De Tampa schaal voor Kinesiofobie: Psychometrische karakteristieken en normering

Transcriptie

1 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 1 De Tampa schaal voor Kinesiofobie: Psychometrische karakteristieken en normering Liesbet Goubert 1,*, Geert Crombez 1, Johan W.S. Vlaeyen 2, Stefaan Van Damme 1, Annelies Van den Broeck 3, Boudewijn Van Houdenhove 4,5 1 Vakgroep Gedragstherapie en Psychologische Begeleiding, Universiteit Gent, België 2 Vakgroep Medische Psychologie, Universiteit Maastricht, Nederland 3 Centrum voor Leerpsychologie en Gedragstherapie, Katholieke Universteit Leuven, België 4 Faculteit Geneeskunde, Katholieke Universiteit Leuven, België 5 Afdeling Psychosomatische Revalidatie van het Universitair Ziekenhuis Pellenberg, Leuven, België * Correspondentieadres: Liesbet Goubert, Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, Vakgroep Gedragstherapie en Psychologische Begeleiding, Universiteit Gent, Henri Dunantlaan 2, 9000 Gent, België. Tel: , Fax: , Liesbet.Goubert@rug.ac.be. Drs. Liesbet Goubert is aspirant navorser van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek, Vlaanderen. Referentie Goubert, L., Crombez, G., Vlaeyen, J.W.S., Van Damme, S., Van den Broeck, A., & Van Houdenhove, B. (2000). De Tampa Schaal voor Kinesiofobie: Psychometrische karakteristieken en normering. Gedrag & Gezondheid, 28,

2 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 2 Summary The Tampa Scale for Kinesiophobia: Psychometric characteristics and norms There is growing evidence for the idea that in back pain patients, pain-related fear (fear of pain/physical activity/(re)injury) is a crucial factor in the development and maintenance of chronic pain and disability. A number of questionnaires have been developed to quantify pain-related fear. This article presents the Tampa Scale for Kinesiophobia (TSK), which measures one particular aspect of pain-related fear, i.e. fear of physical activity and fear of reinjury during physical activity. Available psychometric evidence suggests that the Dutch version of the TSK (TSK-DV) is internal consistent, has good criterion validity and good construct validity. Norms are presented based upon a population of 200 chronic low back pain patients and 119 fibromyalgia patients.

3 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 3 Inleiding Uit onderzoek blijkt dat lage rugpijn een veel voorkomende klacht is. Epidemiologisch onderzoek wees uit dat 59% van de Belgische volwassenen (Skovron, Szpalski, Nordin, Melot & Cukier, 1994), en respectievelijk 51% en 58% van de Nederlandse mannen en vrouwen (Valkenburg & Haanen, 1982) tijdens zijn/haar leven rugpijn ervaart. Bij het merendeel verdwijnen de klachten gelukkig spontaan binnen vier weken. Tien procent van de patiënten met acute rugklachten ontwikkelt echter een chronisch pijnprobleem (Fordyce, 1995). Vlaeyen, Kole-Snijders, Boeren en Van Eek (1995a) werkten een model uit dat een antwoord tracht te bieden op de vraag hoe acute lage rugpijn kan evolueren naar een chronisch stadium. De cruciale factor voor het al dan niet ontwikkelen van een chronisch pijnprobleem is in dit model vermijding van activiteiten. Geleidelijk aan de normale activiteiten weer opnemen en zichzelf confronteren met rugbelastende bewegingen bevordert herstel, terwijl excessief vermijden van activiteiten tot een chronisch pijnprobleem leidt. Aan de oorsprong van vermijding zou de (onterechte) catastrofale veronderstelling van de patiënt liggen dat rugbelastende bewegingen een rugletsel en/of een blijvende pijnvermeerdering zullen veroorzaken. Deze catastrofale opvatting zou zich manifesteren als vrees voor pijn/letsel/beweging. Deze pijngerelateerde vrees heeft op lange termijn negatieve gevolgen. Ten eerste zou fysieke inactiviteit als gevolg van excessief vermijdingsgedrag een algemene verslechtering van de lichamelijke conditie veroorzaken. Ten tweede heeft vermijding angst en depressie tot gevolg, doordat essentiële bekrachtigers wegvallen, wat de

