leprabestrijding. Elk seconde raakt wereldwijd persoon geïnfecteerd met tbc. Elk jaar ontwikkelen ook nog 8 à 0 miljoen mensen de ziekte,,5 miljoen mensen sterven door tbc. Zonder behandeling zal één op de twee zieken binnen twee jaar overlijden. De ziekte is zeer besmettelijk. Met de juiste behandeling zijn de kansen op genezing groot. In Centraal-Amerika bestrijdt Damiaanactie ook een derde ziekte : leishmaniasis. Deze ziekte wordt veroorzaakt door een bloedparasiet, de leishmania. Één van de vier varianten van de ziekte, cutane leishmaniasis heeft gelijkaardige symptomen van lepra en wordt daarom ook berglepra genoemd. Veertien landen Damiaanactie is vandaag aanwezig in veertien landen op drie continenten. Ze kan rekenen op 200 lokale medewerkers. Als het kan, geeft ze genezen patiënten ook een sociaal of economisch duwtje in de rug, door deze patiënten een opleiding te geven, of een startkapitaal voor een eigen kleine zaak, of door vee voor hen te kopen of te zorgen voor een dak boven hun hoofd. Zo kunnen ook deze mensen aan armoede ontsnappen en hun plek in de maatschappij terugvinden. 40 euro Damiaanactie verkrijgt haar werkingsmiddelen via giften, legaten en subsidies, en dankzij de inzet van haar vrijwilligers. Het hoogtepunt van de jaarlijkse campagne vindt plaats tijdens het laatste weekend van januari. Duizenden mensen trekken tijdens het campagneweekend de straat op om pakjes Damiaanactie-stiften te verkopen. Een pakje stiften kost 6 euro. Met het geld van zeven verkochte pakjes stiften kan Damiaanactie één mensenleven redden. 40 euro volstaat om een patiënt te behandelen. Eigen projecten In de toekomst zal Damiaanactie haar strijd tegen armoedeziektes blijven voortzetten. De samenwerking met de nationale programma s en lokale ngo s blijft essentieel, maar er is ook ruimte voor eigen projecten die aan de specifieke noden van bepaalde patiënten beantwoorden. Zoals van multiresistente tbc-patiënten, voor wie Damiaanactie speciale paviljoenen bouwt. En ze verliest ook de strijd tegen lepra niet uit het oog en investeert in de renovatie van voormalige leprozerieën en andere projecten. De eerste leprasymptomen zijn witte vlekken op de huid. In dit stadium is de ziekte nog in enkele maanden te genezen, zonder blijvende letsels voor de patiënt. 2 Tuberculose is zeer besmettelijk. Er moet alles aan gedaan worden om te vermijden dat een patiënt zijn naaste omgeving besmet. 3 Lepra heeft niet alleen medisch gevolgen zoals verminkingen, maar ook maatschappelijke zoals sociale uitsluiting.

3 Drie ziektes 4 5 Drie ziektes met zware gevolgen Damiaanactie bestrijdt lepra, tuberculose en leishmaniasis. Aan de hand van concrete voorbeelden leest u hier hoe dat gebeurt. Op pagina 3 kon u al lezen welke ziektes Damiaanactie bestrijdt. Maar hoe gaat ze precies te werk? Aan de hand van drie voorbeelden uit drie werelddelen komt u hierover meer te weten. Op het afvalstort vindt hij bedorven groenten en fruit. En soms gooien mensen stenen naar hem. Damiaanactie haar aandacht ook meer op multiresistente tbc richten. En met de kamer van koophandel van de textielindustrie wordt er onderhandeld om nog meer arbeidsters te kunnen bereiken. Net als op Molokai Masumbuko is 32 jaar oud. Hij woont in de Burundese hoofdstad Bujumbura. Tien jaar geleden kreeg hij vlekken in zijn gezicht. Hij liet zich behandelen door een lokale genezer, maar toch kreeg hij vlekken over zijn hele lichaam. Vervolgens raakte zijn gezicht verminkt en kreeg hij gevoelloze handen, waardoor hij ook nog eens ernstige brandwonden opliep. Op het afvalstort vindt hij bedorven groenten en fruit, soms een vergeten zoete aardappel of een stukje brood. Hij woont in een kartonnen huis. Soms lachen mensen hem uit of gooien ze stenen naar hem. De medewerkers van Damiaanactie spoorden hem op en hebben een actieplan voor Onderzoek naar een vaccin In de bergstreek in het westen van Nicaragua bevinden de weinige en vaak slecht uitgeruste gezondheidscentra zich vaak op enkele dagen stappen van de meest afgelegen dorpen. Net daar slaat leishmaniasis het hardst toe. Lokale gezondheidswerkers, bijgestaan door het team van Damiaanactie, vormen vaak de enige hoop op redding. Er bestaat een geneesmiddel, Glucantime, om leishmaniasis te behandelen. Het is vaak doeltreffend, maar heeft ook nadelen. De behandeling duurt lang en is duur, en heeft ook talrijke neveneffecten. Een nieuw therapeutisch vaccin, dat duizenden zieken in Venezuela heeft genezen, zal misschien de oplossing brengen. Een enkele injectie volstaat meestal, drie