4 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 4 pijnervaring kan verhevigen. Tenslotte zou excessief vermijdingsgedrag ook drastische belemmeringen of hinder met zich meebrengen op sociaal en beroepsmatig vlak, zoals werkverlies (Crombez, Vervaet, Lysens, Baeyens & Eelen, 1998; Crombez, Vlaeyen, Heuts & Lysens, 1999; Klenerman, Salde, Stanley, Pennie, Reilly, Atkinson, Troup & Rose, 1995; Vlaeyen & Linton, in druk). Miller, Kori en Todd (1991) ontwikkelden de Tampa Scale for Kinesiophobia (TSK) om deze vrees voor beweging/letsel te meten. De oorspronkelijke TSK werd door Vlaeyen, Kole-Snijders, Crombez, Boeren en Rotteveel (1995b) in het Nederlands vertaald (TSK-DV) en daarna gecorrigeerd door een professionele vertaler. Daarbij werden hetzelfde scoringsformaat en dezelfde sleutels behouden. In deze bijdrage wordt Nederlandstalig onderzoek naar de betrouwbaarheid en validiteit besproken. We berekenen ook normen voor verschillende groepen. Beschrijving en scoring De TSK-DV bestaat evenals de oorspronkelijke Engelstalige versie uit 17 items. De invultijd bedraagt enkele minuten. Voorbeelden van items zijn: Door mijn pijnprobleem loopt mijn lichaam de rest van mijn leven gevaar, Als ik me over de pijn heen zou zetten, dan zou hij erger worden, Voor iemand in mijn toestand is het écht af te raden om lichamelijk actief te zijn. De items worden gescoord op een vierpuntsschaal van 1 ('in hoge mate mee oneens') tot 4 ('in hoge mate mee eens'). De totaalscore wordt berekend aan de hand van de gesommeerde itemscores, na omkering van de individuele scores op de items 4, 8, 12 en 16. De totaalscore varieert tussen 17 en 68.

5 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 5 Behalve een totaalscore kan men ook vier afzonderlijke factorscores berekenen. De factorstructuur van de TSK-DV werd door Vlaeyen et al. (1995c) onderzocht bij patiënten met chronische lage rugpijn. Hiertoe werden de 17 TSK-items onderworpen aan een principale componentenanalyse met oblieke rotatie. Een vierfactorenoplossing werd gekozen, die cumulatief verantwoordelijk was voor 36.2% van de totale variantie. De volgende labels werden toegekend aan de factoren: Gevoel van lichamelijke schade (TSK-H), 3 items (bijv. Mijn lichaam zegt me dat er iets gevaarlijk mis mee is ), Vrees voor (hernieuwd) letsel (TSK-F), 2 items (bijv. Ik ben bang om bij het doen van lichaamsoefeningen letsel op te lopen ), Het belang van beweging (TSK-E), 3 items (bijv. Mijn pijn zal waarschijnlijk minder worden als ik lichaamsoefeningen doe ) en Vermijding van lichamelijke activiteit (TSK-A), 4 items (bijv. De veiligste manier om te voorkomen dat mijn pijn erger wordt is gewoon oppassen dat ik geen onnodige bewegingen maak ). Deze factoren zijn respectievelijk verantwoordelijk voor 15.5% (TSK-H), 5.6% (TSK-F), 8.6% (TSK-E) en 6.5% (TSK-A) van de totale variantie. Betrouwbaarheid Verscheidene studies bij Nederlandse en Vlaamse chronische lage rugpijnpatiënten geven een indruk van de psychometrische kwaliteiten van de TSK-DV. Een eerste vaststelling is dat de scores op de TSK-DV - volgens de Kolmogorov-Smirnov goodness-of-fit test - normaal verdeeld zijn (Vlaeyen et al., 1995a; Vlaeyen, Kole- Snijders, Rotteveel, Ruesink & Heuts, 1995c). Voorts lijkt deze vragenlijst ook voldoende betrouwbaar. Zoals in Tabel 1 is weergegeven varieert de interne consistentie in de verschillende onderzoeksgroepen van =.68 tot =.80 (Crombez et al., 1999;