is het maximale aantal, en het heeft geen bijwerkingen. Damiaanactie voert een onderzoek uit om te bekijken of met dit vaccin even goede resultaten in Nicaragua kunnen worden behaald. Naast dit onderzoek behandelt Damiaanactie ook patiënten zoals de negenjarige Yorlène. Zij heeft vlekken in haar gezicht. Haar ouders vrezen dat ze aan berglepra lijdt. Alles begon twee jaar geleden. Ze had last van een kleine insectenbeet op elk van haar wangen. Ze was door een zandvliegje gestoken en werd met leishmaniasis geïnfecteerd. Een maand later had ze al veel grotere vlekken. Door de zon bleven die maar groeien. Haar buren mijden haar of sluiten haar uit. Ze gaat niet meer naar school omdat ze er wordt gepest. Gelukkig schiet Damiaanactie te hulp. Damiaanactie bevestigt de diagnose en zorgt voor een behandeling. De sporen van haar ziekte zullen verdwijnen en Yorlène zal weer door haar omgeving aanvaard worden. En vooral, ze zal weer naar school kunnen gaan en aan haar toekomst bouwen. Tbc treft zwaar de textielarbeidsters in Bangladesh. Damiaanactie wil zich nog meer voor hen inzetten. 2 Masumbuko werd enkele maanden geleden opgespoord in Burundi. Damiaan heeft op Molokai zeker en vast zieken gezien die er even slecht aan toe waren. 3 De kleine Yorlene uit Nicaragua is een voorbeeld van hoe Damiaanactie het verschil kan maken. 4 Dokter Bravo bestrijdt niet alleen elke dag leishmaniasis in Nicaragua, maar leidt ook het onderzoek naar een nieuw vaccin in dit land. 5 Als lepra niet tijdig wordt opgespoord kan dat leiden tot een klauwhand bij een patiënt. 2 3 hem opgesteld. Eerst krijgt hij medische verzorging. Vervolgens is het meest dringende kledij, schoenen en voedsel voor hem zoeken. Tenslotte heeft hij ook een dak boven 4 zijn hoofd nodig, wat niet zo eenvoudig is: Masumbuko beschikt niet over een lapje grond waarop er iets gebouwd kan worden. Damiaanactie heeft hem een tent geschonken en zal onderzoeken of hij ergens een stuk grond kan krijgen. De Bengalese textielindustrie, een tbc-haard Wie Bangladesh zegt, denkt aan textiel. De textielindustrie 5 is een broeihaard voor tbc. In fabrieken is er weinig of geen verluchting en werken de arbeiders, vooral vrouwen, dicht op elkaar. Ze worden slecht betaald en leven met velen in kleine ruimtes samen. Deze leef- en werkomstandigheden vormen helaas de beste omstandigheden om tbc te verspreiden. Damiaanactie kon niet bij de pakken blijven neerzitten. Sinds 2004 bestrijdt ze de ziekte in de «Dhaka Export Processing Zone» (DEPZ), een industriegebied in de buurt van Dhaka, dat in handen van de overheid is. Damiaanactie beschikt er over een lepra- en tbc-post met twee paramedici. Uit de cijfers blijkt dat tbc sterk aanwezig is in de DEPZ. Het percentage vrouwen met tbc ligt er driemaal Tbc treft zwaar de textielarbeidsters in Bangladesh. Damiaanactie wil zich nog meer voor hen inzetten. 2 Masumbuko werd enkele maanden geleden opgespoord in Burundi. Damiaan heeft op Molokai zeker en vast zieken gezien die er even slecht aan toe waren. 3 De kleine Yorlene uit Nicaragua is een voorbeeld van hoe Damiaanactie het verschil kan maken. 4 Dokter Bravo bestrijdt niet alleen elke dag leishmaniasis in Nicaragua, maar leidt ook het onderzoek naar een nieuw vaccin in dit land. 5 Als lepra niet tijdig wordt opgespoord kan dat leiden tot een klauwhand bij een patiënt. hoger dan bij de rest van de bevolking. In de toekomst zal

4 Damiaanactie in Congo 6 7 Baanbrekend werk Congo is voor Damiaanactie het belangrijkste land qua budget. Het land speelt ook nog een voortrekkersrol op andere gebieden. Jean Dandois, projectverantwoordelijke voor Congo bij Damiaanactie, geeft een woordje uitleg. 2 2 Magda Vermander in de periode toen er nog veel Belgische expats in de projectlanden te vinden waren. 2 De Congelese bevolking blijft optimistisch. 3 Sinds vele jaren leert Damiaanactie haar patiënten hoe ze zichzelf kunnen verzorgen via selfcare. In 992 was het zover : alle projectleiders waren lokale dokters. lepra- en tbc-patiënten worden door hetzelfde medisch personeel behandeld. Daarom hebben we toen de stap naar tbc-bestrijding gezet, eerst in Noord-Kivu. En het is niet tot deze streek gebleven zoals nu blijkt Regio s en districten Damiaanactie begin jaren tachtig. Toen waren er nog vele Belgische expats in Congo. Sindsdien stuurt Damiaanactie enkel nog expats naar haar projectlanden als het niet anders kan. Ons verhaal in Congo begon al voor het ontstaan van de APD, zoals de Amis du Père Damien ginder werden genoemd. Er waren in Congo kleine en