6 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 6 Crombez, Vansteenwegen, Vlaeyen, Eccleston, Lysens & Eelen, aangeboden; Vlaeyen et al., 1995a, 1995c). De interne consistentie van de factoren varieert van.53 (TSK-E) tot.71 (TSK-H), wat lager is dan Cronbach s alfa s van de TSK-totaalscore (range ). Intercorrelaties tussen de TSK-DV factoren variëren van.02 tot (-).31. Het patroon van correlaties met concurrente maten suggereert dat de TSK-H en TSK-F het best het construct van vrees voor beweging/letsel reflecteren. Omwille van de relatief hoge intercorrelaties tussen sommige van de factoren, de hogere interne consistentie van de TSK-DV totaalscore en de goede constructvaliditeit van de totaalscore is de totaalscore te verkiezen boven de subschalen (Vlaeyen et al., 1995c). Over de test-hertestbetrouwbaarheid van de TSK-DV zijn nog weinig gegevens beschikbaar. Bij een Nederlandse steekproef van 13 chronische lage rugpijnpatiënten werd over een interval van vier tot acht dagen een r s =.66 (p <.05) gevonden (Boeren, 1992). Tabel 1 Gemiddelden, standaarddeviaties en Cronbach s alfa van de Tampa Schaal voor Kinesiofobie (TSK-DV) in verschillende onderzoeksgroepen n M SD Cronbach s alfa Crombez et al. (1999) Studie 1 Studie 2 Studie Crombez et al. (aangeboden) Vlaeyen et al. (1995a) Studie 1 Studie 2 Vlaeyen et al. (1995c) Studie 1 Studie 2 1 Niet vermeld Validiteit

7 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 7 De validiteit van de TSK-DV wordt ondersteund. De correlaties in Tabel 2 leveren steun voor het model van Vlaeyen et al. (1995a, 1995c). Achtereenvolgens zullen we de criteriumvaliditeit en de constructvaliditeit bespreken. Met betrekking tot de criteriumvaliditeit zien we ten eerste significante correlaties tussen de TSK-DV en performantie op een gedragstest (r = -.44, p <.01, Vlaeyen et al., 1995a; r = -.40, p <.01, r = -.49, p <.01, Crombez et al., 1999). Meer specifiek werd in het onderzoek van Vlaeyen et al. (1995a) en in studie 3 van het onderzoek van Crombez et al. (1999) de patiënt gevraagd een tas van 5.5 kg op te tillen tot pijn of fysiek ongemak de patiënt noopten de tas terug op de grond te zetten. In studie 2 van het onderzoek van Crombez et al. (1999) werden patiënten gevraagd driemaal zo vlug en krachtig mogelijk voorover te buigen en terug recht te komen op de Cybex Trunk-Extension-Flexion (TEF; Cybex 350 System). De significante correlaties wijzen erop dat hoe hoger patiënten scoren op de TSK-DV dus hoe hoger hun vrees voor beweging/letsel -, hoe lager hun performantie op een gedragstest, met andere woorden hoe meer vermijdingsgedrag ze vertonen. Bijkomend toonden Vlaeyen et al. (1995a) aan dat de TSK-DV goed discrimineerde tussen laagscoorders (TSK-DV 37; n = 17) en hoogscoorders (TSK-DV > 37; n = 16) op een gedragstest. Laagscoorders presteerden significant beter dan hoogscoorders. In een volgende stap voerden Crombez et al. (1999) lineaire regressieanalyses uit. In studie 2 stelden ze vast dat vrees voor beweging/letsel zoals gemeten met de TSK-DV, en geslacht, betere voorspellers waren voor performantie op een gedragstest dan pijnintensiteit, duur van de pijn, verwachte pijntoename, ervaren pijntoename en negatief affect 1 ( TSK-DV = -.27, p <.05; geslacht = -.57, p <.001). Voorts wezen multipele regressieanalyses in studie 3 uit dat vrees voor beweging/letsel, uitstraling naar de benen en geslacht betere voorspellers waren voor performantie op een gedragstest dan duur van de pijn, ontstaan van de pijn,