middelgrote initiatieven, die de steun kregen van verschillende kleine verenigingen in België. Deze initiatieven waren voornamelijk het werk van individuele personen, meestal missionarissen. In 964 besloten verschillende Belgische verenigingen om samen te werken onder de naam Damiaanactie, die alle activiteiten vanaf toen in Congo heeft geïntegreerd. Tuberculose In die tijd was ontwikkelingssamenwerking eerder het werk van missionarissen en was Damiaanactie nog niet de ngo die het vandaag is. Damiaanactie bestreed toen enkel maar lepra. Alles gebeurde toen nog in leprozerieën. Het geneesmiddel Dapsone bestond toen al, maar polychemotherapie als behandeling nog niet. Het was nog niet mogelijk om de ziekte af te stoppen. Begin jaren tachtig hebben we voor het eerst tbc-bestrijding in onze activiteiten geïntegreerd. Tuberculose, een dodelijke ziekte, vertoont vele gelijkenissen met lepra en Ondertussen was de internationale ontwikkelingssamenwerking in volle verandering. In Congo zouden we van lokale projecten, meestal gedragen door één persoon, gaan naar projecten op het niveau van districten en regio s, en in nauwe samenwerking met het ministerie van Volksgezondheid. Het ministerie beschikte niet over de nodige middelen maar had wel personeel, dat naar omkadering en ondersteuning vroeg. Aan het begin van de jaren negentig hebben we de laatste aanpassingen gedaan wat de oude missionarisprojecten betreft, en onze ondersteuning was dan voornamelijk gericht op grote projecten, in samenwerking met de nationale programma s. Lokaal personeel In Congo zijn de werkomstandigheden niet eenvoudig, misschien nog meer dan elders. Op dat moment hadden we twee belangrijke momenten meegemaakt. De opstart van de nationale lepra- en tbc-programma s (waarvan Damiaanactie één van de oprichters was en dat ze met de nodige aandacht blijft omkaderen) en de breuk in de relaties tussen België en Zaïre in de periode , met als gevolg de stopzetting van de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Deze stopzetting had grote gevolgen : al onze expats zijn naar België teruggekeerd behalve onze vertegenwoordiger die op de nationale coördinatie in Kinshasa werkte. Dat alles heeft het proces om met lokale medewerkers te werken alleen maar versneld (wat nu een richtlijn is in onze werkwijze in al onze projectlanden). Het was niet eenvoudig om voor de nodige omkadering van onze Zaïrese medewerkers te zorgen en om hun opleiding te laten werken, maar in 992 was het zover: alle projectleiders waren lokale dokters. Primaire zorgverlening Enkele jaren later heeft de Belgische ontwikkelingssamenwerking een bescheiden terugkeer ingezet via de ngo s. Damiaanactie was één van de eerste organisaties die een gecofinancierd project aan de Belgische regering voorlegde: steun voor primaire zorgverlening in twee gezondheidszones in Noord-Kivu, Kayna en Lubero. Een logische keuze, want Damiaanactie was al sterk aanwezig in deze regio, die voordien al door ons land werd ondersteund. Het project werd aanvaard. Vervolgens hebben we gedurende enkele jaren via Europese cofinanciering gewerkt aan het ontwikkelen van primaire zorgverlening in Walikalé, een zeer ingesloten en moeilijk bereikbare gezondheidszone. We waren als enige ngo nog aan het werk in deze streek, die erg onveilig was.

5 Damiaanactie in Congo 8 9 We hebben nog veel werk in Congo en ik ben er zeker van dat Damiaanactie nog jaren in het land zal aanwezig zijn. 0 jaar oorlog Het was in die periode niet echt veilig in het land Gedurende tien jaar heeft het land in oorlog verkeerd. Er was sprake van een bijna permanente onveilige situatie en bevolkingsgroepen die op de vlucht waren en er was de aanwezigheid van buitenlandse legers en gewapende militiegroepen. We moesten dus onszelf zien te beredderen om de logistieke omkadering van alle projecten te verzekeren via een coördinatieteam in Kinshasa. De banken werkten toen niet meer in Congo, het overheidspersoneel werd niet meer betaald en we moesten zelf zorgen dat onze projecten met de nodige geneesmiddelen bevoorraad werden. Dat was enkel mogelijk omdat we altijd hebben samengewerkt met de nationale lepra- en tbc-programma s en met het ministerie van Volksgezondheid. Onze rol was dus duidelijk bepaald en erkend. Leprahaarden Deze moeilijke situatie in het land heeft toen alleen maar tot slechtere leefomstandigheden voor de lokale bevolking geleid, zowel in steden als op het platteland: soms was de situatie zo schrijnend dat ze moeilijk te omschrijven was. Er waren verscheidene geïsoleerde of