8 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 8 pijnintensiteit, catastroferen en ervaren pijntoename 1 ( TSK-DV = -.47, p <.01; uitstraling naar de benen = -.49, p <.001; geslacht = -.48, p <.001). Ten tweede constateerden Vlaeyen et al. (1995c) dat de TSK-totaalscore significant gecorreleerd is met ervaren hinder in het uitvoeren van fysieke activiteiten (r =.49, p <.01). Ook Crombez et al. (1999) vonden gelijkaardige significante correlaties (r =.56, p <.001; r =.43, p <.01). Uit regressieanalyses 1 bleek daarenboven dat vrees voor beweging/letsel een betere voorspeller was voor ervaren hinder dan biomedische bevindingen, catastroferen over pijn ( TSK-DV =.44, p <.05, Vlaeyen et al., 1995c), duur van de pijn, algemeen negatief affect ( TSK-DV =.47, p <.01, Crombez et al., 1999) en huidige pijnintensiteit ( TSK-DV =.44, p <.05, Vlaeyen et al., 1995c; TSK-DV =.47, p <.01 (studie 1), TSK-DV =.55, p <.001 (studie 3), Crombez et al., 1999). Ten derde blijkt uit het onderzoek van Vlaeyen et al. (1995a) dat vrees voor pijn (TSK-DV) ook significant correleert (r =.50, p <.001) met depressie, zoals gemeten door de Beck Depression Inventory (BDI; Beck, Rush, Shaw & Emmery, 1979). In het model van Vlaeyen et al. (1995a, 1995c) is ook de stelling opgenomen dat catastroferen over pijn een bepalende rol speelt in het al dan niet hebben van vrees voor beweging/letsel. Hiervoor wordt ook empirische ondersteuning gevonden. Vlaeyen et al. (1995a, 1995c) vonden sterke correlaties tussen de subschaal Catastroferen van zowel de Pijn Cognitie Lijst (PCL; Vlaeyen, Geurts, Van Eek, Snijders, Schuerman & Groenman, 1989) als van de Nederlandstalige vertaling van de Coping Strategies Questionnaire (CSQ; Rosenstiel & Keefe, 1983) en de TSK-DV (r =.58, p <.001; r =.54, p <.001; r =.49, p <.01 respectievelijk r =.41, p <.001)(zie Tabel 2). Gelijkaardige significante correlaties werden gevonden door Crombez et al. (1999, aangeboden) tussen de Pain Catastrophizing Scale (PCS; Sullivan, Bishop & Pivik,

9 Tampa Schaal voor Kinesiofobie ; Crombez & Vlaeyen, 1996a) en de TSK-DV (r =.53, p <.01 respectievelijk r =.58, p <.005). De PCS bestaat uit 13 items, en bevat 3 schalen: piekeren over pijn, opblazen van de pijn en hulpeloosheid. Multipele regressieanalyses 1 toonden daarenboven aan dat catastroferen over pijn de beste voorspeller is voor vrees voor beweging/letsel zoals gemeten door de TSK-DV ( catastroferen =.45, p <.001, Vlaeyen et al., 1995a; catastroferen =.45, p <.05, Vlaeyen et al., 1995c). Vervolgens blijkt ook de correlatie tussen de TSK-DV en de Pain Anxiety Symptoms Scale (PASS; McCracken, Zayfert & Gross, 1992) - een andere pijngerelateerde vreesmaat - significant (r =.34, p <.05; Crombez et al., 1999). Ook de correlatie met de schaal Vrees voor lichamelijk letsel, ziekte en dood van de Nederlandstalige versie van de Fear Survey Schedule (FSS-III-R; Wolpe & Lang, 1964; Arrindell, Solyom, Ledwige, Van der Ende, Hageman, Solyom & Zaitman, 1990) bleek significant (r =.33, p <.001, Vlaeyen et al., 1995a; r =.32, p <.001, Vlaeyen et al., 1995c). Vlaeyen et al. (1995a) constateerden tenslotte dat vrees voor beweging/letsel ook gecorreleerd is met sociale fobie (r =.30, p <.01) en agorafobie (r =.27, p <.01). (zie Tabel 2). Uit bovenstaande gegevens kunnen we besluiten dat de criteriumvaliditeit van de TSK-DV wordt ondersteund. Het patroon van correlaties in het onderzoek van Crombez et al. (1999) levert evidentie voor de discriminatieve (construct)validiteit van de TSK-DV. De correlaties tussen de pijngerelateerde vreesmaten onderling met name FABQ-fysiek, FABQ-werk (twee subschalen van de Fear Avoidance Beliefs Questionnaire; Waddell, Newton, Henderson, Somerville & Main, 1993; Crombez & Vlaeyen, 1996b) en de TSK-DV - blijken hoger te zijn dan de correlaties tussen de pijngerelateerde vreesmaten en algemeen negatief affect (Negative Emotionality Scale, NEM, Stegen, Neujens,

10 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 10 Crombez, Hermans, Van de Woestijne & Van den Bergh, 1998). Deze correlaties worden gerapporteerd in Tabel 2. Voorts lijkt de TSK-DV niet te vereenzelvigen met trekangst of negatieve affectiviteit. Hoewel twee van de drie correlaties tussen de pijngerelateerde vreesmaat TSK-DV en de vragenlijst betreffende algemeen negatief affect (NEM) significant waren (r =.42, p <.05; r =.33, p <.05;.21, ns), leverde enkel de TSK-DV en niet de NEM - een bijdrage in het verklaren van ervaren hinder (studie 1: TSK-DV =.47, p <.01; studie 3: TSK-DV =.55, p <.001) en performantie op een gedragstest (studie 1: TSK-DV = -.27, p <.05; studie 3: TSK-DV = -.47, p <.01) (Crombez et al., 1999). Gedragstests BAT Cybex Studie 1 N = 103 Studie 2 N = ** Studie 1 N = 129 Studie 2 N = 33 Studie 1 N = 35 Studie 2 N = 38 Tabel 2 Intercorrelaties tussen de TSK-DV en performantie op een gedragstest (BAT/Cybex), ervaren hinder (RDQ), depressie (BDI), negatief affect (NEM), sociale fobie (FSS-II-R), agorafobie (FSS-III-R), vrees voor lichamelijk letsel, ziekte of dood (FSS-III-R), catastroferen over pijn (PCS, PCL-e en CSQ- DV), vrees voor pijn (PASS), fear-avoidance beliefs (FABQ), pijnintensiteit en duur van de pijn. TSK-DV Vlaeyen et al. (1995a) Vlaeyen et al. (1995c) Crombez et al. (1999) Crombez et al. (aangeboden) Studie 3 N = 31 N = ** -.40** Ervaren hinder (RDQ).49**.56****.43** Distress Depressie (BDI).50**** Negatief affect (NEM).42*.33*.21 Social Phobia (FSS-III-R) Agoraphobia (FSS-III-R) Fear of Bodily Injury, Illness and Death (FSS-III-R) Catastroferen over pijn PCS PCL-e CSQ-DV.30**.27**.33****.32****.58****.41****.54****.49** Pijngerelateerde vrees Vrees voor pijn (PASS).34* Fear-avoidance beliefs (FABQ) Pijn FABQ-fysiek FABQ-werk.57****.56****.76****.53****.53**.58***