moeilijk bereikbare regio s, waar troepen zich nog schuilhielden en de bevolking op de vlucht was en waar de sanitaire infrastructuur zo goed als vernietigd was. Daar steeg het aantal zieken, zoals lepra- en tbc-patiënten en dus ook het aantal leprahaarden. Nog jaren later, tot na het jaar 2000, bleven bepaalde gebieden moeilijk bereikbaar of onveilig. En de nationale programma s functioneerden niet naar behoren. Een verviervoudigd budget Toch zijn de omstandigheden duidelijk verbeterd afgelopen jaren. Sinds het einde van de oorlog heeft het ministerie van Volksgezondheid meer verantwoordelijkheden op zich genomen en beschikt het over wat meer middelen. De situatie is er dus verbeterd, en van onze kant zijn we meer betrokken in projecten op het terrein. Zo ondersteunen we momenteel 3 provinciale lepra- en tbc-coördinaties, tegenover 8 in 200. We hebben er zelfs 4 gesteund, maar de twee zones in Kinshasa werden samengevoegd in 202. We hebben daarom verschillende teams (bestaande uit onder andere dokters, verplegers, laboranten, chauffeurs, ) moeten aanwerven en meer projecten gezocht om te financieren. Wat meteen ook verklaart waarom het budget van onze werking in Congo aanzienlijk is gestegen. De laatste 20 jaar is het budget voor Congo in feite verviervoudigd dankzij in de eerste plaats de fondsen ingezameld door de Belgische bevolking en vervolgens dankzij de steun van de Belgische ontwikkelingssamenwerking (DGD, het vroegere DGOS). Eigen projecten Het werk van Damiaanactie is afgelopen jaren geëvolueerd en blijft ook evolueren. Niet alleen wat het aantal coördinaties betreft dat Damiaanactie ondersteunt. We hebben onze steun aan de gezondheidszones van Kayna en Lubero in 200 stopgezet. Twee jaar later zijn we begonnen om twee andere gezondheidszones te ondersteunen : Moba en Kansimba (in Noord-Katanga, bij het Tanganyikameer), waar lepra heel endemisch is en beendertuberculose - de ziekte van Pott - sterk aanwezig is. In Moba worden regelmatig leprapatiënten geopereerd. Er vinden ook een aantal operaties plaats in Kalemie, Kinshasa en Lubumbashi. Leprachirurgie werd opgestart via het nationale lepraprogramma, vervolgens hebben we het in eigen handen genomen. Opdat de teams efficiënt zouden werken, hebben we Congolese chirurgen en kinesisten laten trainen in India, bij andere gespecialiseerde medische teams van Damiaanactie. Bijzondere aandacht gaat naar de strijd tegen de co-infectie tuberculose/hiv en multiresistente tuberculose. In Kinshasa werken we sinds 203 met een team dat gespecialiseerd is in multiresistente tbc. We hebben er nieuwe paviljoenen gebouwd voor de bedlegerige multiresistente tbc-patiënten en de patiënten die het ergst aan toe zijn. Het nieuwe Centre d Excellence Damien werd opgebouwd op de site van Hôpital de la Rive, waar we trouwens het kamp van de leprapatiënten volledig gerenoveerd hebben. We hebben ook nog andere leprozerieën in het land vernieuwd. Nog vele jaren in Congo Aan werk ontbrak het Damiaanactie afgelopen jaren dus niet in Congo. En met de nodige middelen. De resultaten spreken boekdelen. De cijfers wat tuberculose betreft zijn uitstekend, voor lepra kan het nog wat beter. Maar er blijft nog veel werk te verrichten en ik ben er zeker van dat we nog vele jaren in Congo aanwezig zullen zijn. Eerst en vooral omdat er nog operationele aanpassingen moeten gebeuren op het niveau van de programma s met waarschijnlijk nieuwe coördinaties die opgericht moesten worden in te uitgestrekte regio s met te weinig gezondheidspersoneel. Er is ook de co-infectie tbc/aids, een probleem voor het hele zuidelijke deel van Afrika. Ten slotte blijft gezondheidszorg voor de hele bevolking toch een moeilijke kaart, ondanks de geleidelijke reorganisatie van de overheid. Het zal nog heel wat jaren duren voor Damiaanactie in Congo overbodig is Dokter Georges Bakaswa (met blauwe hemd) was lange tijd verantwoordelijk voor het medische luik van het werk van Damiaanactie in Congo. Nu is hij directeur van het nationale tuberculoseprogramma. Een hele erkentenis, niet alleen voor hem, maar voor heel Damiaanactie. 2 De medische teams van Damiaanactie in Congo passen zich aan de omstandigheden aan: soms sporen ze patiënten per auto op, maar soms ook met de motor of de fiets, of zelfs ook per boot. 3 De kleine Jeanne en Rachel uit Noord- Matanga lijden aan beendertuberculose.hun wervelkolom moet in het gips en ze hebben heel wat kinesitherapie voor de boeg. 4 Damiaanactie is in Congo actief in een uitgestrekt gebied. Tot zelfs bij de pygmeeën in het regenwoud.