11 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 11 Pijnintensiteit.25** Duur van de pijn ** NS NS Noot. BAT = Behavioral Approach Test, RDQ = Roland Disability Questionnaire (Roland & Morris, 1983), BDI = Beck Depression Inventory (Beck et al., 1979), NEM = Negative Emotionality Scale (Stegen et al., 1998), FSS-III-R = Fear Survey Schedule (Wolpe & Lang, 1964; Arrindell et al., 1990), PCS = Pain Catastrophizing Scale (Sullivan et al., 1995; Crombez & Vlaeyen, 1996a), PCL-e = Pijn Cognitie Lijst (experimentele versie)(vlaeyen et al., 1989), CSQ-DV = Coping Strategies Questionnaire (Rosenstiel & Keefe, 1983), PASS = Pain Anxiety Symptoms Scale (McCracken et al., 1992), FABQ = Fear-Avoidance Beliefs Questionnaire (Waddell et al., 1993; Crombez & Vlaeyen, 1996b). * p <.05, ** p <.01, *** p <.005, **** p <.001 Normen De in deze paragraaf gepresenteerde normen zijn gebaseerd op een steekproef van 319 patiënten met chronische musculoskeletale pijn. Daarvoor werden acht databestanden samengevoegd, wat een steekproef opleverde van 339 chronische pijnpatiënten. Voor 20 patiënten ontbraken gegevens over de TSK-DV, wat onze steekproef op 319 patiënten bracht, waarvan 96 mannen en 223 vrouwen. Tweehonderd patiënten rapporteerden lage rugpijn als belangrijkste klacht. De overige patiënten rapporteerden pijn op verscheidene plaatsen in het lichaam en beantwoordden aan de criteria van fibromyalgie. De Kolmogorov-Smirnov goodness-of-fit test geeft aan dat de scores op de TSK-DV normaal verdeeld zijn (z =.77, p =.58), met M = 39.0 en SD = Voorts is Cronbach s alfa in deze steekproef.78, wat wijst op een goede interne consistentie. Inspectie van de datamatrix leert ons dat patiënten items 4, 8, 12 en 16 die omgekeerd moeten worden het meest frequent niet invullen. Verder onderzoek zal moeten uitwijzen hoe dit kan verholpen worden. Een t-toets voor twee onafhankelijke groepen wees uit dat mannen en vrouwen significant van elkaar verschillen (t(317) = 2.35, p <.05). Mannen scoren hoger op de TSK-DV (M = 40.66, SD = 7.81) dan vrouwen (M = 38.25, SD = 8.58). Patiënten met lage rugpijn (M = 40.64, SD = 7.86) hadden een significant hogere score op de TSK-DV dan patiënten met fibromyalgie (M = 36.19, SD = 8.60). Daarom berekenden we naast

12 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 12 algemene normen ook afzonderlijke normen voor mannen en vrouwen, en voor patiënten met lage rugpijn en met fibromyalgie. De TSK-totaalscore blijkt niet significant te correleren met leeftijd (r = -.006, ns), en ook niet met duur van de klachten (r =.037, ns). Door middel van variantie-analyse werd vervolgens onderzocht of er verschillen zijn in TSK-totaalscore met burgerlijke staat als onafhankelijke variabele. Er werden geen significante verschillen gevonden tussen gehuwde/samenwonende, gescheiden en alleenstaande patiënten (F(2, 251) =.68, ns). In tabel 3 worden zowel algemene normen gepresenteerd, als afzonderlijke normen voor mannen en vrouwen, en voor lage rugpijn en fibromyalgie. Tabel 3 Normen voor de totaalscore van de TSK-DV Decielen Algemeen N = 319 Mannen N = Kwartielen Noot. CLRP = chronische lage rugpijn, FM = fibromyalgie Vrouwen N = CLRP-patiënten N = FM-patiënten N = Conclusie Uit de verscheidene studies kunnen we besluiten dat de Nederlandstalige versie van de TSK blijk geeft van een goede interne consistentie. Over de test-hertest betrouwbaarheid zijn nog weinig gegevens beschikbaar. Deze vragenlijst blijkt ook valide te zijn. Zowel de criteriumvaliditeit als de constructvaliditeit worden ondersteund. Uit de significante,

13 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 13 maar relatief lage, correlaties met andere (pijngerelateerde) vreesmaten kunnen we concluderen dat de TSK-DV een specifiek aspect van pijngerelateerde vrees meet, met name vrees voor beweging en letsel. De TSK-DV kan een belangrijk hulpmiddel zijn in het detecteren van lage rugpijn patiënten met een hoge mate van vrees voor beweging/letsel. Bij patiënten met acute rugpijn kan dit belangrijk zijn om preventieve maatregelen te kunnen nemen, en zo een evolutie naar chroniciteit te voorkomen. Voor patiënten met chronische pijnklachten met een hoge mate van vrees voor beweging/letsel is een cognitiefgedragsmatige interventie aangewezen. Hun niveau van hinder in het uitvoeren van fysieke activiteiten wordt hoofdzakelijk bepaald door vrees voor beweging/letsel, en niet door pijnintensiteit of biomedische bevindingen. Gezien hun neiging om fysieke activiteiten te vermijden, is in het bijzonder een exposure-behandeling aangewezen. Samen met de patiënt moet nagegaan worden welke activiteiten angst voor beweging/letsel uitlokken. Op basis hiervan kan een angsthiërarchie opgesteld worden. Met het oog op detectie van deze patiënten kan de TSK-DV een belangrijk hulpmiddel zijn, aangezien deze vragenlijst relatief kort is en gemakkelijk gebruikt kan worden in een eerstelijnssetting (Vlaeyen et al., 1995c; Crombez et al., 1999). Dankbetuiging Graag willen wij Madelon Peters, Eveline Aretz, Annemarie Rotteveel en Elles Beisiegel bedanken voor hun bijdrage aan het verzamelen van de data. Noot

14 Tampa Schaal voor Kinesiofobie Enkel s >.25 worden vermeld. Literatuur Arrindell, W.A., Solyom, C., Ledwige, B., Ende, J. Van der, Hageman, W.J.J.M., Solyom, L. & Zaitman, A. (1990). Cross-national validity of the fivecomponents model of self-assessed fears: Canadian psychiatric outpatients data vs. Dutch target ratings on the Fear Survey Schedule-III. Advances in Behaviour Research and Therapy, 12, Beck, A.T., Rush, A.J., Shaw, B.F. & Emmery, G. (1979). Cognitive therapy of depression. John Wiley, New York. Boeren, R.G.B. (1992). Tampa Schaal voor Kinesiofobie. Een studie naar de psychometrische eigenschappen van een vragenlijst. Onuitgegeven afstudeerscriptie. Rijksuniversiteit Maastricht. Crombez, G., Vansteenwegen, D., Vlaeyen, J., Eccleston, C., Lysens, R. & Eelen, P. (aangeboden). Exposure to movement in low back pain patients: Restricted generalisation. Crombez, G., Vervaet, L., Lysens, R., Baeyens, F. & Eelen, P. (1998). Avoidance and confrontation of painful, back straining movements in chronic back pain patients. Behavior Modification, 22, Crombez, G. & Vlaeyen, J.W.S. (1996a). The Pain Catastrophizing Scale (PCS). Nietgepubliceerde geautoriseerde Nederlandstalige vertaling. Crombez, G. & Vlaeyen, J.W.S. (1996b). The Fear Avoidance Beliefs Questionnaire (FABQ). Niet-gepubliceerde geautoriseerde Nederlandstalige vertaling.