6 Centre d Excellence Damien 0 Nieuw Damiaanactie-ziekenhuis Fanny en haar zussen : drie redenen om een paviljoen te bouwen Het Centre d Excellence Damien van Kinshasa opende half november 204 de deuren. Twee belangrijke doelstellingen van Damiaanactie worden er gecombineerd. In haar strijd tegen tuberculose wil Damiaanactie meer de nadruk leggen op de strijd tegen multiresistente tuberculose (MDR). Daarnaast wil ze, naast de aanpak via de nationale programma s, ook eigen projecten aanbieden die aan de specifieke noden van patiënten of ex-patiënten beantwoorden en die als voorbeeld dienen. Het nieuwe Centre d Excellence Damien beantwoordt aan beide doelstellingen. Multiresistente tbc De behandeling van de multiresistente vorm van tuberculose duurt veel langer, is duurder en zwaarder is dan de behandeling van de niet-multiresistente vorm van de ziekte. Een ander probleem is dat, in geval van besmetting, de geïnfecteerde persoon ook multiresistente tbc krijgt. Het is dus zeer belangrijk om zo veel mogelijk het risico op besmetting te beperken. Daarom hebben MDR-patiënten eigen paviljoenen nodig waar ze geïsoleerd en behandeld worden. Damiaanactie had bijvoorbeeld al in Nigeria voor een dergelijke infrastructuur gezorgd, maar nog niet in Congo. Nergens in dat grote land bestond er een enigszins aangepaste structuur voor multiresistente tbc-patiënten. Aan deze situatie moest iets veranderen. Hôpital de la Rive Daarom heeft Damiaanactie besloten om een MDR-paviljoen te bouwen in Kinshasa. De hoofdstad van Congo telt Vandaag leven de patiënten in de beste omstandigheden om te kunnen genezen. Damiaanactie maakt nogmaals het verschil. niet minder dan minstens nieuwe tbc-patiënten per jaar (in België zijn er dat nog ongeveer duizend), onder hen ook een aantal multiresistente tbc-patiënten. Damiaanactie besloot dus om de handen uit de mouwen te steken en zelf een gebouw neer te zetten. De keuze voor de locatie viel op de site van Hôpital de la Rive, langs de Congostroom, waar Damiaanactie een kamp voor ex-leprapatiënten heeft gerenoveerd en er heeft gezorgd voor een nagelnieuw operatiezaal waar regelmatig leprapatiënten geopereerd worden. Centre d Excellence Damien Op basis van missies in het buitenland werd er een bestek opgesteld en kon het bouwen beginnen. Daarbij moest er rekening worden gehouden met de specifieke noden van multiresistente tbc-patiënten (zo moeten de verschillende ruimtes voldoende verlucht worden). Terzelfdertijd werd er personeel voor het Centre d Excellence Damien aange- worven. Tenslotte moest het volledige centrum uitgerust worden : zowel de kamers, de gemeenschappelijke ruimtes, de apotheek, de keuken, de consultatieruimte en de wasruimte. De totale kostprijs voor deze werken bedraagt uiteindelijk euro. Een betere toekomst Vandaag is alles klaar, het personeel staat paraat om aan de slag te gaan en de eerste patiënten worden verzorgd. Eindelijk hebben de multiresistente tbc-patiënten van Kinshasa een aangepaste plek waar ze terecht kunnen en verzorgd worden door speciaal opgeleid personeel, in menswaardige omstandigheden en zonder risico op besmetting. Geneesmiddelen zijn beschikbaar, zieken worden gevoed, het personeel is aanwezig om patiënten te steunen die het moeilijk hebben met de zware behandeling. Maar nu kunnen MDR-patiënten tenminste rekenen op de best mogelijke omstandigheden om hun ziekte te overwinnen. Opnieuw maakt Damiaanactie het verschil. Een twintigtal patiënten kunnen terecht in het Centre d Excellence Damien. Multiresistente tbc-patiënten zijn gelukkig misschien niet talrijk in Kinshasa, maar ze zijn er wel. Een voorbeeld van multiresistente tbc-patiënten zijn Fanny en haar zussen. Fanny is 25 jaar oud en de oudste in een gezin met negen kinderen. De moeder van Fanny overleed begin 203 aan de gevolgen van multiresistente tbc. Haar vader, die vroeger als kok aan de slag was, is werkloos en niet echt aanwezig voor zijn kinderen. Fanny, die zich als oudste verantwoordelijk voelt voor haar broers en zussen, lijdt aan multiresistente tbc. Ze liep de ziekte waarschijnlijk op toen ze haar moeder verzorgde. Twee andere zussen zijn ook ziek: Anita, 20 jaar, en Christèle, 8 jaar, die haar humaniora niet heeft kunnen afwerken door de ziekte. De drie zieke zussen leven en slapen in dezelfde ruimte. De zes andere kinderen, onder wie ook de jonge Gracia ( jaar) slapen in de andere ruimte van het huis. Christèle en Anita volgen de normale multiresistente tbc-behandeling (duur : 24 maanden), Fanny is één van de patiënten die de korte multiresistente tbc-behandeling (duur : 9 maanden) volgt. De kortere behandeling wordt momenteel in verschillende Franstalige Afrikaanse landen uitgetest. De behandeling is zwaar en pijnlijk, de neveneffecten zijn niet te onderschatten maar de drie zussen volharden. Ze worden medisch opgevolgd en krijgen voedselpakketten van Damiaanactie (patiënten in behandeling moeten blijven eten).