15 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 15 Crombez, G., Vlaeyen, J.W.S., Heuts, P.H.T.G. & Lysens, R. (1999). Pain-related fear is more disabling than pain itself: evidence on the role of pain-related fear in chronic low back pain disability. Pain, 80, Fordyce, W.E. (1995) (Ed.). Back pain in the workplace: Management of disability in nonspecific conditions. Seattle: IASP Press. Klenerman, L., Salde, P.D., Stanley, I.M., Pennie, B., Reilly, J.P., Atkinson, L.E., Troup, J.D.G. & Rose, M.J. (1995). The prediction of chronicity in patients with an attack of low back pain in a general practice setting. Spine, 4, McCracken, L.M., Zayfert, C. & Gross, R.T. (1992). The Pain Anxiety Symptoms Scale: Development and validation of a scale to measure fear of pain. Pain, 50, Miller, R.P., Kori, S.H. & Todd, D.D. (1991). The Tampa Scale. Unpublished Report, Tampa, FL. Roland, M. & Morris, R. (1983). A study of the natural history of back pain. Part I: Development of a reliable and sensitive measure of disability in low back pain. Spine, 8, Rosenstiel, A.K. & Keefe, F.J. (1983). The use of coping strategies in chronic low back pain patients: Relationship to patient characteristics and current adjustment. Pain, 17, Skovron, M.L., Szpalski, M., Nordin, N., Melot, C. & Cukier, D. (1994). Sociocultural factors and back pain. A population-based study in Belgian adults. Spine, 19, Stegen, K., Neujens, A., Crombez, G., Hermans, D., Woestijne, K.P. Van de, & Bergh, O. Van den (1998). Negative affect, respiratory reactivity, and somatic

16 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 16 complaints in a CO 2 enriched air inhalation paradigm. Biological Psychology, 49, Sullivan, M.J.L., Bishop, S.R. & Pivik, J. (1995). The pain catastrophizing scale: Development and validation. Psychological Assessment, 7, Valkenburg, H.A. & Haanen, H.C.M. (1982). The epidemiology of low back pain. In: A.A. White III & S.L. Gordon (eds.), Symposium on Idiopathic Low Back Pain (pp. 9-22). C.V. Mosby, St. Louis, MO. Vlaeyen, J.W.S., Geurts, S.M., Eek, H. van, Snijders, A.M.J., Schuerman, J.A. & Groenman, N.H. (1989). Pijn Cognitie Lijst. Experimentele versie. Lisse: Swets & Zeitlinger. Vlaeyen, J.W.S., Kole-Snijders, A.M.J., Boeren, R.G.B. & Eek, H. van (1995a). Fear of movement/(re)injury in chronic low back pain and its relation to behavioral performance. Pain, 62, Vlaeyen, J.W.S., Kole-Snijders, A.M.J., Crombez, G., Boeren, R.G.B. & Rotteveel, A.M. (1995b). Tampa scale for kinesiofobia: geautoriseerde Nederlandstalige vertaling. Vlaeyen, J.W.S., Kole-Snijders, A.M.J., Rotteveel, A.M., Ruesink, R. & Heuts, P.H.T.G. (1995c). The role of fear of movement/(re)injury in pain disability. Journal of Occupational Rehabilitation, 5, Vlaeyen, J.W.S. & Linton, S.J. (in druk). Fear-avoidance and its consequences in chronic musculoskeletal pain: A state of the art. Pain. Waddell, G., Newton, M., Henderson, I., Somerville, D. & Main, C.J. (1993). Fear- Avoidance beliefs Questionnaire (FABQ) and the role of fear-avoidance beliefs in chronic low back pain disability. Pain, 52,

17 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 17 Wolpe, J. & Lang, P.J. (1964). A fear schedule for use in behavior therapy. Behaviour Research and Therapy, 2,

18 Tampa Schaal voor Kinesiofobie 18