7 Film 2 3 Een vlinder op de Congo stroom t r le e es broadcast & media DE VLINDER. Drijvende kracht op de Congostroom D R I J V E N D E K R A C H T O P D E C O N G O S T R O O M boot. 5 mannen. Gedreven om levens te redden. Zorgen zij voor een vlindereffect langs de Congostroom? Mbandaka, de hoofdstad van de Evenaarsprovincie, is een havenstad aan de Congostroom. Het lokale medische team van Damiaanactie trekt naar afgelegen dorpen die enkel per boot te bereiken zijn. De film volgt de missie van het team op de boot De Vlinder. Van dorp tot dorp Na een tussenstop aan de leprozerie van Iyonda, waar Damiaanactie de gebouwen gaat renoveren en de patiënten en hun familie steunen, trekt het team van dorp tot dorp op zoek naar patiënten. Die zullen kunnen rekenen op de inzet, de vastberadenheid, het begrip en de expertise van het team van Damiaanactie. Gemima en haar geluksbrenger Gemima is 9 jaar oud en lijdt aan lepra. Het meisje ging bij traditionele genezers langs maar zonder succes. De vlekken op haar huid worden alsmaar groter en haar linkerhand verandert stilaan in een klauwhand. Haar moeder is radeloos. Een genezeres geeft haar een geluksbrenger die haar zou moeten genezen. Het valt te raden dat dat niet zal gebeuren. Haar redding komt van haar tante. Dankzij sensibiliseringsacties van Damiaanactie vermoedt haar tante dat Gemima lepra heeft. Ze slaagt er in om haar nichtje naar het ziekenhuis te sturen. Haar kans op genezing kan starten dankzij een behandeling van Damiaanactie. De kleine Laurent en co-infectie Laurent is jaar en lijdt aan tuberculose en aan de co-infectie hiv&tbc. Net als zijn moeder Cécile, een weduwe en werkloze verpleegster. Ze is machteloos en zoekt haar heil in gebed. Heel haar familie leeft op straat. Haar zoon kan niet meer lopen. Zijn toestand is kritiek. Cécile neemt hem zo veel mogelijk mee naar de kerk, waar ze twee uur per dag bidt. Tweemaal per maand neemt ze ook deel aan een retraite van twee à drie dagen. Een bidmarathon om haar kleine Laurent te redden. Maar de redding van haar zoon zal van elders komen. Constant Bushiri van Damiaanactie zorgt ervoor dat het kind in het ziekenhuis wordt opgenomen, betaalt de kosten en laat de jongen zijn behandeling opstarten. Hoe het de jongen zal vergaan is onzeker, maar er is alleszins hoop op genezing. Isabelle en de hoop van een familie Isabelle, 6 jaar, leeft in een gehucht dat bestaat uit paalwoningen, zonder elektriciteit of stromend water. Om naar school te gaan vaart ze elke dag een deel van de stroom af in haar prauw. Isabelle heeft vier zussen en drie broers, maar ze is de enige die naar school gaat. Haar familie werkt om haar schoolgeld te betalen, in de hoop dat ze later een goede job vindt en de rest van haar familie zal ondersteunen. Maar Isabelle hoest veel en wordt steeds zwakker. Ze heeft koorts en vermagert zienderogen. Ze kan niet meer naar school. Haar familie richt zich dan maar tot lokale genezers, maar tevergeefs. Lokale verplegers denken dat ze aan appendicitis of een dubbele hernia lijdt. Al het geld van de familie is naar deze raadplegingen gegaan. Gelukkig vindt het team van Damiaanactie Isabelle en brengt haar voor onderzoek naar het ziekenhuis. Daar bestaat er geen twijfel. Ze lijdt aan tbc. Ze kan dadelijk een behandeling krijgen. Ze zal genezen en naar school terugkeren. Noëlle en de pygmeeën Noëlle is een jonge pygmee van 2 jaar. Ze leeft met haar grootvader in een klein dorpje. Net als haar zus en haar broers gaat ze niet naar school. Daarvoor heeft haar familie niet genoeg middelen. Tijdens een minicampagne ontdekt het team van Damiaanactie bij haar en vier andere pygmeeën symptomen die op lepra wijzen. Ze krijgt een behandeling en zal niks aan haar ziekte overhouden, ook geen verminkingen. Voor u en bij u Wenst u de campagnefilm De Vlinder. Drijvende kracht op de Congostroom te bekijken? de dvd is voor 3 euro te koop. U kunt ook een gratis multimediaprojectie van de film in uw school reserveren via onze website. Een paaldorp. Een typisch voorbeeld van een plek die Damiaanactie enkel per boot kan bereiken. 2 Isabelle weegt nog slecht 27 kg en is te zwak om te lopen. Damiaanactie spoorde haar nog net op tijd op. 3 Gemima werd niet op tijd behandeld en kreeg een klauwhand. Nu krijgt ze de nodige geneesmiddelen en zal ze aan haar hand geopereerd worden. 4 Constant is tegenwoordig verantwoordelijk voor de basisprojecten van Damiaanactie in Congo. Toch is hij zijn verleden als verpleger niet vergeten zoals blijkt in de campagnefilm De Vlinder. Drijvende kracht op de Congostroom. 5 Laurent lijdt aan de co-infectie hiv/tbc. Hij is in een vergevorderde stadium van de ziekte opgespoord en is er erg aan toe. En route pour la région de Mbandaka avec le film de la campagne 205 Congo Meer dan de helft van haar middelen komt van de Belgische bevolking. Damiaanactie is trots op haar twee stevige pijlers : haar vrijwilligers en haar donateurs.

8 België 4 5 Twee stevige pijlers in België Damiaanactie zou in haar projectlanden niet kunnen werken zonder haar talrijke donateurs en vrijwilligers in eigen land. Damiaanactie is een ngo, een niet-gouvernementele organisatie. Om echt niet-gouvernementeel en dus onafhankelijk te zijn en blijven wil ze elk jaar meer eigen fondsen zelf inzamelen dan middelen verkrijgen via cofinanciering. Het feit dat elk jaar tussen 55 en 65% van haar middelen rechtstreeks van de Belgische bevolking komt, is te danken aan de twee stevige pijlers waar ze in België op kan rekenen: haar donateurs en haar vrijwilligers. Vanaf het prille begin Damiaanactie heeft altijd al kunnen rekenen op vrijwilligers. Haar eerste vrijwilligers waren zij die in België hun schouders hebben gezet onder de Werelddag voor de Melaatsen van Raoul Follereau. Sommige vrijwilligers hebben sindsdien aan elke campagne deelgenomen en blijven pakjes stiften verkopen tijdens het laatste volledige weekend van januari. Ze krijgen het gezelschap van duizenden, meestal jonge, verkopers die enkele uren van hun tijd vrijmaken om fondsen in te zamelen voor zieken, die ze wellicht nooit zullen kennen. Ook talrijke scholen, bedrijven en parochies aarzelen niet om ook hun steentje bij te dragen. Maar het verkoop van pakjes stiften is maar één aspect van de inzet van de vele vrijwilligers waar Damiaanactie een beroep op doet. Ze organiseren de campagne in hun regio, zoeken verkopers, zorgen voor de verdeling van de pakjes stiften en tellen het ingezamelde geld. Anderen (maar soms ook dezelfde vrijwilligers) trekken gedurende weken in januari en februari van school tot school om er de campagnefilm voor te stellen of organiseren gedurende het hele jaar door acties, zoals concerten, wandeltochten, tentoonstellingen of standen op kerstmarkten, en dat allemaal ten voordele van Damiaanactie. Speciale acties Damiaanactie kan ook rekenen op een andere type vrijwilliger: mensen die iets speciaals willen doen of organiseren om haar te steunen. Sommigen nemen ten voordele van Damiaanactie deel aan de 20 km door Brussel en laten zich sponsoren. Anderen trekken op Damiaanbouwkampen en helpen tijdens hun vakantieperiode in onze projectlanden lokale arbeiders bij de constructie of renovatie van gebouwen, waar onze patiënten vervolgens terecht kunnen voor verzorging. Elke deelnemer betaalt zijn reis (de prijs verschilt naargelang het land van bestemming) en zamelt voor het vertrek sponsorgeld in om het project te helpen financieren. Sinds jaar en dag Haar vrijwilligers zorgen voor meer dan een derde van de inkomsten van Damiaanactie, de rest komt van privégiften. Duizenden personen, maar soms ook bedrijven steunen financieel de vereniging. Sommigen storten al sinds jaar en dag een bedrag, anderen hebben pas recent voor het eerst iets gestort. Sommigen hebben een doorlopende opdracht, anderen storten één bedrag per jaar. Sommigen storten grote bedragen, anderen storten dan weer kleinere sommen. Maar wat het bedrag ook mag zijn en hoe vaak iemand ook stort, iedereen stort naargelang zijn mogelijkheden en zorgt er voor dat Damiaanactie in haar projectlanden patiënten kan behandelen. Erfenissen en legaten Vrijwilligers en donateurs van Damiaanactie zorgen samen voor jaarlijks meer dan 8 miljoen euro. Een schitterend bedrag waarmee Damiaanactie patiënten kan behandelen, want 40 euro volstaat om een mensenleven te redden. Daarnaast is Damiaanactie ook gemachtigd om legaten, erfenissen en schenkingen te ontvangen. Het aantal en de waarde hiervan kan van jaar tot jaar sterk verschillen. Maar elk jaar ontdekt Damiaanactie dat er een aantal mensen die voorheen nog geen donateur waren haar in hun testament hebben gezet. Een mooi gebaar van deze mensen, dat net als het engagement van haar vrijwilligers en de steun van haar donateurs, ervoor zorgt dat Damiaanactie haar werk kan voortzetten. Damiaanactie kan elk jaar een beroep doen op duizenden jongeren, die aan warenhuizen of op straat pakjes stiften verkopen. 2 Onze bouwkampers trekken gedurende drie à vier weken naar een projectland en helpen lokale arbeiders bij de constructie of renovatie van bouwprojecten voor patiënten van Damiaanactie. 3 Elk jaar trekken een aantal leerlingen en leerkrachten op inleefreis naar een projectland van Damiaanactie. Nadien worden ze ambassadeurs van Damiaanactie in hun school en omgeving. 4 In mei lopen tientallen mensen ten voordele van Damiaanactie de 20 km door Brussel. Ze zamelen hiervoor ook sponsorgeld in. 5 Charlotte Leysen is de meter van de campagne 205. Ze treedt in de voetsporen van Niels Destadsbader

9 L indifférence tue, Action Damien soigne Het vlindereffect Het campagneweekend van Damiaanactie op 23, 24 en 25 janvier 205. Iedereen heeft ooit al eens van het vlindereffect gehoord. Volgens de theorie van het vlindereffect kan een vleugelslag van een vlinder in Brazilië een tornado in Texas veroorzaken. Het vlindereffect is ondertussen ook een begrip in onze taal geworden. Congo. De Evenaarsprovincie. Onvermoeibaar doorklieft De Maar altijd wel Vlinder van met Damiaanactie een de machtige Congostroom. De boot negatieve bijklank. Een positief effect Maar het vlindereffect hoeft niet altijd negatief te zijn. Damiaanactie zorgt al 50 jaar voor een positief vlindereffect. met de rode vlinder laat niet alleen rimpelingen na op het wateroppervlak; ze beïnvloedt ook levens. Zoals dat van de kleine Gemima, die samen met haar moeder op zoek gaat naar CAMERA EN REGIE Jean Platteau SCENARIO Peter Gordts MONTAGE Benjamin Djahanbani STEM Sven De Ridder COMMENTAARTEKST Johan Veldeman MUZIEK Thomas Devos PRODUCTIE Carla Reynders In 964 werd Damiaanactie opgericht Leopold II-laan 263, 08 Brussel, en sindsdien zorgt ze voor haar zieken, eerst alleen leprapatiënten, niet veel later ook tbc-patiënten. Miljoenen mannen, vrouwen en kinderen werden dankzij Damiaanactie weer gezond, vonden hun waardigheid terug en kregen hoop op een betere toekomst. De hartvormige vlinder, het logo van Damiaanactie, heeft hun leven en dat van hun familie ten goede veranderd. Voor hen sorteerde het logo van Damiaanactie, een hartvormige vlinder, echt effect. Het heeft niet alleen hun leven maar ook dat van hun familie ten goede veranderd! 40 euro volstaat Ook in januari 205 organiseert Damiaanactie zoals elk jaar sinds 964 een solidariteitscampagne. Op 23, 24 en 25 januari zal ze opnieuw een beroep doen op de Belgische bevolking en haar vragen om pakjes stiften te kopen of te verkopen (6 euro voor een pakje van 4 stiften) of om een gift te doen (een gift vanaf 40 euro is fiscaal aftrekbaar) op het rekeningnummer BE Wenst u ook deel te nemen aan het vlindereffect? Dat kan heel eenvoudig door ons te contacteren via campagne@ damiaanactie.be of op het nummer euro volstaat om een zieke te genezen. En dus om een nieuw vlindereffect te creëren. es broadcast & media DE VLINDER. Drijvende kracht op de Congostroom de vlinder un papillon SUR LE FLEUVE CONGO een beter leven. Of dat van de 6-jarige Isabelle, die langzaam door tbc wegteert aan de oevers van de stroom. DRIJVENDE Twee van de KRACHT vele OP DE CONGOSTROOM lepra- en tbc-patiënten die dringend nood hebben aan medische verzorging. Dringend nood aan het vlindereffect. V.U.: KOEN VAN DEN ABEELE, LEOPOLD II-LAAN 263, 08 BRUSSEL - VRIJ VAN ZEGEL - CODEX 98 All rights of the producer and of the owner of the work reproduced reserved. Unauthorized copying, hiring, renting, public performance and broadcasting of this record prohibited. The copyright of this recording is owned by More Than ltd. D R I J V E N D E K R A C H T O P D E C O N G O S T R O O M boot. 5 mannen. Gedreven om levens te redden. Zorgen zij voor een vlindereffect langs de Congostroom? VERSTERK HET TEAM van Damiaanactie MET 40 EURO OF 7 PAKJES STIFTEN REDT DAMIAANACTIE HET LEVEN VAN EEN LEPRA- OF TBC-PATIËNT. DOE ZOALS IK EN STEUN DAMIAANACTIE. IK REKEN OP JOU! januari-februari-maart 205 Afgiftekantoor: Brussel X België-Belgique PB Brussel X /2224 DAMIAANACTIEKRANT driemaandelijks tijdschrift P DAMIAANACTIE, vzw Leopold II-laan 263, 08 Brussel Tel. 02/ , Fax 02/ IBAN: BE BIC: BPOTEBEB Steunpunt West-Vlaanderen Hugo Verrieststraat Roeselare damiaanactie-wvl@skynet.be Steunpunt Oost-Vlaanderen Koekoeklaan Gent damiaanactie-ovl@telenet.be Steunpunt Antwerpen Groenenborgerlaan 49 Blok O 2020 Antwerpen damiaanactieantwerpen@ gmail.com Steunpunt Vlaams-Brabant Leopold II-laan Brussel campagne@damiaanactie.be Steunpunt Limburg Brugbemdenstraat 3500 Hasselt damiaanactie.limburg@ gmail.com Nationaal secretariaat Leopold II-laan Brussel campagne@damiaanactie.be Foto s: Jean Platteau, Damiaanactiearchief Verantwoordelijke uitgever: Koen Van den Abeele, Leopold II-laan 263, 08 Brussel